Poniedziałek, 06.04.2020

Temat : Zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie – powtórzenie i utrwalenie wiadomości.

https://www.youtube.com/watch?v=dLqF93FVQmk wprowadzeniehttps://www.youtube.com/watch?v=JCeXlBWM5ic zdania złoż. współrzędniehttps://www.youtube.com/watch?v=mHBjNMqWUeA zdania złoż. podrzędniehttps://www.youtube.com/watch?v=ppK6NYeNHHU zdanie z imiesłowowym równoważnikiem

1. Zdania złożone współrzędnie. – jeśli pamiętasz, nie przepisuj!

Skorzystaj z poniższego linku!https://epodreczniki.pl/a/zdanie-zlozone-wspolrzednie-a-zdania-zlozone-podrzednie/D15NBNgNG

Wypowiedzenia złożone współrzędnie składają się z pojedynczych zdań składowych, między którymi nie ma różnic gramatycznych. Każde zdanie składowe mogłoby istnieć samodzielnie. Tym głównie się różnią od zdań podrzędnie złożonych. Związki między nimi dotyczą treści.Inaczej mówiąc, każde kolejne zdanie wnosi coś do treści wypowiedzenia poprzedniego. Najczęściej jednak treść ta może mieć różne znaczenie. Różnice między poszczególnymi zdaniami rozpoznajemy głównie po spójnikach współrzędności. Poniższy wykres przedstawia typy zdań złożonych współrzędnie.

Rodzaje zdań złożonych współrzędnie – przykłady i wykres

a) Łączne Czytam książkę (1) / i słucham dobrej muzyki (2). 1 ….… 2

b) RozłącznePojadę nad morze (1) / albo wybiorę się w góry (2). 1 ….… 2

c) PrzeciwstawnePoszedłem na koncert (1) /, ale zabrakło już biletów (2). 1 ……. 2

d) WynikoweWróciłem właśnie z wakacji (1)/, więc możesz mnie odwiedzić (2). 1 ……. 2

2. Z przecinkiem czy bez?

Kłopotliwa może się okazać interpunkcja zdań współrzędnie złożonych. Należy tu pamiętać o ważnej zasadzie:

przecinkami oddzielamy zdania przeciwstawne i wynikowe, nie oddzielamy przecinkami zdań łącznych i  rozłącznych.

Jeśli jednak powtarza się spójnik charakterystyczny dla zdań łącznych i  rozłącznych, to przed drugim i kolejnym użyciem powinien pojawić się przecinek, np.:Ani nie skończyliśmy zadania, ani nam nie wyszły dobre wyniki.Albo pójdę na spacer, albo posiedzę w domu.

3. Zdania złożone podrzędnie - jeśli pamiętasz, nie przepisuj!Skorzystaj z poniższego linku!https://epodreczniki.pl/a/wypowiedzenie-zlozone---wprowadzenie-wypowiedzenie-zlozone-podrzednie/DdlclGkC1

W zdaniach złożonych podrzędnie znajdziemy zawsze zdanie nadrzędne, którego treść jest uzupełniana przez zdanie podrzędne. W takim zdaniu treść obu pojedynczych wypowiedzeń moglibyśmy zilustrować za pomocą wykresu przypominającego schodki.

Rodzaje zdań złożonych podrzędnie Każde zdanie uzupełnia brakujący składnik ze zdania nadrzędnego. Za pomocą zdań podrzędnych możemy również zapytać o to ważniejsze zdanie. Wyróżniamy następujące typy zdań podrzędnych:

podmiotowe, orzecznikowe, przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe.

Wykonaj zad. 1,2 z podanego linku, przepisz do zeszytu.https://epodreczniki.pl/a/zdanie-zlozone-wspolrzednie-a-zdania-zlozone-podrzednie/D15NBNgNG

Jest ich tyle, ile części zdania.

Wykonaj zad. 3, 4, 7 z podanego linku, jedno wybrane przepisz do zeszytu.

https://epodreczniki.pl/a/wypowiedzenie-zlozone---wprowadzenie-wypowiedzenie-zlozone-podrzednie/DdlclGkC1

Wtorek, 07.04.2020

Temat : Jak wyglądają zdania wielokrotnie złożone?

1. Co to są wypowiedzenia wielokrotnie złożone?

Wypowiedzenia wielokrotnie złożone zbudowane są przynajmniej z trzech zdań składowych. Mogą być one połączone ze sobą współrzędnie lub podrzędnie. Zdaniem składowym może być także imiesłowowy równoważnik zdania. 1 2 3Np. Marzenia senne świadczą o tym, ǀ że w czasie snu umysł nie odpoczywa, ǀ ale wciąż coś 4 tworzy ǀ i buduje. ǀ

To wypowiedzenie ma 4 zdania składowe, ponieważ ma 4 orzeczenia. Jest to więc wypowiedzenie wielokrotnie złożone.

2. Jak analizujemy wypowiedzenia wielokrotnie złożone?https://epodreczniki.pl/a/jak-opisywac-wypowiedzenie-wielokrotnie-zlozone/D41rQ0YbF

Analiza wypowiedzenia wielokrotnie złożonego nie różni się zbytnio od opisu zdań złożonych, które składają się z dwóch połączonych jednostek.

Spróbujmy – krok po kroku – odczytać porządek składniowy w poniższym wypowiedzeniu:

Po długiej wyprawie dotarłem wreszcie do domu i opowiedziałem moim rodzicom, co się wydarzyło podczas wycieczki, na którą jechałem z wielką radością.

KROK 1. Szukamy wszystkich zdań składowych, z których składa się wypowiedzenie złożone.

Nie jest to skomplikowane. Na początek trzeba przecież znaleźć czasowniki. Tyle powinno być krótszych zdań złożonych w jedno dłuższe wypowiedzenie, ile jest czasowników (czyli orzeczeń). Wiemy przecież, że bez czasownika nie ma zdania. Musimy jednak pamiętać, że w długim zdaniu mogą być ukryte także równoważniki (np. te, które zawierają imiesłowy przysłówkowe).

Skoro już znaleźliśmy czasowniki (dotarłem, opowiedziałem, wydarzyło się, jechałem) – a pełnią one w powyższym zdaniu funkcję orzeczeń – próbujemy znaleźć granice między zdaniami. Zwykle przebiega ona w miejscach, w których pojawiają się przecinki (czasem myślniki) lub wyrazy spajające zdanie (spójniki lub zaimki). Warto również od razu ponumerować kolejne zdania składowe:

Jest to wypowiedzenie wielokrotnie złożone, które składa się z czterech zdań składowych.

KROK 2. Wyznaczamy powiązania między zdaniami i określamy zdanie główne.

W każdym zdaniu wielokrotnie złożonym pojawia się jedno samodzielne zdanie, do którego odnosi się treść pozostałych. Jest to inaczej zdanie główne. Poznajemy je po tym, że najczęściej nie zawiera spójników lub zaimków, a   poza tym ma treść, którą można by – bez kłopotów komunikacyjnych – zamknąć w   tym zdaniu. Pozostałe zdania można by wykreślić, a sens zdania głównego by się nie zmienił.

Zdanie nr 1 to zdanie główne, ponieważ jest samodzielne treściowo i nie zawiera żadnych spójników ani zaimków.

KROK 3. Rysujemy wykres zdania, na którym przedstawiamy układ zdań składowych.

Wiemy już, że zdania mogą występować w dwóch rodzajach: podrzędnie złożonym, współrzędnie złożonym.

Pomocne w rozpoznaniu tych rodzajów okazują się wskaźniki zespolenia. Chodzi o: spójniki współrzędności (np. i, oraz, lecz, albo, więc), które wprowadzają nowe zdania

współrzędne; spójniki podrzędności (np. ponieważ, gdyż, że, jeśli, kiedy, mimo że), które

rozpoczynają zdania podrzędne; zaimki (np. który, co, jaki), które pojawiają się w zdaniach podrzędnych.

Oczywiście, relacje między zdaniami nie dotyczą wyłącznie gramatyki. Odnoszą się one również do treści całego wypowiedzenia. Aby lepiej zrozumieć składnię zdania, warto zapytać dodatkowo o treść zdań nadrzędnych:

W naszym wypowiedzeniu kolejne zdania składowe układają się w następującym porządku:Zdanie (1) to zdanie główne.Zdanie (2) jest współrzędne do zdania (1) – rozpoznajemy ten układ po spójniku „i”.Zdanie (3) jest podrzędne do zdania (2) – rozpoznajemy ten układ po zaimku „co” oraz pytaniu, które możemy zadać do zdania (2): co?Zdanie (4) jest podrzędne do zdania (3) – rozpoznajemy ten układ po zaimku (i przyimku) „na którą” oraz pytaniu odnoszącym się do treści zdania (3): której?

Oto wykres tego wypowiedzenia:

1 ………… 2

3

4

Praca domowa - wykonaną pracę domową wyślij w formie zdjęcia na prywatny Messenger nauczyciela.

Przeprowadź w zeszycie analizę wypowiedzeń wielokrotnie złożonych: ponumeruj wszystkie zdania składowe, narysuj wykres wypowiedzenia, rozpoznaj rodzaje zdań składowych, zaznacz wskaźniki zespolenia (spójniki lub zaimki).

1. Wychodzą z windy na korytarz i po chwili znajdują się w eleganckim saloniku, który posiada mahoniowe meble i szafę mającą zamiast drzwi ogromne lustro.

2. W jednym końcu pokoju stało biurko i kilka krzeseł, których jednak było za mało, by usadzić takie mnóstwo ludzi.

KROK 4. Określamy rodzaj poszczególnych zdań składowych .

Zdanie (1) to zdanie główne.Zdanie (2) jest współrzędne łączne do zdania (1) Zdanie (3) jest podrzędne dopełnieniowym do zdania (2) Zdanie (4) jest podrzędne przydawkowe do zdania (3)

Środa, 08.04.2020

Temat : Analiza i opis zdań wielokrotnie złożonych – ćwiczenia.

https://www.youtube.com/watch?v=r1wNtRNtTPY - zd. wielokrotnie złoż.

1. Jak analizować wypowiedzenie wielokrotnie złożone? – przypomnienie z poprzedniej Lekcji

1) oznacz w zdaniu wszystkie orzeczenia,2) podziel wypowiedzenie na zdania składowe i ponumeruj je,3) znajdź zdanie główne – nie jest podrzędne do innych,4) określ rodzaj zdań podrzędnych i sporządź wykres,

2. Analiza zdań wielokrotnie złożonych

w jakim celu jakie? 1 2 3 4a) Do teatru nie przychodzi się ǀ aby móc patrzeć na łzy, ǀ lecz aby usłyszeć słowa, ǀ które je

wyciskają.

1 – zdanie główne2 – zdanie podrzędne do pierwszego okolicznikowe celu3 – zdanie współrzędne do drugiego przeciwstawne (patrz łącznik w kółeczku)4 – zdanie podrzędne do trzeciego przydawkowe

Wykres: 1

2 3

4

o czym? 1 2 b) Po długiej wyprawie dotarłem wreszcie do domu | i opowiedziałem moim rodzicom, |

3 jakiej, której? 4 co się wydarzyło podczas wycieczki, | na którą pojechałem z wielką radością.

1 – zdanie główne2 – zd. złożone współrzędnie łączne do zd. 13 – zd. złożone podrzędnie dopełnieniowe do zd. 24 – zd. złożone podrzędnie przydawkowe do zd. 3

Wykres: 1 2

3 4

Praca domowaDokonaj analizy poniższych zdań. Wzoruj się na zdaniach wcześniejszych, zachowaj kolejność działań podczas analizy podanych przykładów. Praca zostanie oceniona.Proszę wysłać ją w postaci zdjęcia (praca w zeszycie) lub dokumentu Word na podany adres mailowy mariola.s79@wp.pl do 15 kwietnia.

c) Zdarzają się dziewczyny, które chcą być modne i do szkoły przychodzą umalowane, jakby wyszły na chwilę z dyskoteki.

d) Czasem mam ochotę im powiedzieć, że przesadzają z makijażem i wyglądają śmiesznie.

e) Boję się jednak, że zostanę odrzucona jako osoba, z która nie warto się przyjaźnić, ponieważ nie ma pojęcia o najnowszych trendach.