SOCJALIZACJA EKONOMICZNA DZIECI

Magdalena Książek i Katarzyna WójcikFinanse i rachunkowośćIII rokSzkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Socjalizacja ekonomiczna (wg Christine Roland-Levy) „Socjalizacja ekonomiczna jest pojęciem

odnoszącym się do wszystkich procesów, dziękiktórym dziecko zdobywa umiejętność rozumieniaotaczającego je świata gospodarki (…); obejmujeprzyswajanie przez dziecko wiedzy, pojęć,umiejętności, zachowań, opinii, postaw, wartościoraz poznawczych reprezentacji związanychz otaczającym je światem gospodarki. Pojęcie toz reguły dotyczy tylko dorastającego dziecka, któreuczy się, w jaki sposób rozumieć świat dorosłych.Możemy je jednak odnieść do każdego, ktopodlega jakimś zmianom w tym zakresie.”

5 poziomów wiedzy o banku (Gasparski)

poziom 0 - brak jakiejkolwiek wiedzy o banku;

poziom 1 - bank jest źródłem pieniędzy;

poziom 2 - bank jako super-sejf;

poziom 3 - bank jako miejsce pożyczania pieniędzy;

poziom 4 - bank pożycza pieniądze pochodzące z depozytów;

poziom 5 - bank jest instytucją tworzącą zysk z różnicy między oprocentowaniem kredytów, a oprocentowaniem depozytów.

Stadia rozwoju poznawczego (Jean Piaget)

stadium sensomotoryczne (do 2) ;

stadium przedoperacyjne (do 6) ;

stadium operacji konkretnych (do 11-12)

stadium operacji formalnych (powyżej 11-12)

Fazy opanowywania wiedzy ekonomicznej

Faza 1 – rozumienia pieniądza

Pieniądze są potrzebne;

Obserwacja rodziców;

„Za jeden pieniądz –jeden przedmiot”

Źródło pieniędzy: rodzice i bankomat

Faza 2 (6 - 11/12 lat)

Umiejętność wykonywania działań arytmetycznych;

Metoda prób i błędów;

Rozpoznawanie nominałów;

Źródło pieniędzy: bank

Faza 3

Dzieci najstarsze;

Rozumienie złożoności wymiany;

Zysk i inwestowanie.

Wpływ sprawności dzieci na ich wiedzę

Różnica 2 lat przy dziecku upośledzonym umysłowo w stopniu lekkim;

Różnica roku przy dziecku niesłyszącym.

Czynniki zewnętrzne

środowisko społeczno-ekonomiczne;

osobiste doświadczenia;

nauczanie zjawisk ekonomicznych;

zachowania rodziców.

Proces wychowania

czynniki psychologiczne

osobowość, postawy i role pełnione przez rodziców

czynniki pozapsychologiczne

liczba domowników, status społeczno-gospodarczy,

tradycje

Funkcje rodziny

Zaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka;

Przekazywanie dorobku kulturowego;

Dostarczanie modeli osobowych i wzorców zachowań;

Przekazywanie systemu wartości i norm społecznych;

Uczenie działania w grupie i pełnienia obowiązków

Wpływ rodziny jest:

„najsilniejszy we wczesnych stadiach rozwoju, w okresie dzieciństwa, gdy jednostka nie podlega jeszcze lub podlega w ograniczonej mierze oddziaływaniom innych instytucji, a za opiekę nad nią i jej wychowanie odpowiedzialni są przede wszystkim rodzice” (Przetacznik-Gierowska,

Włodarski)

Przykładowe wypowiedzi rodziców 1/6

WypowiedźMożliwa interpretacja

dzieckaKonsekwencje

∙ Moja mama mówiła, że tylko biedni ludzie idą do nieba.∙ Mój tata mówił, że tylko kryminaliści są bogaci.

∙ Pieniądze to zło.∙ Ludzie, którzy mają pieniądze są źli.

∙ Wzbudzenie emocji negatywnych w kontekście pieniędzy.∙ Wprowadzenie kryterium oceniania ludzi (na podstawie pieniędzy).∙ Kształtowanie negatywnego stosunku do ludzi zamożnych.

Przykładowe wypowiedzi rodziców 2/6

WypowiedźMożliwa interpretacja

dzieckaKonsekwencje

∙ Moi rodzice ostrzegali mnie żebym nikomu nie mówił, że mamy pieniądze, bo zostaniemy przeklęci.

∙ Pieniądze to sekret.∙ Pieniądze mogą być przyczyną nieszczęścia.

∙ Wzbudzenie lęku w kontekście pieniędzy.

Przykładowe wypowiedzi rodziców 3/6

WypowiedźMożliwa interpretacja

dzieckaKonsekwencje

∙ Moi rodzice mówili, że jestem popularnym dzieckiem, ponieważ są wystarczająco bogaci żebyśmy mieli dom z kortem tenisowym. Mówili dobitnie, że ktoś, kro nie ma pieniędzy, nie ma przyjaciół.

∙ Pieniądze jako narzędzie pozyskiwania przyjaciół.

∙ Budowanie przekonania, że obecność przyjaciół nie zależy od tego, jakim jest się człowiekiem, tylko od tego, ile ma się pieniędzy.∙ Przekonanie, że jeśli chce się mieć przyjaciół, należy dążyć do gromadzenia majątku.∙ Wprowadzenie kryterium samooceny (na podstawie pieniędzy).

Przykładowe wypowiedzi rodziców 4/6

WypowiedźMożliwa interpretacja

dzieckaKonsekwencje

∙ Moja matka zawsze powtarzała, że mądra kobieta nigdy nie pozwoli, by mężczyzna dowiedział się, że ona potrafi zarabiać pieniądze.∙ Mój tata zawsze powtarzał, że mężczyzna nigdy nie powinien mówić kobiecie, że ma pieniądze, bo ona znajdzie sposób, by go ich pozbawić.

∙ Pieniądze to sekret, do którego nie należy dopuszczać partnerów.

∙ Przekonanie, że pieniądze są osobistą sprawą.∙ Ograniczanie kształtowania umiejętności otwartego rozmawiania o pieniądzach.

Przykładowe wypowiedzi rodziców 5/6

WypowiedźMożliwa interpretacja

dzieckaKonsekwencje

∙ Moi rodzice mówili, że musi istnieć jakiś sekret, którego znajomość pomoże w zarabianiu pieniędzy, ale nikt w naszej rodzinie go nie znał. Zarabianie dużych pieniędzy to było coś, co potrafili robić tylko inni.

∙ Pieniądze jako coś tajemniczego, osiągalnego dla wybrańców, ale nie dla mnie.

∙ Wzbudzenie lęku wobec pieniędzy.∙ Budowanie kompleksu niższości wobec osób, które mają pieniądze.

Przykładowe wypowiedzi rodziców 6/6

WypowiedźMożliwa interpretacja

dzieckaKonsekwencje

∙ Moi rodzice, którzy byli całkiem zamożni, nie pozwalali mi wydać nawet centa bez błagania i proszenia. Powtarzali, że nie wolno mi zapomnieć, iż możemy obudzić się biedni następnego ranka. Czasami leżąc w łóżku długo nie mogłem zasnąć, bo bałem się, że obudzę się głodny i zziębnięty.

∙ Pieniądze jako coś zagrażającego.

∙ Wzbudzenie lęku wobec pieniędzy.∙ Przekonanie, że o pieniądze zawsze trzeba się martwić, nawet wtedy, gdy się je ma.

Zasady przyznawania kieszonkowego: Według psychologów najlepszym momentem na zaczęcie dawania dziecku

kieszonkowego jest 6-7 rok życia;

Rodzice przed daniem dziecku kieszonkowego powinni ustalić zasady jego przyznawania;

Rodzice i dziecko powinni wspólnie ustalić na co będą wydawane pieniądze z kieszonkowego;

Kwota jaką dziecko otrzymuje powinna rosnąć z wiekiem dziecka;

Kieszonkowe powinno być dawane w tym samym dniu (w przypadku młodszych dzieci co tydzień, a starszych co miesiąc);

Kieszonkowe nie powinno być uzależnione od zachowania i obowiązków;

Rodzice nie powinni dawać dziecku dodatkowych pieniędzy, tylko dlatego, ze wydało już całe kieszonkowe;

Dziecko powinno samo decydować o tym kiedy i ile pieniędzy wydaje;

Dziecko powinno mieć przynajmniej jeden obowiązek (za który nie dostaje pieniędzy);

Kiedy jednak dziecko nie wykona tego obowiązku, kieszonkowe nie powinno być mu zabrane.

Edukacja

Rodzice;

Szkoła;

Banki – dni otwarte i programy edukacyjne (np.: Bankomania i SKO –Szkolne Kasy Oszczędności – należące do PKO BP);

Media (np.: Leśna Akademia Sukcesu – Polskie Radio).

Bankomania

SKO – Szkolne Kasy Oszczędności Działa od lat 20-tych XX wieku

Uczniowie dzięki uczestnictwie:

uczą się zarządzania osobistymi finansami;

wyrabiają w sobie nawyk świadomego oszczędzania;

zdobywają wiedzę na temat oszczędzania i roli pieniądza we współczesnym świecie;

nabywają praktyczne umiejętności z zakresu korzystania z usług bankowych.

Zagadki

Bibliografia

Wąsowicz-Kiryło Grażyna, Psychologia finansowa. O pieniądzach w życiu człowieka, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 (str. 44-63)

http://www.youtube.com/watch?v=0wrRA0UWNA0

http://www.youtube.com/watch?v=0wrRA0UWNA0#t=142

http://www.pkobp.pl/dzieci-uczniowie-i-studenci/szkolne-kasy-oszczednosci/o-sko/

DZIĘKUJEMY!