Słowniczek polsko-tureckiOpracowanie: „Turcja. Kraj czterech mórz”

Wydawnictwo Bezdroża, Kraków 2009

Zasady wymowyJęzyk turecki jest językiem aglutynacyjnym. Słowotwórstwo i odmiana odbywają się w języku tureckim przez sufigowanie (dodawanie odpowiedniego przyrostka). Obowiązuje harmonia samogłoskowa. W pisowni tureckiej wyrazy zapisujemy tak, jak je wymawiamy. Akcent pada w większości wypadków na ostatnią sylabę.

A a wymowa jak po polsku

B b wymowa jak po polsku

C c wymowa pomiędzy polskim dż a dź

Ç ç wymowa pomiędzy polskim cz a ć

D d wymowa jak po polsku

E e wymowa jak po polsku

F f wymowa jak po polsku

G g obok e, i, ö, ü – miękko, obok a, ı, o, u – jak polskie g

Ğ ğ po samogłoskach tylnych (a, ı, o, u) jest to wzdłużenie samogłoski poprzedzającej, np. ağaç

[aacz] ‘drzewo’. Po samogłoskach przednich (e, i, ö, ü) wymawiane jak polskie j

H h delikatniej niż polskie ch

I ı jak polskie y, tylko bardziej tylne

I ı wymowa jak polskie i, tylko bez zmiękczania poprzedzającej spółgłoski

J j wymowa pomiędzy polskim ż i ź

K k wymowa obok przednich miękko, obok tylnych tylno

L l wymowa obok tylnych bardzo tylna

M m wymowa jak po polsku

N n wymowa jak po polsku

O o wymowa jak po polsku

Ö ö wymawiane jak niemieckie ö lub francuskie eu

P p wymowa jak po polsku

R r wymowa jak po polsku (w wygłosie wyrazu ledwo słyszalne)

S s wymowa jak po polsku

Ş ş wymowa pomiędzy polskim sz i ś

T t wymowa jak po polsku

U u wymowa jak po polsku

Ü ü wymawiane jak niemieckie ü lub francuskie u

V v wymowa podobna do polskiej

Y y wymowa jak polskie j

Z z wymowa jak po polsku

Minisłowniczek (zestawienie alfabetyczne)

ambasada – büyükelçilik, elçilikapteka – eczaneartykuły spożywcze – gıdaaspiryna – aspirinautobus – otobüs

bandaż – sargıbank – banka bazar – çarşı, pazarbiały – beyazbiedny – yoksul, fakirbilet – biletblisko – yakınbogaty – zenginbrązowy – kahverengibrzydki – çirkinbyć – olmak

centrum – merkezchleb – ekmekciężki – ağır cukier – şekerczarny – kara, siyahczerwiec – Haziranczerwony – kırmızıczwartek – Perşembe

daleko – uzakdeszcz – yağmurdoba – gece gündzdobranoc – Iyi gecelerdobry – iyidom – evdroga – yoldrogi – pahalıdrzewo – ağaçduży – büyükdworzec autobusowy – otogar, garajdworzec kolejowy – tren istasyonu, gardzień – gündzień dobry – Iyi günlerdziękuję – Teşekkür ederim; teşekkürlerdzisiaj – bugündżem – reçel

gardło – boğazgłowa – baş, kafagłupi – aptalgodzina – saatgorący – sıcakgóra/szczyt – dağgrudzień – Aralık

herbata – çayhotel – otel

informacja – danışmaiść prosto – doğru gitmek

jaja – yumurtajechać – gitmekjesień – sonbahar

jeść – yemekjezioro – göljutro – yarın

karta telefoniczna – telefon kartıkasa biletowa – bilet gişesikawa – kahvekiełbasa – sucukkoń – atkot – kediksięgarnia – kitabevikupować – almakkwatera – konakkwiat – çiçekkwiecień – Nisan

lato – yazlekarstwo – ilaçlekki – hafiflipiec – Temmuzlist – mektuplistopad – Kasımluty – Şubat

ładny/piękny – güzelłazienka – banyo

maj – Mayısmakaron – makarnamały – küçükmarzec – Martmasło – tereyağımądry – akıllımąż – koca, eşmetro – metromiesiąc – aymięso – etmiłość – aşkminibus – dolmuşmleko – sütmłody – gençmorze – denizmost/wiadukt – köprümuzeum – müze

narzeczona/narzeczony – naişanlıniebieski – maviniebo – gökniedziela – Pazarnoc – gecenowy – yeni

odjazdy – kalkışlarodjeżdżać – kalkmak, hareket etmekoglądać – seyretmek, izlemekopatrunek – sargı, pansumanotwarte – açıkowoce – meyve

park – parkpaździernik – Ekimpensjonat – pansiyonperon – peronpiątek – Cumapić – içmekpies – köpekpiwo – biraplac – meydanplaster – plasterpociąg – trenpoczekalnia – bekleme salonupoczta – postanepocztówka – kartpogoda – havapokój gościnny – misafir odasıpołudnie – öğlepomarańczowy – portakal rengipomocy – imdat!poniedziałek – Pazartesipółnoc – Kuzey

rano – sabahrok – sene, yılrondo – kavşakrozkład jazdy – tariferóżowy – pemberyby – balıkryż – pirinçrzeka – nehir, ırmak

później – sonraproszę – lütfenprysznic – duşprzechowalnia bagażu – emanet bürosuprzedział – kompartımanprzepraszam – kusura bakmaprzychodnia – bakımeviprzyjaciel – dostprzyjazdy – gelişlerprzyjeżdżać – gelmekprzystanek autobusowy – otobüs durağı

samochód – arabaser – peynirserce – kalp, yürek, gönülsierpień – Ağustosskała – kayasklep spożywczy – market, bakkalskrzyżowanie – kavşak, dört yolsłońce – güneşsobota – Cumartesisok – meyve suyuspać – uyumaksrebrny – gümüş (rengi)stary – eski / yaşlıstudent – öğrencistyczeń – Ocakszary – griszczęście – saadetszkoła – okulszpital – hastaneszybki – hızlı

śnieg – karśroda – Çarşamba

tabletka – haptaksówka – taksitam – şurada / oradatamten – şu / otani – ucuztarg z żywnością – pazartelefon – telefonten – buteraz – şimditęcza – gökkuşağıtoaleta – tuvalettor – raytrzeba – lazımturysta – türisttutaj – buradatydzień – hafta

ucho – kulakulica – sokak

wagon – vagonwarzywa – sebzewczoraj – dünwejście – girişwiatr – rüzgarwieczór – akşamwino czerwone/białe, wytrawne/słodkie – beyaz şarap/ kırmızı şarap; sek şarap/tatlı şarap wiosna – baharwoda mineralna – madensuyu

zabłądziłem – kayboldumzachód – Batı zadzwonić – telefon etmekzajęte – meşgul zamknięte – kapalızatrzymać się – durmakzawrócić – dönmekząb – dişzielony – yeşilziemniaki – patateszima – kış

wodospad – şelalewolny – serbest, o toalecie boş ‘pusty’wrzesień – Eylülwschód – Doğuwsiadać – binmekwtorek – Salı wyjście – çıkışwysiadać – inmek

zimny – soğukzłoty – altınzły – kötüznaczek – pulzrobić – yapmakzupa – çorbazwierzę – hayvan

źródło – çeşme, kaynak żona – karı, eşżółty – sarı

Minirozmówki (zestawienie tematyczne)

Liczebniki

0 sıfır

1 bir

2 iki

3 üç

4 dört

5 beş

6 altı

7 yedi

8 sekiz

9 dokuz

10 on

11 on bir

12 on iki

20 yirmi

30 otuz

40 kırk

50 elli

60 altmış

70 yetmiş

80 seksen

90 doksan

100 yüz

200 iki yüz

300 üç yüz

500 beş yüz

1000 bin

1 000 000 milyon

Dni tygodnia

poniedziałek Pazartesi

wtorek Salı

środa Çarşamba

czwartek Perşembe

piątek Cuma

sobota Cumartesi

niedziela Pazar

Miesiące

styczeń Ocak

luty Şubat

marzec Mart

kwiecień Nisan

maj Mayıs

czerwiec Haziran

lipiec Temmuz

sierpień Ağustos

wrzesień Eylül

październik Ekim

listopad Kasım

grudzień Aralık

Pory dnia/czas/pory roku

rano sabah

dzień gün

wieczór akşam

noc gece

godzina saat

doba gece gündüz

tydzień hafta

miesiąc ay

rok sene

dzisiaj bugün

jutro yarın

wczoraj dün

wiosna bahar

lato yaz

jesień sonbahar

zima kış

Która jest godzina? Saat kaç?

Jest dziesiąta/druga (po południu)/w pół do szóstej/15 po trzeciej

Saat on./Saat iki./Saat beş buçuk./Saat üçü on beş (çeyrek) geçiyor.

Konwersacja

Dzień dobry (o poranku) Günaydın

Dzień dobry Iyi günler

Dobry wieczór (od ok. 17.00) Iyi akşamlar

Dobranoc Iyi geceler

Do widzenia Iyi günler, Iyi akşamlar, Hoşçakal(ın), Allahaısmarladık, Güle güle

Jak się masz?/Jak się Pani/Pan ma? Nasılsın?/Nasılsınız?

Dobrze dziękuję/Wspaniale dziękuję/Nie najgorzej/Tak sobie/Źle

Iyi, teşekkür ederim/Harika, teşekkürler./Fena debil./Şöyle böyle./Kötü

Przepraszam (kiedy kogoś potrącimy lub chcemy zapytać o godzinę)

Pardon

Przepraszam (za coś) Kusura bakma(yın)/Özür dilerim

Proszę (podając coś) Buyurun(uz)

Dziękuję / bardzo dziękuję Teşekkür ederim, teşekkürler, sağol(un)

Nie ma za co Bir şey değil

Nie mówię po turecku Türkçe konuşmuyorum

Proszę mówić wolniej. Biraz daha yavaş konuşabilir misiniz?

Nie rozumiem. Anlamıyorum.

Skąd Pan/Pani jest? Nereden geliyorsunuz?/Nerelisin(iz)?

Jestem z Polski/Polakiem/Polką. Polonya’dan geliyorum/Polonyalıyım

Mieszkam w Krakowie. Krakov’da yaşıyorum/oturuyorum.

Jak Panu / Pani na imię? Sizin adınız (isminiz) ne?

Mam na imię… Adım…

Ile masz lat? Ile ma Pan/Pani lat? Kaç yaşındasın(ız)?

Mam ... lat. … yaşındayım.

Czy ma Pani / Pani dzieci? Çocuklarınız var mı?

To mój adres. Bu benim adresim.

Miło było Pana / Panią poznać. Memnun oldum.

Szczęśliwej podróży. Iyi yolculuklar.

Napisy

wejście giriş

wyjście çıkış

otwarte açık

zamknięte kapalı

zajęte dolu

do wynajęcia kiralık

Wymiana waluty/operacje gotówkowe

kantor wymiany walut döviz

Gdzie mogę wymienić walutę? Parayı nerede bozabilirim?

Gdzie znajduje się najbliższy kantor/bank/bankomat?

En yakın bankomatika/banka/döviz nerede?

Chcę wymienić walutę. Parayı bozmak istiyorum.

Jaki jest kurs dolara/euro? Euro’nun resmi kurunu sóyler misiniz?/Euro’nun

karşılığı nedir?/Euro ne kadar?

Nie chcę dużych banknotów. Büyük kupür istemiyorum.

Potrzebny mi bilon. Bozuk paraya ihtiyacim var.

Kierunki i pytanie o drogę

wschód doğu

zachód batı

północ kuzey

południe güney

daleko uzak

blisko yakın

zabłądziłem kayboldum

iść prosto doğru gitmek

zawrócić dönmek

skręcić w lewo/w prawo sağa/sola dönmek

Jak dojechać do …? … Nasıl gidilir…?

Jak dojść pieszo do …? … Ürüyerek nasıl gidilir…?

Transport

autobus otobüs

dworzec autobusowy garaj, otogar

dworzec kolejowy gar, istasyon

informacja danışma

kasa biletowa bilet gişesi

lotnisko havaalanı, havalimanı

metro metro

minibus dolmuş

most/wiadukt köprü

peron peron

pociąg tren

poczekalnia bekleme salonu

przechowalnia bagażu emanet bürosu

przedział kompartman

przystanek autobusowy otobüs durağı

rondo kavşak

rozkład jazdy tren/otobüs tarifesi

skrzyżowanie kavşak, dört yol

taksówka taksi

tor ray

wagon vagon

bilet bilet

odjazdy kalkışlar

przyjazdy gelişler

samochód araba

droga yol

Palenie wzbronione Sigara içilmiyor

Gdzie się znajduje…? Nerede…?

O której odjeżdża pociąg do …? … tren saat kaçta kalkıyor?

O pierwszej/drugiej/w pół do trzeciej/15 po czwartej Saat birde./Saat iki buçukta./Saat dördü çeyrek geçe.

Poproszę 1/2/3 bilet(y) 1/2 klasy do…? Bir tane/iki tane/üç tane birinci/ikinci/uçüncü mevki bilet lütfen.

Muszę się przesiąść? Gdzie? Aktarma yapmam gerekiyor mu? Nerede?

Za mostem/wiaduktem Köprüden geçtikten sonra.

Gdzie można wynająć samochód? Arabayı nereden kiralayabilirim?

Miasto

ambasada elçilik, büyükelçilik

bank banka

centrum merkez

galeria galeri

księgarnia kitapevi

muzeum müze

park park

plac meydan

szkoła okul

toaleta tuvalet

ulica sokak

Gdzie jest…? … nerede?

Poczta, telefon

karta telefoniczna telefon kartı

list mektup

poczta postane

pocztówka kart, kartpostal

rozmowa międzynarodowa uluslararası konuşma

telefon telefon

wykręcić numer numarayı çevirmek

zadzwonić telefon etmek

znaczek pul

Apteka/u lekarza

aspiryna aspiryn

lekarstwo/tabletka/pigułka ilać/hap/tablet

bandaż/plaster/opatrunek sargı/pansuman

szpital hastane

przychodnia bakımevi

apteka eczane

gardło boğaz

głowa kafa, baş

serce kalp

ucho kulak

ząb diş

Gdzie/co Pana/Panią boli? Nereniz ağrıyor?/Ağrınız nerede?

Gdzie jest lekarz? Doktor nerede?/Dişhekimi nerede?

Jestem cukrzykiem. Ben şeker hastasıyım.

Jestem uczulony na… … (Dativ) alerjim var

Mam kaszel. Öksürüyorum.

Mam mdłości. Bulantım var.

Mam gorączkę. Ateşim var.

Mam katar. Nezleyim.

Mam dreszcze. Titriyorum.

Noclegi

hotel otel

pensjonat pansiyon

łazienka banyo

prysznic duş

pokój gościnny/kwatera konuk yeri

Szukam noclegu. Kalacak bir yer arıyorum.

Macie Państwo wolne pokoje? Boş yer var mı?

Zarezerwowałem pokój na nazwisko. … adına rezervasyon yaptım.

Chciałbym wynająć pokój jedno/dwuosobowy/z łazienką.

Bir kişilik oda/iki kişilik oda ayırtmak istiyorum.

na 1-2-3 noce/doby bir/iki/üç gece için

Nie ma klucza/mydła/ręcznika/pościeli. Anahtar yok./Sabun yok./Havlu yok./Nevresim takımı yok.

Czy śniadanie jest wliczone w cenę? Kahvaltı dahil mi?

Czy pokój jest z łazienką? Oda banyolu mu?

Czy jest ciepła woda? Sıcak su var mı?

Zakupy spożywcze/wyżywienie/restauracja

artykuły spożywcze gıda

owoce meyve

figa inci

jabłko elma

winogrona üzüm

warzywa sebze

cebula soğan

papryka biber

pomidor domates

chleb ekmek

masło tereyağı

jaja yumurta

ser peynir

szynka jambon

kiełbasa sucuk

woda mineralna gazowana/niegazowana madensuyu/su (woda)

mleko süt

sok meyvesuyu

herbata/kawa çay/kahve

cukier şeker

ryż pirinç

makaron makarna

ziemniaki patates

ryby balık

mięso et

bez mięsa etsiz

dżem reçel

rakija rakı

piwo bira

wino czerwone/białe, wytrwane/słodkie beyaz şarap/kırmızı şarap, sek şarap/tatlı şarap

zupa çorba

sklep spożywczy bakkal

targ z żywnością/bazar pazar

Ile to kosztuje? Bu ne kadar?

Poproszę kilogram/pół kilo Yarım kilo lütfen.

Poproszę kawę cappuccino/czarną/białą (z mlekiem).

Bir sade kahve lütfen./Bir sütlü kahve lütfen./ Bircappuccino lütfen.

z cukrem şekerli

bez cukru şekersiz

To wszystko. Bu kadar.

Co dziś jest w menu? Yemeklerden ne var?

Ile płacę? Borcum ne kadar?/Ne kadar?

razem/osobno ayrı/beraber

Poproszę menu. Menü lütfen.

Poproszę rachunek. Hesap alabilir miyim?

Za mało/za dużo. Fazla/az

Poproszę coś bez mięsa/nie jem mięsa/Jestem wegetarianinem.

Etsiz birsey rica ediyorum./Vejetaryanım./Et yemiyorum.

smaczne lezzetli

Smacznego. Afiyet olsun!

Na zdrowie! Şerefe Şerefenize!

Na zdrowie! (Turcy mówią tak, kiedy ktoś pracuje) Kolay gelsin!

Na zdrowie. (kiedy ktoś kichnie) Çok yaşa! Odpowiadamy: Sen de gör./Siz de görün.

Na zdrowie. (po kąpieli) Sıhhatler olsun.

Przydatne rzeczowniki

Przyroda, krajobraz

słońce güneş

deszcz yağmur

śnieg kar

wiatr rüzgar

góra/szczyt dağ

masyw górski dağ zenciri

skała kaya

jezioro göl

rzeka ırmak, nehir

wodospad şelale

źródło pınar, çeşme

morze deniz

kwiat çiçek

drzewo ağaç

niebo gök

tęcza gökkuşağı

pogoda hava

Mamy dziś dobrą pogodę. Bugün hava güzel.

Mamy dziś złą pogodę. Bugün hava kötü.

Jaka będzie jutro pogoda? Yarın hava nasıl olacak?

Zwierzęta

zwierzę hayvan

ptak kuş

ryba balık

kot kedi

koń at

krowa inek

kura tavuk

pies köpek

świnia domuz

Inne

dom ev

przyjaciel dost

kolega arkadaş

miłość aşk

szczęście saadet

narzeczona/narzeczony nişanlı

żona/mąż eş, karı/koca

turysta türist

student öğrenci

Przydatne przymiotniki/przysłówki/zaimki

drogi/tani pahalı/ucuz

ładny/piękny/brzydki güzel/çok, güzel/çirkin

bogaty/biedny zengin/yoksul, fakir

dobry/zły iyi/kötü

duży/mały büyük/küçük

gorący/zimny sıak/soğuk

ciężki/lekki ağır/hafif

mądry/głupi akıllı/aptal

nowy/stary yeni/eski

młody/stary genç/yaşlı

szybki/wolny hızlı/yavaş

teraz/później şimdi/sonra

ten/tamten bu/şu/o

tutaj/tam burada/şurada/orada

Kolory

biały beyaz

czarny kara, siyah

czerwony kırmızı, kızıl

zielony yeşil

niebieski mavi

żółty sarı

brązowy kahverengi

pomarańczowy portakal rengi

różowy pembe

srebrny gümüş (rengi)

złoty altın (rengi)

szary gri

Zaimki pytające

gdzie? nerede?

kiedy? ne zaman?

ile? kaç?

jaki? który? nasıl? hangi?

Odmiana zaimków osobowych

Ben ja Benim moje Sen ty

Senin twojeO on, ona, ono

Onun jego, jej Biz my

Bizim naszeSiz wy

Sizin waszeOnlar oni

Onların ich

Czasowniki być i mieć

W tureckim brak takich czasowników. Aby utworzyć zdanie, które po przetłumaczeniu brzmi, jakby je zawierało, używa się sufiksacji.

Przydatne czasowniki

być olmak – nie używane w takiej formie

zrobić yapmak

jechać gitmek

zatrzymać się durmak

jeść yemek

pić içmek

kupować almak

przyjeżdżać gelmek

odjeżdżać gitmek

wsiadać binmek

wysiadać inmek

oglądać seyretmek

spać uyumak

Sytuacje awaryjne

paszport/wiza/dokumenty pasaport/vize/evraklar

Skradziono mi paszport. Pasaportum çalındı.

Pomocy! Imdat!

Czy może mi Pan/Pani pomóc? Bana yardımcı olabilir misin?

Jak mogę dotrzeć do ambasady polskiej? Polonya Büyükelçiliğine nasıl ulaşabilirim?

Chcę zadzwonić do ambasady polskiej. Polonya Büyükelçiliğini aramak istiyorum.