Slajd 1politykaspoleczna.um.warszawa.pl/sites/politykaspoleczna.um.warsz… · Title: Slajd 1...

Analiza potrzeb osób doświadczających przemocy w rodzinie

i korzystających z pomocy oraz wsparcia

wybranych warszawskich organizacji pomocowych

oraz ocena jakości usług

świadczonych przez te placówki

Warszawa, grudzień 2019

Opracowanie:

Ewa Bilska (Edukator)

1. Diagnoza potrzeb klientów korzystających z pomocy określonych organizacji pomocowych

2. Poznanie sposobów radzenia sobie z problemem przemocy w rodzinie (szukanie wsparcia

instytucjonalnego, sąsiedzkiego), w tym także określenie poziomu wiedzy na temat możliwości

korzystania z pomocy instytucjonalnej, rozpowszechnienie informacji o działających

placówkach/programach, główne źródła informacji o systemie pomocy instytucjonalnej

3. Określenie kryteriów wyboru określonych organizacji i/lub programów

4. Opis zakresu najczęściej poszukiwanych usług

5. Ocena jakości świadczonych usług

6. Poznanie słabych i mocnych stron w systemie pomocy instytucjonalnej

7. Reakcje otoczenia na przemoc w rodzinie (sąsiadów, policji, ośrodków pomocy społecznej, szkół)

Główne cele badawcze

2

W badaniu wzięli udział klienci korzystający z pomocy 9 warszawskich placówek udzielających wsparcia

osobom doświadczającym przemocy w rodzinie. Były to następujące placówki:

Fundacja Mederi

Powiślańska Fundacja Społeczna

Stowarzyszenie na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”

Stowarzyszenie OPTA

Komitet Ochrony Praw Dziecka

Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego

(jednostka: Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia")

Towarzystwo Pomocy Młodzieży

Fundacja Centrum Praw Kobiet

Poradnia ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

(filia Warszawskiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej)

Organizacje i jednostki publiczne biorące udział w badaniu

3

Badanie ilościowe

214 ankiet

(194 ankiety wypełnione przez kobiety, 20 ankiet wypełnionych przez

mężczyzn)

realizacja: 21 października -16 listopada 2019r.

Badanie jakościowe

40 wywiadów pogłębionych

36 z kobietami i 4 z mężczyznami

realizacja: 28 października - 30 listopada 2019r.

2 części badania

4

- Badanie ilościowe realizowane było w 9 placówkach wspierających.

- W każdej z placówek wyznaczony został koordynator odpowiedzialny za sprawny przebieg

badania na terenie placówki.

- Omówienie sposobu realizacji badania odbywało się podczas spotkań kierownika projektu

z koordynatorami w siedzibie placówek lub podczas rozmów telefonicznych z koordynatorami.

- Badanie ankietowe na terenie placówki przeprowadzały ankieterki posiadające zawodowe

doświadczenie w pracy z osobami doświadczającymi przemocy.

- Rekrutacja klientów do badania ilościowego realizowana była wśród osób korzystających

z indywidualnych konsultacji oraz z grup wsparcia na terenie placówek.

- Ankieterzy zapraszali klientów placówek do wypełnienia ankiety po ich wyjściu z konsultacji

indywidualnych lub po zakończeniu zajęć grupowych, wyjaśniali cel badania i sposób wypełniania

kwestionariusza.

- Udział respondentów w badaniu był dobrowolny.

- Respondenci samodzielnie wypełniali ankiety w warunkach zapewniających anonimowość.

- Wszelkie wątpliwości respondentów związane ze sposobem rozumienia pytań wyjaśniane były

przez ankieterki.

- Wypełnione ankiety wrzucano do urny.

Badanie ilościowe - informacje techniczne o sposobie realizacji badania

5

- Za skutecznie wypełniony kwestionariusz uznawano egzemplarz, który miał nie więcej

niż 20% nieudzielonych odpowiedzi na zadane pytania.

- Po zakończeniu badania dane z kwestionariuszy ankiety wprowadzono do bazy danych.

- Zebrane dane poddano analizie a jej wyniki przedstawiono w niniejszym raporcie.

- Informacje na temat liczby ankiet pozyskanych w poszczególnych placówkach przedstawiono

w Tabeli 1.

Badanie ilościowe - informacje techniczne o sposobie realizacji badania

6

Liczba ankiet pozyskanych w poszczególnych placówkach

Nazwa Instytucji

wytypowanych do badania ilościowego

Kobiety Mężczyźni Ogólna

liczba

zebranych

ankiet

1 Fundacja Mederi 18 2 20

2 Stowarzyszenie na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

„Niebieska Linia” 17 1 18

3 Powiślańska Fundacja Społeczna 18 6 24

4 Stowarzyszenie OPTA 19 3 22

5 Komitet Ochrony Praw Dziecka 20 5 25

6

Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa

Psychologicznego (jednostka: Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar

Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia")

25 - 25

7 Towarzystwo Pomocy Młodzieży 19 3 22

8 Fundacja Centrum Praw Kobiet 26 - 26

9 Poradnia ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

(filia Warszawskiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej) 32 - 32

194 20 214

7

- Badanie jakościowe prowadzono techniką indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI).

- Wywiad pogłębiony był rozmową badacza z respondentem „w cztery oczy” na temat poszukiwania

wsparcia w związku z przemocą doświadczaną w rodzinie oraz jakości uzyskanej pomocy.

- Wywiady przeprowadzały osoby z doświadczeniem zawodowym w pracy z osobami

doświadczającymi przemocy w rodzinie oraz w realizacji badań jakościowych w postaci wywiadów

IDI.

- Wywiady miały charakter anonimowy a ich przebieg był utrwalany w postaci nagrania cyfrowego.

- Z nagranego wywiadu sporządzana była transkrypcja, zebrany materiał poddany został analizie

a wyniki analizy przedstawione zostały w niniejszym raporcie.

- W każdej z placówek pozyskano do wywiadów 4 klientki z uwzględnieniem kryteriów

zaprezentowanych w zestawieniu tabelarycznym.

- Rekrutacja do badania jakościowego odbywała się na terenie placówek.

- Po przeprowadzeniu wywiadu rekrutacyjnego, ustalano miejsce spotkania.

- Wywiady odbywały się w przygotowanym specjalnie do tego celu pokoju poza terenem placówek

lub w miejscu wskazanym przez klienta.

Badanie jakościowe (IDI) - informacje techniczne o sposobie realizacji badania

8

W 4 placówkach dobierano respondentki według następujących kryteriów:

W 4 placówkach dobierano respondentki według następujących kryteriów:

W Towarzystwie Pomocy Młodzieży, placówce udzielającej wsparcia młodzieży

dobierano respondentów mieszczących się w kategorii wiekowej – do 29 roku życia

Badanie jakościowe - kryteria doboru respondentów do wywiadów IDI

Płeć Wiek Wykształcenie Liczba konsultacji

Kobieta Do 29 roku życia Podstawowe / zawodowe

Przynajmniej 1 osoba

po pierwszej konsultacji

Kobieta Do 29 roku życia Średnie / wyższe

Kobieta Od 30 roku życia Podstawowe /zawodowe

Kobieta Od 30 roku życia Średnie / wyższe

Płeć Wiek Wykształcenie Posiadanie dzieci


2 osoby posiadają dzieci

do 15 roku życia


Kobieta Od 30 roku życia Podstawowe /zawodowe

Kobieta Od 30 roku życia Średnie / wyższe

Płeć Wiek Wykształcenie Liczba konsultacji


Przynajmniej 1 osoba

po pierwszej konsultacji


Kobieta Do 29 roku życia Podstawowe /zawodowe


9

Do placówek wspierających trafiają przede wszystkim osoby w wieku między 40 a 49 rokiem życia

oraz miedzy 30 a 39 rokiem życia. Są to osoby, które mają za sobą już dość długą historię przemocy,

ale mają jeszcze nadzieję, że ich życie się zmieni.

Osoby po 50 roku życia, prawdopodobnie z mniejszym obciążeniem związanym z koniecznością

opiekowania się dziećmi, rzadziej trafiają do placówek wspierających i lepiej radzą sobie

wykorzystując nieformalne źródła wsparcia. Możliwe też, że odznaczają się mniejszą gotowością

do zmian w swoim życiu.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

Do 19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69

Wiek osób korzystających z pomocy placówek wspierających

N - 214

Na podstawie analizy danych ilościowych (ankiety)

10

Gospodarstwa domowe – liczba osób

Ponad połowa badanych osób korzystających z pomocy placówek wspierających posiada dzieci w wieku wymagającym znacznego

udziału rodziców w procesie opieki i wychowania.

60%

40%

Posiadanie dzieci

Mają dzieci do lat 15

Nie mają dzieci do lat 15 lub majądzieci starsze

N - 214

12%

22%

34%

24%

5% 2%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Liczba osób w gospodarstwie domowym

1 osoba 2 osoby 3 osoby 4 osoby 5 osób 6 i więcej osób

Zdecydowana większość badanych osób żyje

w dwu, trzy i czteroosobowych gospodarstwach

domowych. Wyjątek stanowi jedna osoba żyjąca

w dziesięcioosobowym gospodarstwie domowym.


11

Z pomocy placówek korzystają przede wszystkim klienci z wykształceniem wyższym

i średnim. Stanowili oni łącznie 93% osób biorących udział w badaniu ilościowym.

Klienci z niższym wykształceniem, tj. podstawowym, gimnazjalnym i zawodowym stanowili łącznie

7% badanych osób.

Wykształcenie klientów placówek wspierających 1% 3%

3%

29%

64%

Podstawowe

Gimnazjalne

Zasadnicze zawodowe

Średnie, pomaturalne

Wyższe

N - 214


12

Sytuacja zawodowa

Zdecydowana większość klientów placówek wspierających to osoby posiadające własne źródła

dochodu.

Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż 20% osób (osoby bezrobotne i osoby prowadzące

gospodarstwo domowe i wychowujące dzieci) nie posiada własnych dochodów.

N - 214 1%

2%

2%

3%

3%

6%

8%

10%

14%

51%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Gospodarstwo rolne

Osoba studiująca

Inne prace dorywcze, społecznie użyteczne itp.

Emeryt, rencista

Osoba ucząca się

Prowadzenie domu, wychowywanie dzieci

Działalność gospodarcza

Umowa zlecenie, umowa o dzieło

Osoba bezrobotna

Umowę o pracę


13

Klienci placówek wspierających oceniają swoją sytuację jako dobrą. Zdecydowana większość,

tj. 59% osób nie ma problemów z zaspokojeniem swoich potrzeb a 13% ocenia swoja sytuację

materialną jako bardzo dobrą.

Subiektywna ocena sytuacji materialnej

13%

59%

21%

7%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Powodzi mi się bardzodobrze, mogę pozwolićsobie na zakup wielu

rzeczy, wyjazdy, podróże

Starcza mi na codziennewydatki, ale muszę

oszczędzać na większezakupy

Z trudem starcza mi nacodzienne wydatki

Nie starcza mi nacodzienne wydatki, muszę

pożyczać pieniądze odinnych osób, instytucji

N - 214


14

Niemal ¼ badanych rodzin boryka się z problemem uzależnienia od alkoholu. Uzależnienie może

dotyczyć sprawców przemocy, ale również innych członków rodziny. W rodzinach tych dodatkowym

ważnym zadaniem może być konieczność pokonania ograniczeń wynikających z współuzależnienia

członków rodziny.

Jednocześnie w ¾ rodzin nie występuje problem alkoholowy. Czynnikiem wyzwalającym agresję

w tychże rodzinach nie jest więc nadużywanie alkoholu lub uzależnienie od alkoholu sprawcy

przemocy.

Problem uzależnienia od alkoholu w rodzinie

24%

76%

W rodzinie są osobyuzależnione od alkoholu

W rodzinie nie ma osóbuzależnionych od alkoholu

N - 214


15

Niemal wszystkie osoby poszukujące pomocy w placówkach wspierających doświadczają przemocy

psychicznej. Prawie połowa osób badanych doświadcza przemocy ekonomicznej. Około 40%

doświadcza przemocy fizycznej. Najrzadziej doświadczaną formą przemocy jest przemoc seksualna.

Jednocześnie warto nadmienić, iż 8% osób doświadcza wszystkich 4 rodzajów przemocy a 1/5 osób

doświadcza aż 3 rodzajów przemocy.

Rodzaj doświadczanej przemocy

N - 214

96%

39%

17%

48%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

psychiczna fizyczna seksualna ekonomiczna


16

Przemoc niejedno ma imię Popychanie, szarpanie, plucie, kopanie, bicie, przypalanie

papierosami, zrzucanie ze schodów

Grożenie przy użyciu niebezpiecznych narzędzi - grożenie

nożem i bronią

Niszczenie sprzętu domowego, rzeczy ofiary, rzucanie talerzami

Narażanie na utratę życia (niebezpieczna jazda samochodem)

Ograniczanie kontaktów ze znajomymi

Nastawienie rodziny przeciwko ofierze

Śledzenie ofiary

Zastraszanie

Kontrolowanie rozmów telefonicznych

Uniemożliwianie uczestniczenia w terapii i korzystania z różnych

źródeł wsparcia

Używanie wobec ofiary obraźliwych określeń

Szkalowanie w Internecie

Podszywanie się pod tożsamość ofiary na portalach

społecznościowych

Gwałt, zmuszanie do kontaktów seksualnych, egzekwowanie

„obowiązku małżeńskiego”

Zamieszczanie nagiego wizerunku oraz filmów erotycznych

z udziałem ofiary bez jej zgody na portalach społecznościowych

polskich i zagranicznych

Zamieszczanie nieprawdziwych ogłoszeń np. o świadczeniu

usług seksualnych przez ofiarę

Przemoc fizyczna

Przemoc psychiczna

Przemoc seksualna

Na podstawie analizy danych ilościowych (ankiety) i jakościowych (wywiady)

17

Przemoc niejedno ma imię

Wydzielanie pieniędzy

Zaciąganie długów i pożyczek na konto małżonka

Angażowanie ofiary w spółki defraudujące pieniądze i zrzekanie

się odpowiedzialności

Wnoszenie o zwiększenie alimentów przez sprawcę

opiekującego się dziećmi w sytuacji braku pracy partnerki

Zmuszanie do rezygnacji z pracy w celu opiekowania się

dzieckiem i stopniowe uzależnienie ekonomiczne ofiary

Okradanie ofiary przemocy, wynoszenie z domu cennych

przedmiotów i sprzętu codziennego użytku (mebli, krzeseł,

poduszek, ręczników)

Przejmowanie wspólnego majątku, pozbawianie ofiary przemocy

dostępu do funduszy na zaspokojenie podstawowych potrzeb

rodziny

Uniemożliwianie korzystania przez dzieci z wizyt u lekarza,

z zajęć pozalekcyjnych, z wsparcia psychologicznego

Utrudnianie realizacji czynności higienicznych w domu

Zmuszanie do życia w zaniedbanym mieszkaniu

Ograniczanie jedzenia

Ograniczanie środków na zakup podstawowych produktów

niezbędnych do codziennego życia

Podważanie diagnoz psychologicznych i lekarskich

Brak troski o wychowanie dziecka, niestawianie mu granic

Przemoc ekonomiczna

Zaniedbywanie


18

Przemoc niejedno ma imię Złożony charakter przemocy wobec dzieci oddają następujące

wypowiedzi matek będących świadkami przemocy wobec dzieci oraz

młodzieży doświadczającej przemocy ze strony swoich rodziców.

Mój syn był bity i katowany przez ojca przez wiele lat, często miał siniaki

na całym ciele, podbite oczy, rozciętą skórę, był molestowany seksualnie,

straszony, wyśmiewany i poniżany. Mąż przekraczał wszelkie granice.

Razem z synem chodził do łazienki, kąpał się, siedział z nim nago

w wannie. Działy się wtedy obrzydliwe rzeczy, mąż załatwiał swoje

potrzeby fizjologiczne w obecności dzieci, jeśli protestowały to otwierał

drzwi śrubokrętem, wchodził na siłę, śmiał się a potem mył pupę pod

kranem, zostawiał resztki w toalecie, nie pozwalał marnować wody

spłukując odchody, w domu ciągle śmierdziało.

Kiedy dzieci przeszkadzały mu w oglądaniu telewizji lub graniu w gry

komputerowe, to po prostu wstawał i bił je, bił i kopał a potem wykopywał

z pokoju.

Tak, dziecko miało ślady na ciele, mój syn od najmłodszych lat był rzucany

po ścianach, bity po głowie pięściami, wyzywany, wykorzystywany

seksualnie – jak ja miałam z nim nie uciec wbrew prawu, które przyznało

opiekę takiemu ojcu?

Mąż zabraniał mi zapewniać opiekę zdrowotną dzieciom, zabraniał nam

chodzić do dentysty, chodzić do lekarza pulmonologa, okulisty, laryngologa.

Zabraniał nam wydawać pieniądze na dodatkowe zajęcia dla dzieci.

Rodzice ignorowali mnie, siostrę, słowa lekarzy, wszystkich. Odbierali mi

prawo głosu, mówili, że jestem głupia, jestem nieukiem, nic w życiu nie

osiągnę, będę kopać rowy.

Mój ojciec mnie w końcu zgwałcił. Powiedziałam o tym mamie, ale ona mi

nie uwierzyła. A nawet mnie obwiniała, że to przeze mnie uruchomiono

Niebieską Kartę.

Przemoc wobec dzieci


19

Z pomocy specjalistycznych placówek wspierających najczęściej korzystają osoby,

które doświadczają przemocy od roku (26%) lub od 2-3 lat (łącznie 29%). Można uznać, iż okres,

w którym przemoc trwa od roku do trzech lat to czas, kiedy osoby doświadczające przemocy wykazują

największą gotowość do podejmowania wyzwań związanych z dokonywaniem zmian w swoim życiu.

Zdecydowanie rzadziej z pomocy placówek wspierających korzystają osoby, które doświadczają

przemocy krócej niż 1 rok oraz dłużej niż 3 lata.

Czas doświadczania przemocy

3%

4%

8%

26%

16%

13%

17%

13%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Krócej niż 3 miesiące

Od 3 do 6 miesięcy

Od pół roku

Od roku

Od 2 lat

Od 3 lat

Od 4 do 10 lat

Powyżej 10 lat

29%%

N - 214


20

Osoby prywatne, od których klienci

placówek wspierających otrzymali wsparcie

Osoby doświadczające przemocy w większym stopniu mogą liczyć na wsparcie przyjaciół niż rodziny.

Wsparcie częściej udzielane jest przez osoby, z którymi łączą ich bliskie więzi emocjonalne. Ze strony

znajomych z pracy, a także ze strony innych znajomych i sąsiadów wsparcie otrzymała mniej niż połowa

badanych osób. Ciekawie przedstawia się uzasadnienie braku wsparcia ze strony wskazanych osób.

67% 76%

48% 40%

33% 24%

52% 60%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

rodzina przyjaciele znajomi z pracy inni znajomi, sąsiedzi

pomogli nie pomogli N - 214


21


placówek wspierających nie otrzymali wsparcia

Brak pomocy ze strony członków rodziny

1. Brak wiedzy rodziny na temat istnienia przemocy Respondenci wyjaśniali brak pomocy w następujący sposób:

- Nie mówiłam im o doświadczanej przemocy.

- Rodzina nie wiedziała o przemocy.

- Nie prosiłam o pomoc.

- Nie utrzymuję z rodziną kontaktów.

2. Brak zaangażowania we wsparcie lub brak dobrej woli rodziny

Respondenci wyjaśniali brak pomocy w następujący sposób:

- Nie interesują się.

- Nie rozumieją sytuacji.

- Czują się bezradni.

- Boją się sprawcy przemocy.

- Usłyszałam: "widziały gały co brały”.

- Trudno jest im opowiedzieć się po którejś ze stron.

- Mówią - to twoja wina. To nie ich sprawa, to ja sobie wybrałam partnera, są stronniczy.

- Bronią oprawcę.

- Matka jest przeciwnikiem rozstań - przemoc to „tylko poszturchiwanie”, uważa, że my się

i tak pogodzimy, jest przeciwna zmianom.

- Matka uważa, że to sprawa, o której się nie mówi.

- Matka wspiera oprawcę, wierzy jemu a nie mnie.

Osoby doświadczające przemocy wskazały mniej więcej podobną liczbę uzasadnień dla braku pomocy

ze strony rodziny, które wynikały z niewiedzy członków rodziny o przemocy jak i tych, które wynikały

z braku ich zaangażowania lub braku dobrej woli.

Na podstawie analizy danych jakościowych (ankiety)

22


placówek wspierających nie otrzymali wsparcia

Brak pomocy ze strony przyjaciół

1. Brak wiedzy przyjaciół na temat istnienia przemocy Respondenci wyjaśniali brak pomocy w następujący sposób:

- Nie wiedzieli.


- Nie prosiłem o to, bo się wstydziłem.

- Nie rozmawiam o tym, bo ich to nie interesuje.

- Zawiesiłam kontakty z innymi ludźmi więc nie wiedzą.

- Przez chorobę, która nie pozwala mi na swobodne i bezproblemowe wyjście z domu,

przez co nie mają jak mi pomóc.

2. Brak dobrej woli lub zaangażowania przyjaciół we wsparcie Respondenci wyjaśniali brak pomocy w następujący sposób:

- Nie uwierzyli.

- Nie chcą wysłuchiwać narzekań.

- Nie rozumieją problemu.

- Radzą - nie dawaj się, ale nic nie robią.

Z analizy zebranych danych wynika, że osoby doświadczające przemocy na pomoc ze strony

przyjaciół mogą liczyć częściej niż na pomoc ze strony innych osób, nawet członków rodziny.

Jeśli przyjaciele nie udzielają pomocy to dzieje się to głównie z powodu utrzymywania przemocy

w tajemnicy przez osobę ją doświadczającą. Jeśli przyjaciele wiedzą o przemocy w życiu swego

znajomego, to starają się pomóc. Brak pomocy ze strony przyjaciół rzadko wynika z braku

zaangażowania, złej woli lub niezrozumienia problemu przemocy.


23

Osoby prywatne, od których klienci placówek

wspierających nie otrzymali wsparcia

Brak pomocy ze strony znajomych z pracy,

1. Brak wiedzy znajomych z pracy na temat istnienia przemocy


- Nie mówiłam w pracy o doświadczanej przemocy.

- Wstydziłam się powiedzieć o tym w pracy.

- Nie prosiłam o pomoc.

- Znajomi z pracy nie wiedzą o przemocy w moim domu.

- Nie znają szczegółów.

- Nie są to na tyle bliskie relacje, żeby opowiadać o tak trudnych sprawach.

2. Brak dobrej woli lub zaangażowania we wsparcie ze strony znajomych z pracy Respondenci wyjaśniali brak pomocy w następujący sposób:



- Nie są w stanie tego słuchać, nie chcą słuchać.

- Radzą - rób swoje, nie widzą problemu.

- W przypadku problemu odwrócili się ode mnie.

- Nie czuję możliwości wsparcia od nich.

W przypadku znajomych z pracy brak wsparcia z ich strony zdecydowanie częściej

niż w przypadku rodziny wynika z faktu, że osoby doświadczające przemocy nie mówią im

o doświadczanej przemocy chroniąc w ten sposób swój wizerunek.


24

Osoby prywatne, od których klienci placówek

wspierających nie otrzymali wsparcia

Brak pomocy ze strony innych znajomych i sąsiadów

1. Brak wiedzy innych znajomych i sąsiadów na temat istnienia przemocy



- Nie wiedzą o przemocy.

- Wstydziłam się.

- Nie znam dobrze sąsiadów.

- Nie prosiłam o nią.

- Nie utrzymuję kontaktów.

- Odizolowałam się.

2. Brak dobrej woli lub zaangażowania innych znajomych lub sąsiadów we wsparcie




- Nie potrafili pomóc, byli bezradni.

- Sąsiedzi nie interesują się, udają że nie widzą, a nawet jeśli widzą, to nie chcą się

wtrącać, czasem po prostu obawiają się reagować.

- Ludzie lubią się bawić.

- Stwarzają pozory pomocy – wypytują, ale jeśli muszą konfrontować się

np. z instytucją policji, to mówią, że nic nie widzieli, nic nie wiedzą.

W przypadku innych znajomych i sąsiadów brak wsparcia najczęściej wynikał z utrzymywania

informacji o przemocy w tajemnicy oraz z powodu nieutrzymywania kontaktów z tymi osobami.

Jeśli pojawiają się inne powody to są to głównie takie zachowania, które silnie ranią

i wiktymizują osobę doświadczającą przemocy.


25

Źródła informacji o możliwości uzyskania pomocy

w placówkach wspierających

Głównym źródłem informacji o możliwości uzyskania pomocy w specjalistycznych placówkach

wspierających są specjaliści z innych instytucji. Innym ważnym źródłem informacji o placówkach

jest Internet oraz znajomi i przyjaciele. Niewielkie znaczenie mają media takie jak prasa, telewizja

oraz ulotki i plakaty.

1%

2%

2%

5%

5%

7%

7%

9%

9%

21%

24%

38%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Z plakatu

Z prasy

Z telewizji

Z ulotki

Z innych źródeł

Od kogoś z rodziny

Od innej osoby doświadczającej przemocy w rodzinie

Od lekarza, pielęgniarki

Od koleżanki, kolegi z pracy

Od znajomych, przyjaciół

Z Internetu

Od specjalistów z innych instytucji

N - 214


26

Przeprowadzone ankiety i wywiady wskazują, że o możliwości otrzymania pomocy w placówce

udzielającej specjalistycznego wsparcia, osoby doświadczające przemocy dowiadywały się przede

wszystkim od innych specjalistów. Wśród nich najczęściej wymiano:

pracowników socjalnych i psychologów pracujących w ośrodku pomocy społecznej,

pracowników innych placówek wspierających np. pracowników punktów

informacyjno-konsultacyjnych, pracowników fundacji i stowarzyszeń, pracowników ośrodka

interwencji kryzysowej, psychologów pracujących z dziećmi w poradni psychologiczno-

pedagogicznej, a nawet doradcę zawodowego w ramach miejskiego programu SOS

RODZINA.

przedstawicieli służby zdrowia, w tym między innymi psychiatrów pomagających radzić

sobie z zaburzeniami i chorobami psychicznymi, pracowników szpitala,

Pokaźna część klientów otrzymała takie informacje od przyjaciół, znajomych oraz od swoich

współpracowników. W przypadku pojedynczych kobiet źródłem informacji o placówkach wspierających

był aktualny chłopak a nawet mama nowego partnera niestosującego przemocy.

Członkowie rodziny są dla osób doświadczających przemocy przede wszystkim źródłem wsparcia

emocjonalnego, finansowego i usługowego. Rzadziej pomagają w zdobyciu informacji na temat

placówek wspierających. Kilka osób uzyskało jednak takie informacje od członków rodziny. Jednej

osobie placówkę wspierającą poleciła mama korzystająca wcześniej z pomocy tejże instytucji, innej -

mama, która dowiedziała się o jej istnieniu na kursach zawodowych, jeszcze innej placówkę pomógł

znaleźć tata.

Źródła informacji o możliwości uzyskania pomocy


Na podstawie analizy danych ilościowych i jakościowych (ankiety i wywiady)

27

Informacje o warszawskich placówkach wspierających uzyskane

od specjalistów z innych instytucji

Z policji

Z pomocy społecznej

OPS, CPS

Z sądu

rodzinnego

Ze szpitala

Od zespołu interdyscyplinarnego

Od psychologa,

terapeuty Od prawnika

Z punktu informacyjno

-konsultacyjnego (PIK)

Z innych placówek

pomagających osobom

doświadczającym przemocy: Komitetu Ochrony Praw Dziecka, Fundacji

OPTA, Fundacji C.E.L., Stowarzyszenia

ASLAN, Poradni do spraw

Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

WOIK

Z innych instytucji wspierających: Z Centrum Pomocy Psychologicznej UW, Poradni

rodzinnej, przedszkola terapeutycznego, Centrum

Edukacji Zdrowotnej, Centrum Terapii Dialog,

Instytutu Matki i Dziecka, Młodzieżowego Ośrodka

Pomocy

Od mediatora rodzinnego

Ze szkoły syna

Na podstawie analizy danych jakościowych (ankiety i wywiady)

28

Czas korzystania z pomocy placówek wspierających

Osoby doświadczające przemocy, jeśli staną się klientami placówek wspierających często korzystają

z ich pomocy przez wiele miesięcy a nawet lat. Część z nich korzysta z pomocy placówek regularnie,

uczęszczając np. na grupy wsparcia, warsztaty, indywidualną terapię długoterminową. Część zaś

w różnych momentach życia wraca do placówek po taką formę pomocy, która w danej fazie radzenia

sobie z przemocą jest najbardziej potrzebna, np. po pomoc prawną w trakcie rozwodu, interwencję

kryzysową po kolejnym brutalnym akcie przemocy.

2% 3%

8%

27%

16%

13%

17%

14%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Okołotygodnia

Około 2tygodni

Okołomiesiąca

Około 2 - 3miesiące

Około 0,5roku

Około 1 roku Około 2 lat Więcej niż 2lata

N - 214


29

Świadomość istnienia przemocy w rodzinie

Część klientek długo nie chce nazywać swoich doświadczeń przemocą, co powstrzymuje je przed

poszukiwaniem pomocy w placówkach specjalistycznych.

Ja w ogóle nie nazywałam tego przemocą, ja w ogóle tego terminu nie używałam. Nie było takiego

terminu w moim języku. Mówiłam, że mąż jest agresywny wybuchowy, nerwowy, że zachowywał

się nieadekwatnie w stosunku do wszystkiego, co się działo.

Ja wtedy uważałam, że mąż jest niesłusznie pokiereszowany przez wymiar sprawiedliwości.

Bo tak to przedstawiał. Mój mąż jest sprawnym manipulantem, ale wtedy wierzyłam, że on jest

niewinny.

To Pani Wicedyrektor, pod nadzorem której pracowałam, zwróciła mi uwagę, że albo jestem ofiarą

przemocy domowej, albo coś się dzieje i musimy porozmawiać. Wtedy przyznałam, że tak, jestem

ofiarą.

Na podstawie analizy danych jakościowych (wywiady)

30

Okoliczności, w jakich klienci szukają pomocy

placówek wspierających

Poważne zagrożenie bezpieczeństwa, zdrowia, życia – charakterystyczne dla osób,

które doświadczały przemocy fizycznej, musiały w nagłych okolicznościach opuścić dom.

Mój mąż pobił mnie i chciał mnie zrzucić ze schodów. Córka mnie uratowała, która miała wtedy

około 10 lat. Poza tym mój mąż miał w domu broń palną, bo on jest wojskowym i zastraszał nas

tą bronią. Kładł tę broń na łóżku i w różnych miejscach, na początku do mnie celował z tej broni,

niby dla zabawy a potem przepraszał i na to patrzyły dzieci.

Postanowiłam coś zrobić w momencie, kiedy już nie było odwrotu, bo albo życie albo śmierć, kiedy

przystawił mi pistolet do głowy.

Wzrost napięcia emocjonalnego wywołanego przemocą psychiczną – charakterystyczny dla osób,

które długo zwlekały z poszukiwaniem pomocy, ale eskalacja przemocy i nawarstwiające się skutki

przemocy spowodowały, że postanowiły zmienić coś w swoim życiu.

Kiedy mąż zaczął obarczać mnie odpowiedzialnością za swoje niepowodzenia życiowe i ja z tego

powodu zaczęłam się najpierw bardzo martwić tym, zaczęłam mieć objawy somatyczne, po prostu

zaczęłam chorować. To były problem z sercem, problemy z oddychaniem, to była depresja

i zaczęłam się go bać. Bałam się, że ta przemoc psychiczna, której doświadczałam, może się

przerodzić w przemoc fizyczną, ale także przemoc fizyczną wymierzoną przeciwko dzieciom.


31

Okoliczności, w jakich klienci szukają pomocy placówek

wspierających

Obawa o bezpieczeństwo i prawidłowy rozwój dzieci – charakterystyczna dla rodzin,

w których dzieci były świadkami konfliktu rodziców przeradzającego się z biegiem czasu

w przemoc oraz rodzin, w których dzieci były ofiarami krzywdzących metod wychowawczych

rodziców; jeden z rodziców, w trosce o dobro dzieci i ich prawidłowy rozwój poszukuje pomocy,

która może poprawić relacje rodzinne i ochronić dzieci przed przemocą bezpośrednią i pośrednią.

Sytuacje okołorozwodowe, w tle których występuje przemoc i potrzeba uregulowania sposobu

sprawowania opieki nad dziećmi.

Potrzeba poradzenia sobie ze skutkami przemocy doświadczanej w przeszłości, np. z niską

samooceną, problemami w związkach partnerskich, zrozumienie mechanizmów łączących

przemoc z przeszłości z obecnymi wyborami i decyzjami przynoszącymi osobiste szkody.


32

Placówki i instytucje pierwszego kontaktu,

do których osoby doświadczające przemocy udają się po raz pierwszy

w poszukiwaniu pomocy

Miejsca, do których osoby doświadczające przemocy udają się po raz pierwszy w poszukiwaniu pomocy

można podzielić na kilka grup i są to:

1. SŁUŻBY SPOŁECZNE:

Policja – wezwanie policji na interwencję, zgłoszenie się do dzielnicowego z prośbą

o kontrolę sytuacji rodzinnej, zgłoszenie się na policję w celu uruchomienia procedury

Niebieskich Kart.

Pomoc społeczna – poszukiwanie wsparcia psychologicznego w sytuacji przemocy

w rodzinie, zgłoszenie się w celu uruchomienia procedury Niebieskich Kart.

Prokuratura – zgłoszenie podejrzenia popełnienia przestępstwa z artykułu 207, instytucja

rzadko kojarzona z miejscem, w którym można poszukiwać pomocy.

Sąd rodzinny – założenie sprawy rozwodowej, potrzeba uregulowania sposobu sprawowania

opieki nad dziećmi, potrzeba uzyskania alimentów.

Służba zdrowia – zgłoszenie się do lekarza psychiatry lub szpitala psychiatrycznego

w celu uzyskania pomocy medycznej, głównie farmakoterapii, w stanach głębokiej depresji

wywołanej napięciem, którego źródłem jest przemoc fizyczna, psychiczna i seksualna

doświadczana w rodzinie.


33

Placówki i instytucje pierwszego kontaktu,

do których osoby doświadczające przemocy udają się po raz pierwszy

w poszukiwaniu pomocy

2. PLACÓWKI SPECJALISTYCZNE ZAJMUJĄCE SIĘ POMOCĄ OSOBOM DOŚWIADCZAJĄCYM

PRZEMOCY W RODZINIE:

Między innymi placówki biorące udział w badaniach – gdy są polecone przez inne osoby

doświadczające przemocy lub innych specjalistów a także, gdy są wyszukiwane

w Interencie.

3. INNE PLACÓWKI I INNI SPECJALIŚCI:

Mediatorzy sądowi - w sytuacji, gdy głównym celem jest uzyskanie porozumienia dotyczącego

ważnych życiowych spraw, np. sposobu sprawowania opieki nad dziećmi.

Placówki oferujące terapię małżeńską - w sytuacji, gdy partnerzy nie nazywają swoich

doświadczeń przemocą, próbują naprawiać krzywdzące relacje i ratować małżeństwo.

Poradnie psychologiczo-pedagogiczne - w sytuacji, gdy impulsem do poszukiwania pomocy

jest troska o dobro dziecka, potrzeba pracy nad konsekwencjami przemocy w rodzinie,

np. przemocy istniejącej miedzy rodzicami, kiedy dziecko ma kłopoty w nauce, problemy

z zachowaniem, problemy przystosowawcze.

Prywatne gabinety psychologiczne - kiedy osoby doświadczające przemocy nie wiedzą

o istnieniu placówek specjalistycznych lub nie mogą skorzystać z ich oferty w związku

z brakiem wolnego czasu.

Duszpasterstwa, instytucje kościelne.


34

Inne wymienione powody:

- Fakt, że pomoc jest bezpłatna

- Wykwalifikowana kadra

- Skierowanie do placówki przez sąd

- Prowadzenie konsultacji w języku rosyjskim

Czynniki decydujące o wyborze placówki przez klientów

- Bliska odległość do pracy

- Daleka odległość od domu

3%

6%

7%

8%

12%

16%

20%

20%

25%

26%

41%

48%

50%

0% 20% 40% 60%

Był to wybór przypadkowy

Znalazłam informację o tej placówce na ulotce, plakacie

Inne powody

Nie znam innych placówek

Placówka jest blisko mojego domu

Opis tej placówki był dostępny w Internecie

Oferuje pomoc, jakiej nie oferują inne tego typu placówki

Jest to dobrze znana placówka

Ktoś z rodziny, znajomych, sąsiadów polecił mi tę placówkę

Odpowiadał mi termin, godziny spotkania

Polecił mi tę placówkę psycholog, pracownik socjalny, lekarz

Zakres oferowanej pomocy odpowiada moim potrzebom

Nie trzeba długo czekać na poradę, pomoc

N - 214


35

Najważniejsze czynniki, które decydują o wyborze placówki przez osobę doświadczającą przemocy to:

Możliwość uzyskania szybkiej pomocy – proces podejmowania decyzji o zgłoszeniu się

do placówki ma charakter fazowy. W przypadku przemocy gorącej często decyzja taka

podejmowana jest tuż po fazie wyładowania napięcia, kiedy najbardziej widoczne są skutki

stosowania przemocy przez sprawcę; jeśli w tej fazie osoba doświadczająca przemocy

nie uzyska pomocy w wielu przypadkach rezygnuje z jej poszukiwania, ponieważ proces

radzenia sobie z przemocą wkracza w fazę wspólnego odbudowywania tego, co zniszczyła

przemoc.

Różnorodne formy pomocy, które odpowiadają potrzebom klientów – klienci chętnie korzystają

z placówek, które oferują pomoc interdyscyplinarną i formy wsparcia, które mogą być

dostosowywane do potrzeb pojawiających się w kolejnych fazach radzenia sobie z przemocą,

chcą mieć gwarancję, że korzystając z pomocy w miejscu, któremu zaufali nie będą musieli

poszukiwać innych specjalistycznych form pomocy w innych placówkach.

Polecenie placówki przez innych specjalistów, z których pomocy klienci wcześniej korzystali;

dla osób doświadczających przemocy zgłoszenie się do placówki specjalistycznej jest trudnym

zadaniem, a powiedzenie o swojej skomplikowanej sytuacji wymaga przełamania kolejnych

barier; klienci mają wątpliwość, czy nie zostaną tam źle zrozumiani, wyśmiani, czy ich problem

nie będzie zbagatelizowany, czy pomoc będzie skuteczna, dlatego polecenie nowej placówki

wspierającej przez innego specjalistę, któremu ufają, jest niejako gwarancją jakości

oferowanych usług.



36

Wśród innych czynników decydujących o wyborze placówki klienci wymienili między innymi:

- Możliwość przeprowadzenia konsultacji w języku rosyjskim – w związku z coraz większą

liczbą osób pochodzących zza naszej wschodniej granicy i wchodzących w związki małżeńskie

z Polakami, lub emigrujących do Polski wraz z całymi rodzinami potrzeba prowadzenia

konsultacji w języku rosyjskim będzie coraz większa.

- Daleka odległość od domu – może być nieco zaskakującym argumentem wyboru placówki,

ale w przypadku osób doświadczających przemocy daje ona gwarancję zachowania w tajemnicy

faktu poszukiwania pomocy przez ofiarę przemocy. Daleka odległość pozwala przypuszczać

ofierze, że nie spotka ona tam znajomych osób, które dowiedzą się w ten sposób o korzystaniu

z pomocy, pracownicy placówki nie będą jej znali i nie będzie w związku z tym obawiała się,

że informacja o doświadczanej przez nią przemocy będzie dla pracowników „atrakcyjnym

newsem” do przekazania innym osobom, sprawca nie spotka jej przypadkowo na ulicy,

kiedy będzie wchodziła do placówki. Poza tym wiele osób znajdujących się w trudnej sytuacji

życiowej uważa, że obcej osobie łatwiej jest przedstawić swoją trudną sytuację niż osobie

znajomej. Jeśli wiec podróżowanie po mieście nie stanowi dla takiej osoby kłopotu, bezpieczniej

będzie się czuła w placówce znajdującej się daleko od domu.

Klienci rzadko wybierają placówki w sposób przypadkowy i nieprzemyślany. Przypadkowy wybór

zadeklarowało jedynie 3% badanych osób, a brak wiedzy o innych placówkach zadeklarowało

8% osób.



37

Dla większości klientów placówek wspierających płeć osoby prowadzącej konsultacje

nie ma znaczenia. Jednak około 1/3 badanych osób preferuje spotkania z terapeutą – kobietą.

Jedynie 14% badanych osób nie potrafi określić swoich preferencji w tym zakresie. Jeden mężczyzna

i jedna kobieta wskazali, że chcieliby spotykać się z terapeutą mężczyzną. Kobieta pragnąca

pracować z terapeutą mężczyzną chciała dzięki takim rozmowom nabrać zaufania do mężczyzn,

które straciła w wyniku przemocy doświadczanej ze strony mężczyzn w rodzinie generacyjnej

i prokreacyjnej.

Preferowana płeć psychologa, terapeuty

N - 214

56% 29%

1% 14%

Nie ma to znaczenia

Ważne, by była to kobieta

Ważne, by był to mężczyzna

Trudno powiedzieć


38

Formy pomocy, których klienci poszukują

w specjalistycznych placówkach wspierających

Osoby doświadczające przemocy w placówkach wspierających poszukują również:

- konsultacji psychiatrycznych,

- psychoterapii,

- terapii rodzinnej z udziałem dzieci,

- terapii indywidualnej lub socjoterapii dla dzieci.

Ponadto, jedna z Pań „chciałyby poznać inne kobiety - ofiary przemocy”, a inna określiła swoją

potrzebę jako – poszukiwanie „bezpieczeństwa”.

1%

3%

3%

5%

6%

6%

11%

12%

26%

43%

46%

90%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Pomoc materialna

Czasowe miejsce schronienia

Inna pomoc

Informacje o procedurach działania policji

Mediacje

Terapia małżeńska (terapia par)

Informacje o instytucjach pomagających ofiarom przemocy

Informacje o działaniu prokuratury, sądu

Pomoc dla dzieci

Pomoc prawna

Informacje o sposobach radzenia sobie z przemocą

Wsparcie psychologiczne

N - 214


39

Formy pomocy, których klienci poszukują

w specjalistycznych placówkach wspierających

- Niemal wszyscy klienci (90%) poszukują w placówkach wspierających pomocy psychologicznej.

- Potrzebują również wiedzy o zjawisku przemocy, jego przyczynach, skutkach i sposobach radzenia

sobie z przemocą.

- Ważną formą wsparcia, której poszukują klienci jest również pomoc prawna.

- ¼ osób wskazuje, że w placówkach poszukuje również pomocy dla dzieci, choć tylko część

warszawskich placówek pomagających dorosłym osobom doświadczającym przemocy posiada taką

pomoc w swojej ofercie. Wprawdzie pomoc taka oferowana jest przez inne placówki, ale mamy

korzystające z pomocy placówek dla osób dorosłych chciałyby, aby cała rodzina a w szczególności

wszyscy ci jej członkowie, którzy cierpią z powodu przemocy mogli być objęci kompleksową pomocą,

gdyż dopiero wtedy pomoc ta jest skuteczna.

- Niewiele osób poszukuje pomocy materialnej, co może oznaczać, iż mimo deklarowanego braku wiedzy

o formach pomocy, klienci mają świadomość, że placówki te nie zajmują się udzielaniem wsparcia

materialnego.

- Klienci poszukują również terapii małżeńskiej (na etapie „naprawiania” krzywdzącego związku)

i mediacji, które spełniają swoją funkcję głównie w okresie okołorozwodowym. Są to niestety dość

kosztowne formy pomocy i oferowane są w niewielu warszawskich placówkach.

- O poszukiwaniu schronienia wspomniało niewiele osób, jednak należy zaznaczyć, że tylko dwie

placówki spośród 9 podmiotów biorących udział w badaniu dysponują takimi miejscami

i prawdopodobnie klienci potrzebujący schronienia korzystali z pomocy innych placówek.


40

Na podstawie deklaracji osób doświadczających przemocy wywnioskować można, że zgłaszając się

do placówek wspierających poszukiwały one przede wszystkim:

pomocy psychologicznej,

miejsca, w którym mogłyby się wygadać i zrzucić z siebie ciężar własnych doświadczeń,

terapii dla ofiar przemocy w rodzinie,

wsparcia psychologicznego i terapeutycznego dla dzieci w związku z zaburzeniami, jakie powstały

na skutek doświadczania przemocy czynnej i biernej,

pomocy w przygotowaniu do rozpraw sądowych, reprezentowania w sądzie,

konkretnych wskazówek dotyczących radzenia sobie ze sprawcą przemocy, reagowania na jego

agresję, ochrony dzieci przed przemocą,

schronienia w związku z koniecznością opuszczenia domu,

szeroko rozumianej pomocy; klienci częstokroć nie wiedzieli jakiej pomocy poszukują,

jednak wiedzieli, że będzie to ważny moment w procesie radzenia sobie z przemocą.

Oczekiwania klientów wobec placówek wspierających


41

Pomoc oferowana przez warszawskie placówki wspierające

- Psycholog dla dorosłych

- Psycholog dla dzieci

- Terapeuta

- Lekarz psychiatra

- Doradca zawodowy

- Pedagog

- Prawnik

- Sędzia

- Mediator

- Seksuolog

- Coach

- Wsparcie psychologiczne

w kontakcie indywidualnym

- Pomoc prawna w kontakcie

indywidualnym

- Terapia indywidualna

- Grupa wsparcia

- Grupa terapeutyczna

- Grupa teatralna

- Terapia rodzinna i terapia par

- Mediacje

- Aktywizacja zawodowa

- Pomoc telefoniczna

- Pomoc mailowa

- Terapia dzieci

- Grupy rozwojowe dla dzieci

- Konsultacje wychowawcze

dla rodziców

- Grupa wsparcia dla rodziców

- Rodzinne sesje terapeutyczne

- Interwencje w placówkach

w sprawach przemocy w rodzinie

- Interwencja kryzysowa

- Schronienie

- Wsparcie socjalne

- Warsztaty przygotowujące do wspierania dziecka

w sytuacji okołorozwodowej

- Warsztaty rozwijające poczucie własnej wartości

- Warsztaty pozwalające „odzyskać siebie”

- Warsztaty rozwijające umiejętności wychowawcze

rodziców, wspierające dziecko w sytuacji kryzysowej

- Warsztaty dla nastolatków

- Warsztaty rodzinne


42

Formy pomocy z jakich klienci najczęściej korzystają


Z deklaracji klientów wynika, że pojedyncze osoby, korzystały również z:

psychoterapii,

terapii małżeńskiej,

terapii rodzinnej z udziałem dzieci.

1%

2%

2%

4%

4%

5%

6%

6%

7%

9%

21%

35%

35%

67%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Inne formy pomocy

Pomoc psychiatryczna

Konsultacje mailowe

Konsultacje telefoniczne z psychologiem

Pomoc prawna w kontakcie telefonicznym

Mediacja małżeńska, terapia małżeńska

Konsultacje wychowawcze dotyczące dzieci

Grupa edukacyjna

Grupa terapeutyczna

Konsultacje psychologiczne dla dzieci

Warsztaty

Pomoc prawna w kontakcie indywidualnym

Grupa wsparcia

Indywidualne konsultacje psychologiczne

N - 214


43

Formy pomocy z jakich klienci najczęściej korzystają

w placówkach wspierających - Klienci placówek najczęściej korzystali z:

pomocy psychologicznej w kontakcie indywidualnym,

pomocy prawnej w kontakcie indywidualnym,

grup wsparcia.

- Co piąty klient korzystał z zajęć warsztatowych.

- Oprócz grup wsparcia wśród klientów popularne są inne formy pracy grupowej, takie jak grupy

terapeutyczne i grupy edukacyjne.

- W trosce o dzieci, klienci korzystali również z konsultacji wychowawczych, które miały pomóc

w radzeniu sobie ze skutkami wychowywania się dzieci w rodzinach, w których dochodzi do przemocy.

Jednak liczba tych konsultacji była stosunkowo niewielka.

- Ze względu na ograniczoną ofertę, klienci stosunkowo rzadko korzystali z pomocy psychiatrycznej

oraz z terapii małżeńskiej i mediacji.

- Efektywność terapii małżeńskiej uwarunkowana była w dużej mierze zaangażowaniem w nią sprawcy

przemocy. Terapia ta zazwyczaj kończyła się po 1-2 spotkaniach.

- Natomiast wizyty u lekarza psychiatry cieszyły się bardzo dobrą opinią klientek. Z ich relacji wynika,

że była to jedyna możliwość skorzystania z porad lekarza psychiatry oraz z farmakoterapii

w przypadku stanów depresyjnych, często towarzyszących osobom doświadczającym przemocy.

Osoby te (jak twierdzą) nie mogły skorzystać z wizyty w publicznej przychodni (Fundusz Zdrowia),

gdyż obawiały się, że sprawca przemocy mógłby wykorzystać ten fakt podczas sprawy rozwodowej

do podważenia możliwości opiekowania się dziećmi przez matkę doświadczającą przemocy.

Na podstawie analizy danych jakościowych (wywiady) i ilościowych (ankiety)

44

Najbardziej skuteczne formy pomocy

z jakich klienci korzystali w ciągu ostatniego roku

Dla niemal 80% klientów najskuteczniejszą formą pomocy w sytuacji doświadczanej przemocy

są indywidualne konsultacje psychologiczne. Inne skuteczne formy wsparcia to grupa wsparcia,

pomoc prawna i zajęcia warsztatowe.

78%

29% 28%

16%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Indywidualne konsultacjepsychologiczne

Grupa wsparcia Pomoc prawna wkontakcie indywidualnym

Warsztaty

N - 214


45

Ogólna ocena uzyskanej pomocy

Klienci wysoko oceniają pomoc świadczoną w placówkach. Za zdecydowanie wystarczającą

lub wystarczającą uznaje uzyskaną pomoc ponad 90% klientów. Niespełna 9% klientów uważa,

że pomoc jest częściowo wystarczająca a częściowo niewystarczająca. Tylko jedna klientka (0,50%)

uznała, że uzyskana pomoc jest zdecydowanie niewystarczająca.

61%

30%

8,50%

0,50%

Zdecydowanie wystarczająca

Raczej wystarczająca

Częściowo wystarczająca,częściowo niewystarczająca

Zdecydowanie niewystarczająca

N - 214


46

Coraz lepsze opinie o jakości pomocy udzielanej osobom

doświadczającym przemocy w rodzinie na terenie Warszawy

Porównując opinie klientów na temat jakości pomocy uzyskiwanej w warszawskich placówkach

wspierających na przestrzeni ostatnich 8 lat wyraźnie zauważyć można wzrost zadowolenia klientów

z jakości udzielanej pomocy. Widoczny jest również spadek liczby klientów niezadowolonych z jakości

uzyskanej pomocy oraz coraz mniejsza liczba klientów, którzy uważają, że pomoc jest częściowo

wystarczająca a częściowo niewystarczająca.

79% 83%

91%

18% 13%

8,50% 2% 3% 0,50%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2011r. 2014r. 2019r.

Pomoc zdecydowanie i raczej wystarczajaca Częściowo wystarczająca, częściowo niewystarczająca

Pomoc raczej i zdecydowanie niewystarczająca

N - 214


47

Rozpoznanie problemu W placówce rozpoznano mój problem, przekonano mnie, że to co się dzieje w domu jest przemocą

i że mój problem kwalifikuje mnie do tego, żeby szukać pomocy w takiej właśnie instytucji.

Potępienie przemocy w rodzinie Ktoś mi ewidentnie powiedział, że to co się działo w moim życiu nie powinno się wydarzyć,

że nie zasłużyłam na przemoc.

Poczucie bezpieczeństwa Te spotkania dały mi duże poczucie bezpieczeństwa i takie uczucie, że ktoś chce mnie w końcu

wysłuchać.

Spotkania podsunęły mi jeszcze taką myśl, że jednak ktoś mi wierzy, że to się naprawdę działo.

Rozwijająca się nadzieja W tym miejscu po raz pierwszy ktoś mi pokazał zupełnie inną perspektywę patrzenia na tę moją

sytuację, zobaczyłam światełko w tunelu, którego wcześniej nie widziałam.

Zrzucenie z siebie ciężaru tajemnicy trudnego życia z przemocą Kiedy poszłam do Pani psycholog, zaczęłam wszystko o sobie opowiadać, wszystko

co w moim życiu działo się od dzieciństwa i zaczęłam czuć się lżej wewnętrznie.

Mogłam wreszcie powiedzieć o czymś, co tłamsiłam w sobie. Kiedy się z kimś rozmawia,

to wyrzuca się z siebie te problemy i jest lżej.

Efekty pomocy uzyskanej w placówkach

(w opinii klientów)

Każdy z klientów inaczej opisuje efekty pomocy uzyskanej w placówce:


48

Zmniejszenie poczucia samotności Specjaliści z tej placówki postawili mnie na nogi, pokazali, że chcą pomóc. Człowiek

ma poczucie, że nie jest sam ze wszystkim.

Jak przyszłam na grupę i posłuchałam innych kobiet, to wreszcie zobaczyłam, że nie jestem

sama, że inne kobiety mają taki sam problem, że im też coś doskwiera.

Odzyskiwanie poczucia własnej wartości Przez tyle lat straciłam poczucie własnej wartości, a tam je odzyskuję. Lubię jak słyszę

na spotkaniach, że mam rację, że mi się nie wydaje.

Troska o własne potrzeby Ta terapia wzmocniła mnie i dała mi niezależność psychiczną. Ja wcześniej nie potrafiłam,

nie byłam w stanie myśleć samodzielnie. To mi było wtedy bardzo potrzebne, żeby ocenić moją

sytuację rodzinną z mojej perspektywy, nie z JEGO perspektywy, nie z NASZEJ perspektywy,

tylko z MOJEJ perspektywy, odpowiedzieć sobie na pytanie czy JA jestem w stanie dłużej

to wytrzymać. I odkąd zaczęłam być samodzielna, mojego byłego męża bardzo to frustrowało,

że nie poddaje się wszystkiemu, co on mówi, czego żąda, czego zabrania. Pamiętam,

że pracowałyśmy z panią psycholog, nad określeniem - gdzie są moje granice i to się udało

określić.

Rozwój sił psychicznych Będąc w tym związku coraz bardziej, jakby …. zanikałam. I właśnie dzięki tej terapii na nowo

zaczęłam się odbudowywać, po woli stawałam się silna psychicznie. Teraz mam

przepracowaną część siebie. Już wiem, co mam robić, żeby dla mnie było to dobre, żebym

czułam się bezpiecznie.

Efekty pomocy uzyskanej w placówkach cd.



49

Gotowość do działania Pojawiła się taka siła wewnętrzna, że nie usiadłam i nie płakałam przez dwa miesiące,

nie zamknęłam się. Tylko zmotywowało mnie to do działania, żeby znaleźć nową pracę,

żeby zmienić swoją sytuację, żeby zacząć działać i na nowo się poznawać. Tak, bo też jestem

w innym wieku i w innym momencie życia. No i poszukać siebie.

Wzrost poczucia sprawczości Terapeutka zaszczepiła mi taką myśl, zresztą mówiła mi to na każdym spotkaniu, że dam

sobie radę i że ze wszystkim jestem w stanie sobie poradzić, że mam tyle możliwości. Tyle razy

mi to powtarzała, że w końcu i ja to wzięłam za pewnik. Wiem, że na pewno sobie poradzę.

Niezależność Do tej pory w naszym życiu obowiązywało to, co było, choć mi nie odpowiadało i mnie uwierało.

Natomiast po 3 miesiącach spotkań poczułam, że nie muszę tak kurczowo trzymać się tego

człowieka, że mam swoje powody, żeby tego nie robić. To był dla mnie przełomowy moment.

Później zdałam sobie również sprawę, że dobrze sobie radzę i mogę być niezależna.

Samodzielne decyzje Zaczęłam sobie ze wszystkim sama radzić i co jest najśmieszniejsze, zaczęłam sobie

uświadamiać, że rzeczywiście jestem sama i że dobrze mi z tym, choć kiedyś strasznie się tego

bałam. Zaczęłam widzieć swoją przyszłość w jasnych barwach. Teraz niedawno mój były mąż

odwiedził mnie z kwiatami i z informacją, że chce się dla mnie całkowicie zmienić. Oczywiście

wprowadził tym trochę mętliku w mojej głowie, ale ... no, ale wiem, że nie, nie ma już powrotu.

I nawet jestem szczęśliwa z powodu swojej decyzji. Dlatego cieszę się, że cięgle jestem

na tej terapii, bo w innym przypadku od razu bym się zgodziła, bo bym naiwnie wierzyła,

że on naprawdę chce się zmienić i że będzie już dobrze.




50

Możliwość swobodnego odczuwania emocji Cieszę się, że ja w końcu mogę tak wolno, a może raczej „wolnie” myśleć, nie w sensie tempa,

ale wolności myślenia, mogę zrobić wokół siebie taką przestrzeń - że mogę żyć, mogę czuć

to życie, mogę czuć różne emocje. Bo ja całe życie myślałam, że nie mogę pokazywać tych

swoich prawdziwych emocji, że jest w tym coś niewłaściwego. Bo ja tłamsiłam emocje, co było

moim dużym problemem Więc też bardzo dużą ulgę dało mi to, że w końcu, łał, mogę. Mogę żyć.

Zdolność wyrażania złości Moim największym osiągnięciem jest złość i dostęp do tego zasobu we mnie. U mnie w domu

było dużo obwiniania się nawzajem i ja miałam duże poczucie winy. Jeżeli to się długo tłamsi

w sobie, to później proces identyfikacji i ekspresji tego uczucia zamiera, trzeba się tego nauczyć

na nowo. Teraz już umiem nazwać to uczucie i wyrazić je inaczej. Zamiast ciągle wszystkich

przepraszać, nauczyłam się przeżywać złość w zdrowy sposób, w sposób „bardziej

na zewnątrz” niż w środku. Już nie mam silnych objawów związanych z samokrytycyzmem

czy autoagresją, ponieważ ta złość wychodzi ze mnie. Myślę, że to jest ważne osiągnięcie.

Kontrola napadów złości Spotkania syna z psychologiem pozwalają mu już kontrolować napady złości, frustracji,

co dla mnie było często przytłaczające. One przeradzały się w agresję słowną wobec mnie.

Często sobie z tym nie radziłam. Rozmowy z terapeutą dawały ujście jego emocjom, łatwiej było

mi z nim potem rozmawiać. On teraz potrafi „stanąć z boku”, niejako obok swojego zachowania,

zdystansować się. Myślę, że to jest sukces.




51

Radzenie sobie z depresją Mogę powiedzieć, że zawdzięczam zdrowie i życie tej placówce, ponieważ miałam moment

zawahania. Myślałam, żeby skończyć ze sobą. Ale skierowano mnie tutaj po fachową pomoc.

W placówce od psychiatry dostałam leki antydepresyjne no i dzięki temu normalnie funkcjonuję.

Radzenie sobie z lękiem społecznym Dzięki Pani psycholog naprawdę byłam w stanie się normalnie rozwinąć, normalnie pójść

do pracy, czy normalnie rozmawiać z ludźmi, pozbyć się tej całej swojej fobii społecznej i lęków,

mimo, że to wcale nie jest dużo, ale dla mnie to jest bardzo dużo. Naprawdę ta godzina

rozmowy jest bezcenna.

Doświadczanie „normalnego życia” To niesamowite, naprawdę nie jestem w stanie tego wytłumaczyć, ale teraz życie jest takie

normalne. Ta terapeutka sprawiła że ja wiem, że nawet jeśli jestem sama, to nic złego

się nie stanie. Jestem sobie w stanie poradzić i dalej żyć jak normalny człowiek. Dziwnie

to zabrzmi dla normalnych ludzi, ale dla mnie taka normalność była niewyobrażalną rzeczą,

której nigdy nie doświadczyłam, a dzisiaj nagle jestem normalna.

Odzyskanie radości życia Podczas terapii ja po prostu przestałam cierpieć. Teraz dzięki tym spotkaniom czuję się

członkiem większej grupy, która sobie w życiu jakoś radzi. Poza tym potrafię się cieszyć

np. tym, że chodzę na spacery, nad Wisłę z koleżanką. Pani psycholog powiedziała mi,

że ja się teraz uczę żyć na nowo.




52

Poprawa komunikacji z członkami rodziny Sukcesem jest to, że jesteśmy teraz w stanie z synem rozmawiać o swoich zachowaniach,

analizować je, dochodzić do kompromisu.

Najważniejszy efekt jest taki, że zaczynamy rozmawiać z mamą. Do tej pory między mną

i mamą zgrzytało, a teraz nastąpiła naprawa kontaktów, zdecydowanie. Po prostu z samego

dna idziemy na same wyżyny.

Pogodzenie się ze stratą

- małżeństwa Z fundacją przeszłam przez cały proces mojego godzenia się z tym, że to małżeństwo nie jest

tym, czego chciałam i tym, jak sobie je wyobrażałam. Potem przeszłam cały proces dochodzenia

do decyzji o rozwodzie. Jeszcze przez jakiś czas były próby powrotu do męża. Cały czas miałam

wsparcie i w zasadzie rozstałam się z mężem w takim momencie, w którym już dobrze

wiedziałam czego chcę. Moja terapeutka powiedziała, że widzi we mnie siłę i potencjał,

który pozwala już te wszystkie plany realizować.

- miłości rodzicielskiej Dopóki nie urodził się mój młodszy brat, rodzice bardzo mnie kochali, bardzo się o mnie

troszczyli. Miałam wszystko. I po jego urodzeniu nagle nie miałam nic. Tak więc, na tych

spotkaniach musiałam przeżyć całą tę stratę, dopuścić to do siebie. Zajęło mi to parę sesji zanim

to zrozumiałam, zanim się jakoś uspokoiłam i przynajmniej nie przeszkadza mi to już

w codziennym funkcjonowaniu, w normalnym życiu.




Uzyskanie narzędzi do pracy nad sobą Te spotkania przede wszystkim dały mi narzędzia, żeby móc ze sobą pracować. Bo ja

od rodziców niewiele dostałam takich narzędzi, które mogę stosować, nie tylko w moim życiu

emocjonalnym, wewnętrznym, ale również w relacjach z ludźmi. Mało miałam tych dobrych

wzorców. W końcu dostałam te wszystkie narzędzia. I w momencie kiedy je w końcu dostałam,

to byłam tym zachwycona.

Uświadomienie sobie – w jaki sposób przemoc w przeszłości wpływa na teraźniejszość Teraz po dłuższym czasie przepracowuję również różne sytuacje w moim kolejnym związku.

Chociaż mój obecny mąż jest zupełnym przeciwieństwem byłego, który stosował wobec mnie

przemoc, to widzę, że doświadczenia z przeszłości mają wpływ na moją relację z obecnym

mężem. Mogę powiedzieć, że te konsultacje uratowały mi życie, mi i dzieciom. To wszystko

sprawiło, że mogłam zacząć normalnie żyć.

Dużo było również rozmów o moim ojcu, o tym jak się zachowywał i o moich związkach.

Zobaczyłam schemat w jaki wchodzę, podświadomie wybieram mężczyzn, którzy są

niedostępni, za którymi trzeba gonić, którzy są na piedestale i tylko oni się liczą. Stosują przy

tym różne formy przemocy. Teraz już to wiem.

Kiedy mój chłopak znęcał się nade mną psychicznie, to ja w takim momencie szczytowych

emocji wręcz atakowałam samą siebie, byłam dla siebie zagrożeniem. A dopiero potem

w trakcie tej terapii uświadomiłam sobie, że sprawa jest dużo bardziej złożona i to co się działo

w moim domu rodzinnym było źródłem, wielu toksycznych mechanizmów i ja sobie nie

zdawałam z tego sprawy.




54

Zdjęcie z barków poczucia winy Na pewno ważne było dla mnie zrzucenie z siebie ciężaru poczucia winy, bo ja miałam ogromne

poczucie winy. I poczułam w pewnym momencie, że ten ogromny ciężar zszedł ze mnie, to było

bardzo fajne uczucie. Ogólnie czuję się silniejsza, bardzo wzmocniona i bardzo dużo mi to dało,

bardzo dużą zmianę.

Zwiększenie poziomu wiedzy:

- o wpływie przemocy w rodzinie na dzieci Dzięki tym placówkom mam dużo większą wiedzę, co dzieje się z córką, jaki to ma na nią wpływ.

- o sposobach radzenia sobie ze stresem Bardzo dużo takich prostych rzeczy mi wytłumaczono, np. jak działa ludzki mózg i jak

on oddziałuje z emocjami. Moja terapeutka mówiła mi, że emocje są nie tylko w głowie, ale też są

w ciele i że one bardzo często są tutaj pozamykane, że mogą powodować różne problemy.

Zaczęłam chodzić na treningi, z dużo większą świadomością dotyczącą mojego ciała

i zauważyłam, że praca z nim, rozluźnienie mięśni może mi pomagać w ustabilizowaniu tych

emocji w głowie.




55

Zmniejszenie obaw dotyczących kontaktu z sądem Nauczyłam się, jak się nie bać takich miejsc jak sąd czy prokuratura. Bo ja nie potrafiłam

się tam odnaleźć, byłam przerażona, trzęsłam się ze strachu, na rozprawach łzy mi leciały,

nie potrafiłam mówić o przeszłości. Ale w trakcie spotkań przerabiałyśmy różne rzeczy i teraz

czuję się mocniejsza, już nie boję się sądu, prokuratury.

Udało mi się osiągnąć taki efekt, że w sądzie idę śmiało na rozprawę, bo mam obok siebie

osobę, która wie, co w sądzie mówić i wie, jak tą sprawą pokierować. Dzięki tej Pani wiele

rzeczy w moim życiu się przewartościowało. Kiedyś, a był to okres buntu, rozgoryczenia,

uważałam, że ja muszę w sądzie wygrać za wszelką cenę, że nie mogę przegrać. A teraz już się

tym tak nie stresuję i myślę sobie - co ma być to będzie.




56

Efekty pracy w grupach wsparcia i innych formach

pracy grupowej

Część klientów korzystała z pomocy grup wsparcia i innych form pracy grupowej. Z wypowiedzi

klientów wynika, że praca grupowa odegrała ważną rolę w procesie radzenia sobie z przemocą.

Z doświadczeń rozmówców wynika, że grupa dała możliwość:

odczucia, że przemoc w rodzinie jest doświadczeniem wielu osób i że ktoś, kto jej doświadczał

„nie jest inny, naznaczony przemocą”,

wysłuchania historii innych osób, wyciągnięcia wniosków z ich doświadczeń, skorzystania z ich

porad, wypróbowania sposobów radzenia sobie z przemocą, które przyniosły rezultaty

w przypadku innych osób,

przejrzenia się sobie w oczach (opiniach) innych osób, będących w podobnej sytuacji, porównania

swojej sytuacji do sytuacji innych osób, dostrzeżenia podobieństw i różnic, oceny skali własnych

problemów na tle problemów innych osób, zidentyfikowania mechanizmów przemocy

powtarzających się w doświadczeniach wielu osób,

odczucia bezwzględnego zrozumienia bez oceniania, zadziwienia, krytyki, „pomnożone przez

kilkanaście”, poczcie, że jest się wśród „swoich”, że jest się w odpowiednim miejscu,

bycia wsparciem dla innych osób, które znajdują się, w trudniejszej sytuacji, a tym samym

odczucia satysfakcji z bycia użytecznym, ważnym dla innych osób.


57

Efekty pracy w grupach wsparcia i innych formach

pracy grupowej (cd)

Grupa dała możliwość:

- Uzyskania od innych uczestników zajęć informacji o jakości pracy specjalistów z innych instytucji

wspierających np. lekarzy, kuratorów, prawników, otrzymania kontaktów do sprawdzonych

specjalistów,

- otworzenia się na innych ludzi w bezpiecznych warunkach, nawiązania prywatnych kontaktów

z osobami, które żyją tymi samymi problemami, rozwijania ciekawych znajomości, a nawet

zawarcia przyjaźni,

O odzyskiwaniu poczucia własnej wartości dzięki uczestnictwu w grupie wsparcia ciekawie

opowiedziała jednak z klientek:

Na drugim spotkaniu miałam taką myśl, że to są bardzo wartościowe kobiety, mądre, miłe

empatyczne, mówią mądre rzeczy a jednak ktoś, kiedyś je bił, ktoś je krzywdził, ktoś je traktował tak

samo jak on traktował mnie. Przez dwa lata będąc w tym związku czułam się takim ludzkim zerem,

czułam że jestem głupia, nic nie warta. Słyszałam, że on by mi nigdy nic złego nie zrobił, gdybym ja

taka głupia nie była. I będąc na grupie pomyślałam, że może w takim razie to nie jest tak, że to ja

jestem nic nie warta i właśnie dlatego on mnie bił, może to z nim coś jest nie tak, tak samo jak z tymi

innymi ludźmi, którzy krzywdzą te moje koleżanki, z którymi jestem w grupie. To było bardzo ważne

odkrycie dla mnie. Ja im o tych swoich przemyśleniach powiedziałam i usłyszałam od nich, że kiedy ja

coś mówię to jest to też mądre, że pomimo mojego młodego wieku, też jestem bardzo sympatyczna, też

jestem wartościowa. I wtedy ja tak zaczęłam nieśmiało podejrzewać, że może ja też jestem coś warta.


58

Wysoka ocena jakość pomocy uzyskanej w placówkach związana była również ze sposobem

organizacji pracy oraz umiejętnościami specjalistów zatrudnionych w placówkach. Na bazie swoich

doświadczeń klienci zwrócili uwagę na:

wysokie kompetencje merytoryczne specjalistów zatrudnionych w placówce,

dobry kontakt specjalistów z klientami, umiejętność słuchania,

otwartość, wrażliwość i życzliwość specjalistów, zrozumienie bez oceniania i obwiniania, dawanie

możliwości wyboru,

troskę o klienta, skupienie na jego problemie i na nim samym,

dobry klimat placówki,

zapewnienie ze strony placówki, że zrobią wszystko, co w ich mocy, żeby pomóc,

przytulny wystrój wnętrza,

lokalizację placówki w pobliżu środków komunikacji publicznej, dzięki czemu łatwo do niej dotrzeć

nawet jeśli klient ma mało czasu,

możliwość dostosowania terminu spotkania do indywidualnych potrzeb klientów i możliwość

przełożenia spotkania w nagłych sytuacjach,

miłą obsługę w recepcji,

możliwość uczestniczenia w wielu programach, możliwość powrotu do placówki po przerwanej

terapii, skonsultowania ważnych decyzji mimo zakończenia podstawowego cyklu spotkań.

Dodatkowe czynniki mające wpływ na wysoką ocenę

jakość pracy placówek specjalistycznych


59

Ważnym czynnikiem mającym wpływ na wysoką ocenę pracy placówki jest jakość pierwszego kontaktu.

Świadczyć może o tym wypowiedź jednej z klientek:

Zostałam tam potraktowana bardzo dobrze i kompetentnie i z ogromną wrażliwością, bo kiedy tam

dotarłam, lałam się przez ręce ze strachu. Osoba, którą spotkałam na recepcji, którą prosiłam o pomoc

natychmiast zdecydowała się na znalezienie mi pomocy psychologa. To pozwoliło mi przeżyć dalszą część

dnia, przestać płakać, wstać na nogi. Ja w tej placówce zostałam potraktowana jak człowiek, jak ktoś

cenny, którego prawa się liczą. Mój stan został oceniono jako taki, który wymaga natychmiastowej pomocy.

Całe szczęście na miejscu była Pani psycholog, która wspomogła mnie. Ważna była również świadomość,

że umówiono mnie na kolejne wizyty do prawników, doradcy zawodowego i na kolejne wizyty

do psychologa. Bardzo mi to pomogło.

Dodatkowe czynniki mające wpływ na wysoką ocenę

jakość pracy placówek specjalistycznych


60

Pomoc, której zabrakło

Pojedyncze osoby zwróciły uwagę na następujące braki

- Poważne obłożenie pracą specjalistów sprawia, że na warsztaty trudno się dostać.

- Mogłyby być częściej konsultacje z psychologiem. Są dwa razy w miesiącu, a mogłyby być raz w tygodniu.

- Świetna pomoc i specjaliści, tylko że za mało. Przydałoby się więcej warsztatów dla par, rodziców, dostępność terapii powinna być większa (nie dopiero za 2 lata). O więcej prosimy.

- Brakuje mi możliwości konsultacji prawnych

częściej, niż to miało miejsce.

- W tej placówce brakuje specjalistycznej

pomocy prawnej, osoby, która doskonale

zna sytuację kobiet doznających przemocy.

- Niestety, zbyt długo trzeba oczekiwać

na miejsce w grupie wsparcia.

- Cały czas czekam na terapię indywidualną.

- Potrzebuję terapii indywidualnej.

- Brakuje mi warsztatów, na których nauczę

się praktycznego radzenia sobie

w sytuacjach mi zagrażających.

- Pomoc polega na edukacji i wsparciu osoby,

która zgłasza się z problemem, ale brakuje

mi konkretnych działań poza relacją klient –

terapeuta.

Za mało pomocy psychologicznej

Za mało pomocy prawnej

Zbyt długi czas oczekiwania

Brak konkretnych form pomocy


61

Pomoc, której zabrakło

Pojedyncze osoby zwróciły uwagę na następujące braki

- Tak się złożyło, że nie było okazji do przyjrzenia się sytuacji, w której się znalazłam i doradzenia - jakie działania powinny być podejmowane w mojej sytuacji. W takim spotkaniu powinien uczestniczyć psycholog, prawnik, policjant.

- Otrzymana pomoc była zdecydowanie

wystarczająca, kiedy była udzielana.

Udzielana była kompetentnie, życzliwie,

obejmowała różne aspekty, podniosła mój

stan wiedzy i umiejętności, pozwoliła

na nawiązanie relacji i zobaczenie swoich

problemów na tle problemów innych osób.

A niewystarczająca w okresach kiedy nie

była udzielana. Do zakończenia

rozwiązania problemów potrzebuję pomocy

udzielanej w sposób ciągły.

- Ja zgłosiłam się po pomoc, ale dzieci nadal

pozostają bez pomocy. Są przez byłego męża

wykorzystywane, biorą udział w manipulacji

i nie widzą pomocy, uczą się bezradności

i istnieje duże prawdopodobieństwo, że będą

brnąć dalej w przemoc pokoleniową.

Brak pomocy kompleksowej

- z udziałem różnych specjalistów Brak pomocy ciągłej

Pomoc niedostosowana

do możliwości klienta

- Nie byłam przygotowana na pytania

ze strony tego prawnika. Będę próbowała

korzystać z prawnej pomocy telefonicznej.

Brak pomocy kompleksowej

- dla dorosłych i dzieci


62

Czas oczekiwania na pierwszą konsultację

Czas oczekiwania na pierwszą konsultację w placówce dla połowy klientów nie przekraczał tygodnia.

15% klientów oczekiwało na pierwsze spotkanie około 2 tygodni, a 11% około miesiąca. Niewiele,

bo jedynie 7% oczekiwało na pierwsze spotkanie dłużej niż miesiąc. W refleksjach na temat braków

w organizacji pomocy, klienci nie wspominali jednak o długim czasie oczekiwania na pierwsze

spotkanie, co oznacza, że czas, w którym wyznaczono im termin spotkania w zasadzie spełniał

oczekiwania klientów. W przypadku oczekiwania na pomoc dłużej niż 7 dni, jedynie 20% z oczekujących

klientów uzyskało propozycje skorzystania z pomocy innych placówek.

4%

14%

32%

15%

11%

7%

18%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

1 dzień

2-3 dni

Około tygodnia

Około 2 tygodni

Około miesiąca

Dłużej niż miesiąc

Trudno powiedzieć, nie pamiętam

N - 214


63

Ważne cechy placówki wspierającej

Krótki czas oczekiwania na spotkanie ze specjalistą, to w opinii klientów placówek wspierających,

najważniejsza jej cecha, która decyduje o jakości pomocy. Inną ważną cechą są wysokie kwalifikacje

i umiejętności pracowników placówki. Na cechę tę klienci nie zwracali uwagi wybierając placówkę

po raz pierwszy, jednak po pewnym czasie, kiedy mają już za sobą spotkania ze specjalistami,

zauważają, że profesjonalizm pracowników jest warunkiem skutecznej pomocy.

N - 214 15%

36%

38%

38%

40%

59%

76%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Odpowiednia częstotliwość udzielanych porad

Współpraca z innymi instytucjami, np. policją, sądem,OPS-em

Całościowe, kompleksowe rozwiązywanie problemów

Życzliwe podejście do klientów

Szeroki zakres usług, porad, programów pomocowych

Wysokie kwalifikacje i umiejętności pracowników

Krótki czas oczekiwania na poradę, konsultację, wizytę


64

Miejsca, w których powinny być umieszczane informacje

o placówkach wspierających

- Niemal ¾ klientów uważa, że miejscem, w którym przede

wszystkim powinny ukazywać się informacje o placówkach

wspierających jest Internet, a w nim portale społecznościowe.

- Inne ważne miejsca, w których powinny być umieszczane

ulotki i plakaty z informacjami o placówkach wspierających,

to w opinii klientów placówki systemu oświaty (szkoły

i przedszkola), placówki służby zdrowia (przychodnie,

szpitale) oraz ośrodki pomocy społecznej.

- Telewizja to medium, które w krótkim czasie dociera

do dużej liczby odbiorców. Zdaniem klientów informacje

powinny być wplecione w programy telewizyjne i seriale.

Powinny również ukazywać się w postaci reklam oraz

kampanii społecznych.

- Ważną rolę może odgrywać również komunikacja miejska.

Na tablicach reklamowych w autobusach i tramwajach

oraz na przystankach komunikacji miejskiej mogłyby

ukazywać się informacje o placówkach wspierających

oraz o zjawisku przemocy w rodzinie.

- Klienci rzadko wskazywali prasę, która odgrywa mniejszą rolę

w przekazywaniu informacji o placówkach wspierających,

ponieważ sięga po nią coraz mniej osób.

- Pojedyncze osoby wskazały dodatkowo bilbordy uliczne,

a także poradnie psychologiczno-pedagogiczne udzielające

wsparcia dzieciom w wieku szkolnym oraz uniwersytety,

na których informacje docierałyby do młodych dorosłych.

W Internecie 70%

W przedszkolu, szkole 46%

W ośrodku zdrowia, przychodni, szpitalu 43%

W komunikacji miejskiej 35%

W ośrodku pomocy społecznej 30%

W telewizji, radiu 28%

Na policji 17%

W urzędzie dzielnicy, miasta 17%

W prasie 11%

Na osiedlowych tablicach ogłoszeń 11%

W kościele 8%

W urzędzie pracy 6%

W skrzynkach na listy 1%

Na bilbordach ulicznych 0,50%

Na uniwersytetach 0,50%

Na przystankach autobusowych 0,50%

W poradniach psychologiczno-pedagogicznych 0,50%

Na podstawie analizy danych ilościowych (ankiety) i jakościowych (ankiety i wywiady)

65

Optymalna częstotliwość spotkań

z psychologiem w placówce

- Konsultacje psychologiczne to podstawowa forma pomocy, której oczekuje w placówkach ponad

90% klientów.

- Dla klientów ważna jest również odpowiednia częstotliwość takich spotkań. 62% badanych osób

uważa, że konsultacje takie powinny odbywać się raz w tygodniu, a 15% klientów, że wskazane są

spotkania odbywające się nawet 2-3 razy w tygodniu.

- Niemal tyle samo osób uważa, że konsultacje psychologiczne, jako forma pomocy,

nie powinny być poddawane żadnym ograniczeniom i powinny odbywać się tak często, jak to jest

potrzebne. Częstotliwość powinna być dostosowana do bieżących zdarzeń w rodzinach osób

doświadczających przemocy.

- Jedynie pojedyncze osoby (2%) uważają, że spotkania powinny odbywać się co dwa tygodnie.


66

Jak klienci placówek wspierających rozumieją pojęcie

„skutecznej pomocy” Osoby doświadczające przemocy w swoich rodzinach zgłaszają się do placówek wspierających,

aby uzyskać pomoc w procesie radzenia sobie z przemocą. W opinii większości badanych osób

pomoc udzielana w placówkach jest skuteczna. W badaniu postanowiono sprawdzić, co w rozumieniu

osób doświadczających przemocy mieści się pod pojęciem „skutecznej pomocy”?

- Częste spotkania, krótki czas oczekiwania, profesjonalizm pomagających, ich znajomość zjawiska

przemocy.

- Kiedy kompleksowo w jednym miejscu można skontaktować się lub przeanalizować w nieodległym czasie

zaistniałe okoliczności zdarzenia oraz skutki za tym idące.

- Kiedy przemoc jest przez instytucje państwowe uznana i traktowana z należytym napiętnowaniem.

- Kiedy faktycznie uzyskuje się namacalną pomoc np. pismo lub poradę - co i jak robić, jak postępować.

- Kiedy osoba doświadczająca przemocy może w każdej chwili zadzwonić i porozmawiać.

- Kiedy osoba jest w stanie dobrowolnie zrezygnować z pomocy, a w jej życiu nie widać skutków przerwania

pomocy.

- Kiedy ofiara przemocy nie stają się wtórną ofiarą systemu i funkcjonowania innych ludzi.

Pomoc jest skuteczna, gdy … odznacza się wysoką jakością pracy instytucji wspierających.

W wizji tej brak określonego celu działania, ale sprecyzowana jest droga do celu, która wymaga

skutecznej pomocy instytucjonalnej.


67


„skutecznej pomocy”

- Gdy sprawca odpowie za swoje czyny, poniesie konsekwencje swojego zachowania, otrzyma

stosowną karę.

- Gdy sprawca zostanie skutecznie oddzielony od ofiary.

- Gdy sprawca zostanie zatrzymany.

- Kiedy oprawca, zrozumie, że źle robi.

- Kiedy uda się "przemówić do rozumu" osobie, która stosuje przemoc.

Pomoc jest skuteczna, gdy … podjęte zostaną odpowiednie działania wobec sprawcy przemocy.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy czuje się bezpiecznie, przestaje się

bać sprawcy.

- Kiedy osoba czuje się bezpiecznie i ma chęci do życia.

- Wtedy, kiedy osoba nie odczuwa stresu i czuję się bezpieczniej.

- Gdy ofiara przestaje bać się sprawcy przemocy.

- Kiedy osoba poszkodowana jest w stanie funkcjonować sama, bez strachu.


68



- Kiedy przemoc zostanie przerwana lub zatrzymana.

- Gdy osoba stosująca przemoc przestaje ją stosować po interwencji.

- Jeśli akty przemocy przestają zagrażać tej osobie i jej bliskim.

- Gdy osoba przestaje być zagrożona fizycznie, oraz wydostaje się z pola wpływu sprawcy.

Pomoc jest skuteczna, gdy … nie ma zagrożenia fizycznego.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy uwolni się od sprawcy.

- Kiedy uda mi się odciąć się od sprawcy i stawać na nogi z dala od niego.

- Kiedy ofiara zdecyduje się odejść od sprawcy przemocy.

- Osoba doświadczająca przemocy próbuje postawić kroki, by zakończyć relację z osobą stosującą

przemoc.

- Kiedy uda się wydostać ze środowiska, w którym się cierpi.


69



- Gdy osoba doznająca przemocy czuje się pewniej, ma poczucie mocy.

- Kiedy następuje wzmocnienie psychiczne.

- Kiedy osoba doznająca przemocy zaczyna widzieć swoją moc sprawczą.

- Kiedy ma siłę do walki o siebie.

- Kiedy siła i odwaga ofiary przekłada się na wymierne korzyści/skutki.

- Kiedy ofiara nabierze wystarczającej siły by działać.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy uzyska MOC.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy zaczyna działać, udaje jej się coś

zmienić w swoim życiu.

- Jeśli osoba doświadczająca przemocy zyskuje poczucie, że da się jej pomóc, że może coś zmienić

i zaczyna do tego dążyć.

- Kiedy ofiara nabierze wystarczającej siły, by działać i coś zmienić.

- Kiedy osoba doświadczającej przemocy podejmie decyzję i działanie świadome w celu zmiany

swojego życia.

- Gdy osoba zmienia swoje zachowanie na proaktywne (zmierzające do zmiany stanu rzeczy).


70



- Kiedy osoba uświadamia sobie, że poradzi sobie w życiu.

- Gdy osoba doświadczająca przemocy uczy się radzić sobie sama, ma odwagę szukać pomocy

i nie ukrywać tego, co się dzieje.

- Kiedy jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z codziennymi problemami.

- Kiedy ofiara przemocy poradziła sobie psychicznie.

- Kiedy pozna zasady i sposoby radzenia sobie z przemocą.

- Kiedy pacjent dobrze ocenia swój stan oraz kiedy tak twierdzi jego terapeuta.

Klienci zwrócili uwagę w swoich wypowiedziach na różne aspekty „radzenia sobie”. Ważnym momentem

jest uświadomienie sobie własnej zdolności radzenia sobie z przemocą, nauka radzenia sobie,

poznawanie zasad i sposobów radzenia sobie, ale także samodzielność w radzeniu sobie

oraz psychiczne przepracowanie własnej bezradności i rozwinięcie się przekonania o własnej

zaradności. Jedna z klientek podkreśliła, że istotne jest potwierdzenie zdolności do samodzielnego

radzenia sobie przez terapeutę, który potrafi rozpoznać faktyczną a nie deklarowaną zdolność

do radzenia sobie z przemocą.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy zaczyna „radzić sobie”.


71



- Kiedy ofiara zaczyna stawiać granice sprawcy.

- Kiedy ofiara przemocy potrafi powiedzieć NIE sprawcy, co oznacza, że jest zdolna stawiać granice

w różnych sferach własnego życia.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy stawia granice.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy zyskuje poczucie własnej wartości.

- Wtedy, kiedy widać, że osoba staje na nogi i radzi sobie po odejściu od osoby stosującej przemoc.

- Kiedy ta osoba zaczyna czuć grunt pod nogami.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy osiąga stan stabilizacji.

- Kiedy staje się silniejsza i świadoma swojej wartości.

- Kiedy pomaga budować poczucie wartości i godności.


72



- Kiedy ofiara w ogóle uświadamia sobie, że problem przemocy istnieje, że jej dotyczy i zaczyna

myśleć o wypracowaniu sposobów walki z problemem.

- Kiedy zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, że można inaczej żyć.

- Kiedy pomaga zrozumieć mechanizmy stosowania przemocy, szczególnie przemocy psychicznej.

- Kiedy ma świadomość swoich schematów.

- Gdy ofiara zrozumie, że problem tkwi w jej bezradności i jest do rozwiązania.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy rozumie mechanizmy rządzące

zjawiskiem przemocy i zaczyna sobie uświadamiać, w jaki sposób doprowadziły ją do miejsca,

w którym się znajduje.

Pomoc jest skuteczna, gdy … osoba doświadczająca przemocy odzyskuje kontrolę, zaczyna mieć

wpływ na własne życie.

- Kiedy ofiara odzyska kontrolę nad własnym życiem.

- Jeśli osoba, która doświadcza przemocy potrafi podjąć decyzję dotyczącą swojego przyszłego życia

bez lęku przed oprawcą.


73



- Kiedy uzyska spokój.

- Kiedy odczuwa radość życia.

- Kiedy widać poprawę w samopoczuciu takiej osoby.

- Kiedy ofiara nie będzie czuła się przytłoczona całym światem.

- Gdy ofiara będzie czuła się dobrze z samą sobą.

- Kiedy samopoczucie i stan psychiczny osoby w związku z sytuacją życiową poprawi się.

- Kiedy osoba jest szczęśliwa, pewna siebie, czuje się godna najlepszego.

- Jeśli osoba objęta pomocą czuje się lepiej (zaopiekowana, bezpieczna, spokojna).

- Gdy "pacjent" ożywa, ma jakieś cele i chce dalej żyć po tym wszystkim, co go spotkało.

Duża liczba wypowiedzi na temat poprawy samopoczucia w procesie radzenia sobie

z przemocą wskazuje, że dla klientów placówek wspierających poprawa samopoczucia jest ważnym

wskaźnikiem efektywności radzenia sobie z przemocą.

Pomoc jest skuteczna, gdy ... poprawia się samopoczucie osoby doświadczającej przemocy.


74



Pomoc jest skuteczna, gdy … (wielowątkowe wypowiedzi)

- Kiedy osoba doświadczająca przemocy wyjdzie z relacji przemocowej, potrafi samodzielnie żyć

i nie angażować się więcej w związki przemocowe.

- Kiedy osoba korzystająca z pomocy nie tylko radzi sobie z tym "tu i teraz", ale również zyska

możliwość radzenia sobie z konsekwencjami przemocy w przeszłości.

- Kiedy ofiara przestaje czuć się "ofiarą”.

- Gdy wie, gdzie i jak szukać pomocy, jak ma się zachowywać i działać, jak chronić dzieci, wzmocnić

siebie, uwierzyć w swoją wartość, nie dać się zastraszyć.

- Kiedy zaczyna stawiać granice, chce codziennie wstawać z łóżka, zaczyna wierzyć w swoje siły,

kiedy częściej pozytywnie myśli, kiedy przestaje się bać, kiedy nie wstydzi się tego, co się

jej przydarzyło.

- Kiedy zaczyna dbać o siebie, nie pozwala się dręczyć, zaczyna działać we własnej sprawie.

- Kiedy osoba rozwiązuje swoje główne problemy (sądowe, mieszkaniowe, dotyczące środków

utrzymania) i poczuje się bezpiecznie. Jest to proces dłuższy niż można się spodziewać i bardzo

trudny do kontynuowania bez wsparcia, szczególnie w przypadku osób, które doświadczyły

przemocy (praca nad emocjami jest długotrwała).


75

Jakość

bardzo

wysoka

Jakość

wysoka

Jakość

przeciętna

Jakość

niska

Ocena jakości wsparcia instytucji i służb pomagających

osobom doświadczającym przemocy

N - 214

Na wykresie przedstawiono

średnią z ocen

2,92

3,05

3,17

3,3

3,68

3,85

3,91

4,6

4,65

4,69

4,75

5,27

5,51

6,08

0 1 2 3 4 5 6 7

Sąd karny

Sąd rodzinny

Policja

Prokuratura

Grupa robocza

Pogotowie ratunkowe

Zespół interdyscyplinarny

Poradnia leczenia uzależnień

Ośrodek pomocy połecznej

Lekarz w przychodni

Komisja rozwiązywania problemów alkoholowych

Ośrodek interwencji kryzysowej

Prywatny gabinet psychologiczny

Ośrodek specjalizujący się w udzielaniu pomocy osobomdoświadczającym przemocy


76

- W opinii klientów warszawskich placówek udzielających wsparcia osobom doświadczającym przemocy w rodzinie,

pomoc bardzo wysokiej jakości świadczą placówki specjalistyczne, których praca koncentruje się na klientach

mających doświadczenia związane z przemocą w rodzinie.

- Ośrodki pomocy społecznej, ośrodek interwencji kryzysowej, komisje rozwiazywania problemów alkoholowych

a także psychologowie z prywatnych gabinetów i lekarze udzielają pomocy, której jakość jest wysoka.

- Pomoc na przeciętnym poziomie oferują zespoły interdyscyplinarne i grupy robocze oraz poradnie leczenia

uzależnień i pogotowie ratunkowe.

- Jakość pracy policji, prokuratury sądu rodzinnego i sądu karnego jest wprawdzie w opinii klientów niska, ale warto

nadmienić, że żadna z badanych instytucji nie uzyskała bardzo niskiej oceny jakości swojej pracy.

- Analizując oceny jakości pracy instytucji i służb wspierających można zauważyć, że wysoką ocenę uzyskały

te instytucje, których personel przygotowywany jest do kontaktu ze specyficzną grupą klientów, jaką są osoby

doświadczające przemocy i ich rodziny, znają specyfikę zjawiska przemocy i sposoby udzielania pomocy tej właśnie

grupie.

- Nisko ocenione zostały te służby (policja i wymiar sprawiedliwości), dla których przemoc w rodzinie jest jednym

z wielu zjawisk, którym się zajmują. Przedstawiciele tych służb z racji własnych zadań zawodowych

i obowiązujących przepisów, w opinii badanych, często podejmują decyzje niekorzystne dla osób doświadczających

przemocy.

- Przeciętna ocena jakości pracy zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych wskazuje, że formuła pracy tych

podmiotów wciąż wymaga dopracowywania i realizacji pogłębionych badań diagnozujących mocne, ale przede

wszystkim słabsze strony procedury Niebieskich Kart.

Ocena jakości pomocy instytucji i służb pomagających

osobom doświadczającym przemocy


77

3,17

3,3

3,05

2,92

4,65

5,27

3,91

3,68

6,08

2,76

2,29

3,31

2,35

4,18

4,67

3,69

3,69

4,97

2,68

2,73

2,33

2,85

3,87

4,18

4,56

0 1 2 3 4 5 6 7

Policja

Prokuratura

Sąd rodzinny

Sąd karny

Ośrodek Pomocy Społecznej

Ośrodek Interwencji Kryzysowej

Zespół interdyscyplinarny

Grupa robocza

Ośrodek specjalizujący się w udzielaniu pomocy osobomdoświadczającym przemocy

2011 2014 2019

Na wykresie przedstawiono średnią z ocen

Ocena jakości pomocy instytucji i służb pomagających osobom

doświadczającym przemocy na przestrzeni ostatnich 8 lat

N - 214


78

Badania opinii osób doświadczających przemocy na temat pracy placówek wspierających realizowane

były na zlecenie Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy kolejno w latach 2011, 2014

i 2019.

Analiza zebranych danych wskazuje, że nieprzerwanie najwyżej oceniana jest jakość pomocy

świadczonej przez:

placówki specjalizujące się w pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie,

ośrodek interwencji kryzysowej.

zaś najniżej oceniana jest pomoc świadczona przez:

prokuraturę,

sąd rodzinny,

sąd karny,

Policję.

W ciągu 8 lat, w opinii osób korzystających z pomocy instytucji wspierających zdecydowanie wzrosła

jakość pomocy świadczonej przez:

placówki specjalizujące się w pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie,

ośrodek interwencji kryzysowej,

ośrodki pomocy społecznej.

W niewielkim stopniu wrosła również ocena pracy zespołów interdyscyplinarnych oraz Policji.

Niestety opinie na temat pracy sądu i prokuratury wciąż wahają się.

Ocena jakości pomocy instytucji i służb pomagających osobom

doświadczającym przemocy na przestrzeni ostatnich 8 lat


79

Gotowość do polecenia placówki innym osobom

doświadczającym przemocy w rodzinie

Niemal wszyscy klienci (96%) poleciliby swoim znajomym warszawskie placówki udzielające wsparcia

osobom doświadczającym przemocy w rodzinie. Żadna z osób biorących udział w badaniu

nie zadeklarowała, że raczej nie poleciłaby lub zdecydowanie nie poleciłaby warszawskich placówek

wspierających. Jedynie 4% (10 osób) nie ma pewności, czy poleciłoby możliwość skorzystania

z pomocy placówek.

83%

13%

4%

Zdecydowanie poleciliby

Raczej poleciliby

Trudno powiedzieć

N - 214


80

Propozycje klientów dotyczące

zmian w funkcjonowaniu placówek

Krótszy czas oczekiwania na określone usługi

- na pierwsze spotkanie,

- na porady prawne,

- na terapię indywidualną.

Dostosowanie czasu pracy placówek do potrzeb klientów

- dłuższy czas pracy sekretariatu,

- poranne godziny spotkań z terapeutą, aby mogły z nich skorzystać osoby przed pójściem

do pracy,

- popołudniowe konsultacje dla osób pracujących, które kończą pracę o 17.

Poprawa organizacji pracy

- rejestracja wizyt on-line i wdrożenie internetowego kalendarza spotkań, aby klienci mogli

łatwiej komunikować się z placówką i ewentualnie dokonywać zmian w grafiku.

Poprawa infrastruktury placówek

- uwzględnienie windy w standardzie wyposażenia placówek, szczególnie takich,

które mieszczą się na wysokich piętrach warszawskich kamienic,

- dofinansowanie remontów, aby wnętrze placówek było bardziej przyjazne, wesołe,

klimatyczne, lepiej wyposażenie, z kwiatami, kolorowymi ścianami.


81



Lepszy „marketing” placówek

- lepsza widoczność placówek z ulicy, więcej informacji pozwalających ludziom

mieszkającym w pobliżu lub przechodzącym dowiedzieć się o ich istnieniu,

- więcej informacji o ich działalności w przestrzeni publicznej,

- lepsze strony internetowe (bardziej przejrzyste, z lepszym, intuicyjnym dostępem

do określonych informacji, z bardziej aktualnymi informacjami),

- plakaty informujące o świadczonych usługach,

- bardziej skuteczny sposób informowania klientów o ofercie placówek (informacje

o dostępnych formach pomocy na pierwszym spotkaniu w postaci ulotek lub maila

informacyjnego).

Poszerzenie oferty porad prawnych

- większa dostępność porad prawnych, większa liczba zatrudnionych prawników,

- szerszy zakres działań prawnych, bardziej kompleksowa pomoc w kontaktach

z instytucjami,

- reprezentowanie klientów przed sądem.


82



Poszerzenie oferty pomocy psychologicznej dla dorosłych

- częstsze spotkania z psychologiem,

- spotkania z psychologiem zawsze, gdy pojawi się taka potrzeba (w trybie interwencyjnym),

- włączenie do standardowej oferty placówek pełnej terapii a nie wyłącznie konsultacji

psychologicznych lub wsparcia psychologicznego,

- włączenie do oferty terapii rodzinnej, w której zespół współpracujących specjalistów będzie

pracował z matką doświadczającą przemocy w rodzinie i dzieckiem ofiarą przemocy

biernej lub czynnej,

- możliwość skorzystania z pracy terapeutów pracujących w różnych tradycjach

terapeutycznych, większa różnorodność oferty terapeutycznej,

- całodobowy dostęp do telefonu zaufania, szczególnie ważny w sytuacjach kryzysowych,

- kontynuacja pomocy psychologicznej po zakończeniu realizacji określonego programu

wsparcia.

Poszerzenie oferty pomocy dla dzieci

- konsultacje z psychologiem dziecięcym,

- konsultacje ze specjalistą dla rodziców na temat skutków przemocy, sposobów radzenia

sobie z nimi oraz wspierania dzieci w sytuacjach okołorozwodowych,

- wygospodarowanie pokoju i organizacja zajęć dla dzieci podczas spotkań grupy wsparcia

dla ich mam; osoby posiadające małe dzieci ze względu na brak możliwości zabrania

ze sobą dzieci do placówki i pozostawienia ich pod opieką innych osób (wolontariuszy,

studentów pedagogiki) nie mogą uczestniczyć w zajęciach grupowych.


83



Doskonalenie oferty zajęć grupowych

- wzbogacone formy zajęć grupowych: grupa wsparcia, grupa terapeutyczna, grupa dla par,

- grupy wsparcia organizowane w różnych porach dnia,

- uruchomienie grupy funkcjonującej w placówce w sposób ciągły, bezterminowy,

która będzie stanowiła kontynuację zajęć dla wszystkich osób chętnych z różnych

wcześniejszych grup wsparcia, z możliwością odbywania się spotkań regularnie raz

lub dwa razy w miesiącu, po to, by osoby, które skończyły realizację określonego

programu nie czuły się samotne i mogły wspierać się nawzajem w procesie radzenia sobie

z przemocą,

- stworzenie w warszawie systemu grup wsparcia dla ofiar przemocy na wzór grup AA,

tak, by na dodatkowe zajęcia można było przyjść w dowolnym miejscu i terminie,

- organizowanie warsztatów na zgłaszany przez klientów temat, np. „Przygotowanie dziecka

do rozwodu rodziców”.

Rozwijanie współpracy ze służbami wspierającymi

- współpraca w realizacji planu pomocy,

- realizacja interwencji w instytucjach i placówkach, które swoimi decyzjami przyczyniają się

do pogorszenia się sytuacji rodziny (np. w szkole, ośrodku pomocy społecznej);

moc interwencji prężnie działających placówek wydaje się znacznie większa niż moc

osoby doświadczającej przemocy w kontakcie z machiną instytucji.


84



Większa liczba warsztatów i szkoleń

W szczególności zwrócono uwagę na szkolenia dla sędziów, adwokatów i pracowników

opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, których wiedza o specyfice zjawiska przemocy

w rodzinie, jej przyczynach i konsekwencjach jest, w opinii klientów, znikoma, co sprawia, że

decyzje podejmowane przez sądy są krzywdzące dla osób doświadczających przemocy w rodzinie

oraz dla dzieci wychowujących się w tych rodzinach.

Troska o rozwój osobisty i zawodowy pracowników placówek specjalistycznych

Wskazana jest większa liczba szkoleń, warsztatów, treningów, studiów podyplomowych,

superwizji. W opinii jednego z klientów, wspieranie rozwoju pracowników jest najlepszą formą

troski o podnoszenie jakości pomocy.

85


Praca policji w opinii klientów Policja to jedna ze służb, której jakość pracy oceniana jest nisko przez osoby doświadczające

przemocy.

Przykłady opinii negatywnych

Kiedy uciekłam z domu, koleżanka zawiozła mnie pół żywą samochodem na policję a policjanci

powiedzieli: No to trzeba jakiś protokół napisać, ale nie ma takiego protokołu i nie ma takiego

policjanta, który sporządza ten protokół. No niestety, nie jesteśmy w stanie pomóc. Proszę przyjechać

jutro albo innego dnia albo gdzie indziej pojechać na policję. No i w ogóle nas po prostu zbyli.

Gdy ja, jako mężczyzna, wzywałem policję, kiedy była żona stosowała przemoc, to takie wezwanie

było traktowane jako moja słabość. Ja nie odczuwałem wsparcia ze strony policji w takich

sytuacjach. Były z ich strony takie „podśmiechujki”, że ja jako mężczyzna sobie nie radzę z żoną.

A ona, jak się kłóciliśmy, to sięgała po nóż i nim wymachiwała.

Kiedy założona była Niebieska Karta to wszystko kończyło się na etapie dzielnicowego i ja mam

w tym względzie bardzo złe doświadczenia. Bo właściwie od żadnego dzielnicowego większej

pomocy nie uzyskałem. Bardzo rzadko przychodził, nie sprawdzał co się dzieje, czasem zadzwonił,

po prostu na zasadzie spychologii.

Przykład opinii pozytywnej

Za drugim razem, kiedy poszłam na tę komendę, było zupełnie inaczej. Jeden Pan Dzielnicowy i drugi

Policjant we dwóch się mną zajęli, powiedzieli mi jak sytuacja wygląda, że jest taka procedura

Niebieskiej Karty, zadawali mi pytania. Ja trochę bałam się, chciałam jak najszybciej skrócić to

spotkanie. Powiedziano mi, że jeżeli jestem w takim stanie, to na spokojnie, żebym się nie

stresowała, że oni mogą mnie zaprosić jeszcze raz, że może w jakiś przystępnych godzinach. Co

najmniej dwa czy trzy razy jeszcze do nich chodziłam. Taki dokładny protokół sporządzali, który w

pełni obrazował zasadność założenia Niebieskiej Karty.


86

Praca placówek pomocy społecznej

w opinii klientów Ocena jakości pomocy świadczonej przez placówki pomocy społecznej w ciągu ostatnich 8 lat

nieustannie wzrasta.

Przykłady opinii pozytywnych

Korzystałam z pomocy adwokata w OPS-ie, i ta pomoc była bardzo skuteczna, to był bardzo dobry

prawnik.

Kiedy było bardzo źle zgłosiłam się do Ośrodka Pomocy Społecznej. Rozmawiałam z kierownikiem

i to tak naprawdę on załatwiał ośrodek, do którego moglibyśmy z dziećmi uciec, bo ja wtedy

nie miałam zielonego pojęcia o tym wszystkim, gdzie szukać pomocy, jak ja mogę ratować siebie

i dzieci. Kierownik mnie wspierał, mówił, że będzie zeznawał w sądzie. Ja byłam w takim kryzysie,

że potrzebowałam podjęcia decyzji za mnie i tak się stało.

Pomoc OPS przebiegła bardzo fachowo. Przyszłam do nich z ulicy zapytałam się czy mogę dostać

jakąś pomoc, jestem bez pieniędzy, uciekłam z dziećmi, nie mamy ani ubrań ani pieniędzy, boimy

się jesteśmy w lęku. To, co ja mówiłam od razu nazywano przemocą. Od razu zostałam skierowana

do odpowiedniego specjalisty, który znał się na przemocy, był fachowcem. I on nie pracował sam

tylko z różnymi osobami, które również znały się na przemocy, na przykład z panią psycholog, która

była również specjalistką do spraw przemocy. Opowiedziałam o tej przemocy, oni mi zadawali

pytania, mówili co ja mam zrobić, jak się zachować, jak się ochronić, powiedzieli, że dostanę tutaj

pomoc finansową.


87

Procedura Niebieskich Kart w opinii klientów - Część klientów placówek wspierających nie ma dobrych doświadczeń związanych z Procedurą

Niebieskich Kart. W wypowiedziach respondentów pojawiały się często sygnały, że po uruchomieniu

procedury nie odbywały się spotkania z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą. Zdarzało się,

że klienci nie byli dokładnie informowani o przebiegu procedury i dlatego nie identyfikowali spotkań

ze specjalistami np. dzielnicowym lub pracownikiem socjalnym jako działań podejmowanych w ramach

procedury.

- W wielu przypadkach praca grupy roboczej polegała na zorganizowaniu pierwszego spotkania

i zdiagnozowaniu sytuacji rodziny, zaś nie odbywały się kolejne spotkania. Natomiast jeśli się odbywały,

to miały one charakter kontrolujący i nie był na nich konstruowany, realizowany i monitorowany plan

pomocy.

- Zdarzało się, że w zespole interdyscyplinarnym lub grupie roboczej zasiadały osoby nieprzygotowane

do pracy z ofiarami przemocy i nieposiadające odpowiednich kompetencji umożliwiających skuteczną

pracę z problemem przemocy. Klienci twierdzili, że mimo realizacji procedury nie było widać efektów

pracy zespołu interdyscyplinarnego a sytuacja rodziny nie zmieniała się w istotny sposób.

- Jeden z mężczyzn zwrócił uwagę na fakt, że kiedy w procedurze Niebieskich Kart mężczyzna jest osobą

doświadczającą przemocy, to zdarza się, że zespół interdyscyplinarny w czasie spotkań

„z przyzwyczajenia” traktuje go jako sprawcę przemocy.

- Niepokojącym zjawiskiem jest również zamykanie procedury Niebieskich Kart bez wiedzy osoby

doświadczającej przemocy.

- Osoby doświadczające przemocy w rodzinie mówiły również o pozytywnych doświadczeniach

związanych z realizacją procedury Niebieskich Kart, ale w wypowiedziach tych podkreślane były raczej

efekty zaangażowania w pomoc pracowników określonych instytucji, w szczególności pracowników

pomocy społecznej, a w niewielkim stopniu zwracano uwagę na efektywność samej procedury.


88

Pomoc lekarzy w opinii klientów

Przedstawiciele służby zdrowia wciąż za mało angażują się w proces wspierania osób

doświadczających przemocy. Dla klientów problemem jest również zbyt mała liczba lekarzy

sporządzających obdukcje oraz brak wiedzy przedstawicieli służb wspierających na temat możliwości

zrobienia obdukcji w najbliższej okolicy.

Przykłady opinii negatywnych

Kiedy trafiłam, już po raz kolejny, do tego samego szpitala w wyniku pobicia przez partnera,

to oni tam już się uśmiechali i pytali - a jaki wypadek tym razem się Pani zdarzył.

Ja rzeczywiście zawsze wymyślałam jakieś historie, że ktoś mnie uderzył na ulicy, że się potłukłam.

Ale przecież było widać, że to nie prawda. Natomiast oni nic z tym nie zrobili.

Przykłady opinii pozytywnych

Trafiłam do takiego lekarza, który nie mógł robić obdukcji, ale on mi zaproponował wypełnienie

zaświadczenia o stanie zdrowia, zupełnie sam, z własnej inicjatywy.

Gdy trafiłam do tego szpitala to byłam załamana, ale lekarz powiedział, żebym się nie martwiła,

żebym się zajęła sobą i dzieckiem, że to jest teraz najważniejsze, a on mi pomoże, zrobi co będzie

mógł, żebym trafiła do placówki. Gdzieś zadzwonił, okazało się, że tam jest miejsce, poprosił swojego

znajomego i zawieźli mnie swoim samochodem do tego ośrodka.

Niepokojący jest również fakt, że tylko jedna osoba wspomniała o tym, iż lekarz zaproponował jej

wypełnienie zaświadczenia o stanie zdrowia osoby doświadczającej przemocy w rodzinie, co może

oznaczać, że lekarze rzadko stosują w swojej pracy to, ważne z punktu widzenia ofiar przemocy,

narzędzie, służące opisowi przyczyn i rodzajów uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy

w rodzinie.


89

Zaangażowanie szkoły w działania wspierające

Wiele osób korzystających z pomocy placówek wspierających posiada dzieci w wieku szkolnym.

Ich opinie na temat zaangażowania szkoły w proces wspierania dzieci będących ofiarami i świadkami

przemocy w rodzinie były zróżnicowane.

Część rodziców zauważyła duże zaangażowanie szkoły. Oto kilka przykładów takiego

zaangażowania:

Pedagog szkolny wiedział o problemie przemocy w rodzinie uczennicy, aktywnie działał

w grupie roboczej w ramach procedury Niebieskich Kart, często rozmawiał z mamą

uczennicy, motywował uczennicę do pracy nad wyrównywaniem braków szkolnych

i uzyskaniem promocji do następnej klasy.

W szkole dostrzeżono problemy ucznia, rozmawiano o nich z mamą, objęto chłopca

pomocą psychologiczną, skierowano go na dalszą specjalistyczną diagnostykę do poradni

psychologiczno-pedagogicznej, w opinii mamy zrobiono wszystko, co było możliwe.

Pani pedagog interesowała się sytuacją nastolatki, często z nią rozmawiała, odwiedzała

w szpitalu a nawet organizowała zbiórkę na rzecz uczennicy borykającej się z problemem

przemocy w rodzinie.


90


Niestety znacznie częściej w relacjach rodziców jak i samej młodzieży, szkoła jawi się jako instytucja,

która niezbyt dobrze wywiązuje się ze swojego zadania, jakim jest wspieranie dzieci doznających

przemocy w rodzinie. Zwrócono między innymi uwagę na kilka niewłaściwych reakcji szkoły:

Widoczna była bezradność i bierność szkoły w obliczu problemu przemocy w rodzinie

dziecka, szkoła nie wykazywała zainteresowania problemem przemocy w rodzinie,

nie podjęła działań interwencyjnych, nie miała dla dziecka i jego matki żadnej oferty pomocy.

Odpowiedzialnością za konsekwencje przemocy w rodzinie obciążano rodzica

doświadczającego przemocy.

Nie zauważono, że problemowe zachowania dziecka np. bunt, niezdolność

podporządkowania się regułom życia szkolnego mogą wynikać z sytuacji rodzinnej dziecka.

Próbowano dyscyplinować dziecko, karać je zamiast pomagać w radzeniu sobie z emocjami.

Z dużą łatwością postawiono diagnozę, że rodzice nie radzą sobie z wychowaniem dziecka,

a także z wspieraniem go w procesie wyrównywania braków w nauce, nie zwrócono uwagi

na przyczyny problemów dziecka, które ewidentnie wiązały się z przemocą w rodzinie.

Nie zatroszczono się o dobro dziecka wiedząc, że w rodzinie dziecka dochodzi do przemocy.

Ojciec dziecka, będący sprawcą przemocy wypisał dziecko ze szkoły, a szkoła nie

poinformowała o tym matki dziecka.

W przypadku przemocy stosowanej przez rodziców wobec nastoletniej córki, szkoła dała się

zwieść manipulującym rodzicom, nie wierzyła w relacje uczennicy nazywając ją „małą

kłamczuchą”.


91


Kilka uwag krytycznych dotyczyło również sposobu funkcjonowania pedagogów szkolnych

i ich zaangażowania w proces wsparcia dzieci, np.:

Pedagog zajęty był innymi sprawami, nie rozmawiał z uczniami.

W trudnych sytuacjach wychowawczych nauczyciele straszyli swoich podopiecznych

wizytą u pedagoga, dlatego też nie był on uważany przez młodzież za kogoś, kto może

pomóc, ale raczej za osobę, której trzeba się bać. Uczniowie nie zwracali się więc

do pedagoga o pomoc, a wręcz odwrotnie, unikali go.

Pedagog szkolny postrzegany był jako niewidoczny, nieobecny, groźny, lub wręcz

odwrotnie – skracający dystans z uczniami – kumpel, ale nie profesjonalista.

W opinii osób biorących udział w badaniu można wyodrębnić kilka powodów, które sprawiają,

że szkoły nie są zaangażowane w sprawy związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

Podkreślono przede wszystkim, że nauczyciele w wielu przypadkach:

Nie mają wiedzy o zjawisku przemocy w rodzinie, o tym jak ją rozpoznać, jakie są

jej skutki.

Nie znają swoich obowiązków wobec dzieci doświadczających przemocy w rodzinie,

np. nie maja świadomości, że są grupą zawodową zobowiązaną do uruchamiania

procedury Niebieskich Kart.

Jeśli wiedzą o procedurze, to raczej niechętnie ją inicjują, nie chcą bowiem przyjmować

na siebie dodatkowych obciążeń związanych z jej realizacją, boją się, że sobie nie poradzą

z jej realizacją.

Boją się odpowiedzialności związanej z wkraczaniem w prywatne sprawy rodziny.


92


Z relacji rodziców mających dzieci w wieku szkolnym wynika, że wciąż brakuje ujednoliconego wzorca

postępowania szkół z dziećmi doświadczającymi przemocy w rodzinie. Przykładem mogą być

krańcowo różne reakcje dwóch szkół na problem jakim była wzmożona agresja dziecka ujawniająca

się regularnie po powrocie dziecka z wizyt u ojca będącego sprawcą przemocy w rodzinie.

Przykład braku zaangażowania szkoły

Wzywano mnie do szkoły, nauczycielka pytała co się dzieje z moim synem, bo ma silne mikronapady.

Ja wtedy mówiłam, że to się dzieje pod wpływem stresu, że syn właśnie był u ojca. I to była reguła, że Panie

zawsze miały z nim kłopot, kiedy wracał od ojca i następnego dnia w szkole zawsze była afera. Po wielu

latach dowiedziałam się, że wszyscy w szkole wiedzieli, jaki jest problem w naszej rodzinie, bo to była szkoła

integracyjna. Wiedzieli jak wygląda relacja ojca z synem, jak syn reagował na ojca np. w szatni. Ale jak

tłumaczyłam, czym te ataki są spowodowane, to Pani Dyrektor miała zdziwiona minę, a nawet powiedziała,

że to jest ogólnie nasza wina, zarówno moja jak i męża.

Przykłady zaangażowania szkoły

O przemocy w naszej rodzinie powiedziałam najpierw w przedszkolu, a teraz powiedziałam w szkole mojego

dziecka. Spotykam się z bardzo dużym wsparciem ze strony nauczycieli. Kiedy syn wraca w środy i piątki

od ojca to bardzo często potrzebuje w jakiś sposób odreagować te swoje emocje. W te dni jest po prostu

bardziej niegrzeczny i to się daje zauważyć, bo w pozostałe dni jest grzeczny. Dzięki temu, że nauczyciele

wiedzą w jakiej jesteśmy sytuacji, pomagają mi obmyślać różne sposoby wspierania mojego dziecka

w radzeniu sobie ze stresem. Ostatnio wymyśliliśmy taki sposób, że z powodu złości na inne dziecko zamiast

je uderzyć (co mu się zdarzało) może ścisnąć swoją panią za rękę albo zgnieść kulkę papieru i wrzucać do

kosza.


93

Praca sądu w opinii klientów

Wiele osób doświadczających przemocy nie ma dobrych opinii na temat pracy sądu.

Opinie te ilustrują następujące wypowiedzi klientek:

Pan sędzia stwierdził, że mojego męża (gwałcącego własne dzieci) zna przecież z pracy i jest to dobry

człowiek. Więc o co mi chodzi?

Sędzina, która wydała taki krzywdzący dla mnie i dzieci wyrok, bardzo lubiła się z jego adwokatem.

Jest ona osobą bardzo „usieciowioną”, ze stosunkami w środowisku. Znana jest z tego, że kreci tym

środowiskiem i awansuje młodych sędziów, współpracuje z sędziami, którzy wydają wyroki

korzystne dla niej, bo pochodzi z rodziny prawniczej i potem w tajemniczych okolicznościach

adwokaci z nią współpracujący szybko awansują.

Złożyłam zawiadomienie w niedzielę i oni od razu zaproponowali ochronę i ja taka naiwna myślałam,

że ,,o matko, Policja się o mnie martwi, martwi się o moje dzieci, chcą nam pomóc". Dostaliśmy

ochronę. On w poniedziałek miał też oddać broń. I w poniedziałek mój mąż, policjant od razu

dowiedział się o tym zawiadomieniu i wtedy zaczął lamentować. Nie został zawieszony, został

wysłany na urlop. Stał się taką biedną ofiarą mojej strasznej decyzji. Skorzystał z pomocy

policyjnego psychologa, prawnika, później szybko znalazł sobie prawnika najdroższego i najlepszego

w mieście. A potem pokazywał korespondencję z tymi komendantami, że oni mówili mu co ma robić.

Trzech komendantów mu pomagało choć on się zarzekał, że nieprawda. Ja przegrałam tę sprawę

w prokuraturze a on nie został nawet przesłuchany.


94

Praca sądowych specjalistów w opinii klientów

Niezbyt pochlebne opinie dotyczą również pracy sądowych specjalistów zajmujących się

diagnozowaniem sytuacji dziecka i rodziny. W wypowiedziach kobiet uwidacznia się silne

niezadowolenie ze sporządzonych przez zespół opinii. Klientki dzielą się również swoimi

przemyśleniami na temat przyczyn takiego stanu rzeczy.

Z moich doświadczeń widać, że nijak wyniki tych wielogodzinnych badań mają się

do rzeczywistości, że oceny te mijają się z prawdą. Kto więcej wpłynie na tych badaczy, czy poprzez

kuratora, czy jakiegoś pracownika pomocy społecznej, nie wiem i nie chcę wiedzieć, ten otrzymuje

lepszą opinię. To jest loteria. Po prostu jaką się monetę wrzuci taki wynik wyskakuje, niestety

niemający nic wspólnego z rzeczywistością.

Po paru miesiącach została wydana opinia biegłych sądowych. Napisano opinię o córce, o synu,

o mnie i o moim mężu. I pojawiły się tam wstawki z prywatnych opinii mojego męża, bo mój mąż

wcześniej jeszcze był u dwóch pań psycholog prywatnie, u których zapłacił za ich prywatną opinie.

Panie ani mnie ani dzieci na oczy nie widziały i napisały jaką matką jestem, jak niszczę dzieci,

że jestem zaburzona psychicznie, jakie błędy robię w stosunku do dzieci, że je alienuję, izoluję,

indoktrynuje, przedstawiam zły wizerunek ojca i tak dalej i tak dalej, a mój mąż ma takie wspaniałe

predyspozycje rodzicielskie, cudowny ojciec, cudowny człowiek i w ogóle żadnej przemocy nigdy

nie stosował.


95

Analiza podstawowych cech klientów korzystających z usług warszawskiego systemu pomocy

osobom doświadczającym przemocy w rodzinie wskazuje, że z pomocy placówek specjalistycznych

najczęściej korzystają kobiety powyżej 30 roku życia, posiadające jedno lub dwoje dzieci

z wykształceniem średnim lub wyższym, pracujące zawodowo, ale jednocześnie zależne finansowo

od męża lub partnera stosującego wobec niech przemoc.

W warszawskim systemie wsparcia znalazło się również miejsce dla innych grup klientów

doświadczających przemocy w rodzinie, a mianowicie dla:

mężczyzn doświadczających przemocy ze strony swych partnerek,

młodych kobiet doświadczających przemocy ze strony swych rodziców lub opiekunów

i/lub wchodzących w krzywdzące związki partnerskie (w podobnej sytuacji znajdują się

również młodzi mężczyźni, którzy jednak zdecydowanie rzadziej korzystają z pomocy

placówek wspierających),

kobiet emigrantek z krajów wschodnich,

dobrze sytuowanych i dobrze wykształconych kobiet doświadczających przemocy ze strony

swych partnerów znajdujących się na wysokich szczeblach lokalnej drabiny społecznej.

Typy klientów w placówkach udzielających wsparcia

osobom doświadczającym przemocy w rodzinie


96

Przemoc wobec mężczyzn

– formy przemocy i uzyskana pomoc

W badaniu jakościowym wzięło udział 4 mężczyzn korzystających z pomocy 4 różnych

specjalistycznych placówek wspierających.

Mężczyźni biorący udział w badaniu doświadczali wszystkich form przemocy:

przemocy fizycznej - szarpania, popychania, kopania, plucia, wyrzucania z domu,

ograniczania dostępu do domu, grożenia nożem, dosypywania trucizny do jedzenia,

głodzenia,

przemocy psychicznej - krzyku, wrzasku, poniżania, ośmieszania, ubliżania, grożenia,

ograniczania rozwoju osobistego w różnych sferach, szantażowania, wymuszania

określonych zachowań, stalkingu przy użyciu środków komunikacji elektronicznej wobec

partnera i jego rodziny, manipulowania dziećmi, ograniczania kontaktów, szkalowania

wobec dzieci,

przemocy ekonomicznej - wymuszania pieniędzy, pozbawiania środków do życia,

wykorzystywania partnera do opieki nad dziećmi i pozbawiania go możliwości pracy,

niedostarczania mu środków do zabezpieczenia podstawowych potrzeb (np. na zakup

jedzenia),

przemocy seksualnej - wymuszania współżycia seksualnego w celach prokreacyjnych.

W placówkach specjalistycznych mężczyźni korzystali z:

pomocy psychologicznej w kontakcie indywidualnym,

pomocy prawnej,

grup dla ofiar przemocy,

jeden z mężczyzn korzystał z grupy dla sprawców przemocy.


97

Specyfika przemocy wobec mężczyzn

- Dominującą formą przemocy stosowanej wobec biorących udział w badaniu mężczyzn była

przemoc psychiczna i ekonomiczna.

- Wszyscy mężczyźni w chwili badania nie mieszkali ze swoimi partnerkami i wszyscy również

posiadali niepełnoletnie dzieci.

- Wśród form przemocy stosowanej przez partnerki wszyscy wymieniali przemoc i szkodliwe metody

wychowawcze stosowane w wychowaniu ich wspólnych dzieci.

- Jednym z przejawów przemocy psychicznej było utrudnianie przez partnerki kontaktu z dziećmi,

co odczuwali jako niezwykle krzywdzące nie tylko dla nich samych, ale również dla ich wspólnych

dzieci.

- Specyfika sytuacji mężczyzn doświadczających przemocy, którzy uczestniczyli w badaniu,

związana była ze skomplikowaną kwalifikacją ich roli w konfliktach z partnerkami. Każdy z nich

przez pewien czas występował w relacji z partnerką jako sprawca przemocy. W pewnym okresie

zachowanie mężczyzn było ocenione jako przemocowe przez ich żony lub partnerki,

co przejawiało się w uruchomieniu procedury Niebieskich Kart, w której występowali jako sprawcy

przemocy w rodzinie. Jeden z badanych uczestniczył w programie korekcyjno-edukacyjnym dla

sprawców przemocy. Mężczyźni przekonani byli jednak o błędnej kwalifikacji ich relacji

z partnerkami i poszukując pomocy trafili do placówek wspierających, w których powtórnie

zdiagnozowano ich sytuację i ustalono, że są podstawy, aby określić zachowania ich partnerek

mianem przemocy wobec badanych mężczyzn.


98

Identyfikacja przemocy w rodzinie przez mężczyzn

Na podstawie rozmów z 4 mężczyznami biorącymi udział w badaniu opisać można następujące

okoliczności, w których zidentyfikowana została przemoc ze strony partnerek:

Jeden z mężczyzn sam nie zauważył przemocy, ale zwrócili na nią uwagę przedstawiciele

instytucji pracujących z rodziną lub interweniujących w rodzinie.

Odbyłem długą rozmowę z policjantem prowadzącym śledztwo z policji kryminalnej,

i on mi doradził, że ja powinienem zacząć zbierać dokumenty, cytując „papiery” na moją

partnerkę. Mnie się to nie mieściło w głowie, no bo razem mieszkamy, mamy dziecko.

Zrozumiałem to dopiero po latach jak znalazłem się w sądach, że to był błąd i że to była taka

praktyczna porada. Kontaktowałem się też z dzielnicowym. On niewiele mi pomógł, natomiast

najważniejsza informacja jaką od niego uzyskałem to było to, że mogę się zgłosić do centrum

pomocy społecznej z czego skorzystałem.

Jeden z mężczyzn powoli dojrzewał do nazwania konfliktu z partnerką mianem przemocy,

poszukiwał najpierw pomocy, dzięki której mógłby uratować rodzinę, a następnie, gdy nie

przyniosło to rezultatu, a przemoc ze strony partnerki pogłębiała się, zaczął poszukiwać pomocy

w placówkach specjalistycznych.

Najpierw szukałem, czytałem artykuły, analizowałem, ale to były pierwsze lata, kiedy głównie

skupiałem się na tym, żeby próbować ratować, naprawiać (…) Próbowałem z nią rozmawiać,

być przy rodzinie najwięcej jak to możliwe i budować zdrową relację, pokazywać dzieciom

jak należy postępować. Udaliśmy się nawet na terapię małżeńską, ale ona nie przyniosła skutku.

Potem pracowałem indywidualnie z psychologiem. Tam zasugerowano mi, że ja mogę być ofiarą

przemocy domowej. Z biegiem czasu, gdy dzieci były już starsze zacząłem dzwonić na Niebieską

Linię i tam uzyskiwałem porady telefoniczne, a następnie udałem się do jednej z warszawskich

placówek dla ofiar przemocy.


99

Identyfikacja przemocy w rodzinie przez mężczyzn

Jeden z nich przemocą ze strony żony nazwał sposób regulowania jego relacji z dzieckiem

w czasie rozwodu i po rozwodzie.

Kiedy żona wyciągnęła na mnie nóż i zaatakowała mnie tym nożem, wyszedłem z domu

i zgłosiłem to na komisariat policji. Ale ona wszystko tak odkręciła, że to ja byłem winny. W czasie

rozwodu ona uzyskała takie warunki, że ja sobie nie daję rady finansowo, ale też nie mogę

spotykać się z dzieckiem, bo syn został zmanipulowany przez matkę. Ona wyrzuca prezenty

ode mnie do kosza na oczach dziecka. Ja już tego nie wytrzymałem, zacząłem szukać w Internecie

pomocy i zgłosiłem się do jednej z placówek, żeby dowiedzieć się jak chronić prawo mojego dziecka

do wychowania przez ojca.

Ostatni z badanych mężczyzn miał świadomość, że jest zarówno ofiarą jak i sprawcą przemocy.

Mieliśmy małe dziecko, syna i brakowało nam nici porozumienia. Dochodziło do co raz większych

spięć i nieporozumień. Moja żona tak po prostu stosowała przemoc wobec mnie, była agresywna.

Ja też do pewnego czasu unikałem jakichś poważniejszych spięć, ale jak nie wytrzymywałem

to dochodziło do sytuacji odwetowych z mojej strony. Zacząłem wzywać też policję, bo już nie

dawałem sobie rady. Ale tutaj nie uzyskiwałem pomocy, bo wzywanie pomocy przez mężczyznę

było traktowane jako słabość. Kiedy wydarzyła się kolejna jakaś taka bardzo trudna sytuacja,

to założyłem jej Niebieską Kartę. W czasie rozwodu ona robiła wszystko, żebym to ja wyszedł

na sprawcę przemocy. Mieliśmy jedno spotkanie w ramach mediacji rodzinnych, ale ona

zrezygnowała, nie chciała mediacji. Ja w końcu zgłosiłem się do jednej takiej placówki dla ofiar

przemocy, która uratowała mi życie. Chodziłem do tej placówki na zajęcia dla sprawców i dla ofiar

przemocy.


100

Opinie mężczyzn o pomocy uzyskanej


Badani mężczyźni wyrazili jednoznacznie pozytywną opinię na temat pomocy uzyskanej

w placówkach wspierających. Oto kilka wypowiedzi mężczyzn na temat uzyskanej pomocy:

Na tej grupie naprawdę fajnie sobie rozmawiamy, możemy się wypłakać, wypowiedzieć

wszystkie żale, panie prowadzące podpowiadają jak trzeba podchodzić do tego, jak się

zachowywać, jak postępować. Także bardzo dużo się dowiedziałem - gdzie się zwrócić, gdzie

pójść, zadzwonić, co robić, żeby nie być biernym. Ale przede wszystkim ta grupa mnie bardzo

wzmocniła. Teraz mam siłę do walki. Naprawdę postawiły mnie te spotkania na nogi.

W tej placówce uzyskałem profesjonalną pomoc, uważam, że uratowało mi to zdrowie i życie,

takie mam zdanie na temat tego miejsca. Zostałem naprawdę profesjonalnie zaopiekowany

i miałem tam duże wsparcie przez kilka lat. Natomiast była to właściwie jedyna instytucja, która

w moich problemach przemocowych mi pomogła.

Po konsultacjach indywidualnych czułem się pewniej. Rozmowa z psychologiem dużo mi dawała.

Pomagała mi, wspierała mnie, utwierdzała, że prawidłowo postępuję. Zbudowałem swoją

większą moc. Jestem bardzo zadowolony z tych konsultacji.

Mogę spokojnie powiedzieć, że udział w terapii, w grupach pozwolił mi uświadomić sobie,

że powinienem zająć się samym sobą. A jeśli popracuję się nad samym sobą, mogę mieć normalne

i szczęśliwe życie. I śmiało mogę powiedzieć, że zawdzięczam to tej instytucji. Dla mnie jest to

bezcenne.


101

Przemoc doświadczana przez osoby młode

w domu rodzinnym - Wśród młodych klientek placówek wspierających wyraźnie wyodrębnia się grupa osób

nieposiadających jeszcze własnych rodzin, które pooszukują pomocy w związku z przemocą

doświadczaną ze strony swoich rodziców.

- W dzieciństwie i wczesnej młodości doświadczyły wszelkich form przemocy, tj. przemocy

fizycznej, psychicznej, zaniedbywania emocjonalnego oraz przemocy seksualnej w domu

rodzinnym.

- W przypadku przemocy seksualnej rodzina nie uwierzyła w relacje ofiar przemocy i nie podjęła

żadnych działań wspierających, była bierna i uległa wobec sprawcy. Długo więc pozostawały

same ze swą traumą bez jakiegokolwiek wsparcia.

- Cierpiały również z powodu braku akceptacji w środowisku rówieśniczym (szkolnym).

- Mają za sobą liczne próby samobójcze, ciągnące się latami stany depresyjne i pobyt w szpitalu

psychiatrycznym.

- Wciąż borykają się z niską samooceną.

- Wcześnie opuściły dom rodzinny i usamodzielniły się albo mają zamiar zrobić to tak szybko

jak tylko się da.

- Część z nich obawia się o losy swojego młodszego rodzeństwa.

- Sprawiają wrażenie bardziej poważnych i dojrzałych w porównaniu z ich rówieśniczkami.

- Niektóre z badanych kobiet w relacjach partnerskich wchodzą w związki z mężczyznami

stosującymi wobec nich przemoc.


102

Pomoc placówek wspierających dla osób młodych

doświadczających przemocy ze strony rodziców i partnerów

- W chwili obecnej korzystają z pomocy placówek wspierających i równolegle z pomocy lekarzy

psychiatrów, lecząc stany depresyjne i zaburzenia adaptacyjne.

- W opowieściach pojawia się tęsknota za szpitalem psychiatrycznym, poczucie spokoju błogości

kojarzące się z pobytem w szpitalu.

- Placówkę specjalistyczną, pomagającą osobom doświadczającym przemocy najczęściej polecili

im lekarze psychiatrzy lub specjaliści z innych placówek. Młode kobiety poszukiwały również

takich placówek w Internecie.

- W placówce korzystają przede wszystkim z pomocy psychologicznej w kontakcie indywidualnym,

czasem z pomocy prawnej.

- Chętnie poleciłyby innym młodym ludziom placówki, w których same uzyskały pomoc.

- Uważają, że szkoły nie są przygotowane do pomocy młodzieży doświadczającej przemocy

w rodzinie. Kadra pedagogiczna, np. pedagodzy szkolni, nie ma odpowiednich kompetencji

do udzielania wsparcia młodzieży z tego typu problemami, w szkole nie ma zwyczaju zwracania

się do pedagoga ze swoimi problemami, pedagog szkolny nie traktuje poważnie problemów

młodzieży, ale też nie zachęca do zwracania się o pomoc. Czasem pedagodzy próbują być

dobrymi kumplami uczniów, co być może skraca dystans, ale jednocześnie nie wzbudza zaufania

do pedagoga jako specjalisty, który może pomóc w poważnych problemach osobistych.

W szkołach brakuje również informacji, ulotek, plakatów o możliwości poszukiwania pomocy

w placówkach specjalistycznych.


103

Młode osoby korzystające z pomocy placówek wspierających pozytywnie oceniły jakość uzyskanej

pomocy. W wypowiedziach swoich określają również efekty uzyskanej pomocy:

Ogólnie jest tam bardzo przyjemnie, bo wyobrażałam sobie tak, że takie miejsce to wygląda jak takie

gabinety lekarskie, taka przychodnia, że są surowe, białe korytarze, że są krzesełka jak w poczekalni,

a tam jest taki przyjemny klimat, bo są takie wygodne sofy do siedzenia, poduszeczki tam leżą, też jest

dużo ulotek, które można wziąć i zanieść, rodzinie pokazać.

Bardzo dużo dają mi te rozmowy z psychologiem właśnie w tym ośrodku, bardzo mi pomagają, nawet

jeśli nie poruszamy tych tematów z przeszłości, to rozmowa z kimś, kto nie jest zaangażowany w moje

sprawy emocjonalnie, ale ma kwalifikacje, pozwala mi rozwiązywać różne bieżące problemy. Łatwiej mi

radzić sobie z nimi.

Na warsztatach fajne jest to, że mogę raz w tygodniu przyjść i się wygadać. Osoba, która całe życie

zakłamywała swoje prawdziwe uczucia, emocje, ma problem z wglądem w swój świat wewnętrzny,

z określonymi mechanizmami, które kiedyś były niezbędne do tego, żeby przetrwać w takiej toksycznej

rodzinie, a teraz burzą moje relacje społeczne, np. problem z budowaniem bliskości.

Na początku, zależało mi głównie na pewności siebie i myślę, że to poszło w dobrym kierunku

i już jest coraz lepiej. Nie mówię, że w stu procentach, ponieważ nie czuję się jeszcze, tak jakbym była

na końcu tej dobrej drogi. Wiem, że jeszcze dużo jest przed mną, no i będę musiała sobie już

z tym sama później radzić, no ale to, co udało mi się osiągnąć jest dla mnie ważne. Odsunęłam też od

siebie większość dotychczasowych złych myśli.

Placówka otworzyła mi oczy na bardzo dużo innych rozwiązań, które przyszły po drodze. Natomiast

nigdy nie doszłabym do tego momentu życia, w którym jestem teraz, będąc dalej tą samą małą

dziewczynką, która mimo wszystko, wewnątrz wszystkiego się boi, nie umie kontaktować się

ze swoimi emocjami.

Pomoc placówek wspierających dla osób młodych

doświadczających przemocy ze strony rodziców i partnerów


104

Kobiety doświadczające przemocy pochodzące spoza Polski

- W badaniu wzięły udział 2 kobiety pochodzące spoza Polski, które korzystały z pomocy

warszawskich placówek wspierających. Jedna z nich w wieku około 40 lat pochodziła z Ukrainy

i doświadczała przemocy ze strony męża Polaka, z którym wychowywała ich wspólną córkę, zaś

druga w wieku 22 lat pochodziła z Czeczenii (muzułmanka) i doświadczyła najpierw przemocy

seksualnej ze strony obcego mężczyzny, a następnie ze strony rodziny pochodzenia w związku

z ciążą i urodzeniem dziecka z „nieprawego” łoża.

- Szczególna sytuacja kobiet związana byłą z barierą językową, która sprawiała, że trudniej było im

poszukiwać skutecznej pomocy w obcym dla nich kraju.

- Inną barierą było stosunkowo niskie wykształcenie kobiet, co utrudniało zdobycie pracy w Polsce.

- Sytuacja kobiet była szczególnie trudna, gdyż w obcym kulturowo kraju nie miały wsparcia dalszej

rodziny, nie posiadały również znajomych i przyjaciół, którzy mogliby im udzielić pomocy.

- Kobiety korzystały ze schronienia w różnych warszawskich placówkach specjalistycznych.

- W ogólnej ocenie są zadowolone z uzyskanej pomocy.

- W przyszłości nie planują wracać do kraju swojego pochodzenia ani wyjeżdżać do innych krajów.

Swoją przyszłość wiążą z wychowywaniem dzieci w Polsce.


105

Jakość pomocy oferowanej w Polsce

na tle pomocy oferowanej na Ukrainie i w Czeczenii

- W opinii dwóch kobiet pochodzących z Ukrainy i Czeczenii, które wzięły udział w badaniu,

pomoc oferowana osobom doświadczającym przemocy w Polsce jest na bardzo wysokim

poziomie.

- W krajach, z których pochodziły obie kobiety, w ogóle nie istniał system pomocy ofiarom przemocy

w rodzinie.

- Na Ukrainie pomoc polega obecnie na udzielaniu drobnego wsparcia materialnego kobietom

w trudnej sytuacji życiowej natomiast całkowicie brakuje specjalistycznej pomocy psychologicznej,

prawnej i socjalnej przystosowanej do potrzeb ofiar przemocy w rodzinie.

- Jeszcze trudniejsza jest sytuacja w Czeczenii, gdzie uwarunkowania kulturowe stawiają kobietę

w zdecydowanie trudniejszym położeniu. Państwo nie zajmuje się wspieraniem kobiet

doświadczających przemocy, a problemy takie rozwiązywane są poprzez porachunki rodzinne.

Z jednej strony kobiety nie są chronione przez prawo, ale z drugiej strony w szczególnie trudnych

sytuacjach (ewidentnej przemocy fizycznej) mogą liczyć na to, że męscy członkowie rodziny

pochodzenia wymierzą sprawiedliwość sprawcy przemocy. Takie prywatne wymierzanie

sprawiedliwości może zakończyć się śmiercią sprawcy przemocy.

- W przypadku przemocy seksualnej lub konieczności wychowywania dziecka pozamałżeńskiego

kobiety zmuszane są do wyjazdu (ucieczki) za granicę.


106

Sprawcy przemocy „pod szczególną ochroną”

Wśród klientów placówek wspierających znalazło się kilka osób, które doświadczały przemocy

ze strony partnerów lub partnerek znajdujących się wysoko w hierarchii społecznej i dlatego

w procesie radzenia sobie z przemocą napotykali oni szczególne trudności.

Kobieta doświadczająca przemocy ze strony męża będącego jednym z wysokich urzędników

państwowych zwraca uwagę, że sprawca, jako postać znana z mediów, szybko zyskuje sobie

sympatię pracowników sądu i pomocy społecznej, w wyniku czego diagnozy i opnie zawsze

konstruowane są z korzyścią dla sprawcy przemocy.

Kobieta doświadczająca przemocy ze strony męża policjanta pracującego w zespole

interdyscyplinarnym nie widzi szansy uruchomienia procedury Niebieskich Kart i zgłoszenia

przemocy na policję. Jest przekonana, że ze względu na znajomości męża, żadna z procedur

nie będzie realizowana zgodnie z prawem.

Mężczyzna doświadczający przemocy ze strony swojej żony nauczycielki w lokalnej szkole,

do której uczęszczają ich dzieci zauważa, że do pracy w zespole interdyscyplinarnym powołana

jest koleżanka żony z pracy, w związku z tym nie spodziewa się rzetelnej oceny sytuacji

rodzinnej.

Młoda dziewczyna doświadczająca przemocy fizycznej i psychicznej ze strony swoich rodziców

funkcjonujących w środowisku lokalnej elity (ojciec jest profesorem w wyższej uczelni a matka

lekarką) nie znajduje zrozumienia wśród rodziny i znajomych, którzy uważają, że tacy wspaniali

ludzie nie mogą być tak okrutni.


107

Ocena warszawskiego systemu wsparcia

Kilka osób korzystających z pomocy placówek wspierających podjęło się oceny warszawskiego

systemu wsparcia osób doświadczających przemocy. Z ich wypowiedzi, wynika, że w ogólnej ocenie

system działa dobrze, choć dostrzegają w nim potrzebę dokonania pewnych zmian. .

Dobra koncepcja – mało funduszy

Założenia naszego systemu są dobre, i chęci są dobre, ale na pewno bardzo kuleje wykonanie,

które jest spowodowane brakiem funduszy, a co za tym idzie, za mało jest takich placówek, za

mało jest informacji o takich placówkach, za mała jest dostępność takich placówek. Jeżeli one są,

to prawdopodobnie same walczą o przetrwanie, o pensje dla swoich pracowników no i wtedy na

pewno trudno jest pomagać osobom doświadczającym przemocy. I to jest kuriozalne, że powołuje

się takie organizacje bardzo potrzebne do życia, a potem odcina się im tlen w postaci funduszy,

bardzo często wykazując w ten sposób ich niewydolność. Więc to jest taka adwokatura diabła -

kiedy się wskazuje, że te placówki nic nie robią i nie pomagają,

bo najczęściej nie mają czym pomagać i sam szyld na drzwiach jeszcze nikomu nie pomógł.

Potrzebni są ludzie w środku. Opłaceni i zmotywowani.

Ogólna jakość – bardzo dobra, ale w każdej placówce czegoś brakuje

Jeśli przyjrzeć się pomocy w Warszawie, to jest ona naprawdę dobra, ale w każdej placówce

czegoś brakuje, w jednej terapii, w drugiej warsztatów, w trzeciej psychiatry, w czwartej

psychologa dziecięcego, w piątej terapii rodzinnej, w szóstej jest słaby prawnik i w ten sposób

po pomoc kompleksową trzeba biegać po całym mieście.

Oferta w warszawskim systemie lepsza niż oferta w mniejszych miastach

Mam możliwość porównania oferty placówek w Warszawie i w innych mniejszych

miejscowościach i ocena zdecydowanie wypada na korzyść Warszawy. Jest więcej placówek,

łatwiej do nich dojechać i pracują tu lepsi specjaliści.


108

Wnioski i rekomendacje do doskonalenia warszawskiego systemu

pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie

Analiza wyników przeprowadzonych badań pozwoliła sformułować kilka wniosków i rekomendacji

do doskonalenia warszawskiego systemu pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie:

Podjęcie działań popularyzujących wiedzę na temat:

- zjawiska przemocy w rodzinie - sposobów jego rozpoznawania, mechanizmów stosowania

przemocy, powszechności zjawiska przemocy,

- placówek wspierających – informacji o danych adresowych, sposobie kontaktowania się

nowych klientów z placówkami, o zakresie oferowanej pomocy, o zasadach korzystania

z pomocy,

- praw ofiar przemocy w kontakcie ze służbami wspierającymi – policją, pomocą społeczną,

służbą zdrowia.

109



Poszerzenie oferty placówek wspierających

- poprawa dostępności pomocy psychologicznej poprzez zwiększenie liczby konsultacji

indywidualnych z psychologiem oraz dostosowanie terminów oferowanych konsultacji

do potrzeb osób pracujących w różnych porach dnia, w szczególności zwiększenie liczby

konsultacji w godzinach popołudniowych i wieczornych, a także rezygnacja z limitów

spotkań,

- większa dostępność do konsultacji prawnych,

- większa dostępność do terapii długoterminowej dla osób doświadczających przemocy,

zdecydowane skrócenie czasu oczekiwania na tę terapię,

- włączenie do podstawowej oferty placówek wspierających pomocy lekarza psychiatry oraz

psychologa dziecięcego,

- włączenie dodatkowych, niestandardowych form pracy grupowej, np. grup

podtrzymujących efekty dotychczasowego wsparcia i zapewniających ciągłość kontaktu

z placówką,

- podjęcie działań zmierzających do organizacji zajęć opiekuńczo-wychowawczych

dla małych dzieci w placówkach wspierających podczas pracy grup wsparcia dla

dorosłych; aktualnie wiele klientek nie może skorzystać z pracy grup wsparcia,

ponieważ nie ma z kim zostawić dzieci.

110



Dalsze podnoszenie kompetencji specjalistów zatrudnionych w placówkach wspierających

- doskonalenie umiejętności diagnostycznych, w szczególności w zakresie diagnozowania

przemocy i diagnozowania potrzeb klientów oraz umiejętności terapeutycznych personelu

placówek specjalistycznych,

- rozwijanie ich wiedzy prawnej oraz umiejętności miękkich sprzyjających nawiązywaniu

kontaktów z nowymi klientami.

Szkolenie przedstawicieli służb wspierających - policjantów, pracowników wymiaru

sprawiedliwości, pracowników służby zdrowia i pracowników socjalnych w zakresie

postępowania z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie

Zwiększenie możliwości uzyskania obdukcji przez osoby doświadczające przemocy

w rodzinie

- zwiększenie liczby dostępnych lekarzy wystawiających obdukcje,

- podniesienie poziomu wiedzy przedstawicieli służb wspierających na temat możliwości

uzyskania obdukcji w Warszawie.

Podniesienie poziomu wiedzy pracowników służby zdrowia, innych służb wspierających

oraz klientów na temat zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała

związanych z użyciem przemocy w rodzinie

111

Wnioski i rekomendacje do doskonalenia Warszawskiego systemu


Poszerzenie zakresu wsparcia socjalnego w placówkach udzielających schronienia,

w szczególności:

- zapewnienie podstawowego wyżywienia,

- zapewnienie środków czystości w zakresie niezbędnym do utrzymania higieny osobistej

mieszkanek i czystości w placówce.

W związku z licznymi przypadkami przemocy psychicznej wobec dzieci i coraz większą

świadomością młodzieży - tworzenie lobby wokół obniżenia wieku młodzieży,

uprawniającego do samodzielnego korzystania z pomocy psychologicznej i terapeutycznej

(w szkole i poza terenem szkoły).

Integracja systemu wsparcia, stworzenie warunków do komunikowania się ze sobą

specjalistów zajmujących się różnymi aspektami pomocy. Dzięki takiej integracji,

w sytuacji gdy placówka nie dysponuje określoną formą pomocy, lub czas oczekiwania na pomoc

jest długi, pojawi się możliwość przekierowania klientów do innych placówek, które mogą

zaoferować pożądaną formę pomocy, np. pomoc dla dzieci, pomoc prawną, pomoc

psychiatryczną.

112

Wnioski i rekomendacje do doskonalenia Warszawskiego systemu


Wzmożenie prac nad doskonaleniem stron internetowych placówek wspierających.

Wskazane byłoby, aby zakres informacji na stronie startowej przekazywał możliwie dużo informacji

o ofercie placówki i sposobie udzielania pomocy. Wskazane jest, aby zawierał między innymi:

- telefon kontaktowy,

- godziny działania telefonu,

- dostępne godziny konsultacji,

- formy udzielanej pomocy,

- krótki opis sposobu udzielania pomocy,

- informacje o barierach, które mogą zniechęcić do korzystania z pomocy i o sposobach

przeciwdziałania tym barierom, np. informacje o oporze terapeutycznym, wstydzie przed

ujawnieniem swoich problemów, strachu, że się zostanie wyśmianym, niezrozumianym itp.

- linki do opisów historii osób, które skorzystały z pomocy placówki i uzyskały skuteczną

pomoc,

- nazwiska specjalistów (jeśli to możliwe ze zdjęciami) informacje o ich kompetencjach

zawodowych i kwalifikacjach.

113

Slajd 1politykaspoleczna.um.warszawa.pl/sites/politykaspoleczna.um.warsz… · Title: Slajd 1...

Documents

Transcript of Slajd 1politykaspoleczna.um.warszawa.pl/sites/politykaspoleczna.um.warsz… · Title: Slajd 1...