MAŁOPOLSKA, KRAKÓW

Śladami Jana Pawła II

Kraków i Małopolska to rodzinne strony

Karola Wojty ły - papieża Jana Pawła I I .

Stąd ruszy ł do Rzymu na konklawe, tu

też na jchętn ie j powraca ł we wspom-

nieniach i podczas wizyt duszpasters -

k ich w ojczyźnie :

„Tu , n a t e j z i e m i s i ę u r o d z i ł e m . Tu t a j ,

w K r a k o w i e , s p ę d z i ł e m w i ę k s z o ś ć l a t

m o j e g o ż y c i a ( . . . ) Tu t a j t e ż d o z n a ł e m

ł a s k i p o w o ł a n i a k a p ł a ń s k i e g o ( . . . ) .

Tu t a j t e ż , w K a t e d r z e Wa w e l s k i e j ,

o t r z y m a ł e m k o n s e k r a c j ę b i s k u p i ą ” .

[ Jan Paweł I I , Kraków, 6 czer wca 1979]Małopolska informacje ogólne

Stolica regionu : KrakówWieksze miasta: Tarnów, Nowy SączPowierzchnia: 15190 km2

Liczba mieszkańców: ponad 3,26 mlnwww.malopolska.pl

„ P a t r z ę n a K r a k ó w . M ó j K r a k ó w , m i a s t o m o j e g o ż y c i a .M i a s t o n a s z y c h d z i e j ó w ( . . . )

K r a k ó w o d n a j m ł o d s z y c h l a t m o j e g o ż y c i a , o d l a td z i e c i ę c y c h j e s z c z e , b y ł d l a m n i e s z c z e g ó l n ą s y n t e z ąw s z y s t k i e g o , c o p o l s k i e i c o c h r z e ś c i j a ń s k i e . Z a w s z e m ó w i łm i o w i e l k i e j p r z e s z ł o ś c i m o j e j O j c z y z n y . Z a w s z e n a j p e ł n i e jw y r a ż a ł j e j d z i e j e ” .

„ W i t a m n a d e w s z y s t k o w a s , k r a k o w i a n i e ! W i t a mt r a d y c j e k r ó l e w s k i e , n i e z r ó w n a n e d z i e d z i c t w o k u l t u r y i n a u k i - r ó w n o c z e ś n i e n o w o c z e s n ą m e t r o p o l i ę ” .

[ J a n P a w e ł I I , K r a k ó w , 6 c z e r w c a 1 9 7 9 ]

� � � � � � �

K r a k ó w – O k n o p a p i e s k i e u l . F r a n c i s z k a ń s k a 3

ww

w.k

ck.d

iece

zja

.pl

„ D l a t e g o d z i ś w t y m s a n k t u a r i u m , c h c ę d o k o n a ću r o c z y s t e g o a k t u z a w i e r z e n i a ś w i a t a B o ż e m u m i ł o s i e r d z i u .C z y n i ę t o z g o r ą c y m p r a g n i e n i e m , a b y o r ę d z i e o m i ł o s i e r n e jm i ł o ś c i B o g a , k t ó r e t u z o s t a ł o o g ł o s z o n e p r z e z p o ś r e d n i -c t w o ś w . F a u s t y n y , d o t a r ł o d o w s z y s t k i c h m i e s z k a ń c ó wz i e m i i n a p e ł n i a ł o i c h s e r c a n a d z i e j ą . N i e c h t o p r z e s ł a n i er o z c h o d z i s i ę z t e g o m i e j s c a n a c a ł ą n a s z ą u m i ł o w a n ąO j c z y z n ę i n a c a ł y ś w i a t . N i e c h s i ę s p e ł n i a z o b o w i ą z u j ą c ao b i e t n i c a P a n a J e z u s a , ż e s t ą d m a w y j ś ć i s k r a , k t ó r a p r z y -g o t u j e ś w i a t n a o s t a t e c z n e J e g o p r z y j ś c i e ” .

[ J a n P a w e ł I I , Ł a g i e w n i k i 1 7 s i e r p n i a 2 0 0 2 ]

� � � � � � � � � � � � � �

K r a k ó w – S a n k t u a r i u m M i ł o s i e r d z i a B o ż e g o

ww

w.m

ilo

sie

rdz

ie.p

l

„W t y m m i e ś c i e , w W a d o w i c a c h , w s z y s t k o s i ę z a c z ę ł o .I ż y c i e s i ę z a c z ę ł o , i s z k o ł a s i ę z a c z ę ł a , i s t u d i a s i ęz a c z ę ł y , i t e a t r s i ę z a c z ą ł , i k a p ł a ń s t w o s i ę z a c z ę ł o . W i e l el a t m i n ę ł o o d c z a s u , g d y w y s z e d ł e m z W a d o w i c . Z a w s z ej e d n a k w r a c a m d o t e g o m i a s t a z p o c z u c i e m , ż e j e s t e m t uo c z e k i w a n y j a k w r o d z i n n y m d o m u ” .

„ A t a m b y ł a c u k i e r n i a . P o m a t u r z e c h o d z i l i ś m y n ak r e m ó w k i ” .

[ J a n P a w e ł I I , W a d o w i c e , 1 6 c z e r w c a 1 9 9 9 ]

� � � � � � � �

Wa d o w i c e - B a z y l i k a O f i a r o w a n i a N a j ś w i e t s z e j M a r i i P a n n n y

ww

w.i

t.w

ad

ow

ice

.pl

„ A j e ś l i d o c z e g o ś p r a g n ę w a s z a c h ę c i ć i z a p a l i ć , t oa b y ś c i e n i e p r z e s t a w a l i n a w i e d z a ć t e g o s a n k t u a r i u m . ( . . . )W s z y s t k i c h t e ż , k t ó r z y t u t a j p r z y b y w a ć b ę d ą , p r o s z ę , b ym o d l i l i s i ę z a j e d n e g o z k a l w a r y j s k i c h p i e l g r z y m ó w ,k t ó r e g o C h r y s t u s w e z w a ł t y m i s a m y m i s ł o w a m i , c o S z y m o n aP i o t r a . W e z w a ł g o p o n i e k ą d z t y c h w z g ó r z i p o w i e d z i a ł :„ P a ś b a r a n k i m o j e , p a ś o w c e m o j e ” ( p o r . J 2 1 , 1 5 - 1 6 ) . I o t op r o s z ę , p r o s z ę , a b y ś c i e s i ę z a m n i e t u m o d l i l i , z a ż y c i am o j e g o i p o ś m i e r c i . A m e n ” .

[ J a n P a w e ł I I , K a l w a r i a Z e b r z y d o w s k a , 7 c z e r w c a 1 9 7 9 ]

K a l w a r i a Z e b r z y d o w s k a – K l a s z t o r O O. B e r n a r d y n ó w

ww

w.k

alw

ari

a.o

fm.p

l

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

„ S ą d e c c z y z n a . ( … ) Te n z a k ą t e k j e s t m i d o b r z e z n a n y .Z n a n y j e s t m i z w o d y , p r z e d e w s z y s t k i m z D u n a j c a , m n i e j z P o p r a d u , a l e t r o c h ę t e ż ; z n a n y m i z g ó r , z c a ł e g o B e s k i d uS ą d e c k i e g o , k t ó r y s c h o d z i ł e m w r ó ż n y c h k i e r u n k a c h , i t ol a t e m , w i o s n ą , j e s i e n i ą , a t a k ż e n i e m a ł o z i m ą ” .

[ J a n P a w e ł I I „ N a u c z a n i e s p o ł e c z n e 1 9 8 2 ” , W a r s z a w a 1 9 8 6 , s . 7 6 3 ,p r z e m ó w i e n i e z 2 7 . 0 7 . 1 9 8 2 , s . 7 6 7 ]

� � � � � � � � � � � � � �

D u n a j e c

ww

w.n

ow

ysa

cz.p

l

„ C z ł o w i e k o w i p o t r z e b n e j e s t t o p i ę k n o k r a j o b r a z u – i d l a t e g o t e ż n i c d z i w n e g o , ż e c i ą g n ą t u t a j l u d z i e z r ó ż n y c h s t r o n P o l s k i , a t a k ż e i s p o z a P o l s k i . C i ą g n ąl a t e m i z i m ą . S z u k a j ą o d p o c z y n k u . P r a g n ą o d n a l e ź ć s i e b i ew o b c o w a n i u z p r z y r o d ą . P r a g n ą o d z y s k a ć s i ł y w z d r o w y mw y s i ł k u f i z y c z n y m , w m a r s z u , w p o d e j ś c i u , w e w s p i n a c z c e ,w z j e ź d z i e n a r c i a r s k i m . E j , ł z a s i ę w o k u k r ę c i . . . ”

[ J a n P a w e ł I I , N o w y T a r g , 8 c z e r w c a 1 9 7 9 ]

� � � � � �

Ta t r y – D o l i n a P i ę c i u S t a w ó w

ww

w.z

ak

op

an

e.p

l

„ G d y p a t r z ę n a w a s z ą ś w i ą t y n i ę , t a k k u n s z t o w n i eo z d o b i o n ą , s t a j ą m i p r z e d o c z y m a t e k o ś c i o ł y d r e w n a n e– c o r a z j u ż r z a d s z e – n a c a ł e j z i e m i p o l s k i e j , a l ep r z e d e w s z y s t k i m n a P o d h a l u ( . . . ) : p r a w d z i w e s k a r b ya r c h i t e k t u r y l u d o w e j .

( . . . ) W a s z e s a n k t u a r i u m n a K r z e p t ó w k a c h j e s t m iw n a j s z c z e g ó l n i e j s z y s p o s ó b b l i s k i e i d r o g i e . ”

[ J a n P a w e ł I I , Z a k o p a n e , 7 c z e r w c a 1 9 9 7 ]

� � � � � � �

Z a k o p a n e – S a n k t u a r i u m M a t k i B o ż e j F a t i m s k i e j

ww

w.s

mb

f.p

l

Śladami Jana Pawła IIW KRAKOWIE stolicy regionu, jest wiele miejsczwiązanych z papieżem - najważniejsze to pałacarcybiskupi, w którym mieszkał i widywał się z wiernymi podczas pielgrzymek do Krakowa(ul. Franciszkańska 3), oraz Sanktuarium BożegoMiłosierdzia w Łagiewnikach. Aby ułatwićodnalezienie tych miejsc, zwłaszcza przy-byszom z innych miast i z zagranicy, w mieścieoznakowano około dwudziestu pięciu naj-ważniejszych, a trasę biegnącą przez te miejscanazywano „Ścieżkami Jana Pawła II”.

www.dci.diecezja.krakow.pl www.krakow.pl

WADOWICE to rodzinne miasto Karola Wojtyły.W domu, gdzie mieszkał, dziś jest niewielkiemuzeum, a przy rynku stoi Bazylika OfiarowaniaNMP, gdzie był chrzczony. Na samym rynku w 1999 r. we wzruszającym przemówieniupapież wspominał rodzinne miasto. Wadowice,dom rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II, ul. Kościelna 7.

www.it.wadowice.pl

KALWARIA ZEBRZYDOWSKA małe miasteczkona trasie z Wadowic do Krakowa gdzie znajdujesię, wpisane w 1999 r. na listę UNESCO, wspaniałewczesnobarokowe sanktuarium pasyjno-maryjne i malownicze Dróżki Kalwaryjskie. To jedno z najczęściej odwiedzanych przez Karola Wojtyłęmiejsc w Małopolsce. Jak sam wspominał,przyjeżdżał tu już jako młody chłopiec z niedale-kich Wadowic, a później jako ksiądz, biskup, kardynał a wreszcie dwukrotnie jako papież.

To właśnie tu znajduje się cudowny wizerunekMatki Bożej, która, jak sam powiedziałwychowywała jego serce od najmłodszych lat. Tej Madonnie Kalwaryjskiej na zakończenie swojej ostatniej pielgrzymki do Ojczyzny w roku2002 zawierzył losy Kościoła i siebie samego.

www.kalwaria.ofm.pl

Papież wspominał też OŚWIĘCIM, m.in. podczaspielgrzymki w 1979 r.: „Oświęcim jest rozra-chunkiem z sumieniem ludzkości poprzez tetablice, które świadczą o ofiarach, jakie poniosłynarody. Oświęcim jest miejscem, którego niemożna tylko zwiedzać. Trzeba przy odwiedzi-nach pomyśleć z lękiem o tym, gdzie leżągranice nienawiści.”

www.auschwitz-muzeum.oswiecim.pl

Podhale i góry – zarówno BESKIDY jak i TATRY– to także ukochane miejsca Karola Wojtyły. W LUDŹMIERZU, oddalonym o 4 km na zachódod Nowego Targu, pielgrzymował do Sanktu-arium Matki Boskiej Królowej Podhala, zwanej„Gaździną Podhala”. W neogotyckim kościele z 1877 r. zatrzymywał się przed figurą PaniLudźmierskiej, wyrzeźbioną w drewnie w XV w. Z Ludźmierza blisko już do ZAKOPANEGO- w którym w wielu miejscach możemy uczcićpamięć Wielkiego Papieża: w Sanktuarium MatkiBoskiej Fatimskiej na Krzeptówkach, gdzie odbyłasię msza papieska i stoi pomnik Jana Pawła II, w Dolinie Chochołowskiej ze szlakiem papieskiejwędrówki tatrzańskiej, w sanktuarium św. BrataAlberta na stokach Krokwi ponad drogą z Kuźnic

na Kalatówki czy wreszcie w ukrytej w świerko-wych borach kaplicy Matki Boskiej Śnieżnej naWiktorówkach poniżej Rusinowej Polany, odda-lonej o godzinę drogi leśnym szlakiem od szosy z Zakopanego na Wierch Poroniec i dalej, do ŁysejPolany.

www.zakopane.pl

Inny zakątek Małopolski, który Karol Wojtyła częs-to przemierzał, to SĄDECCZYZNA. Istotnymmiejscem w tym regionie jest STARY SĄCZ(dojazd z Nowego Targu drogą 969). Mieści się tuśredniowieczny klasztor Klarysek, założony przezśw. Kingę, a na pobliskich Błoniach, w miejscu,gdzie papież odprawiał mszę kanonizacyjnązałożycielki klasztoru, stoi centrum piel-grzymkowe i ołtarz, przy którym papież odprawiłmszę św. w 1999 r.

www.stary.sacz.pl

obejmuje około 237 zespołów architekto-nicznych na długości ok. 1500 km, od kościołów,cerkwi, kaplic i dzwonnic po spichlerze, wiejskiechałupy i szlacheckie dwory. Wszystkie obiektyna szlaku są oznakowane, a drogę do nichwskazuje ponad 600 drogowskazów. W 2003roku kościółki w Sękowej, Binarowej, LipnicyMurowanej i Dębnie Podhalańskim zostaływpisane na Listę Światowego DziedzictwaKulturalnego i Naturalnego UNESCO.

www.malopolska.pl/szlak

SZL AK ARCHITEK TURY DREWNIANEJ W MALOPOLSCE

Małopolski Szlak Papieski imienia Jana Pawła II

Przebieg: Kraków - Kalwaria Zebrzydowska- Wadowice - Groń Jana Pawła II -Leskowiec - Hucisko - Zawoja -Polica - przełęcz Krowiarki -przełęcz Bory - Raba Wyżna -Nowy Targ - Turbacz - Rzeki - Gorc - Ochotnica Dolna - Lubań -Krościenko - Przehyba - Stary Sącz

Szlak pieszy, poświęcony pamięciKarola Wojtyły – papieża JanaPawła II, wiedzie przez terenyjego wędrówek oraz do miejscszczególnie z nim związanych.Powstał dla uczczenia 25-leciapontyfikatu i upamiętnienia prze-jazdu papieża z Krakowa doStarego Sącza w czerwcu 1999 r.Szlak poprowadzono wzdłuż ist-niejących znakowanych szlakówPTTK, na trasie znajdują się teżtablice informacyjne.

Szczegółowych informacji o szlaku udziela CentralnyOśrodek Turystyki Górskiej PTTKKraków, ul. Jagiellońska 6, tel.: +48 12 422 28 40cotgpttk@pro.onet.plwww.cotg.krakow.pl

Wydawca: Urząd MarszałkowskiWojewództwa Małopolskiego, Departament Promocji,Turystyki i WspółpracyMiędzynarodowej, ul. Basztowa 22, 31-156 Krakówturystyka@umwm.plwww.malopolskie.plOpracowanie redakcyjne: Zespół ds. Rozwoju TurystykiUMWMWspółpraca: Diecezjalne CentrumInformacji, Promocji i Turystyki w KrakowieTekst: słowa Jana Pawła II (str. 2-8); K. Bzowski (str. 9-10)Zdjęcia:T. Warczak (str. 1-3), P. Mierniczak (str. 5),Archiwum POT (str. 5), T. Gębuś (str. 6), ArchiwumSanktuarium M.B. Fatimskiejna Krzeptów (str. 7),Archiwum Biura PromocjiZakopanego (okładka)Projekt graficzny: H. Karapuda. utopja@tlen.plProjekt okładki: Jan MichalskiRealizacja Wydawnicza:Fabryka Grafiki, Kraków, tel. +48 12 637 13 12,www.fabrykagrafiki.com

I N F O R M A C J A T U R Y S T Y C Z N A

it

K R A K Ó W Sieć Informacji Miejskiej e-mail: it@infokrakow.plwww.krakow.plWieża Ratuszowa, Rynek Główny 1,tel.: +48 12 433 73 10; Międzynarodowy Port Lotniczy w Balicach,tel.: +48 12 285 53 41; ul. Szpitalna 25, tel.: +48 12 432 01 10,+48 12 432 00 60,fax: +48 12 432 00 62;ul. Św. Jana 2, tel.: +48 12 421 77 87, fax: +48 12 430 65 03; ul. Józefa 7, tel.: +48 12 422 04 71, fax: +48 12 421 77 31;os. Słoneczne 16, tel.: +48 12 643 03 03; Małopolskie Centrum InformacjiTurystycznej,Rynek Główny 1/3 (Sukiennice), tel.: +48 12 421 77 06, fax: +48 12 421 30 36, info@mcit.pl, www.mcit.pl; Diecezjalne Centrum Informacji,Promocji i Turystyki, ul. Wiślna 12, tel.: +48 12 430 20 10, fax: +48 12 430 20 10,dci@diecezja.krakow.pl,www.dci.diecezja.krakow.pl

WA D O W I C EInformacjia Turystyczna, ul. Kościelna 4, tel./fax: +48 33 873 23 65, e-mail: biuro@it.wadowice.plwww.itwadowice.pl

N O W Y S Ą C Z Centrum Informacji Turystycznej, ul. Piotra Skargi 2, tel./fax: +48 18 443 55 97, +48 18 444 24 22, cit@sarr.com.pl, www.cit.com.pl

O Ś W I Ę C I M Miejski Punkt Informacji Turystycznej, ul. Leszczyńskiej 12, tel.: +48 33 843 00 91, fax: +48 33 843 24 81,mpit@um.oswiecim.pl, www.mpit-oswiecim.neostrada.pl

TA R N Ó W Tarnowskie Centrum InformacjiRynek 7,tel.: +48 14 688 90 90, fax: +48 14 688 90 92,centrum@it.tarnow.plwww.go-tarnow.com

Z A K O PA N E Centrum Informacji Turystycznej, ul. Kościuszki 17, tel.: +48 18 201 22 11, fax: +48 18 206 60 51,info@um.zakopane.pl,www.zakopane.pl

1. Kraków • Sanktuarium Ecce Homo św. Brata Alberta • Mogiła, Sanktuarium Świętego Krzyża • Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej • Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej • Sanktuarium Matki Bożej Piaskowej • Sanktuarium maryjne - Domek Loretański • Łagiewniki, Sanktuarium Bożego Miłosierdzia • Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy • Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia • Skałka, Sanktuarium św. Stanisława Biskupa Męczennika • Sanktuarium Bł. Marii Angeli Truszkowskiej

2. Czerna•Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej3. Kalwaria Zebrzydowska

• Sanktuarium pasyjno-maryjne 4. Limanowa•Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej 5. Lipnica Murowana•Sanktuarium bł. Szymona

z Lipnicy oraz Sióstr Ledóchowskich 6. Ludźmierz•Sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala 7. Miechów•Sanktuarium Grobu Lożego8. Maków Podhalański•Sanktuarium MB Makowskiej

Opiekunki Rodzin 9. Nowy Sącz

• Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia • Sanktuarium Przemienienia Pańskiego

10. Stary Sącz•Sanktuarium św. Kingi 11. Szczyrzyc•Sanktuarium Dobrotliwej Matki Bożej 12. Tarnów

• Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej • Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej • Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej

13. Tropie•Sanktuarium św. Świerada 14. Tuchów•Sanktuarium Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny15. Wadowice

• Sanktuarium św. Józefa• Bazylika Ofiarowania Najświętszej Marii Panny • Kościół św. Piotra - Sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej

16. Zakopane• Kalatówki, Sanktuarium św. Brata Alberta • Krzeptówki, Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej• Wiktorówki, Sanktuarium Matki Bożej Królowej Tatr

WYBRANE SANKTUARIA I MIEJSCA KULTU RELIGIJNEGO

WojewództwoMałopolskie

P o l s k a

TARNÓW

Tuchów

NOWY SĄCZ

1

2

4

53

Oświęcim

Czerna

Miechów

9

8

Limanowa

7

Lipnica Murowana

6

16

10

11

12

13

14

15

Tropie

Warszawa

Częstochowa

RzeszówA4

SanktuariaMiejsca papieskie

Ludźmierz

Zakopane

Stary Sącz

MakówPodhalński

KalwariaZebrzydowska

Wadowice

Szczyrzyc

KRAKÓW

4

7

4

7