skrypt szkoleniowy - Żłobek Miejski w Legionowie · Pierwsza pomoc - zespół czynności...

Centrum Aktywnej Pomocy RATLOMED

www.ratlomed.pl [email protected] 0 606 557 592

1

skrypt szkoleniowy

ZASADY UDZIELANIA

PIERWSZEJ POMOCY PRZEDMEDYCZNEJ

Materiały opracowane przez Centrum Aktywnej Pomocy RATLOMED Aleksandra Majchrzak

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Aktualizacja : październik 2012



2

SPIS TREŚCI

WSTĘP

1. Prawo w ratownictwie medycznym ………………………………………………….. 3

2. Co to jest pierwsza pomoc ……………………………………………………………….. 4

3. Łańcuch przeżycia ……………………………………………………………………………… 4

BLS

4. Poszkodowany nieprzytomny nieoddychający (RKO) ………………………. 5

5. Poszkodowany nieprzytomny oddychający (pozycja boczna) …………… 9

6. Postępowanie w przypadku zadławienia ……………………………………………. 10

URAZY

7. krwawienia …………………………………………………………………………………......... 11

8. Krwotoki wewnętrzne …………………………………………………………............... 11

9. Krwotoki zewnętrzne ………………………………………………………………............ 11

10. Krwawienia z nosa …………………………………………………………………............ 12

11. Urazy brzucha ………………………………………………………………………............. 12

12. Urazy klatki piersiowej …………………………………………………………............. 12

13. „Ciało obce” w ranie ………………………………………………………………............ 13

14. Złamania …………………………………………………………………………………………..... 13

15. Oparzenia (termiczne, elektryczne, chemiczne) ……………………........... 14

16. Odmrożenia …………………………………………………………………………............... 15

17. Atak padaczki …………………………………………………………………................... 16

CHOROBY WEWNĘTRZNE

18. Cukrzyca ……………………………………………………………………………….............. 16

19. Zawał mięśnia sercowego …………………………………………………….............. 16

20. Astma …………………………………………………………………………………….............. 17

21. Zatrucia …………………………………………………………………………………............. 17

PODSUMOWANIE

22. Podstawowy skład apteczki …………………………………………………………....... 18



3

Od momentu wypadku tj. nagłego zdarzenia, do chwili przybycia specjalistycznego zespołu

ratunkowego, upływa przeciętnie 10 – 15 minut. Szanse osób poszkodowanych dające możliwość

szybszego powrotu do zdrowia, czasem szanse na przeżycie, maleją z minuty na minutę. Dlatego,

bardzo ważne jest, aby jak najszybciej podjąć czynności ratownicze. Najszybciej takie czynności

może podjąć świadek wypadku znajdujący się na miejscu zdarzenia.

Nawet ciężko poszkodowani: z zaburzeniami oddychania, zatrzymaniem krążenia, krwotokami, w

stanie wstrząsu pourazowego, mogą zostać uratowani, o ile podejmiemy natychmiast działania

podtrzymujące życie poszkodowanego.

Nie są to specjalnie skomplikowane czynności, z reguły nie wymagają leków i przyrządów, potrzeba

tylko minimum wiadomości i determinacji ze strony przypadkowego ratownika.

Nawet najlepiej zorganizowana opieka szpitalna, wszechstronnie przygotowane zespoły pomocy

doraźnej, nie są w stanie zastąpić pierwszej pomocy udzielonej przez świadka wypadku.

Zagadnienia dotyczące doraźnej działalności ratowniczej oraz udzielanie pierwszej pomocy

przedmedycznej są uregulowane w przepisach prawnych.

PODSTAWA PRAWNA

Kodeks Karny

Art.162.§1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim

niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc

jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego

uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Kodeks Cywilny

Art. 757. Kto w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącemu drugiemu ratuje jego dobro, może

zażądać od niego zwrotu uzasadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odniosło skutku, i

jest odpowiedzialny tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo.

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym

Art. 4.

Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest

świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma

obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym

zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego

zagrożenia zdrowotnego.



4

Art. 5 .

1. Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca

medyczne czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997

r. - Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.2)) dla funkcjonariuszy publicznych.

2. Osoba, o której mowa w ust. 1, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub

zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub

zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

CO TO JEST PIERWSZA POMOC ?

To zespół czynności podejmowanych w celu ratowania poszkodowanego będącego w stanie

nagłego zagrożenia zdrowotnego, wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, z

wykorzystaniem dostępnych w powszechnym obrocie sprzętów i artykułów medycznych.

Pierwsza pomoc - zespół czynności ratunkowych wykonywanych przez osoby znajdujące się na

miejscu zdarzenia.

Kwalifikowana pierwsza pomoc - prowadzona przez profesjonalnego ratownika w ramach

wykonywanej pracy lub w przypadku każdego zagrożenia zdrowia lub życia jakiego jest on

świadkiem.

Medyczne czynności ratunkowe - wykonywane przez lekarza lub ratownika medycznego

najczęściej podczas interwencji Pogotowia Ratunkowego lub w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym.

Łańcuch przeżycia:

WEZWANIE POMOCY WCZESNY BLS WCZESNA DEFIBRYLACJA

OPIEKA PORESUSCYTACYJNA

Wskazane jest, aby ewentualne działania w sytuacji nagłej były w pewien sposób

zaplanowane. Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy medycznej jest niedopuszczenie do

powstania dodatkowych powikłań u poszkodowanego do chwili przybycia na miejsce zdarzenia

profesjonalnych ratowników.

Pojęcie „łańcucha przeżycia” obejmuje: czynności doraźne mające na celu zabezpieczenie miejsca

wypadku, wezwanie profesjonalnej pomocy medycznej, udzielenie pierwszej pomocy, transport do

miejsca umożliwiającego docelową pomoc lekarską. Początek „łańcucha przeżycia”, czyli

podstawowe czynności ratujące życie mogą być podjęte przez każdego przypadkowego świadka

zdarzenia.



5

POSTĘPOWANIE W STANIE BEZPOŚRENIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA

Podstawowe czynności ratujące życie, powinny być niezwłocznie podjęte przez osobę będącą

świadkiem nagłego zdarzenia. Od momentu zatrzymania krążenia i oddychania w ciągu czterech

minut dochodzi do nieodwracalnych zmian u poszkodowanego w wyniku niedotlenienia mózgu (w

standardowych warunkach otoczenia). Niestety jest to proces biologicznie ostateczny i

nieodwracalny.

Jak postępować z poszkodowanym w stanie bezpośredniego zagrożenia życia? Wygodny do działania

i do zapamiętania jest algorytm wykonywania czynności BLS.

Basic Life Suport - PODSTAWOWE CZYNNOŚCI RATUJĄCE ŻYCIE

mające na celu:

podtrzymanie oddychania i krążenia - podstawowych funkcji życiowych (nieprzytomny,

nieoddychający) – RKO

utrzymanie drożności dróg oddechowych (nieprzytomny, oddychający) - pozycja bezpieczna

Resuscytacja Krążeniowo – Oddechowa /RKO/

oceń bezpieczeństwo

sprawdź przytomność NIE

zapewnij sobie pomoc

udrożnij drogi oddechowe

sprawdź czy oddycha NIE

wezwij pogotowie

30 uciśnięć klatki piersiowej

2 oddechy ratownicze

1. Oceń bezpieczeństwo

Zawsze pamiętaj o własnym bezpieczeństwie. Podchodź ostrożnie do poszkodowanego,

rozejrzyj się wokół, czy nic ci nie zagraża.

Decyzję o ewentualnej ewakuacji rannych podejmij jedynie wtedy gdy grozi im bezpośrednie

niebezpieczeństwo (np. pożar, wybuchy, zatrucie) a transport nie będzie zagrażał życiu rannych.

Jeżeli Twoim zdaniem istnieje zagrożenie dla Ciebie i nie jesteś w stanie bezpiecznie podejść

do miejsca zdarzenia, nie podejmuj działań ratowniczych, ale wezwij jak najszybciej pomoc.



6

2. Oceń przytomność poszkodowanego

Połóż swoje dłonie na ramionach poszkodowanego, następnie delikatnie nim potrząsając

głośno zadaj pytanie typu: „ Czy mnie słyszysz?” Jeżeli poszkodowany nie odpowiada - znaczy, że

mamy do czynienia z osobą nieprzytomną.

3. Wołaj o pomoc

Krzycz głośno, w taki sposób, aby zwrócić na siebie uwagę. Jeżeli znajdzie się ktoś w pobliżu,

poproś go, aby się zatrzymał, bo być może będzie ci pomocny.

4. Udrożnij drogi oddechowe poszkodowanego

U osoby nieprzytomnej język opada na tylną ścianę gardła i może w ten sposób blokować

drogi oddechowe.

Odchyl głowę poszkodowanego do tyłu, kładąc jedną dłoń na czole, a drugą unieś w górę dolną część

żuchwy.

5. Sprawdź, czy poszkodowany oddycha

Po udrożnieniu dróg oddechowych nachyl się nad poszkodowanym zbliżając swoje ucho do

jego ust. Postępuj zgodnie z zasadą: „zobacz, usłysz, poczuj”

zobacz ruch klatki piersiowej

usłysz wymianę powietrza z otoczeniem /wdech, wydech/

poczuj ruch powietrza na swoim policzku



7

Wykonuj powyższe czynności nie dłużej niż przez 10 sekund - powinieneś w tym czasie

usłyszeć przynajmniej 2 oddechy. Jeśli nie jesteś pewny czy oddech jest wyczuwalny, lub

zauważyłeś jedynie pojedyncze westchnięcia, postępuj tak, jak gdyby poszkodowany nie oddychał.

Jeżeli po 10 sekundach uznasz, że nie ma oddechu...

6. Wezwij pomoc

Dzwoniąc na 999 lub 112 poinformuj:

gdzie się znajdujesz / w miarę możliwości dokładny adres -nazwa

miejscowości, dzielnicy, ulicy, numer domu, mieszkania lub nazwa instytucji,

charakterystyczne elementy otoczenia/

ilu jest poszkodowanych / pozwoli to na wysłanie potrzebnej liczby zespołów

ratowniczych. Jeden zespół pogotowia ratunkowego ma zwykle możliwość transportu tylko

jednej osoby poszkodowanej/

co się stało / np. czy poszkodowany jest nieprzytomny? czy oddycha?/ możliwie

pełna informacja pozwala skierować do miejsca zdarzenia adekwatną do sytuacji pomoc

specjalistyczną oraz daje możliwość konsultacji telefonicznej z fachowcem.

UWAGA !!!

Nigdy nie rozłączaj się pierwszy!

Być może dyspozytor będzie chciał zapytać o coś jeszcze.

7. Przystąp do ucisków klatki piersiowej poszkodowanego

znajdź miejsce ucisku - środek klatki piersiowej (1/3 dolnej części mostka)

połóż nasadę nadgarstka swojej ręki w tym miejscu

następnie połóż drugą rękę na pierwszej

łokcie wyprostowane

uciskaj rytmicznie klatkę piersiową 30 razy na głębokość 5 - 6 cm



8

8. Wykonaj oddechy ratownicze

odchyl głowę poszkodowanego

utrzymuj drożność dróg oddechowych

nabierz powietrza

obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego

zaciśnij nos poszkodowanego

wykonaj 2 spokojne wdechy

oceń czy podczas wykonywania wdechu unosi się klatka piersiowa poszkodowanego, jeżeli

tak, to znaczy, że wdech jest skuteczny

Prowadź resuscytację w proporcji 30 uciśnięć i 2 oddechy na zmianę, w tempie około 100

uciśnięć na minutę. Pamiętaj, że przerwy pomiędzy uciśnięciami i oddechami mają być jak

najkrótsze. To warunkuje efektywność Twoich działań.

30 : 2 UWAGA!!!

Jeśli z jakichkolwiek powodów nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych (np. brak

maseczki, krwawienie w obrębie jamy ustnej), możesz pominąć oddechy.

Wtedy cały czas uciskaj klatkę piersiową.

Resuscytację należy prowadzić do :

przyjazdu Pogotowia Ratunkowego

przywrócenia prawidłowego oddechu

wyczerpania sił ratownika

momentu, kiedy wystąpi zagrożenie dla wykonującego resuscytację

UWAGA!!!

W niektórych miejscach publicznych znajduje się sprzęt specjalistyczny do udzielania

pierwszej pomocy tzw: AED – Automatyczny Defibrylator Zewnętrzny

Prowadząc RKO u poszkodowanego nieprzytomnego, nieoddychającego, należy z tego przyrządu

skorzystać.

AED jest to urządzenie specjalistyczne, łatwe w obsłudze i bardzo pomocne. Wystarczy wykonywać

polecenia głosowe, które to urządzenie emituje. Należy jedynie prawidłowo przykleić samoprzylepne

elektrody, a AED sprawdzi rytm serca poszkodowanego i powie, czy potrzebna jest defibrylacja.



9

/RKO dorośli/ /RKO dzieci/

oceń bezpieczeństwo oceń bezpieczeństwo

sprawdź przytomność NIE sprawdź przytomność NIE

zapewnij sobie pomoc zapewnij sobie pomoc

udrożnij drogi oddechowe udrożnij drogi oddechowe

sprawdź czy oddycha NIE sprawdź czy oddycha NIE

wezwij pogotowie wezwij pogotowie

30 uciśnięć klatki piersiowej 5 oddechów ratowniczych

2 oddechy ratownicze sprawdź czy oddycha NIE

30 uciśnięć klatki piersiowej

2 oddechy ratownicze

Pozycja bezpieczna

Jeśli poszkodowany ma zachowane oddychanie (wyczuwalny oddech), ale jest nieprzytomny i o ile

brak jest urazów), ułóż go w pozycji bezpiecznej. Pozycja ta umożliwia naturalne udrożnienie

górnych dróg oddechowych (język i podniebienie miękkie nie zapada się na tylną ścianę gardła) oraz

zabezpiecza przed ewentualnym zachłyśnięciem zawartością żołądka przy wymiotach.

UWAGA!!!

W przypadku omdlenia (krótkotrwałej utraty przytomności) postępuj tak samo jak z

poszkodowanym nieprzytomnym, oddychającym – zastosuj pozycję bezpieczną.

oceń bezpieczeństwo

sprawdź przytomność NIE

zapewnij sobie pomoc

udrożnij drogi oddechowe

sprawdź czy oddycha TAK

ułóż w pozycji bezpiecznej

wezwij pogotowie

regularnie sprawdzaj oddech



10

Z myślą o fizycznie słabym ratowniku i ciężkim poszkodowanym, opracowano specjalną

technikę układania poszkodowanego na boku.

bliższą siebie rękę poszkodowanego zegnij pod kątem prostym

dalszą od siebie rękę poszkodowanego spleć ze swoją dłonią

dalszą nogę poszkodowanego zegnij w kolanie i dociśnij ją na swoją stronę do podłoża

sprawdź czy osoba nadal oddycha

kontroluj co minutę oddech

jeśli nieprzytomny wymaga długotrwałego ułożenia w pozycji bocznej należy zmieniać

ułożenie ciała co około pół godziny przekładając na drugi bok (lustrzane odbicie pierwszej

pozycji). Długotrwałe utrzymanie pozycji bezpiecznej na jednym boku może prowadzić do

niedokrwienia ramienia lub nawet przejściowego porażenia nerwów splotu barkowego.

ZADŁAWIENIA

Z reguły nim osoba, która zaaspirowała ciało obce np. cukierek, papieros, proteza zębowa, do

górnych dróg oddechowych, straci przytomność z powodu duszenia się, jest możliwość udzielenia jej

wcześniej pomocy.

Jak rozpoznać ?

poszkodowany chwyta się rękami za gardło

ma objawy duszności i kaszel

słychać świst wdechowy

Co zrobić?

jeżeli osoba jest przytomna,

pochyl ją do przodu i namawiaj do kasłania,

jeśli nie pomaga...

wykonaj 5 energicznych uderzeń pomiędzy

łopatkami poszkodowanego

jeśli nie pomaga...

wykonaj 5 ucisków nadbrzusza,

jeśli nadal utrzymuje się niedrożność dróg oddechowych, powtarzaj sekwencję

5 uderzeń pomiędzy łopatki, na przemian z 5 uciskami nadbrzusza

jeżeli poszkodowany straci przytomność wezwij pogotowie , a następnie rozpocznij RKO

UWAGA !!!

Ze względu na ryzyko śmiertelnych powikłań nie wolno stosować tak zwanej

„tracheotomii polowej” (polegającej na nacięciu tchawicy przygodnym ostrym

narzędziem).



11

URAZY

Częściej niż z koniecznością resuscytacji poszkodowanych spotykamy się z sytuacją gdy zachodzi

potrzeba szybkiego opatrzenia ran pourazowych.

KRWAWIENIA

Jest to utrata niewielkiej ilości krwi.

Co zrobić ?

załóż rękawiczki

oczyść ranę z zabrudzeń

zdezynfekuj ją

przyklej plaster lub zabandażuj

KRWOTOKI

Jest to utrata dużej ilości krwi. Krwotoki pojawiają się przy głębokich ranach i stanowią zagrożenie

życia poszkodowanego.

KRWOTOKI WEWNĘTRZNE

Działanie dużych sił na organizm człowieka może spowodować uszkodzenia narządów wewnętrznych

w obrębie: klatki piersiowej, jamy brzusznej i czaszki, bez widocznego uszkodzenia skóry lub

złamania. Konsekwencją takich obrażeń może być wylew krwi wewnątrz organizmu.

najczęściej obserwowane objawy …

osłabienie

pogłębiający się blady kolor skóry

przyspieszony oddech

przyspieszona praca serca

niepokój

zawroty głowy

utrata przytomności

Co zrobić ?

wezwij jak najszybciej pogotowie ratunkowe

KRWOTOKI ZEWNĘTRZNE - widoczne krwawienie

Co zrobić ?

załóż rękawiczki

unieś zranioną kończynę

rozetnij ubranie tak aby uwidocznić ranę

załóż opatrunek uciskowy

wezwij pogotowie ratunkowe



12

Rany szyi wymagają szczególnej ostrożności opatrywania. W tym przypadku także zastosuj

opatrunek uciskowy w ten sposób, aby nie spowodować zaburzeń oddychania (uduszenia),

zaciśnięcia tętnic szyjnych lub nie uszkodzić kręgosłupa w odcinku szyjnym.

KRWAWIENIE Z NOSA

Jest to jedno z najczęściej pojawiających się urazów, wynika to z tego, że śluzówka nosa jest

bardzo mocno unaczyniona i podatna na uszkodzenia.

Najczęstsze przyczyny to:

nieleczone lub źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze

alergia

choroby zapalne błony śluzowej nosa lub zatok

katar

Co zrobić ?

posadź poszkodowanego w pozycji półsiedzącej

pochyl głowę poszkodowanego do przodu

jeśli nie ma urazu nosa, poproś o wydmuchanie nosa

zaciśnij nos

połóż zimny kompres grzbiet nosa

poczekaj tak około 5 minut

URAZ BRZUCHA

Co zrobić ?

poproś leżącą osobę poszkodowaną o zgięcie nóg w kolanach (zmniejszy to napięcia

ściany brzucha)

załóż opatrunek osłaniający (np. z chusty trójkątnej lub gazy opatrunkowej)


UWAGA !!

Nawet jeżeli dojdzie do pełnego wytrzewienia, nie należy upychać jelit z powrotem do

jamy brzusznej tylko zostawić przykryte opatrunkiem (ucisk grozi niedokrwieniem jelit).

URAZ KLATKI PIERSIOWEJ

Co zrobić ?

zastosuj pozycję półsiedzącą

załóż opatrunek uciskowy

uprzednio założony opatrunek uszczelnij folią i plastrem

wezwij pogotowie ratunkowe.

Uszczelnienie folią i plastrem zabezpiecza przed powstaniem lub narastaniem odmy opłucnowej. Fakt

oddychania zawdzięczamy między innymi rozprężaniu płuc wewnątrz klatki piersiowej. Wyrównanie

ciśnień między atmosferą a jamą opłucnej powoduje „zapadnięcie się” płuca pod działaniem sił

sprężystych tkanki, czyli odmę opłucnową. Brak czynnej tkanki płucnej prowadzi do duszenia się

poszkodowanego.



13

Istnieje również możliwość powstania tzw. odmy prężnej, gdzie uszkodzeniu ulega płuco przy

zachowaniu szczelności ściany klatki piersiowej. Ratunkiem jest wtedy punkcja i odbarczenie odmy,

wykracza to jednak poza zakres pomocy przedmedycznej.

UWAGA!!

Nie należy mocno bandażować klatki piersiowej, gdyż klatka piersiowa musi mieć

możliwość rozszerzenia się aby nabrać powietrze podczas oddychania.

„CIAŁO OBCE” W RANIE

Co zrobić ?

NIE USUWAJ „ciała obcego” z rany, gdyż może to spowodować krwotok zagrażający

życiu.

ustabilizuj ciało obce

wezwij pogotowie

UWAGA!

Jeżeli ciało obce utkwiło w oku, jak najszybciej zabandażuj obydwie gałki oczne.

Ograniczy to ruchomość uszkodzonego oka, gdyż gałki oczne są zsynchronizowane.

Każdy uraz oka („ciało obce”, oparzenie) wymaga pilnej kontroli okulistycznej. Opóźnienie pomocy

specjalistycznej nawet o kilka godzin może doprowadzić nawet do utraty wzroku.

NIE NALEŻY:

stosować ligniny ani waty – mogą one we fragmentach pozostać w ranie, co spowoduje

późniejsze zropienie.

zdejmować przesiąkającego opatrunku – może to ponowić obfite krwawienie.

zakładać opaski zaciskowej – gdyż może doprowadzić to do martwicy kończyny

dezynfekować dużych ran - środek dezynfekcyjny może spowodować denaturację białka tkanek,

utrudnić postępowanie chirurgiczne, utrudnić niekiedy gojenie się rany oraz mogą spowodować

wstrząs bólowy.

Pamiętaj !!!

Nie tyle istotna jest podręcznikowa poprawność techniki bandażowania, sterylność opatrunków, co

szybkość i dokładność ich mocowania. Jeżeli nawet nie jesteśmy przesadnie zachwyceni jakością

wykonania opatrunku, dodajemy raczej kolejną warstwę, a kontrolę i zmianę pozostawmy lekarzom.



14

ZŁAMANIA Czym się charakteryzują?

narastający przy poruszaniu ból

niemożność wykonywania ruchów

niefizjologiczne ułożenie ciała

obrzęk

Co zrobić?

unieruchom dwa sąsiednie stawy /w przypadku złamań kończyn/

NIE NALEŻY:

nastawiać ani zmieniać położenia złamanej części ciała

przy złamaniu otwartym dodatkowo unieruchom widoczną kość

Podczas „tępych” urazów tułowia, często dochodzi do pęknięcia żeber, miednicy, rzadziej mostka. W

przypadku urazu klatki piersiowej, ułóż poszkodowanego w pozycji półsiedzącej podpartej.

W razie urazu miednicy, ułóż poszkodowanego na plecach z nieco ugiętymi i podpartymi nogami aby

przeciwdziałać bólowi.

OPARZENIA

Oparzenia termiczne

Co zrobić?

odsuń poszkodowanego od „czynnika sprawczego” (ugaszenie odzieży, usunięcie innych

źródeł ciepła)

zdejmij biżuterię

schłodź ranę ( do 20% powierzchni ciała )

załóż jałowy opatrunek, ponieważ otwarta rana stanowi

potencjalne „wrota do zakażenia”



15

Największy postęp w dziedzinie pomocy doraźnej w oparzeniach stanowią opatrunki hydrożelowe –

najszybciej zmniejszają ból, temperaturę tkanek i zmniejszają ryzyko powikłań.

W razie potrzeby, skonsultuj ranę oparzeniową z

chirurgiem. Po całkowitym wygojeniu trzeba chronić miejsca

urazu przed opalaniem na słońcu, aby nie dopuścić do

kolejnych oparzeń lub przebarwień.

Oparzenia elektryczne / porażenie prądem/

Co zrobić?

odłącz poszkodowanego od źródła prądu

w razie pojawienia się ran – załóż opatrunek osłaniający

w razie NZK - rozpocznij resuscytację

nieprzytomnego, oddychającego ułóż w pozycji bocznej

ZAWSZE WZYWAJ POGOTOWIE RATUNKOWE

Należy liczyć się z ryzykiem wystąpienia wstrząsu pourazowego również u osób, które nie doznały

zewnętrznych obrażeń (poparzeń). Wszystkie osoby po porażeniu prądem powinny być poddane

badaniom lekarskim ze względu na duże prawdopodobieństwo opóźnionych, poporażennych

zaburzeń rytmu serca, a nawet ryzyka zatrzymania krążenia. Według badań brytyjskich szczyt

(statystycznie) ryzyka zaburzeń rytmu serca jest w 12 – 14 godzinie od momentu porażenia

prądem. Istnieje także ryzyko późnych uszkodzeń nerek po porażeniu prądem.

Oparzenia chemiczne

Co zrobić?

w sposób mechaniczny usuń nadmiar substancji żrącej

natychmiast zdejmij skażoną odzież

obficie spłucz sparzone miejsce bieżącą,

zimną wodą

Szczególne niebezpieczeństwo związane jest z poparzeniem śluzówek

jamy ustnej, przełyku i żołądka. Nie prowokuj wtedy wymiotów, bo może dojść do zachłyśnięcia lub

pęknięcia przełyku i żołądka. Także nie wolno neutralizować szkodliwej substancji, gdyż

egzotermiczna reakcja zobojętniania powoduje spienienie zawartości żołądka, wymioty i

zachłyśnięcie.

Ewentualnie można podać do picia 1-2 szklanki ciepłej wody w celu rozcieńczenia substancji w jamie

ustnej, przełyku i w żołądku.

ODMROŻENIA

Odmrożenia są kłopotliwe w leczeniu, zawsze pozostawiają jakiś fragment tkanki co prawda

wygojonej, ale o gorszym ukrwieniu (blizna), bardziej skłonnych do kolejnych odmrożeń. Najlepiej

jest zapobiegać odmrożeniom poprzez odpowiednie ubranie i unikanie długotrwałej ekspozycji na

mróz. Czynniki sprzyjające:

przemoczenie odzieży

za ciasne buty

zmęczenie

wpływ alkoholu

wiatr



16

Co zrobić?

delikatne rozgrzewaj dłońmi (nie rozcieraj) odmrożone miejsce

powoli ogrzewaj odmrożenie w coraz cieplejszej wodzie

osobę wychłodzoną na mrozie rozgrzewaj stopniowo, zastosuj ciepły okład na klatce

piersiowej, okryj tułów i głowę, nie ruszając kończyn.

nie wolno rozcierać rąk ani nóg, gdyż zasoby wychłodzonej krwi obwodowej mogłyby

spowodować zatrzymanie pracy serca.

PADACZKA Co zrobić?

chroń głowę chorego

udrożnij / w razie potrzeby / drogi oddechowe chorego

NIE NALEŻY:

wkładać niczego twardego pomiędzy zęby poszkodowanego oraz nie hamować drgawek

Po skończonym ataku, ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej i czekaj przy nim do momentu

przyjazdu pogotowia.

CHOROBY WEWNĘTRZNE

CUKRZYCA

Inne zaburzenia świadomości, bez drgawek, lecz z objawami podobnymi do stanu upojenia

alkoholowego, mogą być spowodowane przez zaburzenie gospodarki metabolicznej ustroju, np. w

przebiegu cukrzycy. Osłabienie, wzmożone pragnienie, wzmożone oddawania moczu, zaburzenia

świadomości, mogą być pierwszymi objawami cukrzycy. Osoby tracące przytomność ułożyć w pozycji

bocznej.

ZAWAŁ MIĘŚNIA SECOWEGO

Jest postacią choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego. Najczęściej dochodzi na tle miażdżycy

tętnic wieńcowych.

Najbardziej znaczące czynniki ryzyka to: starszy wiek, płeć męska, palenie tytoniu, nadciśnienie

tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, brak aktywności fizycznej, otyłość i predyspozycje rodzinne.

Najczęstsze objawy:

silny ból w klatce piersiowej

duszność

zdenerwowanie

bladość

spocona skóra

Co zrobić?

jak najszybciej wezwij pogotowie ratunkowe

posadź poszkodowanego w pozycji półsiedzącej



17

uspokój poszkodowanego

jeśli dojdzie do zatrzymania krążenia – rozpocznij RKO

ASTMA

Jest chorobą, która objawia się napadami duszności wydechowej na skutek: skurczu mięśniówki

oskrzeli lub obrzęku śluzówki.

Często podłożem choroby jest nadmierna reaktywność oskrzeli na bodźce, często uczuleniowe.

Najczęstsze objawy:

nagłe napady duszności

uczucie ucisku lub rozpierania w klatce piersiowej

kaszel

świsty i furczenia

Co zrobić?

zapewnij choremu dostęp do świeżego powietrza

posadź w pozycji półsiedzącej

uspokój poszkodowanego


ZATRUCIA

Są możliwe trzy podstawowe drogi zatrucia : droga wziewna (oddechowa), droga kontaktowa

(przezskórna) oraz droga pokarmowa (doustna). Pamiętaj, że w niektórych przypadkach substancja

trująca może dostać się dwoma albo trzema drogami jednocześnie.

Zatrucia poprzez układ pokarmowy /leki/

Co zrobić?

prowokuj wymioty (jeśli od zażycia nie upłynęło więcej niż 30 minut)

poszukaj opakowania po lekach


Technika wzbudzania wymiotów:

Podaj osobie zatrutej 1-2 szklanki ciepłej, dobrze osolonej wody, następnie podrażnij palcem tylną

ścianę gardła. Zabieg powtórz 2-3 razy.

Zatrucia poprzez układ pokarmowy /substancje chemiczne/

Co zrobić?

NIE prowokuj wymiotów !!!

poszukaj opakowania po substancji chemicznej

podaj około pół szklanki wody do picia


Zatrucia przezskórne

Co zrobić?

usuń mechanicznie nadmiar substancji niebezpiecznej



18

usuń skażoną odzież

płucz obficie bieżącą zimną wodą

wezwij pogotowie

Zatrucia poprzez drogi oddechowe

/gdy poszkodowany przytomny/

Co zrobić?

wyprowadź na świeże powietrze

posadź w pozycji półsiedzącej

chroń przed utratą ciepła

wezwij pogotowie

Zatrucia poprzez drogi oddechowe

/gdy poszkodowany nieprzytomny/

Co zrobić?

wynieś na świeże powietrze

ułóż w pozycji bocznej

chroń przed utratą ciepła

wezwij pogotowie

PODSTAWOWY SKŁAD APTECZKI

Aby sprawnie i skutecznie udzielić poszkodowanym pomocy, oprócz podstawowego przygotowania

ratownika (wiedza) warto jest posiadać minimum sprzętu ratowniczego (apteczka pierwszej

pomocy).

Zaopatrzmy się w sprzęt i środki, które potrafimy bezpiecznie oraz skutecznie użyć.

Proponowany, podstawowy skład apteczki do zakładu pracy, samochodu:

rękawiczki lateksowe lub winylowe

maseczka do sztucznego oddychania

gaza opatrunkowa

bandaże (opaski dziane, bandaże elastyczne)

opatrunek indywidualny

chusta trójkątna

codofix

koc ratunkowy (NRC) plastry z opatrunkiem plaster zwykły LEKO opatrunek hydrożelowy

nożyczki

instrukcja udzielania pierwszej pomocy

PODSUMOWANIE

działaj szybko, ale z opanowaniem

zastanów się dwa razy, zanim cokolwiek zrobisz

staraj się zapewnić sobie pomoc innych

nie bój się udzielania pomocy

skrypt szkoleniowy - Żłobek Miejski w Legionowie · Pierwsza pomoc - zespół czynności...

Documents

Transcript of skrypt szkoleniowy - Żłobek Miejski w Legionowie · Pierwsza pomoc - zespół czynności...