Ścios Aleksander - III RP czy Trzecia Faza

8/9/2019 cios Aleksander - III RP czy Trzecia Faza

1/58


2/58


3/58

1

Stronnicy i benecjanci nazwali go kamien-iem milowym w rozwoju demokracji i histo-rycznym kompromisem. Inni woleli dostrzega w

nim agenturalny sabat, wspczesn targowiclub spisek elit - upatrujc w paktowaniu z komu-nistami zdrad ideaw Solidarnoci. By zdar-zeniem na tyle istotnym, e da podstaw wykre-owania osobliwego tworu pastwowego o nazwieIII Rzeczpospolitej, ktra przywaszczajc sobiekolejn cyr bytu publicznego, nie zechciaa jed-nak skorzysta z tradycji Polski midzywojennej.Nie przypadkiem denicja okrgego stouokrela nasz stosunek do III RP i peni unkcjwyznacznika politycznych sympatii i antypatii.

Wrd wielu, unkcjonalnych okrele, ja-kich uyto w odniesieniu do zdarze z roku 1989na szczegln uwag zasuguje nazwa, ktrnada im Jerzy Urban, mwic o konsump-cji konkubinatu. Mimowolna lub zamierzonatrano tego okrelenia zachca do podeniatropem nieprawego zwizku, poszukiwania jegogenezy i ukazania undamentw, na jakich zosta

zbudowany. Wprawdzie na temat okrgego stou, napisano ju setki mniej lub bardziej

mdrych tekstw, nadal niewiele jest takich, ktre proponuj optyk pozbawion nach-alnej ideologii, sigajc poza horyzont doranych, politycznych podziaw. Z tej perspe-ktywy okrelenie konsumpcja konkubinatu zasuguje na rozwinicie i pogbienie.

Zbliajca si 20 rocznica zdarze z roku 1989, wywoa zapewne propagandowoensyw zwolennikw historycznego kompromisu i uruchomi medialne kampanie dezin-ormacji. Co najgorsze kolejny raz pogbi istniejce wrd Polakw podziay i zdezorien-tuje miliony odbiorcw, zastpujc prawd historyczn politycznie poprawnym bekotem.

Konieczna zatem wydaje si prba przedstawienia tych zdarze w ich waciwymkontekcie historycznym. Zestawienie aktw, przytoczenie oryginalnych tekstw, przy-pomnienie sw i wypadkw z lat 80 tych. Obraz, ktry chciabym nakreli i kryjca si zanim teza nie pretenduje do miana analizy historycznej. Jako tzw. spiskowa teoria dziejw,

TEST ZBRODNI


4/58

2

bywa pogardliwie odrzucana przez ludzi zamknitych w zakltym krgu politporawnychdogmatw, czsto niezdolnych ju do wysiku samodzielnego mylenia Dla wielu bdzienadto przeraajca, by sta si atwo przyswajalnym sposobem widzenia rzeczywistoci.

Jakkolwiek, z perspektywy biecej polityki, retrospektywa zdarze z lat 1984 1989moe wydawa si czynnoci jaow, jestem przekonany, e zrozumienie mechanizmwrzdzcych wspczesn Polsk, jest niemoliwe bez tego zabiegu. Jego konieczno stajesi jeszcze mocniej zauwaalna, gdy prbujemy wyjani rda dzisiejszych decyzji polity-cznych, przyczyny kreowania okrelonych postaw i pogldw, genez narodzin lku przed

rzetelnymi badaniami historycznymi, powstania tematw objtych anatem, rozlicznychzaniecha i aszerstw, jakich dopuszcza si establishment III RP, by zachowa owocekonsumpcji konkubinatu.

Zasadniczym pytaniem, jakie pojawia si przy temacie historycznego kompro-misu jest kwestia wskazania zdarzenia, cezury czasowej, ktra wyznacza pocztek drogido okrgego stou? W ktrym momencie pocz si w nieormalny, poktny zwizekczci rodowisk opozycyjnych z wadz komunistyczn? Czy doszo do niego na skuteksprzyjajcych obu stronom zdarze, w eekcie naturalnego biegu rzeczy, wynikajcego zwolnych, indywidualnych decyzji, czy te mielimy do czynienia z realizacj zamierzonegoplanu, kombinacji opartej na wyznaczonych reguach, przeprowadzonej z elazn logik i

premedytacj?

Te pytania wydaj si szczeglnie wane, gdy podziela si zdanie Alaina Besancona, ikomunizm dopuszcza moliwo sprzeciwu, natomiast nie znosi, aby go rozumiano. Prbauwiadomienia sobie, czym by proces dochodzenia do okrgego stou i jakie mecha-nizmy nim steroway moe okaza si intelektualnym, ozdrowieczym zabiegiem.

Przed 20 laty to wanie Alain Besancon, oceniajc wczesne zdarzenia podzieli si zczytelnikami Biuletynu Dolnolskiego istotn reeksj: Jestem zaniepokojony olbrzymi przysug ktr oddaje Gorbaczowowi Wasai jego doradcy, akceptujc co najmniej w czci wadz komunistyczn w Polsce,

zgadzajc si na dialog z ni, udajc, e wierzy, e mona poprawi sytuacj wPolsce, gdy partia jest wci u steru. Sdz, e Polska miaa wielk szans, ebyzerwa sie kamstwa tkan przez Gorbaczowa.

O jakim kamstwie mwi Besancon, w odniesieniu do czowieka, ktry sta si boyszczem zachodnich politykw, sawionym za pierestrojk i demonta imperiumza? Sugesti znajdziemy w innym ragmencie wypowiedzi Besancona, w ktrej wyjaniaswoj koncepcj kompromisu z wadz komunistyczn Dla partii kompromis jest toczciowe porzucenie programu komunistycznego i rodkw dziaania komunizmuw taki sposb, aeby substancja spoeczna cakowicie nie zanika i moga ody, byna nowo podtrzyma wadz komunistycznego rzdu. Polska znajduje si wedug

mnie wanie w epoce kompromisu. Kompromis jest zawsze podany przez partiekomunistyczn [...] Partia komunistyczna wyniosa Gorbaczowa na jego obecnemiejsce po to, aby wprowadza w ycie jej lini polityczn, zreszt do star, bocignc si od Andropowa. ZSRR straci swoj potg. Gorbaczow nie zamierzauwolni swojego kraju, ani liberalizowa partii komunistycznej to nie jego prob-lem. On usiuje przywrci potg wadzy komunistycznej. Chce tego dokona zapomoc rodkw, ktre ju omwiem. Najwaniejszy to pomoc Zachodu.

rodki, o ktrych mwi wwczas Besancon to: wsparcie materialne Zachodu, moral-na sankcja Zachodu dla wadzy komunistycznej oraz utrzymanie si przy wadzy dzikiZachodowi i czci spoeczestw pastw komunistycznych.

Stanowisko rancuskiego sowietologa i historyka idei, w zdumiewajcy sposb wspbrzmi z wnioskami Anatolija Golicyna, zawartymi w ksice Nowe kamstwa wmiejsce starych - komunistyczna strategia podstpu i dezinormacji, przy czym opinie


5/58

3

Golicyna, ormuowane w roku 1984 wyprzedzaj wypowied Besancona o nowe, odwaneteorie. W rozdziale zatytuowanym Zachodnia bdna interpretacja wydarze w Polsce,na str.482 Golicyn pisa:

Poniewa Zachd nie zdoa zrozumie ani strategii komunistycznej, ani potgi dezin-ormacji, ani uzna aktu zaangaowania do nich wszystkich zasobw sub bezpieczestwai wywiadw Bloku, z agentami wysokiego szczebla, posiadajcymi wpywy polityczne,pojawienie si Solidarnoci w Polsce zostao przyjte jako spontaniczne wydarzenie,porwnywalne do Powstania Wgierskiego z roku 1956 i zwiastujce upadek komunizmu w

Polsce. [...] Istniej mocne podstawy, by twierdzi, e polska wersja demokratyzacji, opar-ta czciowo o model czechosowacki, bya przygotowywana i kontrolowana od pocztku, wramach polityki i strategii Bloku. Od dwudziestu lat polska partia komunistyczna, PZPR,pracowaa nad budow dojrzaego spoeczestwa socjalistycznego, w ktrym Partia i jejorganizacje masowe mogyby odgrywa aktywniejsz i skuteczniejsz rol polityczn.

Wprawdzie trudno nam ludziom pamitajcym czas Solidarnoci roku 1980 -bezkrytycznie podzieli pogld autora, nie mona jednak odmwi Golicynowi racji, gdydowodzi:Pocztki ruchu Solidarnoci w stoczni noszcej imi Lenina, piewanieMidzynarodwki, uywanie przez czonkw Solidarnoci starego sloganu: Pro-letariusze wszystkich krajw, czcie si! oraz staa obecno portretu Lenina,wszystkie te rzeczy pasuj do aktu ukrytego kierowania organizacj przez Parti.Bez tego przewodnictwa i pomocy, to dyscyplina Solidarnoci, a przede wszyst-kim akt odniesienia sukcesu w negocjacjach z polskim rzdem, byyby niemoliwe.Ukryte wpywy Partii wewntrz polskiego Kocioa Katolickiego, dziaay nazwizkowcw jako czynnik powodujcy umiarkowanie, oraz zapewniajcy kompro-mis pomidzy Solidarnoci a rzdem. W skali midzynarodowej, strategicznecele, stojce za utworzeniem Solidarnoci, s zblione do tych z czasw PraskiejWiosny. W skrcie, miay one na celu oszuka zachodnie rzdy, politykw i ogopinii publicznej, co do rzeczywistej natury wspczesnego komunizmu w Polsce,

zgodnie z taktyk osabiania i wzorcowego ewoluowania dezinormacji. Mwicbardziej konkretnie, intencj byo wykorzystanie Solidarnoci do propagowaniawsplnych dziaa z wolnymi zwizkami zawodowymi, socjaldemokratami, kato-likami oraz innymi grupami religijnymi, dla dalszego wspierania celw strate-gii komunistycznej w krajach wysoko rozwinitych, a w mniejszym stopniu wTrzecim wiecie. [...] Kania ujawni, e okoo 1 miliona czonkw partii naleaodo Solidarnoci. W roku 1981, spord 200 czonkw Komitetu CentralnegoPZPR, 42 osoby byy jednoczenie czonkami Solidarnoci. Bogdan Lis, zastpcaWasy, by czonkiem Komitetu Centralnego Partii. Zoa Grzyb, inna liderkaSolidarnoci, bya czonkiem Politbiura. Ci przywdcy nie zostali usunici z Par-tii za swoje czonkostwo w Solidarnoci. Przeciwnie, Solidarno uznawaa

przewodnia rol Partii, a Partia uznawaa istnienie Solidarnoci.

Nie miejsce tu, by cytowa szczegowe analizy autora, wskazujce, w jaki sposbpolska partia komunistyczna, na przestrzeni lat 60-tych i 70- tych zostaa wczona wglobalny mechanizm sowieckiej strategii inicjowania odnowy w bloku pastw satelick-ich ZSRR. Logika wywodu Golicyna wydaje si niepodwaalna, gdy na stronie 491 swojejksiki stwierdza:

Utworzenie Solidarnoci i pocztkowy okres jej dziaania jako zwizek zawodowy,moe by odczytywane jako eksperymentalna, pierwsza aza polskiej odnowy. MianowanieJaruzelskiego, wprowadzenie stanu wojennego, oraz zawieszenie Solidarnoci, stanowi

drug az, przeznaczon na wprowadzenie tego ruchu pod cis kontrol oraz zapewnie-nie stanu politycznej konsolidacji. W trzeciej azie mona oczekiwa [pisane w 1984 r.], ezostanie uormowany rzd koalicyjny, skupiajcy przedstawicieli partii komunistycznej,


6/58

4

reprezentantw reaktywowanej Solidarnoci, oraz Kocioa. W tym rzdzie mogoby siznale rwnie kilku tak zwanych liberaw.

Tego rodzaju rzd, w nowym stylu we Wschodniej Europie,byby odpowiedniowyposaony i przygotowany do rozwijania strategii komunistycznej, poprzez prowadzeniekampanii na rzecz rozbrojenia, na rzecz stre bezatomowych w Europie, by moe nawetw sprawie powrotu do Planu Rapackiego, ale przede wszystkim za rozwizaniem NATO iUkadu Warszawskiego, a po ostateczne ustanowienie neutralnej, socjalistycznej Europy.Uaktywnienie innych elementw strategii komunistycznej na Europ, takich, jak euro-

komunizm i negocjacje KBWE, nastpioby w odpowiedniej porze, by zgra je w czasie zukonstytuowaniem si takiego rzdu.

Nasz obecny stan wiedzy o agenturalnej przeszoci wielu osb, ktre w latach 80-tychpostanowiy zawrze z komunistami historyczny kompromis, pozwala peniej zrozumiesowa Golicyna o wprowadzeniu tego ruchu pod cis kontrol i przebiegu trzeciej azy.Staa obecno w gronie tzw. doradcw Solidarnoci, ludzi o pogldach lewicowych, wywodzcych swoje przekonania z rodzinnych, komunistycznych tradycji, nakazujedostrzec w tym akcie element celowoci. Nie mona te zapomina, e niektrzy z przy-wdcw ruchu robotniczego, podpisujcy porozumienia z Gdaska, Szczecina i Jastrzbiabyli, (o czym dowiedzielimy si po latach) tajnymi wsppracownikami bezpieki.

Selekcja, jakiej policja polityczna PRL poddaa w latach 80-tych rodowiska opozy-cyjne sprawia, e starannie dobrano ludzi, przeznaczonych do realizacji trzeciej azypolskiej odnowy. Musiano jednake zastosowa pewne mechanizmy naturalnegodoboru, by dopuszczona do konkubinatu grupa speniaa oczekiwania komunistw, bya przewidywalna i sterowalna. Naley, zatem przypuszcza, e wiele poszczeglnychepizodw naszej najnowszej historii to zdarzenia inspirowane przez policj polityczn,tajnych wsppracownikw lub agentur wpywu i ( poza innymi unkcjami) stanowiy onerodzaj testw selekcyjnych, dziki ktrym dokonano wyboru grupy koncesjonowanychopozycjonistw.

Nietrudno dostrzec, e podstawowym mechanizmem tej selekcji by stan wojenny,

ktrego wprowadzenie pozwolio komunistom pozna autentyczne postawy i zachowaniaPolakw w warunkach ekstremalnych, w obliczu terroru i politycznych represji. Ujawnione wwczas zachowania poszczeglnych osb - przywdcw zwizkowych Solidarnocii czonkw innych rodowisk opozycyjnych stanowiy dla komunistw cenn wskazwk,dziki ktrej mona byo okreli krg ludzi ulegych, podatnych na sugestie, korupcjczy zastraszenie. Warto zacytowa znamienne sowa Mieczysawa Rakowskiego, wypo-wiedziane w roku 1988, w wywiadzie dla rancuskiego Le Monde, gdy byy premier, py-tany o opozycj polityczn stwierdzi: W Polsce duo ludzi znajduje si w opozycji, ale wwielu przypadkach okazuje si, e jak troszk poskroba to maj oni takie same pogldyjak my. Nie pochwalaj tylko niektrych metod.

To poskrobanie, stao si wyprbowan metod wyrwnywania rnicwiatopogldowych.

W sposb dla komunistw naturalny, czyli poprzez represje i szykany wymuszono wlatach 80- tych emigracj tysicy Polakw, pozbywajc si przy tym ludzi o pogldach ra-dykalnych, antykomunistycznych. Stosowanie na ogromn skal prowokacji, intensywnegry i kombinacje operacyjne, masowe uycie terroru, jako elementu sprawowania totali-tarnej wadzy, ale te budowanie systemu przywilejw i zalenoci, wedug zasady divideet impera - pozwolio podzieli i porni rodowiska opozycyjne, a tym samym przejnad wieloma z nich kontrol.

W tym kontekcie, wedug przedstawionej powyej zasady, musiao zaistnie zdarzenie

przeomowe, ktre koczc az drug jednoczenie wyznaczyo pocztek przygotowado historycznego kompromisu i otworzyo komunistom drog do azy trzeciej. Musiaoby to wydarzenie na tyle spektakularne i ekspresyjne, by zaangaowao uwag caego


7/58

5

spoeczestwa, a swoim ekstremizmem zmusio do reakcji jedyn, niezalen od komu-nistw struktur Koci Katolicki. Wedug zasady stopniowania bodcw, poprzedzio jekilka incydentw mniejszej wagi, majcych na celu wytworzenie odpowiedniej atmoseryzagroenia, ale te stanowicych rodzaj sondau, badania nastrojw i reakcji.

Przypomn chronologi tych zdarze:

7 lutego 1984 r - w Sawcinie k. Inowrocawia zamordowano Piotra Bartoszcze,

10 lutego 1984 - uprowadzono w Toruniu Piotra Hryniewicza,21 lutego 1984 - uprowadzono w Toruniu Gerarda Zakrzewskiego,

24 lutego 1984 r w Stalowej Woli zamordowano Zbigniewa Tokarczyka, dziaaczaSolidarnoci i KPN -u

2 marca 1984 - uprowadzono w Toruniu Antoniego Myd i Zo Jastrzbsk,

7 wrzenia 1984 w Krakowie zamordowano Tadeusza Frsia, nauczycielai przewodniczcego Solidarnoci

Warto zapamita ten mechanizm zbrodni, poniewa po raz drugi posuono si niemal

identyczn metod w roku 1989, przygotowujc bezporednio grunt pod obrady okrgegostou.

Jednoczenie, w roku 1984 maj miejsce inne, charakterystyczne akty.

Oto w styczniu 1984 roku dochodzi do spotkania Prymasa Polski kard. Jzea Glempaz gen. Wojciechem Jaruzelskim. Tematem rozmw jest m.in. kwestia uwolnienia przywd-cw Solidarnoci i powoanie Fundacji Rolniczej. Kilka dni pniej Prymas spotyka siw Gdasku z Lechem Was. W lipcu wadze ogaszaj amnesti, obejmujc wszystkichskazanych (58 osb) i tymczasowo aresztowanych (602 osoby).

17 wrzenia 1984 roku, na rce Sekretarza Konerencji Episkopatu Pols-ki abp. Bronisawa Dbrowskiego, Urzd ds. Wyzna ( bdcy de acto agend subybezpieczestwa) zoy pismo urzdowe, tzw. Pro memoria.

Znalazy si w nim nastpujce sowa:Pomylny i pokojowy rozwj naszej Ojczyzny jest przedmiotem troski wadz i oby-wateli. [...] Z przykroci naley stwierdzi, e dotychczasowe osignicia naroduusiuje podway, stawiajc sobie na cel niszczenie jego dorobku w imi obcych in-teresw, niewielka lecz wci aktywna grupa ludzi. Z ubolewaniem stwierdzamy,e do grupy tej nale niektrzy duchowni rzymskokatoliccy.

[...] Powstaa nielegalna, sprzeczna z prawem PRL i prawem kanonicznym kon-trrewolucyjna organizacja duchownych i wieckich o oglnokrajowym zasigu.

Cele, struktur tej organizacji oraz jej zasig, a take metody jej dziaania ujawniw dniu 26 sierpnia 1984r ks.Jerzy Popieuszko w kociele p.w .w. StanisawaKostki w Warszawie. Zaczamy teksty jego wystpie. [...] Koci p.w. w.Stanisawa Kostki sta si od pewnego czasu gwn ostoj omawianej organizacji.[...] Wadze pastwowe oczekuj od Episkopatu, e zostan niezwocznie podjtezdecydowane kroku zmierzajce ku likwidacji omawianej organizacji, oczekuj te,e moliwo odrodzenia si tego typu dziaalnoci w ramach struktur kocielnychbdzie niemoliwa. Dalsze tolerowanie sprzecznej z Konstytucj i ustawami PRLdziaalnoci niektrych duchownych, wykorzystywanie wity i obrzdkw re-ligijnych w tych celach, a zwaszcza osanianie i tolerowanie kontrrewolucyjnejorganizacji..... Zmusi rwnie wadze do podjcia stosownych dziaa prawem

przewidzianych wobec organizacji i osb do niej nalecych, a zwaszcza wobec jejprzywdcw.


8/58

6

Kilka dni wczeniej, 11 wrzenia 1984 roku korespondent moskiewskiego dzien-nika Izwiestia brutalnie zaatakowa ksidza Popieuszk, wyraajc opini, i ksidznajwyraniej wci czuje si bezkarny.

Dwa dni po wystosowaniu Pro memoria, 19 wrzenia w nr.38 tygodnika Tu i Terazukazuje si elieton Jana Rema (Jerzego Urbana), zatytuowany Seanse nienawici. Au-tor napisa:

[] Co tam wic robi natchniony polityczny anatyk, Savonarola antykomunizmu?Daje on wiadectwo ideowej i intelektualnej degeneracji czci inteligentw or-

macji oliborskiej, dowodzi uwidu tego oliborza, ktry przed wojn z przesadnazywany bywa czerwonym, ale rowym by w kadym razie. Mam bardzodokadne relacje o treci kaza ksidza Jerzego Popieuszki, ktre skada nadzw-yczaj pilny bywalec tych imprez. Mowy tego polityka bardzo rni si stylistykod pokrewnych duchem pogadanek, jakie byy goszone na rnych latajcychuniwersytetach i pezajcych kursach naukowych. Na tamte intelektualne im-prezy modzi biegali, aby usysze co przeciwnego ni na szkolnych lekcjach oPolsce i wiecie wspczesnym, pozna odmienne akty, odwrotne interpretacje.Ks. Popieuszko nie zaspokaja niczyjej ciekawoci, nie zapenia biaych plam his-torii ani nie przeprowadza politycznych przewodw, od ktrych mzg staje, byodwrci si w przeciwnym ni dotychczas, antysocjalistycznym kierunku. Jednymsowem ten mwca ubrany w liturgiczne szaty nie mwi niczego, co byoby nowelub ciekawe dla kogokolwiek. Urok wiecw, jakie urzdza jest cakiem odmiennejnatury. Zaspokaja on czysto emocjonalne potrzeby swoich suchaczy i wyznawcwpolitycznych. W kociele ksidza Popieuszki urzdzane s seanse nienawici. []

Rwno w miesic pniej, 19 padziernika 1984 roku doszo do porwania ksidza Jer-zego, a w dniach nastpnych Kapelan Solidarnoci zosta bestialsko zamordowany. Doszodo zdarzenia, ktre zostao zaplanowane przez parti komunistyczn pod kierunkiem Ja-ruzelskiego i wykonane przez przestpcze struktury policji politycznej PRL, pod nadzoremKiszczaka. Wydarzenia dokonanego z premedytacj i intencj - zamierzonego jako unda-mentalny test i sprawdzian przed przejciem do azy trzeciej, ktrej zwieczeniem miasta si okrgy st.

rda:

http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=001189087003

CZY III RP ZACZA SI NAD GROBEM KSIDZA POPIEUSZKI?

Anatolij Golicyn Nowe kamstwa w miejsce starych - Biblioteka Suby Kontrwywiadu Wojskowego Warszawa

2007

http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendarium
http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=001189087003http://cogito62.salon24.pl/98523.htmlhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendariumhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendariumhttp://cogito62.salon24.pl/98523.htmlhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=001189087003


9/58

7

Teza, i porwanie i zabjstwo ksidza Jerzego Popieuszki byo zdarzeniem za-planowanym jako pocztek drogi do okrgego

stou, moe wydawa si karkoomna, jeli wocenie dziaa partii komunistycznej w Polscenie uwzgldni si, e byy one pozbawione au-tonomii i poddane nakazom sowieckiego oku-panta. Wszelkie wydarzenia, ktrych zasigobejmowa cae spoeczestwo, a ich skutkimogy decydowa o przyszoci Polski, jeli byyeektem dziaa partii i sub komunistycznych,- musiay uwzgldnia interes ZSRR i stanowiycz globalnej strategii sowieckiej. Bez zrozumi-enia mechanizmw tej zalenoci, nie sposbdokona prawidowej oceny rzeczywistoci lat 80-tych.

Nasza jedyna obecnie strategia, - mwiLenin ju w lipcu 1921 roku - to sta si sil-niejszym, a co za tym idzie, mdrzejszym,bardziej racjonalnym, bardziej oportunisty-

cznym. Im bardziej bdziemy oportunistyczni, tym szybciej zgromadz si masydookoa nas. Gdy zwyciymy nad masami przez nasz racjonaln postaw,uyjemy wtedy oensywnej taktyki, w najcilejszym znaczeniu tego sowa.

Anatolij Golicyn w rozdziale zatytuowanym Nowa metodologia przedstawia dwiemetody analizowania zdarze w wiecie komunizmu:

Wedle konwencjonalnych pogldw, opartych na przestarzaej metodologii, kadez wydarze wskazujcych na zmiany w reimie komunistycznym byo objawemspontanicznego wzrostu tendencji odrodkowych wewntrz midzynarodowegokomunizmu. Nowa metodologia prowadzi do cakowicie odmiennego wnioskustwierdzajcego, e wszystkie one tworz cz serii zazbiajcych si strate-gicznych operacji dezinormacyjnych, zaplanowanych na potrzeby wdraaniadugoterminowej polityki Bloku i jej strategii. Istot nowej metodologii, ktraodrnia j od starej, jest wzicie pod uwag nowej doktryny i uwzgldnienie roliDezinormacji.

Konwencjonalna metodologia czsto prbuje analizowa i interpretowa wydar-zenia w wiecie komunistycznym w oderwaniu, w systemie rok po roku; inicjaty-

NA POCZTKU BYA ZBRODNIA


10/58

8

wy komunistw s traktowane jako spontaniczne dziaania na rzecz osigniciacelw krtkoterminowych.

Przedstawienie tej istotnej uwagi byo konieczne, by sprbowa spojrze na zabjstwoksidza Jerzego poprzez pryzmat planowanej przez wadcw Kremla odnowy, dostrzecw nim element dalekosinej strategii partii komunistycznej, w ktrej dla Polski przewi-dziano rol pola dowiadczalnego. T az strategii Golicyn charakteryzuje nastpujco:

Dysponujc wieloma partiami u wadzy, cile powizanymi ze sob, ktre za-wsze potra wykorzystywa okazje dla poszerzania swojej bazy i wyksztacenia

dowiadczonych kadr, stratedzy komunistyczni s wyposaeni obecnie, przy rea-lizowaniu swojej linii politycznej, w takie techniki i strategie gotowe do puszcze-nia w ruch, jakie byyby w ogle poza wyobrani Marksa, niedostpne do prak-tycznego uycia przez Lenina i nie do pomylenia przez Stalina. Wrd takich,nierozpoznawalnych dawniej strategii, s: wprowadzenie aszywej liberalizacjiwe Wschodniej Europie, a prawdopodobnie i w samym Zwizku Sowieckim, orazwykorzystywanie aszywej niezalenoci przez reimy w Rumunii, Czechosowacjii Polsce.

Z tego punku widzenia naley zdecydowanie odrzuci pogld, jakoby zdarzenie to byoeektem wewntrzpartyjnych rozgrywek lub jakiejkolwiek samowoli. Istota unkcjonowania

systemu komunistycznego, oparta na totalnym podporzdkowaniu wszystkich strukturpastwa, wyklucza tak moliwo. Oportunizm zgodnie z leninowsk dyrektyw, bysposobem dziaania jednostek i caych pastw.

Po skutecznym przeprowadzeniu polskiej azy drugiej, czyli stanu wojennego, ktregocelem miao by wprowadzenie ruchu Solidarnoci pod cis kontrol oraz zapewnieniestanu politycznej konsolidacji, naleao spodziewa si podjcia dziaa zmierzajcych doazy trzeciej. Od roku 1982, w sukcesji po Breniewie na moskiewskim tronie zasiadawieloletni sze KGB Jurij Anropow. W opinii wielu historykw to on wanie rozpocz pro-ces tzw. liberalizacji i odwily w ZSRR.

Po raz kolejny analiza Golicyna, sporzdzona w pocztkach lat 80-tych wyda si

proetyczn prognoz. Na stronie 511 swojej ksiki autor napisa:Mianowanie byego szea KGB, ktry by odpowiedzialny za przygotowanie aszywejstrategii liberalizacji w ZSRR, inormuje, e by to czynnik decydujcy przy wyborzeAndropowa, a take wskazuje na ryche nadejcie takiej libera-lizacji w bliskiejprzyszoci. [...]

Mianowanie Andropowa, uwolnienie przywdcy Solidarnoci oraz zapro-szenie przez polski rzd Papiea do odwiedzenia Polski, wszystko to wskazuje,e stratedzy komunistyczni prawdopodobnie planuj ponowne pojawienie siSolidarnoci na scenie politycznej, oraz utworzenie na wp demokratycznegorzdu w Polsce (pomylanego jako koalicja partii komunistycznej, zwizkw za-wodowych i Kocioa), nastpnie, poczynajc od okoo roku 1984 pojawi si re-ormy polityczne i gospodarcze w ZSRR.

Krtki epizod rocznych rzdw Konstantina Czernienki mona uzna za potwierdzenieskutecznoci strategii dezinormacji. Po betonowym starcu, rzdy wiatowe z wielk ulg(i nadziej) odebray dojcie do wadzy reormatora Gorbaczowa, szybko zapominajc, eby protegowanym kagebisty Andropowa.

Przy zachowaniu proponowanej powyej optyki, w procesach zachodzcych w Polscemona bez trudu dostrzec odbicie kremlowskiej strategii. Istniej przecie jawne dowody, wskazujce, e zabjstwo ksidza Jerzego byo zewntrznie inspirowane i wpisane w

taktyk dziaa sowieckich. We wrzeniu 1984 r. w centralnej prasie sowieckiej wydru-kowano materia o organizacji antykomunistycznej w kociele w. Stanisawa Kostki.W praktyce bloku komunistycznego, publikacja Izwiestii bya publicznym ponagleniem


11/58

9

polskich towarzyszy, by jak najszybciej rozwizali problem niewygodnego kapana. Tezyzawarte w artykule zostay dokadnie powtrzone w Pro memoria skierowanym do Epis-kopatu Polski przez Urzd do spraw Wyzna. W czci I cytowaem ragmenty tych pub-likacji i przedstawiem kalendarium roku 1984 zbrodnicz chronologi, prowadzc domordu na ksidzu Jerzym.

W kontekcie planowanej azy trzeciej, na uwag zasuguje rwnie przemwienieJaruzelskiego wygoszone 3 czerwca 1984 roku, na zakoczenie XVI Plenum KC PZPR, wktrym pada zapowied przejcia kontroli nad ludmi pracy:

Jak pamitamy, miliony ludzi domagay si tak niedawno demokratyzacji, decen-tralizacji, samorzdnoci. Poszlimy daleko w tym kierunku. I spjrzcie - co siokazuje? Wykorzystanie stworzonych moliwoci jest wysoce niepene. Zwikszonodpowiedzialno niezbyt chtnie bierze si na wasne barki. Od okrzyku do okrzyku,od skrajnoci do skrajnoci to jake czsta u nas choroba. Dlatego zdarza si,e przegrywamy. Raz z autokratyzmem, drugi raz z ywioem; raz z konser-watywnym bezwadem, drugi z nieokieznan demagogi. Jaki z tego wniosek?Nasza partia jest si w pastwie kierownicz i w spoeczestwie przewodni.[...]

Gwne partyjne zadanie to by ideowym przewodnikiem i organizatorem,wyrazicielem i wykonawc robotniczej woli we wszystkich, wielkich i maych

sprawach, si ywotnie ludziom pracy potrzebn. Walczy z tym, co susznie obur-za z niesprawiedliwoci, z naruszaniem robotniczej godnoci, ze spoecznymzem. Sowem by wrd ludzi.[...] Mwilimy otwarcie o wielu wanych dla Polskisprawach [...]. Bierzemy przeszkod po przeszkodzie. Intensywnie pracujemy nadplanem na przysze piciolecie. Nad zaoeniami rozwojowymi do 1995 r. Wiemyje cile z bratersk wspprac ze Zwizkiem Radzieckim, z innymi pastwamisocjalistycznymi. Jutro jest, musi by nasz szans. Aby si spenia, partia musiby z robotnikami, robotnicy z parti.

Zwiastunem nowego otwarcia mogo by bezterminowe odroczenie procesu czte-rech dziaaczy KOR (Michnika, Kuronia, Romaszewskiego,Wujca )oraz lipcowa powszech-

na amnestia. Dotarcie do robotnikw, do spoeczestwa wymagao przetarcia szlakw wiodcych do przywdcw opozycji, by z ich grona wyselekcjonowa grup gotow dopodjcia rozmw.

Mona i trzeba pyta, po co partii komunistycznej potrzebne byo zabjstwo Kapela-na Solidarnoci? Jakie cele spodziewano si osign? Czy mier ksidza Jerzego bya, jak chc niektrzy wypadkiem przy pracy, prb zastraszenia spoeczestwa, aktembezmylnego okruciestwa, uderzeniem w Koci? Czy jak twierdz inni prowokacj,wymierzon w Solidarno, gr wewntrz partii komunistycznej, eektem wojny sub?

Nim sprbuj odpowiedzie na to pytanie, zacytuj ragment skazanej na zapomnie-nie ksiki Wojciecha Sumliskiego Kto naprawd Go zabi?, w ktrej autor, w sposb

spjny i rzetelny przedstawia prawd o mierci ksidza Jerzego. Opisujc realia roku 1984,Wojciech Sumliski tranie kreli obraz polskiego Kocioa i tak charakteryzuje stosunekkomunistw do tego problemu:

W tym okresie prymas Jze Glemp ocjalnie sta na stanowisku, e najlepszymrozwizaniem w relacjach z wadzami PRL jest unikanie napi, si rzeczy bywic zwolennikiem prowadzenia polityki kompromisu w kontaktach z wadzami(aby zrozumie t postaw, naley pamita, i bdc odpowiedzialnym na cayKoci w Polsce, prymas nie mg nie uwzgldnia dowiadcze najczarniejszychdni okresu stalinowskiego i zakoczonego wanie stanu wojennego). Znacznacz duchowiestwa, dziaajc zapewne z cichym przyzwoleniem ksidza pryma-

sa, otwarcie przeciwstawiaa si reimowi Jaruzelskiego i Kiszczaka w eekcieKoci sta si jedyn znaczc dziaajc jawnie instytucj, ktra potraa daodpr reimowym wadzom.


12/58

10

Koci by postrzegany przez kierownictwo MSW jako wrg numer jeden zinsty-tucjonalizowany, majcy oparcie w spoeczestwie, ideologicznie wrogi przeciwnik ustrojuPRL. Innymi sowy grupa Jaruzelskiego i Kiszczaka postrzegaa Koci jako zagroenie.

Postaw t odzwierciedlaj midzy innymi ragmenty wypowiedzi na orum Biura Poli-tycznego KC PZPR (jesie 1984):W dalszym cigu Koci toleruje podwaanie ustroju socjalistycznego. Mimo ocjalnych zakazw praktycznie pozwala czci kleru i dziaaczy opozycyjnych nawykorzystanie obiektw sakralnych do dyskredytowania socjalistycznego pastwa

i jego wadz. Toleruje wywoywanie napi na tle umieszczania krzyy w szkoachi obiektach uytecznoci publicznej. Nie przeciwstawia si przejawom nietolerancjize strony niektrych ksiy wobec ludzi wierzcych, osania dziaaczy antysocjal-istycznych.

Niewtpliwie, ma racj autor, gdy twierdzi, e Koci by wrogiem numer jeden, apartia komunistyczna dostrzegaa w nim najwiksze zagroenie. Trzy lata po wprowadze-niu stanu wojennego, rozlicznych represjach, wytonej pracy bandytw z Grupy DDepartamentu IV MSW, wewntrzkocielnych dziaaniach tajnych wsppracownikwi rzeszy agentury wpywu Koci nadal stanowi niezdobyty bastion, by suwerenni autonomiczn struktur wewntrz sowieckiego dominium. Przede wszystkim by w

posiadaniu wartoci, o ktrej partia komunistyczna w Polsce moga tylko marzy - rzdudusz, autentycznego, nieprzymuszonego wpywu na polskie spoeczestwo, opartego nawierze i tradycji.

Dla sowieckich strategw byo oczywiste, e chcc przeprowadzi w Polsce ekspery-ment historycznego kompromisu musz bra pod uwag zachowanie i postaw KocioaKatolickiego. Ten czynnik wydawa si na tyle istotny, e od reakcji Kocioa mogo zaleepowodzenie lub klska planowanej odnowy. W ramach tego zaoenia, pod nadzoremsekretarzy KC PZPR wirgonia i Czyrka powsta projekt zatytuowany Zaoenia politykiwyznaniowej pastwa, stanowicy kamie wgielny pod zaostrzenie kursu w stosunku doKocioa. O protokole posiedzenia Biura Politycznego KC PZPR z 25 wrzenia 1984 roku,

na ktrym dyskutowano ten projekt, wspomina w swojej ksice Wojciech Sumliski.Mona zastanawia si, na ile w dokument, ( o ktrym Koci musia przecie wiedzie)zawiera realne dyrektywy, na ile za stanowi jeden z elementw strategii dezinormacji,majc za cel wymuszenie ugodowej postawy hierarchii kocielnej?

Ju w trakcie azy drugiej, po wprowadzeniu stanu wojennego, wykorzystanegorwnie jako test zachowa spoecznych, komunici mieli okazj przekona si, e prag-matyczna i kompromisowa postawa Prymasa Polski moe stanowi dla nich wany atut wplanowaniu kolejnych krokw. Czym innym jednak bya polityka kompromisu, orsowanaprzez wikszo Episkopatu, wynikajca z wielowiekowej mdroci Kocioa, od akceptacjiporozumienia z wadz komunistyczn i odegrania roli jednego ze wspornikw tej ugody.By osign tak dalece korzystn konwersj postawy hierarchii kocielnej, nie ryzykujc jednoczenie eektu radykalizacji, musiano zastosowa rodek adekwatny do zamierzo-nego celu.

Porwanie i zabjstwo ksidza Jerzego stanowio decyzj perekcyjnie zaplanowan iniezwykle tran z punktu widzenia sowieckiej strategii. Zapewne nigdy nie dowiemysi, kto by autorem tego icie szataskiego planu. Gdy spojrze, z perspektywy naszejdzisiejszej wiedzy, na sytuacj istniejc w roku 1984, nie sposb wskaza adnego alter-natywnego zdarzenia, ktre w podobny sposb mogo wywrze wpyw na sprawy polskie.Mona wyrni trzy przyczyny, dla ktrych ten mord stanowi zbrodniczo idealny rodekdo celu.

W osobie ksidza Jerzego spotykaj si dwa, elementarne czynniki, decydujce ww-czas o ksztacie polskiej rzeczywistoci Solidarno i Koci Katolicki. Jego kapastwoi patriotyzm, sia wiary i wierno ideaom Solidarnoci, wprost pretenduj tego Kapana


13/58

11

do roli, jak przeznaczyli Mu oprawcy. Jednoczenie, Solidarno i Koci - to dwanajwiksze zagroenia, z ktrymi partia komunistyczna nie jest w stanie sobie poradzi, aktre musi podporzdkowa swoim planom, jeli chce zagwarantowa swoje przetrwanie.

Uderzenie wanie w Niego, to cios w te dwa porzdki znienawidzone, lecz przeciepotrzebne, by mc nadal sprawowa wadz i zachowa dotychczasowe zdobycze. Byo touderzenie nie tylko symboliczne, godzce w to wszystko, co dla Polakw miao najwiksz warto, lecz nade wszystko obliczone na wywoanie okrelonej reakcji przywdcwKocioa i opozycji. W roku 1984 nie byo w Polsce innej osoby, ktra czyaby w swojej

dziaalnoci te dwie, najwaniejsze dla spoeczestwa wartoci.Ksidz Popieuszko by dla Kocioa polskiego bogosawiestwem. Nie wolno jednak

ukrywa, e Jego dziaalno stanowia problem dla hierarchw, e bya wykorzystywa-na przez wadze komunistyczne jako argument przeciwko Kocioowi, dajc asumpt dostosowania rozlicznych szykan i ogranicze. Z zachowanych dokumentw i przekazwwiemy, e wrd wielu hierarchw i dygnitarzy kocielnych postawa Kapelana Solidarnocispotykaa si z krytyk i niechci. Rwnie Prymas Polski nie by wolny od takich odczu.By moe nadejdzie kiedy czas, gdy poznamy rol, jak w tym procesie odegraa agen-tura ulokowana w Kociele i w otoczeniu ksidza Jerzego wspodpowiedzialna za Jegomczestwo i mier.

Wojciech Sumliski pisze w swojej ksice: SB miao wrd kocielnych hierarchwwyrobi ksidzu Popieuszce opini karierowicza. Funkcjonariusze realizowali to zadanie zwaciw dla SB perdi i cynizmem.

Wolno w tej sytuacji powiedzie, e zniknicie Kapana mogo zosta przez niektrychludzi Kocioa odebrane jako rozwizanie problemu, jako przywrcenie waciwych ( wich rozumieniu) proporcji pomidzy posug kapask, a zaangaowaniem w kwestie poli-tyczne, mogo przysporzy im argumentw, przemawiajcych za prowadzeniem zachowaw-czej, ograniczonej dziaalnoci duszpasterskiej.

W tym sensie, dziaalno Kapana z oliborza, nie tylko dla wadz komunistyc-znych bya przeszkod w procesie tzw. normalizacji stosunkw pastwo Koci, choz pewnoci nikt w polskim Kociele nie oczekiwa, e zakoczona zostanie bandyckimimetodami.

Wreszcie zabjstwo Kapelana Solidarnoci byo oczywistym ostrzeeniem, aktem za-straszenia i wymuszenia posuszestwa. Precyzja uderzenia w posta blisk Kocioowii Solidarnoci miaa jednoznacznie wskaza, e wadza nie conie si przed adnymirodkami, by wyegzekwowa posuszestwo. Zabjstwo Kapana byo czytelnym sygnaemdla Kocioa, e nie moe duej liczy na pobaliwo partii komunistycznej i musibra pod uwag, e wadza zastosuje metody z lat stalinowskich. Cho reakcje spoeczne(choby powoanie Komitetw Obywatelskich Przeciw Przemocy, dziaalno ksiy Sucho-wolca i Niedzielaka) zaprzeczay intencjom wadz, nie mona wyklucza, e wielu kapanw

i dziaaczy opozycyjnych poczuo si powanie zagroonych.Cele, jakie wadze komunistyczne osigny poprzez zabjstwo ksidza Jerzego i sposb

przeprowadzenia operacji, nakazuj twierdzi, e mielimy do czynienia ze szczegowozaplanowan, przeprowadzon z elazn konsekwencj wielowtkow kombinacjoperacyjn, stanowic preludium azy trzeciej.

Myl, e wszystkie elementy tej kombinacji zostay zrealizowane z premedytacj.Od pocztku zakadano, e ksidz zostanie zamordowany w okrutny sposb, tak, bywidok poddawanego torturom Kapana wstrzsn kocielnymi wiadkami ogldzin zwok.Od pocztku zakadano, e ujawnieni i osdzeni zostan unkcjonariusze odpowiedzialniza porwanie co miao wskaza na determinacj dziaa bezpieki, ale rwnie zamknspraw i uchroni od odpowiedzialnoci prawdziwych mordercw i mocodawcw zbrodni.Od pocztku zakadano, e w kolosalnej, rozpisanej na setki gosw i wiele lat operacjidezinormacyjnej wezm udzia wyselekcjonowani dziaacze opozycji i ludzie Kocioa.


14/58

12

Ten aspekt sprawy wydaje si moe najwaniejszy, w kontekcie przygotowa do histo-rycznego kompromisu, bowiem wadze komunistyczne dzielc si prawd o zabjstwieKapana, uczyniy z grupy opozycjonistw i kocielnych dygnitarzy, uczestniczcych wkampanii dezinormacji aktycznych wsplnikw w zbrodni i zakadnikw swoich planw.Wiemy, e powstay wwczas ukad i zmowa milczenia obowizuje do dnia dzisiejszego, copozwala nazwa zabjstwo ksidza Jerzego mordem zaoycielskim III RP.

W kolejnej czci przedstawi reakcje wielu osb i rodowisk, ktre zdaj sipotwierdza, e wspbrzmienie gosw czci opozycji i wadz komunistycznych nie byo

przypadkowe i stanowio integraln cz kombinacji, zwizanej z zabjstwem ksidzaJerzego. Przywoam obecnie, jako przykad sowa Lecha Wasy z wywiadu, udzielonegoTygodnikowi Mazowsze 13 grudnia 1984r. Od zamordowania Kapelana Solidarnociupyny niecae dwa miesice, gdy przewodniczcy Zwizku mwi:

[] Od pocztku, od Sierpnia wiedziaem, e ruch bdzie etapowy, e wielkichrzeczy w pierwszym etapie osign nie bdzie mona. [...] Ruch S jest w moimodczuciu silniejszy, gbszy ni kiedykolwiek. [...] Polska jest szachownic, naktrej my gramy w szachy, a partner w warcaby. Oni mwi o zwycistwach, my temwimy, e to jednak my zwyciamy. A tu nikt nie moe zwyciy, tu trzeba siumwi do jednej gry. Niezalenie od tego, jakie mamy pogldy, pracowa musimy

w jednym kierunku. A ten kierunek to jest nasz kraj, to jest Ojczyzna, ktr trzebarobi. [...]

rda:

Anatolij Golicyn Nowe kamstwa w miejsce starych Biblioteka Suby Kontrwywiadu Wojskowego Warszawa 2007

http://www.geocities.com/wojciech_jaruzelski/Lodz.html

Wojciech Sumliski Kto naprawd Go zabi Rosner i Wsplnicy Warszawa 2005. str.123 i nast.

http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=TL-1984/12

DLACZEGO TAK TRAKTUJECIE KSIDZA JERZEGO?
http://www.geocities.com/wojciech_jaruzelski/Lodz.htmlhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=TL-1984/12http://cogito.salon24.pl/77752,dlaczego-tak-traktujecie-ksiedza-jerzegohttp://cogito.salon24.pl/77752,dlaczego-tak-traktujecie-ksiedza-jerzegohttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=TL-1984/12http://www.geocities.com/wojciech_jaruzelski/Lodz.html


15/58

13

W wyniku tego wanie epizodu, jeli judo tego okrelenia wrc, nastpio bardzo powane oywienie dziaalnoci przeciwni-

ka. Mona powiedzie, e najbardziej skra- jne, opozycyjne siy, o jawnie kontrrewolu-cyjnym charakterze, pr do swego rodzajukonrontacji. [...]

I drugie to s rachuby na reanimacjSolidarnoci czy te pod jakim innym szyl-dem, bardziej dzisiaj ugodowym, pojednaw-czym w ormie, ale aktycznie chodzi o to,aby mwic obrazowo, wjecha okrakiem na

trumnie w dziaalno de acto legaln czyplegaln. Rwnie dla Kocioa to kolejnawielka okazja do wzmocnienia jego pozycji, itak przecie w Polsce mocnej. To swego rodzajulokomotywa samonapdzajca, pomnaajca

jego moliwoci. Eksploatacja mierci Popieuszki to temat na dziesiciolecia, a napewno i wicej. Oczywicie skala i ostro tej eksploatacji moe by bardzo rna,moe by bardzo gorca, a moe by bardzo zminimalizowana, i o to w tej chwili dzi-siaj przede wszystkim chodzi. Ale nie ulega wtpliwoci, e jest to osabienie naszychpozycji w stosunku do Kocioa w danym momencie. e jest to przesunicie czci tegowielkiego rodka naszego spoeczestwa, ktre nie byo jeszcze z nami, ale nie byo

i nie jest z opozycj. Przesunicie jego czci bliej Kocioa i bliej przeciwnika.Na niektrych odcinkach aktycznie zostalimy odrzuceni do tyu i zepchnici dodeensywy. Z tym e chc zaznaczy, e jest to taktyczny wymiar deensywy, oczym jeszcze potem bd mwi wanie, aeby nie odebra tego w sposb katastro-

fczny, bo takich powodw rwnie nie ma. (podkr.moje)

Powyszy cytat pochodzi z wystpienia Wojciecha Jaruzelskiego, wygoszonego na po-siedzeniu Rady Ministrw na pocztku listopada 1984 roku. Epizodem, ktry spowodowaoywienie dziaalnoci przeciwnika, nazywa Jaruzelski zabjstwo ksidza Jerzego. Sowageneraa ludowego wojska, skierowane do partyjnych towarzyszy, wiadcz o doskonaym

rozeznaniu nastrojw spoecznych i tranej diagnozie rozwoju sytuacji powstaej pozabjstwie Kapelana Solidarnoci. Jednoczenie, przesunicie spoeczestwa bliejKocioa i bliej przeciwnika nazywa Jaruzelski taktycznym wymiarem deensywy.

TAKTYCZNA DEFENSYWA


16/58

14

Czy to sormuowanie byo retorycznym wybiegiem, majcym na celu uspokojenie towa-rzyszy, czy te Jaruzelski pozwoli sobie na szczere wyznanie, podkrelajc dobitnie, esytuacja znajduje si pod kontrol?

Proponujc now metodologi analizowania zdarze w wiecie komunizmu, o ktrejpisa Golicyn, zwrciem uwag, e kade z wydarze wskazujcych na zmiany w reimiekomunistycznym tworzyo cz serii zazbiajcych si, strategicznych operacji dezinor-macyjnych, zaplanowanych na potrzeby wdraania dugoterminowej polityki Bloku i jegostrategii. Cho Golicyn, zdawa si przecenia potencja wszechwadnych wpyww sub

sowieckich i nie bra pod uwag dziaa niezalenych od woli Kremla, nie sposb sdzi,by do katalogu dziaa inspirowanych mogo nie nalee zabjstwo ksidza Popieuszki.

Z ca pewnoci, byo ono precyzyjnie zaplanowan i rwnie perekcyjnie wykonankombinacj operacyjn policji politycznej PRL, ktrej eekty wadza komunistyczna byaw stanie przewidzie i nimi sterowa. O taktycznym wymiarze deensywy niech wiadczydalszy cig wystpienia Jaruzelskiego z listopada 1984 roku, gdy mwi o porozumieniu zKocioem:

Jednoczenie powinnimy ten tok rozumowania, nie oczywicie w takiej ormie,jak ja to dzisiaj ujmuj, ale dobitnie doprowadza do wiadomoci Kocioa, e dla

nas porozumienie to nie jest jaki koniunkturalny chwyt, jaki taktyczny zabieg.Nie pamitam, czy kiedy towarzyszom to mwiem, czy nie, ale w jednej z rozmwz prymasem [on] si wyrazi w ten sposb: no to tak, panie generale, dzisiaj towszystko jest, tak jako si ukada, no bo ta wadza, pan wybaczy, nie jest takajeszcze silna, ale jak si wzmocni, to starym zwyczajem, a patrzc jeszcze szerzejna w ogle sytuacj w[e] wsplnocie socjalistycznej pod tym ktem, no to nas zapieza gardo. Dlatego ja myl, e jest to w jakiej mierze rozumowanie, [z] ktrymtrzeba znale okrelony i dla nas waciwy kontakt. W ten sposb, e my trak-tujemy to powanie i e konstruktywne wspistnienie na gruncie realiw socjal-istycznych Polski i dobra naszego narodu jest naszym autentycznym i powanymzaoeniem. I e widzimy w tym stosown rol Kocioa w sprawach, w ktrych

zbieno celw, humanistycznych celw, patriotycznych celw, pokojowych celwjest oczywista i na niej trzeba budowa.

Jaruzelski zakreli wwczas bardzo konkretny plan dziaa, ktrych celem byowczenie Kocioa w zamys budowania podstaw historycznego kompromisu. Taktykapolegaa na stopniowym angaowaniu Kocioa w rzekome problemy wadzy i absorbowa-niu jego uwagi:

Nie trzeba si ba wychodzenia z nasz platorm, z naszymi oczekiwaniamii z naszymi postulatami w stosunku do kleru. Tu chodzi o nadrzdny interes.I na szczeblu centralnym, i na szczeblu wojewdzkim, miejskim, gminnym itd.Inormowa o sytuacji gospodarczej, o patologii, o przestpczoci, pokazywa, iluw tym jest wierzcych, praktykujcych aktywistw Kocioa, o programach demo-gracznych i potrzebach std wynikajcych. Co moe Koci tutaj pomc, a nawetmoe publikowa. Wojewoda czy kto inny zwrci si do biskupa z prob, eby to[pomc] w takich i to w takich sprawach. Oni bd w bardzo nieprostej sytuacji. Bo[jak] odrzuci publicznie tego typu oert, tego typu ch wspdziaania?

Gdyby okazao si to niewystarczajce, naleao przypomnie Kocioowi, jak bardzowana moe okaza si rola organw bezpieczestwa:

[...] e tolerowanie przez Koci, a tym bardziej jeszcze jakie podniecanie przezniektrych duchownych atmosery przeciwko przedstawicielom tych organw, jest

bardzo niebezpieczn zabaw. Poza wszystkim innym ona moe si zemci i nainteresach Kocioa, bo po prostu te organy przestan strzec i wielkich dbr zgro-madzonych w obiektach sakralnych, i na plebaniach.


17/58

15

Nie zapomniano przy tym o zadaniach dla wiernych sojusznikw:

Trzeba zadba o to, eby te bliskie rodowiska katolikw wieckich, PAX, ChSS,Caritas i nie tylko wieckich, bo Caritas to przecie duchowni. eby oni nie poszli wrozsypk, eby tam si nie zaczy jakie wahania. Musimy ich tutaj podtrzymywa.Jeszcze bardziej moe dobitnie dokumentowa, e s naszymi bliskimi sojusznika-mi, e maj wszystkie moliwoci uczestniczenia w yciu publicznym.

Jaruzelski doskonale zdawa sobie spraw z nastrojw panujcych wrd czciEpiskopatu, z gosw hierarchw, w ktrych nie brakowao dezaprobaty dla ksiy

zaangaowanych politycznie. Tendencje te naleao pogbi:[...]Ale wiecie, e kade przedobrzenie ma swoje i w konsekwencji dla tych prze-

dobrzonych i ujemne skutki. Rodzi pewno siebie, puchnie bogactwem, tworzyrnego rodzaju zagroenia dla tego, co jest zasadnicz platorm Kocioa,platorm religijn. Polityka wczana zbyt nachalnie do dziaalnoci kocielnejKoci obiektywnie kompromituje. Takie kazanie, jakie wczoraj przeczytalimy,przytoczone zostay, one stanowi bardzo bolesne ukucie. I Koci to te czuje,czy mdrzy ludzie w Kociele, i tego si te obawia. Co mdrzejsi czuj, e stereo-typ nieskazitelnego Popieuszki nieatwo bdzie utrzyma. On jest mczennikiemnie za wiar, ale za polityk, za sianie nienawici [...]

Nas ten przypadek wiele nauczy pod tym wzgldem. Oby Koci te siz tego nauczy nie mniej ni my. I chodzi o to tylko, prosz towarzyszy, eby tedziaania, o ktrych tutaj mwi, nie zabrzmiay jako jaka z naszej strony kam-pania antykocielna, czy jeszcze gorzej antyreligijna. Bo byoby to nieszczcie.Na odwrt to musi by budowane i propagandowo osonione w ten sposb,e my to robimy w obronie stosunkw, w obronie dobrych, pozytywnych stosunkw,ktrym szkodzi ekstrema.

Cytuj obszerne ragmenty wystpienia I sekretarza PZPR, by ukaza sposb, w jakiwadza komunistyczna zamierzaa wykorzysta zabjstwo ksidza Jerzego, w celu zdobyciapoparcia Kocioa. Od zachowania i postawy hierarchw zaleao przecie powodzenie lub

klska azy trzeciej. Nie trzeba chyba przypomina, e ocjalna, naganiana przez mediainterpretacja mordu na ksidzu Jerzym staraa si narzuci pogld, e zdarzenie to byoprowokacj, wymierzon w rzd Jaruzelskiego i Kiszczaka, eektem wewntrzpartyjnychrozgrywek betonu z liberaami. To obowizujce do dzi propagandowe kamstwo,musiao zosta utrwalone w wiadomoci spoeczestwa, gosami tych, ktrym Polacywierzyli i ktrym uali.

Warto zauway, jak wyglday niektre z wczesnych wypowiedzi wadz komunistyc-znych, Kocioa i przywdcw opozycji, by dostrzec ich wzajemn korelacj.

Kuria Warszawska w komunikacie z 22 padziernika 1984r. do proboszczw i rek-torw Archidiecezji Warszawskiej -poleca modom caego ludu Boego spraw ksidza

Popieuszki, ywic przy tym nadziej, e odpowiednie wadze doo wszelkichstara aby znale zaginionego i wyjani ten oburzajcy cae spoeczestwo i nie-godziwy napad na niewinnych ludzi.

W najgortszym okresie, tu po porwaniu ksidza Jerzego, 22 padziernika PrymasGlemp wyjeda z 3 dniow wizyt do NRD. Dopiero 26.10 wydaje odezw Nie majcznaku o yciu ksidza Popieuszki obawiamy si, e mogo i w Polsce dokona sizabjstwo, jak tego przykady mielimy w krajach dotknitych plag terroryzmu.[...] Bdziemy domaga si, aby wyjaniono wszystko, co w ludzkiej mocy o przy-czynach, uwarunkowaniach i sprawcach tego haniebnego czynu.

Porwanie ksidza Jerzego Popieuszki znanego kapana w parai w.Stanisawa Kostki na oliborzu w Warszawie gosi owiadczenie EpiskopatuPolski z dn.22 padziernika 1984 roku budzi gboki niepokj. Z jednej stronyistnieje obawa o jego ycie, z drugiej strony istnieje obawa, e porywanie pewnych


18/58

16

osb moe si sta w naszym kraju metod rozgrywek politycznych. Posiadanedotychczas wiadomoci o okolicznociach porwania, wskazuj na to, e spraw-cy dziaali z motyww politycznych. Kade porwanie czowieka spotyka si zpotpieniem. Tym bardziej wymaga napitnowania porwanie kapana, ktry penisub spoeczestwu.

23 padziernika Lech Wasa w kociele w.Brygidy w Gdasku mwi:

Kto zrobi nam wszystkim wielkie wistwo. Na pewno planowa sobie reakcjgry i spoeczestwa, w ktrym z wami wszystkimi jestem. My nie chcielimy

przejmowa wadzy. I dlatego nie bdziemy si miesza do rozgrywek o wadz.Nas powinno interesowa to, jak w to wszystko chciano nas wmanipulowa. Inspi-ratorzy tej prowokacji, porywajc ksidza Popieuszk, chcieli zobaczy jak si za-chowamy, czy si przestraszymy. Na pewno chcieli bymy bez opamitania ruszyli,jak to miso armatnie. Idmy tym tokiem mylenia i nie dajmy si wmanipulowa.[...] Musimy pamita, by nasze poczynania nie daway nikomu oteli ani niepowodoway gabinetowych przesuni. Dlatego kto postawi na rewolucj, liczce my pjdziemy jak stado baranw i zrobimy mu (inspiratorowi) rewolucj... [...]Dlatego my pjdziemy drog ewolucji bezpiecznej, pokojowej ewolucji. My si nie pchamy do wadzy i wadzy urzdza nie bdziemy.[...] Musimy znale bezpie-czne, chrzecijaskie rozwizanie, ktre nie bd nas nic kosztoway. Nie dajmysi wcign w czyje manipulacje.

26 padziernika 1984 na plebani kocioa w. Stanisawa Kostki przybywa PrymasGlemp. Po mszy koncelebrowanej z ksimi z rocznika ks.Jerzego wypowiada opini,e pracujcy na parterze plebani zesp inormacyjny, zoony z przyjaci ks.Jerzego,winien niezwocznie opuci plebani. yczenie to powtrzy w dniu nastpnym, w imieniuprymasa biskup Kazimierz Romaniuk. W sobot 27.10 o godz.19 zesp opuci plebani.W wystpieniach Prymas podkrela wwczas, e naley cierpie w milczeniu, samemu,krzyczenie o tragedii jest niepotrzebne.

W dniu 27 padziernika ukazuje si elieton PAP, zatytuowany Przeciw prowokacji:

Jeszcze nie zostao wyjanione kto i z jakich motyww porwa a moe rwniezabi ksidza Popieuszk, ale ju wiadomo kto ten dramat politycznie dyskon-tuje i do czego zmierza. Chodzi o zburzenie spokoju w Polsce. Chodzi o przerwaniepocztkw procesw normalizacji stosunkw z Zachodem. Chodzi o skcenie zawszelk cen pastwa i Kocioa, o wymuszenie konfiktu.

Pod pozorem troski o ks.Popieuszk w Warszawie na oliborzu organizuje sistruktur i okupuje cz pomieszcze plebani i kocioa, wbrew stanowiskuwaciwych wadz kocielnych. Zlecieli si tam licznie weterani konrontacyjnychdziaa, specjalici od wzniecania awantur, majstrowie prowokacji....[...] Porwanieksidza Popieuszki byo prowokacj polityczn. Obecnie montowana jest kolejna

prowokacja, caa seria prowokacji. Zmierza si do ulicznych niepokojw. Wysueniprzeciwnicy stabilizacji i porozumienia za wszelk cen staraj si doprowadzido starcia.

Tego samego dnia, 27 padziernika wydane zostaje owiadczenie KC PZPR. Czytamytam m.in.:

Polska socjalistyczna moe by tylko Polsk praworzdn. Dywersja, prowokacjai terror byy zawsze i s z gruntu obce leninowskiej ideologii, moralnoci naszejpartii [...] KC owiadcza z ca moc, e nie bdzie pobaania dla anarchii i ter-roryzmu w adnej postaci. [...] KC zwraca si do wszystkich czonkw partii, docaego spoeczestwa, do wadz pastwowych o zdecydowane przeciwstawianie

si podejmowanym przez wrogw Polski Ludowej prbom erowania na prowoka-cyjnym przestpstwie, na ludzkich emocjach i uczuciach, w celu naruszania spo-koju i stabilizacji wewntrznej kraju.


19/58

17

W dwa dni pniej swoje stanowisko przedstawia Rada Krajowa PRON:

Porwanie ksidza Popieuszki jest oczywist prb wbicia noa w niezabliniondo koca ran.[...] Cios zadany zwolennikowi okrelonej postawy politycznej miastworzy wraenie, e zamiast proponowanego dialogu, wadze d do brutalnejlikwidacji swoich przeciwnikw. Mimo oczywistoci, e temu wanie mia suyzamach, rzecz smutn jest akt, e s ludzie, ktrzy nie czekajc na ostatecznywynik ledztwa, z gry przesdzili spraw i zgodnie z celami prowokacji wzywajdo wystpie, do aktw nienawici, do dziaa szkodzcych krajowi, ukrywajc

swe intencje pozornym przyczaniem si do modlitwy Kocioa i jego troski o por-wanego.

W nr.107Tygodnika Mazowsze z 22 listopada 1984 roku pojawia si obszerny artykuJacka Kuronia, zatytuowany Zbrodnia i polityka, w ktrym, autor wyjania, e za zbrodnina ksidzu nie mg sta Jaruzelski. Piszc o generale, Kuro dowodzi Jedno jest pewne -gupcem nie jest. Mona mu stawia rne zarzuty, ale pewn sprawno rzdzenia wtych trudnych warunkach zachowuje. A skoro nie jest gupcem, musiaoby si przyj,e jest niebezpiecznym szalecem. Z tym, e takie zaoenie zwalnia cakowicie odmylenia. Wszystko zaczyna si odbywa w sytuacji nieobliczalnej, nic w ogle niejestemy w stanie przewidzie, bo szaleniec pojutrze moe abdykowa, albo przyczy

Polsk do Australii. Takich zaoe w myleniu politycznym przyjmowa nie mona.Nic nie wskazuje na to, e sta za tym sam Jaruzelski. Nie on, a wic kto?

Nastpnie autor dochodzi do wniosku, e za zabjstwem musia sta aparat policyjny,ale podporzdkowany jakim orodkom politycznym.

Znaczy to, e mamy do czynienia przynajmniej z dwiema grupami, z ktrych jed-na jest lojalna wobec Jaruzelskiego, a druga prowadzi wobec niego swoj wasnpolityk. [...] Po co grupa konkurencyjna czy te policja miaaby to robi? Nie sdzeby chodzio tu o usunicie Jaruzelskiego. [...] Raczej chodzio o to, by zmusi Jaruzelskiego do prowadzenia okrelonej polityki. Jakiej? To do oczywiste oczywicie niesychanie represyjnej. Policji jest potrzebna represyjna polityka, bo

zwiksza jej znaczenie. Tym samym wyjania si pierwszy wariant, to znaczy ten,e zrobi to sam aparat policyjny. [...]

Tytu nastpnego rozdziau nie pozostawia wtpliwoci, kogo Kuro upatruje jakooar prowokacji. Genera Jaruzelski kontra aparat policyjny

Jaruzelski jest teraz w niesychanie trudnej sytuacji. Ma dwa wyjcia: albo consi i prbowa dogada ze swoimi przeciwnikami w aparacie wadzy co jestwaciwie niemoliwe i na co jest ju za pno, albo prbowa si porozumie zespoeczestwem, co dla niego, autora 13 grudnia jest niesychanie trudne, wrczniewykonalne.

Dalej Kuro pyta Czeka czy dziaa? W obliczu tej sytuacji rodowiska opin-iotwrcze, rozliczne elity spoeczestwa polskiego podzieliy si. Da si wyodrbnidwa stanowiska taktyczne. Pierwsze: skoro Jaruzelski to zaatwia, nie trzeba muprzeszkadza im wiksze bdzie mia trudnoci ze spoeczestwem, tym mniejszeprawdopodobiestwo, e bdzie mg zrobi to, co zacz, tym wiksze, e powienie. I druga propozycja: skoro Jaruzelski musi si teraz liczy ze spoeczestwemjak nigdy po 13 grudnia i w tym sensie jakby czciowo con 13 grudnia tr-zeba na niego naciska, eby da jak najwicej. A wic gen. Jaruzelski rozpoczwalk ze swoim aparatem. eby mg j skoczy i umocni si, musi mie spokjspoeczny. Jeli damy mu ten spokj nie dajc nic w zamian, to oczywicie niebdzie musia nam nic da. Dlatego trzeba naciska na wadz, ale w taki sposb,

aby nie stao si dla niej konieczne zastosowanie terroru.


20/58

18

W klasycznym dziele Sun Tzu Sztuka wojny znajdziemy sowa, ktrych tranoma zwizek z wczesn gr, prowadzon przez wadze komunistyczne. Nakazuj one wzabjstwie Kapelana Solidarnoci upatrywa odbicia sowieckiej strategii podstpu i dezin-ormacji, stosowanej z powodzeniem od 40 lat.

Kada wojna oparta jest na podstpie. Dlatego, gdy jestemy gotowi do ataku, powinnimy wywoywa wraenie, e nie jestemy; gdy uywamy naszych si,musimy robi wraenie nieaktywnych; gdy jestemy blisko, musimy sprawi, abywrg sdzi, e jestemy daleko; kiedy jestemy daleko, musimy spowodowa, aby

wierzy, e jestemy blisko. Naley zarzuci przynty, aby zwabi wroga. Udawanieporzdek i zmiady go.

W numerze 6 pisma Praworzdno, z roku 1985, powiconym zbrodni na ksidzuPopieuszce, na str. 16 autor artykuu dzieli si z czytelnikami niezwykle wanym i tranymspostrzeeniem:

Wystpienie telewizyjne Kiszczaka stanowi wyran cezur: po rwnym tygodniu od soboty, do soboty koczy si akt pierwszy tragedii rozpocztej w pitkownoc, 19 padziernika na szosie w pobliu Torunia.

Jest rzecz uderzajc i zdumiewajc zarazem, jak dalece w nastpnychdniach zmieni si zachowanie wadzy, przy czym mamy tu na myli jej wszelkie

czony i ekspozytury: parti, rzd, organa cigania, rodki masowego przekazu.Przez cay uprzedni tydzie, system robi wraenie, e stara si nie oddycha,e rozpaszczony na cianie czeka z przeraeniem na potne uderzenie alispoecznego gniewu. W tym okresie poza wspomnianymi wyej notuje si jednotylko nowe aresztowanie, nie sycha o rewizjach i przesuchaniach, nie ma wiecio biciu w komisariatach. [...] To wszystko zmienia si jak za dotkniciem rdkiw sobot 27 padziernika. Rozdaniem kart jest cytowany wyej komentarz PAPz porannej prasy, otwarciem licytacji telewizyjne wystpienie ministra sprawwewntrznych, jakby paradoksalnie system poczu ulg w chwili, gdy zmuszonyby przyzna publicznie, e zbrodnia urodzia si w jego wasnych trybach, jakbywreszcie uzna, e ma rozwizane rce i e nadesza chwila kontrataku.

Cho autor Praworzdnoci z roku 1985, nie posiada naszej dzisiejszej wiedzy ookolicznociach zabjstwa i nie mg waciwie oceni zachowa poszczeglnych uczest-nikw tych zdarze, dostrzeg przecie, e zmiana taktyki wadz jest oznaka gry prow-adzonej ze spoeczestwem i poprzedza chwil kontrataku. Najblisze lata przyniosypotwierdzenie tezy, e zabjstwo Kapelana Solidarnoci - w mord zaoycielski III RP- otworzy drog do okrgego stou.

rda:

Anatolij Golicyn Nowe kamstwa w miejsce starych Biblioteka Suby Kontrwywiadu Wojskowego Warszawa 2007

http://www.ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=3935 - przemwienie Jaruzelskiego w tekcie Dwa nowotwory GrzegorzaMajchrzaka, Jana aryna. Biuletyn IPN 10/2004

Tygodnik Mazowsze, rok 1984, nr 104, str. 3



http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendarium
http://www.ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=3935http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=008385006012http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=008385006016http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendariumhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendariumhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=008385006016http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=008385006012http://www.ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=3935


21/58

19

Prba przedstawienia zdarze polskiejhistorii lat 80-tych, jako czci globalnejtaktyki podstpu i dezinormacji, realizowanej

przez sowieckich strategw, musi doprowadzido postawienia pytania o polsk specykdziaa, ktrych pocztek wyznaczyo morder-stwo na ksidzu Jerzym. Dlaczego wanie tymi,a nie innymi rodkami posuono si w modelowaniu ustrojowej transormacji?Dlaczego polska droga ku historycznemukompromisowi miaa inny przebieg, ni wydarzenia w pozostaych pastwach BlokuSowieckiego? Nie chodzi, przy tym o roz-poznany ju cel ostateczny, jaki stawia przedsob zreormowany ruch komunistyczny. W tej kwestii, podzielam opini byego pra-cownika Amerykaskiej Agencji Wywiadu Wojskowego, autora wydanej w 1998 rokuksiki Origin o the Fourth World WarJefreya Nyquista, ktry analizujc tezy Golicynapisze: Nie mamy dostatecznej wiedzy, w jaki

sposb dziaaj wewntrzne struktury byego Zwizku Sowieckiego. Mechanizmyich unkcjonowania s zbyt utajnione. Nie znamy nawet pogldw czoowych sow-ieckich graczy (ich orientacji ideologicznej). Obserwujc ich zachowania w cigu

ostatnich pitnastu lat, jestem pewien tylko jednego: Golicyn ma bezsprzecznieracj w odniesieniu do ostatecznych celw rosyjskiej polityki. Niezalenie od tego,co mog oznacza zmiany przeprowadzone w wiecie komunistycznym, istniejekonsekwentne denie do wykorzystania tych zmian w celu odsunicia Amerykiod Europy, zbudowania wojskowego przymierza z Chinami, odnowienia sowieck-iego przemysu zbrojeniowego, uycia zorganizowanych grup przestpczych jakosprzymierzecw w tajnej wojnie, sabotowania amerykaskiego systemu gospodar-czego poprzez kontrolowanie poday surowcw mineralnych i penetracj gwnychbankw, ostatecznego odizolowania i destabilizacji Stanw Zjednoczonych, i odeb-ranie wszelkich szans na odwrcenie sytuacji i ewentualne uycie amerykaskiegopotencjau atomowego. Po osigniciu tych celw Moskwa i Pekin planuj podziele-

nie wiata na sery wpyww, przy czym mniejsze pastwa miayby swj udzia wpodziale upw.

PRZECIWKO NARODOWI


22/58

20

Kady, upywajcy rok zdaje si potwierdza zasadno tej prognozy.

Sam Anatolij Golicyn piszc o bdach konwencjonalnej metodologii podkrela,e najczciej prbuje si analizowa i interpretowa wydarzenia w wiecie komunisty-cznym w oderwaniu od caoci, w systemie rok po roku, a inicjatywy komunistw straktowane jako spontaniczne dziaania na rzecz osignicia celw krtkoterminowych.Wedle konwencjonalnych pogldw, - pisze Golicyn - opartych na przestarzaejmetodologii, kade z wydarze wskazujcych na zmiany w reimie komunisty-cznym byo objawem spontanicznego wzrostu tendencji odrodkowych wewntrz

midzynarodowego komunizmu[...] Punktem wyjciowym do opracowania nowejmetodologii jest zaoenie, e 81 partii (komunistycznych) zadeklarowaozaangaowanie si polityk dugoalow i zgodzio si na realizacj jej celww miar swoich moliwoci i potencjau. Co wicej, poniewa rnorodno tabya koncesjonowana, mona byo dokona podziau pracy midzy partie i kadejz nich przypisa specjaln rol strategiczn, zgodn z jej charakterem narodowymi sugestiami Lenina. We wczeniejszym kontekcie historycznym twierdzi on: (...) potrzebujemy wielkiej orkiestry. Musimy wycign wnioski z naszychdowiadcze jak ustawi wszystkie partie, da jednej sentymentalne skrzypce,innej gronie brzmicy kontrabas, za batut dyrygenta trzeciej. [...] Metao-rycznie mona powiedzie, e stara metodologia syszy tylko pozbawione harmonii

dwiki, za nowa stara si zrozumie symoni jako cao.

Pora zatem, by spojrze na polskie dowiadczenia lat 80 -tych z perspektywypotrzeb i de partii komunistycznej, a szerzej polityki sowieckich strategw. Odmiennaod pozostaych pastw Bloku komunistycznego polska droga ku demokracji domagasi prby wskazania charakterystycznych cech, decydujcych o wyborze. Ocena zdarzez tego okresu nie jest zadaniem atwym, poniewa za kadym z nich kryje si gigan-tyczna dawka dezinormacji, kade podlega ocenom ambiwalentnym. By eektywniesprosta temu zadaniu, nie wolno zapomina o dwch przesankach.

Po historycznym XXII Zjedzie KPZR, podczas ktrego zdecydowano o porzuceniukoncepcji dyktatury proletariatu na rzecz idei pastwa caego narodu, nowa politykasowiecka, realizowana odtd poprzez podstp i dezinormacj dopuszczaa odstpstwo odkomunistycznej doktryny, po to by utrzyma si u wadzy i zachowa nienaruszony stanposiadania. Drugim, zasadniczym odstpstwem, bya rezygnacja Sowietw z dominacjiw ruchu komunistycznym. Odtd gwn si scalajc ruch komunistyczny wewntrzi na zewntrz Bloku nie by ju dyktat ZSRR, ale lojalno wobec wsplnego programu,w tworzeniu, ktrego swj udzia mieli przywdcy wielu partii komunistycznych. W prak-tyce oznaczao to, e kade z trybw - pastw komunistycznych, dziaajcych w globalnejstrukturze prowadzi wasn polityk wewntrzn, pod warunkiem, e jest ona zgodna -kompatybilna z zasad dziaania caoci mechanizmu.

Najtrudniejsz przeszkod intelektualn, przed jak staje obserwator zdarze z lat80-tych wydaje si konieczno odrzucenia tezy, jakoby stanowiy one bezsporne dowodyna sabnicie systemu komunistycznego i miay wiadczy o postpujcym rozkadzie. Torzecz niezmiernie trudna poniewa zdecydowana wikszo ludzi twierdzi, e komunizmrozpad si na ich oczach, e sami dowiadczyli zmian polskiej rzeczywistoci. Ogldajcw telewizji upadek muru berliskiego, egzekucj Causescu, czy wreszcie - wyprowadzeniesztandaru PZPR, gotowi byliby przysic, e stali si wiadkami historycznego wydarzenia iwsplnie z niezbyt rozgarnit artystk, obwieciliby koniec komunizmu.

Lenin uczy, e wszechwiatowa rewolucja jest celem, ktry usprawiedliwiawszelkie rodki. Taktyczny odwrt, bd wielka prowokacja, eby mogy by przeprowad-zone skutecznie, domagaj si otoczenia tajemnic zarwno planw jak i mechaniki ich

koordynacji. Czy zatem w latach 80-tych mielimy do czynienia z totaln manipulacj, dos-konale przeprowadzon sztuczk wiatowego prestygitatora, ktry wycigajc z rkawakolejne rekwizyty nasyci oczy posplstwa i oszuka ich rozsdek?


23/58

21

Prowokacja polityczna to uycie najwitszych symboli narodowych inajgbszych jego uczu przeciwko narodowi twierdzi Cat Mackiewicz. Sztukprowokacji przeciwko wasnemu narodowi, polscy komunici posiedli w stopniu na tyledostatecznym, by powierzono im zadanie przeprowadzenia eksperymentu, ktrego eektymiay suy globalnej strategii Bloku komunistycznego. Do jego przeprowadzenia potrze-bowano uycia dwch symboli narodowych, uosabiajcych tradycje i denia narodu Kocioa Katolickiego i Solidarnoci.

Skuteczno polskiej azy drugiej, czyli stanu wojennego, pozwolia komunistom na

wprowadzenie ruchu Solidarnoci pod cis kontrol oraz zapewnia stan wewntrznej,politycznej konsolidacji. Naszpikowanie Zwizku agentur, w okresie jego legalnejdziaalnoci, uczynio to zadanie atwiejszym.

Zdaniem Golicyna, wykreowani przez KGB oraz jego lie (SB, Stasi, etc.) dysydenci,znani na Zachodzie, mieliby tworzy niekomunistyczne parti lub organizacje opozycyjnew wypadku, gdyby system komunistyczny zacz si rozpada. Powoujc si na przykadPraskiej Wiosny, Golicyn wskazywa na Dubczeka, ktrego odpowiednikiem w ZSRR miaby Sacharow, w Polsce za Wasa i jego rodowisko doradcw.

Nowa strategia polegaa na dezinormacji. Naleao przekona Zachd owewntrznej saboci systemu komunistycznego i moliwoci jego liberalizacji.

Byo to zgodne z oczekiwaniami pastw zachodnich, ktre, w dobie broni masowe-go raenia, za wszelk cen dyy do uniknicia starcia militarnego i liczyy nawewntrzn ewolucj ustroju komunistycznego. Nowa strategia zakadaa zamiastostrej rywalizacji zblienie ze wiatem kapitalistycznym. Eektem owego zblieniamiao by stopniowe upodabnianie si obu systemw. O tym mwia, szalenie popu-larna w krgach zachodniej socjaldemokracji, teoria konwergencji, zakadajcatrwae zespolenie obu ustrojw poprzez obumieranie klasycznego kapitalizmu iautentycznego komunizmu pisa Robert Kowalewski w Fatalnej kcji.

Dla sowieckich strategw byo oczywiste, e chcc przeprowadzi w Polsce ekspery-ment integracyjny musz bra pod uwag pozycj Kocioa Katolickiego, ktry dla Po-

lakw stanowi najwaniejszy drogowskaz moralny. Jednoczenie Koci by tym miejs-cem i realn struktur, w ktrej mogy wzrasta i rozwija si rodowiska opozycyjne. Tenczynnik, nie wystpujcy w takim stopniu w adnym innym pastwie komunistycznym,wymaga szczeglnych dziaa i zabiegw. To od reakcji Kocioa mogo zalee powodze-nie lub klska planowanej odnowy. Dlatego specyka komunistycznej strategii, w wa-runkach polskich oznaczaa przede wszystkim wykorzystanie siy oddziaywania KocioaKatolickiego. Z wykreowaniem lojalnej i unkcjonalnej opozycji poradzono sobie wczeniej.By moe, to wanie istnienie w Polsce silnej i niezalenej od wadz organizacji Kocioa,zdecydowao o polskim modelu transormacji ustrojowej.

W nr.1(24) Biuletynu IPN z roku 2003, znajdziemy zapis dyskusji - O metodach walki

z Kocioem prowadzonej przez peerelowskie suby bezpieczestwa w ktrej z AntonimDudkiem, Janem arynem i prok. Andrzejem Witkowskim rozmawia Barbara Polak Opiniehistorykw IPN u o dziaaniach policji politycznej PRL, pozwalaj przeledzi mechaniz-my, jakie wadze komunistyczne zastosoway wobec Kocioa, by doprowadzi do ewolucjipostaw hierarchw i skoni ich do akceptacji historycznego kompromisu.

Antoni Dudek mwi:

Spogldajc na histori opozycji w stanie wojennym i pniej, wyranie zauwaymy,e bez wsparcia tych kilkudziesiciu czy kilkuset ksiy opozycja nie byaby wstanie zrobi nawet poowy tego, co robia. Plebanie suyy za miejsca spotka, przechowywano tam literatur drugiego obiegu, a niekiedy nawet lokowano

podziemne drukarnie. Suba Bezpieczestwa oczywicie miaa tego wiadomo,wic jej dezintegracyjne dziaania byy kontynuowane. Po wprowadzeniu stanuwojennego gwne uderzenie kierowano na Solidarno, natomiast Kocioa


24/58

22

starano si nie rusza, nie drani. Dlatego zmieniono nawet uchwalony przezRad Pastwa i rozesany po kraju dekret o stanie wojennym, usuwajc, oprotes-towane przez biskupw, dwa artykuy ograniczajce swobod dziaania Kocioa.Duchowiestwo byo potrzebne jako stabilizator sytuacji.

Ta sytuacja zmienia si jednak chyba do zasadniczo po ocjalnym zniesieniustanu wojennego?

A. Dudek: Po zniesieniu stanu wojennego w 1983 r. opozycja wyranie osabai automatycznie w MSW rozpocza si nowa kampania wymierzona w Koci.Wanie z pocztkiem 1983 r. nasilia si dziaalno komrek D, w ktrych jedn z gwnych postaci by Grzegorz Piotrowski. Trwao to do zabjstwa ks.Popieuszki, kiedy ta dziaalno zostaa wyhamowana. W latach 19831984nastpio te wyrane zamroenie w relacjach midzy Episkopatem a wadzami.Przede wszystkim chodzio o negocjowan od 1981 r. ustaw o stosunkach midzypastwem a Kocioem. Projekt ustawy, ustalony przez wspln komisj w kocu1983 r., zablokowao Biuro Polityczne. By to sygna, e skrzydo dogmatyczne jednoznacznie wrogie Kocioowi w kierownictwie PZPR bierze gr. Zabjstwoks. Popieuszki, a zwaszcza ataki na Koci podczas procesu toruskiego, jeszc-ze bardziej pogorszyy atmoser. Ocieplenie w stosunkach z Kocioem nastpio

dopiero w drugiej poowie lat osiemdziesitych, w zwizku z pieriestrojkGorbaczowa. Okoo 1987 r. wadze rozpoczy tworzenie planu kontrolowanejtransormacji systemu. Wznowiono dyskusje na temat ustawy, a take konwencji,ktr miaaby podpisa PRL ze Stolic Apostolsk. Nastpia wyrana odwil.Na dziaania dezintegracyjne trzeba zatem patrze jako na unkcj wydarze nanajwyszym szczeblu i relacji midzy Episkopatem a kierownictwem partii. Trzebate pamita, e dziaania SB byy tylko jednym z kilku rodkw stosowanychprzez wadze w rozgrywce z Kocioem.

Trudno nie dostrzec aktu, e relacje wadz komunistycznych z Kocioem ulegyzasadniczej zmianie po zabjstwie ksidza Popieuszki. Ju z cytowanych w poprzedniejczci, ocjalnych wystpie hierarchw, w reakcji na to morderstwo mona byo dostrzec,e uderzenie odnioso zamierzony eekt. Mimo, i deklaracje te wyraaj sprzeciw wobeczabjstwa kapana, prno poszukiwa w nich wskazania winnych zbrodni lub potpieniaprawdziwych intencji dziaa inspiratorw. Mona odnie wraenie, e z chwil usuniciaKapelana Solidarnoci odblokoway si moliwoci porozumienia, znika przeszkoda,oddzielajca od siebie dwie przeciwstawne siy.

Gorzkie sowa Jzea Mackiewicza z roku 1982, zawieraj przecie gbok reeksjo komunistycznej prowokacji z uyciem najwitszych symboli narodowych:

Niewtpliwie ruch Solidarnoci w PRL nie by nigdy dcym do obalenia komunizmu,lecz do ulepszenia go. Poprawienia, zarwno warunkw ekonomicznych, jak i spoecznych.

Wicej chleba i wolnoci! By w tym konsekwentny. Zgodzi si na dominujc rolpartii komunistycznej, byle w jej polsko-katolickim wydaniu. Nie mona zreszt dy doczego (obalenie ustroju), gdy si samo takie denie (kontrrewolucja, uycie siy, etc.etc.) przezywa oszczerstwem, prowokacj etc. W tym swoim deniu do PorozumieniaNarodowego znalaz te pene poparcie ze strony Kocioa, od prymasa Wyszyskiegopoczwszy, na papieu Janie Pawle II skoczywszy.

Wzajemne zblienie nabiera rozpdu z chwil objcia na Kremlu wadzy przezMichaia Gorbaczowa. Z ca pewnoci, w protegowany szea KGB Andropowa, bygodnym nastpc sowieckich doktrynerw i pozosta wierny strategii leninowskich celw.Konstruujc gasnost i pierestrojk, jako narzdzia propagandowej oensywy na Zachd,

nie zapomnia o polskiej specyce i koniecznoci znalezienia antidotum na dziedzicznchorob, ktra nas toczy od tysica lat jak obrazowo w roku 1984 nazwa Kocii religi gen. Jaruzelski.


25/58

23

Gdy spojrze na kalendarium wydarze po zabjstwie ksidza Jerzego, uderzajcawydaje si dynamika, z jak nastpuje proces ewolucji Kocioa w kierunku porozumieniaz wadz.

Jeszcze 28 lutego 1985 roku podczas spotkania sekretarza Episkopatu abp. BronisawaDbrowskiego z gen. Czesawem Kiszczakiem, w sprawie procesu toruskiego, postawa Kiszczaka wskazuje na eskalacj wrogoci wobec Kocioa. Genera uchyla si ododsonicia prawdy o morderstwie ksidza Jerzego i sugeruje, e atak adwokatw rodzinyksidza burzy dobre stosunki midzy rzdem a Kocioem. Odrzuca propozycj bisku-

pa dialogu wadzy z opozycj, oskara Lecha Was o antypolsko, a przedstawicie-lom Kocioa zarzuca brak zdecydowanej reakcji wobec sankcji prezydenta USA RonaldaReagana, w eekcie ktrych uboeje spoeczestwo polskie, a PRL traci 15 mld dolarwrocznie.

Sytuacja zmienia si, gdy w rzdy na Kremlu obejmuje Gorbaczow. Ju 25 kwietnia, azatem w p roku po zabjstwie Kapelana Solidarnoci, dochodzi do kolejnego spotkaniaabp Bronisawa Dbrowskiego i ks. Alojzego Orszulika z gen. Kiszczakiem. Tematem spot-kania jest sprawa zdjcia, zaoonych przez SB podsuchw w placwkach kocielnych. Atmosera spotkania wydaje si odbiega od dotychczasowej praktyki. Gen. Jaruzelskiproponuje nawet powoanie wsplnej komisji, w obecnoci ktrej demontowano by sprzt.

Kiszczak za ujawnia kulisy rozmowy z Grzegorzem Piotrowskim i Adamem Pietruszkw Sdzie Najwyszym. Przekonuje hierarchw kocielnych, e w rozmowie z oskaronyminakania ich do wskazania inspiratorw zbrodni, ale odmwili. Potwierdza prawomocnowyroku i zapewnia, e Rada Pastwa nie skorzysta z prawa aski w najbliszym czasie.

W czerwcu 1986 roku, biskupi obradujcy w Gnienie na 214. Konerencji PlenarnejEpiskopatu zwracaj w swym komunikacie uwag, i liczne grupy spoeczne i zawodoweoczekuj od wadz publicznych stworzenia i rozszerzenia moliwoci legalnegodziaania, niezalenego od partii politycznych. [] Potrzebne jest wprowadzenietakich rozwiza spoecznych i prawnych, ktre nie bd powodowa politycznychdyskryminacji i przynios trwae rozwizanie problemu winiw politycznych. []

Ale jest jeszcze drugie oblicze wadzy, ktre nie pozwala hierarchom Kocioa zapomnie,z kim ma do czynienia i zdaje si poddawa myl, e odstpienie od dialogu moe skoczysi powrotem metod nieznanych sprawcw. 19 listopada 1984 r. napadnito na ks.Eugeniusza Kocik proboszcza z Kazimierzwki koo Lublina, by torturowany, kutybagnetem i przypalany (m.in. po genitaliach). W ten sam sposb kilka tygodni wczeniejnapadnito i torturowano ksidza Ziomka z parai Matczyn k.Lublina, prbujc spaligo ywcem. W kwietniu 1985 roku pobity i poparzony przez nieznanych sprawcw zos-taje ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, kapelan nowohuckiej Solidarnoci. Na brzuchui policzku wypalono mu (najprawdopodobniej przy uyciu papierosw) liter V. Do ponow-nego napadu dojdzie w grudniu.

Gdy kilka lat pniej genera ludowego wojska Kiszczak mwi zupenie wprost,w wywiadzie z Witoldem Beresiem i Jerzym Skoczylasem, e Stan wojenny i Okrgy St,to byy dwa koce tej samej polityki. nie wypada nie wierzy jego sowom. Nikt nie kwes-tionuje aktu, e Polska bya tym krajem, w ktrym udzia policji politycznej, w doprow-adzeniu do historycznego kompromisu by najwikszy, zatem strategia dziaa nie mogaodbiega od oglnie stosowanych metod sowieckich.

Anatolij Golicyn wspomina, i podstaw strategii oparto na sprawdzonych wzorcach.Jednym z nich by tajny podrcznik szkoleniowy tylko do uytku wewntrznego, ktrynapisa ocer GRU Popow. Podrcznik ten na okoo osiemdziesiciu stronach opisywatechniki dezinormacji. Podrcznik Popowa deniowa dezinormacj jako rodek tworze-

nia sprzyjajcych warunkw do uzyskania przewagi strategicznej nad przeciwnikiem.Stwierdza, e dezinormacja musi dziaa zgodnie z wymaganiami strategii wojskowej idyplomacji i podkrela, e w kadej sytuacji powinna by zalena od prowadzonej polityki.


26/58

24

Ksika klasykowaa rne typy dezinormacji strategiczn, polityczn, wojskow,techniczn, ekonomiczn i dyplomatyczn. Wymieniaa take kanay, ktrymi monarozpowszechnia dezinormacj:

deklaracje i przemowy czoowych mw stanu i przedstawicieli rzdu danego kraju;

ocjalne dokumenty rzdowe;

gazety i inne materiay publikowane w danym pastwie;

zagraniczne publikacje inspirowane przez ocerw sub specjalnych pracujcych

z obcymi dziennikarzami i ekspertami; specjalne operacje wspierajce;

agentw wpywu i innych agentw oraz ocerw w obcych krajach.

Logika dziaa namiestnikw sowieckich w Polsce opieraa si zatem na prowadzeniuocjalnych, coraz bardziej pokojowych rozmw z przedstawicielami Episkopatu z jednejstrony, co wyczerpywao dyspozycje pkt.1 i 2, przy jednoczesnym prowadzeniu specjal-nych operacji wspierajcych, w ktrych nieodzowny udzia mieli tzw. nieznani sprawcy.W kolejnych czciach warto bdzie wspomnie o roli, jak w tym procesie odegray mediaoraz szczeglnie zasuonej postawie agentury wpywu.

W strategii polityki midzynarodowej, kanay rozpowszechniania dezinormacji dziaayoczywicie w innym wymiarze. Gdy zatem 26 kwietnia 1985 roku przywdcy pastwstron Ukadu Warszawskiego podpisuj w Warszawie protok o przedueniu jego ist-nienia na kolejne 20 lat, co mogoby wiadczy o sile i trwaoci tej militarnej struktury,I sekretarz KPZR Michai Gorbaczow stwierdzakonieczno [] otwartego omawianiapojawiajcych si rnic pogldw i wypracowania wsplnego stanowiska. Naleyw por usuwa nieporozumienia i wzajemne pretensje, nie dopuszczajc do ichnawarstwiania. [] Stwierdza te, e [] kada z bratnich partii samodzielnieokrela swoj polityk i jest za ni odpowiedzialna przed swoim narodem. []

W tym samym roku, podczas listopadowego spotkania Gorbaczowa z prezydentem

Ronaldem Reaganem, sowiecki przywdca zadeklarowa rozbrojenie Zwizku Sowieckiegoi uzna si za pokonanego w zimnej wojnie. Jednoczenie da do zrozumienia, e w krajachkomunistycznych tamtejsza elita podja przygotowania do zajcia odpowiadajcej jej aspi-racjom pozycji spoecznej w nowych warunkach ustrojowych. Susznie spodziewajc si, iReagan bdzie chcia zakoczy swoj prezydentur spektakularnym sukcesem, sowieckigensek podkrela, e bardzo liczy na wsparcie tych procesw przez Stany Zjednoczone.

W teorii motywacji, ktra nieobca bya sowieckim strategom, zwraca si uwag, echo bodce negatywne i pozytywne, stosowane na przemian wpywaj korzystnie namotywacj, to w duszym okresie stanowi czynnik demotywujcy. Od 1986 roku mamyzatem do czynienia z narastaniem bodcw pozytywnych, przy czym polski eksperyment

nadal okazuje si awangard w krajach Bloku Sowieckiego.Przed kilkoma laty Jan Olszewski, oskaryciel posikowy z ramienia rodziny ksidza

Jerzego podczas procesu toruskiego, powiedzia w wywiadzie dla tygodnika NaszaPolska (nr 41 z 12.X.2004 r.) sowa, ktre nawizujc do 20 rocznicy mordu zaoycielskiegoIII RP, wydaj si dotyka istoty specycznej polskiej drogi - Ta rocznica, przy-gotowywana wielkim nakadem rodkw, przy duym zaangaowaniu Kocioa,Solidarnoci i rnych rodowisk spoecznych, rocznica, ktra powinna byprzede wszystkim przypomnieniem przesania moralnego, ideowego i politycznegoksidza Jerzego, w tej chwili schodzi na drugi plan, a waciwie znika. [...] gdzieginie to cae przesanie ksidza Jerzego, ktrego aktualno jest w tej chwili

uderzajca, a ktre musi by bardzo niewygodne dla elity wadzy w dzisiejszejPolsce. Po pierwsze, jest to przesanie zwizane z bezinteresown sub publiczn,ktrej brak ks. Popieuszko wytyka wczesnej wadzy. Po drugie, nawizuje ono do


27/58

25

obrony interesw i godnoci wiata pracy, ktry dzisiaj podlega rwnie przykrymdowiadczeniom jak wwczas, chocia w nieco inny sposb, ale jest to problemtak samo uderzajcy i wany. I jeeli ta rocznica rozpynie si w szumie inorma-cyjnym wok jakiej doranej sensacji, to zatraci si jej gbsza wymowa, czyli to,za co zgin ksidz Jerzy. A to, jak najbardziej ley w interesie obecnego ukadurzdzcego.

rda:

http://archiwum.sw.org.pl/pdf/AnatolijGolicyn-Nowe_klamstwa_w_miejsce_starych-1984.pdf

Robert Kowalewski Fatalna kcja Fronda nr.23/24

Biuletyn IPN nr.1 (24) 2003


Bere W., Skoczylas W. - Genera Kiszczak mwi... prawie wszystko. Ocyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1991http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendarium
http://archiwum.sw.org.pl/pdf/AnatolijGolicyn-Nowe_klamstwa_w_miejsce_starych-1984.pdfhttp://www.ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=3903http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=013684108001http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendariumhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=SG_Kalendariumhttp://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=013684108001http://www.ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=3903http://archiwum.sw.org.pl/pdf/AnatolijGolicyn-Nowe_klamstwa_w_miejsce_starych-1984.pdf


28/58

26

Wdraanie programu Dezin-ormacji moe by w peni zrozu-miane tylko wtedy, jeli wemie

si pod uwag wykorzystywanieprzez komunistw ich potencjauwywiadowczego, a szczeglnieagentw wpywu, dziaajcychzarwno na Zachodzie, jak i w krajach komunistycznych. Poniewazwykle brakuje dokadnych inormacji na ten temat, ocenywpyww komunistycznych w

konkretnych krajach czy obszarach rzadko uwzgldniaj zasoby komunistycznychsub wywiadowczych. pisa Golicyn w ksice Nowe kamstwa w miejsce starych, ko-munistyczna strategia podstpu i dezinormacji- ilustrujc na przykadzie Finlandii uyciesowieckiej agentury wpywu. Ta kategoria tajnych wsppracownikw nie ma cisegookrelenia. Oddanie cznej, charakterystyki tej struktury utrudnia due zrnicowaniei zindywidualizowanie operacji wywiadowczych, odmienno lokalnych warunkw dziaaniaoraz rnorodno motyww podejmowanej wsppracy. W przeszoci najliczniejsz grupstanowili agenci, dziaajcy z pobudek ideowych, ale korzystajcy z materialnego wspar-cia tajnych sub, gwnie dla utrzymania organizacyjnych orm reprezentowanego ruchui jego propagandy. Pniej zastpili ich patni agenci. Z takich wanie zwizkw rozwinsi w drugiej poowie XX w. wywiad polityczny i agentury wpyww.

Zadaniem agentw wpywu jest urabianie opinii publicznej lub okrelonych

rodowisk w danym kraju. Urabianie w rnym kierunku. Najczciej chodzio pozyskanie sympatii dla pastwa, dla ktrego si pracuje, czasami dla sub,dla ktrych si pracuje. Mog te by bardziej zawie kombinacje, na przykadtworzenie atmosery niechci wobec kogo lub czego tak zadania agentw wpywuprzedstawia czowiek dobrze poinormowany, sze PRL-owskiej bezpieki CzesawKiszczak.

Jest rzecz oczywist, e tak zoona, wielowymiarowa kombinacja, jak byo dopro-wadzenie do obrad okrgego stou musiaa zakada uycie agentury wpywu, ale telicznych osobowych rde inormacji, w tym wszelkiej maci tajnych wsppracownikw. Trudno te zakwestionowa akt, e policja polityczna PRL miaa ogromny jeli nie

klu-czowy udzia w przeprowadzeniu transormacji ustrojowej. Jednake precyzyjnewskazanie konkretnych, udokumentowanych przykadw dziaalnoci agentury wpywuna procesy zachodzce w Polsce lat 80-tych, wydaje si nierealne. Tranie przedstawiona,

ROLA AGENTURY


29/58

27

przez Raaa Brzeskiego charakterystyka dziaa najcenniejszej agentury, wyjania przyc-zyny tego stanu:

Agent wpywu nie wykrada tajemnic z sejw i nie sposb go przyapa na gorcymuczynku. Najczciej nie kontaktuje si potajemnie z ocerem prowadzcym i nieotrzymuje od niego instrukcji wywiadowczej lub wynagrodzenia. Wyjeda na jawneseminaria lub konerencje naukowe, pobiera stypendia naukowe lub wykada nazagranicznym uniwersytecie, zagraniczni wydawcy publikuj jego ksiki, otrzy-muje nagrody twrcze, spotyka si z politykami, ludmi ze wiata gospodarki

i nauki. Zebrane wraenia ubrane we wasne przemylenia publikuje w me-diach lub rozpowszechnia w politycznych salonach albo podczas spotka z poli-tykami i decydentami wasnego kraju. Formalnie nie robi nic nielegalnego, tylkoskutki jego dziaalnoci s niszczce.

Dlatego zawsze, gdy mamy do czynienia z sytuacjami, w ktrych mona dopatrywa sidziaa agentury wpywu czy bdzie to sugestia dotyczca wyjazdu ksidza Popieuszkido Rzymu, autorstwa Kiszczaka, przedstawiona przez hierarch kocielnego jako wasna,czy te artykuy prasowe i memoriay z propozycjami paktw antykryzysowych bdziemyzawsze porusza si w serze domniema i spekulacji. Cho w dalszej czci przedstawiprzykady takich dziaa, przestrzegabym przed ormuowaniem jednoznacznych wnioskw.Wiele zdarze z lat 80-tych, zwizanych z dziaaniem struktur Solidarnoci czy stano-wiskiem Kocioa Katolickiego, mona zakwalikowa w kategoriach inspirowanych przezagentur wpywu. Czy takimi byy rzeczywicie nie sposb odpowiedzie.

Mona natomiast, z ca pewnoci, przeledzi proces adaptacji aparatu bezpieczestwaPRL, do wyznaczonej mu przez sowieckich strategw roli moderatora i konwojenta pol-skich przemian. To niewtpliwie jeden z najwaniejszych elementw, decydujcych o po-wodzeniu operacji.

Momentem, ktry zapocztkowa ten proces, byo powierzenie w roku 1981 nad-zoru nad ministerstwem spraw wewntrznych Czesawowi Kiszczakowi ocerowiInormacji Wojskowej, szeowi WSW i II Zarzdu Sztabu Generalnego. Z pewnoci, ta

nominacja stanowia zapowied rozprawy z Solidarnoci, ale jej gbszy sens ma zwizekz dugoalow strategi sowieck. Zadaniem Kiszczaka byo skonsolidowanie wszystkich wojskowych i cywilnych ormacji policji politycznej PRL do walki z opozycj oraz ro-zbudowa sieci agenturalnej. Jeszcze jako sze sub wojskowych, w listopadzie 1980 r.Kiszczak wyda Wytyczne do planowania dziaalnoci WSW na rok 1981, w ktrychnakaza rozbudow agentury zarwno w objtych kontrol WSW jednostkach, wrdonierzy i ich rodzin, ale te w obiektach i zakadach przemysowych, jak i w cywilnymotoczeniu ich dziaalnoci.

cisa integracja sub i rozbudowa sieci agenturalnej bya, wedug koncepcji przed-stawionej przez Golicyna, jednym z krokw na drodze zmierzajcej do transormacji us-

trojowej. Kiszczak wykona swoje zadanie i doprowadzi do cisej wsppracy wojskwkiz cywiln bezpiek. Byo to o tyle atwe, e obie suby czy jeden, podstawowy cel walkaze spoeczestwem w obronie dominacji sowieckiego okupanta. Wybr Kiszczaka najwi-erniejszego z wiernych, stanowi dostatecznie mocne potwierdzenie, e by czowiekiem,ktrego Kreml obdarza ogromnym zauaniem. Na stanowisku ministra spraw wewntrznychKiszczak zastpi Mirosawa Milewskiego topornego sowieciarza, generaa MO, ktregoliczne, przestpcze dziaania( choby aera elazo) Sowieci akceptowali, dopki by impotrzebny. Ta zmiana jakociowa zapowiadaa nowe zadania, jakie stawiano przed policjpolityczn PRL.

Warto zauway charakterystyczn prawidowo, zwizana z rozbudow sieci agen-turalnej.

Od 1981 r. wzrost liczebnoci tajnych wsppracownikw mia charakter lawinowy isiga blisko 30 proc. rocznie. Dynamika wzrostu pocztku lat 80- tych, bya porwny-


30/58

28

walna z pierwsz poow lat 50 -tych. Znamienny by najszybszy wzrost liczby tajnychwsppracownikw w roku 1982 oraz po zniesieniu stanu wojennego. W rekordowym 1984r. liczba pozyskanych tajnych wsppracownikw w caym kraju (18 756) bya ponad trzy-krotnie wiksza ni liczba wyeliminowanych (5442). Gwatowny wzrost liczby agenturynie wynika wycznie z zagroenia wadz komunistycznych przez konspiracyjne struk-tury Solidarnoci, ale z celowej polityki kierownictwa resortu spraw wewntrznych.Kiszczak orsowa rozwj sieci agenturalnej jako podstawowej metody kontroli spoeczestwa.Liczba spraw operacyjnych pod koniec 1984 r. osigna poziom 24 343, zbliony dostanu z 1956 r. (24 170). W latach 19861988 odnotowano dalszy, cho ju sabszy niw pocztku lat 80. wzrost oglnej liczby TW w pionach operacyjnych SB. Wedug dostpnychdanych czstkowych oraz wykonanych na ich podstawie szacunkw najwyszy w historiiPRL wzrost liczebnoci tajnych wsppracownikw nastpi pod koniec 1988 r., gdy ichliczba signa niemal 100 tys. Byo to wicej ni w szczytowym okresie epoki stalinowskiej.Jeliby doliczy do tej liczby kontakty operacyjne (okoo 15 tys. w roku 1985), suboweoraz lokale kontaktowe, to oglna liczba osobowych rde inormacji znacznie przekraczaa100 tys. Dane te naleaoby jeszcze zwerykowa o liczb agentury sub wojskowych.Raport z Werykacji WSI wskazuje na blisko 10 tysicy wsppracownikw tych subw roku 1990. Wszystkie instrukcje operacyjne z tego okresu kad szczeglny nacisk napozyskiwanie TW i ustanawiaj limity werbunkowe. Podczas jednej z narad resortu MSW

(padziernik 1982 r.) pod przewodnictwem gen. Kiszczaka, przedstawiono zalecenia dlaKW MO, ktrych przedstawicielom radzono, aby zintensykowa prac nad pozyskiwan-iem osobowych rde inormacji oraz prac z tymi rdami [] uznano, e kady pracownikoperacyjny powinien

Ścios Aleksander - III RP czy Trzecia Faza

Documents

Transcript of Ścios Aleksander - III RP czy Trzecia Faza