SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie...

82
SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO – ZAWODOWYCH Z UCZNIAMI ZASADNICZYCH SZKÓŁ ZAWODOWYCH I SZKÓŁ BRANŻOWYCH I STOPNIA REGSI - Regionalny System Informacji Edukacyjno-Zawodowej Południowo-Zachodniego Regionu Województwa Dolnośląskiego Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Transcript of SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie...

Page 1: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

ISBN 978-83-941485-7-7

SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO – ZAWODOWYCH

Z UCZNIAMI ZASADNICZYCH SZKÓŁ ZAWODOWYCH

I SZKÓŁ BRANŻOWYCH I STOPNIA

REGSI - Regionalny System Informacji Edukacyjno-Zawodowej Południowo-Zachodniego Regionu Województwa Dolnośląskiego

Wnioskodawca:Powiat Lubańskiul. Mickiewicza 2

59-800 Lubań

Realizator:Powiatowe Centrum Edukacyjne

Aleja Kombatantów 259-800 Lubań

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Page 2: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

1

REGSI - Regionalny System Informacji

Edukacyjno-Zawodowej Południowo-Zachodniego

Regionu Województwa Dolnośląskiego

SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO – ZAWODOWYCH

Z UCZNIAMI ZASADNICZYCH SZKÓŁ ZAWODOWYCH

I SZKÓŁ BRANŻOWYCH I STOPNIA

Page 3: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

2

Przewodnik powstał w wyniku realizacji projektu:Regionalny system informacji edukacyjno-zawodowej południowo-zachodniego regionu województwa dolnośląskiego (REGSI).

Opracowanie:Zespół Autorski w składzie:Alicja Kosowska, Jarosław Majski, Przemysław Nowicki,pod kierownictwem dr Bogny Bartosz

Korekta językowa: dr Robert Mertuszka

Realizator projektu:Powiat Lubański - Powiatowe Centrum Edukacyjne w LubaniuAl. Kombatantów 259-800 Lubańwww.pceluban.pl

ISBN 978-83-941485-7-7

Projekt i opracowanie graficzne, skład, łamanie, druk i oprawa:Grafpol Agnieszka Blicharz-Krupińskatel. 507 096 545; e-mail: [email protected]

Nakład: 200 sztuk

Egzemplarz bezpłatny

Copyright by: Powiat Lubański - Powiatowe Centrum Edukacyjne w Lubaniu

Page 4: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

3

DRODZY NAUCZYCIELE,

Niniejsza publikacja powstała w ramach projektu „Regionalny system informacji eduka-cyjno-zawodowej południowo-zachodniego regionu województwa dolnośląskiego (REGSI)”, realizowanego przez Powiat Lubański – Powiatowe Centrum Edukacyjne w Lubaniu, ze środ-ków Europejskiego Funduszu Społecznego pozyskanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 oraz budżetu Powiatu Lubańskiego.

Adresatem naszego projekt są szkoły kształcenia zawodowego z 3 powiatów: lubańskie-go, bolesławieckiego i zgorzeleckiego, nauczyciele i uczniowie oraz ich rodzice. Celem tego ogromnego przedsięwzięcia jest zwiększenie szans na zatrudnienie uczniów, w szczególności poprzez poprawę efektywności kształcenia. Aby zrealizować ten ambitny cel zaplanowaliśmy wiele działań, w tym uruchomienie specjalistycznej e-platformy REGSI www.platformaregsi.pl, na której można znaleźć testy rozpoznawania predyspozycji zawodowych, materiały me-todyczne, cykl szkoleń e-learningowych, a także oferty edukacyjne szkół oraz wizytówki przedsiębiorców regionu z ofertą staży/praktyk zawodowych. Z zasobów platformy może korzystać każdy – nauczyciel, uczeń, rodzic, przedsiębiorca. Kolejnym był cykl powiatowych debat o pracy, szkoleń dla nauczycieli w ramach regionalnej sieci współpracy i wymiany doświadczeń, a także szkolenie coachingowe. Formą skierowaną bezpośrednio do uczniów jest 2700 godzin dodatkowych konsultacji z zakresu poradnictwa edukacyjno-zawodowe-go prowadzonych w szkołach. No i oczywiście pomoce metodyczne dla nauczycieli przed-miotów zawodowych i poradnictwa edukacyjno-zawodowego – przewodniki i scenariusze zajęć z uczniami zasadniczych szkół zawodowych i technikum.

Niezwykle cenne dla planowania kształcenia zawodowego w regionie są wyniki badania ankietowego wśród przedsiębiorców 3 powiatów w zakresie ich potrzeb zatrudnieniowych. Zapraszamy do zapoznania się z raportem regionalnym Poszukiwani specjaliści w regionie – w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego na podstawie planów zatrudnieniowych pracodawców w powiatach: lubańskim, bolesławieckim i zgorzelec-kim w okresie 3 lat (2017-2020), dostępnym na stronie projektu: www.regsi.pceluban.pl.

Ta bogata paleta różnorodnych działań przyczyni się do zwiększenia szans młodzieży – absolwentów szkół kształcenia zawodowego w regionie – na podejmowanie świadomych wyborów w planowaniu swojej kariery zawodowej. Pozwoli też nauczycielom na aktywne wspieranie swoich wychowanków dzięki dodatkowym narzędziom, jakie oferujemy w ra-mach projektu REGSI.

Nasze wieloaspektowe przedsięwzięcie było możliwe dzięki wsparciu i zaufaniu Zarzą-du Powiatu Lubańskiego, który zawsze wspiera inicjatywy Powiatowego Centrum Eduka-cyjnego adresowane do szkół i placówek oświatowych w powiecie lubańskim. Tym razem Powiat Lubański współfinansował także wsparcie dla szkół z sąsiednich dwóch powiatów, za co należą się szczególne podziękowania.

Serdecznie zapraszam Państwa do korzystania z platformy REGSI i materiałów meto-dycznych.

Anna Ł. Adamska Dyrektor

Powiatowego Centrum Edukacyjnego w Lubaniu

Page 5: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

4

SPIS TREŚCI

Drogowskaz 1Scenariusz 1 D1/ZAW - Jestem asertywny. Co to oznacza? .....................................................................6Scenariusz 2 D1/ZAW - Komunikacja interpersonalna .............................................................................9Scenariusz 3 D1/ZAW - Kreatywne życie to ciekawe życie ................................................................... 10Scenariusz 4 D1/ZAW - Motywacja ................................................................................................................ 12Scenariusz 5 D1/ZAW - Moje kompetencje przedsiębiorcze ............................................................... 15Scenariusz 6 D1/ZAW - Stres. Czym jest i jak sobie z nim radzić? ...................................................... 20Scenariusz 7 D1/ZAW - Temperament i cechy osobowości ................................................................. 23Scenariusz 8 D1/ZAW - Efektywne zarządzanie sobą w czasie ........................................................... 29

Drogowskaz 2Scenariusz 9 D2/ZAW - Bezpieczeństwo i higiena pracy – skrót informacji ................................ 32Scenariusz 10 D2/ZAW - Cele i dążenia życiowe ....................................................................................... 33Scenariusz 11 D2/ZAW - Choroby zawodowe ........................................................................................... 37Scenariusz 12 D2/ZAW - Dokumenty rekrutacyjne – list motywacyjny ......................................... 38Scenariusz 13 D2/ZAW - Dokumenty rekrutacyjne – życiorys ............................................................ 41Scenariusz 14 D2/ZAW - Praca za granicą – wyszukiwanie informacji na portalu Europa.eu ......................................................................................... 45Scenariusz 15 D2/ZAW - Fundusze Europejskie ........................................................................................ 46Scenariusz 16 D2/ZAW - Jak przebiega rekrutacja? ................................................................................. 47Scenariusz 17 D2/ZAW - Kariera – co to znaczy? ...................................................................................... 49Scenariusz 18 D2/ZAW - Moje cele zawodowe ......................................................................................... 50Scenariusz 19 D2/ZAW - Podnoszenie kwalifikacji – Urzędy Pracy ................................................... 51Scenariusz 20 D2/ZAW - Rozmowa kwalifikacyjna .................................................................................. 53Scenariusz 21 D2/ZAW - Ścieżki kariery ....................................................................................................... 55Scenariusz 22 D2/ZAW - Typowe zawody kobiece i męskie ................................................................ 56

Drogowskaz 3Scenariusz 23 D3/ZAW - Budowanie ścieżki kariery poprzez poznawanie i rozwijanie kompetencji indywidualnych ................................................ 57Scenariusz 24 D3/ZAW - Udzielanie skutecznych informacji zwrotnych: po co, kiedy, komu i jak? ................................................................................... 62Scenariusz 25 D3/ZAW - Job shadowing – czyli uczenie się poprzez obserwację ..................... 64Scenariusz 26 D3/ZAW - Rozwijanie umiejętności przywódczych ................................................... 67Scenariusz 27 D3/ZAW - Współpraca z grupą, efektywne funkcjonowanie w zespole ................................................................................................................ 70Scenariusz 28 D3/ZAW - Wyznaczanie celów podczas planowania rozwoju zawodowego ..... 73Scenariusz 29 D3/ZAW - Podstawowe błędy w poszukiwaniu pracy .............................................. 76Scenariusz 30 D3/ZAW - Wiedza z Internetu – poszukiwanie informacji o zawodach i rozwoju osobistym w kontekście planowania kariery zawodowej .............................................................................................. 78

Page 6: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

5

WSTĘP

Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości. Dlatego w prezentowanym opracowaniu przygoto-waliśmy zestaw 30 scenariuszy lekcji/spotkań dla uczniów szkół zawodowych i szkół bran-żowych I stopnia, ujętych w ramach 3 bloków określonych jako 3 DROGOWSKAZY. Każdy z Drogowskazów dotyczy innego obszaru ważnych informacji, kompetencji, umiejętności, niezbędnych, by uczeń mógł odnaleźć się dzisiaj na rynku pracy. Te Drogowskazy mają po-prowadzić ucznia i pomóc w „POZNANIU SIEBIE”, „POZNANIU RYNKU PRACY”, „POZNANIU SCIEŻEK KARIERY”. Każdy scenariusz zawiera opis przebiegu zajęć, niezbędnych materiałów do ich przeprowadzenia, informacje przydatne do prowadzenia dyskusji z uczniami oraz załączniki, które wystarczy wydrukować, by poprowadzić ciekawe zajęcia, które pomogą uczniom w znalezieniu satysfakcjonującej pracy, zgodnej z predyspozycjami młodego czło-wieka, dającej szanse na rozwój.

Lekcje czy warsztaty można poprowadzić według zaproponowanej kolejności, ściśle według scenariusza. Można także, w zależności od potrzeb i zainteresowań uczniów, po-traktować scenariusze z danego bloku jako inspiracje do autorskich zajęć, które przecież mogą przygotować uczniowie, jeśli któryś z tematów lub Drogowskazów wyda im się szcze-gólnie interesujący. Proponujemy i zachęcamy także do własnego zestawiania scenariuszy z poszczególnych bloków. Naprzemiennie można realizować zajęcia z poszczególnych blo-ków, na przykład zaczynając od „Poznawania siebie”, przejść do „Poznawania rynku pracy” , a następnie do „Poznawania ścieżek kariery”. Wszystko zależy od zainteresowań, pomysło-wości, inwencji uczniów i nauczycieli. Warto również dodać, że w zestawie scenariuszy dla uczniów technikum znaleźć można kolejnych 30 scenariuszy, które stanowią rozwinięcie i uzupełnienie tu zamieszczonych.

Wspierając uczniów i nauczycieli, chcemy promować szkolnictwo zawodowe, które po wielu latach zaczyna odbudowywać swoją markę. Dzisiaj ukończenie szkoły zawodowej, częściej niż kiedykolwiek wcześniej, zapewni zatrudnienie, nie zamykając jednocześnie dal-szej drogi zawodowej.

Wszystkie opracowane materiały metodyczne zostały umieszczone na platformie REGSI i można z nich, podobnie jak i wszelkich umieszczonych na platformie treści, bezpłatnie korzystać: www.platformaregsi.pl zakładka Materiały metodyczne.

Mamy nadzieję, że opracowane materiały staną się punktem wyjścia do znalezienia przez uczniów swojej drogi zawodowej, a nauczycielom pozwolą wzbogacić warsztat pracy dorad-czej.

Autorzy

Page 7: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

6

SCENARIUSZ 1 D1/ZAW

Temat: Jestem asertywny. Co to oznacza?Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z tematyką zachowań asertywnych, przedstawienie zalet w byciu asertywnym oraz kształtowanie postaw asertywnych.Cele szczegółowe. Uczeń:

• rozumie znaczenie asertywności w życiu codziennym,• rozróżnia zachowania asertywne od agresywnych i uległych,• rozpoznaje swoje zachowania,• potrafi wskazać zalety bycia asertywnym.

Środki dydaktyczne: kartki A3, flipchart, papier do flipchartu, flamastry.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć.2. Zadanie 1. Nauczyciel dzieli klasę na 3 osobowe grupy. Rozdaje zespołom opisy sytuacji

(załącznik 1). Następnie prosi o odegranie każdej z nich. Po odegraniu prosi o skomen-towanie tych zachowań na forum oraz nazwanie zaprezentowanych w nich postaw (czy były to zachowania asertywne, agresywne czy uległe).

3. Nauczyciel omawia różnicę między zachowaniami uległymi, asertywnymi i agresywny- mi, wskazując powody takich zachowań oraz ryzyko wynikające z takiego postępowania (załącznik 2).

4. Nauczyciel rozdaje uczniom indywidualne karty z Kwestionariuszem Asertywności (za(-łącznik 3). Następnie w 4-6 osobowych zespołach porównują oni swoje odpowiedzi. Na koniec nauczyciel zadaje następujące pytania do indywidualnej refleksji: • Czy jest dużo takich sytuacji, w których czujecie się skrępowani?• Czy to uczucie występuje w różnym stopniu od niewielkiego zakłopotania poprzez

duże napięcie, aż do chęci całkowitego wycofania się/ucieczki?• Co moglibyście zrobić, aby w sytuacjach tych poczuć się swobodniej?

5. Nauczyciel przedstawia 5 asertywnych praw (załącznik 4).6. Wnioski uczniów na temat asertywności – czego dowiedzieli się o sobie w trakcie lekcji

– indywidualne wypełnianie przez uczniów tabeli „Podsumowanie” (załącznik 5). Chętni dzielą się swoimi wnioskami.

Opracowane na podstawie:• Ministerstwo Edukacji Narodowej. Jak żyć z ludźmi. Program profilaktyczny dla młodzieży.

Agencja Informacji Użytkowej, Warszawa 1999.

Załącznik 1.Sytuacja 1Młodszy brat prosi Cię, abyś pograł z nim na konsoli. Ty akurat przygotowujesz się do wyjścia na koncert.- No dobrze, właściwie nie mam za dużo czasu, ale ......................................................................

Page 8: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

7

Sytuacja 2Kolega z klasy ma pewien problem i prosi Cię o radę. Odpowiadasz:- A skąd ja mam wiedzieć, jak Ci pomóc? To twój problem. Daj mi spokój!Sytuacja 3Tydzień temu pożyczyłeś koledze pendrive’a i do tej pory Ci go nie oddał, chociaż obiecał oddać go pojutrze. Dzwonisz do niego i mówisz:- Przykro mi, że do tej pory nie oddałeś mi tego pendrive’a. Czy możesz mi go zwrócić do piątku, będę go potrzebował na weekend? Sytuacja 4Czekasz w kolejce do szatni, a spieszysz się na autobus, kiedy ktoś wskakuje przed ciebie i dostaje swoje rzeczy pierwszy. Nic nie mówisz, tylko głośno wzdychasz.Sytuacja 5Podczas lekcji kolega prosi cię, abyś pożyczył mu czystą kartkę z zeszytu na sprawdzianie.-Ty to ciągle coś wyłudzasz …

Załącznik 2.

TypZachowania Dlaczego się tak zachowujemy Co ryzykujemy

Uległe − strach przed brakiem aprobaty ze strony innych

− strach przed reakcja innych− trzeba być grzecznym− unikanie konfliktów− manipulacja

− utratę poczucia własnej wartości− poczucie krzywdy, frustrację, złość− zachęcanie innych do dominacji− wybuch agresji spowodowany

kumulacją uczuć

Agresywne − strach przed nieotrzymaniem tego co się chce

− brak wiary w samego siebie− wcześniejsze takie zachowanie

było skuteczne− wyładowuje złość− manipulacja

− konflikty w relacjach z innymi− utratę szacunku dla samego siebie− stres− potencjalną przemoc− rezultaty przeciwne do oczekiwa-

nych− brak szacunku innych

Asertywne − zadowolenie z siebie i innych− pozytywne założenie - ja jestem

ok, ty też jesteś ok− szacunek dla siebie i innych− pomaga w osiąganiu celów− rośnie wiara w siebie− nie ranimy innych− daje poczucie kontroli nad wła-

snym życie

− brak sympatii z uwagi na wyraża-nie swoich odczuć

− etykietę człowieka idącego przez życie w zgodzie z własnym kodek-sem postępowania

− zmiany w naszych relacjach z in-nymi

Page 9: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

8

Załącznik 3.Kwestionariusz asertywności

Oznacz poprzez „+” te z poniższych sytuacji, w których czujesz się swobodnie, a przez „-” te, w których czujesz się skrępowany.

1. Słyszysz komplement o swoim wyglądzie

2. Słyszysz komplement o czymś, co zrobiłeś

3. Odpowiadasz „nie” na prośbę kolegi/koleżanki

4. Prosisz nauczyciela by pozwolił Ci później przynieść pracę domową

5. Umawiasz się na randkę przez telefon

6. Przypominasz koledze, że jest Ci winien pieniądze

7. Umawiasz się na randkę podczas bezpośredniej rozmowy

8. Mówisz, że nie przyjdziesz na randkę

9. Przyznajesz, że nie miałeś racji

10. Bronisz się, przed nieuzasadnioną krytyką

11. Prosisz kolegę, by coś Ci pożyczył

12. Nie chcesz jechać samochodem z pijanym kierowcą

13. Mówisz koledze, że cię zdenerwował

14. Mówisz komuś, że go lubisz

15. Zabierasz publicznie głos

Załącznik 4. 5 praw człowieka według Herberta FensterheimaPoniższe prawa, autorstwa jednego z teoretyków asertywności są uważane za klasykę, kanon praw uniwersalnych dla wszystkich ludzi.

• Masz prawo do wyrażania siebie, swoich opinii, potrzeb, uczuć – tak długo, dopóki nie ranisz innych.

• Masz prawo do wyrażania siebie – nawet, jeśli rani to kogoś innego – dopóki twoje inten-cje nie są agresywne.

• Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb – dopóki uznajesz, że oni mają pra-wo odmówić.

• Są sytuacje, w których kwestia praw poszczególnych osób nie jest jasna. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sytuacji z drugą osobą.

• Masz prawo do korzystania ze swoich praw.

Załącznik 5.Podsumowanie

CZEGO SIĘ NAUCZYŁEM/ŁAM JAK ZAMIERZAM WYKORZYSTAĆ TO, CZEGO SIĘ NAUCZYŁEM/ŁAM

Page 10: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

9

SCENARIUSZ 2 D1/ZAW

Temat: Komunikacja interpersonalna.Cel edukacyjny: poznanie różnic w nawiązywaniu kontaktu z osobami reprezentującymi różne grupy społeczne; trening wyrażania gestem stosunku emocjonalnego do drugiej osoby; zapoznanie się z czynnikami ułatwiającymi i utrudniającymi rozmowę oraz aktyw-ne słuchanie.Cele szczegółowe: Uczeń:

• zna i potrafi nazwać rodzaje komunikatów, • rozróżnia komunikat werbalny od niewerbalnego,• potrafi aktywnie słuchać,• potrafi dopasować stosowane komunikaty do określonej sytuacji,• zna i potrafi zidentyfikować czynniki utrudniające rozmowę oraz aktywne słuchanie.

Środki dydaktyczne: karteczki z wypisanymi emocjami, kartki, długopisy, kartka z rysun-kiem.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć.2. Grupa siada w kręgu. Zadaniem uczniów (2-3 ochotników na jedną sytuację) jest podej-

ście do wybranej osoby i przedstawienie się w sposób dobrany do roli, jaką wylosowała. Pozostali są obserwatorami. Przedstaw się:• znajomym twoich rodziców;• widzom w teleturnieju;• rodzicom twojej sympatii;• poznanym na obozie rówieśnikom;• dziewczynie/chłopakowi, którego poznajesz na dyskotece (widzicie się pierwszy raz);• wychowawcy w nowej szkole.

Po każdej sytuacji obserwatorzy próbują odgadnąć odgrywaną rolę oraz przekazują swoje spostrzeżenia na temat przedstawiania się. Zadaniem nauczyciela jest pilnowanie aby pojawiające się komentarze nie były złośliwe ani oceniające lecz skupiły się na spo-sobach przedstawiania się.

3. Uczniowie siadają w kręgu. Prowadzący prosi kolejno do każdego ćwiczenia, po dwóch ochotników. Każdemu wręcza zapisany na kartce stan emocjonalny, który ma wyrazić gestem lub mimiką (załącznik 1). Ochotnicy dokonują kolejno prezentacji. Po każdej pre-zentacji grupa zgaduje, jaki to był stan emocjonalny. Dwie osoby demonstrują te same reakcje emocjonalne. Po prezentacji wszystkich emocji wskazane jest omówienie ćwi-czenia pod kątem niewerbalnych komunikatów i ich znaczenia dla nawiązania i utrzy-mania pozytywnych relacji z otoczeniem. Szczególną uwagę należy zwrócić na postawę całego ciała, gesty, mimikę, ton głosu.

4. Uczniowie dobierają się w pary. Osoba A otrzymuje pisemną instrukcję: podczas słuchania okazuj niepokój, brak zainteresowania, niechęć. Osoba B przez 4 minuty opowiada o tym, jak urządziłaby swój pokój, gdyby miała na to nieograniczone fundusze.

Po określonym czasie nauczyciel przerywa monolog. Osoba A otrzymuje kolejną instruk-cję: Okazuj zainteresowanie, życzliwość, zadawaj pytania, uśmiechaj się, bądź przyjaciel-

Page 11: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

10

ski/-ska. W tym przypadku osoba B, przez 3 kolejne minuty, opowiada o swoich marze-niach związanych z wakacjami, które spełniłaby gdyby miała odpowiednie fundusze. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie wypowiadają się na temat przeżytej sytuacji. Osoby B wypowiadają się, jak się czuły w obu sytuacjach. Co im przeszkadzało, a co uła-twiało opowiadanie. Następnie wypowiadają się osoby A na temat swojego samopoczu-cia w obu przypadkach.

5. Na zakończenie nauczyciel próbuje za pomocą dyskusji i pytań podsumować ćwiczenia dotyczące roli komunikacji w życiu:• dlaczego warto dostosować swoje zachowanie do osoby, okoliczności i roli społecz-

nej osoby, z którą nawiązuje się kontakt;• jak duże znaczenie ma komunikacja niewerbalna podczas rozmowy z drugą osobą?

Czy gesty, mimika, ton głosu mają duże znaczenie dla przebiegu rozmowy?• co ułatwia (a co utrudnia) nawiązywanie i utrzymywanie dobrej relacji z drugą osobą

podczas rozmowy?

Opracowano na podstawie• Kosińska, E., Zachara, B. Profilaktyka pierwszorzędowa. Wydawnictwo Rubikon, Kraków, 2003 • Ministerstwo Edukacji Narodowej. Jak żyć z ludźmi. Program profilaktyczny dla młodzieży.

Agencja Informacji Użytkowej, Warszawa 1999.

Załącznik 1.Emocje: zdziwienie, radość, smutek, znudzenie, zainteresowanie, zazdrość, strach, gniew, zasko-czenie, wstyd, zniecierpliwienie, błogość, podniecenie.

SCENARIUSZ 3 D1/ZAW

Temat: Kreatywne życie to ciekawe życie. Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z problemem kreatywności w poznawaniu swoich słabych i mocnych stron; pobudzanie zdolności i możliwości twórczych w rozwiązywaniu skomplikowanych sytuacji. Cele szczegółowe. Uczeń:

• stosuje różne techniki do rozwiązywania napotkanych problemów,• potrafi podejść do problemu w sposób nieszablonowy,• rozumie znaczenie kreatywności w życiu codziennym i zawodowym.

Środki dydaktyczne: kartki A3, flipchart, papier do flipchartu, flamastry, załączniki 1,2,3.Przebieg zajęć:

1. Przedstawienie celu zajęć.2. Zadanie 1. Podaj przynajmniej 3 cechy, które Cię opisują. Ich nazwy muszą się zaczynać

na tę samą literę co twoje imię i dotyczyć różnych kategorii.3. Zadanie 2. Dokończ podane niżej zadania zgodnie z wiedzą o sobie i własnymi odczucia-

mi (załącznik 1).4. Zadanie 3. Nauczyciel dzieli klasę na 4-5 osobowe grupy. Każda grupa otrzymuje do wy-

konania łańcuch skojarzeń. Instrukcja: „Stwórz łańcuchy łączące podane słowa wskazaną liczbą ogniw” (załącznik 2).

Page 12: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

11

5. Zadanie 4. W tych samych grupach, za pomocą paradoksalnej burzy mózgów polegają-cej na odwróceniu problemu i poszukiwaniu „antyrozwiązań”, uczniowie poszukują roz-wiązań następujących problemów:• W jaki sposób zwiększyć bezrobocie?• W jaki sposób zmniejszyć frekwencje w czasie wyborów parlamentarnych?

Po zakończeniu zadania nauczyciel pyta uczniów o ich wrażenia oraz czy często zda-rza im się podchodzić do problemów w sposób „odwrócony”, „paradoksalny”.

6. Zadanie 5. Wymień jak najwięcej korzyści i jak najwięcej kłopotów związanych z posiada-niem:a) dużego domu w drogiej dzielnicy,b) cennej biżuterii,c) luksusowego samochodu,d) trzech psów,e) dużej liczby znajomych i przyjaciół.

7. Zadanie 6. Grupy otrzymują od nauczyciela jedną kopię arkusza pracy. Każdy zespół pra-cuje najpierw nad „Pomysłem absurdalnym i dziwacznym” wpisując go do odpowiedniej komórki arkusza (załącznik 3). Następnie grupa przekazuje swój arkusz kolejnej. Zespoły badają ten pierwszy pomysł i zapisują go w wersji „Pomysł odrobinę realniejszy” i ponow-nie przekazują arkusz następnej grupie. Zespoły pracują teraz nad arkuszem z dwiema wypełnionymi komórkami i wypracowują „pomysł nieco bardziej realny”. Potem kolejny raz przekazują arkusz następnej grupie, która w końcu zapisuje pomysł w najbardziej prawdopodobnej wersji w komórce „Króliczek zatrzymał się tutaj”

Załącznik 1.Zdania do uzupełnienia:Gdybym był/a kwiatem był/a bym ..........................................................Gdybym był/a zwierzęciem był/a bym ..................................................Gdybym był/a piosenką był/a bym .........................................................Gdybym był/a filmem był/a bym .............................................................Gdybym był/a książką był/a bym .............................................................Gdybym był/a meblem był/a bym ..........................................................Gdybym był/a budynkiem był/a bym ....................................................

Załącznik 2.Łańcuchy:Kompot -__________-__________-__________- zszywaczTablet -__________-__________-__________-__________-__________-_________- ksiądzKomputer -__________-__________-__________-__________- kanapkaKopalnia -__________-__________-__________-__________-__________-_______- sałataKaruzela -__________-__________-__________-__________-__________- schodyArbuz -__________-__________-__________-__________-__________-________- książkaŚwiatło -__________-__________-__________-__________ - serce

Page 13: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

12

Załącznik 3.

Goń króliczka – arkusz pracy

1. Pomysł absurdalny, dziwaczny.

4. Króliczek zatrzymał się tutaj.

2. Pomysł odrobinę realniejszy.

3. Pomysł nieco bardziej realny.

Opracowane na podstawie:• Biela, A. Trening kreatywności. Jak pobudzić twórcze myślenie. Wydawnictwo samo sedno,

Warszawa, 2015• Nęcka E., Orzechowski, J., Słabosz, A., Szymura, B. Trening Twórczości. Gdańskie Wydawnic-

two Psychologiczne, Sopot 2012• Szmidt, K. Trening Kreatywności. Helion, Gliwice, 2008

SCENARIUSZ 4 D1/ZAW

Temat: Motywacja.Cel edukacyjny: przekazanie podstawowych informacji o motywacji, zainspirowanie mło-dzieży do myślenia na temat własnej motywacji do działania, zachęcenie uczniów do pra-cy nad własną motywacją.Cele szczegółowe: Uczeń:

• wie czym jest motywacja i od czego ona zależy, • diagnozuje źródła swojej motywacji do działania, • dostrzega różnorodne uwarunkowania motywacji wewnętrznej.

Środki dydaktyczne: karteczki z wypisanymi emocjami, kartki, długopisy.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć.2. Nauczyciel prosi uczniów o wyobrażenie sobie następującej sytuacji: „Wybitny sporto-

wiec, członek reprezentacji (dobrze jest odwołać się do konkretnej osoby), przyzwyczajo-ny do osiągania najlepszych wyników, rozczarował wszystkich podczas ostatnich zawo-dów. Po ich zakończeniu udziela wywiadu dziennikarzom”. Zadaniem uczestników jest wymienienie wszystkich możliwych powodów, jakie sportowiec może podać, aby wy-jaśnić ten słaby wynik. Nauczyciel zapisuje na tablicy wszystkie przyczyny wymienione przez klasę, zachęcając do wypowiadania nawet najmniej prawdopodobnych powodów.

Po sporządzeniu wykazu nauczyciel wspólnie z uczniami określa, które z przyczyn wydają się być wewnętrze (W), a które zewnętrze (Z). Oznacza odpowiednimi literami wszystkie odpowiedzi, które zostały podane przez uczniów. W razie wątpliwości i/lub rozbieżności w grupie nauczyciel zapisuje obie litery obok przyczyny (W/Z).

Page 14: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

13

Ćwiczenie należy podsumować dyskusją dotyczącą przyczyn zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych sukcesów oraz porażek. Następnie nauczyciel, krótko wprowadza w pro-blematykę dot. wewnętrznej i zewnętrznej motywacji do działania oraz znaczenia poczu-cia osobistego sprawstwa wobec własnego życia.

3. Uczniowie dobierają się w pary. Każda dwójka otrzymuje kartę: „Co nas (de)motywuje”. Prowadzący prosi by uczniowie przeczytali zaproponowane odpowiedzi i na każde z za-pisanych pytań wybrali te, z którymi się utożsamiają. Następnie zachęca do wymiany zdań w parach. Na zakończenie zaprasza, chętne osoby, do wypowiedzi, podzielenia się swoimi refleksjami i spostrzeżeniami.

4. Nauczyciel rozdaje każdemu uczniowi do wypełnienia indywidualną ankietę dotyczącą źródeł motywacji.

5. Nauczyciel podsumowuje zajęcia zwracając uwagę na to, że zwykle do działania moty-wuje nas chęć zaspokojenia potrzeby uznania, akceptacji, szacunku, samorealizacji, a tak-że wykonywanie zadań sensownych oraz ważnych. Demotywatorami jest zazwyczaj nie-zaspokojenie wymienionych potrzeb, a wiec niedocenianie, brak uznania, konieczność wykonywania zadań nieużytecznych, mało efektowych, a także poczucie braku wpływu na rzeczywistość, bezradność, niemożność decydowania, bezpodstawna krytyka.

Opracowano na podstawie:• Druczak, K., Mańturz, M., Mrozek, M. Rozwijam skrzydła. KOWEZiU, Warszawa 2013.• M. T. Ho-im, J.F. Marti. Metody poradnictwa grupowego. Metoda edukacyjna, Zeszyty Informa-

cyjno-metodyczne doradcy zawodowego. KUP, Warszawa 1999.

Załącznik 1.Zaznacz odpowiedź na poniższe pytania.

1. Co zwiększa Twoją motywację i zaangażowanie w naukę?

TAK NIEUznanie rodziców, nauczycieliUznanie przyjaciółUzasadnienie zadań, poczucie ich sensuPowodzenie zadańMożliwość ciągłego rozwijania się, zwiększanie zakresu kompetencjiDobra atmosfera w domuJasno postawione cele działaniaNagrody niematerialnePieniądzeMożliwość uzyskania przewagi nad innymiZazdrość – chcę mieć to samo co inni lub jeszcze więcejMyślenie w kategoriach: „Jeśli on potrafi, to ja też potrafię”Duma – oni myślą, że mnie się to nie uda – niedoczekanie ichSukces – satysfakcja z dokonania założonych sobie zadańInne ..........................................................................................................................................

Page 15: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

14

2. Co obniża Twoją motywację i zaangażowanie w naukę?

TAK NIEBrak doceniania przez rodzicówBrak efektów działaniaZadania nieuzasadnione, zbędne, bez efektówCzęste zmiany celówNiekompetencja nauczycieliKonflikty i nieporozumienia z innymiCzynniki zewnętrzne takie jak np. zdrowie, hałas, brak swojego stałego miejsca uczenia sięOdległy celCel słabo określonyBrak nagródNagrody odroczoneLęk przed sukcesemLęk przed porażkąKrytykanctwo, a nie konstruktywna krytykaInne……………………………………………………………………………

3. Jak można usunąć czynniki, które Cię demotywują?............................................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Załącznik 2.Przeczytaj każde z pytań, po czym zaznacz a lub b, w zależności od tego, która z opcji wy-daje Ci się bliższa.

1. Dostajesz propozycję jednej z dwóch ról w szkolnym przedstawieniu. Którą wybierasz?a. efektowną rolę, dzięki której skupisz na sobie uwagę wszystkich,b. inną, mniej efektowną, ale za to pozwalającą Ci bardziej wykazać się zdolnościami

aktorskimi.2. Dostajesz dwie propozycje pracy. Którą wybierasz?

a. dobrze płatną,b. tę, której wykonywanie będzie ci sprawiać wielką przyjemność, nawet jeśli nie bę-

dziesz otrzymywał zbyt dużego wynagrodzenia.3. Wybierasz pomiędzy dwoma kursami. Na który się zapiszesz?

a. łatwiejszy,b. ciekawszy, bardziej wymagający.

4. Musisz przeczytać w tym semestrze przynajmniej jedną książkę. Co wybierzesz?a. jedną książkę z listy otrzymanej od nauczyciela,b. pięć równie długich książek, ale wybranych przez siebie.

Page 16: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

15

5. Dwie osoby zaprosiły Cię na dyskotekę. Z kim pójdziesz?a. z osobą, z którą wypada pokazać się publicznie,b. z osobą ciekawszą, choć mniej popularną.

6. Kiedy, twoim zdaniem, więcej się nauczysz?a. kiedy uczysz się, by dostać piątkę,b. kiedy uczysz się, bo przedmiot cię interesuje.

7. Wybierając pomiędzy dwoma sportami, który zdecydujesz się uprawiać?a. ten, w którym na koniec sezonu najlepsi otrzymają trofea,b. ten, który sprawia ci więcej radości.

8. Co sprawia Ci więcej przyjemności?a. sprzątanie pokoju, by dostać kieszonkowe,b. sprzątanie pokoju z własnego wyboru.

9. Ogólnie rzecz biorąc, co jest ważniejsze przy podejmowaniu decyzji?a. to, co inni sądzą,b. to, co ja myślę.

10. Co jest bardziej interesujące?a. ilość,b. jakość.

a bsuma

Jeśli masz co najmniej 8 odpowiedzi a, oznacza to, że prawdopodobnie jesteś osobą moty-wowaną z zewnątrz. Bardzo zależy Ci na tym, co inni o Tobie myślą.

Jeśli masz co najmniej 8 odpowiedzi b, oznacza to, że prawdopodobnie jesteś osobą moty-wowaną od wewnątrz. Najbardziej interesuje Cię Twoja własna ocena swojej osoby.

SCENARIUSZ 5 D1/ZAW

Temat: Moje kompetencje przedsiębiorcze.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z pojęciem kompetencji przedsiębiorczych.Cele szczegółowe. Uczeń:

• zna pozytywne i negatywne cechy własnej osobowości,• zna cechy osoby przedsiębiorczej (jest to osoba przywódcza, otwarta, towarzyska, zrów-

noważona, solidna, optymistyczna) i potrafi odnieść je do własnej osobowości,• zna pojęcie inteligencji emocjonalnej i rozumie znaczenie tej inteligencji w relacjach

społecznych,• zna pojęcie kompetencji emocjonalnej, odnosi kompetencje emocjonalne do kompe-

tencji osoby przedsiębiorczej,• określa poziom swoich kompetencji społecznych w kontekście kompetencji osoby

przedsiębiorczej,• planuje działania rozwijające własne kompetencje przedsiębiorcze.Środki dydaktyczne: ankiety, projektor multimedialny,

Page 17: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

16

Przebieg zajęć:1. Nauczyciel wprowadza pojęcie inteligencja emocjonalna: zdolność rozpoznawania swo-

ich emocji oraz umiejętność odczytywania emocji innych ludzi oraz kierowania nimi przez odpowiednie zachowania (Goleman, 1999). Informuje uczniów, że inteligencja emocjonalna ma duże znaczenie w procesie pracy i wszelkiej działalności, w tym pro-wadzeniu działalności gospodarczej. Osoby o wysokim poziomie ilorazu inteligencji (IQ) niekoniecznie mają wysoki poziom inteligencji emocjonalnej i odwrotnie.

2. Uczniowie na zasadzie burzy mózgów (wolnych skojarzeń) podają przykłady z życia co-dziennego dotyczące sytuacji, w których przydaje się inteligencja emocjonalna.

3. Nauczyciel w nawiązaniu do powyższej dyskusji podaje informację, że na inteligencję emocjonalną składają się tzw. kompetencje emocjonalne. Są to:• kompetencje osobiste – samoświadomość, samoregulacja, motywacja;• kompetencje społeczne – empatia i umiejętności społeczne.

4. Nauczyciel rozdaje uczniom Kwestionariusz Kompetencji Przedsiębiorczych. Po wypeł-nieniu i zsumowaniu wyników nauczyciel wyświetla interpretacje uzyskanych wyników.

5. Podsumowanie pracy uczniów oraz całych zajęć.

Opracowano na podstawie• Dębska, S., Mazur, Ł., Krześniak, I., Dober, M., Suwalska-Barancewicz, D. Przewodnik meto-

dyczny część II - Scenariusze gier diagnostyczno-symulacyjnych. ORE, Warszawa, 2015• Goleman, D. Inteligencja emocjonalna w praktyce, Media Rodzina, Poznań, 1999.• Strelau, J., Psychologia Podręcznik akademicki, psychologia ogólna t. 2, GWP, Sopot 1999.• Siek, S., Struktura osobowości, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1989.• Siuta, J., red., Słownik psychologii, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2009.• Rathus, A S., Psychologia współczesna. GWP, Sopot 2004.

Załącznik 1.Kompetencje osobiste

Kompetencje osobiste determinują stopień, w jakim radzimy sobie ze sobą (np. ze swoimi odczuciami, stanami wewnętrznymi, emocjami). Składają się na nie: samoświadomość, samore-gulacja i motywacja.

Kompetencje osobiste

SAMOREGULACJApanowanie nad swoimi stanami wewnętrznymi

i impulsami MOTYWACJAskłonności emocjonalne,prowadzące do nowych celów albo ułatwiające

ich osiągnięcie

SAMOŚWIADOMOŚĆwiedza o swoich stanach

wewnętrznych, preferencjach

i możliwościach

Samoświadomość obejmuje:• świadomość emocjonalną, czyli rozpoznawanie swoich emocji i ich konsekwencji,• poprawną samoocenę, czyli poznanie swoich mocnych i słabych stron,

Page 18: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

17

• wiarę w siebie, czyli poczucie własnej godności i wartości, przy realnej ocenie swoich zdolności i umiejętności.

Samoregulacja stanowi połączenie następujących umiejętności i cech:• samokontroli, polegającej na panowaniu nad niepożądanymi emocjami i zachowaniami,• sumienności, czyli przyjmowania odpowiedzialności za swoje zobowiązania,• przystosowalności, polegającej na elastycznym dostosowywaniu się do zmian,• innowacyjności, odpowiadającej łatwemu przyjmowaniu i tworzeniu nowatorskich roz-

wiązań.Motywacja wiąże się z takimi zachowaniami, umiejętnościami i cechami, jak:

• konsekwentne realizowanie zamierzeń, połączone z wyznaczaniem sobie coraz to bar-dziej wymagających celów,

• zaangażowanie, czyli utożsamianie swoich celów z zamierzeniami grupy,• inicjatywa, przejawiająca się gotowością do wykorzystania zaistniałych szans i swoich

atutów,• optymizm, czyli niezrażanie się przeciwnościami, wiara w sens swoich działań.

Kompetencje społeczneKompetencje społeczne decydują o tym, jak radzimy sobie w kontaktach z innymi. Do kom-

petencji tych należą: empatia i umiejętności społeczne.

Kompetencje społeczne

UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE (INTERPERSONALNE)umiejętność tworzenia

z innymi osobami pożądanych relacji

EMPATIAuświadamianie sobie uczuć, potrzeb i niepokojów innych

osób

Empatia obejmuje:• rozumienie innych, polegające na uświadamianiu sobie uczuć i punktów widzenia in-

nych osób oraz interesowaniu się ich problemami,• doskonalenie innych, czyli zaangażowanie w rozwój innych osób,• tolerancję dla różnorodności, czyli wspieranie indywidualizmu poszczególnych jedno-

stek.Umiejętności społeczne (interpersonalne) to:

• wpływanie na innych, dzięki znajomości i umiejętności stosowania metod skutecznego przekonywania,

• umiejętność porozumienia się, czyli słuchanie innych bez uprzedzeń, wysyłanie przeko-nujących komunikatów, rozumienie odmiennego punktu widzenia,

• łagodzenie konfliktów, obejmujące pośredniczenie w sporach i ich wyciszanie,• przewodzenie innym, czyli inspirowanie jednostek i grup, wchodzenie w rolę lidera,• inicjowanie zmian i kierowanie nimi,• tworzenie więzi, polegające na pielęgnowaniu kontaktów międzyludzkich,• współpraca z innymi w celu osiągnięcia wspólnego celu,• umiejętności zespołowe, przejawiające się w organizowaniu działań wszystkich człon-

ków grupy dla osiągnięcia wyznaczonego celu.

Page 19: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

18

Kompetencje przedsiębiorcze

Kompetencje przedsiębiorcze

ZACHOWANIAkierowanie

kontrolowanienadzorowanie

podejmowanie ryzykaasertywność

INTELIGENCJA EMOCJONALNA

kompetencje emocjonalne –

osobiste i społeczne

CECHY OSOBOWOŚCIprzywódczość

otwartośćtowarzyskość

solidnośćzrównoważone

zachowaniespokój

aktywnośćoptymizm

Kwestionariusz Kompetencji PrzedsiębiorczychSkala mierząca zdolność do inicjowania działańPoniżej znajdują się stwierdzenia, dotyczące wybranych aspektów Twojego codziennego funk-cjonowania. Uprzejmie prosimy o przeczytanie każdego ze stwierdzeń i zaznaczenie, na ile dane twierdzenie jest dla Ciebie prawdziwe (proszę postawić krzyżyk we właściwym miejscu, w danym wierszu). Prosimy o szczere udzielenie odpowiedzi.

Nie

zga

dzam

się

Racz

ej s

ię n

ie

zgad

zam

Trud

no

Pow

iedz

ieć

Racz

ej s

ię z

ga-

dzam

Zgad

zam

się

1. Jeśli jestem przekonany do jakiegoś pomysłu, to chcę jak najszybciej wdrożyć go w życie.

2. Potrafię przekonać innych do moich pomysłów, nawet jeśli są dość ryzykowne.

3. Wiem, jak zmotywować innych do działania, które uważam za słuszne.

4. Jestem dość niecierpliwy – gdy planuję nowe przed-sięwzięcie od razu chcę zabierać się do pracy, bez zbędnej straty czasu.

5. W wielu sytuacjach potrafiłem przekonać innych do działania używając odpowiedniej argumentacji.

6. Inni sądzą, że potrafię zarażać swoją pasją do działa -nia.

Page 20: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

19

7. Dobrze sprawdziłbym się w zawodach, gdzie liczy się umiejętność przekonywania innych do swoich racji i argumentów.

8. Gdy „zapalam się” do jakiegoś pomysłu, bardzo szybko zaczynam działać w kierunku jego realizacji.

9. Jestem osobą, która potrafi wdrażać w życie swoje pomysły.

10. Kiedy podejmuję się jakiegoś ważnego dla mnie działania, potrafię włączyć w to innych ludzi.

11. Wiele moich ciekawych pomysłów przepadło, ponie-waż nie potrafiłem zdecydować się na ich realizację.

Karta Interpretacji WynikówKwestionariusz Kompetencji PrzedsiębiorczychSkala mierząca zdolność do inicjowania działańPrzenieś zaznaczone w kwestionariuszu odpowiedzi do poniższej tabeli.Podlicz otrzymane punkty i sprawdź wyniki.

Nie

zg

adza

m

się

Racz

ej

się

nie

zga-

dzam

Trud

no

Pow

iedz

ieć

Racz

ej s

zgad

zam

Zgad

zam

si

ę

1. 1 2 3 4 52. 1 2 3 4 53. 1 2 3 4 54. 1 2 3 4 55. 1 2 3 4 56. 1 2 3 4 57. 1 2 3 4 58. 1 2 3 4 59. 1 2 3 4 5

10. 1 2 3 4 511. 5 4 3 2 1

Suma …………. Pkt

Wynik niski (11-33 pkt)Wynik niski wskazuje, iż jesteś osobą raczej sceptycznie nastawioną do inicjowania nowych

działań, szczególnie, gdy niosą one za sobą pewne ryzyko. Prawdopodobnie jesteś zwolenni-kiem sprawdzonych rozwiązań, które nie wymagają od Ciebie aktywności polegającej na wdra-żaniu nowych zasad, czy przekonywaniu innych do swoich propozycji. Można przypuszczać, że potrzebujesz aprobaty swojego pomysłu ze strony innych ludzi, zanim zdecydujesz się wdrożyć go w życie. Zwykle rozpoczęcie realizacji nowych działań może zabierać Ci sporo czasu.

Page 21: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

20

Biorąc pod uwagę powyższe, prawdopodobnie jest Ci ciężko samodzielnie podjąć decyzję np. o założeniu własnej działalności gospodarczej, czy zmianie miejsca zatrudnienia – kiedy sta-niesz przed takimi dylematami, przydatna może okazać się konsultacja z innymi, zaufanymi Ci ludźmi, którzy pomogą zwiększyć Twoją motywację do odpowiedniego działania.

Wynik przeciętny (34-45 pkt)Wynik wskazuje na przeciętny poziom zdolności do inicjowania działań. Oznacza to, że po-

trafisz się zmobilizować i podjąć działanie w kierunku realizacji twojego celu, jeśli wymaga tego sytuacja, jednak nie jest to u Ciebie regułą. Zdarza się, że korzystasz z pomocy innych podczas wdrażania swoich pomysłów w życie, jednakże możesz również polegać na własnych umiejęt-nościach organizacyjnych. Pomimo, iż potrafisz znaleźć czas na podjęcie działania i zazwyczaj wiesz, w jaki sposób zabrać się za jego realizację, to są sytuacje, w których odkładasz tę czynność na później, mając trudności w zmotywowaniu samego siebie.

Wynik wysoki (46-55 pkt)Wynik wysoki wskazuje na to, iż potrafisz inicjować nowe działania i wiesz, w jaki sposób

włączyć w to inne osoby. Najprawdopodobniej jesteś osobą otwartą na wdrażanie w życie no-wych pomysłów, nawet wówczas, kiedy są one ryzykowne. Nie lubisz odkładać realizacji zadań na później. Preferujesz szybkie podejmowanie działań, gdyż zwykle jesteś przekonany/a o ich słuszności i konieczności realizacji. Można przypuszczać, iż posiadasz umiejętność angażowania innych osób w różne aktywności, których się podejmujesz.

Zdolność do inicjowania działań możesz wykorzystać w zawodach, w których szczególnie istotne są umiejętności przekonywania współpracowników do realizacji Twoich pomysłów. Suk-ces w tym zakresie możesz odnieść m.in. dzięki dobrze rozwiniętej umiejętności przedstawiania odpowiedniej, działającej motywująco na innych argumentacji.

SCENARIUSZ 6 D1/ZAW

Temat: Stres. Czym jest i jak sobie z nim radzić? Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z problemem stresu i jego konsekwencjami zarówno w sferze fizycznej, jaki i psychicznej oraz sposobami radzenia sobie z nim.Cele szczegółowe. Uczeń:

• definiuje pojęcie stresu,• rozpoznaje stresujące sytuacje społeczne,• rozpoznaje objawy stresu,• rozpoznaje najczęstsze czynniki powodujące stres u młodych ludzi,• wymienia sposoby obniżania poziomu stresu,• podaje psychofizyczne konsekwencje długotrwałego pozostawania pod wpływem stresu.

Środki dydaktyczne: kartki A3, flipchart, papier do flipchartu, flamastry, samoprzylepne karteczki.

Przebieg zajęć:1. Czynności organizacyjne. Przedstawienie celu zajęć.2. Zadanie 1. Nauczyciel dzieli klasę na zespoły 5 osobowe. Każdy zespół otrzymuje 1 ar-

kusz papieru formatu A3 i kolorowe pisaki. Zadaniem każdego zespołu będzie w ciągu 5 minut zapisanie na kartce jak największej liczby skojarzeń ze słowem stres. Nie ma

Page 22: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

21

w tym ćwiczeniu odpowiedzi dobrych ani złych. Po upływie wskazanego czasu reprezen-tant każdej grupy odczytuje wypisane skojarzenia.

3. Nauczyciel zapisuje na flipchart-cie definicję stresu: „Stres jest to relacja między umiejęt-nościami radzenia sobie jednostki, a wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie” (wg. Ch. Spielbergera).

Wyjaśnia także, że jest to reakcja organizmu na jakiekolwiek stawiane mu wymagania fizyczne, psychiczne i społeczne. Przyczyną stresu są bodźce, które zmieniają stopień go-towości człowieka do działania i określane są jako stresory. Dzięki nim życie nie jest mo-notonne, krótkotrwały stres jest zjawiskiem mobilizującym, pomaga nam przezwyciężać trudności, natomiast długotrwałe i przewlekłe oddziaływanie stresora może mieć bardzo poważne skutki prowadzące do ciężkich chorób a nawet zgonu! (załącznik 1).

4. Zadanie 2. Każda grupa otrzymuje po 10 samoprzylepnych kartek. Na karteczkach uczniowie wypisują czynniki wywołujące stres. Jest na to przeznaczonych około 10 mi-nut. Następnie prowadzący wiesza planszę z napisami:

Czynniki społeczne Czynniki psychiczne Czynniki fizyczne

Np. monotonia, presja czasu, zadania przekraczające zdolność umysłową.

Np. ocena innych osób. Np. ból głowy, pleców, nad-mierny wysiłek fizyczny

W dalszej kolejności, cała klasa, grupuje wymienione czynniki na trzy zbiory.

Nauczyciel rozpoczyna dyskusję o tym, jakie sytuacje przede wszystkim stresują mło-dych ludzi.5. Zadanie 3. Każda z grup otrzymuje kontury sylwetki człowieka. W grupach uczniowie

zastanawiają się, a następnie zaznaczają na rysunkach, w których miejscach ciała odczu-wają stres najbardziej.

6. Zadanie 4. Każda z grup dostaje do ułożenia rozsypankę dotyczacą właściwych i niewła-ściwych sposobów radzenia sobie ze stresem (załącznik 2).

7. Podsumowanie pracy uczniów oraz całych zajęć – indywidualne wypełnianie przez uczniów tabeli „Podsumowanie”. Chętni dzielą się swoimi wnioskami.

Opracowane na podstawie:• Heszen-Niejodek I., Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, [w]: Psychologia Podręcz-

nik akademicki, psychologia ogólna t3. J. Strelau. GWP, Sopot 2007• Łosiak W., Psychologia stresu. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.• Ministerstwo Edukacji Narodowej. Jak żyć z ludźmi. Program profilaktyczny dla młodzieży.

Agencja Informacji Użytkowej, Warszawa 1999.• Spielberbger Ch., Understanding stress and anxiety. Nelson, Melbourne 1979• http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=119

Załącznik 1.STRES

Jest to relacja między umiejętnościami radzenia sobie jednostki, a wymaganiami sta-wianymi jej przez otoczenie (Spielberger, 1979; za: MEN, 1999)

Page 23: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

22

Stres – ujęcie biologiczne – stres to wewnętrzny stan organizmu spowodowany przez utratę równowagi między nim, a światem zewnętrznym lub wewnętrznym – to zespół zmian fizjolo-gicznych organizmu pojawiających się w odpowiedzi na działanie bodźców szkodliwych (wzrost napięcia) (Łosiak, 2008).

Stres – ujęcie psychologiczne – stres to zmiany w psychologicznych mechanizmach regula-cyjnych i czynnościach pod wpływem różnego rodzaju trudnych sytuacji (Łosiak, 2008).

Stres – jest to zjawisko naturalne, które towarzyszy ludziom w trakcie ich społecznego życia. Każdy człowiek podlega rozmaitym naciskom ze strony otoczenia (innych ludzi, sytuacji życio-wych), które wywołują w nim stan wewnętrznego napięcia. Mówimy wtedy, że znajduje się on pod wpływem stresu (Łosiak, 2008).

Stres kojarzy nam się z czymś negatywnym. Trzeba jednocześnie pamiętać, że do prawidłowe-go funkcjonowania organizmu niezbędne jest pewne napięcie. Każdy z nas na pewno doświadczył nudy, która pojawia się, gdy zbyt długo nie podejmujemy żadnych zadań. Odpowiednia porcja stresu pobudza do działania, motywuje, ma pozytywny wpływ na naszą samoocenę i ogólny roz-wój. Jeśli znowu napięcie towarzyszy nam zbyt długo lub za często – wtedy jego działanie może być szkodliwe. Nadmierny stres negatywnie wpływa na reakcje fizjologiczne, zachowanie, emocje i myślenie. Dlatego bardzo ważną sprawą jest umiejętność utrzymywania napięcia w optymalnych dla każdego granicach – np. poprzez unikanie sytuacji stresujących (Łosiak, 2008).

Oznaki stresu:- w sferze fizjologicznej (bladość, pocenie się, przyspieszone bicie serca, napięcie mięśni,

zmiany ciśnienia krwi, suchość w ustach, ból pleców, szyi, głowy i innych części ciała, niestrawność, bezsenność, częste oddawanie moczu) (Łosiak, 2008),

- w sferze myślenia (luki w pamięci, zapominanie, brak koncentracji, brak zainteresowa-nia) (Łosiak, 2008),

- w sferze emocji (lęk, rozdrażnienie, depresja, nerwowość, złość, zamykanie się w sobie, zakłopotanie) (Łosiak, 2008),

- w sferze zachowań (trudności z mówieniem, impulsywność, drżenie, tiki nerwowe, wy-soki i nerwowy śmiech, zgrzytanie zębami, zmiany w odżywianiu, zażywanie leków, picie dużych ilości alkoholu, intensywne palenie papierosów) (Łosiak, 2008),

- w sferze filozofii życiowej (bezradność, bezosobowe podejście do wykonywanych za-dań, kwestionowanie wartości).

Załącznik 2.

Właściwe sposoby radzenia sobie ze stresem

Niewłaściwe sposoby radzenia sobie ze stresem

aktywność fizyczna alkohol, narkotykitechniki relaksacyjne głodówka/objadanie sięspotkania z przyjaciółmi niewłaściwa dietarozmowa z bliskimi agresjahobby wulgaryzmymuzyka, film, kino, teatr ucieczkazdrowe odżywianie rezygnacjasen obwinianie się

Page 24: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

23

planowanie wyparciepróba rozwiązania problemu zakupypomoc specjalisty leki uspakajające

Załącznik 3.Podsumowanie:

CZEGO SIĘ NAUCZYŁEM/ŁAMJAK ZAMIERZAM WYKORZYSTAĆ TO,

CZEGO SIĘ NAUCZYŁEM/ŁAM

SCENARIUSZ 7 D1/ZAW

Temat: Temperament i cechy osobowości.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z pojęciem temperamentu i charakteru. Przedsta-wienie cech różnych temperamentów, kształtowanie umiejętności rozpoznawania zacho-wań wynikających z charakteru i temperamentu.Cele szczegółowe. Uczeń:

• odróżnia cechy swojego temperamentu od cech charakteru,• analizuje zachowania swoje i innych osób w życiu codziennym,• komunikuje się z kolegami,• wyciąga wnioski dotyczące korzyści wynikających ze znajomości siebie i innych.

Środki dydaktyczne: ankiety, projektor multimedialny, kserokopie ćwiczeń dla każdego ucznia.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć. Czynności organizacyjne.2. Zadanie 1. Ankieta

Nauczyciel rozdaje uczniom ankiety do samodzielnego wypełnienia (załącznik 1). Zada-niem uczniów będzie przypomnienie sobie swojego zachowania w różnych sytuacjach i zaznaczenie w ankiecie cech, które rozpoznaje jako swoje. Zaznaczać należy te cechy i zachowania, które przychodzą uczniom z łatwością (spontanicznie), a nie te, które są wynikiem pewnej pracy i namysłu. Następnie trzeba zsumować, ile cech zostało zazna-czonych w każdej rubryce. Czas na wykonanie tego zadania to 10 min. Po upływie czasu następuje zliczanie (poprzez zsumowanie zaznaczonych odpowiedzi w każdej rubryce) i interpretacja wyników poprzez nauczyciela.

3. Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę rodzajów temperamentu i charakteru oraz istniejących między nimi różnic, a także czynników (np. wychowanie) mogących mieć wpływ na ich charakter (załącznik 2).

Page 25: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

24

4. Zadanie 2. Nauczyciel dzieli klasę na 4 zespoły. Każda grupa ma za zadanie omówić mię-dzy sobą i przygotować krótkie scenki na temat tego, jakie przeszkody mogą napotykać w swoich relacjach osoby z poszczególnymi typami temperamentu (załącznik 3).

5. Podsumowanie pracy uczniów oraz całych zajęć za pomocą autorefleksji wpisanej do tabeli (załącznik 4).

Opracowane na podstawie:• Strelau, J., Psychologia Podręcznik akademicki, psychologia ogólna T.2, GWP, Sopot 1999.• Rathus, A., S., Psychologia współczesna. GWP, Sopot 2004.

Załącznik 1.

− mam bogatą, uczuciową, artystyczną natu-rę,

− jestem perfekcjonistą dążącym do coraz większej doskonałości,

− głęboko analizuje zjawiska i sytuacje,− jestem wiernym przyjacielem, chętnie

poświęcającym się dla dobra innych,− łatwo widzę swoje ograniczenia

i podejmujeodpowiednie do nich zadania, − jestem obowiązkowy,− lubię pozostawać w cieniu wydarzeń,− myśli wyrażam w sposób ścisły, sprecyzo-

wany,− jestem egocentryczny, − jestem nastrojowy, z przewagą nastrojów

ponurych,− jestem skłonny do zemsty, choć zwykle jej

nie realizuję,− trudno mi podejmować decyzje,− jestem podejrzliwy, łatwo mnie obrazić,− chętnie uciekam od rzeczywistości w ma-

rzenia,− jestem skłonny do zajmowania postaw

obojętnych,− niechętnie wyrażam opinie,− pozytywnie oceniam jedynie najwyższewartości ludzi, przez co łatwo niszczęzwiązki, które tworzę.

− jestem zdyscyplinowany wewnętrznie,− jestem wytrwały w realizacji podjętych

działań,− jestem konsekwentny,− lubię działać w sposób planowy, przemy-

ślany,− jestem praktyczny, oceniam wszystko

miarą przydatności i sensowności,− posiadam zmysł organizacyjny− szybko chwytam problem i łatwo znajduje

jego rozwiązanie, − mam pewność, że sprostam trudnościom,− jestem szybki, odważny, zdecydowany

w działaniu,− mam pionierskiego ducha – lubię przecieo-

rać nowe szlaki,− jestem samowystarczalny, dogmatyczny,

uparty,− gubię się w szczegółach przy organizowa-

niu przedsięwzięć,− jestem mało uczuciowy, niewspółczujący,

niewrażliwy,− podejmuję decyzje za siebie i za innych,− nie chce przyznać się do popełnionych

błędów, choć ich żałuje,− niełatwo wybaczam innym,− moje sukcesy napawają mnie dumą (cza-

sem arogancją),− posługuje się innymi w realizacji swoich

planów.

Page 26: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

25

− jestem spokojny, opanowany,− ma dobrą wyobraźnię – potrafię odpo-

wiednio zobrazować i wyrazić sytuację,− jestem dobrym doradcą i słuchaczem, − nie identyfikuje się z innymi,− wyrażam jedynie przemyślane opinie,− jestem wiernym, uczciwym przyjacielem,− dobrze sprawdzam się w trudnych warun-

kach życiowych,− lubię dokładność, choć nie jestem perfek-

cjonistą,− można na mnie polegać, − jestem konsekwentny i wytrwały,− nie lubię konfliktów i nie lubię ich rozwią-

zywać,− najchętniej rozmawiam o bieżących spra-

wach,− tłumię uczucia, − jestem zamknięty,− niechętnie angażuje się w przedsięwzięcia

lub angażuje połowicznie, − często uważam, że mam lepszy pomysł

lecz zwykle go nie przedstawiam lub przedstawiam po czasie,

− jestem uparty, trudno przebaczam i trudno zapominam,

− jestem skłonny do powolności, lenistwa,− chętniej obserwuję, niż uczestniczę w ży-

ciu,− jestem wygodnicki,− potrafię swym ostrym humorem ośmieszaćosoby, które „mi podpadną”.

− jestem entuzjastyczny,− jestem szczery,− jestem otwarty,− lubię przebywać z ludźmi,− lubię nawiązywać kontakty,− żyje teraźniejszością, łatwo przebaczam

i zapominam nieprzyjemne fakty,− mam wiele pomysłów,− reaguje gwałtownie, emocjonalnie,− chętnie angażuje się do nowych działań,− jestem zainteresowany otoczeniem, wyda-

rzeniami,− jestem przyjazny, dzielę radości i smutki

przyjaciół,− jestem duszą towarzystwa,− jestem niespokojny, podatny na wpływy,− jestem niestały w uczuciach, obietnicach,

nie można na mnie polegać,− jestem chaotyczny, zapominam o zobowią-

zaniach,− mówię prędzej niż myślę, potem tego

żałuje, przesadzam,− trudno mi zakończyć rozpoczęte dzieło,− szybko „gasnę”, zniechęcam się,− potrzebuję stałych bodźców do pracy,− jestem niezdyscyplinowany,− łatwo zapominam o ludziach, gdy znikną

z mojego pola widzenia,− lubię mówić o sobie, być w centrum uwagi,− jestem głośny, czasem krzykliwy.

Załącznik 2.To, czy jesteśmy otwarci na świat, a w nim skierowani na emocje, czy też fakty, zależy w pew-

nej mierze od naszego temperamentu.Temperament to istotny czynnik naszej osobowości, układ najbardziej stałych cech psychicz-

nych danej osoby (szybkość i siła reakcji, aktywność, ruchliwość, podatność na zmęczenie, od-porność na stres, stałość emocjonalna, wrażliwość zmysłowa i emocjonalna) wpływających na zachowanie (Rathus, 2004).

Temperament jest w pewnym stopniu przekazywany genetycznie, jest więc mieszanką cech, które dziedziczymy po przodkach. W zasadzie temperament jest niezmienny, lecz z biegiem cza-su niektóre cechy mogą się wyostrzać lub łagodnieć (Rathus, 2004).

Teorię o istnieniu temperamentów wprowadził HIPOKRATES (V – IV w p.n.e.).Wykaz cech, typowych dla każdego temperamentu został podany w ankiecie.

Page 27: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

26

Nikt z nas nie jest przedstawicielem tylko jednego typu temperamentu. Jednak u większości ludzi można wyróżnić temperament dominujący. Z reguły sangwinik i choleryk są ekstrawerty-kami, a flegmatyk i melancholik to introwertycy.

Sangwinik i melancholik odbierają rzeczywistość przez pryzmat uczuć, zaś choleryk i flegma-tyk przez pryzmat faktów. Sangwinik nadaje rozpęd, choleryk ma wizję celu i wytrwałość po-trzebną do jego osiągnięcia. Flegmatyk przewiduje i wie jak pokonać przeszkody, a melancholik perfekcyjnie i z pełnym poświęceniem wykonuje powierzone mu zadania.

Znajomość własnego temperamentu, cech, jakie się z nim wiążą ma duże znaczenie dla wła-ściwego patrzenia na siebie, zrozumienia własnego postępowania, przydaje się w pracach w ze-społach, w przyjaźni i małżeństwie (Strelau, 1999).

Wychowanie, szkoła, organizacje i materialne warunki życia wzmacniają lub osłabiają niektó-re cechy temperamentu, czyli kształtują nasz charakter (Strelau, 1999).

Rys. Opracowane własne na podstawie (Rathus, 2004).

SCENARIUSZE ZAJĘĆ Z UCZNIAMI ZASADNICZYCH SZKÓŁ ZAWODOWYCH26

Temperament jest w pewnym stopniu przekazywany genetycznie, jest więc mieszanką cech, które dziedziczymy po przodkach. W zasadzie temperament jest niezmienny, lecz z biegiem czasu niektóre cechy mogą się wyostrzać lub łagodnieć (Rathus, 2004).

Teorię o istnieniu temperamentów wprowadził HIPOKRATES (V – IV w p.n.e.).

Wykaz cech, typowych dla każdego temperamentu został podany w ankiecie.

Nikt z nas nie jest przedstawicielem tylko jednego typu temperamentu. Jednak u większości ludzi można wyróżnić temperament dominujący. Z reguły sangwinik i choleryk są ekstrawertykami, a fl eg-matyk i melancholik to introwertycy.

Sangwinik i melancholik odbierają rzeczywistość przez pryzmat uczuć, zaś choleryk i fl egmatyk przez pryzmat faktów. Sangwinik nadaje rozpęd, choleryk ma wizję celu i wytrwałość potrzebną do jego osiągnięcia. Flegmatyk przewiduje i wie jak pokonać przeszkody, a melancholik perfekcyjnie i z pełnym poświęceniem wykonuje powierzone mu zadania.

Znajomość własnego temperamentu, cech, jakie się z nim wiążą ma duże znaczenie dla właści-wego patrzenia na siebie, zrozumienia własnego postępowania, przydaje się w pracach w zespołach, w przyjaźni i małżeństwie (Strelau, 1999).

Wychowanie, szkoła, organizacje i materialne warunki życia wzmacniają lub osłabiają niektóre cechy temperamentu, czyli kształtują nasz charakter (Strelau, 1999).

EKSTRAWERSJA INTROWERSJA

EMOCJE

choleryk melancholik

flegmatyk sangwinik

MYŚLENE

EKSTRAWERSJA

Rys. Opracowane własne na podstawie (Rathus, 2004).

�� � �O���� SIEBIE

Page 28: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

27

Sangwinik:

LUDZIE/ZADANIE Zadanie/MyślenieSZCZEGÓŁ / OGÓŁ Ogół (Intuicja)Cechycharakterystyczne

• Silna wola• Zorientowany na cel• Gwałtowny• Lubi podejmować różne aktywności• Robi kilka rzeczy na raz • Zdeterminowany

Podejściedo innych

• Apodyktyczny• Arogancki• Roszczeniowy• Rywalizujący• Wysokie wymagania

Mocne strony • Umiejętność dążenia do wyznaczonego celu• Umiejętność przewodzenia innym• Obrona własnego stanowiska• Szybkie podejmowanie decyzji

Słabe strony • Niecierpliwość• Nie zwracanie uwagi na ryzyko• Restrykcyjny• Mało elastyczny• Pomijanie szczegółów

OpcjonalneZawody

Stanowiska kierownicze, adwokat, właściciel działalności gospodarczej, specjalista PR

Choleryk:

LUDZIE/ZADANIE Ludzie/OdczuwanieSZCZEGÓŁ / OGÓŁ Ogół (Intuicja)Cechycharakterystyczne

• Entuzjazm• Pomysłowość• Ruchliwość• Otwartość• Optymizm• Dużo mówi• Energia

Podejściedo innych

• Towarzyski• Rozmowny• Pomocny• Otwarty

Mocne strony • Elastyczność• Umiejętność robienia dobrego wrażenia• Kreatywność• Umiejętność stworzenia atmosfery otwartości

Page 29: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

28

Słabe strony • Nie lubi kontroli• Trudności w wejściu w schematy, zasady, reguły• Impulsywny• Nierealistyczna ocena możliwości

OpcjonalneZawody

Marketing, PR, handel (przedstawicielstwo), freelancer, zawody artystyczne, zawody wymagające kontaktu z innymi oraz łączące się z ciągłymi zmianami

Flegmatyk:

LUDZIE/ZADANIE Ludzie/OdczuwanieSZCZEGÓŁ / OGÓŁ Szczegół (Percepcja)Cechycharakterystyczne

• Cierpliwy• Wyciszony• Godny zaufania• Spokojny• Utrzymywanie harmonii• Bezkonfliktowy

Podejściedo innych

• Troskliwy• Empatyczny• Dobry słuchacz• Żyje ze wszystkimi w zgodzie

Mocne strony • Spokój nawet w sytuacjach stresujących• Wyrozumiałość• Umiejętność współpracy z innymi• Dbałość o relacje interpersonalne

Słabe strony • Problemy z asertywnością• Nie lubi zmian• Niezdecydowany• Odkłada obowiązki• Brak inicjatywy

OpcjonalneZawody

Prace z innymi ludźmi, ale niekoniecznie na stanowisku kierowniczym, doradca, nauczyciel, prace związane ze służbą innym

Melancholik:

LUDZIE/ZADANIE Zadanie/Myślenie

SZCZEGÓŁ / OGÓŁ Szczegół (Percepcja)

Cechycharakterystyczne

• Uporządkowanie• Chłód• Precyzja• Analiza• Dociekliwość• Perfekcjonista

Page 30: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

29

Podejściedo innych

• Oficjalny• Zdystansowany• Nie lubi nieoficjalnych kontaktów

Mocne strony • Drobiazgowy• Zdyscyplinowany• Rozwaga• Staranny• Umiejętność planowania• Dobrze pracuje w stałych, niezmiennych warunkach• Dobry analityk

Słabe strony • Mało elastyczny, sztywny• Trudności w znoszeniu krytyki• Trudności w podejmowaniu decyzji• Słaby strateg

OpcjonalneZawody

Prace biurowe, prawo i zawody z nim powiązane, pro-gramowanie, prace produkcyjne

Załącznik 3.Instrukcja.Ćwiczenia do pracy w grupach (każda grupa otrzymuje kartkę z ćwiczeniem).

1. Jakie przeszkody może spotkać w relacjach z innymi sangwinik? Przygotuj krótką scenkę.2. Jakie przeszkody może spotkać w relacjach z innymi flegmatyk? Przygotuj krótką scenkę.3. Jakie przeszkody może spotkać w relacjach z innymi melancholik? Przygotuj krótką scen-

kę.4. Jakie przeszkody może spotkać w relacjach z innymi choleryk? Przygotuj krótką scenkę.

Załącznik 4.

CZEGO SIĘ NAUCZYŁEM/ŁAMJAK ZAMIERZAM WYKORZYSTAĆ TO,

CZEGO SIĘ NAUCZYŁEM/ŁAM

SCENARIUSZ 8 D1/ZAW

Temat: Efektywne zarządzanie sobą w czasie.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z tematyką zarządzania czasem; przedstawienie zalet zarządzania sobą w czasie; używania tablicy zarządzania czasem oraz planowania swojego rozkładu zajęć.

Środki dydaktyczne: kartki A4, flipchart, papier do flipchartu, flamastry.

Page 31: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

30

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć oraz ich przebiegu. 2. Zadanie 1. Co to jest zarządzanie czasem? Nauczyciel dzieli klasę na zespoły 5 osobowe. Każdy zespół otrzymuje 1 arkusz papieru

formatu A3. Zadaniem uczniów będzie w ciągu 10 minut zapisanie na kartce jak naj-większej liczby skojarzeń, stanowiących odpowiedź na pytanie: „Co oznacza według was zarządzanie czasem”?

Po upływie wskazanego czasu nauczyciel zbiera karty poszczególnych grup i je wymie-nia. Każda z grup otrzymuje kartkę z odpowiedziami kolegów, a następnie zaznacza 3 najlepsze skojarzenia – odpowiedzi z listy.

Następnie nauczyciel dokonuje ustrukturyzowania dotychczasowych wypowiedzi oraz wprowadza w tematykę zajęć (załącznik 1).

3. Zadanie 2. Uczniowie otrzymują indywidualne karty dotyczące alokacji czasu (załącz-nik 2). Ich zadaniem będzie zaznaczenie obszarów, które są dla nich ważne, np. rodzina, znajomi, szkoła, kariera, itp. oraz umieszczenie ich w pustych miejscach, przy poszczegól-nych ćwiartkach koła.

Następnie należy zaznaczyć swój poziom zadowolenia w każdym z ośmiu obszarów, nie namyślając się zbyt długo – środek koła to zero, obwód to pięć, na umownej skali satys-fakcji (skala ocen: 1 – minimalne zadowolenie, 5 – maksymalne zadowolenie) . Zaznaczo-ne punkty należy połączyć kreską i sprawdzić jakie jest Twoje indywidualne „koło życia”.

4. Nauczyciel przedstawia uczniom Macierz Eisenhowera (załącznik 3).5. Zadanie 3. Nauczyciel rozdaje każdemu uczniowi macierz (załącznik 4). Następnie prosi,

aby każdy przypomniał sobie swoje działania w minionym tygodniu oraz zastanowił się, w której z ćwiartek znalazłoby się najwięcej z nich? W której ćwiartce spędzili najmniej, a w której najwięcej czasu? Każdą ćwiartkę macierzy należy uzupełnić przynajmniej pię-cioma pozycjami.

6. Podsumowanie pracy uczniów oraz całych zajęć.

Opracowane na podstawie:• Efektywne zarządzanie czasem, skrypt do zajęć WSP TWP, K-ce, 2010.

Załącznik 1.Czy czasem da się zarządzać?

Czas, to swego rodzaju, dany nam na „tu i teraz”, kapitał, w który warto starannie inwestować. Jest on zasobem ograniczonym, nie można go kupić, zmagazynować ani rozmnożyć. Z każdą chwilą staje się coraz cenniejszy, a poszukiwanie straconego czasu skazane jest na porażkę.

Czas jest nieuchwytny i tak naprawdę nie można nim zarządzać. Jedną rzeczą, jaką możemy zrobić, to nauczyć się lepiej i efektywniej wykorzystywać czas, który mamy do dyspozycji. Ozna-cza to, że poprzez kontrolowanie tego, co robimy, zarządzamy sobą w czasie (to mamy na myśli mówiąc o zarządzaniu czasem).

Zarządzanie sobą w czasie jest ważne w każdej dziedzinie naszego życia, zarówno w szkole, jak i w życiu prywatnym.

Page 32: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

31

Zarządzanie sobą w czasie wg. Stephena Coveya, to koncentracja na poszczególnych spra-wach/zdaniach oraz sposób myślenia i patrzenia na świat. Przypomnij sobie „koło życia” i alo-kację Twojego czasu w poszczególnych kawałkach koła oraz cele, jakie postawiłeś/aś sobie do realizacji w poszczególnych obszarach.

Załącznik 2.

Moja indywidualna alokacja czasu.

Załącznik 3.

Macierz Eisenhowera (Efektywne zarządzanie Czasem, 2010)

PILNE NIEPILNE

WA

ŻNE

• Sprawy naglące• Sprawy trudne i kryzysowe• Sprawy „na wczoraj”• Zadania o określonym terminie realiza-

cji

Wykonać osobiście natychmiast!

• Plany dalekosiężne• Zapobieganie problemom• Zlecanie zadań• Szkolenia

Planować!Systematycznie realizować!Sprawdzać stopień realizacji!

NIE

WA

ŻNE

• Zwykłe zadania• Spotkania• Listy raporty• Niektóre telefony• Pomaganie innym

Delegować!

• Przyjemności niekonieczne• Złodzieje czasu• Niektóre telefony• Perfekcjonizm

Unikać!

Page 33: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

32

Załącznik 4.Indywidualna macierz

PILNE NIEPILNE

WA

ŻNE

1..............................................................................2..............................................................................3..............................................................................4..............................................................................5..............................................................................

1..............................................................................2..............................................................................3..............................................................................4..............................................................................5..............................................................................

NIE

WA

ŻNE 1..............................................................................

2..............................................................................3..............................................................................4..............................................................................5..............................................................................

1..............................................................................2..............................................................................3..............................................................................4..............................................................................5..............................................................................

SCENARIUSZ 9 D2/ZAW

Tytuł: Bezpieczeństwo i higiena pracy – skrót informacji.

Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z podstawowymi informacjami dotyczącymi bezpie-czeństwa i higieny pracy.Cele szczegółowe. Uczeń:

• zna podstawowe zasady BHP, • potrafi wskazać przyczyny i skutki stresu w pracy,• wie, gdzie szukać informacji dotyczących BHP w jego zawodzie.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny.

Przebieg zajęć:W zależności od profilu zawodowego szkoły i klasy, w której nauczyciel realizuje zajęcia, po-

winien on dostosować scenariusz do odpowiedniej grupy zawodów.1. Nauczyciel prezentuje uczniom podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy ko-

rzystając z posiadanych aktualnych źródeł lub źródeł internetowych, np. ABC BHP Infor-mator dla pracodawców (PIP) https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/6843/abc%20bhp.pdf

2. Nauczyciel prezentuje na tablicy multimedialnej wybrane przez siebie informacje doty-czące sprzętu roboczego i jego minimalnych wymagań1.

3. Stres w pracy – przedstawienie podstawowych zagadnień2.• Czym jest stres w pracy.• Przyczyny stresu w pracy.• Związane z nim problemy:

- ekonomiczne,- zdrowotne.

1 https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/6129,sprzet-roboczy-minimalne-wymagania.html 2 https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/stres-w-pracy/6421,czym-jest-stres-.html

Page 34: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

33

• Grupy ryzyka – osoby najczęściej odczuwające stres w pracy, m.in. osoby młode, po-siadające niewielkie doświadczenie, nie posiadające odpowiednich kwalifikacji za-wodowych itp.

4. Omówienie wypadków przy pracy i związanych z pracą oraz postępowania w przypad-ku ich wystąpienia3.

5. Na witrynie Centralnego Instytutu Ochrony pracy – Państwowego Instytutu Badawcze-go znaleźć można dokładne opisy charakterystyk zagrożeń zawodowych konkretnych zawodów. Korzystając z tego źródła nauczyciel przedstawia uczniom zagrożenia zawo-dowe związane z zawodem, w którym są kształceni4.

6. Podsumowanie. Wyjaśnienie pojęć i wątpliwości.

SCENARIUSZ 10 D2/ZAW

Temat: Cele i dążenia życiowe.Cel edukacyjny: uświadomienie uczniom celów życiowych przyświecających ludziom na różnych etapach życia.Cele szczegółowe. Uczeń:

•potrafi wskazać przykłady celów życiowych,•zna i rozumie swoje indywidualne dążenia życiowe.Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, małe karteczki – kilka sztuk dla każdego z uczniów

(minimalnie 4/os), załącznik numer 1 lub raport „Cele i dążenia życiowe Polaków” CBOS 20105.

Przebieg zajęć:1. Zapoznanie z celem zajęć.2. Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się i zapisali na małych kartkach odpowiedzi

na następujące pytania:• Do czego dążę w moim życiu? • Co mnie motywuje do działania? • Czym kieruję się przy wyborze przyszłej pracy? • Co jest dla mnie najważniejsze?• Bez czego nie wyobrażam sobie mojego życia?

3. Następnie chętni uczniowie przyczepiają do tablicy swoje kartki, jedna osoba grupuje podobne odpowiedzi i odczytuje je po kolei. Uczniowie wspólnie decydują, w jakiej ko-lejności powinni ułożyć swoje odpowiedzi.

4. Nauczyciel prezentuje na tablicy multimedialnej cele życiowe określone w badaniu CBOS, w którym diagnozowano dążenia Polaków i wraz z uczniami uzupełnia nimi wcze-śniej udzielone przez nich odpowiedzi.

5. Dyskusja. Uczniowie wymieniają, co jest najważniejsze przy wyborze przyszłej kariery zawodowej. Na które z dążeń życiowych należy zwrócić uwagę przy wyborze zawodu, a na które z celów życiowych kariera nie ma wpływu.

3 https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/wypadek-przy-pracy/wypadki-zwiazane-z-praca 4 http://w w w.ciop.pl/CIOPPor talWAR/appmanager/c iop/pl?_nfpb=true&pageLabel =P72001428513405459537795 Opracowano na podstawie:http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2010/K_161_10.PDF (wersja skrócona w załączniku numer 10)

Page 35: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

34

6. Podsumowanie. Zwrócenie uwagi na konieczność przeanalizowania własnych celów i dążeń życiowych pod kątem możliwości i warunków zatrudnienia w danym regionie, np. potrzeba przeprowadzki, praca na kilka zmian, niska pensja na początku kariery.

Załącznik 1.Badanie CBOS6;

CELE I DĄŻENIA ŻYCIOWE POLAKÓWBS/161/2010

6 http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2010/K_161_10.PDF 22.04.2017 op. Katarzyna Kowalczuk, W-wa 2010

- 5 -

ODPOWIEDZI OSÓB MAJĄCYCH JAKIEŚ CELE I DĄŻENIA (N = 735)

CBOS

Jakie są Pana(i) dążenia, cele? Finanse Osiągnięcie odpowiednich warunków materialno-bytowych 20% Plany mieszkaniowe 14% Dobra, wysoka, godna emerytura 3% Zakup różnego rodzaju dóbr 2% Spłata długów, kredytów, pożyczek 2% Praca Znalezienie zatrudnienia, zmiana pracy 10% Posiadanie stałej pracy, utrzymanie dotychczasowej, stabilizacja zawodowa 6% Lepsze zarobki, dobrze płatna praca 6% Własna działalność gospodarcza 5% Awans zawodowy, spełnienie ambicji zawodowych 3% Praca – ogólnie 11% Rodzina Szczęście rodzinne, harmonia, zrozumienie i wzajemna pomoc 8% Zapewnić dobre wykształcenie swoim dzieciom 8% Wspomagać swoje dzieci, zapewnić im przyszłość i dobre warunki 8% Założyć rodzinę, znaleźć partnera 8% Dobrze wychować swoje dzieci 6% Mieć dzieci 2% Plany dotyczące własnej osoby Wykształcenie 12% Udane życie osobiste 5% Wyjazdy, podróże 4% Samodoskonalenie, rozwijanie się (swoich pasji i zainteresowań) 2% Czas wolny, wypoczynek, rekreacja 1% Religia, wiara 1% Zdrowie Zdrowie własne i najbliższych 16% Cele społeczne Pragnienie stabilizacji politycznej gospodarczej i społecznej w kraju i na świecie (wzrost gospodarczy, bezpieczeństwo, zgoda społeczna) 7%

Chęć zaangażowania się w życie społeczne (np. udział w samorządach, pomoc charytatywna) 1%

Starość, emerytura Doczekać emerytury 3% Dożyć spokojnej, późnej starości 2% Spokój Spokój, spokojne życie 4% Inne

* Pominięto osoby odpowiadające „trudno powiedzieć” i odmawiające odpowiedzi ** Odsetki nie sumują się do 100, gdyż respondenci mogli wymieniać różne cele i dążenia

Page 36: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

35

Odpowiedzi osób ankietowanych z podziałem na płeć:

- 6 -

UWARUNKOWANIA ASPIRACJI

Na różnych etapach życia ludzie wyznaczają sobie odmienne dążenia i cele. Nie dziwi

zatem fakt, że najsilniejszy wpływ na aspiracje ankietowanych ma wiek, pozwalający

w przybliżeniu określić etap cyklu życia. Jednak badania pokazują, iż na plany życiowe

wpływają również takie czynniki, jak: płeć, wykształcenie, sytuacja materialna i do pewnego

stopnia miejsce zamieszkania.

Mężczyźni częściej niż kobiety wymieniają finanse i pracę jako obszary, na których

koncentrują się ich aspiracje. Dla kobiet sferą, w której chcą się realizować, dużo częściej jest

rodzina, trochę częściej mówią również o planach dotyczących własnej osoby oraz trosce

o zdrowie.

CBOS

RYS. 3. DĄŻENIA I CELE POLAKÓW (ZRÓŻNICOWANIE ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ) 47%

43%

35%

22%

14%

7%

5%

4%

6%

36%

39%

44%

27%

19%

8%

4%

5%

5%

Finanse

Praca

Rodzina

Plany dotyczące własnej osoby

Zdrowie

Cele społeczne

Starość, emerytura

Spokój

Inne

Mężczyźni Kobiety

* Pominięto osoby odpowiadające „trudno powiedzieć” i odmawiające odpowiedzi ** Odsetki nie sumują się do 100, gdyż respondenci mogli wymieniać różne cele i dążenia

Analizując bardziej szczegółowe cele wśród mężczyzn i kobiet odnajdujemy

w większości te same kategorie, ale w innej konfiguracji. Co czwarty mężczyzna (25%)

mówi o potrzebie zapewnienia sobie i swojej rodzinie odpowiednich warunków materialno-

-bytowych. Na drugim miejscu są plany mieszkaniowe (15%), a na kolejnych – ogólnie praca

i zdrowie (po 14%). Natomiast kobiety najczęściej wymieniają dbałość o zdrowie własne

i najbliższych (19%), a dopiero w drugiej kolejności mówią o dążeniu do zapewnienia

odpowiednich warunków finansowych (17%). Na trzeciej pozycji znalazło się pragnienie

zdobycia określonego wykształcenia (14%).

Pięć najważniejszych celów życiowych Polaków z podziałem na płeć:

- 7 -

Tabela 1 Pięć najważniejszych celów życiowych Polaków (wg płci):

Mężczyźni Kobiety 1. Odpowiednie warunki materialno-bytowe 25% 1. Zdrowie własne i najbliższych 19% 2. Plany mieszkaniowe 15% 2. Odpowiednie warunki materialno-bytowe 17% 3. Praca – ogólnie oraz zdrowie własne

i najbliższych po 14% 3. Wykształcenie 14%

4. Wykształcenie oraz założenie rodziny po 11% 4. Znalezienie pracy oraz plany mieszkaniowe po 13%

5. Szczęście rodzinne 10% 5. Dobrze wykształcić dzieci oraz wspomagać dzieci po 11%

Aspiracje i ambicje badanych są bardzo silnie zdeterminowane przez wiek, który ma

szczególnie duży wpływ na dążenia w takich dziedzinach, jak: praca, plany dotyczące własnej

osoby, zdrowie i cele społeczne. Plany większości młodych ludzi (od 18 do 34 lat) dotyczą

życia zawodowego (66%), które wymienia tylko co czternasty badany powyżej 55 roku życia

(7%). Niemal dwie piąte młodych respondentów (38%) wyznacza sobie dążenia związane

z samorealizacją pozazawodową. Takie plany ma tylko co ósma starsza osoba (13%).

Natomiast dbanie o zdrowie jest dążeniem ponad jednej trzeciej ankietowanych powyżej

55 roku życia (35%) i jedynie 3% najmłodszych. Najstarsi badani częściej zwracają uwagę

również na cele społeczne.

CBOS

RYS. 4. DĄŻENIA I CELE POLAKÓW (ZRÓŻNICOWANIE ZE WZGLĘDU NA WIEK) 43%

66%

45%

38%

3%

3%

1%

2%

5%

46%

39%

45%

19%

18%

7%

7%

4%

4%

32%

7%

23%

13%

35%

16%

7%

8%

7%

Finanse

Praca

Rodzina

Plany dotyczące własnej osoby

Zdrowie

Cele społeczne

Starość, emerytura

Spokój

Inne

18 - 34 lata35 - 54 lata55 lat i więcej

* Pominięto osoby odpowiadające „trudno powiedzieć” i odmawiające odpowiedzi ** Odsetki nie sumują się do 100, gdyż respondenci mogli wymieniać różne cele i dążenia

Page 37: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

36

Odpowiedzi osób ankietowanych z podziałem na wiek:

- 7 -

Tabela 1 Pięć najważniejszych celów życiowych Polaków (wg płci):

Mężczyźni Kobiety 1. Odpowiednie warunki materialno-bytowe 25% 1. Zdrowie własne i najbliższych 19% 2. Plany mieszkaniowe 15% 2. Odpowiednie warunki materialno-bytowe 17% 3. Praca – ogólnie oraz zdrowie własne

i najbliższych po 14% 3. Wykształcenie 14%

4. Wykształcenie oraz założenie rodziny po 11% 4. Znalezienie pracy oraz plany mieszkaniowe po 13%

5. Szczęście rodzinne 10% 5. Dobrze wykształcić dzieci oraz wspomagać dzieci po 11%

Aspiracje i ambicje badanych są bardzo silnie zdeterminowane przez wiek, który ma

szczególnie duży wpływ na dążenia w takich dziedzinach, jak: praca, plany dotyczące własnej

osoby, zdrowie i cele społeczne. Plany większości młodych ludzi (od 18 do 34 lat) dotyczą

życia zawodowego (66%), które wymienia tylko co czternasty badany powyżej 55 roku życia

(7%). Niemal dwie piąte młodych respondentów (38%) wyznacza sobie dążenia związane

z samorealizacją pozazawodową. Takie plany ma tylko co ósma starsza osoba (13%).

Natomiast dbanie o zdrowie jest dążeniem ponad jednej trzeciej ankietowanych powyżej

55 roku życia (35%) i jedynie 3% najmłodszych. Najstarsi badani częściej zwracają uwagę

również na cele społeczne.

CBOS

RYS. 4. DĄŻENIA I CELE POLAKÓW (ZRÓŻNICOWANIE ZE WZGLĘDU NA WIEK) 43%

66%

45%

38%

3%

3%

1%

2%

5%

46%

39%

45%

19%

18%

7%

7%

4%

4%

32%

7%

23%

13%

35%

16%

7%

8%

7%

Finanse

Praca

Rodzina

Plany dotyczące własnej osoby

Zdrowie

Cele społeczne

Starość, emerytura

Spokój

Inne

18 - 34 lata35 - 54 lata55 lat i więcej

* Pominięto osoby odpowiadające „trudno powiedzieć” i odmawiające odpowiedzi ** Odsetki nie sumują się do 100, gdyż respondenci mogli wymieniać różne cele i dążenia

Pięć najważniejszych celów życiowych Polaków z podziałem na wiek:

- 8 -

Różnice w orientacjach życiowych na różnych etapach życia są jeszcze bardziej

widoczne przy analizach bardziej szczegółowych celów. Dla ludzi młodych, między 18 a 34

rokiem życia, najważniejsze jest zdobycie wykształcenia (30%). Częściej niż co piąty (22%)

mówi o potrzebie znalezienia pracy i poprawy warunków mieszkaniowych (zdobycia

własnego mieszkania bądź domu lub jego remont). Dla niemal co piątego (19%) celem jest

założenie rodziny.

Dla osób w średnim wieku (od 35 do 55 lat) na plan pierwszy wysuwa się kwestia

zapewnienia odpowiednich warunków materialno-bytowych (25%). Na drugiej pozycji

znajduje się dążenie do dbania o zdrowie (18%). Niemal tyle samo badanych w tym wieku

(17%) skupia się na wykształceniu swoich dzieci.

Natomiast dla ankietowanych powyżej 55 roku życia najważniejsze jest zdrowie

(35%). O warunki materialne planuje zatroszczyć się niemal co piąty badany w tym wieku

(18%), co oznacza, że mniej więcej o połowę mniej starszych respondentów koncentruje się

na swoich warunkach materialnych niż na zdrowiu. Prawie co siódmy badany z tej grupy

(15%) mówi o pragnieniu stabilizacji sytuacji politycznej, społecznej lub gospodarczej

w kraju i na świecie i jest to trzeci najczęściej wymieniany cel. Tabela 2

Pięć najważniejszych celów życiowych dla badanych w wieku: 18 – 34 lata 35 – 55 lat 55 lat i więcej

1. Wykształcenie 30% 1. Odpowiednie warunki materialno-bytowe 25% 1. Zdrowie własne

i najbliższych 35%

2. Znalezienie pracy oraz plany mieszkaniowe po 22% 2. Zdrowie własne

i najbliższych 18% 2. Odpowiednie warunki materialno-bytowe 18%

3. Założenie rodziny 19% 3. Dobrze wykształcić dzieci 17%

3. Stabilizacja polityczna, gospodarcza i społeczna

15%

4. Praca – ogólnie 18% 4. Plany mieszkaniowe 12% 4. Wspomóc, wesprzeć dzieci 13%

5. Szczęście rodzinne 12% 5. Wspomóc, wesprzeć

dzieci oraz praca – ogólnie

po 11%5. Spokojne życie oraz

dobra i godna emerytura

po 8%

Miejsce zamieszkania w umiarkowany sposób wpływa na dążenia i cele badanych.

Okazuje się jednak, że mieszkańcy wsi znacznie częściej niż ludność w miastach wiążą swoje

aspiracje z pracą. Natomiast mieszkańcy miast trochę częściej wyznaczają sobie cele

dotyczące własnej osoby. Respondenci z największych miast (powyżej 100 tys. ludności)

częściej niż badani z mniejszych miejscowości mówią o finansach.

Page 38: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

37

SCENARIUSZ 11 D2/ZAW

Temat: Choroby zawodowe. Cel edukacyjny: przedstawienie uczniom podstawowych informacji dotyczących chorób zawodowych.Cele szczegółowe. Uczeń:

• zna zagrożenia zdrowotne, związane z wybranym przez siebie zawodem,•wie, jakie istnieją choroby zawodowe,• potrafi określić choroby zawodowe w wybranym zawodzie,Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny.

Przebieg zajęć:W zależności od profilu zawodowego szkoły i klasy, w której nauczyciel realizuje zajęcia, po-

winien dostosować scenariusz do odpowiedniej grupy zawodów.1. Zapoznanie z celem zajęć.2. Na witrynie Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawcze-

go znaleźć można dokładne opisy charakterystyk zagrożeń zawodowych konkretnych zawodów7. Korzystając z tego źródła nauczyciel przedstawia uczniom zagrożenia zawo-dowe związane z zawodem, w którym są kształceni.

3. Następnie na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych, nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej wykaz chorób zawodowych. Zadanie 1. Zadaniem uczniów jest określenie jakiego typu zawody mogą powodować wybraną chorobę zawodową.

4. Zadanie 2. Uczniowie dzielą się na grupy 3-4 osobowe i analizując wykaz chorób zawodo-wych, poszukują informacji na temat nieznanych wcześniej chorób zawodowych – wyja-śniają pojęcia opisując krótko daną chorobę. Następnie prezentują na forum klasy najcie-kawsze informacje w taki sposób, aby omówić większość chorób zawartych w tabeli.

5. W zależności od profilu zawodowego klasy i planów zawodowych, uczniowie określają, jakie choroby zawodowe mogą dotyczyć ich w przyszłej pracy.

Zadanie 3. Uczniowie wspólnie zastanawiają się i przeprowadzają dyskusję dotyczącą sposobów ochrony pracownika przed chorobami zawodowymi w ramach wybranych przez nich profesji oraz zawodu, w którym się kształcą.

6. Podsumowanie zajęć. Wyjaśnienie niejasnych informacji.

7 Opracowano na podstawie: http://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true &_pageLabel=P7200142851340545953779Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. 2013 poz. 1367)

Page 39: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

38

SCENARIUSZ 12 D2/ZAW

Tytuł: Dokumenty rekrutacyjne - list motywacyjny. Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów ze wzorami, zasadami tworzenia oraz najczęstszymi błędami popełnianymi w czasie pisania listu motywacyjnego.Cele szczegółowe. Uczeń:

• wie, jak wygląda list motywacyjny,• zna zasady tworzenia tego typu dokumentu, • rozpoznaje najczęściej popełniane błędy.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, komplet załączników dla każdego ucznia.

Przebieg zajęć:1. Nauczyciel prosi uczniów o zastanowienie się, w jakim celu kandydaci piszą i wysyłają do

potencjalnych pracodawców listy motywacyjne. 2. Nauczyciel prezentuje na tablicy multimedialnej wzór listu motywacyjnego oraz omawia

układ poszczególnych jego elementów (załącznik 1). 3. Wspólne refleksja nad zasadami i błędami pojawiającymi się w listach motywacyjnych.

Zadanie 1. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej przykładowy list motywacyj-ny (załącznik 3), zadaniem uczniów jest wskazać błędy i zaproponować zmianę.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej i omawia z uczniami 5 zasad oraz 5 naj-częstszych błędów popełnianych w liście motywacyjnym (załącznik 2).

5. Podsumowanie zajęć. Wyróżnienie nowych i najciekawszych informacji, które uczniowie zapamiętali.

Komentarz Na koniec zajęć, nauczyciel powinien rozdać uczniom załączniki nr 1, 2, 3 tak, aby każdy

uczeń posiadał komplet informacji dotyczących tworzenia listów motywacyjnych.Jako zadanie domowe, nauczyciel może zadań uczniom stworzenie własnego listu moty-

wacyjnego w odpowiedzi na wybraną ofertę pracy. Będzie to punkt wyjścia do kolejnych zajęć dotyczących rozmowy rekrutacyjnej lub analizy rynku pracy. Pomoże także nauczycielowi wes-przeć uczniów w trudnym zadaniu tworzenia dokumentów i ułatwi nadzór nad ich poprawno-ścią oraz ewentualne korekty.

Załącznik 1.

Miejscowość, dataImię i nazwisko kandydataAdres – ulica i numer domuAdres – miejscowość i kod pocztowy

Szanowna Pani/PanImię i nazwisko adresata

Stanowisko adresataPełna nazwa firmy

Pełny adres firmy - ulica i numerPełny adres firmy - miejscowość i kod pocztowy

Page 40: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

39

Tytuł pisma: List motywacyjnyWstęp – „W nawiązaniu do oferty pracy zamieszczonej …”/„Po zapoznaniu się z ofertą pracy

…” „chciałbym(chciałabym) przedstawić swoją kandydaturę na stanowisko …” – informacja w ja-kim celu stworzony został list i na jakie stanowisko kandydat aplikuje.

Część zasadnicza – „Dotychczas, zarówno w ramach pracy zawodowej, jak i praktyk szkol-nych, pracowałam na stanowiskach związanych z …”/„Posiadam doświadczenie w pracy ….”/ „Pomimo braku doświadczenia w pracy na stanowisku …” – ta część dotyczy posiadanych kwa-lifikacji, doświadczenia, kursów oraz umiejętności technicznych przydatnych w pracy. Dodat-kowym atutem będzie informacja jaki jest dalszy plan rozwoju zawodowego, np. kurs związany z danym stanowiskiem.

„Cechuje mnie …”, „Jestem osobą …”, „Świetnie sprawdzam się w …” – dokładne informacje odnoszące się do cech osobowości, które pracodawca może uznać za niezbędne do pracy. Nie należy wymieniać cech charakteru po przecinku, lecz starać się je opisać.

Zakończenie – podsumowanie kandydata jako przyszłego pracownika – wskazanie co firma może zyskać po jego zatrudnieniu oraz prośba o informację zwrotną od pracodawcy.

Z poważaniem,WŁASNORĘCZNY PODPIS

Załączniki:1. Curriculum Vitae2. Posiadane certyfikaty związane ze stanowiskiem

Załącznik 2.5 zasad dobrego listu motywacyjnego8

1. Najważniejsze, aby list motywacyjny pisany był dla konkretnej firmy w odpowiedzi na daną ofertę pracy a każde wymaganie postawione przez pracodawcę powinno mieć w nim swoje odzwierciedlenie – nie powinien być to dokument uniwersalny, ponieważ rekruter szybko to zauważy i kandydat straci jego zaufanie.

2. Powinien mieć odpowiednią formę – pisany jest w pierwszej osobie, jego długość nie powinna przekraczać 1 strony A4. Istnieje wiele wzorów listów motywacyjnych, jednak wszystkie wyglądają podobnie - jak pismo urzędowe zawierające odpowiednie elemen-ty w odpowiednich miejscach.

3. List powinien być połączony z CV - nie powinien być jego kopią, powinien je uzupełniać, dodając kandydatowi „cechy ludzkie”, pokazując, że jest ciekawym człowiekiem i warto się z nim spotkać. List ma przekonać potencjalnego pracodawcę i ukazać kandydata jako osobę, która nadaje się do pracy. Dla wielu pracodawców brak doświadczenia połączony z silną motywacją i chęcią do nauki, jest ciekawym rozwiązaniem, które pozwala uniknąć złych nawyków z poprzedniej firmy.

4. Powinien zawierać informacje, na które nie ma miejsca w CV - informacje o wcześniej-szych sukcesach, nagrodach oraz wydarzeniach potwierdzających posiadane cechy cha-rakteru i umiejętności potrzebne na danym stanowisku.

5. Musi być autentyczny – powinien eksponować najważniejsze atuty, dokładnie pokazać pracodawcy, co kandydat może wnieść do firmy. Należy podkreślić i rozbudować infor-

8 Materiały opracowane na podstawie artykułów zamieszczonych na witrynach: www.listmotywacyjny.org, www.list-motywacyjny.com.pl, www.kluczdokariery.pl, www.listycv.pl

Page 41: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

40

macje o tych kwalifikacjach i umiejętnościach, które są odpowiedzią na ofertę. Podobnie jak CV, list powinien zawierać jedynie prawdziwe informacje - wszystkie zostaną zweryfi-kowane w czasie rozmowy kwalifikacyjnej.

5 najczęstszych błędów popełnianych w liście motywacyjnym1. Kopiowanie informacji zawartych w CV – w liście motywacyjnym należy je rozszerzyć

i dokładnie opisać wskazując na najważniejsze z nich.2. Błędy w imieniu, nazwisku lub innych danych adresata listu.3. Wskazywanie swoich słabych stron lub braków np. w umiejętnościach technicznych czy

cechach charakteru.4. Zbyt obszerne podawanie informacji, które nie mają związku z wymaganiami konkretne-

go stanowiska pracy – szczegółowo powinny być opisane jedynie te umiejętności i ce-chy, których oczekuje pracodawca. O pozostałych można wspomnieć, lecz nie powinny one być mocno zaznaczone.

5. Proszenie o przyjęcie do pracy argumentując np. brakiem środków do życia lub wiedzą o niejawnych informacjach dotyczących firmy. Celem napisania listu, nie jest prośba o za-trudnienie, lecz dlaczego kandydat zdecydował się odpowiedzieć na określoną ofertę pracy i dlaczego będzie idealny na danym stanowisku.

Załącznik 3.Krzyszków, 02.25.2017

Jan Niezbędnyul. Szewska 4/4 50-987 Krzyszków

Szanowna PaniMagda Bacz

Szefowa działu KadrHotel Nurek

Ulica Orzechowa 23-25 76-003 Rybnik

List motywacyjny

We wstępie chciałbym powiedzieć, że dostałem do Pani adres od znajomego, który słyszał, że szukacie młodszego kucharza.

Jestem uczniem ostatniej klasy szkoły średniej dla dorosłych w Kaskowie w klasie o pro-filu dla kucharzy. Nie mam dużego doświadczenia, ale bardzo chcę się uczyć. Jestem pilnym uczniem, mam dużo dobrych i bardzo dobrych ocen z zajęć z praktycznego gotowania.

Niedawno odbyłem praktykę w Hostelu Marianka w Krzyszkowie, gdzie pracowałem na kuchni jako zastępca szefa kuchni. Szło mi dobrze, dlatego praktyka została przedłużona o ko-lejny miesiąc. Szefowa była ze mnie zadowolona – starałem się bardzo, uczyłem wielu nowych rzeczy każdego dnia. Potrafię ugotować dużo różnych smacznych potraw i dobrze się ze mną współpracuje. Przez kilka dni dostałem szansę, aby przejąć stery w kuchni i świetnie nam poszło – zespół na początku był problemowy, ale szybko złapaliśmy kontakt i dobrze nam się razem pracowało. W przyszłości chciałbym zostać szefem kuchni w dobrym hotelu – takim jak Wasz.

Jeśli nadal szukacie młodszego kucharza – proponuję moją kandydaturę, ponieważ jestem człowiekiem porządnym, uczciwym, ambitnym i chcę się rozwijać. Jestem pewny, że będziecie

Page 42: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

41

zadowoleni z mojej pracy, bo bardzo się staram jak najwięcej nauczyć i wiem, że gotowanie jest tym, co chcę robić w życiu. Dlatego doceniam każdą chwilę, kiedy ktoś chce mnie nauczyć czegoś wartościowego.

Bardzo proszę o kontakt.

Z poważaniem,Jan Niezbędny

Załączniki:1. Curriculum Vitae

SCENARIUSZ 13 D2/ZAW

Tytuł: Dokumenty rekrutacyjne – Życiorys.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów ze wzorami, zasadami tworzenia oraz najczęstszymi błędami popełnianymi w czasie pisania Curriculum Vitae.Cele szczegółowe. Uczeń:

• wie, jak powinien wyglądać życiorys, • zna zasady tworzenia tego typu dokumentu rekrutacyjnego,• zdaje sobie sprawę z najczęściej popełnianych błędów.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, komplet załączników dla każdego ucznia.

Przebieg zajęć:1. Nauczyciel prosi uczniów o zastanowienie się, w jakim celu tworzone są i wysyłane do

potencjalnych pracodawców dokumenty rekrutacyjne - Curriculum Vitae. 2. Wspólne zastanowienie się, jakie ważne informacje powinny być zawarte w ramach ży-

ciorysu.3. Nauczyciel prezentuje na tablicy multimedialnej i omawia szczegółowo wzór CV –

wszystkie elementy, które powinien zawierać oraz ich układ na stronie (załącznik 1).4. Wspólne zastanowienie się, według jakich zasad powinno się pisać CV oraz jakie

są najczęściej popełniane błędy przy jego tworzeniu. 5. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej i omawia z uczniami 10 zasad oraz 10

najpopularniejszych błędów przy pisaniu CV (załącznik 2). Zadanie 1. Korzystając z przykładowego błędnego wzoru CV, uczniowie wyszukują błę-

dy w nim zawarte i proponują zmiany (załącznik 3).6. Podsumowanie zajęć. Wyróżnienie nowych i najciekawszych informacji, które uczniowie

zapamiętali.

Komentarz Na koniec zajęć, nauczyciel powinien rozdać uczniom załączniki nr 1 i 2 tak, aby każdy uczeń

posiadał komplet informacji dotyczących tworzenia Curriculum Vitae.Jako zadanie domowe, nauczyciel może zadań uczniom stworzenie własnego CV w odpo-

wiedzi na wybraną ofertę pracy. Będzie to punkt wyjścia do kolejnych zajęć dotyczących roz-mowy rekrutacyjnej lub analizy rynku pracy. Pomoże także nauczycielowi wesprzeć uczniów w trudnym zadaniu tworzenia dokumentów i ułatwi nadzór nad ich poprawnością oraz ewen-tualne korekty.

Page 43: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

42

Załącznik 1.Curriculum Vitae

Dane osobowe:1. Imię i nazwisko. 2. Adres zamieszkania.3. Numer telefonu.4. Adres e-mail.

Wykształcenie:1. Zawiera dokładne informacje o ukończonych szkołach oraz profilach klas.

W opisie danych szkoły wystarczy pełna nazwa i miejscowość.2. Według zasad pisania CV, wykształcenie umieszcza się w ramach odwrotnej chronologii –

najwyżej powinno znaleźć się najbardziej aktualne wykształcenie.3. Natomiast najniżej – najdawniej ukończoną szkołę.

Doświadczenie zawodowe:1. Zawiera informacje dotyczące nazwy firmy, okresu wykonywania pracy (umieszcza się mie-

siąc i rok), nazwę zajmowanego stanowiska oraz skrótowy zakres obowiązków.2. Stosuje się również zasadę odwróconej chronologii.

Kursy i szkolenia:1. Opis wszystkich posiadanych kursów i szkoleń potwierdzających kwalifikacje zawodowe.

Umiejętności:1. W tej części wskazuje się pracodawcy na posiadane umiejętności, które będą przydatne

w przyszłej pracy – często zamieszczone są one w ofercie pracy.2. Na przykład: biegła obsługa programów komputerowych – konkretne nazwy;

prawo jazdy kategorii … ; umiejętność analitycznego myślenia; dobra organizacja pracy własnej; skrupulatność i rzetelność w wykonywaniu powierzonych obowiązków; umiejęt-ność pracy w grupie.

Języki obce:1. Określanie poziomu znajomości języka obcego należy opisać według Skali Rady Europy:

A1, A2, B1, B2, C1, C2. Przy czym A1 to stopień najniższy, a C2 – najwyższy.

Zainteresowania:1. Warto dopisać kilka konkretnych zainteresowań, o których można opowiedzieć w czasie

rozmowy. Film, książki, muzyka, podróże, sport, moda – to najczęściej wpisywane zaintere-sowania, które niewiele mówią o kandydacie.

Klauzula o przetwarzaniu danych osobowych. Zawsze na końcu CV należy umieścić zgodę na prze-twarzanie danych osobowych zawartych w ofercie pracy, aby pracodawca mógł je wykorzystać - skontaktować się z kandydatem.

Page 44: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

43

Załącznik 2.

10 zasad dobrego CV9:1. CV jest narzędziem marketingowym, które powinno reklamować pracodawcy kandyda-

ta, jako idealnego na dane stanowisko.2. Powinno być bardzo przejrzyste, precyzyjne oraz zawierać informacje łatwe w zrozumie-

niu – rekruter poświęca niewiele czasu na czytanie jednego CV, więc powinny być w nim zawarte tylko najważniejsze elementy

3. CV powinno być dopasowane do oferowanego miejsca pracy – konkretne oczekiwania powinny być uwypuklone, a nazwa wysyłanego pliku powinna zawierać nazwę firmy np. Jan_Kos_CV_Neonet.

4. CV powinno zawierać jedynie prawdę – wszystkie informacje w nim zawarte będą anali-zowane podczas rozmowy (także zainteresowania).

5. Adres poczty elektronicznej powinien zawierać imię i nazwisko kandydata oraz powinien znajdować się na witrynie brzmiącej neutralnie, np. @gmail.com, @wp.pl.

6. CV może zawierać jedną lub dwie strony, powinno być pisane na komputerze, jednym typem czcionki (Arial, Tahoma, Calibri, Verdana), w jednym formacie (najlepiej wysyłać CV w formacie PDF) oraz powinno być wyjustowane, w jak największej części (także bez pojedynczych liter na końcach linijek) – wygląda wtedy czytelniej.

7. Kolorowe zdjęcie umieszcza się w prawym górnym rogu (format legitymacyjny).8. Należy stosować nieosobowe formy czasowników – np. umiejętność pracy w zespole.9. Warto pochwalić się odbytym wolontariatem, praktyką czy stażem, nawet niezwiązanym

z danym stanowiskiem.10. Na koniec zawsze należy dodać formułę wyrażającą zgodę na przetwarzanie danych oso-

bowych – bez niej pracodawca nie będzie mógł wykorzystać danych w celu kontaktu.

10 najpopularniejszych błędów w CV:1. CV nie może być zbyt długie. Nie jest opowiadaniem o kandydacie – należy zachować

odpowiednia formę dokumentu.2. Nie powinno się wysyłać jednego CV do kilku różnych firm – każda z nich poszukuje in-

nego pracownika, więc każde CV powinno być dopasowane do konkretnej firmy (często wymagania niewiele się różnią, jednak należy zwrócić uwagę na szczegóły).

3. Nie należy używać kolorowych kartek papieru.4. Należy unikać zdjęć zabawnych, imprezowych, wakacyjnych oraz widoku całego ciała.5. Nie powinno się używać czasowników w pierwszej osobie – tylko forma bezosobową.6. Nie należy wysyłać dokumentów rekrutacyjnych z nieprofesjonalnie brzmiących adresów

e-mail, np. @buziaczek.pl, @amorek.pl itp.7. Nie powinno się dodawać informacji dotyczących miejsce urodzenia, nazwiska panień-

skiego, obywatelstwa (jeśli jest polskie), stanu cywilnego, itp. – to informacje zbędne.8. Nie należy wpisywać biegłości w posługiwaniu się językiem polskim – jest to w większo-

ści przypadków oczywista informacja.9. Nie należy przesadnie się przechwalać – pozytywne ale realne spojrzenie na własną oso-

bę jest wystarczającą reklamą.

9 Materiały opracowane na podstawie artykułów zamieszczonych na witrynach: ww.kluczdokariery.pl, www.cvkreator.pl, www.kariera.pracuj.pl, www.interviewme.pl oraz www.wiadomosci24.pl

Page 45: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

44

10. Przed wysłaniem CV do potencjalnego pracodawcy należy przeczytać je kilkukrotnie oraz pokazać drugiej osobie. Pozwoli to uniknąć częstego problemu, jakim są błędy orto-graficzne, gramatyczne, czy stylistyczne.

Załącznik 3.

CURRICULUM VITE

Imię i nazwisko: Janek NiezbędnyAdres zamieszkania: ul. Szewska 4/4 Krzyszków 50-987 (woj. kujawsko-pomorskie)

Adres zameldowania: ul. Kotowicka 3a, 87-443 Bogdanowice SieradzkieData i miejsce urodzenia: 20 maj 1987 Przusowice

Stan cywilny: kawaler, bez dzieciNumer telefonu: (+48) 78 776 23 23 (Nju)

Adres mailowy: [email protected]

Wykształcenie:2015 - teraz Szkoła Średnia dla Osób Dorosłych w Kaskowie – profil zawodowy – kucharz (egzamin zawodowy przede mną)2012-2015 Zespół Szkół w Wambierzycach – profil zawodowy – monter Egzamin zawodowy na 4

Doświadczenie zawodowe:Doświadczenia zawodowego nie mam, bo dopiero robię szkołę, ale byłem na praktykach, trochę już umiem, i wiem, że gotowanie mi się podoba i chcę się dalej rozwijać w tym kierunku.

Umiejętności:Lubię gotować,

Dobrze czuje się jako szef zespołu – umiem kierować ludźmiZnam się na komputerach,Prawo jazdy kat. B (2009),

Języki:Angielski – umiem się dogadać;

Niemiecki – bardzo podstawowy

Zainteresowania:Gotowanie, gry komputerowe, muzyka, podróże, dobre filmy

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu

rekrutacji (zgodnie z Ustawą z dnia 29.08.1997 roku o Ochronie Danych Osobowych; (tekst jednolity:

Dz.U. z 2015r., poz. 2135).

Page 46: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

45

SCENARIUSZ 14 D2/ZAW

Tytuł: Praca za granicą – wyszukiwanie informacji na portalu Europa.eu Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z zasadami obowiązującymi potencjalnych kandy-datów do pracy za granicą. Cele szczegółowe. Uczeń:

•potrafi znaleźć na portalu Europa.eu potrzebne informacje, •zna zasady, na jakich może podjąć pracę w krajach Unii Europejskiej.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, (można wykorzystać oryginalną stronę inter-netową Europa.eu10).

Przebieg zajęć:Nauczyciel omawia różnice dotyczące pracy w Polsce i poza granicami kraju (np. krajach UE).1. Prawna wykładnia pracy za granicą - najważniejsze kwestie:

a) pozwolenia na pracę – czy są wymagane i gdzie; jak wygląda oddelegowanie do pra-cy za granicą:• obywatele Polski mają prawo pracować, bez pozwolenia na pracę, w dowolnym

kraju UE, zarówno w ramach umowy o pracę, jak i własnej działalności;• obywatelom Polski przysługuje prawo do mieszkania w kraju UE, w którym pod-

jęli pracę;• mają także prawo do równego traktowania – takiego samego wsparcia jak oby-

watele danego kraju (dotyczy to m.in. warunków zatrudnienia i pracy, wynagro-dzenia, bezpieczeństwa i higieny pracy, dostępu do mieszkań, szkoleń, wszyst-kich przywilejów podatkowych i socjalnych, a także zwolnienia oraz powrotu do pracy);

• obywatelom Polski przysługują świadczenia społeczne np. zniżki na przejazdy kolejowe, stypendia naukowe, zasiłki, świadczenia rodzinne, renty, dodatkowe emerytury, prawo do usług tłumacza w czasie rozprawy sądowej;

b) „pracownik transgraniczny” – osoba pracująca w jednym kraju UE, a mieszkająca w innym, do którego wraca codziennie lub przynajmniej jeden dzień w tygodniu:• pracownik powinien dowiedzieć się, w którym kraju będzie musiał płacić podatki

oraz jakie przysługują mu prawa w zakresie ubezpieczenia społecznego (opieki zdrowotnej, świadczeń rodzinnych, zasiłku dla bezrobotnych, emerytury itp.);

• pracownik podlega przepisom prawnym obu krajów:- zatrudnienie i podatek dochodowy, zabezpieczenie społeczne (prawo kraju

w którym pracuje),- podatki od nieruchomości i większość pozostałych podatków, wszystkie for-

malności związane z pobytem w kraju UE (prawo kraju w którym mieszka).c) zabezpieczenie społeczne – pracownik powinien zarejestrować się w systemie za-

bezpieczeń społecznych w kraju przyjmującym go, aby móc korzystać z przywilejów danego kraju.

2. „Kwalifikacje zawodowe”

10 http://europa.eu/youreurope/citizens/index_pl.htm

Page 47: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

46

• „zawód regulowany” – zawód, który można wykonywać dopiero, gdy posiada się od-powiedni dyplom, zda egzamin lub zarejestruje w organizacji zawodowej (pracownik powinien przed wyjazdem za granicę sprawdzić, czy wykonywany przez niego za-wód jest zawodem regulowanym w kraju, do którego wyjeżdża);

• nauczyciel wyjaśnia kwestię uznawanych w krajach UE kwalifikacji zawodowych, re-gulacji zawodów, organizacji zawodowych itp.

3. Ważnym punktem do rozmowy są także podatki11 – różnice w podatku dochodowym w krajach UE oraz sytuacje, w których można uniknąć „podwójnego opodatkowania”.

4. Nauczyciel otwiera zakładkę „Zdrowie”12 i wspólnie z uczniami omawia najważniejsze kwestie dotyczące np.: • planowego i niezaplanowanego leczenia medycznego;• ubezpieczenia zdrowotnego;• opieki zdrowotnej poza granicami kraju.

5. Ciekawym działem jest dział „Praktyki”13, który zawiera informacja o możliwości wzięcia udziału w programie Erasmus+, np. jako wolontariusz14.

6. Podsumowanie. Dyskusja dotycząca różnic pomiędzy pracą za granicą, a pracą w Polsce.

Komentarz:W czasie podsumowania zajęć nauczyciel powinien dowiedzieć się, czego uczniowie jeszcze

nie wiedzą z zakresu tematyki dotyczącej pracy w Polsce.

SCENARIUSZ 15 D2/ZAW

Tytuł: Fundusze Europejskie.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z witryną internetową www.funduszeeuropejskie.gov.pl Cele szczegółowe. Uczeń:

• wie, gdzie szukać informacji dotyczących Funduszy Europejskich,• zna możliwości, które młodym osobom oferują Fundusze Europejskie.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, głośniki.

Przebieg zajęć:Nauczyciel otwiera stronę internetową www.funduszeeuropejskie.gov.pl 1. Nauczyciel prezentuje uczniom stronę oraz charakteryzuje jej zawartość – m.in. zagad-

nienia dotyczące dofinansowania w ramach Funduszy Europejskich dla osób młodych lub bezrobotnych:• strona główna – > zakładka „Skorzystaj” zawiera informacje, jak zacząć korzystać

z Funduszy Europejskich, jak znaleźć dofinansowanie, wzory dokumentów, obowiąz-ki osoby realizującej projekty;

• strona główna – > zakładka „O funduszach” – zawiera przekierowanie do najważniej-

11 http://europa.eu/youreurope/citizens/work/taxes/index_pl.htm12 http://europa.eu/youreurope/citizens/health/index_pl.htm13 http://europa.eu/youreurope/citizens/education/traineeships/index_pl.htm14 http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/individuals_en#tab-1-5

Page 48: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

47

szych materiałów, np. ofertę dla osób młodych, zasady działania funduszy, realizowa-ne projekty, poradniki i publikacje;

• zakładka „O funduszach” – > „Sprawdź ofertę dla młodych” – zawiera najważniejsze in-formacje dla osób poniżej 30 roku życia, które chciałby otrzymać dofinansowanie do szkoleń, pomoc w znalezieniu pracy lub dofinansowanie do założenia własnej firmy;

• zakładka „O funduszach” – > „Weź udział w szkoleniach i konferencjach” – po wybra-niu w filtrach „kim jesteś” – > osoba fizyczna i w „województwo” – > dolnośląskie – wyświetlają się wszystkie szkolenia i konferencje, które odbywają się w ramach wy-branego województwa;

• strona główna – > zakładka „Serwisy programów” – po wybraniu województwa dolnośląskiego następuje przekierowanie do strony Regionalnego Programu Woje-wództwa Dolnośląskiego (http://rpo.dolnyslask.pl), która zawiera wszystkie projekty realizowane i planowane dla mieszkańców wybranego województwa.

2. Podsumowanie zajęć. Dyskusja dotycząca możliwości jakie młodym ludziom dają Fundu-sze Europejskie.

SCENARIUSZ 16 D2/ZAW

Tytuł: Jak przebiega rekrutacja?Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z procesem rekrutacji – krok po kroku.Cele szczegółowe. Uczeń:

• wie, jak wygląda proces rekrutacji i zna jej poszczególne etapy,• zna metody poszukiwania pracy,• wie, czym różnią się oferty pracy,• rozumie wpływ serwisów społecznościowych na proces rekrutacji.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, ogłoszenia o pracę na różnego typu stanowi-ska (Internetu, prasa drukowana), 4-5 ofert pracy na to samo stanowisko u rożnych pra-codawców (nauczyciel może skorzystać z wyszukiwarki ofert pracy na Platformie REGSI).

Przebieg zajęć:1. Nauczyciel wspólnie z uczniami zastanawia się, jak wygląda proces rekrutacji oraz w jaki

sposób należy dobrze rozpocząć poszukiwanie pracy. Następnie wyświetla na tablicy multimedialnej informację dotyczącą całego przebiegu rekrutacji z podziałem na kolejne etapy (załącznik 1).

2. Nauczyciel wraz z uczniami określa, jakie elementy są niezbędne do napisania własnego planu zawodowego. Warto zastanowić się i odpowiedzieć szczerze na kilka pytań15:• Co lubię robić? Co sprawia mi przyjemność? Na czym spędzam czas wolny?• Co potrafię robić? W jakich typu zajęciach czuję się dobrze? (np. prace twórcze, prace

manualne, praca przy komputerze);• Co chciałbym robić w przyszłości?• Czego chciałbym się nauczyć?• W jakim miejscu chciałbym pracować? (np. biuro, urząd, prywatna firma);• Z kim chciałbym współpracować?

15 http://www.kluczdokariery.pl/twoja-kariera/planowanie-kariery/jaki-wybrac-zawod/art,12,jaki-zawod-wybrac-czyli-co-po-maturze.html 1.04.2017

Page 49: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

48

3. Zadanie 1. Jakie informacje zawierają oferty pracy? Burza mózgów. Uczniowie zapisują na tablicy multimedialnej wszystkie informacje, które według nich powinny znaleźć się w ofercie pracy. Następnie zastanawiają się, które z nich są najważniejsze i układają je w odpowiedniej kolejności. Przeglądając oferty pracy na takie samo stanowisko można znaleźć wiele różnych ofert pracy. Warto zastanowić się, jakiego typu wymagania powin-na spełniać oferta pracy – na czym kandydatowi najbardziej zależy:• miejsce pracy – firma prywatna, biuro, fabryka, urząd, szkoła, szpital;• położenie firmy – odległość od miejsca zamieszkania; • zakres obowiązków – co będzie robił i za co będzie odpowiedzialny pracownik w da-

nej firmie;• rodzaj umowy – o pracę, zlecenie, o dzieło;• wymiar pracy – etat 8/10/12 godzin, pół etatu, ćwierć etatu itp.;• zmianowość – jedna zmiana, dwie zmiany, trzy zmiany;• wynagrodzenie – najczęściej informacja ta podawana jest w czasie rozmowy rekruta-

cyjnej;• wielkość firmy – sklep osiedlowy, międzynarodowa firma samochodowa.

4. Zadanie 2. Porównanie ofert pracy na stanowisko tego samego typu u różnych praco-dawców – uczniowie szukają różnic, określają warunki pracy, zastanawiają się, która ofer-ta jest ciekawsza pod względem warunków pracy szczegółowo wymienionych w punk-cie 3 i wybierają według siebie najlepszą ofertę.

5. Nauczyciel prezentuje uczniom różne metody poszukiwania pracy:• poprzez ogłoszenia w Internecie:

- serwisy internetowe zajmujące się łączeniem pracodawców i pomocą w znalezie-niu pracownika (np. pracuj.pl, praca.pl)

- serwisy społecznościowe specjalizujące się w kontaktach zawodowo-bizneso-wych (najpopularniejsze: Linkedin, Goldenline), w których kandydaci przedsta-wiają swoje życiorysy pozostałym użytkownikom, do których należą także firmy oraz osoby odpowiedzialne za poszukiwanie pracowników.

• poprzez ogłoszenia w prasie;• poprzez bezpośredni kontakt z pracodawcą, znajomymi i rodziną – pracodawcy czę-

sto zatrudniają nowe osoby polecone przez pracownika;• poprzez urzędy i agencje pośrednictwa pracy.

6. Nauczyciel wspólnie z uczniami zastanawia się, jaki wpływ na zatrudnienie potencjalne-go pracownika mogą mieć serwisy społecznościowe. Są one często sprawdzane przez rekruterów, w celu znalezienia dodatkowych informacji o potencjalnym współpracowni-ku16. Przykład:

Kandydat na stanowisko pracownika ochrony w firmie samochodowej: • szalone zdjęcie profilowe w bieliźnie z piwem na głowie, otwarty profil na facebooku

– wszyscy widzą wszystko, zdjęcia z wyjazdów, imprez, poniżające żarty o kobietach, udostępnione dalej rasistowskie artykuły;

• normalne zdjęcie profilowe, profil prywatny – bez możliwości zobaczenia zdjęć i udo-stępnianych treści.

16 http://www.kluczdokariery.pl/twoja-kariera/jak-znalezc-odpowiednia-prace/szukanie-pracy/art,57,szukasz-pracy-sprawdz-swoj-profil-na-facebooku.html 1.04.2017

Page 50: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

49

7. Podsumowanie zajęć. Wspólne zastanowienie się, jakie kroki należy podjąć na początku kariery zawodowej, aby znaleźć taką pracę, która będzie dawała satysfakcję, pieniądze i możliwość rozwoju.

Załącznik 1.Rekrutacja – etapy:

1) Plan zawodowy – posiadane kompetencje, predyspozycje, zainteresowania i doświad-czenie.

2) Poszukiwanie ofert pracy.3) Selekcja ofert pracy odpowiadających planowi zawodowemu kandydata.4) Stworzenie odpowiednich dokumentów rekrutacyjnych w odpowiedzi na konkretną

ofertę pracy.5) Wysłanie CV (wraz z listem motywacyjnym) do wybranych firm.6) Odpowiedź firmy – zaproszenie na spotkanie rekrutacyjne.7) Spotkanie rekrutacyjne – ocena kandydata jako potencjalnego pracownika.8) Odpowiedź firmy – zatrudnienie lub brak zatrudnienia.

SCENARIUSZ 17 D2/ZAW

Temat: Kariera – co to znaczy?Cel edukacyjny: omówienie znaczenia pojęcia kariery zawodowej oraz jej aktualnych mo-deli.Cele szczegółowe. Uczeń:

• potrafi wyjaśnić, czym jest kariera zawodowa,• zna trzy modele kariery zawodowej.

Środki dydaktyczne: brak

Przebieg zajęć:1. Zapoznanie z celem zajęć.2. Dyskusja: Jak rozumiem pojęcie kariera zawodowa? Według Słownika Języka Polskiego17 kariera oznacza zarówno zdobywanie coraz wyższej

pozycji w jakimś zawodzie lub w jakiejś dziedzinie; również: sukces odniesiony w tym za-wodzie lub w tej dziedzinie, jak i przebieg czyjejś pracy zawodowej w ciągu całego życia.

3. Jak jeszcze można rozumieć karierę zawodową:• rozwój osobisty – zaspokajanie potrzeb i realizowanie się w pracy zawodowej;• awans zawodowy – zdobywanie kolejnych celów zawodowych; • wyzwanie – nieustanne nabywanie nowych umiejętności, poczucie spełnienia przy

pokonywaniu kolejnych przeszkód;• „głód doznań” – poszukiwanie nowych doświadczeń, zdobywanie nowej wiedzy

i umiejętności.4. Aktualne modele kariery zawodowej:

• pozioma – ciągłe podnoszenie swoich kompetencji, częsta zmian stanowisk i zakresu obowiązków;

17 Opracowane na podstawie: http://sjp.pl/kariera 22.04.2017

Page 51: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

50

• „w głąb” umacnianie pozycji zawodowej przy wykorzystaniu posiadanej wiedzy i umiejętności (wieloletnia praca w jednej firmie);

• pionowa – nieustanne pięcie się w górę po szczeblach drabiny zawodowej, podno-szenie swoich umiejętności w danej dziedzinie wiedzy.

5. Podsumowanie. Dyskusja: Czym różni się postrzeganie kariery zawodowej dziś od karie-ry zawodowej w XX wieku? (dawniej: zawody wybierane często zgodnie z rodzinną trady-cją a nie z zainteresowaniami czy też predyspozycjami, jedno stanowisko przez całe życie – zajmowane stanowisko wyznaczało wzorce zachowań, niewielkie możliwości awansu zawodowego).

SCENARIUSZ 18 D2/ZAW

Temat: Moje cele zawodowe.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z charakterystyką i sposobami określania celów za-wodowych. Cele szczegółowe. Uczeń:

• rozumie znaczenie tworzenia celów zawodowych,• potrafi stworzyć swoje cele zawodowe.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny.

Przebieg zajęć18:Nauczyciel przed zajęciami tworzy listę najważniejszych informacji dotyczących charaktery-

styki celów, a w trakcie zajęć prezentuje poszczególne punkty na tablicy multimedialnej.1. Zapoznanie z celem zajęć.2. Nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą co oznacza termin „cel zawodowy” oraz prosi o po-

danie przykładów.3. Następnie nauczyciel pyta uczniów, w jakim celu określamy swoje cele zawodowe i co

nam one ułatwiają. Wyznaczenie celów zawodowych i dążenie do ich realizacji, jest jednym z ważniejszych

czynników, które mają wpływ na osiągnięcie zawodowej satysfakcji.4. Co należy zrobić, aby określić swoje cele zawodowe?

a) zrobić listę pomysłów zawodowych,b) ocenić pomysły pod kątem szczęścia i satysfakcji, jaką da ich spełnienie, a także moż-

liwości ich zrealizowania,c) zrobić listę celów:

• strategicznych – to co jest najważniejsze, co daje spełnienie i poczucie szczęścia. Te cele nie poddają się zmianom środowiska, są stałe i opierają się na indywidual-nych wartościach oraz przekonaniach, np. opieka nad słabszymi;

• średnioterminowych – to, co się opłaca, (określenie kierunków inwestycji osobi-stych, np. szkolenia techniczna, nauka języka);

• krótkoterminowych – cele porządkujące, bieżące zadania, np. napisanie CV.5. Jaki powinien być cel?

18 Opracowano na podstawie: „ABC Doradcy Zawodowego. Praca z klientem dorosłym”, M. Mrozek, W-wa 2009, s. 36-44

Page 52: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

51

a) pozytywny, np. zamiast: „Nie chcę już siedzieć w domu” – „Rozpoczynam poszukiwa-nia pracy”,

b) w zasięgu kontroli – cel, na który mamy wpływ, i który dotyczy nam samych,c) ważny i atrakcyjny, powinien umożliwiać utrzymanie motywacji, d) realny do osiągnięcia,e) możliwy do zaplanowania (określenia w czasie).

6. Analiza celu – zestawienie aktualnej sytuacji z określoną w celu (co należy zostawić w tej samej pozycji, co zmienić, co poprawić, co wyeliminować).

7. Określenie działań, które doprowadzą do osiągnięcia założonego celu – warto zaplano-wać i zapisać odpowiednie kroki, analizując po kolei etapy działań.

8. Podsumowanie. Uczniowie zastanawiają się nad najważniejszymi kwestiami poruszony-mi podczas zajęć – dyskusja. Następnie w domu układają swoje cele zawodowe.

SCENARIUSZ 19 D2/ZAW

Tytuł: Podnoszenie kwalifikacji – Urzędy Pracy.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z możliwościami podnoszenia kwalifikacji własnych proponowanymi przez Urzędy Pracy.Cele szczegółowe. Uczeń:

• potrafi wymienić sposoby podnoszenia swoich kwalifikacji,• wie, co należy zrobić, aby otrzymać wybrane dofinansowanie lub ukończyć szkolenie.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny.

Przebieg zajęć:1. Zadanie 1. Dyskusja. Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie działań Urzędów Pracy. Opierając się na informacjach dostępnych na witrynie Wojewódzkiego Urzędu Pracy19 –

nauczyciel przedstawia uczniom możliwości podnoszenia kwalifikacji za pośrednictwem tejże placówki.

Staże:• każdy bezrobotny może zostać skierowany na staż trwający do 6 miesięcy;• bezrobotny, który nie ukończył 30 roku życia, może zostać skierowany do odbycia stażu

przez okres do 12 miesięcy;• o skierowanie na staż należy ubiegać się w Powiatowym Urzędzie Pracy;• można także samodzielnie znaleźć pracodawcę, który podejmie się organizacji miejsca

stażu;• udział w stażu nie powoduje utraty statusu bezrobotnego;• podczas odbywania stażu, jego uczestnik ma prawo do 2 dni wolnych za każde 30 dni

kalendarzowych odbywania stażu;• w okresie odbywania stażu bezrobotnemu przysługuje stypendium w wysokości 120%

kwoty zasiłku dla bezrobotnych;• bon stażowy – przyznawany przez starostę na sfinansowanie kosztów przejazdu do

i z miejsca odbywania stażu (łącznie do wysokości 600 zł) oraz kosztów niezbędnych ba-dań lekarskich lub psychologicznych (wpłata na konto wykonawcy badania).

19 http://wupdolnoslaski.praca.gov.pl/dla-bezrobotnych-i-poszukujacych-pracy/podnoszenie-kwalifikacji

Page 53: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

52

Szkolenia dla osób zarejestrowanych w urzędzie pracy:• o skierowanie na szkolenie może ubiegać się osoba bezrobotna, osoba poszukująca pra-

cy oraz pracująca w wieku 45 lat i powyżej;• aby otrzymać skierowanie:

- można zgłosić chęć udziału w szkoleniu grupowym planowanym przez powiatowy urząd,

- można otrzymać propozycję udziału w szkoleniu bezpośrednio od pracownika urzę-du pracy,

- można złożyć wniosek o skierowanie na szkolenie wybrane z oferty rynkowej, - można otrzymać bon szkoleniowy – dotyczy to wyłącznie bezrobotnych do 30 roku

życia.• Bon szkoleniowy – przyznawane przez starostę sfinansowanie kosztów szkolenia, prze-

jazdu i zakwaterowania do wysokości 100% przeciętnego wynagrodzenia.Przygotowanie zawodowe dorosłych – szkolenia w formie:

• praktycznej nauki zawodu dorosłych: - trwa 6 - 12 miesięcy,- kończy się egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe.

• przyuczenia do pracy dorosłych, mające na celu zdobycie wybranych kwalifikacji za-wodowych lub umiejętności, niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodo-wych:- trwa 3 - 6 miesięcy,- kończy się egzaminem sprawdzającym przeprowadzanym np. przez komisję egzami-

nacyjną izby rzemieślniczej lub egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe przeprowadzanym przez okręgową komisję egzaminacyjną.

O skierowanie na przygotowanie zawodowe może zwrócić się każdy bezrobotny. Uczestni-kowi przysługuje stypendium w wysokości 120% kwoty zasiłku dla bezrobotnych. Uczestnik ma prawo do 2 dni wolnych za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu.Stypendia dla osób podejmujących się dalszej nauki:

• stypendium może otrzymać osoba, która złożyła wniosek w urzędzie pracy i:- jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy, - jest osobą bez kwalifikacji zawodowych, a w okresie 12 miesięcy od dnia zareje-

strowania podjęła dalszą naukę:- w szkole ponadgimnazjalnej dla dorosłych (będącej szkołą publiczną lub niepu-

bliczną o uprawnieniach szkoły publicznej),- w szkole wyższej, gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych (wieczorowe

lub zaoczne).• stypendium przysługuje pod warunkiem nieprzekroczenia wysokości dochodu na osobę

w rodzinie, uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej;• wysokość stypendium to 100% zasiłku dla bezrobotnych.

Dofinansowanie kosztów egzaminów i licencji – to pokrycie przez Powiatowy Urząd Pracy (starostę) z Funduszu Pracy kosztów egzaminów umożliwiających uzyskanie świadectw, dyplomów, zaświadczeń, określonych uprawnień zawodowych lub tytułów zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezbędnych do wykonywania danego zawodu.

O finansowanie może ubiegać się osoba bezrobotna, osoba poszukująca pracy oraz osoba pracująca w wieku 45 lat i powyżej. Kwota finansowania nie może przekroczyć wysokości prze-ciętnego wynagrodzenia.

Page 54: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

53

Pożyczki szkoleniowe – jest to nieoprocentowana pożyczka udzielona przez Powiatowy Urząd Pracy (starostę) z Funduszu Pracy na sfinansowanie kosztów szkolenia osobie bez-robotnej i poszukującej pracy

• o pożyczkę może ubiegać się osoba bezrobotna, osoba poszukująca pracy oraz oso-ba pracująca w wieku 45 lat i powyżej;

• kwota nie może przekroczyć 4-krotności przeciętnego wynagrodzenia;• okres spłaty pożyczki nie może przekroczyć 18 miesięcy od dnia zakończenia szkolenia.

2. Podsumowanie zajęć. Stworzenie mapy myślowej z najważniejszymi informacjami zapa-miętanymi przez uczniów.

SCENARIUSZ 20 D2/ZAW

Tytuł: Rozmowa kwalifikacyjna.Cel edukacyjny: zapoznanie z elementami rozmowy rekrutacyjnej.Cele szczegółowe. Uczeń:

• wie, w jaki sposób przygotować się do rozmowy rekrutacyjnej,• potrafi określić swoje wady i zalety,• wie, jakie pytania zadać pracodawcy w czasie spotkania rekrutacyjnego.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, strona internetowa opisująca cechy charakte-ru pożądane przez pracodawców (dowolna lub zaproponowana).

Przebieg zajęć:1. Nauczyciel wspólnie z uczniami zastanawia się, w jaki sposób przebiega proces rekrutacji

na etapie rozmowy kwalifikacyjnej oraz na co należy zwrócić uwagę przygotowując się do rozmowy.

Zadanie 1. Uczniowie zastanawiają się, gdzie można zaleźć informacje o firmie, w której chcieliby znaleźć pracę – Internet (strona internetowa firmy), ulotki, gazety, informacje od rodziny lub znajomych oraz od pracowników danej firmy.

Najważniejszym elementem przed przystąpieniem do rozmowy kwalifikacyjnej jest za-poznanie się z firmą, jej zadaniami oraz z tym, czym się zajmuje – należy dowiedzieć się na jej temat jak najwięcej. Warto zastanowić się, w jaki sposób kandydat może pokazać pracodawcy, że jego firma jest wyjątkowa i to właśnie w tym, a nie innym, miejscu chce pracować oraz się rozwijać. Pytania np.: „Czy słyszała Pani wcześniej o naszej firmie?” lub „Dlaczego chce Pan pracować właśnie w naszej firmie?” - to jedne z dwóch pytań, które padają na prawie każdej rozmowie kwalifikacyjnej. Dlatego warto przygotować na nie odpowiedź przed spotkaniem.

Uczniowie przygotowują odpowiedzi na pytanie dotyczące wybranej przez siebie lub nauczyciela firmy.

2. Nauczyciel wraz z uczniami zastanawia się nad kolejnym ważnym elementem rozmowy kwalifikacyjnej – pytaniami z zakresu CV kandydata. Warto przestudiować oraz przeana-lizować wszystkie informacji, które są zawarte we własnym CV. Należy pamiętać :• kiedy ukończyło się dana szkołę oraz kursy i szkolenia;• jakie wskazało się umiejętności – podać przykład, który je potwierdzi:

Page 55: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

54

- dobra obsługa pakietu MS Office: „W jaki sposób w życiu codziennym wykorzy-stuje Pani zainteresowanie programami komputerowymi?”,

- umiejętność dokładnego malowania ścian: „W jakim miejscu ostatnio miał Pan możliwość skorzystać ze swoich umiejętności i na czym polegało Pana zadanie?”.

• opis zainteresowań – większość rekruterów jest ciekawa swoich rozmówców, więc zadaje pytania odnoście wskazanego w CV hobby, często jest to pytanie, na które kandydat nie potrafi odpowiedzieć, ponieważ wpisał to, czym się nie interesuje, ale „dobrze” wygląda, np. piłka nożna – „Gdzie ostatnio wygrała Pana ulubiona drużyna?”, filmy – „Co sądzi Pani o ostatniej komedii Ryszarda Zatorskiego?”. Dlatego warto roz-ważnie wskazywać swoje pasje i ciekawie odpowiadać na związane z nimi pytania.

3. Zadanie 2. Uczniowie mają za zadanie napisać na kartce 3 swoje zalety, związane z pla-nowanym życiem zawodowym. Najtrudniejszym zadaniem na rozmowie kwalifikacyjnej jest wskazanie swoich wad. Najlepszym sposobem, jest przedstawienie potencjalnych zalet np.: • Jak coś zacznę to muszę skończyć – jestem uparty/a i dążę do wybranego celu.• Jestem zbyt odpowiedzialna – czuję się odpowiedzialna nie tylko za swoje zadania,

ale i za zadania pozostałych członków zespołu, co czasem jest wykorzystywane przez innych.

Ważne, aby wady, które zostaną podane nie miały bezpośredniego wpływu na pracę na potencjalnym stanowisku. Oznacza to, że na przykład fryzjerka, może powiedzieć, że słabo radzi sobie z obsługą komputera, lecz stara się to poprawić, ale już księgowa, nie powinna wspominać o takiej wadzie. Pracodawca pytając o wady sprawdza, czy kandy-dat zdaje sobie sprawę z posiadanych wad i stara się nad nimi pracować. Lenistwo, brak punktualności lub informacja o całkowitym braku wad odbierane są negatywnie.

Zadanie 3. Uczniowie zapisują na kartce 3 swoje wady – w taki sposób – aby dla praco-dawcy były one neutralne lub były odbierane jako zalety. Chętni uczniowie prezentują swoje pomysły.

4. Nauczyciel wraz z uczniami zastanawia się, jakie cechy charakteru kandydatów są naj-częściej poszukiwane przez pracodawców różnych branż, uczniowie zapisują propozycje na tablicy multimedialnej – pracowitość, umiejętność organizacji czasu, elastyczność, komunikatywność, samodzielność, lojalność20. Następnie nauczyciel wraz z uczniami zastanawia się, dlaczego właśnie te cechy zostały wymienione oraz jakie cechy można dodatkowo zaproponować.

5. Ostatnią częścią każdej rozmowy kwalifikacyjnej jest wyartykułowana przez rekrutera fraza: „Czy ma Pan/Pani jakieś pytania?”. Jest to ważne pytanie, na które odpowiedź nale-ży przygotować przed rozmową, ponieważ pokazuje ona pracodawcy, że kandydat myśli o firmie poważnie i zależy mu na stanowisku, na które aplikuje. Warto zadać pytanie do-tyczące specyfiki firmy.

Zadanie 4. Burza mózgów – uczniowie zastanawiają się, jakie pytania kandydat może zadać pracodawcy na koniec spotkania rekrutacyjnego21.

6. Podsumowanie zajęć. Spotkanie rekrutacyjne jest stresującą rozmową, ale jest nie-zbędne, aby podjąć pracę zawodową. Warto przygotować się wcześniej, przeczytać

20 http://weblog.infopraca.pl/2010/07/7-cech-i-kompetencji-ktore-zawsze-sa-pozadane-przez-pracodawcow/ 01.04.201721 https://interviewme.pl/blog/pytania-na-rozmowie-kwalifikacyjnej-jakie-warto-zadac 01.04.2017

Page 56: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

55

informacje o firmie, przeglądnąć ponownie własne dokumenty rekrutacyjne oraz odpo-wiedzieć na kilka pytań, które mogą pojawić się w czasie rozmowy.

SCENARIUSZ 21 D2/ZAW

Temat: Ścieżki kariery.Cel edukacyjny: omówienie różnych typów ścieżek kariery zawodowej.Cele szczegółowe. Uczeń:

• wie, czym jest ścieżka kariery,• potrafi opisać własną ścieżkę kariery związaną z wybranym zawodem.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny.

Przebieg zajęć:W zależności od typu szkoły i profilu zawodowego klasy, każda grupa będzie miała inną

ścieżkę kariery. Warto, aby nauczyciel przygotował przed zajęciami ścieżkę kariery odpowiednią dla klasy, w której będzie przeprowadzał zajęcia.

1. Zapoznanie z celem zajęć.2. Dyskusja: Jak rozumiem pojęcie ścieżki kariery zawodowej? Ścieżka kariery jest to metafora drogi, często ujmowana w postaci drabiny, która ułatwia

potencjalnemu pracownikowi zrozumieć i zaplanować kolejne kroki w jego rozwoju za-wodowym.

3. Nauczyciel wraz z uczniami analizują wspólnie ścieżki kariery na przykładzie zawodu ku-charza i fryzjerki (nauczyciel wyświetla obie ścieżki na tablicy multimedialnej):

Ścieżka kariery – kucharz:• pierwszy szczebel: wykształcenie – Zasadnicza Szkoła Zawodowa lub Technikum Gastro-

nomiczne;• drugi szczebel: staż lub praktyka – np. w: restauracji, hotelu, stołówce;• trzeci szczebel: praca zawodowa – hotel, restauracja, kawiarnia, punkt małej gastrono-

mii, szkoła, przedszkole, własna firma.Ścieżka kariery – fryzjerka:

1. pierwszy szczebel: wykształcenie – Zasadnicza Szkoła Zawodowa lub Technikum o profi-lu fryzjerskim;

2. drugi szczebel: staż lub praktyka w zakładach fryzjerskich, kursy doskonalenia organizo-wane przez Izbę Rzemieślniczą, kursy zawodowe;

3. trzeci szczebel: praca zawodowa – w salonie fryzjerskim, salonie piękności, gabinecie fry-zjersko-kosmetycznym, SPA, własnej firmie.

4. Następnie nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą, jakie są kolejne szczeble na ich drabinie zawodowej oraz czy potrafią je wskazać. Chętni uczniowie tworzą ścieżkę kariery na tablicy.

5. Podsumowanie. Każdy profil zawodowy ma zorganizowane konkretne szczeble na dra-binie kariery zawodowej, aby znaleźć wymarzoną pracę, należy przejść wszystkie po ko-lei oraz, jeżeli jest to możliwe, rozwijać je uzupełniając kolejnymi szkoleniami, kursami i umiejętnościami.

Page 57: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

56

SCENARIUSZ 22 D2/ZAW

Tytuł: Typowe zawody kobiece i męskie.Cel edukacyjny: omówienie różnicy w rozumieniu kariery zawodowej kobiet i mężczyzn.Cel szczegółowy. Uczeń:

• potrafi wymienić zawody, które wykonywane są głownie przez kobiety lub głównie przez mężczyzn.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny.

Przebieg zajęć:1. Dyskusja: Jakie zawody są typowo damskie i typowo męskie?

• kobiety – kucharka, pielęgniarka, nauczycielka;• mężczyźni – kierowca, górnik, inżynier.

2. Dyskusja: Jakie są nietypowe zawody kobiece i męskie?• kobieta – inżynier budowlany, programista, kierowca TIR-a; • mężczyzna – krawiec, nauczyciel wychowania przedszkolnego, tancerz baletowy.

3. Nauczyciel prezentuje uczniom piramidę zawodów, w których najczęściej pracują kobie-ty i mężczyźni22. Następnie wspólne omówienie wyników badania.

Udział kobiet i mężczyzn wśród wszystkich osób pracujących na pełny i niepełny etat w danym zawodzie

Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie PARP, Bilans Kapitału Ludzkiego w Polsce 2010

kobiety

robotnicy budowlani 982

4

11

28

45

45

49

70

74

77

80

83

87

96

89

72

55

55

51

30

26

23

20

17

13

kierowcy i operatorzy pojazdów

elektrycy i elektronicy

specjaliści nauk �zycznych, matematycznych i technicznych

pracownicy ds. �nansowo-statystycznych

specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania

sprzedawcy

pracownicy obsługi klienta

specjaliści nauczania i wychowania

specjaliści ds. zdrowia

pomoce domowe i sprzątaczki

przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy

ładowacze nieczystości i inni pracownicy, przy pracach prostych

mężczyźni

22 http://rynekpracy.pl/monitory/zawody-kobiece-i-meskie 22.04.2017 badania z roku 2010.

Page 58: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

57

4. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r.23 do prac wzbro-nionych kobietom należą prace:• pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokościach;• wymagające znacznego wysiłku fizycznego i transportu ciężarów oraz wymuszonej

pozycji ciała (w przemyśle ciężkim, budownictwie);• narażające na chemiczne zatrucie lub promieniowanie jonizujące;• w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi;• niebezpieczne (np. przy materiałach wybuchowych);• wywołujące wibracje ciała;• w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu, w mikroklimacie zimnym, gorącym

i zmiennym;• grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi.

5. Podsumowanie. Dyskusja: Czy uczniowie zwrócili uwagę na stereotypy dotyczące wyboru zawodu przez kobiety lub mężczyzn? Czy uczniowie znają osobiście osobę, która nie wpi-suje się z wykonywanym zawodem w stereotypowe podejście? Czy znają osoby, które ze względu na posiadaną płeć i odbiór społeczny, musiały zmienić swoje plany zawodowe?

SCENARIUSZ 23 D3/ZAW

Temat: Budowanie ścieżki kariery poprzez poznawanie i rozwijanie kompetencji indywi-dualnych. Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z ideą budowania własnej ścieżki kariery zawodowej w oparciu o samowiedzę na temat mocnych stron oraz obszarów wymagających rozwoju. Cele szczegółowe. Uczeń:

• rozpoznaje własne atuty zawodowe poprzez autorefleksję nad własnymi mocnymi stro-nami oraz informacją zwrotną od otoczenia,

• definiuje obszary własnego funkcjonowania wymagające dalszego rozwoju, • analizuje różne warianty rozwoju zawodowego,• wyciąga wnioski na temat możliwości budowania własnej ścieżki kariery.

Środki dydaktyczne: flipchart, papier do flipchartu, flamastry, kartki A4.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć oraz ich przebiegu. 2. Wprowadzenie uczniów w tematykę zajęć (załącznik 1).3. Zadanie 1. Analiza studium przypadku – kariera Daniela (załącznik 2). Nauczyciel dzieli

klasę na kilka grup. Rozdaje każdej grupie historię Daniela (albo pozytywną – 1, albo negatywną – 2). Uczniowie po zapoznaniu się z tekstem zastanawiają się, co spowodo-wało taki bieg wydarzeń w życiu bohatera. Co doprowadziło do takich właśnie konse-kwencji? Ustalają wspólne stanowisko na temat czynników, które umożliwiły bohaterowi osiągnięcie sukcesu oraz predyktorów niepowodzenia w karierze zawodowej. Następnie grupy wymieniają się na forum swoim uwagami. Podczas dyskusji uczniowie starają się wskazać, co można było zmienić w drugiej historii, aby zakończyła się ona w inny sposób.

23 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom Dz. U. 1996 nr 114 poz. 545

Page 59: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

58

4. Zadanie 2. „Moje plany zawodowe i marzenia”: Uczniowie otrzymują materiał do samo-dzielnej pracy (załącznik 3). Po wypełnieniu arkusza rozpoczyna się dyskusja w mniej-szych grupach.

5. Dyskusja grupowa: „Jakie są główne przeszkody bądź ograniczenia w karierze zawodo-wej?” – nauczyciel inicjuje dyskusję na temat potencjalnych barier w rozwoju własnej kariery zawodowej. Na tablicy uczniowie notują swoje pomysły na ich przezwyciężanie. Powstaje w ten sposób obraz – mapa myśli, jak radzić sobie z trudnościami pojawiający-mi się na drodze życiowej. Istotne jest, aby pojawiły się na niej sugestie dotyczące nie tyl-ko rozwoju własnych umiejętności, ale także odniesienia do instytucji, organizacji, osób, które mogą wspomagać młodych ludzi w budowaniu własnej ścieżki kariery (np. Biura Karier, pedagodzy, psychologowie, wsparcie rodziny, Inkubatory Przedsiębiorczości, pro-gramy praktyk i stażów.

6. Zadanie 3. „AHA” – z niem. Aufgabe - Handlung – Auflosung, Zadanie – Działanie – Re-zultat. Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę ćwiczenia: Często podczas szukania ofert pracy, stażu czy też praktyk jesteśmy pytani o nasze mocne strony, zalety, cechy wyróżniające. Ważne z perspektywy rozwoju zawodowego jest jednak to, aby umieć argumentować nasze potencjały i odnosić je do sytuacji z życia, które potwierdzają te umiejętności i predyspozycje. Ćwiczenie polega na tym, aby każdy indywidualnie zasta-nowił się nad tym, co go wyróżnia. Jakie są jego/jej mocne strony.Następnie proszę przypomnieć sobie sytuacje, w których mieliście okazję wykazać się ową umiejętnością i z czymś sobie poradzić. Interesuje nas także rezultat tego działania. Nauczyciel prosi, aby uczniowie przygotowali pisemnie przynajmniej 3 takie mocne stro-ny, które są w stanie uzasadnić konkretną historią, czy też zdarzeniem wskazującym, jak sobie poradzili lub w jaki sposób wykorzystali owe zasoby. Powtarzanie ćwiczenia wg. formuły AHA uwrażliwia uczniów na odnoszenie swoich kom-petencji do realnych zdarzeń życiowych, a poprzez to zwiększa samoświadomość w za-kresie mocnych stron i posiadanych talentów. Przykłady nie powinny być skomplikowane (np. „Jestem osobą skrupulatną oraz dokładną. W czym to się przejawia? Po złożeniu całej maszyny na zajęciach praktycznych okazało się, że ona nie działa. Postanowiłem rozłożyć silnik, aby prześledzić, co mogło zostać źle wkręcone. Kosztowało mnie to pozostanie po zajęciach, ale ostatecznie znalazłem błąd. Jeden z elementów był uszkodzony. Udało mi się naprawić maszynę, chociaż nie było to proste”). Nauczyciel zachęca uczniów, aby każdy zaprezentował chociaż jeden ze swoich przykładów na forum grupy.

7. Podsumowanie i zakończenie zajęć.

Opracowane na podstawie:• Armstrong M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.• Berg – Peer J. (2005). Outplacement w praktyce. Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska.• Kossowska M., Jarmuż S., Witkowski T. (2008). Psychologia dla trenerów. Kraków: Wolters Klu-

wer.• Listwan T. (1999). Zarządzanie kadrami. Podstawy teoretyczne i ćwiczenia. (red.). Wydawnic-

two Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.• Wirga M. Licz się ze słowami http://www.simonton.pl/licz-sie-ze-slowami/ (03.02.2013)• http://www.progra.pl/pobierz/scenariusz_ponadgim.pdf

Page 60: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

59

Załącznik 1. Tworzenie planu ścieżki kariery zawodowej polega na określaniu i zapisywaniu kolejnych

nazw stanowisk pracy, obszarów zawodowych lub zakresu kompetencji oraz przewidywanego horyzontu czasowego, w jakim zamierza się owe cele osiągnąć. Określa się wówczas kwalifika-cje, które należy zdobyć, aby kompetentnie wykonywać dane zadania. Spis kwalifikacji służy również za podstawę do planowania kierunku, sposobów i czasu koniecznego do odpowiednie-go wykształcenia przyszłego pracownika.

Tworząc taką wizję przyszłości należy również uwzględnić procesy starzenia się i czynniki społeczne. Chodzi o uwzględnienie natężenia zaangażowania w pracę od wieku pracownika i tzw. cyklu życia rodzinnego. W literaturze psychologicznej zarysowano etapy tworzenia się i rozwoju kariery zawodowej w taki oto sposób:

Wiek D. Super E.H. Schein D.C. Miller, W.M. Form

0510152025303540455055606570

Wzrost

Badanie, odkrywanie

Otwarcie

Stagnacja

Regres

Wzrost, fantazjaBadanie, odkrywanie

Wejście do świata pracy Pełne uczestnictwoWczesny rozwój Środek karieryKryzys

Późny rozwój (kariera)Regresja

Stan spoczynku

Przygotowanie

Rozpoczęcie okresu pracyDoświadczalny okres pracyEfektywny okres pracy

Stan spoczynku

Cykl życia rodzinnego w ujęciu literatury przedmiotu, przedstawia jak zmieniają się podej-mowane w ciągu życia role zawodowe:

ETAPY CHARAKTERYSTYKA Dziecko Przystosowanie się do środowiskaDojrzewanie Dochodzenie do równowagi między potrzebą całkowitej nie-

zależności a koniecznością niezależności częściowej, stosowa-nie metody prób i błędów.

Dojrzałość Nawiązywanie kontaktów z płcią przeciwną.Małżeństwo Nauka życia ze współmałżonkiem, ustalanie długotermi-

nowych planów i zobowiązań oraz wymagań finansowych w rodzinie.

Rola rodzica małych dzieci Dostosowanie emocjonalne do roli rodzica.Rola rodzica dzieci w okre-sie dojrzewania

Konieczność radzenia sobie z potrzebą niezależności i buntu u własnych dzieci, zmiany w systemie wartości.

Page 61: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

60

Rola rodzica dzieci doro-słych

Przystosowanie się do samodzielności dzieci, układanie no-wych stosunków ze współmałżonkiem.

Rola dziadka (babci) Wprowadzanie własnych dzieci w rolę rodziców, ponowne odkrywanie kontaktów z małymi dziećmi.

Wiele badań prowadzonych przez konsultantów HR oraz firm doradztwa personalnego dowo-dzi, że wyzwaniem dla młodych osób, wkraczających na rynek pracy jest właśnie brak koncepcji odnoszącej się do budowania własnej ścieżki kariery. Młodym ludziom często brakuje pomysłu na swój rozwój zawodowy, nie mają świadomości własnych zasobów, ale takie i ograniczeń. Okre-śla się pokolenie dzisiejszych uczniów szkół ponadgimnazjalnych jako „nieumiejące planować”. Tymczasem podczas procesów rekrutacyjnych organizacje będą musiały wybierać spośród osób: niezdecydowanych, nieposiadających jasno określonej wizji przyszłości oraz sprecyzowanych planów zawodowych, co oznacza większą ilość kandydatów eksperymentujących z pracą.

„Przede wszystkim, pracodawca będzie odpowiedzialny za budowę i wyznaczanie ścieżek kariery młodych osób. W celu przyciągnięcia i zatrzymania zdolnego pracownika, firma będzie musiała zaproponować mu przyjęcie określonej tożsamości zawodowej. Takie działania może-my zaobserwować już pośród wielu organizacji, np. poprzez zarządzanie talentami, planowanie sukcesji stanowisk, ale najprawdopodobniej będą one musiały ulec nasileniu. Jednocześnie, podczas rekrutacji, coraz większą uwagę będzie trzeba zwracać na predyspozycje, potencjał i talent kandydata, a nie gotowe kompetencje i umiejętności. Powyższy fakt jest spowodowa-ny dwoma czynnikami. Pierwszy jest związany z poziomem kształcenia uniwersytetów, których mury w dużej mierze opuszczają absolwenci niedostosowani do rynku pracy. Drugi dotyczy fak-tu, iż studenci oraz absolwenci, bardzo często są nieświadomi, jakie kompetencje i umiejętno-ści muszą posiąść, aby zwiększyć atrakcyjność na rynku pracy. Młodzi kandydaci nie mają wizji jaki zawód mogliby w przyszłości wykonywać, a jeśli nawet mają, to do końca nie wiedzą jakie kroki podejmować w celu osiągnięcia założonych planów zawodowych…”. (za: http://www.ark--doradztwo.pl/czytelnia/o_karierze/planowanie-sciezki-kariery-zawodowej-kryzys-tozsamosci--zawodowej.html)

Załącznik 2. Kariera Daniela 1.

Daniel od najwcześniejszych lat interesował się biologią. W swoim pokoju prowadził hodow-lę różnych gatunków owadów i w każdej wolnej chwili oglądał programy przyrodnicze. W szkole podstawowej był prymusem w zakresie przedmiotów przyrodniczych, a w gimnazjum najle-piej ze wszystkich uczniów zdał część ścisłą egzaminu gimnazjalnego. Wraz z upływem czasu jego pasja rozwijała się i pochłaniała go coraz bardziej. Ze względu na świadomość własnych zainteresowań i uzdolnień, doskonale wiedział, że szkołą średnią, którą wybierze, będzie liceum ogólnokształcące z klasą o profilu biologiczno-chemicznym. Dodatkowo trafność tego wyboru potwierdziła rozmowa z doradcą zawodowym, podczas której wykonał test predyspozycji za-wodowych, a także dyskusja z rodzicami. Wybrał się również na Targi Edukacyjne w celu zapo-znania się z ofertą różnych szkół i wybrania dla siebie tej najlepszej. Daniel był w liceum bardzo aktywny i co roku uczestniczył w olimpiadach biologiczno-chemicznych, w których uzyskiwał doskonałe wyniki. Podczas nauki w liceum Daniel skupiał się również na planowaniu dalszej drogi edukacyjnej i zawodowej. Dzięki temu, że doskonale potrafił wyznaczać i formułować ko-lejne cele, decyzję o dalszej edukacji podjął bardzo szybko. Postanowił, że uda się na biotech-nologię, gdzie będzie mógł wykorzystać i rozwijać swoje zdolności i pasje. Dodatkowo, dzięki

Page 62: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

61

śledzeniu informacji na temat zmian zachodzących na rynku pracy, wiedział, że biotechnolog jest zawodem przyszłości, w którym stosunkowo łatwo będzie można uzyskać zatrudnienie. Zło-żył więc dokumenty na wybrany kierunek i został jego studentem. Aktywność i pasja w zakresie biotechnologii, oprócz intensywnej nauki, przejawiała się także w założeniu koła naukowego studentów biotechnologii, którego stał się prezesem. Ponadto często odbywał praktyki w róż-nych firmach, aby doskonalić swoje umiejętności. Bardzo lubił zmiany i był otwarty na nowe wyzwania i doświadczenia. Sesje i egzaminy były dla niego trudnym okresem, ale dzięki swojej determinacji, głębokiej motywacji i pracowitości, zawsze zdawał je z dobrymi ocenami. Jego działania zaprocentowały. Ukończył studia z wyróżnieniem i zaczął szukać pracy. Korzystał ze wszystkich możliwych metod, które poznał podczas konsultacji z doradcą zawodowym – czytał ogłoszenia w prasie i w Internecie, uruchomił sieć kontaktów, korzystał z ofert biur karier, urzę-du pracy, agencji pośrednictwa pracy, a także udawał się z pytaniem o możliwość zatrudnienia bezpośrednio do pracodawców. Dzięki takiej aktywności oraz determinacji wielu pracodawców pozytywnie rozpatrzyło jego aplikację. Ostatecznie podjął zatrudnienie w Instytucie Biotech-nologii, gdzie pracował nad roślinami transgenicznymi i jednoczenie robił doktorat. Nie była to łatwa praca – kosztowała go wiele nerwów oraz nieudanych eksperymentów. Jednak dzięki ogromnemu zaangażowaniu oraz wierze we własny siły osiągał coraz więcej i wspinał się na coraz wyższe szczeble kariery. W efekcie został noblistą i obecnie wygłasza wykłady na uniwer-sytecie w USA, podczas których dzieli się ze słuchaczami swoją pasją i sukcesem.

Kariera Daniela 2.Daniel od najwcześniejszych lat interesował się biologią. W swoim pokoju prowadził hodow-

lę różnych gatunków owadów i w każdej wolnej chwili oglądał programy przyrodnicze. W szkole podstawowej był prymusem w zakresie przedmiotów przyrodniczych, a w gimnazjum najlepiej ze wszystkich uczniów ze szkoły zdał część ścisłą egzaminu gimnazjalnego. W momencie jed-nak, gdy przyszedł czas na podjęcie decyzji dotyczącej wyboru dalszej ścieżki kształcenia, czuł się bezradny i zagubiony. Pomimo tego, że szkolny doradca zawodowy zapraszał go na konsul-tację, a rodzice nalegali na rozmowę, nie skorzystał z ich pomocy, przez co sam zmagał się z pro-blemem. Poczucie niewiedzy przeplatało się z obojętnością. Daniel ostatecznie stwierdził, że właściwie jest mu to całkowicie obojętne, którą szkołę ponadgimnazjalną wybierze, ponieważ swoje zainteresowania może rozwijać w czasie wolnym. W efekcie wybrał więc trzy przypadko-we licea ogólnokształcące i zdecydował się na pierwsze, do którego się dostał, także ze względu na jego korzystną lokalizację w pobliżu domu. W szkole tej został przydzielony do klasy o profilu humanistycznym, który był sprzeczny z jego zainteresowaniami. Chodził zatem do szkoły, ale bardzo się męczył podczas lekcji. Dodatkowo, ze względu na brak czasu, przestał rozwijać swoje zainteresowania. Daniel nie miał już motywacji do nauki i działania. Wielki krokami zbliżał się natomiast czas matury i wyboru przedmiotów maturalnych. Ze względu na brak pomysłu na siebie i wizji swojej przyszłości, Daniel wybrał wiodące przedmioty w swojej klasie – historię i WOS. Często powtarzał „jakoś to będzie”, ale nie planował i nie wyznaczał sobie konkretnych celów. Daniel nie wiedział, w jakim kierunku ma się rozwijać. Nie znał swoich umiejętności i moc-nych stron. Nie miał pojęcia, w jakim zawodzie chciałby pracować. Ponadto nie zastanawiał się, jakie zawody mogłyby zapewnić mu pracę w przyszłości, ponieważ nie interesował się zmiana-mi zachodzącymi na rynku pracy. Studia wybrał więc pod kątem przedmiotów zdawanych na maturze, a więc kierunki humanistyczne. Żaden z nich go tak naprawdę nie interesował, więc przypadkowo i za namową kolegi zdecydował się na historię. Był jednak ze swojego wyboru niezadowolony. Studia nudziły go i po roku zrezygnował z nauki. Nie wiedział, co zrobić ze swo-

Page 63: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

62

ją przyszłością. Stwierdził, że wybierze inny kierunek studiów, który może okaże się ciekawszy. Kolejnym wyborem była zatem socjologia. Ukończył studia ze średnimi wynikami, nie znajdując w nich pasji. Skupił się zatem na szukaniu pracy. Nie posiadał jednak wyraźnie sprecyzowanego miejsca, w którym chciałby pracować. Oferty pracy czerpał tylko z Internetu, przez co bardzo trudno było mu znaleźć zatrudnienie. I tak mijał miesiąc za miesiącem, a Danielowi towarzyszy-ło fatalne samopoczucie, spadek wiary w siebie i swoje możliwości oraz pesymizm. Pewnego wieczoru, gdy zastanawiał się nad sobą, doszedł do wniosku, że popełnił fatalny błąd i zaprze-paścił swoje prawdziwe zainteresowania i uzdolnienia. Gdyby mógł cofnąć czas, z pewnością zaplanowałby swoją przyszłość zupełnie inaczej. Stwierdził, że teraz jest już za późno na zmiany i podjęcie kolejnych studiów na kierunku związanym z jego prawdziwymi zainteresowaniami. Postanowił zatem, że otworzy sklep zoologiczny. Nie był to jednak szczyt jego marzeń.

Załącznik 3.

Rok W jakim momencie życia jestem? Co robię? Czym się zajmuję?

Co muszę zrobić? Czego się nauczyć, aby być w tym miejscu mojego życia?

2017

2020

2025

2030

2045

SCENARIUSZ 24 D3/ZAW

Temat: Udzielanie skutecznych informacji zwrotnych: po co, kiedy, komu i jak? Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z zasadami udzielania skutecznych informacji zwrot-nych w pracy, szkole i najbliższym otoczeniu; przedstawienie modelu feedbacku oraz roz-wijanie umiejętności udzielania informacji zwrotnych. Cele szczegółowe. Uczeń:

• definiuje zasady związane z udzielaniem informacji zwrotnych, • zna model feedbacku i potrafi zastosować go w praktyce, • wymienia okoliczności, w których wskazane byłoby zastosowanie modelu feedbacku, • rozpoznaje zagrożenia pojawiające się podczas przekazywania innym informacji zwrot-

nych, • podaje sposoby radzenia sobie w trudniejszych sytuacjach interpersonalnych związa-

nych z udzielaniem feedbacku.

Page 64: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

63

Środki dydaktyczne: flipchart, papier do flipchart, flamastry, kartki A4, małe karteczki do notowania.

Przebieg zajęć:1. Czynności organizacyjne. Przedstawienie celu zajęć.2. Nauczyciel prosi uczniów, aby na karteczkach napisali, co to jest informacja zwrotna, na

czym ich zdaniem polega „udzielnie informacji zwrotnych” oraz kiedy można ją stosować (prośba o przykłady).

3. Następnie nauczyciel zbiera karteczki, tasuje je i odczytuje na głos, sporządzając przy tym notatki na flipcharcie (rubryki: CO TO JEST? KIEDY SIĘ STOSUJE?)

4. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję grupową, pyta o doświadczenia uczniów, zarówno kie-dy sami odbierali informacje zwrotne na swój temat oraz kiedy byli nadawcami feedbac-ku dla innych.

5. Miniwykład: „Informacje zwrotne, czyli jak zrobić dobrą kanapkę?” (załącznik 1).6. Zadanie 1. Nauczyciel prezentuje przykład i prosi klasę o pomoc w wyrażeniu informacji

zwrotnej, opartej o przedstawiony powyżej schemat i zasady (załącznik 2).7. Zadanie 2. Nauczyciel dzieli klasę na 4 - 5 osobowe zespoły. Każdy zespół otrzymuje te

samą, przykładową sytuację, w której należy zastosować informację zwrotną (załącznik 3). Uczniowie proszeni są o przygotowanie rozwiązania i odegranie w mniejszych ze-społach tej sytuacji z podziałem na udzielającego feedbacku i przyjmującego informację zwrotną (przykład w załączniku). Dwie osoby biorą udział w odgrywaniu scenki, pozosta-łe osoby są obserwatorami. Sporządzają notatki ze swoich obserwacji.

8. Dyskusja na forum całej grupy: „Jak udało się uczniom rozwiązać sytuację?”; „Co było łatwe a co trudniejsze w związku z tą sytuacją?”; „Czego się nauczyli?”; „Co mogą wyko-rzystać w swoim codziennym życiu szkolnym i prywatnym?”.

9. Podsumowanie zajęć.

Opracowane na podstawie:• Harvard Business School Press, Harris J.O. (2014). Feedback czyli informacja zwrotna. Osobisty

mentor. Wydawnictwo Harvard Business Press.• Friedmann Schulz von Thun (2013). Sztuka rozmawiania cz.1, 2, 3. Wydawnictwo WAM.• http://wneiz.umk.pl/_upload/Dolna/zasady_udzielania_konstruktywnej_informacji_zwrot-

nej.html

Załącznik 1.Przekazywanie skutecznych informacji zwrotnych – podstawowe zasady: 1. Koncentracja na konkretnym zachowaniu jednostki.2. Opis tego, co się zdarzyło, a nie ocena.3. Właściwy czas (feedback bezpośrednio po zachowaniu).4. Weryfikacja, w jaki sposób został zinterpretowany feedback.5. Informacja zwrotna powinna dotyczyć obszarów zachowania, nad którymi odbiorca ma

kontrolę. Kiedy może się nam przydać udzielanie informacji zwrotnych? W relacjach z kolegami, kole-

żankami, w pracy, szkole, domu – wszędzie tam, gdzie potrzebne jest wyrażenie swoich opinii i uczuć, gdy chcemy zwrócić uwagę drugiej osoby lub zachęcić ją do zmiany swojego zachowa-nia, gdy chcemy rozwiązać trudniejsze sytuacje.

Page 65: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

64

Najbardziej popularną formą przekazywanie informacji zwrotnej jest forma kanapki. Pierw-sza i ostatnia część przekazu to uwypuklenie mocnych stron, opisanie tego, co osoba robi wła-ściwie. W środku znajduje się część trudniejsza do „przełknięcia”, czyli to, co rozmówca powinien poprawić. Zachowanie takiej formy powoduje, że trudniejsze do akceptacji treści stają się lżej „strawne” i przyjmowane są z większym „apetytem”.

Jak zrobić dobrą kanapkę, aby była smaczna? 1. Podstawa bułki: POZYTYWNE INFORMACJE: szczegóły.2. Ser: FAKTY: opis zdarzeń. 3. Szynka: USTOSUNKOWANIE: odkrycie uczuć, naszego stosunku do owych faktów. 4. Warzywa: OCZEKIWANIE: chciałbym… wyrażenie naszego oczekiwania w stosunku do

zachowania drugiej strony.5. Wierzch bułki: WYNIK: jakie korzyści może przynieść zmiana działania, zachowania. Końcowym elementem „feedbacku kanapkowego” może być docenienie rozmówcy, wyraże-

nie zadowolenia z rozmowy, zachęcenie do działania.

Załącznik 2.Sytuacja:

W Twojej grupie rówieśniczej zdarzyło się, że zostałeś pomówiony przez kolegę/koleżankę, która z związku z realizacją wspólnego projektu w grupie 4 osobowej nie poinformowała ciebie o miejscu i terminie spotkania. Kolega/koleżanka nie przekazała ci ważnych informacji związa-nych z przygotowaniem pracy, a następnie w mało grzeczny sposób powiadomiła resztę grupy o tym, że nie wywiązałeś się z zadania. Masz poczucie, że zostałeś niesprawiedliwe potraktowa-ny. Nie chcesz, aby takie zachowanie kolegi/koleżanki powtarzało się w przyszłości.

Załącznik 3.Case do udzielania informacji zwrotnych: „Bierzesz udział w praktyce zawodowej w firmie

produkcyjnej. Wraz z tobą w praktyce uczestniczy kilka innych osób z twojej szkoły. Także twój najlepszy kolega. Bardzo zależało wam, aby dostać się na tę praktykę. Liczysz na to, że może po jej ukończeniu otworzy się możliwość pracy w tym przedsiębiorstwie.

Okazuje się, że praktyka jest bardzo ciekawa. Uważasz, że możesz się wiele nauczyć i chcesz maksymalnie skorzystać z oferty firmy. Tymczasem twój kolega ma zupełnie inne wrażenie oraz nastawienie do udziału w praktyce. Już kilka razy zdarzyło się, że o mały włos nie spóźni-liście się na zajęcia z powodu jego opieszałości. Kolega wkłada mniej wysiłku w zajęcia, mimo iż jest całkiem zdolnym uczniem. Parę razy opiekun praktyk zwrócił wam uwagę podczas pra-cy (pracujecie w parze). Ponieważ zależy ci na pozytywnym ukończeniu praktyki, nie chcesz ryzykować problemów. Poza tym nie rozumiesz co się dzieje z kolegą. Takie zachowanie jest nie w jego „stylu”. Zastanawiasz się, o co chodzi. Uznałeś za stosowne porozmawianie z kolegą. Tylko jak to zrobić?”

SCENARIUSZ 25 D3/ZAW

Temat: Job shadowing – czyli uczenie się poprzez obserwację. Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z ideą job shadowingu jako nowoczesną metodą roz-wijania kompetencji zawodowych poprzez obserwację i podążanie za autorytetem oraz zachęcenie do aktywnego poszukiwania ofert praktyk i stażów.

Page 66: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

65

Cele szczegółowe. Uczeń:• rozumie istotę job shadowingu jako metody rozwijania kompetencji zawodowych,• dostrzega korzyści wynikające z job shadowingu podczas nauki szkolnej oraz pracy za-

wodowej, • analizuje możliwości, jakie niesie ze sobą uczestniczenie w job shadowingu, • potrafi identyfikować własne potrzeby i oczekiwania związane z pogłębianiem kompe-

tencji,• aktywnie poszukuje ofert praktyk i stażów uwzględniających job shadowing,• jest otwarty na doświadczenia autorytetów oraz specjalistów branżowych.

Środki dydaktyczne: flipchart, papier do flipchart, flamastry, kartki A4, dostęp do stano-wisk komputerowych z Internetem.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć oraz ich przebiegu. 2. Wprowadzenie uczniów w tematykę zajęć (załącznik 1).3. Nauczyciel rozdaje uczniom przykładowe ogłoszenia o pracę na stanowisku związanym

z kształceniem. W grupach uczniowie analizują wymagania oraz przy pomocy kompute-ra czytają informacje o potencjalnym pracodawcy. Wspólnie zastanawiają się nad profi-lem kompetencji kandydata - przedstawiają na forum grupy profil takiej osoby oraz opis pracodawcy. Dodatkowo określają, czego mogliby się nauczyć podczas stażu, prakty-ki w takiej firmie i na takim stanowisku.

4. W nawiązaniu do poprzedniego punktu, każdy uczeń zastanawia się indywidualnie, któ-ry z obszarów dotyczący jego posiadanej wiedzy, umiejętności, postaw/zachowań po-trzebowałby rozwinąć w toku dalszej edukacji, aby móc rozpocząć staż u oczekiwanego pracodawcy i/lub zwiększyć swoje szanse w procesie rekrutacji na dane stanowisko (za-łącznik 2).

5. Następnie uczniowie określają, gdzie chcieliby zdobywać doświadczenie – przy pomocy Internetu wyszukują adresów firm i przedsiębiorstw. Dyskutują w grupie, co mogą zapro-ponować pracodawcy w zakresie aktualnego doświadczenia i umiejętności.

6. Spotkanie z absolwentem (ewentualnie starszym kolegą/koleżanką) o charakterze otwartej dyskusji na temat tego, w jaki sposób osoba poradziła sobie w środowisku za-wodowym, z czym miała trudności, jak i gdzie zdobywała wiedzę.

7. Krótkie prezentacje nagrań, filmików przedstawiających szkolenia zawodowe w miejscu pracy. Następnie dyskusja.

8. Podsumowanie i zakończenie zajęć.

Opracowane na podstawie:• https://www.thebalance.com/job-shadowing-is-effective-on-the-job-training-1919285• Bennewicz M. (2011). Coaching i mentoring w praktyce, G+J Gruner + Jahr Polska Sp. z o.o.

& Co. Spółka Komandytowa.• Sidor – Rządkowska M. (red.), (2009). Coaching. Teoria, praktyka, studia przypadków. Warsza-

wa: Oficyna Wolters Kluwer.• Thorpe S., Clifford J.(2004). Podręcznik coachingu. Poznań: Wyd. REBIS.

Page 67: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

66

Załącznik 1.Współczesny nurt Human Resources podkreśla znaczenie rozwijania kompetencji zawodo-

wych poprzez trzy ścieżki: coaching, zwykle polegający na przeprowadzeniu cyklu indywidual-nych sesji z pracownikiem, klientem, podopiecznym; mentoring, czyli przydzielenie nowemu pracownikowi, uczniowi, klientowi - mentora, który zaznajomi nowicjusza z jego obowiązkami i przez określony czas, sięgający nawet kilku lat, będzie wspierał go radami oraz job shadowing.

Shadowing w wolnym tłumaczeniu to obserwacja rozumiana jako jedna z metod badaw-czych. Polega ona na bezpośrednim śledzeniu poczynań osoby pracującej na danym stanowi-sku. Nowicjusz towarzyszy bardziej doświadczonemu pracownikowi podczas całego dnia pracy. Jest obecny przy realizacji wszelkich zadań, obejmujących także podejmowanie kluczowych de-cyzji, czy też wytyczania nowych celów. Uczestniczy w spotkaniach biznesowych i zebraniach, przysłuchuje się rozmowom telefonicznym. Nowy pracownik jest jednak cały czas biernym uczestnikiem tych czynności. Uczy się jedynie przez obserwację.

Właśnie zdobywanie wiedzy przez obserwowanie nauczyciela odróżnia shadowing od co-achingu i mentoringu. W tych dwóch ostatnich przypadkach podstawę stanowi bowiem praca ucznia i to ona podlega omówieniu i ewentualnej korekcie, podczas gdy przy wykorzystaniu metody cienia, ocenie podlegają metody działania nauczyciela.

Niektóre stanowiska są na tyle specyficzne, że trudno znaleźć nowego pracownika o od-powiednich kompetencjach. W związku z tym wiele firm decyduje się na powierzenie przygo-towania nowego pracownika jego odchodzącemu poprzednikowi. Przez obserwację działań starszego pracownika nowicjusz zapoznaje się ze swoimi nowymi obowiązkami, a także uczy się powielania schematów wypracowanych przez poprzedników. Warto podkreślić, że bardzo często odchodzący pracownik dostaje za swoja rolę dodatkowe wynagrodzenie.

Jedną z form shadowingu, szczególnie w firmach, które posiadają swoje oddziały w wielu miejscach, jest wysłanie pracownika do centrali bądź do jednej z placówek, szczególnie, jeżeli mieszczą się one w innym kraju. Ten rodzaj współpracy umożliwia zapoznanie się ze sposoba-mi funkcjonowania danej firmy na innym rynku, wymianę doświadczeń, porównanie sposobów rozwiązywania zagadnień i wprowadzania innowacji. Często z tej metody korzystają wielcy przedsiębiorcy. Wysyłając pracowników do centrali, mają pewność, że zapoznają się oni z pod-stawowymi zasadami funkcjonowania danej organizacji, niezmienionymi na skutek konieczno-ści dostosowania się do lokalnych odbiorców.

Od lutego 2009 roku działa program „Job Shadow”, mający na celu zapoznanie uczniów i studentów ze specyfiką określonej pracy. Uczniowie zapraszani są na jednodniowe obserwacje do jednej lub kilku różnych firm z wybranej branży. Często osoby, które odbyły taka praktykę, wykorzystują swoje obserwacje podczas pisania listu motywacyjnego, w którym proponują roz-wiązania problemów czy utrudnień zaobserwowanych podczas pobytu w firmie. Projekt ten jest dotychczas realizowany jedynie w USA.

Ciekawą odmianę shadowingu, skierowanego wyłącznie do kobiet, promuje Komisja Eu-ropejska we współpracy z firmami z branży informatycznej i telekomunikacyjnej (np. Nokia). Celem tego programu jest zachęcenie kobiet do rozpoczęcia kariery w branży IT, stereotypo-wo uważanej za typowo męską. Panie biorące udział w projekcie mają okazję zapoznać się „od kuchni” nie tylko z metodami pracy w danej firmie, ale także z atmosferą miejsca. Shadowing skierowany do uczniów i studentów nie jest jeszcze zbyt popularną formą praktyk w Polsce. Jednak często zdarza się, że wiele firm nieoficjalnie zgadza się na tego typu obserwację. Zależy to jednak od indywidualnego podejścia pracowników i ich zwierzchników.

Page 68: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

67

Z kolei mentoring zakłada wykorzystanie gotowych procedur i algorytmów wraz z dość ściśle zdefiniowaną metodą uczenia/trenowania – opiera się na zdefiniowanych procedurach i prowadzi do założonych z góry rozwiązań. Opiera się on na relacji mistrz – uczeń. W biznesie mistrzem jest zazwyczaj pracownik doświadczony w zakresie profesjonalnych zainteresowań podopiecznego, wpierający drugą osobę w realizowaniu jej celów umiejscowionych w kontek-ście organizacyjnym i wynikających z oczekiwań organizacji (np. wdrożenie na nowe stanowisko i nauka koniecznych umiejętności oraz zdobycie koniecznej wiedzy). Mentoring zakłada zarów-no przekaz wiedzy i doświadczenia mentora, jak i rozwijanie potencjału podopiecznego przy wykorzystaniu technik coachingowych. Mentoring nie jest osobną profesją – jest rolą, jaką moż-na pełnić. Nie jest on tak szeroką dziedziną, jak coaching. Mentoring to udzielanie drugiej osobie indywidualnej pomocy nieliniowej w przekształcaniu wiedzy, pracy lub myślenia. To wspieranie w dokonywaniu istotnych zmian. Mentor jest najczęściej starszy, bądź bardziej doświadczony od ucznia. Rola mentora polega na pomocy uczniowi w uchwyceniu szerszego znaczenia tego, co się aktualnie dzieje, a co na pierwszy rzut oka może się wydawać nieistotne.

Załącznik 2.Wiedza Umiejętności Zachowanie/postawy

SCENARIUSZ 26 D3/ZAW

Temat: Rozwijanie umiejętności przywódczych.Cel edukacyjny: przedstawienie charakterystyki dobrego lidera oraz motywowanie uczniów do odkrywania oraz rozwijania umiejętności przywódczych; zapoznanie z ocze-kiwaniami dotyczącymi pełnienia roli liderskiej. Cele szczegółowe. Uczeń:

• rozpoznaje profil dobrego i skutecznego lidera, • definiuje oczekiwania stawiane menedżerom i przywódcom, • poznaje własne mocne strony związane z pełnieniem roli kierowniczej, • stara się przejmować kontrolę nad grupą podczas pracy zespołowej, • wyciąga wnioski z sytuacji wymagających przewodzenia zespołowi.

Środki dydaktyczne: flipchart, papier do flipchartu, flamastry, kartki A4, długi kij bambu-sowy do kwiatków z centrum ogrodniczego (2 lub 3 w zależności od liczebności grupy).

Page 69: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

68

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć oraz ich przebiegu. 2. Nauczyciel rozpoczyna lekcję od pytania skierowanego do uczniów: „Czy posiadają ja-

kiekolwiek doświadczenia związane z pełnieniem roli liderskiej w zespole?”. „Czy może są harcerzami, osobami zaangażowani w działania społeczne, sportowe, bądź inne wyma-gające zarządzania grupą?”.

3. Dyskusja grupowa: „Profil dobrego lidera”. Na kartce od flipcharta nauczyciel przykleja lub rysuje symboliczny obrazek lidera. Prosi uczniów o dorysowanie strzałek odnoszą-cych się do hasła: „Jaki jest dobry lider?”. Każdy z uczniów jest proszony o podejście i do-pisanie swojej uwagi (np. sprytny, zaradny, pomysłowy, otwarty na ludzi itp.)

4. Nauczyciel przedstawia profil młodej osoby, która posiada zdolności przywódcze.

Nastolatek obdarzony zdolnościami przywódczymi:• Ma silne poczucie sprawiedliwości społecznej.• Potrafi zachęcać innych do działania.• Podczas zajęć grupowych jest w centrum zainteresowania.• W zabawach jest uważany za przywódcę lub przewodnika.• Bez problemu przystosowuje się do nowych sytuacji, przezwyciężając w ten sposób

wszelkie niepowodzenia.• Jest cierpliwy i tolerancyjny dla innych, chociaż zdarza mu się narzucać własne zda-

nie.• Jest pewny siebie, ma poczucie własnej wartości.

5. Zadanie 1. Symulacja: nauczyciel zaprasza uczniów na środek sali. Prosi o ustawienie się w dwóch liniach, naprzeciwko siebie (mogą powstać 2 lub 3 zespoły, w zależności od liczebności klasy). Uczniowie wyciągają przed siebie dłonie. Odwracają je do góry wewnętrzną stroną. Wyciągają dwa palce wskazujące. Nauczyciel prosi, aby uczniowie ustalili jedną wysokość dla wyciągniętych dłoni. Na tak przygotowany „rząd” nauczyciel kładzie bambusowy kij prosząc, aby uczniowie wspólnymi siłami położyli go na ziemię.

Warunek konieczny: nikt z grupy nie może oderwać placów od kija. Jeśli ktokolwiek z gru-py odsunie lub oderwie palce, kij powraca na wyjściową wysokość. Uczniowie mogę wykonać zadanie w dowolny sposób. Czas zadania nie jest określony. Z reguły jest to 15 minut (ćwicze-nie autorskie). Podczas wykonywania zadania nauczyciel obserwuje grupę, zwraca uwagę na wszelkie przejawy zachowań przywódczych w grupie. Jeśli pojawiają się niepowodzenia pod-czas wykonywania zadania, nauczyciel zachęca grupę do kontynuacji. Po ćwiczeniu nauczyciel kontynuuje dyskusję grupową:

- na jakie napotkaliście trudności?- co spowodowało, że tak szybko (lub z opóźnieniem) udało się wam wykonać zadanie?- kto był waszym zdaniem nieformalnym liderem grupy?- kto podawał pomysły na to, jak poradzić sobie z zadaniem? - kto zdobył autorytet i posłuch grupy?- jak radziliście sobie z konfliktami w grupie? 6. Zadanie 2. Kolejnym zadaniem jest ćwiczenie grupowe, związane z podejmowaniem de-

cyzji w sytuacji trudnej, jaką jest konieczność przetrwania w tundrze przez grupę mło-dzieży podczas wycieczki szkolnej (załącznik 1). Grupa otrzymuje instrukcję do zadania oraz potrzebny materiał. Nauczyciel dzieli klasę na mniejsze zespoły (max. 7 – 8 osobo-we). Po ćwiczeniu następuje dyskusja na temat tego, jaka jest grupowa koncepcja prze-

Page 70: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

69

trwania i komu udało się podjąć podobną, indywidualną decyzję. Kto pełnił rolę lidera, kto prowadził naradę, czyje pomysły zyskiwały poparcie.

7. Zadanie 3. Na koniec zajęć nauczyciel prosi uczniów o odrysowanie swoich dłoni na kart-ce papieru z flipcharta. Tyle dłoni, ilu było członków zespołu. Każdy z członków grupy jest proszony o to, aby napisał, co wniósł do pracy grupowej – jakie cechy, właściwości, predyspozycje. Co przydało się grupie podczas pracy. W ten sposób powstanie matryca członków zespołu, ich mocnych stron i charakterystyk.

8. Podsumowanie zajęć.

Opracowane na podstawie:• Blanchard, K., Johnson S., (2011). Jednominutowy menedżer. Najpopularniejsza na świecie

metoda zarządzania. Wydawnictwo MT Biznes• Spencer Johnson M.D. (2000). Kto zabrał mój ser? Wydawnictwo Studio EMKA• Haman, W., Gut J. Psychologia szefa. Szef to zawód. Wydawnictwo Helion.• http://gazetapraca.pl/gazetapraca/1,91789,1385359.html?as=1

Załącznik 1.Instrukcja: jesteście grupą uczniów, którzy wyjechali na zagraniczną wycieczkę samolotową do

Kandy. Dzisiaj jest listopad, późne popołudnie. Stanowicie zespół, który doświadczył pewnej sytu-acji trudnej. Wasz samolot musiał lądować awaryjnie. Rozbiliście się w rejonie północnej Kanady, na terenie tundry, bagien oraz lasów kanadyjskich. Teren jest zaśnieżony. Okazało się, że bagaże zatonęły, ale udało się wam uratować 15 suchych rzeczy. Za chwilę otrzymacie listę tych rzeczy.

Przed katastrofą pilot poinformował was, że znajdujecie się 15 mil powietrznych od najbliż-szego miasta. Mieliście do niego dotrzeć dzisiaj wieczorem i zameldować się w hotelu. Oczeki-wała na Was grupa uczniów z zaprzyjaźnionej, partnerskiej szkoły.

Nikt nie został powiadomiony o wypadku, ponieważ pilot nie zdążył tego uczynić. Waszym zadaniem jest przetrwać wraz z całym zespołem. Macie do dyspozycji 15 suchych przedmiotów. Zdecydujcie najpierw samodzielnie (rangując od 1 do 15), które z rzeczy są dla was najbardziej przydatne. Proszę wykonać ten etap samodzielnie.

Po przydzieleniu rang uczniowie proszeni są o grupową dyskusję i naradę – mają wspólnie wypracować koncepcję przetrwania i zakomunikować ją prowadzącemu. Dokonują także zapi-suje w tabeli – jaka jest ich grupowa dyskusja.

Nauczyciel obserwuje prace zespołowe oraz wyłaniających się liderów, którzy przewodniczą grupie lub podejmują główne decyzje.

KARTA DECYZJI (materiał autorski na podstawie gry amerykańskiej: „Przetrwanie w tundrze”)

Lista przedmiotówKROK I

Ocena indywidu-alna

KROK IIOcena grupy

KompasZbiornik z syropem klonowym (4 litry)1 śpiwór dla każdego (puchowy, specjalny)Słoiczek tabletek do oczyszczania wody6x6 m plandeka z wytrzymałego materiału

Page 71: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

70

Zapałki w pojemniku wodoodpornym (13 sztuk)100 m liny plecionej o średnicy 16 mmLatarka z zapasowymi bateriami3 pary tzw. rakiet śnieżnych1 litr rumu BaccardiZestaw do golenia z lusterkiemBudzik nakręcanySiekieraDętka 14” od koła lotniczego (dziurawa)Książka „Nawigacja z Gwiazdą Północną”

SCENARIUSZ 27 D3/ZAW

Temat: Współpraca z grupą, efektywne funkcjonowanie w zespole. Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z mechanizmami psychologicznymi będącymi pre-dyktorami skutecznej współpracy, efektywnego realizowania celów grupowych oraz rozwijanie umiejętności budowania relacji interpersonalnych podczas pracy w zespole; otwieranie się na współpracę, poznawanie swoich potencjalnych atutów liderskich pod-czas kontaktów z innymi. Cele szczegółowe. Uczeń:

• dostrzega korzyści wynikające z pracy zespołowej, • docenia znaczenie skutecznej współpracy podczas realizowania powierzonych zadań,• rozpoznaje potencjalne bariery i przeszkody dla skutecznej pracy grupowej,• podejmuje autorefleksję nad pełnionymi przez siebie rolami grupowymi,• analizuje własne kompetencje społeczne oraz liderskie, • potrafi komunikować grupie swoje spostrzeżenia, opinie, uwagi,• podczas pracy grupowej i poprzez uczenie się budowania pozytywnych relacji z innymi

pogłębia inteligencję emocjonalną.

Środki dydaktyczne: prezentacja multimedialna, flipchart, papier do flipchartu, flamastry, kartki A4, pomoce potrzebne do symulacji – pianki marshmallow (5 opakowań), maka-ron spaghetti nieugotowany (5 opakowań), plastelina, książka, worki na śmieci, ściereczki i ręczniki papierowe (do posprzątania po ćwiczeniu).

Przebieg zajęć:1. Wprowadzenie w przebieg oraz cele zajęć. 2. Lekcja rozpoczyna się od dyskusji na temat warunków, jakie muszą być spełnione, aby

pracę grupową nazywać efektywną. Jakie są uwarunkowania skuteczności zespołu, co nie pomaga podczas wspólnych działań oraz jak budować dobre porozumienie w grupie. Nauczyciel dopytuje, jak uczniowie czują się podczas pracy grupowej, czego nie lubią podczas współpracy z innymi, co powoduje, że dobrze pracuje się im w zespole.

3. Następnie nauczyciel przedstawia miniwykład dotyczący pracy grupowej oraz podsta-wowych zasad i mechanizmów dotyczących efektywności zespołu (załącznik 1).

4. Symulacja „budowanie mostów.

Page 72: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

71

Nauczyciel dzieli klasę na 4 – 5 osobowe zespoły. Rozdaje im materiały – każda grupa otrzymuje ten sam zestaw: pianki marshmallow, surowy makaron spaghetti, kawałek plasteliny oraz instrukcję (załącznik 2).

5. Nauczyciel organizuje dyskusję grupową, aby podsumować wykonane ćwiczenia. Pyta o wrażenia uczniów, trudności w wykonaniu zadania, role jakie przyjmowali członkowie zespołu. Następnie zaprasza grupę do ćwiczenia „feedback”.

6. Zadanie 1. Nauczyciel wręcza każdemu uczniowi kartkę papieru A3 i prosi o zrobienie z niej harmonijki. Uczniowie siadają w kręgach zgodnie ze składem grup z poprzedniego ćwiczenia. Zgodnie z ruchem wskazówek zegara uczniowie piszą na jednym listku har-monijki informację zwrotną dla osoby, której harmonijka dotyczy (są one podpisane). Należy podzielić się feedbackiem dotyczącym pracy grupowej.

7. Podsumowanie ćwiczenia i zakończenie zajęć.

Opracowane na podstawie:• Aronson.E., Wilson, T., Akert, R.. (1997). Psychologia Społeczna. Serce i umysł. Poznań : Zysk

i S-ka Wydawnictwo• Brown,R. (2006). Procesy grupowe. Gdańsk: GWP• Schultz von Thun, F. (2007). Sztuka rozmawiania. Rozwój osobowy. Kraków: WAM• Stoner J., Wanker C. (1994). Kierowanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne

Załącznik 1.Charakterystyka efektywnej pracy w zespole:

1. Praca zespołowa wymaga zrozumienia celów grupy i zaangażowania:• Cele musza być jasno określone (chociaż w wielu przypadkach zabiera to wiele czasu.

Trzeba jasno sformułować problem, określić sposoby jego rozwiązania i sprecyzować cele które grupa ma osiągnąć).

• Członkowie muszą te cele rozumieć i zaakceptować.• Członkowie muszą czuć się zobowiązani do efektywnej pracy.

2. Praca w zespole wymaga maksymalnego wykorzystania możliwości wszystkich jego członków. Trzeba więc:• Angażować wszystkich, którzy mają przydatne doświadczenie i wiedzę.• Angażować wszystkich, którzy będą potem realizować przygotowywaną decyzje (lu-

dzie są bardziej skłonni wykonywać decyzje, w których podjęciu uczestniczą).• Zapewnić, aby w grupie byli odpowiedni ludzie.

3. Praca w zespole przebiega sprawniej, gdy towarzyszy jej elastyczność, wrażliwość na po-trzeby członków zespołu i kreatywność.• „Co dwie głowy to nie jedna” - to powiedzenie nie zawsze jest prawdziwe. Czasami

lepiej gdy problem przemyśli jedna osoba.• Czasami, szczególnie w przypadku złożonego problemu lub sytuacji dotyczącej du-

żej części organizacji, grupa może znaleźć lepsze rozwiązanie.• Wielu ludziom najlepsze pomysły przychodzą do głowy wtedy, gdy są stymulowani

przez innych - zwróć uwagę na techniki grupowego myślenia twórczego.• Dobrze jest gdy ludzie potrafią stymulować innych. • Zachęcaj do udzielania sobie wzajemnego wsparcia (eliminując wrogość i obo-

jętność). Członkowie grupy będą wtedy mogli być sobą nie będzie potrzeby walki o swoje rację i niezdrowej rywalizacji.

Page 73: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

72

4. Efektywna praca w zespole zależy od dzielenia się przywództwem.• Jeśli grupa ma postępować według wskazówek jednego z jej członków (np. starsze-

go), powiedz to wyraźnie.• W grupie zachęcaj do przewodzenia „zespołowego”. Poszczególne osoby będą wio-

dące w różnym czasie lub w odniesieniu do różnych części zadania.5. Praca w zespole wymaga efektywnych procedur uzgadniania różnic stanowisk.

• Różnice między ludźmi mogą zarówno szkodzić, jak i przynieść korzyści, jeśli są umie-jętnie wykorzystane.

• Głosowanie? Niewielki z tego pożytek. Przegłosowana mniejszość postawi ten sam problem ponownie przy najbliższej okazji.

• Dążyć do jednomyślności? Nie zawsze się powiedzie. Wymaga dużo zachodu i cierpli-wości.

• Kompromis? To decyzja podjęta na podstawie dwóch przeciwstawnych poglądów, ale różna od obu. Często pozostawia element niezadowolenia – trzeba było zrezy-gnować z części swych żądań.

• Konsensus? To najlepsza metoda. Grupa zgadza się co do następnego kroku. Ci, którzy się nie zgadzają, akceptują przetestowanie tymczasowej decyzji. Dość czaso-chłonny, ale w ogólnym rozrachunku opłacalny.

6. Praca w grupie polega na zrozumieniu postawionego przed nią zadania, wypełnianiu funkcji przypisanych poszczególnym członkom i nieustannym uczeniu się.• Jaka jest nasza motywacja?• Jakie są powody bycia w grupie? Po co tu jestem?• Jak układają się stosunki międzyludzkie?• Czy cel jest jasny?• Czy tworzymy jako grupa całość?

7. Pracę zespołową ułatwia sprzyjający klimat w grupie.8. Praca zespołowa zależy od zaufania i otwartego komunikowania się.

• O zaufaniu można mówić wtedy, gdy każdy członek grupy może powiedzieć: „Wiem, że nie będziesz szukał byle pretekstu, aby zrobić coś przeciwko mnie. Mogę złożyć wszystko w twoje ręce z pełnym zaufaniem.”

• Zaufanie buduje się przez dłuższy czas, ale można je szybko i całkowicie zniszczyć.• Zaufanie sprzyja otwartej i szczerej komunikacji i tolerancji dla różnych poglądów

i różnych typów osobowości.9. Praca zespołowa zależy od indywidualnego poczucia przynależności do grupy.

• Każdy członek ma zobowiązania wobec grupy i jej zadań.• Wszyscy członkowie grupy powinni się wzajemnie szanować i chcieć ze sobą pra-

cować, co niekoniecznie oznacza, że muszą się lubić. „Zgranie” zespołu można poprawić prosząc każdego z członków o szybką ocenę zespołu. Cała grupa może dogłębnie analizować każde z tych zagadnień, szczególnie te ocenione na 3 lub mniej punktów, jak i te, co do których oceny poszczególnych osób są bardzo różne. Można zastanowić się, dlaczego takie różnice istnieją. Powody będą zapewne różne dla każdego problemu.

By zwiększyć efektywność pracy grupy warto stosować kilka reguł:- rozwiązujmy problemy w małych grupach 5 - 7 osobowych,- uczmy się mówić zwięźle i jasno,

Page 74: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

73

- nauczmy się słuchać,- liczy się praca wszystkich,- mówmy, jeśli chcesz by Twój głos się liczył,- walczmy na argumenty, przekonujmy do swoich racji,- uzgadniajmy, a nie uśredniajmy,- ustępujmy w imię dobra grupy (jeśli nie musisz, nie krytykuj),- bądźmy miękkimi dla ludzi, twardymi dla problemu- szukajmy mocnych stron partnerów,- rozpoznajmy, kto w danym problemie jest ekspertem,- liczą się fakty, a nie opinie,- pytajmy i prośmy,- zwiększajmy przepływ informacji,- pamiętajmy, że człowiek w pozycji na baczność nie jest twórcze,- najlepszą figurą do współpracy jest koło.

Efektywna praca w zespole:- wymaga zrozumienia celów grupy i zaangażowania poszczególnych osób,- wymaga maksymalnego wykorzystania możliwości wszystkich jego członków,- wymaga efektywnych procedur uzgadniania różnic stanowisk,- idzie lepiej gdy towarzyszy jej elastyczność, wrażliwość na potrzeby członków zespołu

oraz kreatywność,- zależy od dzielenia się przywództwem,- zależy od zaufania i otwartego komunikowania się,- zależy od indywidualnego poczucia przynależności do grupy,- polega na zrozumieniu postawionego przed grupą zadania, wypełnianiu funkcji przypi-

sanych poszczególnym członkom i nieustannym uczeniu się,- ułatwi ją sprzyjający klimat w organizacji.

Załącznik 2.Instrukcja: Zadaniem uczniów jest zbudować, pracując w grupie, most dowolnego rozmiaru

oraz kształtu. Czas na wykonanie zadania 20 minut. Nie możecie korzystać z żadnych dodatko-wych pomocy. Na koniec pracy wykonamy test. Most powinien utrzymać książkę nauczyciela, której wielkości oraz rozmiaru nie możecie na razie zobaczyć. Grupa uzyskuje punkt, jeśli most utrzyma książkę przez przynajmniej przez 2 minuty.

SCENARIUSZ 28 D3/ZAW

Temat: Wyznaczanie celów podczas planowania rozwoju zawodowego.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z metodą skutecznego wyznaczania sobie ade-kwatnych i racjonalnych celów dotyczących przyszłej kariery zawodowej oraz kształto-wanie umiejętności ustalania priorytetów podczas realizowania codziennych aktywno-ści szkolnych. Cele szczegółowe. Uczeń:

• dostrzega korzyści wynikające ze stosowania narzędzi dotyczących wyznaczania celów, • trafnie rozpoznaje priorytety podczas planowania przyszłych działań, • potrafi podzielić przyszłe działania na etapy z uwzględnieniem perspektywy czasowej,

Page 75: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

74

• potrafi dokonać analizy oraz weryfikacji własnych celów zawodowych zgodnie z przed-stawionymi narzędziami,

• podczas budowania planów rozwojowych zwraca uwagę na adekwatność i trafność wy-znaczanych celów,

• dostrzega możliwość implementacji przedstawionych narzędzi do codziennych aktyw-ności szkolnych czy też domowych.

Środki dydaktyczne: prezentacja multimedialna, flipchart, papier do flipchartu, flamastry, kartki A4 do samodzielnej analizy.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć oraz ich przebiegu. 2. Nauczyciel rozpoczyna lekcję od pytania skierowanego do uczniów w jaki sposób organi-

zują swoją pracę oraz przyszłe działania. Rozpoczyna dyskusję na temat potrzeb uczniów oraz ewentualnych korzyści wynikających z umiejętnego wyznaczania sobie celów oraz zaplanowania ich realizacji.

3. Następnie nauczyciel prezentuje technikę PLANOWANIA WSTECZ z użyciem projektora lub wizualizera oraz przedstawia uczniom przykład (załącznik 1).

4. Zadanie 1. Przykład, który dotyczy celu wybranego przez ucznia (załącznik 2). Po zakończeniu pracy indywidualnej nauczyciel organizuje grupową dyskusję. Można

poprosić uczniów o prezentację przykładów, dbając o zachowanie zasad kulturalnej i nieoceniającej dyskusji. Dodatkowe pytania do dyskusji: • Czy któryś z elementów ćwiczenia był trudniejszy? Jeśli tak, to dlaczego?• Co było najłatwiejsze? • Na którym etapie potrzebowałbyś pomocy i dlaczego? • Który etap będzie wymagał najwięcej pracy?• Czy mógłbyś zastosować technikę PLANOWANIA WSTECZ do innego przykładu z ży-

cia szkolnego, obowiązków domowych, a może swoich marzeń? 5. Zadanie 2. Co i kto może mi pomóc w realizacji celów? (załącznik 3).6. Podsumowanie pracy uczniów oraz całych zajęć.

Opracowano na podstawie:• Bennewicz M. (2014). Coaching kreatywność zabawa. Narzędzia rozwoju dla pasjonatów i pro-

fesjonalistów. Wydawnictwo: One press.• Lachowicz-Tabaczek, K., Ślazyk-Sobol M., Włoskiewicz K., (2015), Jakich kompetencji osobi-

stych oczekują pracodawcy od absolwentów studiów wyższych – wyniki badań oraz wskazówki praktyczne. Opracowanie dla Pracowników Dydaktycznych oraz Studentów Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław.

• Sidor – Rządkowska M. (red.), (2009). Coaching. Teoria, praktyka, studia przypadków. Warsza-wa: Oficyna Wolters Kluwer.

• Thorpe S., Clifford J.(2004). Podręcznik coachingu. Poznań: Wyd. REBIS.

Załącznik 1.Technika PLANOWANIE WSTECZ pozwala spojrzeć na realizowane projekty przez pryzmat

efektu jaki chcemy osiągnąć. To doskonałe narzędzie do planowania swojego rozwoju i realizacji założonych celów. Wizja efektów końcowych może również działać dyscyplinująco i zwiększać

Page 76: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

75

odpowiedzialność za podejmowane zadania. Technika PLANOWANIA WSTECZ polega na okre-śleniu efektu końcowego i pod tym kątem zaplanowania poszczególnych, wcześniejszych ak-tywności. W pierwszej kolejności należy dokończyć zdanie np. Za 3 lata…, a następnie „cofać się” do dzisiejszego dnia. Umożliwia to „rozłożenie” w czasie poszczególnych aktywności.

3 lata• Za 3 lata ......

1 rok • Żeby to osiągnąć za rok będę...

6 • Żeby to osiągnąć za 6 miesięcy będę ....

tydzień• Żeby to osiągnąć w następnym tygodniu będę....

Dzisiaj • Żeby to osiągnąć dzisiaj będę....

miesięcy

Następny

Przestawiona technika może obejmować krótszą perspektywę czasową. Możemy uwzględnić jeden rok z rozłożeniem tego czasu na krótsze etapy. Wykorzystanie metody PLANOWANIA WSTECZ ma wiele zalet; jedną z nich jest to, że pozwala spojrzeć jak codzienne, drobne wybory determinują naszą przyszłość. Technikę można odnieść zarówno do projektowania ścieżki karier, jak i realizacji kolejnego projektu czy też zadania, a może nawet realizacji hobby (np. uprawianie sportu). Dzięki temu, że efekt końcowy jest jasno określony widoczne jest, dokąd zmierzamy i co planujemy osiągnąć. Dzięki temu koncentruje-my się na tych zadaniach, które prowadzą do zamierzonego celu, zamiast tracić siłę i energię na nieefektywne czynności.

Załącznik 2.

• Za rok wezmę udział w rekrutacji do pracy w fabryce XYZ, będzie to już po zdaniu egaminów zawodowych.

• Żeby to osiągnąć za pół roku zacznę się rozglądać za oferami pracy, aby zobaczyć jakie są wymagania, jakie ofery pojawiają się w Internecie i prasie, jakie firmy szukają pracowników w moim zawodzie, będę jednocześnie uczył się regularnie do egzaminów zawodowych, zwłaszcza przedmiotów: ...........

• Muszę nadrobić zaległości z przedmiotu: .............. Żeby mieć szansę na pracę po ukończeniu szkoły chcę, odbyć staż zawodowy lub praktykę w firmie ........................................

• Żeby udało mi się dostać na praktykę zawodową muszę poszukać ofert i przygotować dokumenty aplikacyjne. Zapytam nauczycieli, gdzie akutalnie można składać podania. Muszę też dokończyć projekty z przedmiotów .........., bo ich wykonanie może być pomocne przy staraniu się o praktykę.

• Zapoznam się z materiałami na temat stażów zawodowch, które opracowała nasza szkoła. Zapytam starszych kolegów, gdzie byli na praktykach. Poszukam informacji w Internecie.

tydzieńNastępny

Dzisiaj

1 rok

6 miesięcy

3miesiące

Page 77: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

76

Załącznik 3.

Co mam i co posiadam wewnętrznie: Kto i jak może mi pomóc:

Jakie są moje silne strony, dzięki którym mogę osiągnąć mój cel:

Moje umiejętności (co umiem, co potrafię, a co może pomóc w osiągnięciu celu?):

Na czym opieram swoją wiarę w swój sukces?

Co mi pomaga w chwilach zwątpienia?

Moja sytuacja szkolna (wyniki szkolne, sukce-sy, trudności):

Moja sytuacja koleżeńska: jak sobie radzę w grupie?

Wsparcie innych – na kogo mogę liczyć?

Kto może stanowić utrudnienie w realizacji celu, na kogo muszę uważać:

SCENARIUSZ 29 D3/ZAW

Temat: Podstawowe błędy w poszukiwaniu pracy. Cel edukacyjny: zwiększenie świadomości uczniów i zwrócenie ich uwagi na cechy oraz deficyty osobowościowe utrudniające zarówno rozwój kariery, jak i powrót na rynek pra-cy po długim czasie.Cele szczegółowe. Uczeń:

• dostrzega korzyści wynikające z podejmowania inicjatywy w kreowaniu własnej ścieżki kariery zawodowej,

• zna cechy i deficyty osobowościowe utrudniające prawidłowy rozwój kariery i znalezie-nie pracy,

• podchodzi kreatywnie do przełamywania cech i deficytów ograniczających jego rozwój zawodowy.

Środki dydaktyczne: flipchart, papier do flipchartu, flamastry, kartki samoprzylepne.

Przebieg zajęć:1. Przedstawienie celu zajęć oraz ich przebiegu. 2. Nauczyciel przedstawia sytuację Andrzeja Nowaka: „Andrzej Nowak, 40 letni elektrome-

chanik 4 lata temu z powodu niewywiązywania się z powierzonych zadań, opieszałości oraz braku szacunku do przełożonego stracił pracę i do dziś pozostaje bezrobotny”. Zada-niem grupy jest poszukanie odpowiedzi na pytanie: Dlaczego Andrzej Nowak nie może znaleźć pracy? Na kartkach samoprzylepnych uczestnicy wypisują te cechy Andrzeja No-waka, które uniemożliwiają mu znalezienie pracy. Np. brak kwalifikacji; bierność, brak entuzjazmu i chęci w poszukiwaniu pracy, brak kreatywności, zbyt wysokie wymagania.

Page 78: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

77

Następnie nauczyciel zawiesza na flipcharcie kontur Andrzeja Nowaka (załącznik 1) i roz-daje uczniom karteczki samoprzylepne wraz z mazakami.

3. Podsumowanie pracy uczniów oraz całych zajęć, które należy skończyć wspólnym pod-sumowaniem będącym drogowskazem dla uczniów jak nie postępować:• Nie powielaj cech Andrzeja Nowaka.• Nie popełniaj jego błędów.• Nie pozostawaj bierny.• Już dziś zacznij kreować własną ścieżkę kariery zawodowej.• ..........

Opracowano na podstawie:• Moja Mapka Zawodowa.Scenariusze zajęć; Materiał przygotowany na zlecenie Podlaskiej Fun-

dacji Rozwoju Regionalnego przez Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych w Bia-łymstoku i Podlaskie Centrum Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej Wydawca: Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego, http://www.pfrr.pl/file?path=attachment.path&id=map-ka_podrecznik.pdf

Załącznik 1.

Page 79: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

78

Scenariusz 30 D3/ZAW

Temat: Wiedza z Internetu – poszukiwanie informacji o zawodach i rozwoju osobistym w kontekście planowania kariery zawodowej.Cel edukacyjny: zapoznanie uczniów z ciekawymi stronami internetowymi poświęcony-mi tematom naukowym i popularnonaukowym oraz możliwościom rozwoju zawodowego uczniów.Cele szczegółowe. Uczeń:

• wie, że w Internecie może znaleźć interesujące i rozwijające materiały naukowe i popu-larnonaukowe,

• potrafi wskazać wartościową naukowo stronę internetową, dzięki której może poznać swój przyszły zawód, rozwijać swoje zdolności i zainteresowania,

• wie, jak wygląda oferta pracy w wybranych zawodach w jego regionie,• wie, gdzie szukać informacji, jak kontynuować swój rozwój zawodowy.

Środki dydaktyczne: zestaw multimedialny, głośniki.

Przebieg zajęć:Nauczyciel przygotowuje przed zajęciami listę przykładowych ofert pracy/stanowisk (wraz

z opisem obowiązków), o które mogą ubiegać się uczniowie po ukończeniu szkoły. Nauczyciel przed zajęciami wybiera kilka filmików, związanych z doradztwem zawodowym,

znajdujących się na stronie www.ted.com, które w czasie zajęć zaprezentuje uczniom.1. Zapoznanie z celem zajęć.2. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat możliwości, jakie mają oni po ukończeniu

szkoły – kontynuacja nauki, podjęcie pracy.3. Nauczyciel wskazuje uczniom możliwości rozwoju zawodowego związane z wybranym

przez nich kierunkiem nauki – kursy, szkolenia, staże, oferty pracy (korzystając np. z wy-szukiwarki ofert pracy zamieszczonej na Platformie REGSI). Uczniowie wyszukują na plat-formie jedno lub dwa przykładowe kursy bądź też szkolenia, które mogłyby okazać się pomocne w znalezieniu pracy.

4. Nauczyciel prezentuje stronę internetową www.ted.com i pyta: Czy znaliście tę stronę wcześniej?

5. Następnie włącza przykładowy film wraz z opcją Subtitles (napisy) i wybiera język napi-sów (polski) np. • https://www.ted.com/talks/celeste_headlee_10_ways_to_have_a_better_conversa-

tion dotyczący 10 sposobów na poprawienie konwersacji• lub https://www.ted.com/talks/daniel_levitin_how_to_stay_calm_when_you_

know_you_ll_be_stressed dotyczący opanowywania siebie w sytuacjach stresowych6. Nauczyciel prezentuje uczniom kilka przykładowych, ciekawych stron internetowych, na

których prezentowane są materiały naukowe i popularnonaukowe w formie artykułów lub filmów:• h t t p : / / w w w . k o w e z i u . e d u . p l / fi l m y / i t e m / 1 1 6 4 - fi l m y - o - z a w o d a c h ?

2108bbc95adf0e08b5c238de389ea414=b21e8b12a7478dbc3f167f9fffb3c997• http://www.scholaris.pl/resources/zasoby/eid/SRE/sorts/titlestr

7. Podsumowanie zajęć. Przegląd stron wskazanych przez uczniów, rozwijających ich zain-teresowania, uzdolnienia, przekazujące informacje np. o poszukiwanych pracownikach.

Page 80: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

79

Notatki

Page 81: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

80

Notatki

Page 82: SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO - platformaregsi.pl · Szkoły zawodowe po wieloletnim okresie niebytu przeżywają renesans. Jak wskazują specjaliści - są to szkoły przyszłości.

ISBN 978-83-941485-7-7

SCENARIUSZE ZAJĘĆ EDUKACYJNO – ZAWODOWYCH

Z UCZNIAMI ZASADNICZYCH SZKÓŁ ZAWODOWYCH

I SZKÓŁ BRANŻOWYCH I STOPNIA

REGSI - Regionalny System Informacji Edukacyjno-Zawodowej Południowo-Zachodniego Regionu Województwa Dolnośląskiego

Wnioskodawca:Powiat Lubańskiul. Mickiewicza 2

59-800 Lubań

Realizator:Powiatowe Centrum Edukacyjne

Aleja Kombatantów 259-800 Lubań

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego