Katecheza 21Kocham moich najbliższych

1. Cele katechetyczneKształtowanie w dziecku postawy szacunku i miłości wobec siebie, wobec swo-ich najbliższych (najczęściej rodziców) i wobec Boga.

2. Zadania nauczyciela religiiProwadzenie dziecka do przyjęcia z wiarą prawdy, że Bóg jest Dawcą wszelkiego życia i Miłośnikiem życia. Uczenie, jak dziecko ma wyrażać swoją miłość naj-bliższym i przyjmować konkretne postawy na co dzień.

W katechezie dziecko celowo otrzymuje polecenie narysowania najbliższych mu osób, a nie polecenie narysowania rodziców, ponieważ w sytuacji, gdy ro-dzina jest niepełna, osoby obce w sensie pokrewieństwa mogą być kimś naj-bliższym dziecku. Katecheta formułując w ten sposób polecenie, może przez to bardziej poznać dziecko i jego stosunek do rodziców oraz osób najbliższych dla dziecka oraz pomóc mu, gdy zauważy jakiś problem.

3. Treści katechezy – wymagania szczegółoweBóg jest dla człowieka i ojcem, i matką. On nigdy nie opuści człowieka. Jego dłoni nigdy nam nie zabraknie. Bóg prowadzi człowieka przez wielu ludzi, któ-rych stawia na drodze jego życia. Człowiek powinien dostrzegać ten wielki dar obecności drugiego człowieka zwłaszcza tych, którzy bezpośrednio uczestniczą w więzach krwi.

Dziecko:• wie, że miłość jest darem Boga;• potrafi narysować „rodzinne drzewo”;• szanować i kochać siebie, swoich rodziców i Boga.

4. Metody i pomoceModlitwa spontaniczna, pogadanka, rysunek, śpiew piosenki, opowiadanie, praca z podręcznikiem.

Pomoce:• słowa piosenki nr 13: Ja jestem oraz nagranie, piosenka nr 14: Miłość

Bożą w sercu mym dzisiaj mam.

121Katecheza 21. Kocham moich najbliższych

• serwetka, na której położymy Pism Święte.

5. Scenariusz katechezy

Wprowadzenie do katechezyWitamy dzieci wezwaniem: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.

Na rozpoczęcie wspólnie śpiewamy piosenkę nr 13: Ja jestem (trzecią zwrotkę).Celebracja. Tworzymy krąg wokół Pisma Świętego położonego na stołku na serwetce.– Pan Bóg trzyma nas za rękę, a my chcemy uchwycić Jego dłoń. Na znak

tego, będziemy kolejno kłaść rękę na Piśmie Świętym.Katecheta podczas celebracji odtwarza piosenką nr 14: Miłość Bożą w sercu swym

dzisiaj mam. Chodzimy z dziećmi naokoło, trzymając się za ręce. Dzieci mogą po paru razach włączyć się w śpiew.

Miłość Bożą w sercu swym dzisiaj mam!Tą miłością coraz bardziej kocham Cię.W Tobie widzę też wspaniałość Króla chwał!Bo Bożą miłość w sercu swym dzisiaj mam!

Na nasz znak dzieci zatrzymują się. Najbliższe nam dziecko puszcza na chwilę dłoń następnego dziecka i kładzie rękę na Piśmie Świętym. Znowu krążymy wokół Pisma Świętego i podobnie podchodzą kolejne dzieci i kładą dłoń na Księdze.

Potem dzieci siadają i rozmawiamy.– Co czułyście, gdy kładłyście rękę na Piśmie Świętym?– Czy było to radosne?– Czy było to przyjemne?– Co chcecie teraz powiedzieć?

Odkrywanie wezwania BożegoCzytanie opowiadania: Kto jest mamą i tatą? Dzieci siadają w kręgu.

Kto jest mamą i tatą?Mam na imię Agatka i chcę wam opowiedzieć o czymś, co stało się niedawno

w naszym domu. To było najwspanialsze, co spotkało mnie do tej pory.Mieszkałam wtedy z mamusią, tatusiem, starszym bratem Olkiem, młod-

szym bratem Pawełkiem i kotem Pafnucym. Bardzo się kochamy, chociaż nieraz kłócę się z braćmi. Ale nigdy długo się nie gniewamy, bo bardzo lubimy się ze sobą bawić. Naprawdę! Raz bawiliśmy się w królewnę, smoka i rycerza, kiedy do pokoju weszła mamusia i jak gdyby nigdy nic zawołała nas na kolację. Bar-dzo głodni pobiegliśmy do kuchni jeść, ale na stole nie było żadnego jedzenia, tylko rodzice siedzieli i patrzyli na nas poważnie. Nikt przecież nic nie przeskro-bał, cały dzień byliśmy grzeczni, więc te ich miny bardzo nas zdziwiły.

Rozdział II. Rodzina dzieci Bożych spotyka się z Bogiem122

– Usiądźcie, szkraby – zaczął tatuś.– A gdzie kolacja? – zapytał Pawełek.– Zaraz będzie. Wszystko gotowe, ale chcemy wam najpierw coś powiedzieć.– A co?– Będziecie mieli siostrę – powiedziała mama i aż się zaczerwieniła. Chyba

z radości!– Mamusiu! Masz w brzuchu dziecko? – zawołałam i rzuciłam się na mamę,

żeby ją wycałować. Oczywiście uważałam na jej brzuch.– Nie, Agaciu, wcale nie! – mama roześmiała się głośno.– No to… No to jak? – pytaliśmy jeden przez drugiego. Jak byłam mała,

zdawało mi się, że dzieci mogą wyskakiwać z kwiatów jak Calineczka, ale prze-cież już dawno wiedziałam, że tak nie jest. I nagle Olkowi coś się przypomniało:

– Ja wiem! Mam w klasie kolegę, Jarka. A jego siostra, Weronika, nie jest córką… – Olek nie wiedział jak to powiedzieć – To znaczy: mama Jarka nie urodziła Weroniki. Ona jest adowana… adorowana… Czy jakoś tak.

– Wiem! Adoptowana! – zawołałam i aż mi zabrakło tchu ze szczęścia. – Ad-optujecie córeczkę? Kiedy?

– Za kilka tygodni. Ale jeśli chcecie, możecie ją jutro poznać. Pojedziemy do domu dziecka, by ją odwiedzić.

– A wy ją już widzieliście? Jaka ona jest? – zapytałam.– Ma kręcone włosy, prawie jak ty. Na imię ma Julcia i jest od was młodsza.

Nie pamięta swoich własnych rodziców, bo była bardzo maleńka, kiedy zginęli w wypadku. Oni są już w niebie z Panem Bogiem. A Julcia tu na ziemi będzie teraz miała nas.

I na drugi dzień, tuż po śniadaniu poznaliśmy naszą siostrzyczkę – Julcię. Dzisiaj mieszka już z nami. Nazywamy ją Okruszkiem. Tatuś tak wymyślił. Te-raz wiecie już, dlaczego to jest najwspanialsze, co mi się przydarzyło? Dlatego, że mam siostrę, a ona ma nową rodzinę, czyli nas! Mój tatuś powiedział, że to jest cud.

Tamtego dnia, gdy po raz pierwszy odwiedziliśmy Julcię, jedna rzecz nie da-wała mi spokoju. Przez cały dzień trochę się wstydziłam o to spytać, ale kiedy tatuś gasił wieczorem światło w naszym pokoju, odważyłam się:

– Tato, a kto jest w takim razie prawdziwym tatusiem Julki, ty czy tamten tatuś?

– I ja i ten jej tatuś, który nie żyje.– To tak się da? A kogo ona będzie bardziej kochała?– Będzie kochała nas obu. O tym pierwszym tatusiu będziemy jej opowia-

dać, przypominać jej. Ale najważniejsze, żeby kochała Pana Boga, to On jest jej najlepszym Tatą i jako dobry Ojciec opiekuje się i Julką, i wami, i także nami – rodzicami. Bez Niego nie miałbym ani mamusi za żonę, ani was, ani Julci. Dla nas też jest Ojcem, a my jesteśmy dziećmi. Ciekawe, prawda?

– Pan Bóg jest Tatą dla wszystkich?

123Katecheza 21. Kocham moich najbliższych

– Tak.– Ale mamy dużą rodzinę!I nie wiem czemu, ale tatuś nic nie odpowiedział, tylko mnie tak mocno

przytulił, że aż w jego oczach zobaczyłam łzy. Nie wiedziałam, że tatuś ma łzy…

Rozmowa z dziećmi. Katecheta może sprawdzić, czy dzieci rozumieją, co wydarzyło się w rodzinie Agaty. Nawiązuje do ilustracji w podręczniku dzieci (s. 50), która przedsta-wia rodzinę z opowiadania podczas modlitwy. W podsumowaniu podkreśla, że to Bóg daje ludziom miłość: potrzebują Go i rodzice i dzieci.

– Rodzice uczą się razem z nami, jak mają okazywać swoją miłość, która jest cząstką miłości Pana Boga. Pan Bóg każdemu z nas dał serce, abyśmy sobie pomagali odszukiwać Bożą miłość w nas.

Wprowadzenie słowa Bożego.

Bóg mówi:Jak kogo pociesza własna matka,tak Ja was pocieszać będę.

– Czasem ktoś może nie mieć tatusia albo mamusi (w tym momencie dzieci o któ-rych mowa zwykle od razu się zgłaszają). Pan Bóg chce pocieszyć każdego: i dzieci i dorosłych. On kocha każdego jak najlepsi rodzice.

Odpowiedź na wezwanie BożePraca z podręcznikiem, cz. 1. Dzieci dorysowują krzyż na ścianie (na ilustracji z modlącą się rodziną, s. 50).

Modlitwa dzieckaKatecheta zapala świecę.

Moi najbliżsi mają serce podobne do Twojego, Boże. Gdy ich rysuję, wydaje mi się, że dotykam Ciebie. Miej w opiece moją rodzinę.

UtrwaleniePraca z podręcznikiem, cz. 2. Dzieci w oknach domu rysują portrety najbliższych im osób. Mogą to być przyjaciele, rodzina, ktoś, kogo najbardziej kochają. Podczas pracy nastawiamy piosenkę nr 14: Miłość Bożą w sercu swym dzisiaj mam.

Na zakończenie dzieci śpiewają powyższą piosenkę.

6. Współpraca z rodziną i parafiąProsimy, by dzieci wieczorem podczas modlitwy pomodliły się szczególnie za swoich rodziców i najbliższe osoby w rodzinie.

Katecheza 22Pan Bóg dał mi anioła stróża

1. Cele katechetyczneProwadzenie dziecka do wiary we wszechobecność Boga, w Jego miłość i troskę oraz budzenie przekonania o tym, że Bóg udziela się na różne sposoby człowie-kowi, także przez swoich wysłanników, aniołów.

2. Zadania nauczyciela religiiZapoznanie dziecka z aniołami jako opiekunami (Anioł Stróż) i posłańcami Boga, czyli przybliżenie dziecku aniołów jako wysłanników Opatrzności Boga i zwiastunów Jego zamierzeń.

3. Treści katechezy – wymagania szczegółoweAniołowie są wysłannikami Bożymi. Anioł jest w sposób szczególny obecno-ścią Boga: Jego głosem. Gdziekolwiek spotykamy się z dobrocią, jednością, harmonią, tam jest anioł Boga. Mieć anioła, to znaczy uczestniczyć w łasce, w obecności piękna, dobroci i umieć je okazywać. Kiedy doświadczamy czyjejś dobroci, możemy powiedzieć, że objawia się nam w tym człowieku dobroć, piękno i moc Boga. Aniołowie są zwiastunami Boga w tym, co piękne, dobre, wartościowe dla człowieka. Aniołowie zwiastują i opiewają obecność Boga. Jest to obecność pełna dobroci i opiekuńczości, opatrzności. Obok aniołów obec-ności Boga, są aniołowie Opatrzności Boga, to znaczy aniołowie opiekunowie, którzy nas ochraniają. Prawda ta wzywa nas do tego, aby nie tylko śpiewać Bogu z aniołami, ale aby postępować jak aniołowie. Dziecko ma wyrażać mi-łość w uczynkach: zwiastować dobro, towarzyszyć potrzebującym i walczyć ze złem. Zwiastować to znaczy mówić ludziom: Pan jest z Tobą! Nie lękaj się! Pan jest! Towarzyszyć ludziom to znaczy troszczyć się o nich i strzec ich. Pomagać im w potrzebach. Gdy napotykamy na przeszkody, powinniśmy występować przeciwko złu, aby odkrywać prawdziwe oblicze Boże.

Dziecko:• wie, że Bóg opiekuje się ludźmi także przez aniołów;• potrafi powiedzieć, jak Anioł Stróż chroni przed niebezpieczeństwami;

125Katecheza 22. Pan Bóg dał mi Anioła Stróża

• dziękuje Bogu za Jego opiekuńczą obecność.

4. Metody i pomoceZabawa: Przeszkody, wprowadzenie słowa Bożego (Ps 91, 11), praca z podręcz-nikiem.

Pomoce:• nagranie, piosenka nr 14: Miłość Bożą w sercu swym dzisiaj mam.

5. Scenariusz katechezy

Wprowadzenie do katechezyWitamy dzieci wezwaniem: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.

Śpiewamy piosenkę nr 14: Miłość Bożą w sercu swym dzisiaj mam.Zabawa: Przeszkody.

Cel zabawy: Doświadczenie przez dziecko trudności (bez tworzenia sytuacji streso-wej) i potrzeby opiekuna.

Część 1. Katecheta lub wyznaczone dzieci ustawiają między startem i metą (np. między dwoma krzesłami) przeszkody (nie więcej niż 5 – mogą to być jakieś małe, nie-groźne przy nadepnięciu przedmioty, np.: mała wieża z drewnianych klocków, misiek, piłka itp.). Dzieci podzielone na grupy (np. dwie) przypatrują się uważnie przeszkodom i starają się zapamiętać ich ułożenie. Każda grupa wybiera jedno dziecko, które z za-wiązanymi oczami postara się tak przejść między przeszkodami, aby ich nie dotknąć. Zwycięża ta grupa, z której dziecko ominie przeszkody lub najmniej razy ich dotknie. Można zorganizować dwa jednakowe „tory przeszkód” i wtedy „zawodnicy” z obu grup startują w tym samym czasie.

Część 2. Ta sama zabawa, ale dziecko z zawiązanymi oczami otrzymuje opiekuna, któ-ry nie ma zasłoniętych oczu i podpowiada mu, jak trzeba iść. Całość zabawy może trwać nawet 15 minut.

Podsumowanie:– Jak czułyście się podczas zabawy?– Kiedy było łatwiej przechodzić między przeszkodami?– Co czułyście, gdy przy was był opiekun?– Co chcecie teraz powiedzieć swojemu opiekunowi?

Odkrywanie wezwania BożegoWprowadzenie słowa Bożego. Dzieci wstają.

Bóg mówi, że każdy człowiek ma swojego szczególnego opiekuna. Jest nim anioł. Nazywamy go często Aniołem Stróżem. Posłuchajmy, co mówi Pismo Święte o aniołach.

[Bóg] aniołom swym rozkazał,Aby cię strzegli na wszystkich twych drogach (Ps 91, 11).

Rozdział II. Rodzina dzieci Bożych spotyka się z Bogiem126

Dzieci przechodzą do stolików z podręcznikami i siadają. Jeszcze raz można przeczy-tać tekst Pisma.

– Jakie zadanie Bóg wyznaczył aniołom?– Kogo aniołowie strzegą?– Gdzie aniołowie strzegą ludzi?– Czyje polecenie aniołowie wypełniają?

Odpowiedź na wezwanie BożePraca z podręcznikiem. Dzieci zamalowują „dziury” w moście na obrazie z Aniołem Stróżem.

– Kogo przedstawia rysunek? (Anioła Stróża) Jak Anioł Stróż nam pomaga?Rozwijając wypowiedzi dzieci, przechodzimy do następnego ćwiczenia.– Człowiek może stanąć wobec różnych niebezpieczeństw. Anioł Stróż pod-

powiada nam, co powinniśmy robić, aby ich uniknąć.Dzieci znajdują z tyłu podręcznika odpowiednie obrazki (patrz: Wycinanki, s. 143),

wycinają je i zaklejają nimi niewłaściwe zachowania stwarzające niebezpieczeństwo.

Utrwalenie

Modlitwa dzieckaKatecheta czyta modlitwę.

Mam swojego anioła! Dziękuję! On mi towarzyszy i przypomina o tym, że Ty, Boże, zawsze ze mną jesteś.

Aniele Boży, Stróżu mój, / Ty zawsze przy mnie stój.Rano, wieczór, we dnie, w nocy, / bądź mi zawsze do pomocy.Strzeż duszy i ciała mego, / zaprowadź mnie do żywota wiecznego.AmenŚpiewamy piosenkę nr 14: Miłość Bożą w sercu swym dzisiaj mam.

6. Współpraca z rodziną i parafiąProsimy, by rodzice pomogli dziecku nauczyć się modlitwy Aniele Boży, Stróżu mój.

Katecheza 23całym sercem chwalę Pana Boga

1. Cele katechetyczneWprowadzanie w tajemnicę Eucharystii jako czasu i miejsca spotkania z kocha-jącym Bogiem przez Jezusa Chrystusa. Pomaganie dziecku w okazywaniu Bogu miłości poprzez uczestnictwo w Eucharystii.

2. Zadania nauczyciela religiiUczenie postaw i gestów liturgicznej modlitwy oraz odpowiedniego zachowania w kościele.

3. Treści katechezy – wymagania szczegółoweMsza Święta jest misterium tajemnicy zbawienia, dlatego nie chodzi o to, by małemu dziecku wszystko wyjaśnić, lecz by wprowadzić w przeżywanie Eucha-rystii jako spotkania z kochającym Bogiem, którego ukazuje nam Jezus Chry-stus.

Bez względu na to, czy dzieci z przedszkola regularnie uczestniczą w Eucha-rystii, czy też z różnych przyczyn jeszcze nie – na katechezie wprowadzamy je z jednej strony w doświadczenie miłości Boga, które łączymy z Eucharystią, z drugiej strony uczymy: postaw, gestów i zachowań właściwych na Mszy Świę-tej.

Dziecko:• wie, że z Bogiem ludzie spotykają się w kościele na Mszy Świętej;• potrafi zademonstrować postawy i gesty modlitewne;• chce godnie i z szacunkiem zachowywać się w kościele ze względu na

miłość Bożą.

4. Metody i pomoceNauka piosenki, praca z podręcznikiem: wprowadzenie w obrzędy Mszy Świę-tej, wprowadzenie słowa Bożego (Ps 138, 1a), modlitwa tańcem.

Pomoce:• nagranie, piosenka nr 15: Wznoszę ręce me wzwyż,

Rozdział II. Rodzina dzieci Bożych spotyka się z Bogiem128

• rysunki przedstawiające obrzędy Mszy Świętej, takie same jak w ćwicze-niach, do demonstrowania dzieciom (Materiały do wydruku).

5. Scenariusz katechezy

Wprowadzenie do katechezyWitamy dzieci wezwaniem: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.

Na początku katechezy uczymy dzieci piosenki nr 15: Wznoszę ręce me wzwyż.

Wznoszę ręce me wzwyż, z moich ust chwała brzmi.Sercem pełnym wdzięczności błogosławić Cię chcę.Błogosławić Cię chcę, błogosławić Cię chcę,sercem pełnym wdzięczności błogosławić Cię chcę.

Odkrywanie wezwania Bożego– Jaki dom na ziemi przypomina nam o Bogu w niebie? Gdzie przychodzi-

my spotkać się z Panem Jezusem?– Dzisiaj ułożymy w naszym podręczniku po kolei obrazki, które pokazują

porządek spotkania z Panem Jezusem na Mszy Świętej.Praca z podręcznikiem. Dzieci siadają do stolików. Wycinają obrazki, przedstawiają-

ce postawy i obrzędy Mszy Świętej (Wycinanki, s. 145). Omawiamy, co dzieje się po kolei na Mszy, a dzieci podnoszą odpowiedni obrazek. Katecheta za każdym razem sprawdza poprawność wybrania obrazka i poleca go wkleić.

– W kościele czeka na nas Pan Jezus. Dlatego gdy wchodzimy do kościoła, klękamy i żegnamy się. Jest to nasze osobiste przywitanie z Panem Jezusem.

Dzieci podnoszą odpowiedni obrazek i wklejają go.– Potem ksiądz z ministrantami wychodzi do ołtarza, całuje ołtarz i żegna się

razem z wszystkimi ludźmi. Jest to wspólne rozpoczęcie Mszy Świętej. Ksiądz rozkłada ręce i mówi: Pan z wami. Wszyscy stoimy na znak, że jesteśmy gotowi na spotkanie z Panem Jezusem.

Dzieci wskazują odpowiedni obrazek i wklejają go.– Gdy lektor, czyli specjalnie przygotowany chłopiec lub dorosła osoba,

czyta słowa Pisma Świętego, najpierw siedzimy i uważnie słuchamy. Potem przygotowujemy się do słuchania Ewangelii, czyli słów Pana Jezusa. Wstajemy i śpiewamy Alleluja, a następnie, gdy ksiądz zapowiada Ewangelię, czyli słowa Pana Jezusa, kciukiem prawej ręki czynimy znak krzyża na czole, ustach i sercu.

Katecheta demonstruje dzieciom, jak czynić znak. Dzieci naśladują go, a katecheta tłumaczy, że chcemy zachowywać naukę Pana Jezusa w myślach, w słowach i zawsze mieć ją w sercu. Potem dzieci wskazują właściwy obrazek i wklejają go.

– Gdy Pan Jezus przychodzi do nas ukryty w Hostii, ksiądz podnosi Go, a wszyscy ludzie klęczą.

129Katecheza 23. Całym sercem chwalę Pana Boga

Dzieci pokazują i wklejają odpowiedni obrazek.– Zanim ludzie przyjmą Pana Jezusa ukrytego w Hostii, modlą się jako dzie-

ci Boże do Boga Ojca, który jest w niebie. Ksiądz podnosi ręce do Boga. Dzieci często wtedy biorą się za ręce na znak, że tworzą jedną rodzinę Bożą.

Dzieci znajdują i wklejają odpowiedni obrazek.– Potem ludzie przekazują sobie znak pokoju. Ja to czynią? Niektóre dzieci

będą wiedziały, że chodzi o wzajemne skinięcie głową lub podanie sobie dłoni. Demonstrują znak pokoju.

Dzieci wklejają odpowiedni obrazek.– Po przyjęciu Pana Jezusa w Komunii Świętej i po modlitwie ksiądz udzie-

la ludziom błogosławieństwa od Boga: podnosi rękę, modli się i błogosławi, a wszyscy żegnają się. Katecheta demonstruje znak błogosławieństwa.

Dzieci wklejają odpowiedni obrazek.

Odpowiedź na wezwanie BożeWprowadzenie słowa Bożego. Dzieci stają w kręgu. Katecheta zapala świecę i czyta:

Będę Cię sławił, Panie, z całego mego serca (Ps 138, 1a).

Taniec dziękczynienia. Dzieci dobierają się w pary i stają w kręgu. Włączamy spokojną muzykę, np. nagranie z katechezy nr 9.

– Zapraszam was teraz, do wyrażenia tańcem naszej wdzięczności Bogu za dar spotykania się. Wykonujcie to, co będę mówić i naśladujcie moje ruchy.

Podajemy gesty: 1) dzieci kłaniają się w kierunku świecy i wznoszą wysoko ręce; 2) opuszczają ręce, krzyżują je na swoim sercu; 3) odwracają się do siebie twarzami i chwy-tają się w parach za ręce, kołysząc się; 4) kładą się na dywanie nogami do środka kręgu; 5) podnoszą ręce w górę, po chwili je opuszczają wzdłuż ciała; 7) dzieci wstają, każdy tańczy w dowolny sposób.

Katecheta wycisza muzykę. Dzieci siadają w kręgu (z podręcznikami lub bez nich, jeśli katecheta może na swoich obrazkach pokazywać ilustracje).

Utrwalenie– Jeszcze raz spójrzcie na ilustracje w podręczniku. Powiedzcie, jakie postawy

i gesty modlitwy znacie?Dzieci mówią o postawach i demonstrują gesty (postawy: klękanie, stanie; gesty: wy-

ciągnięcie rąk, przeżegnanie się, znaki krzyża przed Ewangelią, wspólne trzymanie się za ręce, ukłon głową, uściski ręki).

Modlitwa dzieckaDzieci wstają.

Rozdział II. Rodzina dzieci Bożych spotyka się z Bogiem130

Jakie to szczęście, Boże, że mogę do Ciebie mówić słowami, rękami, całym ciałem. Mogę klęczeć, stać, siedzieć. Mogę wykonać znak krzyża na czole, ustach i sercu. Mogę okazać miłość Tobie i bliskim, gdy przekażę im znak pokoju.

Chcę Cię za to, Boże, wielbić.Śpiewamy piosenkę nr 15: Wznoszę ręce me wzwyż.

6. Współpraca z rodziną i parafiąProsimy, by dziecko z rodzicami weszło do kościoła poza nabożeństwem i po-modliło się z rodzicami. Ważne, by mogło w domu pochwalić się znajomością postaw i gestów modlitewnych, które dziecko pozna lub poznało na Mszy Świę-tej.

ROZDZIAŁ I I I

Bóg dał nam Jezusa

Katecheza 24oczekujemy na światłość od Boga

adWeNt

1. Cele katechetyczneWprowadzenie dziecka w okres Adwentu. „Celebrując co roku liturgię Adwen-tu, Kościół aktualizuje to oczekiwanie Mesjasza; uczestnicząc w długim przygo-towaniu pierwszego przyjścia Zbawiciela, wierni odnawiają gorące pragnienie Jego drugiego Przyjścia” (KKK 524). Przygotowując dziecko do celebracji na-rodzin Jezusa, powinniśmy wzbudzić w nim również pragnienie i nadzieję na wspólnotowe i osobiste spotkanie z Wybawicielem.

2. Zadania nauczyciela religiiWychowanie do zrozumienia symboliki światła w liturgii i w życiu chrześcija-nina. Przygotowanie do duchowego przeżycia świąt Bożego Narodzenia. Dalsze wprowadzanie w modlitwę – dialog z Bogiem.

3. Treści katechezy – wymagania szczegółoweBóg jest światłością i tę światłość chce dać tym, którzy chodzą w ciemności. Zbawiciel przynosi ludziom nowe poznanie Boga, dlatego nazwany jest praw-dziwą Światłością narodów. Jezus sam o sobie także mówi „Jestem światłością świata” (J 9, 5). Dzięki Niemu nasze serce i umysł w pełni włączają się w akt woli zawierzenia Bogu.

Dziecko:• wie, że w Adwencie przygotowujemy się na przyjście Wybawiciela  –

Światłości narodów – Jezusa Chrystusa;• potrafi z innymi zaśpiewać Oto Pan Bóg przyjdzie;• cieszy się z przygotowań do Bożego Narodzenia.

4. Metody i pomoceUrządzenie (zmiana) kącika modlitwy, wprowadzenie słowa Bożego, nauka pie-śni, malowanie jako wyrażenie doświadczeń inspirowanych tekstem biblijnym (światłość – ciemność), praca z podręcznikiem.

133Katecheza 24. Oczekujemy na Światłość od Boga

Pomoce:• fioletowy obrus, cztery świece, zapałki (w kąciku modlitwy),• nagranie, pieśń nr 16: Oto Pan Bóg przyjdzie.

5. Scenariusz katechezy

Wprowadzenie do katechezyWitamy się wezwaniem: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus.

Urządzamy kącik modlitwy (lub zapowiadamy jego zmianę, jeśli już funkcjonował). Pokazujemy fioletowy obrus i cztery świece (lub wieniec adwentowy).

– Jaki to jest kolor? Fioletowy kolor w kościele oznacza czas oczekiwania. Właśnie zaczęliśmy czas, w którym przygotowujemy się na Boże Narodzenie. Ten czas radosnego oczekiwania nazywa się Adwentem.

Stawiamy w widocznym miejscu kartkę z dużym napisem ADWENT. Powtarzamy z dziećmi tę nazwę, wskazując na napis (uczymy czytać globalnie to słowo).

– W Adwencie ksiądz w kościele ubiera szaty w kolorze fioletowym i dlatego również w naszym kąciku modlitwy obrus będzie tego koloru. Te cztery świe-ce przypominają nam, że już zaczęliśmy czas radosnego oczekiwania na Boże Narodzenie. Każda świeca oznacza jedną niedzielę Adwentu. Ile niedziel ma Adwent?

Wskazujemy na świece, więc dzieci mogą policzyć.

Odkrywanie wezwania BożegoWprowadzenie słowa Bożego. Dzieci siadają.

– Jak się czujecie, gdy jest ciemno? Czy łatwo jest się poruszać w ciemno-ściach? Co nam grozi, gdy idziemy po ciemku?

– Gdy ktoś źle postępuje, też mówimy, że jego uczynki są uczynkami ciem-ności. Ciemność oznacza wtedy zło. Żeby ludzie czynili dobrze, Bóg posyła do nas Wybawiciela. Zapowiada to w Piśmie Świętym. Wstańcie, zapalimy pierw-szą świecę na znak pierwszego tygodnia Adwentu i posłuchajcie.

Pan jest moją światłością i zbawieniem moim. Kogo miałbym się lę-kać? (por. Ps 27, 1).

– Jak myślicie, Kto jest tą wielką Światłością?Pomagamy dzieciom zapamiętać, że Światłością i Wybawicielem jest Jezus Chrystus,

którego pamiątkę narodzenia będziemy świętować w Boże Narodzenie.– Nauczymy się śpiewać pieśń adwentową (nr 16): Oto Pan Bóg przyjdzie.

Śpiewamy ją w kościele w czasie Adwentu.

Oto Pan Bóg przyjdzie,z rzeszą świętych k’nam przybędzie.

Rozdział III. Bóg dał nam Jezusa134

Światłość wielka w dzień ów będzie.Alleluja! Alleluja!

Odpowiedź na wezwanie BożeĆwiczenie: Chodzenie z zamkniętymi oczyma

Cel ćwiczenia: Dziecko ma doznać trudności w chodzeniu „po ciemku”, aby doświad-czyło różnicy między „ciemnością”, a „światłem”.

Zapowiadamy, że dzieci za chwilę pójdą do stolików, ale najpierw wykonują ćwi-czenie: odwracają się do swoich krzeseł, zamykają oczy i robią trzy kroki w ich stronę. Otwierają oczy, patrzą gdzie są i znowu zamykają na chwilę oczy i powtórnie wykonują trzy kroki. Potem normalnie przechodzą do stolików.

– Siądźcie. Znowu zamknijcie oczy. Kto widzi tylko czerń? Kto widzi jakieś plamy? Otwórzcie oczy. Teraz jest jasno. Wyobraźcie sobie światłość, która ma rozjaśnić każdą ciemność.

Zapraszamy dzieci do wykonania ćwiczenia: na obrazie przedstawiającym ciemność dzieci naklejają postać Bożego Dzieciątka w jasności.

Rozmowa z dziećmi i podsumowanie. Zbieramy namalowane prace w jednym miej-scu i wspólnie je oglądamy. Siadamy w kręgu. Następnie nawiązujemy do Pisma Świę-tego, zadając pytania.

– Kto jest naszą Światłością, na którą czekamy?– Jak możemy przygotować się na przyjście Światłości?Wypowiedzi dzieci. Możemy podpowiedzieć, że chodzi o modlitwę, dobre uczynki,

podzielenie się czymś z rodzeństwem, oddanie zabawki, którą chce się bawić koleżanka lub kolega, pomoc w domu itp.

UtrwaleniePraca z podręcznikiem.

– W Adwencie codziennie jest Msza Święta, na której szczególnie przygoto-wujemy się na Boże Narodzenie. Ta Msza Święta nazywa się roraty. Chodzimy na tę Mszę z lampionami. To znak, że narodził się Wybawiciel, który jest Świa-tłem narodów. Naszym Światłem.

Dzieci rysują szlaczek (lampiony) i dorysowują płomień na świecy w wieńcu adwen-towym. Na obrazie przedstawiającym noc dzieci wklejają, np. przed kościołem lub na środku, postać Nowonarodzonego (naklejka nr 7).

Modlitwa dzieckaPrzechodzimy do kącika modlitwy.

Nie boję się, ponieważ Ty, Boże, jesteś ze mną. Nie boję się ciemności ani smutku. Wiem, że przyjdzie światłość i radość. Chcę się przygotowywać na przyjście światłości, na Boże Narodzenie.

135Katecheza 24. Oczekujemy na Światłość od Boga

Pan jest moją światłością i zbawieniem moim. Kogo miałbym się lękać? (por. Ps 27, 1).

Śpiewamy z dziećmi pieśń nr 16: Oto Pan Bóg przyjdzie.

6. Współpraca z rodziną i parafiąDzieci śpiewają w domu bliskim pieśń Oto Pan Bóg przyjdzie.

Katecheza 25z maryją oczekujemy narodzin Jezusa

adWeNt

1. Cele katechetycznePrzybliżanie dziecku Tajemnicy Wcielenia. Przedstawiamy tekst Iz 7, 14. Bóg, dążąc do pełnego zjednoczenia się z człowiekiem, realizuje swój plan, wybiera-jąc osobę Maryi Panny. Ona pierwsza została wybrana: „Maryja zajmuje pierw-sze miejsce wśród pokornych i ubogich Pana, którzy z ufnością oczekują od Niego zbawienia i dostępują go. Wraz z Nią wreszcie, wzniosłą Córą Syjonu, po długim oczekiwaniu spełnienia obietnicy, przychodzi pełnia czasu i nastaje nowa ekonomia zbawienia” (KKK 489).

2. Zadania nauczyciela religiiPrzygotowanie dziecka do przyjęcia z wiarą Tajemnicy Wcielenia na wzór Maryi.

Uświadomienie dziecku, że w Jezusie spotykamy się z prawdziwym Bogiem i z prawdziwym człowiekiem (KKK 464 n).

3. Treści katechezy – wymagania szczegółoweTekst Izajasza mówiący o „Pannie – Dziewicy” w obrazowy sposób ukazuje po-dobieństwo Jezusa do człowieka. Tak jak każdy człowiek, również Jezus potrze-buje matki, aby się narodzić. Jednak jest w tym tekście słowo, które pokazuje i podkreśla wyjątkowość Jezusa. Jest to imię -Emmanuel, które znaczy „Bóg z nami”. Emmanuel – tajemnica ciągłej obecności Boga wśród nas. W Chrystu-sie Boża Obecność ukazuje się nam w sposób szczególny.

Pośrednio katecheza ta przygotowuje dzieci do zrozumienia tekstu o Zwia-stowaniu.

Dziecko:• wie, że Emmanuel to imię Wybawiciela i znaczy „Bóg z nami”;• potrafi z innymi śpiewać Mów: Amen – jak Maryja;• chce przygotować się przez dobre uczynki na przyjście Jezusa.

4. Metody i pomoceŚpiew piosenki, wprowadzenie słowa Bożego (Iz 7, 14), zapalenie roratki, praca z podręcznikiem.

137Katecheza 25. Z Maryją oczekujemy narodzin Jezusa

Pomoce:• nagranie, piosenka nr 17: Mów: Amen – jak Maryja.• cztery świece i jedna cieńsza, wyższa – roratka (przewiązana białą wstążką),• żłóbek bez Dzieciątka (może być tylko narysowany na kartce technicz-

nej: potem katecheta doklei rysunek z Dzieciątkiem).

5. Scenariusz katechezy

Wprowadzenie do katechezyWitamy się i zapraszamy do kącika modlitwy, w którym znajduje się fioletowy obrus i cztery świece. Powtarzamy z dziećmi: Pan jest moją światłością i zbawieniem moim. Kogo miałbym się lękać? i śpiewamy pieśń nr 16: Oto Pan Bóg przyjdzie.

Dzieci mogą usiąść w kąciku modlitwy. Uczymy piosenki nr 17: Mów: Amen – jak Maryja. Można skupić się na powtarzanych fragmentach.

Amen – jak Maryja x2Amen – widocznie Bóg tak chce.1. Kiedy ci smutno i nic nie wychodzi,Mów: Amen – jak Maryja,Amen – jak Maryja,Amen – widocznie Bóg tak chce.Tak jak MaryjaWypełniaj wolę BogaI zanieś tam swój uśmiech,Gdzie często płyną łzy.2. Gdy z ciebie szydzą i kiedy się śmieją,Mów: Amen – jak Maryja…

Odkrywanie wezwania BożegoWprowadzenie słowa Bożego.

– Każde dziecko ma swoją mamę. Bóg zapowiedział, że Dziecię, o którym już słyszeliśmy, ma urodzić Matka. Mamą ma być Maryja, Panna, która urodzi Syna. Posłuchajmy, co o tym mówi Pismo Święte.

Zapalamy jedną lub dwie świece (w zależności od niedzieli Adwentu).

Oto Panna pocznie i porodzi Syna,I nazwie Go imieniem Emmanuel (Iz 7, 14).

– Jak ma mieć na imię Dziecko, które się urodzi?

Rozdział III. Bóg dał nam Jezusa138

Powtarzamy w razie potrzeby tekst Pisma.– Emmanuel znaczy „Bóg z nami”. Kim będzie to Dziecię, które nazywa się

„Bóg z nami”? Będzie dzieckiem, które jak wszystkie dzieci, będzie potrzebować mamy. Ale będzie też Wybawicielem, Światłością narodów.

Odpowiedź na wezwanie Boże– Również Maryja czekała na przyjście zapowiadanego Emmanuela, również

Ona przygotowywała się na Jego przyjście. Modliła się, rozmawiała z Bogiem, rozważała Jego słowo. Znakiem Jej oczekiwania jest świeca, którą nazywamy roratka. Czy ktoś pamięta, co to są roraty?

Przypominamy dzieciom, że w Adwencie codziennie jest Msza Święta, na której szczególnie przygotowujemy się na Boże Narodzenie. Na tę Mszę Świętą chodzimy z lampionami. Podczas tej Mszy Świętej zapala się specjalną świecę, roratkę. Ona przy-pomina nam, jak Matka Boża czekała na Wybawiciela. Często w kościele znakiem ocze-kiwania na Boże Narodzenie jest pusty żłóbek.

Pokazujemy dzieciom przygotowaną wcześniej roratkę.– A co my możemy zrobić, aby przygotować się na świętowanie Bożego Na-

rodzenia?Dzieci przypominają, jak mogą przygotować się na Boże Narodzenie. Proponujemy,

by każde postanowiło coś konkretnego.– Na znak, że pragniemy dobrze się przygotować na narodzenie Pana Jezusa,

każde z nas dotknie roratki, a potem ją zapalimy.Katecheta daje pierwszemu dziecku roratkę, ono przekazują ją następnemu, aż świe-

ca przejdzie przez ręce wszystkich dzieci i wróci do katechety. Wtedy stawiamy ją po-środku czterech świec i zapalamy. Obok roratki można postawić pusty żłóbek.

Śpiewamy piosenkę nr 17: Mów: Amen – jak Maryja.

UtrwaleniePraca z podręcznikiem. Dziecko rysuje szlaczek (literę M), kończy rysowanie żłóbka i ro-ratki.

Modlitwa dzieckaPanie Jezu, niedługo będziemy świętować pamiątkę Twojego Narodzenia. Ty

jesteś z nami cały czas, Ty sprawiasz, że nasze dni mogą być jasne, bo cieszymy się na nadejście Bożego Narodzenia.

Dziękuję Ci za Maryję, Mamę Jezusa, która jest taka dobra. Dzisiaj zapa-liliśmy roratkę. Chcę, jak Maryja przygotować się na Boże Narodzenie. Ja też postanawiam, że zrobię coś dobrego dla Ciebie. To będzie….

6. Współpraca z rodziną i parafiąDziecko może poprosić rodziców, by poszli z nim na roraty.

spis nagrań i materiałów na dołączonej płycie

Materiały do wydruku, piosenki, pieśni i kolędy01_Piosenka nr 1 [Dobrze, że jesteś] ..................................................................................................... 2’34”01_Piosenka nr 1_playback [Dobrze, że jesteś; playback] ............................................................... 2’34”02_Piosenka nr 2 [Ha, ha, ha, alleluja!] ................................................................................................. 1’12”02_Piosenka nr 2_playback [Ha, ha, ha, alleluja!; playback] ........................................................... 1’13”03_Piosenka nr 3 [Rośnie sobie stokrotka] ......................................................................................... 2’13”03_Piosenka nr 3_playback [Rośnie sobie stokrotka; playback] .................................................... 2’12”04_Piosenka nr 4 [Cieszę się.Alleluja!] ................................................................................................... 1’57”04_ Piosenka nr 4_playback [Cieszę się.Alleluja!; playback]............................................................ 1’57”05_Piosenka nr 5 [Wiem to]..................................................................................................................... 1’34”05_Piosenka nr 5_playback [Wiem to; playback] .............................................................................. 1’33”06_Pieśń nr 6 [Pan jest mocą swojego ludu] ....................................................................................... 2’43”06_Pieśń nr 6_playback [Pan jest mocą swojego ludu; playback] ................................................. 2’45”07_Piosenka nr 7 [Ty jesteś darem] ....................................................................................................... 1’31”07_Piosenka nr 7_playback [Ty jesteś darem; playback] ................................................................. 1’30”08_Piosenka nr 8 [Dzieckiem Bożym jestem]...................................................................................... 1’36”08_Piosenka nr 8_playback [Dzieckiem Bożym jestem; playback] ............................................... 1’36”09_Piosenka nr 9 [Szczęść Boże] ............................................................................................................ 1’06”09_Piosenka nr 9_playback [Szczęść Boże; playback] ...................................................................... 1’26”10_Piosenka nr 10 [Radością moją Jezu] .............................................................................................. 2’24”10_Piosenka nr 10_playback [Radością moją Jezus; playback] ...................................................... 2’24”11_Piosenka nr 11 [Niebo jest w sercu mym] ..................................................................................... 1’39”11_Piosenka nr 11_playback [Niebo jest w sercu mym; playback] ............................................... 1’39”12_Piosenka nr 12 [Ziarenko do ziarenka (refren)] ............................................................................ 1’58”12_Piosenka nr 12_playback [Ziarenko do ziarenka (refren); playback] ...................................... 1’59”14_Piosenka nr 14 [Miłość Bożą w sercu mym dzisiaj mam] ........................................................... 1’57”14_Piosenka nr 14_playback [Miłość Bożą w sercu mym dzisiaj mam; playback] ..................... 1’57”15_Piosenka nr 15 [Wznoszę ręce me wzwyż].................................................................................... 2’07”15_Piosenka nr 15_playback [Wznoszę ręce me wzwyż; playback] ............................................. 2’07”16_Pieśń nr 16 [Oto Pan Bóg przyjdzie]................................................................................................ 1’44”16_Pieśń nr 15_playback [Oto Pan Bóg przyjdzie; playback] ......................................................... 1’44”17_Piosenka nr 17 [Mów: Amen – jak Maryja] .................................................................................... 3’06”17_Piosenka nr 17_playback [Mów: Amen – jak Maryja; playback] ............................................. 3’06”18_Modlitwa nr 18 [Zdrowaś Maryjo] ................................................................................................... 1’23”18_Modlitwa nr 18_playback [Zdrowaś Maryjo; playback] ............................................................. 1’23”19_Kolęda nr 19 [Jezus malusieńki] ...................................................................................................... 3’18”19_Kolęda nr 19_playback [Jezus malusieńki; playback] ................................................................ 3’18”20_Kolęda nr 20 [Przybieżeli do Betlejem] .......................................................................................... 1’44”20_Kolęda nr 20_playback [Przybieżeli do Betlejem; playback] .................................................... 1’44”

21_Pastorałka nr 21 [Gdy pierwsza na niebie zapali się gwiazdka] ............................................... 3’26”21_Pastorałka nr 21_playback [Gdy pierwsza na niebie zapali się gwiazdka; playback] ......... 3’26”22_Kolęda nr 22 [Mędrcy świata] ........................................................................................................... 1’09”22_Kolęda nr 22_playback [Mędrcy świata; playback] ..................................................................... 1’09”23_Piosenka nr 23 [Jak odnaleźć mam Chrystusa?] .......................................................................... 3’49”23_Piosenka nr 23_playback [Jak odnaleźć mam Chrystusa?; playback] .................................... 3’48”24_Piosenka nr 24 [Gdy na morzu] ........................................................................................................ 1’22”24_Piosenka nr 24_playback [Gdy na morzu; playback] .................................................................. 1’22”25_Piosenka nr 25 [Kiedyś o Jezu] ......................................................................................................... 1’47”25_Piosenka nr 25_playback [Kiedyś o Jezu; playback] ................................................................... 1’46”26_Piosenka nr 26 [Hosanna memu Bogu] ......................................................................................... 1’31”26_Piosenka nr 26_playback [Hosanna memu Bogu; playback] ................................................... 1’30”27_Piosenka nr 27 [Przykazanie nowe daję wam] ............................................................................. 1’32”27_Piosenka nr 27_playback [Przykazanie nowe daję wam; playback] ....................................... 1’31”28_Piosenka nr 28 [Alleluja! Miłość Twa] .............................................................................................. 1’55”28_Piosenka nr 28_playback [Alleluja! Miłość Twa; playback] ........................................................ 1’54”29_Piosenka nr 29 [Zmartwychwstał Pan] ........................................................................................... 1’38”29_Piosenka nr 29_playback [Zmartwychwstał Pan; playback] ..................................................... 1’38”30_Piosenka nr 30 [Oto jest dzień] ........................................................................................................ 2’44”30_Piosenka nr 30_playback [Oto jest dzień; playback] .................................................................. 2’44”31_Piosenka nr 31 [Pan jest wśród nas] ................................................................................................ 2’07”31_Piosenka nr 31_playback [Pan jest wśród nas; playback] ......................................................... 2’07”32_Piosenka nr 32 [Duchu Święty, przyjdź] ......................................................................................... 2’17”32_Piosenka nr 32_playback [Duchu Święty, przyjdź; playback]................................................... 2’17”33_Piosenka nr 33 [Jezus swoją Matkę pozostawił] .......................................................................... 1’29”33_Piosenka nr 33_playback [Jezus swoją Matkę pozostawił; playback] .................................... 1’29”34_Pieśń nr 34 [Chwalcie łąki umajone] ............................................................................................... 3’11”34_Pieśń nr 34_playback [Chwalcie łąki umajone; playback] ......................................................... 3’08”35_Piosenka nr 35 [Panie, dobry jak chleb] ......................................................................................... 4’43”35_Piosenka nr 35_playback [Panie, dobry jak chleb: playback] ................................................... 4’42”36_Piosenka nr 36 [Słońce niech wschodzi (refren)] ......................................................................... 1’51”36_Piosenka nr 36_playback [Słońce niech wschodzi (refren); playback] ................................... 1’51”

Muzyka instrumentalnaA_ katecheza_4........................................................................................................................................... 4’27”B_katecheza_5 ............................................................................................................................................ 6’09”C_katecheza_6 ............................................................................................................................................ 3’50”D_katecheza_8 ........................................................................................................................................... 1’34”E_katecheza_9 ............................................................................................................................................ 4’04”F_katecheza_11 .......................................................................................................................................... 1’25”G_katecheza_32 ......................................................................................................................................... 4’28”H_katecheza_35 ......................................................................................................................................... 3’16”I_katecheza_39 ........................................................................................................................................... 3’32”