SANLEG folder 02 · Kościół parafialny w Zaleszanach Dwór rodziny Horodyńskich w Zbydniowie...
2
Wspólne budowanie Zaleszany, Radomyśl nad Sanem, Pysznica, Zaklików, Gorzyce i Grębów – oto sześć gmin, dla obszaru których Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG” Lokalna Grupa Działania z Zaleszan opracowała, uchwaliła i wdraża Lokalną Strategię Rozwoju. Członkowie „SANŁĘG-u” uznali, że partnerskie połączenie sił w pozyskiwaniu pieniędzy unijnych będzie znaczącym krokiem ku rozwojowi terenów położonych pomiędzy Sanem a Łęgiem. Ów obszar zamieszkuje około 60 tys. ludzi, wśród których nie brakuje osób twórczych, mających ciekawe pomysły. Chodzi o to, by wykorzystać ich stworzone z jednej strony przez Pogórzan, a z drugiej – przez ludność okolic Rzeszowa, Przeworska oraz wideł Wisły i Sanu. Na ostatnim z wymienionych obszarów wytworzyła się kultura lasowiacka, związana mocno z osadnictwem na terenach Puszczy Sandomierskiej. Lasowiacy stali się grupą etnograficzną jednolitą kulturowo, tworząc subregion w ramach regionu rzeszowskiego. Tradycje subregionu lasowiackiego, na obszarze którego leżą gminy, członkowie Lokalnej Grupy Działania „SANŁĘG”, wykazują wielką trwałość pomimo burzliwości dziejów. Odznaczały się one wielokrotną zmianą linii podziałów politycznych, etnicznych, etnograficznych i administracyjnych, co oddziaływało dezintegrująco. Przez wieki ścierały się tu wpływy zachodnie, rdzennie małopolskie, z idącymi z Rusi, Słowacji i Węgier. W czasie zaborów zostały zerwane więzi tych ziem z Sandomierszczyzną, kiedy to Sandomierz znalazł się w zaborze rosyjskim, a Rzeszowszczyzna – w Ga- licji. Znaczące piętno odcisnął też okres międzywojenny – czas przynależności owego areału do województwa lwowskiego. W latach bliższych nam tereny dzisiejszej LGD „SANŁĘG” znajdowały się w województwie rze- szowskim, później tarnobrzeskim, obecnie leżą na Podkarpaciu, w die- cezji sandomierskiej. Integrują część powiatów stalowowolskiego i tarno- brzeskiego. stawów i torfowisk oraz występowaniem dolin rzek i pasm wydm. Obszarem szczególnym jest rezerwat „Łęka”, gdzie występują rzadkie i chronione gatunki flory i fauny. W gminie Grębów uwagę zwracają bory sosnowe oraz lasy mie- szane i liściaste, natomiast w gminie Gorzyce – wydłużone formy piaskowe usypane przez wody powodziowe i licz- ne zagłębienia wypełnione wodą. operatywność i kreatywność, by wcielić w życie to wszystko, co może służyć pożytkowi mieszkańców. Ważne jest również wychodzenie z inicjatywą na szersze forum w celu budowania partnerstwa z innymi Lokalnymi Grupami Działania i podejmowania wspólnych inicjatyw. Taki wysiłek służy wzrostowi atrakcyjności i promocji tutejszej małej ojczyzny, znaczonej bogatą historią, kulturą, tradycją i pięknem przyrody. Piętno dziejów Teren objęty działalnością Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG” Lokalna Grupa Działania jest obszarem wzbudzającym duże zainteresowanie badaczy, naukowców, regionalistów, etnografów, historyków... Zgłębiający dzieje tych ziem podkreślają, że już od najdawniejszych czasów osiedlały się tutaj plemiona lechickie, a w wieku XIV zaznaczali swą obecność osadnicy ze Śląska, Łużyc i Saksonii. Później przybywali także Włosi zza Karpat i osiedlali się jeńcy szwedzcy. I to właśnie z takiej mieszanki etnicznej powstała grupa kresowa zwana Rzeszowiakami. Stopniowo różnicowała się ona na ośrodki kulturowe Urok przyrody Puszcza Sandomierska, Kotlina Sandomierska, Dolina Dolnego Sanu – oto znane powszechnie nazwy, które oddają charakter obszaru objętego działalnością Lokalnej Grupy Działania „SANŁĘG”. Jego wielkim atutem jest przyroda, a w szczególności lasy, zajmujące niespełna połowę tych terenów. Lasy Lipskie, Lasy Janowskie i wspomniana Puszcza Sandomierska kryją w sobie obszary o unikatowej wartości przyrodniczej, których atrakcją są śródleśne stawy, rzeczki i strumyki. Są to malownicze zakątki, przez które wiodą trasy rowerowe. Niektóre z tych obszarów mają status rezerwatów przyrody. Jeden z nich to rezerwat „Pniów” na terenie gminy Radomyśl nad Sanem. Jego wielkim walorem jest orzech wodny. Z kolei rezerwat „Jastkowice” w gminie Pysznica jest jednym z pięciu w Parku Krajobrazowym Lasy Janowskie. Ochroną objęto tutaj las mieszany o charakterze puszczańskim, w którym można spotkać dąb szypułkowy i jodłę pospolitą. Pysznicka gmina słynie również z rezerwatu „Imielty Ług”, znanego z bagien i stawów. Warto też wspomnieć o starorzeczach Sanu w gminie Zaleszany, jak również kompleksach leśnych wokół Lipy w gminie Zaklików. Odznaczają się one bogactwem Szlakiem wspomnień Obszar objęty działalnością LGD „SANŁĘG” pełen jest miejsc świadczących o dziejach tych ziem. Niektóre z nich przywołują czas potopu szwedzkiego, zaborów, inne odsłaniają tragizm i okrucieństwo II wojny światowej. Zaciekawiają nieliczne dawne lasowiackie domy i zagrody, uwagę zwracają kościoły, kapliczki i przydrożne krzyże. Wśród interesujących świadectw historii warto wymienić pozostałości szańca szwedzkiego we wsi Motycze Szlacheckie w gminie Zaleszany. To właśnie tutaj, w 1656 roku, okopała się zamknięta w widłach Wisły i Sanu 5-tysięczna armia szwedzka na czele z Karolem Gustawem. Działo się to podczas odwrotu najeźdźców z Jarosławia do Sandomierza. Także w widłach Wisły i Sanu, pod Gorzycami i Wrzawami, doszło do Bitwy Wrzawskiej. 12 czerwca 1809 roku starły się tam wojska Księstwa Warszawskiego, dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego, z wojskami austriackimi. Bohaterstwo Polaków, którzy nie dali się wyprzeć ze swoich pozycji, upamiętnił 70 lat później właściciel dóbr wrzawskich Kalikst Neron baron Horoch, stawiając obelisk na polach Wrzaw. Powiew wielkich dziejów niesie klasztor Sióstr Józefitek, mieszczący się na Radnej Górze w Zdziechowicach w gminie Zaklików. Przed powstaniem styczniowym stał tam dom, zakupiony przez Sławomira Leopolda Wierzbickiego. Powstańcy spotykali się w nim na naradach, przebywał tu nawet krótko sam Romuald Traugutt. Ów majątek został podarowany siostrom po zakończeniu drugiej wojny światowej przez nauczycielkę Annę Nagórską – absolwentkę paryskiej Sorbony, wielką postać zaklikowskiej ziemi. W Lasach Lipskich i Lasach Janowskich odnajdujemy wiele śladów bitew partyzanckich z czasów II wojny światowej. To właśnie w Lasach Lipskich Niemcy zapoczątkowali antypartyzancką akcję Wicher I, której dalszym ciągiem były walki na Porytowym Wzgórzu i pod Osuchami. Tragiczny los spotkał ludność pomagającą partyzantom, gdyż okupant pacyfikował całe wioski. Przykładem Kochany, Łążek Chwałowski, Łążek Zaklikowski... Śródleśne wędrówki po gminach Pysznica, Zaklików i Radomyśl nad Sanem pozwalają dowiedzieć się wiele na ten bolesny temat. W tragiczne dzieje wojenne wpisała się też historia zbydniowskiego dworu rodziny Horodyńskich. 24 czerwca 1943 roku wtargnęli tam Niemcy, mordując 19 osób – uczestników wesela Teresy Wańkowiczówny i Iwona Mierzejewskiego. Inicjatorem tej zbrodni był Martin Fuldner, który zginął kilka miesięcy później w wyniku zamachu zorganizowanego przez polskie podziemie. Wspomnijmy jeszcze o Grębowie, gdzie można podziwiać otoczony parkiem pałac rodziny Dolańskich z początku XIX wieku. Dziś mieści się tu Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Warto również zwrócić uwagę na kopiec upamiętniający strajk chłopski z 1937 roku oraz Pomnik Grunwaldzki. Walne zebranie członków LGD „SANŁĘG” dotyczące spraw statutowych i Lokalnej Strategii Rozwoju Rada Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG” Lokalna Grupa Działania w czasie głosowania Dyskusja podczas walnego zebrania członków LGD „SANŁĘG” Motycze Szlacheckie – dom z 1881 roku Fragment zagrody w Kochanach Jeszcze dziś w Kochanach można sprawdzić, jak wyglądała młocka cepami Zabudowania gospodarskie w Kochanach Dom w Turbi wybudowany przed 1939 rokiem Plony pilchowskiej ziemi Rezerwat „Pniów” znany jest z występowania orzecha wodnego Kochany zachwycają urokiem śródleśnych stawów Las w okolicach Rudy Jastkowskiej Dawne kasztany w Pilchowie Pola pomiędzy Zaleszanami a Skowierzynem Starorzecze Sanu w Motyczu Szlacheckim i Poduchownym Zbydniów z lotu ptaka Słoneczniki w Skowierzynie Replika sarkofagu Świętej Jadwigi Królowej w pilchowskim kościele parafialnym Figura św. Jana Nepomucena w Rzeczycy Długiej Pomnik Ofiar Faszyzmu i Komunizmu w Jastkowicach Pomnik Ofiar II Wojny Światowej w Radomyślu nad Sanem Tablica upamiętniająca ofiary pacyfikacji Łążka Chwałowskiego 2 lutego 1944 roku Dwór rodziny Horodyńskich w Zbydniowie Pałac Dolańskich w Grębowie Kościół parafialny w Zaleszanach
Transcript of SANLEG folder 02 · Kościół parafialny w Zaleszanach Dwór rodziny Horodyńskich w Zbydniowie...
Wspólne budowanieZaleszany, Radomyśl nad Sanem, Pysznica, Zaklików, Gorzyce i Grębów
– oto sześć gmin, dla obszaru których Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG” Lokalna Grupa Działania z Zaleszan opracowała, uchwaliła i wdraża Lokalną Strategię Rozwoju. Członkowie „SANŁĘG-u” uznali, że partnerskie połączenie sił w pozyskiwaniu pieniędzy unijnych będzie znaczącym krokiem ku rozwojowi terenów położonych pomiędzy Sanem a Łęgiem. Ów obszar zamieszkuje około 60 tys. ludzi, wśród których nie brakuje osób twórczych, mających ciekawe pomysły. Chodzi o to, by wykorzystać ich stworzone z jednej strony przez Pogórzan, a z drugiej – przez ludność okolic
Rzeszowa, Przeworska oraz wideł Wisły i Sanu. Na ostatnim z wymienionych obszarów wytworzyła się kultura lasowiacka, związana mocno z osadnictwem na terenach Puszczy Sandomierskiej. Lasowiacy stali się grupą etnograficzną jednolitą kulturowo, tworząc subregion w ramach regionu rzeszowskiego.
Tradycje subregionu lasowiackiego, na obszarze którego leżą gminy, członkowie Lokalnej Grupy Działania „SANŁĘG”, wykazują wielką trwałość pomimo burzliwości dziejów. Odznaczały się one wielokrotną zmianą linii podziałów politycznych, etnicznych, etnograficznych i administracyjnych, co oddziaływało dezintegrująco. Przez wieki ścierały się tu wpływy zachodnie, rdzennie małopolskie, z idącymi z Rusi, Słowacji i Węgier. W czasie zaborów zostały zerwane więzi tych ziem z Sandomierszczyzną, kiedy to Sandomierz znalazł się w zaborze rosyjskim, a Rzeszowszczyzna – w Ga-licji. Znaczące piętno odcisnął też okres międzywojenny – czas przynależności owego areału do województwa lwowskie go. W latach bliższych nam tereny dzisiejszej LGD „SANŁĘG” znajdo wały się w województwie rze-szowskim, później tarnobrzeskim, obecnie leżą na Podkarpaciu, w die-cezji sandomierskiej. Integrują część po wia tów stalowowolskiego i tarno-brzeskiego.
stawów i torfowisk oraz występowaniem dolin rzek i pasm wydm. Obszarem szczególnym jest re zerwat „Łęka”, gdzie występują rzadkie i chronione gatunki flory i fauny. W gminie Grębów uwagę zwracają bory sosnowe oraz lasy mie-szane i liś cia ste, natomiast w gminie Go rzy ce – wydłużone formy piaskowe usypane przez wody powodziowe i licz-ne zagłębienia wypełnione wodą.
operatywność i kreatywność, by wcielić w życie to wszystko, co może służyć pożytkowi mieszkańców. Ważne jest również wychodzenie z inicjatywą na szersze forum w celu budowania partnerstwa z innymi Lokalnymi Grupami Działania i podejmowania wspólnych inicjatyw. Taki wysiłek służy wzrostowi atrakcyjności i promocji tutejszej małej ojczyzny, znaczonej bogatą historią, kulturą, tradycją i pięknem przyrody.
Piętno dziejówTeren objęty działalnością Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG” Lokalna
Grupa Działania jest obszarem wzbudzającym duże zainteresowanie badaczy, naukowców, regionalistów, etnografów, historyków... Zgłębiający dzieje tych ziem podkreślają, że już od najdawniejszych czasów osiedlały się tutaj plemiona lechickie, a w wieku XIV zaznaczali swą obecność osadnicy ze Śląska, Łużyc i Saksonii. Później przybywali także Włosi zza Karpat i osiedlali się jeńcy szwedzcy. I to właśnie z takiej mieszanki etnicznej powstała grupa kresowa zwana Rzeszowiakami. Stopniowo różnicowała się ona na ośrodki kulturowe Urok przyrody
Puszcza Sandomierska, Kotlina Sandomierska, Dolina Dolnego Sanu – oto znane powszechnie nazwy, które oddają charakter obszaru objętego działalnością Lokalnej Grupy Działania „SANŁĘG”. Jego wielkim atutem jest przyroda, a w szczególności lasy, zajmujące niespełna połowę tych terenów. Lasy Lipskie, Lasy Janowskie i wspomniana Puszcza Sandomierska kryją w sobie obszary o unikatowej wartości przyrodniczej, których atrakcją są śródleśne stawy, rzeczki i strumyki. Są to malownicze zakątki, przez które wiodą trasy rowerowe.
Niektóre z tych obszarów mają status rezerwatów przyrody. Jeden z nich to rezerwat „Pniów” na terenie gminy Radomyśl nad Sanem. Jego wielkim walorem jest orzech wodny. Z kolei rezerwat „Jastkowice” w gminie Pysznica jest jednym z pięciu w Parku Krajobrazowym Lasy Janowskie. Ochroną objęto tutaj las mieszany o charakterze puszczańskim, w którym można spotkać dąb
szypułkowy i jodłę pospolitą. Pysznicka gmina słynie również z rezerwatu „Imielty Ług”, znanego z bagien i stawów.
Warto też wspomnieć o starorzeczach Sanu w gminie Zaleszany, jak również kompleksach leśnych wokół Lipy w gminie Zaklików. Odznaczają się one bo gactwem
Szlakiem wspomnieńObszar objęty działalnością LGD „SANŁĘG” pełen jest miejsc świadczących
o dziejach tych ziem. Niektóre z nich przywołują czas potopu szwedzkiego, zaborów, inne odsłaniają tragizm i okrucieństwo II wojny światowej. Zaciekawiają nieliczne dawne lasowiackie domy i zagrody, uwagę zwracają kościoły, kapliczki i przydrożne krzyże.
Wśród interesujących świadectw historii warto wymienić pozostałości szańca szwedzkiego we wsi Motycze Szlacheckie w gminie Zaleszany. To
właśnie tutaj, w 1656 roku, okopała się zamknięta w widłach Wisły i Sanu 5-tysięczna armia szwedzka na czele z Karolem Gustawem. Działo się to podczas odwrotu najeźdźców z Jarosławia do Sandomierza. Także w widłach Wisły i Sanu, pod Gorzycami i Wrzawami, doszło do Bitwy Wrzawskiej. 12 czerwca 1809 roku starły się tam wojska Księstwa Warszawskiego, dowodzone przez księcia Józefa Poniatowskiego, z wojskami austriackimi. Bohaterstwo Polaków, którzy nie dali się wyprzeć ze swoich pozycji, upamiętnił 70 lat później właściciel dóbr wrzawskich Kalikst Neron baron Horoch, stawiając obelisk na polach Wrzaw.
Powiew wielkich dziejów niesie klasztor Sióstr Józefitek, mieszczący się na Radnej Górze w Zdziechowicach w gminie Zaklików. Przed powstaniem styczniowym stał tam dom, zakupiony przez Sławomira Leopolda Wierzbickiego. Powstańcy spotykali się w nim na naradach, przebywał tu nawet krótko sam Romuald Traugutt. Ów majątek został podarowany siostrom po zakończeniu drugiej wojny światowej przez nauczycielkę Annę Nagórską – absolwentkę paryskiej Sorbony, wielką postać zaklikowskiej ziemi.
W Lasach Lipskich i Lasach Janowskich odnajdujemy wiele śladów bitew partyzanckich z czasów II wojny światowej. To właśnie w Lasach Lipskich Niemcy zapoczątkowali antypartyzancką akcję Wicher I, której dalszym ciągiem były walki na Porytowym Wzgórzu i pod Osuchami. Tragiczny los spotkał ludność pomagającą partyzantom, gdyż okupant pacyfikował całe
wioski. Przykładem Kochany, Łążek Chwałowski, Łążek Zaklikowski... Śródleśne wędrówki po gminach Pysznica, Zaklików i Radomyśl nad Sanem pozwalają dowiedzieć się wiele na ten bolesny temat.
W tragiczne dzieje wojenne wpisała się też historia zbydniowskiego dworu rodziny Horodyńskich. 24 czerwca 1943 roku wtargnęli tam Niemcy, mordując 19 osób – uczestników wesela Teresy Wańkowiczówny i Iwona Mierzejewskiego. Inicjatorem tej zbrodni był Martin Fuldner, który zginął kilka miesięcy później w wyniku zamachu zorganizowanego przez polskie podziemie.
Wspomnijmy jeszcze o Grębowie, gdzie można podziwiać otoczony parkiem pałac rodziny Dolańskich z początku XIX wieku. Dziś mieści się tu Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Warto również zwrócić uwagę na kopiec upamiętniający strajk chłopski z 1937 roku oraz Pomnik Grunwaldzki.
Walne zebranie członków LGD „SANŁĘG” dotyczące spraw statutowych i Lokalnej Strategii Rozwoju
Rada Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG” Lokalna Grupa Działania w czasie głosowania
Dyskusja podczas walnego zebrania członków LGD „SANŁĘG”
Motycze Szlacheckie – dom z 1881 roku
Fragment zagrody w KochanachJeszcze dziś w Kochanach można sprawdzić, jak wyglądała młocka cepami
Zabudowania gospodarskie w Kochanach
Dom w Turbi wybudowany przed 1939 rokiem Plony pilchowskiej ziemiRezerwat „Pniów” znany jest
z występowania orzecha wodnegoKochany zachwycają urokiem śródleśnych stawów
Las w okolicach Rudy Jastkowskiej
Dawne kasztany w Pilchowie
Pola pomiędzy Zaleszanami a Skowierzynem
Starorzecze Sanu w Motyczu Szlacheckim i Poduchownym
Zbydniów z lotu ptaka
Słoneczniki w Skowierzynie
Replika sarkofagu Świętej Jadwigi Królowej w pilchowskim kościele parafialnym
Figura św. Jana Nepomucena w Rzeczycy Długiej
Pomnik Ofiar Faszyzmu i Komunizmu w Jastkowicach
Pomnik Ofiar II Wojny Światowej w Radomyślu nad Sanem
Tablica upamiętniająca ofiary pacyfikacji Łążka Chwałowskiego 2 lutego 1944 roku
Dwór rodziny Horodyńskich w Zbydniowie Pałac Dolańskich w GrębowieKościół parafialny w Zaleszanach
zalew w Gorzycach. Ponadto warto korzystać z oferty agroturystycznej. W gminach Zaklików, Zaleszany i Radomyśl nad Sanem takie usługi zarejestrowało sześć gospodarstw. W ostatniej z wymienionych gmin, w Żabnie, przyciąga stadnina koni i klub jeździecki „Baria”.
Gminy partnerskie chcą stale podnosić atrakcyjność swoich terenów. Zachęcają do inwestowania, starają się rozwijać infrastrukturę rekreacyjno-wypoczynkową, poszukują kontaktów i partnerów mogących z nimi współpracować. Każdy, kto zechce taką współpracę podjąć, będzie mile widziany.
MIĘDZY SANEM A ŁĘGIEMZnaczącą cząstkę w kultywowaniu tradycji odgrywa radomyskie Sanktuarium
Matki Bożej Bolesnej i Pocieszenia. Przybywają tutaj pielgrzymi z całego regionu, modląc się o potrzebne łaski. – W sanktuarium w Radomyślu nad Sanem Najświętsza Dziewica nazywana jest Matką Bożą Bolesną i Pocieszenia. Ta dziwna, bo podwójna nazwa, wyraża najważniejszą tajemnicę Chrystusa, w której Maryja w pełni uczestniczy: przypomina o zbawczym, paschalnym
misterium, o tajemnicy śmierci i zmartwychwstania. Ze śmierci rodzi się życie, ból przemienia się w radość, droga krzyżowa staje się drogą do nieba – stwierdza Wacław Świerzawski, sandomierski biskup senior. To właśnie w tym sanktuarium pełni wartę przy Bożym Grobie straż turecka, powstała w czasach odsieczy wiedeńskiej. Gdy nadchodzi Wielkanoc, „turki” wędrują wraz z orkiestrą od wioski do wioski, składając mieszkańcom życzenia. Podobnie dzieje się w gminie Zaleszany. Tam, w Majdanie Zbydniowskim, działa Gwardia
Narodowa im. Tadeusza Kościuszki. A w Lipie (gmina Zaklików) i okolicach uroczystości uświetnia Kompania Kanonierów Stowarzyszenia „Lipa Zdrój”.
Przykładem aktywności artystycznej jest działalność Zespołu Ludowego „Pyszniczanie”, Zespołów Śpiewaczych „Malwa” i „Mała Malwa” z Turbi, Zespołu Pieśni i Tańca „Gościniec” z Pilchowa, Dziecięcego Zespołu „Sanowiślaczki” z Chwałowic, Chwałowickiej Scholi, Radomyskiej Orkiestry Dętej, Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Zbydniowie, Orkiestry Dętej i Kapeli Ludowej z Gorzyc, zespołów ludowych GOK-u w Grębowie – „Grębowianki”, „Stalowianki”, „Jamniczanki” i „Wydrzowianie” czy GOK-u w Zaleszanach – „Zaleszaki”. Ośrodki kultury i szkoły dbają o to, by młodzież i dzieci mogły rozwijać talent muzyczny,
plastyczny, taneczny, literacki. Szkoły podejmują wiele cennych inicjatyw, upowszechniając dziedzictwo swoich patronów: Jana Pawła II, Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Armii Krajowej, Rodziny Horodyńskich, por. Józefa Mączki, ks. Jana Twardowskiego... Ważne jest utrwalanie lokalnego dziedzictwa historyczno-kulturowego na kartach książek i albumów. Wśród licznych pozycji
wymieńmy pracę pod redakcją Roberta Bąka „Gawędy czas zacząć – czyli bajania o tym, jak to drzewiej na ziemi zaleszańskiej bywało...”, książkę „Gorzyce dawniej i dziś” Benedykta Budziły i Krzysztofa Budziły oraz album „Radomyskie Zasanie” Marka Stańkowskiego ze zdjęciami Andrzeja Wiktora i Marka Myśliwca. Warto też wspomnieć o kultywowaniu bogatej obrzędowości związanej z Bożym Narodzeniem i Wielkanocą. Jej elementem jest wykonywanie szopek, palm, koszyczków wielkanocnych.
Interesująca jest dbałość o lokalne dziedzictwo kulinarne, czego przykładem są wyroby Leokadii Gugały z Chwałowic w gminie Radomyśl nad Sanem czy Stowarzyszenia Kobiet Słomianej w gminie Pysznica. Szczególnym produktem w gminie Gorzyce jest delikatna i łagodna w smaku fasola wrzawska, o której opowiadają przyśpiewki ludowe. Jej producenci skupieni są w Stowarzyszeniu Producentów Fasoli Tycznej „Piękny Jaś” we Wrzawach. Od 1996 roku organizowana jest tam impreza plenerowa „W widłach Wisły i Sanu”, odbywająca się w drugą lub trzecią niedzielę sierpnia. Jej celem jest podkreślenie roli fasoli w życiu mieszkańców i promocja produktu.
Atrakcyjny terenObszar zajmowany przez gminy, członków Lokalnej Grupy Działania
„SANŁĘG”, jest atrakcyjny pod wieloma względami. Jego walory doceniają chociażby mieszkańcy pobliskiej Stalowej Woli, którzy budują swoje domy na sąsiednich terenach wiejskich. Z kolei sąsiedztwo nie tylko Stalowej Woli, lecz także Tarnobrzega i Sandomierza, jest ważne dla mieszkańców wsi, gdyż wielu z nich właśnie tam znajduje zatrudnienie. Ważną rolę w skali całego regionu pełni lotnisko w Turbi, które pozwala rozwijać zainteresowania fanom sportów lotniczych.
Niewątpliwym atutem tutejszej małej ojczyzny jest piękno przyrody, zachęcające do rekreacji i wypoczynku. Aktywnemu wypoczynkowi sprzyja tworzenie ścieżek rowerowych, wiodących przez najważniejsze i najciekawsze miejsca. Przykładem są dwie trasy w gminie Zaleszany. Pierwsza – „Zielona”,
o długości 38 km, wiodąca obrzeżami gminy, prowadzi szlakiem miejsc atrakcyjnych przyrodniczo. Druga – „Żółta”, licząca 33 km, zwraca uwagę na dziedzictwo kulturowe tych terenów. Warto też wyruszyć na powiatowy szlak rowerowy powiatu stalowowolskiego o długości 156 km, którego znaczna część wiedzie przez gminy „SANŁĘG-u”. Jego trasa to: Maziarnia – Kołodzieje – Bojanów – Stany – Przyszów – Ciemny Kąt – Stalowa Wola – Agatówka – Kotowa Wola – Zbydniów – Skowierzyn – Wrzawy – Chwałowice – Łążek Chwałowski – Baraki Stare – Zaklików – Gielnia – Lipa – Goliszowiec – Lipowiec – Szwedy – Studzieniec – Słomiana – Krzaki – Kłyżów – Stalowa Wola.
Wypoczywać można nie tylko na trasach rowerowych, w lasach, nad Sanem, nad Łęgiem, lecz także nad zalewami. Dużą popularnością cieszy się zalew w Zaklikowie, przyciągający w okresie letnim całe rodziny, atrakcją jest także
Bogactwem kulturaMieszkańcy gmin objętych działalnością Lokalnej Grupy Działania
„SANŁĘG” przykładają wielką wagę do kontynuowania i rozwijania tradycji kulturalnych tych terenów. Aktywność w tej materii wykazują zespoły regionalne, Gminne Ośrodki Kultury, szkoły, parafi e, animatorzy życia społecznego, miejscowi artyści, harcerze, stowarzyszenia, jednostki OSP. Okazją do poznawania lokalnego dorobku są uroczystości religijno-patriotyczne, imprezy okolicznościowe, letnie imprezy integracyjne o charakterze piknikowym, dożynki, występy z udziałem poszczególnych grup, wystawy.
Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej i Pocieszenia w Radomyślu nad Sanem
Radomyskie „turki” na wielkanocnym szlaku
Kompania Kanonierów Stowarzyszenia „Lipa Zdrój”
Gwardia Narodowa im. Tadeusza Kościuszki w Majdanie Zbydniowskim
Orkiestra Dęta OSP w ZbydniowieKoncert galowy Radomyskiej Orkiestry Dętej
Zespół Pieśni i Tańca „Gościniec” z Pilchowa
Zespół Ludowy „Pyszniczanie”
Zespół Śpiewaczy „Malwa” z Turbi
Zespół Śpiewaczy „Mała Malwa” z Turbi
Dziecięcy Zespół „Sanowiślaczki” z Chwałowic
Zespół Taneczny „KIK” Domu Kultury w Pysznicy
Kapela Ludowa „Zaleszaki” GOK-u w Zaleszanach
Stowarzyszenie Kobiet Słomianej pielęgnuje tradycje produktów regionalnych
Leokadia Gugała z Chwałowic – mistrzyni regionalnej kuchni
Plantacja fasoli wrzawskiej
Fasola wrzawska gotowa do zbiorów
Lotnisko w Turbi Osiedle „Jasna Polana” w Pysznicy
Gospodarstwo agroturystyczne we Wrzawach
Ścieżka rowerowa między Kotową Wolą a Zaosiem
Zimowy widok ścieżki rowerowej, wiodącej starorzeczem Sanu
Regionalne zawody jeździeckie w skokach przez przeszkody, zorganizowane przez stadninę koni w Żabnie
Zalew w Zaklikowie to urokliwe i popularne miejsce
Zalew w Gorzycach z lotu ptaka
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów WiejskichEuropa inwestująca w obszary wiejskie
Publikacja wydana przez Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG” Lokalna Grupa Działania w ZaleszanachPublikacja współ� nansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 – LEADER
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Tekst i redakcja: Piotr Jackowski Wydawnictwo „Nasz Czas” w Stalowej Woli, tel. kom. 885-859-847, e-mail: [email protected] www.naszczas-magazynnadsanski.pl Zdjęcia: Piotr Jackowski, Andrzej Wiktor, Marek Myśliwiec, Robert Bąk, Piotr Kiełbasa, Grzegorz Biernat, Tomasz Połomski, Elżbieta Skromak – Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, Jerzy Mielniczuk, Sylwia Polek, Marek Rokosz, www.gminagrebow.republika.pl, www.fasola-wrzawska.prv.pl Nakład: 2000 egzemplarzy
San pomiędzy Wólką Turebską a Żabnem
Panorama Zaleszan z lotu ptaka
Forum Mieszkańców Wsi „SANŁĘG”Lokalna Grupa Działania
37-415 Zaleszany, Plac Kościuszki 5/3tel./fax (15) 845-07-78, skype: LGD-Sanleg
e-mail: [email protected]
