S11 Biotechnologia

i chemia żywności

S11

400

WYKŁADY SEKCYJNE

Polifenole oraz modyfikowane nukleotydy i lizofosfolipidy jako regulatorywewnątrzkomórkowych szlaków sygnałowych związanych z cukrzycą typu 2.Maria Koziołkiewicz**Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności , ul.Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź,maria.koziolkiewicz@p.lodz.pl;

Istnieje wiele przesłanek wskazujących, iż polifenole,modyfikowane nukleotydy oraz lizofosfolipidy aktywująszlaki sygnałowe regulujące metabolizm węglowodanów.Nukleotydy oraz lizofosfolipidy działają za pośrednictwemreceptorów błonowych sprzężonych z białkami G(receptory GPCR). W trakcie wykładu zostanąprzedstawione wyniki badań nad modyfikowanyminukleotydami, które w warunkach wysokiego stężeniaglukozy stymulują proces angiogenezy a także wynikiwskazujące na zaangażowanie lizofosfatydylocholiny(LPC) w regulację metabolizmu komórek trzustkiprodukujących insulinę.

Zostaną także przedstawione wyniki badań nadpolifenolami, które są inhibitorami fosfatazy białkowejPTP-1B, regulującej aktywność błonowego receptorainsuliny.

Badania realizowane w ramach projektów: UMO NrPBS1/B8/7/2013, 3407/B/P01/2011/40, UMO-2011/01/B/NZ9/04699.

S11WS01

Chemiczne podłoże biologicznej aktywności fitokompleksu warzyw kapustowatychAgnieszka Bartoszek**Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,agnieszka.bartoszek@pg.gda.pl;

Warzywa kapustowate są najczęściej sugerowanymskładnikiem żywności o znaczącym działaniunutrigenomicznym i epigenetycznym. Wynika to z ichspecyficznego składu chemicznego, głównie obecnościglukozynolanów przekształcanych przez endogenneenzymy do izotiocyjanianów i indoli. Pochodne te majązdolność m.in. wpływania na homeostazę redoksowąkomórki oraz na aktywność enzymów modyfikujących kodhistonowy, a przez to stymulowania lub wyciszaniaekspresji wielu genów. Warzywa kapustowate są teżźródłem bioaktywnych lipidów, związków selenu,antyoksydacyjnych fenoli oraz szeregu witamin iminerałów.

Te spośród nich, które uczestniczą w transferze grupmetylowych wpływają na kształt epigenomu na poziomiemetylacji DNA.

S11WS02

Inhibitory activity of aryl-thiosemicarbazone derivatives towards tyrosinase andmelanogenesis.Rafał Latajka*, Ewa Mrozińska*, Waldemar Goldeman*, Jerzy Góra*, Natalia Anger**, Joanna Rossowska***Wrocław University of Technology, Wyb. Wyspianskiego 27, 50-370 Wroclaw, rafal.latajka@pwr.edu.pl;**Institute of Immunology and Experimental Theraphy, Wrocław;

Tyrosinase (EC 1.14.18.1) belongs to the class of enzymesoxidoreductases and is characterized as a catalyticmetalloprotein which possess Type III dicopper active site[1]. The activity of the enzyme is crucial in the pathway ofmelanin biosynthesis in mammals. Abnormal activity oftyrosinase can be the cause of excessive accumulations ofpigments in tissues resulting in occurrence of skindisorders [2].We undertook the synthesis of aryl thiosemicarbazonesderivatives and investigate their inhibitory potency towardthe diphenolase activity of mushroom tyrosinase andmelanogenesis.

The tested compounds showed different types of thereversible inhibitory activities on diphenolase activity of theenzyme, with the micromolar values of the inhibitionconstants.

[1] L. Zhi-Cong et al., Journal of Agricultural and Food Chemistry,2010, 58, 12537-12540[2] Z. Tian-Hua et al., International Journal of BiologicalMacromolecules, 2013, 62, 589-595

S11WS03

S11

401

WYKŁADY SEKCYJNE

Bioktaliza – możliwości i ograniczenia. Spojrzenie krytyczneEwa Żymańczyk-Duda**Politechnika Wrocławska, ul. Wybrzeże Wyspiańskiego 29; 50-370 Wrocław,ewa.zymanczyk-duda@pwr.edu.pl;

Wykorzystanie biokatalizatorów do konwersjiksenobiotyków celem otrzymania produktów, najczęściejtzw. „fine chemicals”  jest przedmiotem intensywnychbadań. Wynika to z unikalnych cech tych procesów,związanych z właściwościami enzymów czy układówenzymatycznych w komórkach. Prezentowane zagadnieniaobejmują wykorzystanie biokatalizatorów pochodzenia eu-i prokariotycznego do otrzymywania chiralnych związkówfosforoorganicznych w postaci enancjomerów ozdefiniowanej konfiguracji absolutnej. W pracywykorzystane zostały dwa podejścia: biokatalitycznegorozdzielania mieszanin racemicznych lubredukcji/utleniania prochiralnych substratów.

W każ dym przypadku procesy wymagały indywidualnegodobierania warunków i często problemem byłopowiększenie ich skali z laboratoryjnej do preparatywnej.

Maillard Reaction vs. Quality and Safety of FoodHenryk Zieliński**Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk, ul. Tuwima 10, 10-748 Olsztyn,h.zielinski@pan.olsztyn.pl;

Recent data have indicated that thermal treatment mayinduce the formation of health-promoting componentshowever, may also lead to the formation of heat-inducedcontaminants. Among the various reactions occurring inheated foods,  so called Maillard Reaction (MR) has amajor role. The MR occurs between reducing sugars andamines at high temperatures and produces flavor, color,antioxidant products, toxic products and destroysnutrients. The MR  terminates with the formation ofbrown nitrogenous polymers or melanoidins.

A holistic research approach is needed so that as moreknowledge is generated concerning the health impact ofMRPs and work on the sensory attributes of the foods thatcontain them cannot be not forgotten.

[1] Zieliński H. et al., Food Chemistry, 2012, 135, 2965-2973[2] Zieliński H. et al., Journal of Agricultural and Food Chemistry,2009, 57, 4771-4776

S11WS04

S11WS05

402

KOMUNIKATY SEKCYJNES11Nowe procedury derywatyzacji przedkolumnowej amin biogennych do ich analizy w winachAneta Jastrzębska*, Anna Piasta*, Sylwia Kowalska*, Edward Szłyk**Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń ,aj@chem.uni.torun.pl;

Znaczna część, opisanych w literaturze, proceduroznaczania amin biogennych obarczona jest wadami lubwymaga skomplikowanych czynności, jak: kilkukrotnyetap oczyszczania, konieczność stosowania próżni luboczyszczania w strumieniu azotu. W pracy opisano noweprocedury tworzenia pochodnych amin aromatycznychmożliwych do oznaczania za pomocą HPLC z detekcjąspektrofotometryczną. Porównano wyniki analizyhistaminy, tyraminy, tryptaminy i fenyloetyloaminy wwinach. Badane aminy przeprowadzano w pochodne zapomocą 4-chloro-3,5-dinitrobenzenotrifluorku,izotiocyjanianu 3,5-bis(trifluorometylo)fenylu oraz4-fluro-3-nitrobenzotrifluorku.

Zwrócono uwagę na opracowanie sposobu przygotowaniapróbek żywnościowych do analizy amin biogennych orazdobór warunków rozdziału chromatograficznego.

S11KS01

Ocena wrażliwości wybranych szczepów bakterii na ozonAgnieszka Brodowska*, Krzysztof Śmigielski*, Agnieszka Nowak*, Katarzyna Brodowska**Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, ul. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź,aga.brodowska17@gmail.com;

Zróżnicowana wrażliwość mikroorganizmów na ozonskłania do określenia stopnia wrażliwości poszczególnychgrup mikroorganizmów na ozon, w celu polepszeniaskuteczności procesu ozonowania [1]. Celemprzeprowadzonych badań była ocena wrażliwościwybranych szczepów bakterii bytujących na surowcachroślinnych na ozon. Materiał biologiczny stanowiłybakterie Gram-dodatnie (B. cereus, B. subtilis, B.pumilus), oraz Gram-ujemne (Pseudomonas fluorescens,Escherichia coli). Matrycę badawczą stanowiłyszyszkojagody jałowca pospolitego (Juniperus communis(L.)), (Kawon-Hurt, Gostyń, Polska).

Ozonowanie przeprowadzono w dwóch układach: wodnym igazowym, stosując zróżnicowane dawki ozonu: 30, 60, 90,120 g O3/m3, dla każdej w czasie 15, 30, 45 i 60 minut.

[1] Brodowska A.J. et al., Journal of Food Science, 2014, 79,1649-1655

S11KS02

Ukierunkowane przemiany enzymatyczne kwasu aminopolifosfonowego -  DTPMP,katalizowane przez ekstrakt komó rkowy sinicy Anabaena sp.Damian Drzyzga*, Jochen Vermander **, Jacek Lipok**Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, ul. Oleska 48, 45-052 Opole, ddrzyzga@uni.opole.pl; **Odiseetechnologiecampus, Ghent, Belgium;

DTPMP - kwas dietylenotriaminopenta(metyleno-fosfonowy),  jest powszechnie stosowanym kompleksonemjonów metali zawierającym bezpośrednie wiązanieC-P.Przedmiotem wystąpienia są prezentowane po razpierwszy wyniki dotyczące przemian tego polifosfonianu,katalizowane przez ekstrakt z komórek cyjanobakterii,uzyskane dzięki zastosowaniu techniki 31P NMR. Dziękiwykorzystaniu tej techniki możliwe było wskazaniepotencjalnych ścieżek przemian enzymatycznych, równieżtych charakterystycznych dla kompleksu C-P liazy.

Damian Drzyzga jest stypendystą projektu „ Stypendiadoktoranckie - inwestycja w kadrę naukową województwaopolskiego” współfinansowanego przez Unię Europejską wramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

S11KS03

403

KOMUNIKATY SEKCYJNE S11Sorpcja  jonó w metali szlachetnych przez cyjanobakterieMonika Lenartowicz^*, Jacek Lipok*, Geraldine Dehondt***Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, Oleska 48, 45-052 Opole, mostrowska@uni.opole.pl; **ODISEETechnologiecampus Ghent and Uniwersytet Opolski

Ściany komórkowe cyjanobakterii zbudowane głównie zbiałek i lipopolisacharydów zawierają różne grupyfunkcyjne. Obecność tych grup umożliwiafizyko-chemiczne oddziaływania międzymikroorganizmem, a jonami metali przejściowychobecnych w podłożu. Zachodzące procesy opisuje się jakoobronę komórki przed penetracją metali przez cytozol.Zdolność cyjanobakterii do unieruchamiania jonów metalisprawia, że mikroorganizmy te mogą znaleźć zastosowaniejako biosorbenty jonów metali szlachetnych.

Wyniki naszych doświadczeń wskazują, że niektóre gatunkicyjanobakterii są zdolne do sorpcji jonów złota, rodu orazpalladu, znajdujących się w ciekłych odpadachgalwanizerskich, inkrustując zewnętrzną powierzchnię ściankomórkowych drobinami tych pierwiastków.

^Stypendystka projektu "Stypendia doktoranckie-inwestycja wkadrę naukową woj. opolskiego" UE w ramach EFS

S11KS04

BIODEGRADACJA NATYWNEJ NANOCELULOZY BAKTERYJNEJPaulina Dederko*, Edyta Malinowska-Pańczyk*, Hanna Staroszczyk*, Mateusz Woźniak*, IzabelaSinkiewicz*, Ilona Kołodziejska**Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. G.Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,paudeder@student.pg.gda.pl;

Nanoceluloza bakteryjna (BNC) to naturalny polimer,który ze względu na swoje unikatowe właściwości możezostać wykorzystany do otrzymywania implantówkardiologicznych. Spełnia ona kryteria stawianebiomateriałom, ale może być podatna na biodegradację. Celem badań było określenie stopnia biodegradacji BNCw warunkach in vitro w obecności wybranychdrobnoustrojów patogennych. Stwierdzono, że inkubacjaprób BNC w płynie SBF w 37ºC przez 35 dni nie powodujezmian suchej masy polimeru. W tych warunkach następujejednak wzrost dodanych drobnoustrojów, co świadczy, żemogły one wykorzystywać BNC jako źródło węgla.

Dlatego na podstawie uzyskanych wyników, nie możnajednoznacznie stwierdzić czy BNC degraduje w warunkachsymulujących organizm ludzki i konieczne jestprzeprowadzenie dodatkowych badań.

Praca finansowana ze środków NCBiR w ramach programu PBS IIprojekt nr PBS2/A7/16/2013.

S11KS05

Porównanie chemicznych metod izolacji keratynyAgata Śliwińska*, Izabela Sinkiewicz*, Justyna Aszyk*, Hanna Staroszczyk*, Ilona Kołodziejska**Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,agasliwi@student.pg.gda.pl;

Pióra drobiowe są odpadem przemysłu żywnościowego odużej (ok. 90%) zawartości keratyny. Białko to jednakże zewzględu na małą rozpuszczalność w wodzie maograniczone zastosowanie. Celem pracy było otrzymanierozpuszczalnych preparatów keratynowych poprzezzastosowanie substancji  redukujących wiązaniadisulfidowe w keratynie lub na drodze hydrolizyalkalicznej.Wśród użytych substancji redukującychpodobną wydajność ekstrakcji keratyny (ok. 83%)otrzymano stosując 2-merkaptoetanol (toksyczny) iwodorosiarczan(IV) sodu (nietoksyczny), natomiastwiększą wydajność (ok. 90%) uzyskano podczas hydrolizy zużyciem 2% roztworu NaOH.

Wykorzystanie NaOH do ekstrakcji białka z piórdrobiowych pozwala ograniczyć zużycie toksycznych ikosztownych odczynników stosowanych w reakcji redukcji.

S11KS06

404

KOMUNIKATY SEKCYJNES11Wpływ aktywności pektynaz na strukturalne właściwości związków pektynowych w ścianachkomórkowychJustyna Cybulska*, Arkadiusz Kozioł*, Artur Zdunek**Instytut Agrofizyki im. B. Dobrzańskiego PAN, ul. Doświadczalna 4, 20-290 Lublin,j.cybulska@ipan.lublin.pl;

Nanostruktura i skład chemiczny związków pektynowychulegają istotnym zmianom w trakcie rozwoju roślin. Celempracy była charakterystyka fizjologicznych zmianstruktury molekularnej pektyn wywołanych działaniemenzymów pektynolitycznych. Wykazano, że rosnącaaktywność enzymatyczna powodowała depolimeryzacjęzwiązków pektynowych, spadek liczby punktówwęzłowych pomiędzy włóknami i utratę połączeńpomiędzy łańcuchami głównymi i bocznymi. Poprzezanalizę obrazów AFM tych struktur potwierdzonohipotezę, że związki pektynowe mają właściwościsamoorganizowania się w określonych warunkach.

Przestrzenie tworzone między usieciowanymibiopolimerami są wystarczające do pomieszczenia włókiencelulozy i hemiceluloz, mogą zatem stabilizować, a nawetwarunkować przestrzenną budowę ściany komórkowej.

Praca finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach2012-2014 (Projekt IP2011 008781).

S11KS07

Otrzymywane  z wykorzystaniem pola mikrofalowego preparaty oporne na trawienieenzymatyczne dla przemysłu napojó wKamila Kapuśniak*, Katarzyna Strzelecka*, Sylwia Ptak*, Janusz Kapuśniak*, Ewa Nebesny***Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200Częstochowa, kamilajochym@o2.pl; **Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności

Wzrost zachorowań na choroby cywilizacyjne zwiększyłzainteresowanie konsumentów żywnością funkcjonalną. Zdrugiej strony, producenci żywności chcą zachęcićpotencjalnych nabywców wprowadzając na rynek nowe,innowacyjne produkty. Dużym zainteresowaniem cieszysię obecnie rozpuszczalny błonnik pokarmowy. Znajdujeon zastosowanie w piekarnictwie, w produkcji słodyczy,przekąsek, produktów mlecznych, napojów, płatkówśniadaniowych, a także dipów, sosów i dressingów. Celembadań było otrzymanie rozpuszczalnego błonnikapokarmowego poprzez zastosowanie niekonwencjonalnegoźródła energii, tj. promieniowania mikrofalowego, domodyfikacji skrobi.

Wykorzystanie promieniowania mikrofalowego do tego celupozwala na przeprowadzanie reakcji w fazie stałej oraz naznaczne skrócenie czasu reakcji.

S11KS08

Katalizowana lipazą estryfikacja maltodekstryn ziemniaczanych o różnym stopniu scukrzeniaMagdalena Roczkowska*, Przemysław Siemion*, Janusz Kapuśniak**Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200Czę stochowa, magdalena.roczkowska@ajd.czest.pl;

Maltodekstryny to sacharydy otrzymywane w wynikuhydrolizy kwasowej lub enzymatycznej skrobi.Charakteryzują się one różnym stopniem scukrzeniawyrażanym za pomocą równoważnika glukozowego (DE),a tym samym różną zawartością cukrów redukujących.Maltodekstrynę ziemniaczaną wysoko-, średnio- iniskoscukrzoną poddano estryfikacji kwasem oleinowymw obecności biokatalizatora – lipazy z Thermomyceslanuginosus.

Otrzymane produkty poddano analizie fizykochemicznejobejmującej badania rozpuszczalności w wodzie, pH orazprzewodnictwa 1% zawiesin. Zarejestrowano dla nichwidma FTIR, NMR, krzywe DSC/TG oraz wykonano zdjęciaSEM. Wyznaczono charakterystykę kleikowania.Potwierdzono, że stopnień scukrzenia maltodekstryny mawpływ na właściwości otrzymanych produktów.

S11KS09

405

KOMUNIKATY SEKCYJNE S11WPŁYW POCHODNYCH TERPENOIDOWYCH NA WZROST CYJANOBAKTERIIStanisław Lochyński*, Lucyna Balcerzak*, Jacek Lipok ***Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny , wyb. Wyspiań skiego 27, 50-370 Wrocław,stanislaw.lochynski@pwr.edu.pl; **Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii

Do tej pory nie zbadano jak grupa związków terpenowychwpływa na rozwój sinic oraz jakie zmiany strukturalnemonoterpenów powodują te mikroorganizmy. Daneliteraturowe wykazują, że istnieje zdolność cyjanobakteriido biotransformacji niektórych związkówmonoterpenowych [1,2,3], jednak mechanizmy tychprocesów, jak również zakres i sposób oddziaływania nasinice, są niemal nieznane. W prezentowanymkomunikacie zostaną przedstawione, uzyskane wynikiwpływów wybranych monoterpenoidów na rozwój kulturcyjanobakterii. Niektóre związki wykazały zdolnośćhamowania rozwoju testowanych bakterii

fotosyntezujących, inne  wzmagały wzrost biomasysinicowej. Dodatkowo podjęto się zbadania zdolnościcyjanobakterii do biotransformacji najczęściej stosowanychi opisywanych w literaturze monoterpenoidów.

[1] Jϋttner F. et al., Appl Microbiol Biotechnol , 1968, 25, 52-54[2] Shimoda K. et al., Tetrahedron: Asymmetr , 2014, 15, 1677-1679[3] Utsukihara T. et al., J Mol Catal B: Enzym , 2004, 31, 19-24finansowane przez NCN grant No. UMO-2011/01/B/NZ9/04722

S11KS10

Nowe pochodne kwasu 7-karboksybenzo[1,2,3]tiadiazolu (ASM) jako induktory odpornościroślin o wysokiej wydajnościMarcin Śmiglak*, Piotr Lewandowski**, Rafał Kukawka**, Henryk Pospieszny****Poznański Park Naukowo-Technologiczny, Fundacja UAM, Poznań, marcin.smiglak@gmail.com;**Wydział Chemii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań; ***Zakład Wirusologii iBakteriologii,Instytut Ochrony Roślin,Poznań

Wzrost zapotrzebowania na żywność, wolną od skażeńpozostałościami środków ochrony roślin wspieradoskonalenie metod ich uprawy, w szczególnościposzukiwania nowych sposobów ochrony roślin. Jednym znich jest indukowanie systemicznej odporności nabytej(Systemic Aquired Resistance – SAR), która jestnaturalnym mechanizmem obronnym roślinaktywowanym w przypadku ataku szkodników lub przykontakcie z odpowiednimi substancjami chemicznymi.Jednymi z nich są pochodne ASM, które byływykorzystywane komercyjnie.

Niniejsze badania przedstawiają nowe pochodne kwasu7-karboksy benzo[1,2,3]tiadiazolowego (ASM), którewykazują 100% skuteczności indukcji odporności przeciwkoszerokiemu spektrum patogenów (wirusowych,bakteryjnych i grzybicznych) na roślinach co determinujeich potencjał aplikacyjny.

Projekt SKILLS (IMPULS 70/UD/SKILLS/2015) jestwspó łfinansowany ze środków Europejskiego FunduszuSpołecznego.

S11KS11

Badania metabolomiczne grzybów strzępkowych - lekooporność, bioróżnorodność,„porozumiewanie się” mikroorganizmów, poszukiwanie nowych terapeutykówPiotr Młynarz**Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław,piotr.mlynarz@pwr.wroc.pl;

Celem mniejszych badań było przedstawienie możliwościwykorzystania metabolomiki [1-3] w szerokim zakresiebadań nad grzybami strzępkowymi. Przeprowadzone przeznas badania metabolomiczne mikroorganizmów pozwoliłyna: 1) rozróżnienie grzybów lekoopornych odlekowrażliwych z rodzaju Candida; 2) określeniecharakterystycznych cech metabolicznych patogennychgrzybów strzępkowych z rodzaju: A. fumigatus, F.oxysporum i G. candidum; 3) określenie zmian wprofilach metabolicznych A. fumigatus w biofilmie orazformie planktonicznej, 4) określenie podstaw aktywnościprzeciwgrzybiczej olejku grejpfrutowego na przykładzie A.

fumigatus.

[1] A. F. Junka et al., Acta Biochim. Polonica, 2013, 60, 701– 706[2] S. Deja et al., PLoS One, 2014, 9, e10408[3] S. Deja et al., PLoS ONE, 2014, 8, e84637Politechnika Wrocławska projekt S40531/Z0303

S11KS12

POSTERY

406

S11BIOAKTYWNE SKŁADNIKI OLEJKU ETERYCZNEGO Z OWOCÓ W KMINKU ZWYCZAJNEGO(Carum carvi)Klaudia Lewandowska*, Justyna Kolak*, Elżbieta Huzar*, Alicja Wodnicka**Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, WTiICh, Aleja Piastów 42, 71-065Szczecin, lewandowska.klaudiaa@gmail.com;

Kminek zwyczajny (Carum carvi L.) jest jedną zważniejszych roślin zielarskich uprawianych w Polsce.Olejek eteryczny, który jest otrzymywany z owoców tejrośliny, wykazuje właściwości przeciwbakteryjne iprzeciwgrzybicze oraz wspomaga działanie układupokarmowego (wzmaga wydzielanie soku żołądkowego,działa rozkurczowo na jelita oraz wiatropędnie) [2].Doniesienia literaturowe potwierdzają również aktywnośćinsektycydową olejku kminkowego oraz jego głównychskładników, którymi są karwon i limonen [1]. Celembadań była ocena zawartości olejku w owocach kminkudostępnych na rynku krajowym oraz analiza jego składu.

Olejek eteryczny otrzymano metodą destylacji z parąwodną, a jego skład oznaczano metodą chromatografiigazowej z detekcją mas (GC-MS).

[1] K. Seidler-Łożykowska et al., Rośliny Oleiste – Oilseed Crops,2010, 31, 145-158[2] R. Fang et al., Molecules, 2010, 15, 9391-9402Udział w konferencji współfinansowany ze środków UniiEuropejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

S11P01

SKŁAD CHEMICZNY I WŁAŚCIWOŚCI OLEJKU ETERYCZNEGO Z NASION CZARNUSZKISIEWNEJ (Nigella sativa)Justyna Kolak*, Klaudia Lewandowska*, Elżbieta Huzar*, Alicja Wodnicka**Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, WTiICh, Aleja Piastów 42, 71-065Szczecin, kolak.justyna@gmail.com;

Według literatury głównymi składnikami olejkueterycznego z nasion czarnuszki siewnej są p-cymen,α-tujen, γ-terpinen, karwakrol, α-pinen i β-pinen [1].Liczne doniesienia potwierdzają również obecność wolejku z czarnuszki dużych ilości tymochinonu [2, 3].Olejek z czarnuszki wykazuje działanie rozkurczowe iprzeciwutleniające, skutecznie hamuje rozwójmikroorganizmów, może także wspomagać leczeniecukrzycy i nadciśnienia. Ponadto tymochinon działaprzeciwnowotworowo, przeciwwrzodowo iprzeciwzapalnie [3]. Celem badań była analiza zawartości iskładu olejku w nasionach czarnuszki.

Olejek eteryczny otrzymano metodą destylacji z parąwodną, a jego skład oznaczano metodą GC-MS. Oznaczonotakże właściwości przeciwutleniające olejku metodąspektrofotometryczną z zastosowaniem rodnika DPPH.

[1] A. Wajs et al., Flavour Fragr. J., 2008, 23, 126-132[2] M. Burits et al., Phytother. Res., 2000, 14, 323-328[3] D. Mań kowska et al., Herba Pol., 2009, 55, 109-125Udział w konferencji współfinansowany ze ś rodków UniiEuropejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

S11P02

Opracowanie szybkiej metody oznaczania pozostałości związków powierzchniowo czynnych poprocesie mycia w przemyśle spożywczymJolanta Kumirska*, Natalia Formela*, Anna Szelest-Lewandowska**, Magda Caban*, Piotr Stepnowski**Uniwersytet Gdański, Wydział Chemii, ul. Wita Stwosza 63, 80-308 Gdańsk, jolanta.kumirska@ug.edu.pl;**Przedsiębiorstwo Innowacyjno-Wdrożeniowe IMPULS;

Prawidłowe wykonywanie procesu mycia w przemyślespożywczym jest jednym z podstawowych warunkówzapewnienia bezpiecznej żywności. Obecnie wprzedsiębiorstwach produkcyjnych wprowadza się systemyzarządzania jakością, które nakazują kontrolowaniepozostałości związków powierzchniowo czynnych poprocesie mycia. Wszystkie preparaty myjące zawierają wswoim składzie 5-15 % takich substancji. Badaniaprzeprowadzono na trzech preparatach myjących firmyImpuls: Hektor, Hektor Plus oraz Impuls 70-AN, którezawierały w swoim składzie związki powierzchniowoczynne o charakterze kationowym, anionowym iniejonowym.

Testowano użyteczność metody wizualnej,spektrofotometrycznej, potencjometrycznej orazkonduktometrycznej. Dla każdego preparatuzaproponowano najkorzystniejszą z nich.

Praca finansowana przez MNiSW w ramach projektu DS530-8616-D593-15 oraz DS 530-8615-D592-15.

S11P03

POSTERY

407

S11ISOLATION OF EXOPOLYSACCHARIDES PRODUCED BY DIFFERENT LACTOBACILLUSSTRAINSElena Kupcová*, Martina Brudňáková*, Katarína Reiffová*, Radomíra Nemcová**, Mária Kužmová**P. J. Šafárik University, Department of Analytical Chemistry, Moyzesova 11, SK-04001 Košice,elena.kupcova@gmail.com; **University of Veterinary Medicine and Pharmacy in Košice;

Exopolysaccharides (EPS) are exocellular polymers presentin the surface of many bacteria, including Lactobacillusand Bifidobacterium. EPS are comprised of repeated unitsof sugar moieties, attached to a carrier lipid, and can beassociated with proteins, lipids, organic and inorganiccompounds, metal ions and DNA [1]. Production of EPS ineight different strains of Lactobacillus was investigated inMRS and MRS+Sucrose broth by different isolationmethods. Maximum EPS were produced by Lactobacillusreuteri L26 isolated from pig faeces in the presence ofsucrose by spectrophotometric analysis by Dubois.

EPS produced by bacteria have great potential andphysicochemical characteristics of EPS decide its possiblecommercial application ranging from pharmaceutical tofood-processing [2].

[1] Patel A et al., Advances in Dairy Research, 2013, 1, 107-113[2] Nwodo UU et al., International Journal of Molecular Sciences,2012, 13, 14002– 14015This publication was supported by APPVV-0199 and SlovakChemical Society.

S11P04

Wykorzystanie spektrofluorymetrii do analizy wolnego tryptofanu w wybranych grupachżywnościAneta Jastrzębska*, Sylwia Kowalska*, Anna Piasta*, Edward Szłyk**Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń ,aj@chem.uni.torun.pl;

Utrzymanie odpowiedniego poziomu tryptofanu wżywności stanowi gwarancję prawidłowych czynnościnaszego organizmu. Ponadto, biorąc pod uwagę fakt, żeniewłaściwe zawartości tego aminokwasu mogą wywieraćnegatywny wpływ na nasz organizm - jego stężenie wżywności powinno być kontrolowane w aspekciebezpieczeństwa zdrowotnego. Celem pracy byłoopracowanie procedury spektrofluorymetrycznegooznaczania wolnego tryptofanu w stałych produktachżywnościowych. Integralną częścią pracy byłaoptymalizacja metody przygotowania pró bżywnościowych do ich dalszej analizy. Ponadto testowanoró żne procedury oznaczania tryptofanu uwzględniające,m.in.

ró żną wartość pH oraz etap tworzenia pochodnych zchlorkiem dansylu, chlorkiem9-fluorenylometoksykarbonylu oraz aldehydem o-ftalowym.

S11P05

SKŁAD KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA OLEJÓWOTRZYMANYCH Z NASION KOLENDRY, MIGDAŁÓW I ORZECHA LASKOWEGOMariola Kozłowska*, Jolanta Krzyczkowska**Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Nauk o Żywności, ul. Nowoursynowska 159C, 02-776Warszawa, mariola_kozlowska@sggw.pl;

Nasiona roślin są stosowane zarówno w celachmedycznych, kulinarnych lub jako przekąska. Są oneźródłem tłuszczu, który zawiera niezbędne dla zdrowiakomponenty, jak kwasy tłuszczowe, fitosterole orazpolifenole. Celem pracy było porównanie składu kwasówtłuszczowych i aktywności przeciwutleniającej olejówotrzymanych z użyciem n-heksanu i mieszaninychloroform/metanol z nasion kolendry, orzechówlaskowych i migdałów. W badanych olejach określonozawartość polifenoli ogółem, zdolność wygaszania rodnikaDPPH oraz skład kwasów tłuszczowych.

Olej z nasion kolendry charakteryzował się najwyższązawartością polifenoli oraz wykazał najlepszą zdolność dounieczynnienia rodników DPPH. Najwyższą zawartośćkwasu oleinowego stwierdzono w oleju z orzechalaskowego, a kwasu linolowego w migdałach.

S11P06

POSTERY

408

S11Composition of bioactive secondary metabolites and mutagenicity of elderberry (Sambucus nigraL.) fruits at different stages of ripenessBarbara Kusznierewicz*, Izabela Koss-Mikołajczyk*, Tadeusz Pilipczuk*, Anna Lewandowska*, AgnieszkaBartoszek**Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,barbara.kusznierewicz@pg.gda.pl;

The comparison between the content ofbioactive compounds and mutagenic activity forelderberry (Sambucus nigra L.) fruits at different stages ofripeness was carried out. Significant differences in theantioxidant profiles (TLC, HPLC on-line derivatization)and antioxidant activity (ABTS, DPPH and FC tests)were observed for extracts of elderberry. The more ripewere the fruits at the time of harvest, the higher was thecontent of anthocyanins and antioxidant activity of theextracts (about 5-fold increase). The opposite tendencywas seen in the case of indolic auxins.

Cyanogenic glycosides were not detected in thelyophilized fruits at any stage of ripeness. Ames MPF testdid not detect any mutagenicity.

S11P07

Stabilność związków biologicznie aktywnych w olejku eterycznym z nasion kardamonu(Elettaria cardamomum (L.) Maton) po procesie ozonowaniaAgnieszka Brodowska*, Krzysztof Śmigielski*, Agnieszka Nowak*, Katarzyna Brodowska**Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, ul. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź,aga.brodowska17@gmail.com;

Związki biologicznie aktywne korzystnie wpływają nazdrowie człowieka. Dotychczasowe metodydekontaminacji surowców roślinnych, skutecznie usuwająbądź niszczą drobnoustroje. Często jednak stosowanieistniejących procedur wiąże się ze stratami cennychzwiązków biologicznie aktywnych [1]. Stąd też corazwiększą popularność zyskuje dekontaminacja ozonem,zwłaszcza w formie gazowej.Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływuprocesu ozonowania na stabilność związków biologicznieaktywnych zawartych w olejku eterycznym z nasionkardamonu w zależności od parametrów procesuozonowania.

Materiał badawczy stanowiły nasiona kardamonu (Elettariacardamomum (L.) Maton). Proces ozonowaniaprzeprowadzono stosując odpowiednio cztery różne jegodawki: 30, 60, 90, 120 g O3/m3 w czasie 30 minut.

[1] Brodowska A. et al., CHEMIK, 2014, 68, 97-102

S11P08

Ocena tempa hydrolizy kwasu fitynowego w trakcie przygotowywania podłożyfermentacyjnych typu HG z wykorzystaniem różnych preparatów fitazDawid Mikulski*, Grzegorz Kłosowski*, Aleksandra Rolbiecka**Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Zakład Biotechnologii, ul. Poniatowskiego 12, 85-671 Bydgoszcz,dawidmikulski@ukw.edu.pl;

Celem badań było określenie tempa hydrolizy fitynianóww podłożu fermentacyjnym HG (High Gravity) podczasprocesu zacierania z użyciem różnych preparatów fitazy.Do przygotowania podłoży (wg. technologii BUS) użytoziarna kukurydzy o wysokim stężeniu kwasu fitynowegotj. 2,68±0,10 mg/g SM [1]. Hydroliza kwasu fitynowegozachodziła najszybciej pod wpływem preparatu Phytase10000L (Erbslöh). Preparat ten aplikowany przed hydroliząskrobi (α-amylaza + glukoamylaza) umożliwiał całkowitąutylizację fitynianów w czasie max. 90 minut. Czas tenulegał skróceniu o 15 min. przy aplikacji preparatu poprocesie hydrolizy skrobi.

Hydroliza fitynianów obecnych w surowcu może skutkowaćwzrostem dostępności związków związanych w fitynianachdla drożdży wykorzystywanych do produkcji etanolu.

[1] Mikulski D. et al., Journal of the Institute of Brewing, 2015, 121,213-218Badania zrealizowane w ramach grantu NCN numerDEC-2012/05/N/NZ9/02436 na lata 2013-2014.

S11P09

POSTERY

409

S11Kwas octowy i mlekowy jako czynniki stresu środowiskowego w hodowli drożdży SaccharomycescerevisiaeAleksandra Rolbiecka*, Dawid Mikulski*, Grzegorz Kłosowski**Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Zakład Biotechnologii, ul. Poniatowskiego 12, 85-671 Bydgoszcz,rolbiecka@ukw.edu.pl;

Celem badań była ocena odpowiedzi metabolicznejdrożdży S. cerevisiae szczep Ethanol Red na stresśrodowiskowy wywołany kwasem mlekowym i octowym(o stężeniu 1, 2 i 4% v/v). Hodowle tlenowe prowadzono napodłożu PYN w temperaturze 28°C, pH 5,6. Analizylaboratoryjne obejmowały oznaczenie żywotności, stężeniabiomasy, ergosterolu, białek oraz trehalozy i glicerolu(metodą HPLC), głównych wskaźników poziomuoddziaływania czynnika stresowego na komórki drożdży.Zastosowanie 1% v/v kwasu mlekowego jako dodatku dopodłoży wpływa na wzrost stężenia trehalozy i glicerolu wkomórkach drożdży względem hodowli kontrolnej.

Odnotowano również silną korelację pomiędzy obecnościąkwasu octowego, a wzrostem stężenia ergosterolu wkomórkach drożdży i obniżeniem tempa przyrostu biomasyw trakcie hodowli.

S11P10

Optymalizacja biotechnologicznej syntezy gamma-dekalaktonuEwa Białecka-Florjańczyk*, Jolanta Krzyczkowska*, Beata Dudziak**SGGW, Wydział Nauk o Żywności, Katedra Chemii, ul Nowoursynowska 159, 02-778 Warszawa,ewa_bialecka_florjanczyk@sggw.pl;

Gamma-dekalakton jest związkiem o zapachubrzoskwiniowym, który może być otrzymany w rezultaciebiotransformacji kwasu rycynolowego.  Reakcja zachodzipod wpływem enzymów wydzielanych przez drożdżeYarrowia lipolytica w wyniku kolejnych procesówβ-oksydacji. Przeprowadzone badania miały na celuoptymalizację ilości reagentów oraz opracowanie metodywydzielania produktu z mieszaniny reakcyjnej. Jakopożywkę dla drożdży stosowano pepton i kwasrycynolowy, który był równocześnie substratem reakcji.

 Maksymalne stężenie laktonu – 9 g/dm3 osiągnięto przyużyciu kwasu rycynolowego w ilości 10% w mieszaniniereakcyjnej, natomiast największą wydajność, rzędu 25% (wprzeliczeniu na kwas rycynolowy) otrzymano w przypadkujednoprocentowego dodatku kwasu.

S11P11

Otrzymywanie estrów maltodekstryn z kwasem oleinowwym oraz możliwości aplikacyjneuzyskanych produktówMagdalena Roczkowska*, Przemysław Siemion*, Janusz Kapuśniak**Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200Czę stochowa, magdalena.roczkowska@ajd.czest.pl;

Maltodekstryny. stosowane są powszechnie w przemyślespożywczym jako wypełniacze, nośniki i substancjeteksturotwórcze. Dzięki modyfikacjom można zmienić ichsilnie hydrofilowe właściwości na amfifilowe. Pozwoli toupatrywać w uzyskanych produktach skutecznychzamienników tłuszczu, emulgatorów czystabilizatorów. Maltodekstrynę ziemniaczaną poddanoestryfikacji kwasem oleinowym w obecnościbiokatalizatora – lipazy z Thermomyces lanuginosus.Otrzymane produkty poddano analizie fizykochemicznejobejmującej badania rozpuszczalności w wodzie,

pH oraz przewodnictwa 1% zawiesin. Zarejestrowano dlanich widma FTIR, NMR, krzywe DSC/TG oraz wykonanozdjęcia SEM. Wyznaczono charakterystykę kleikowania.Potwierdzono uzyskanie produktów o poprawionychwłaściwościach funkcjonalnych.

S11P12

POSTERY

410

S11Interakcje pomiędzy wybranymi naturalnymi i syntetycznymi chalkonami, afotosyntezującymi bakteriamiBeata Żyszka*, Mirosław Anioł**, Jacek Lipok**Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, ul. Oleska 48, 45-052 Opole, bzyszka@uni.opole.pl; **UniwersytetPrzyrodniczy we Wrocławiu, Wydział Nauk o Żywności;

Chalkony, reprezentujące flawonoidy, pełnią istotną rolę wprocesach przemiany materii, w komórkach organizmówfotoautotroficznych. Mimo, że substancje te mogą byćuwalniane do środowiska życia, zwłaszcza pod wpływemstresu fizjologicznego, ich interakcje z organizmamiwodnymi, szczególnie z sinicami, są wciąż mało poznane.W naszych badaniach, określono zakres i sposóboddziaływań pomiędzy bioaktywnymi chalkonami icyjanobakteriami, uwzględniając zależności pomiędzystrukturą badanych związków i ich działaniem.

Skutki obecności flawonoidów, w kulturach sinic ocenianona podstawie wpływu tych substancji na integralnośćkomórek oraz zmiany aktywności metabolicznejmikroorganizmów, z kolei odpowiedź cyjanobakteriiustalono biorąc pod uwagę pojawienie się pochodnychtestowanych związków.

*stypendystka projektu ,,Stypendia doktoranckie–inwestycja wkadrę naukową woj. opolskiego” UE w ramach EFS

S11P13

Owoce daktylowca właściwego - poszukiwanie substancji biologicznie czynnych metodamispektroskopowymi.Joanna Adamska*, Marzena Kuras*, Monika Zielińska-Pisklak**Warszawski Uniwersytet Medyczny, Wydział Farmaceutyczny, ul. Banacha 1, 02-097 Warszawa,marzena.kuras@wum.edu.pl;

Daktyle są źródłem węglowodanów, tłuszczy, białka orazmikro- i makroelementów. Z tego względu zyskują corazwiększą popularność na całym świecie. W badaniachoznaczono mangan, miedź (GF-AAS) oraz potas (F-AES) w4 różnych odmianach daktyli z Arabii Saudyjskiej.Porównanie zawartości pierwiastków w daktylachnależących do tej samej odmiany, lecz uprawianych winnych miejscach, wykazało, że miejsce upraw ma wpływna zawartość K i Mn w miąższu owoców oraz nie mawpływu na zawartość Cu. Daktyle z odmian Sukary,Reshodiah, Khulas, Nabatat różnią się składempierwiastkowym. Najwyższym stężeniem K i Mncharakteryzuje się odmiana Sukary.

Miedź  występuje na zbliżonym poziomie we wszystkichbadanych odmianach. Dodatkowo wykonano badaniaekstraktów z daktyli metodą spektroskopii NMR.

S11P14

Określenie parametrów decydujących o właściwościach przeciwutleniających wybranychsubstancji fenolowych za pomocą metod chemicznych i biologicznychBarbara Kusznierewicz*, Anna Andersen*, Joanna Benert*, Agnieszka Bartoszek*, Jacek Namieśnik**Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,barbara.kusznierewicz@pg.gda.pl;

Doświadczenia dotyczą oceny aktywnościantyoksydacyjnej wybranych substancji pochodzeniaroślinnego, poprzez zbadanie ich właściwościprzeciwutleniających za pomocą metod biologicznych ichemicznych oraz określenie parametrów decydujących otych cechach. W części chemicznej wykonano testyspektrofotometryczne z użyciem odczynników ABTS,DPPH, FC oraz FRAP, analizę HPLC oraz "dot-blot". Wczęści biologicznej wykonano ocenę cytotoksyczności orazopracowano i wykorzystano test CAA.

Na podstawie uzyskanych wyników dokonano ocenywłaściwości przeciwutleniających wybranychantyoksydantów, określenie parametrów wpływających naich właściwości redukcyjne oraz podjęto próbę korelacjiwłasności chemicznych z biologicznym potencjałem dla tychprzeciwutleniaczy.

Projekt badawczy 2014/14/A/ST4/00640, finansowany przez NCNw ramach konkursu „MAESTRO 6"

S11P15

POSTERY

411

S11Wykorzystanie spektroskopii FT-IR do profilowania chemicznego cyjanobakteriiGrzegorz Bazgier*, Jacek Lipok**Uniwersytet Opolski, Wydział Chemii, Oleska 48 45-052 Opole, gbazgier@uni.opole.pl;

Profilowanie chemiczne próbek środowiskowych znajdujecoraz większe zastosowanie w biotechnologiiśrodowiskowej. Całościowa ocena zawartościposzczególnych grup metabolitów mikroorganizmów jestmożliwa dzięki zastosowaniu metod spektroskopowych.Jedną z wykorzystywanych w tym celu metod jestabsorpcyjna spektroskopia w podczerwieni (FT-IR).Aktywności metabolicznej mikroorganizów w zależnościod gatunku towarzyszy zmiana intensywności pasmcharakterystycznych w widmach FT-IR. Metodę tąwykorzystano do oceny zmian aktywności metabolicznejcyjanobakterii tworzących zakwity wód.

Grzegorz Bazgier jest stypendystą projektu Stypendiadoktoranckie- inwestycja w kadrę naukową wojewódzwaopolskiego II, współfinansowanego przez Unię Europejskąw ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

S11P16

Substancje antyodżywcze i potencjalnie toksyczne w korzeniu AshwagandhaMarzanna Kurzawa*, Anna Filipiak- Szok*, Edward Szłyk**Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń, jmk@umk.pl;

Rośliny są bogatym źródłem związków biologicznieaktywnych (m.in. polifenole, alkaloidy, witaminy,składniki mineralne), które wykazują prozdrowotnedziałanie. Jednakże wiele spośród tych związków możedziałać toksycznie, negatywnie na zdrowie człowieka(m.in. substancje antyodżywcze, metale potencjalnietoksyczne, alkaloidy). Celem przeprowadzonych badańbyło równoczesne oznaczenie szczawianówrozpuszczalnych w wodzie, tiocyjanianów i fitynianówzmodyfikowaną metodą chromatografii jonowej z detekcjąkonduktometryczną w wodnych ekstraktach z korzeniażeń-szenia indyjskiego (Ashwagandha).

Ponadto, szczawiany i kwas fitowy oznaczono metodąmiareczkową, a tiocyjaniany spektrofotometryczną. Wbadanych surowcu najobficiej występowały szczawiany, zaśfitynianów była najmniej.

Projekt finansowano ze środków NCN (nrDEC-2012/07/N/NZ9/00965) oraz statutowych W. Chemii UMK(zad. nr 252)

S11P17

Właściwości antyoksydacyjne grzybów jadalnych zbadane metodami fotometrycznymiPaweł Piszcz*, Paulina Ciołek, Bronisław K. Głód*Instytut Chemii, Wydział Nauk Ścisłych, UPH w Siedlcach, ul. 3-Maja 54, 08-110 Siedlce,pawelpiszcz@o2.pl;

Całkowity potencjał antyoksydacyjny (CPA) grzybówjadalnych oznaczono w odniesieniu do rodnika DPPH.Miarą CPA był spadek absorbancji spowodowany redukcjąDPPH przez zawarte w grzybach antyoksydanty.Alkoholowy roztwór rodnika DPPH charakteryzuje siębarwą purpurową przy maksimum absorpcji 517 nm, a poreakcji redukcji jego barwa przechodzi w żółtą. Oznaczonorównież całkowite stężenie polifenoli stosując odczynnikFolina-Ciocialteu. Kolejna metoda oparta była o generacjęrodników peroksylowych. Powstałe rodniki (z rozpaduAAPH) monitoruje się fotometrycznie za pomocą tzw.detektora (pochodna fluoresceiny). Miarą CPA jest m.in.

czas przesunięcia krzywej kinetycznej. Zbadano równieżCPA grzybów metodą ABTS opartą na generacjikationorodnika ABTS+• (zielononiebieski).

Praca realizowana w ramach grantu Dziekana WNŚ dlapracownika prowadzącego badania wraz ze studentami.

S11P18

POSTERY

412

S11Test MTT oraz Amesa w ocenie mutagenności składników bioaktywnych w żywnościJoanna Głazowska*, Joanna Benert*, Agnieszka Bartoszek*, Jacek Namieśnik**Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,glazowska.joanna@gmail.com;

Związki bioaktywne obecne w żywności mają znaczącywpływ na zdrowie i funkcjonowanie organizmu ludzkiego.Uważa się, że korzystne oddziaływania wykazują związki ocharakterze przeciwutleniaczy, takie jak witamina C orazcała gama związków polifenolowych. Mniej wiadomo o ichnegatywnym działaniu. Badaniom poddano 8 wybranychzwiązków o charakterze przeciwutleniaczy pochodzeniaendo i egzogennego. W pierwszej fazie badań oceniono ichcytotoksyczność poprzez pomiar zdolności dozahamowania wzrostu komórek ludzkiego raka jelitagrubego HT29 za pomocą testu MTT.

W kolejnym etapie wykonano test Amesa mający na celuocenę ich mutagenności w stosunku do szczepubakteryjnego Salmonella typhimurium T100.

Projekt MAESTRO 6, NCN 2014/14/A/ST4/00640 „Szereg MocyPrzeciwutleniającej jako narzędzie pozwalające [...]"

S11P19

Zastosowanie badań metabolomicznych w analizie produktów spożywczych i płodów rolnych.Ewa Jawień*, Piotr Młynarz**Politechnika Wrocławska/ Wydział chemiczny, Wyb. Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław,ewa.jawien@pwr.edu.pl;

Metabolomika to dziedzina wiedzy zajmująca się badaniemniskocząsteczkowych związków chemicznychprodukowanych przez każdą żywą komórkę. Zastosowaniemetabolomiki umożliwia jakościową i ilościową analizęskładu badanej próbki. Profilowanie metabolomicznewykorzystywane jest w badaniach żywności tj. określaniejej autentyczności, pochodzenia, czy jakości. Celemprzeprowadzonych eksperymentów było przedstawieniemożliwości wykorzystania metabolomiki w połączeniu zzaawansowanymi metodami chemometrycznymi istatystycznymi w szerokim zakresie badań nad produktamispożywczymi i płodami rolnymi m.in. jajami kurzymi,zbożami i napojami energetycznymi.

Powyższe przykłady przedstawiają możliwość szerokiegozastosowania narzędzi metabolomicznych w różnychaspektach badania artykułów spożywczych.

Badania mąki i jaj współfinansowane ze środków Unii Europejskiejw ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

S11P20

Właściwości funkcjonalne preparatów opornych na trawienie enzymatyczne ze skrobiziemniaczanejKamila Kapuśniak*, Joanna Antczak*, Janusz Kapuśniak*, Ewa Nebesny***Akademia im. Jana Długosza, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200Częstochowa, kamilajochym@o2.pl; **Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności

Ze względu na niskie spożycie błonnika poszukuje sięproduktów, które można by wzbogacać o ten bioaktywnyskładnik. W przypadku napojów możliwy jest dodatekbłonnika rozpuszczalnego. Wysoka przyswajalność skrobiopornej (do 80 g dziennie) pozwala na wykorzystanie jejdo tego celu. Przy projektowaniu produktu handlowegonależy wziąć pod uwagę nie tylko aktywność biologicznąpreparatu błonnikowego, ale również właściwości, któremogą wpływać na jakość wzbogaconego napoju. Istotnejest aby preparat taki był odporny na pasteryzację, niskiepH, nie wywoływał zmętnienia.

Celem badań było określenie stabilności preparatów zeskrobi ziemniaczanej w warunkach niskiego pH, podczasogrzewania przy niskim pH, w warunkach sprzyjającychzajściu reakcji Maillarda oraz ich podatności naretrogradację.

S11P21

POSTERY

413

S11The composition of glucosinolates, their degradation products and the oil content in themyrosinase-deficient MINELESS oilseed rape seedsAgnieszka Bartoszek*, Karol Parchem*, Anna Rękawiecka*, Tadeusz Pilipczuk*, Ishita Ahuja**, Alte MagnarBones***Gdansk University of Technology, Faculty of Chemistry, Narutowicza Str 11/12, 80-233 Gdańsk,agnieszka.bartoszek@pg.gda.pl; **Norwegian University of Science and Technology;

The defence mechanism known as the“glucosinolate–myrosinase” system occurs commonly inplants from genus Brassica such as oilseed rape, mustard,cabbage and cauliflower. During attack by herbivoreinsects, this mechanism is activated. As a result, thedegradation of glucosinolates by myrosinase takes placeand products of enzymatic hydrolysis such asisothiocyanates, indoles, nitriles, epithionitriles, andoxazolidine-thiones are formed.In this study, we assessed the impact of removal ofmyrosin cells in oilseed rape (Brassica napus) wild typeand MINELESS seeds by analysing oil content,glucosinolates and glucosinolate hydrolysis products.

S11P22

Ocena jakości żywności przy wykorzystaniu elektronicznego nosaKatarzyna Kopczyńska*, Ewa Nalborska*, Joanna Józefowska, Tomasz Dymerski**, Jacek Namieśnik***Naukowe Koło Chemików Studentów Politechniki Gdańskiej, ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk,kasia_92@op.pl; **Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny;

W przemyśle spożywczym ocena walorów smakowo-zapachowych stanowi ważny aspekt w analizie jakościżywności. Ze względu na występowanie niewielkich stężeńsubstancji chemicznych odpowiedzialnych za dany aromatw próbkach żywności, utrudniona była dotychczas ichklasyfikacja. Wyczuwanie zapachu stało się możliwe przyużyciu innowacyjnych układów czujnikowych -elektronicznych nosów. Są to urzą dzenia analityczneumożliwiają ce klasyfikację aromatu wybranych produktówspożywczych. Celem badań było rozróżnienie profilizapachowych wybranych produktów czekoladowych.Wyniki uzyskano przy wykorzystaniu metodchemometrycznych: PCA, DFA, SIMCA, SQC.

Rezultaty potwierdzają , iż wykorzystanie nowoczesnychtechnik analitycznych pozwala na przeprowadzenie analizautentyczności oraz świeżości żywności.

[1] Alpha MOS , „Aroma quality control of petfood ingredientsRusing HERACLES electronic nose”, 2012, 1-5[2] P. Turek et al., „Elektroniczny nos jako nowoczesne narzędzie wocenie jakości wyrobów”, 2006, 147-153

S11P23

Optymalizacja parametrów ekstrakcji antyoksydantów z niszowych nasion oleistychAleksandra Szydłowska-Czerniak*, Anna Łaszewska*, Marietta Stokwisz**Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń ,olasz@umk.pl;

W ostatnich latach uznanie zyskują oleje tłoczone nazimno z niszowych nasion oleistych tj. rzepakuwysokooleinowego, gorczycy białej, lnu oraz lnianki zewzględu na ich zdrowotne właściwości. Badano wpływparametrów konwencjonalnej ekstrakcji na aktywnośćprzeciwutleniającą nasion oznaczoną metodami FRAP,ABTS, DPPH i F-C. Doświadczenia zaplanowano zzastosowaniem metody powierzchni odpowiedzi wgmodelu Box-Behnkena dla następujących wartościzmiennych niezależnych: rozmiaru nasion = 0.15, 0.20,0.40 mm, stosunku objętości rozpuszczalnika do masynasion = 15, 30, 45 mL/g oraz czasu = 60, 120, 180 minut.

Stwierdzono, iż maksymalne rozdrobnienie nasion, użyciewiększych ilości rozpuszczalnika i wydłużenie czasuekstrakcji istotnie zwiększa całkowitą moc antyutleniajacąnasion oleistych.

S11P24

POSTERY

414

S11WPŁYW DODATKU BHA I EKSTRAKTU Z ZIELONEJ HERBATY NA ZMIANY OKSYDACYJNETŁUSZCZÓ W W WYROBACH BISZKOPTOWO-TŁUSZCZOWYCHMariola Kozłowska*, Anna Żbikowska*, Anna Grzybowska**Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Nauk o Żywności, ul. Nowoursynowska 159C, 02-776Warszawa, mariola_kozlowska@sggw.pl;

Wyroby ciastkarskie należą do popularnych wśródkonsumentów produktów spożywczych. Ważnymskładnikiem używanym do ich produkcji jest tłuszcz. Podwpływem tlenu, temperatury i światła może on ulegaćniekorzystnym zmianom. Aby im zapobiec stosuje sięprzeciwutleniacze. Celem pracy było określenie wpływuBHA i ekstraktu z zielonej herbaty na jakość tłuszczupozyskanego z wyrobów ciastkarskich bezpośrednio powypieku oraz po ich termostatowaniu. Wykonanooznaczenie liczby kwasowej, nadtlenkowej i anizydynowej.Najniższą wartością LK charakteryzowały się próbki zdodatkiem ekstraktu z zielonej herbaty.

Z kolei próbki bez przeciwutleniaczy uzyskały najwyższąwartość LOO po 14 dniach termostatowania. LA byłamniejsza w całym okresie termostatowania próbekzawierających przeciwutleniacz.

Problemy i chemiczne aspekty zagospodarowania pomiotu drobiowegow charakterze wsadu do biogazowni.Krzysztof Pilarski*, Agnieszka Anna Pilarska***Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydział Bioinżynierii i Rolnictwa, ul. Wojska Polskiego 28, 60-637Poznań, pilarski@up.poznan.pl; **Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu

Zastosowanie pomiotu drobiowego jako wsadu dobiogazowni nastręcza wiele problemów. Do czynnikówograniczających zalicza się: niski stosunek C:N pomiotu,dużą zawartość azotu amonowego oraz związków siarki,które są inhibitorami procesu fermentacji metanowej.Istnieją technologie fermentacji tego odpadu, przewidującem.in. jego ko-fermentację z innymi substratami bogatymiw węgiel, czy rozcieńczanie z użyciem wody. Wprzeprowadzonych badaniach zastosowano rozcieńczaniewodą do 3, 5, 7 i 9% s.m. pulpy. Wyniki dowiodły, żelepszy efekt w postaci większej ilości wytworzonegobiogazu daje rozcieńczenie do 3% (412 m3/t s.m.) i 5% s.m.

(387 m3/t s.m.). Najkorzystniejsze jednak rezultaty przynosiko-fermentacja pomiotu drobiowego z 25-proc. dodatkiemgnojowicy wieprzowej (505 m3/t s.m. biogazu).

[1] P.C.R. Carmona et al., Arch. Waste Manage. Environ. Protec.,2014, 16, 21-26[2] A.Pilarska et al., Tech. Roln. Ogrodn. Leśn., 2015, 2, 9-11

Ocena wydajności biogazowej odpadów z produkcji wyrobów mącznychAgnieszka Anna Pilarska*, Krzysztof Pilarski***Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydz. Nauk o Żywności i Żywieniu, Wojska Polskiego 28, 60-637Poznań, pilarska@up.poznan.pl; **Uniwersytet Przyr. w Poznaniu, Wydz. Rolnictwa i Bioinżynierii

Wytwarzanie wszelkiego rodzaju odpadów towarzyszywielu aspektom życia społecznego. Ich pozostawienie wstanie surowym stwarza poważne zagrożenia sanitarne iśrodowiskowe. Fermentacja metanowa jest jedną z bardziej ekonomicznych i przyjaznych dla środowiskametod utylizacji oraz  zagospodarowania odpadóworganicznych, w tym także pochodzących z przemysłuspożywczego. Z uwagi na budowę chemiczną, stanowiąone odpowiedni materiał do produkcji biogazu. Jednymi zkorzystniej rokujących tego typu surowców są odpady zprodukcji wyrobów mącznych.

Wykonane analizy wykazały, że dla mieszaniny ciasta (90%)oraz tłuszczu (10%) ilość uzyskanego biogazu w przeliczeniuna suchą masę organiczną wynosi 444,98 [dm3/kgsmo], azawartość metanu w biogazie jest znaczna (55%).

[1] C. Zhang et al., Renew. Sustain. Energy Rev., 2014, 38, 383-392[2] A. Pilarska et al., Eng. Sci. Technol., 2014, 15, 100-111

S11P25

S11P26

S11P27

POSTERY

415

S11

WPŁYW INFEKCJI WYWOŁANEJ FUSARIUM VERTICILLIOIDES NA POZIOM TOKOFEROLI WZIARNIE KUKURYDZY CUKROWEJAgnieszka Waśkiewicz*, Paweł Górnaś**, Adam Perczak*, Elżbieta Czembor***, Łukasz Stępień****, PiotrGoliński**Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Chemii, Wojska POlskiego 75, 60-625 Poznań,agat@up.poznan.pl; **Państwowy Instytut Sadownictwa, Dobele, Łotwa; ***Instytut Hodowli iAklimatyzacji Roślin, Radzików; ****Instytut Genetyki Roślin, PAN;

Tokoferole, jako związki organiczne rozpuszczalne wtłuszczach i wchodzące w skład witaminy E, odgrywająistotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmuludzkiego. W porównaniu z innymi zbożami, ziarnokukurydzy jest bogatym ich źródłem. Do choróbpowszechnie związanych z uprawą tej rośliny należyfuzarioza kolb wywołana głównie przez grzyby F.proliferatum i F. verticillioides i powodującą w dużymstopniu pogorszenie jakość ziarna. W badaniach określonowpływ porażenia Fusarium verticilliodes na poziomtokoferoli w ziarnie czterech odmian kukurydzy cukrowejo różnej podatności na fuzariozę.

Wykazano wyraźny spadek stężenia tokoferoli w próbkachodmian podatnych, natomiast w odmianach bardziejodpornych wzrost ich zawartości, w porównaniu z grupąkontrolną.

WPŁYW EKSTRAKTÓW PROPOLISOWYCH NA INHIBICJĘ ROZWOJU GRZYBA CONIOPHORAPUTEANA W PRÓBKACH DREWNA SOSNYMagdalena Woźniak*, Agnieszka Waśkiewicz*, Kinga Szentner*, Izabela Ratajczak*, Grzegorz Cofta**,Bartłomiej Mazela***Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Chemii, Wojska Polskiego 75, 60-625 Poznań,agat@up.poznan.pl; **UP w Poznaniu, Instytut Chemicznej Technologii Drewna;

W skład propolisu wchodzi szereg różnorodnych związkówbioaktywnych wykazujących szereg właściwości, m.in.przeciwgrzybicznych i antybakteryjnych, które znalazłytakże zastosowanie w ochronie drewna. Skutecznośćdziałania etanolowych ekstraktów uzyskanych z propolisuna zahamowanie rozwoju grzyba Coniophora puteana wdrewnie sosny (Pinus sylvestris L.) oceniano poprzezanalizę ilościową ergosterolu – ERG. Związek ten należącydo grupy steroli jest budulcem ściany komórkowejgrzybów, co czyni go ważnym wskaźnikiem ich biomasy.

Redukcja rozwoju grzyba, względem próbki kontrolnej byłazależna od stężenia zastosowanych ekstraktów i rosła wraz zjego wzrostem od 34 do 84%.

Badania finansowane z dotacji (507.472.40) oraz ze środkówfunduszy norweskich (Pol-Nor/203119/32).

S11P28

S11P29