RYNEK GOSPODAROWANIA ODPADAMI:

DIAGNOZA STANU I WYZWANIA

DIAGNOZA STANU: MOŻLIWOŚCI PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI

ŹRÓDŁO: AKTUALIZACJA KRAJOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 2014

PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW W 2030 R. (W PROCENTACH)

Do 2030 r. ilośćodebranych odpadów komunalnych wzrośnie o ok.11% w stosunku do 2013 r.

DIAGNOZA STANU: SZCZELNOŚĆ SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI

ŹRÓDŁO: INFRASTRUKTURA KOMUNALNA 2013, GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

Na koniec 2013 r. w Polsce zlokalizowanych było 2791 dzikich wysypisk śmieci (wzrost o ok. 20% r/r), z czego:

w miastach –1111 dzikich wysypisk śmieci (wzrost o ok. 70% r/r)

na obszarach wiejskich –1860 dzikich wysypisk śmieci (spadek o ok. 2% r/r)

ILOŚĆ WYTWORZONYCH ODPADÓW – OK. 11, 3 MLN TON

ILOŚĆ ZEBRANYCH ODPADÓW – OK. 9,5 MLN TON

DIAGNOZA STANU: GMINA W SYSTEMIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI

ŹRÓDŁO: USTAWA Z DNIA 13 CZERWCA 2013 R. O GOSPODARCE OPAKOWANIAMI I ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

Organizuje system selektywnego zbierania odpadów „u źródła”lub/i za pośrednictwem punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych

W przypadku odpadów opakowaniowych pochodzących wyłącznie z gospodarstw domowych, dokumenty potwierdzające odzysk (recykling) mogą być wystawiane na wniosek m.in. gminy lub podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości

ŹRÓDŁO: INFRASTRUKTURA KOMUNALNA W 2013 R. GUS, WARSZAWA 2014

DIAGNOZA STANU: WYBRANE ASPEKTY GOSPODAROWANIA ODPADAMI

ŹRÓDŁO: RYNEK GOSPODAROWANIA ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI. WYBRANE REGULACJE I ICH IMPLEMENTACJA

GOSPODAROWANIE ODPADAMI KOMUNALNYMI GOSPODAROWANIE ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

WYZWANIA 2020: ODPADY OPAKOWANIOWE

ŹRÓDŁO; *AKTUALIZACJA KRAJOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 2014

„Gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r. poziom recyklingu i przygotowania do

ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych:

papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości

co najmniej 50% wagowo”

„Gminy zapewniają czystośći porządek na swoim terenie

i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności (…) ustanawiają selektywne zbieranie

odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje

odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła

i opakowań wielomateriałowych (…)”

Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy

o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

oraz niektórych innych ustaw

POZIOM (2013 R.): 8,35%*

WYZWANIA 2020: ODPADY OPAKOWANIOWE

ŹRÓDŁO: *AKTUALIZACJA KRAJOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI I **OPRACOWANIE WŁASNE

W skali kraju:**

28 gmin nie prowadziło selektywnego zbierania papieru

4 gminy nie prowadziły selektywnego zbierania szkła

5 gmin nie prowadziło selektywnego zbierania tworzyw sztucznych

382 gminy nie prowadziły selektywnego zbierania opakowańwielomateriałowych

231 gmin nie prowadziło selektywnego zbierania metali

UDZIAŁ ODPADÓW SELEKTYWNIE ZBIERANYCH (2013 R.): 10,35%*

WYZWANIA 2020: BIOODPADY

ŹRÓDŁO; *AKTUALIZACJA KRAJOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 2014

„Gminy są obowiązane ograniczyćmasę odpadów komunalnych

ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy

odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do

składowania – w stosunku do masy tych odpadów

wytworzonych w 1995 r.”

„ Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą

warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności (…) ustanawiająselektywne zbieranie (…) odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających

biodegradacji”

Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy

o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

oraz niektórych innych ustaw

WYZWANIA 2020: BIOODPADY

ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE

60%WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE

32%WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE

72%WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO – MAZURSKIE

66%WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE

67%WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE

43%WOJEWÓDZTWO POMORSKIE

31%WOJEWÓDZTWO PODLASKIE

64%WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

48%WOJEWÓDTWO OPOLSKIE

53%WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE

53%WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE

44%WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE

58%WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE

40%WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE

66%WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO – POMORSKIE

56%WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE

ODSETEK (W ZAOKRĄGLENIU)OBSZAR

53%ŚREDNIA KRAJOWA

55%ŚREDNIA DLA GMIN WIEJSKICH (W SKALI KRAJU)

51%ŚREDNIA DLA GMIN MIEJSKO – WIEJSKICH (W SKALI KRAJU)

55%ŚREDNIA DLA GMIN MIEJSKICH (W SKALI KRAJU)

ODSETEK GMIN PROWADZĄCYCH SELEKTYWNĄ ZBIÓRKĘ BIOODPADÓW (W ZAOKRĄGLENIU)

WYZWANIA 2020: SELEKTYWNE ZBIERANIE ODPADÓW

ŹRÓDŁO: E. DEN BOER „ANALIZA MOŻLIWOŚCI ZAGOSPODAROWANIA SELEKTYWNIE ZEBRAMYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH”

772%13918METALE

156%312200INNE, W TYM BIOODPADY

348%766220TWORZYWA SZTUCZNE

192%607316SZKŁO

385%759197PAPIER I TEKTURA

KONIECZNY WZROST

(W %)

MA BYĆZEBRANYCH

W 2020 R. (W TYS. MG)

BYŁO ZEBRANYCH

W 2013 R. (W TYS. MG)

FRAKCJA

W 2013 selektywnie zebrano:ok. 21% papieru, 26% szkła, 14% tworzyw sztucznych i 7% bioodpadów

SELEKTYWNE ZBIERANIE ODPADÓW: PROJEKT MINISTERSTWA

ŹRÓDŁO: ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA Z DNIA 22 STYCZNIA 2015 R.

Osobne zbieranie: 1) papieru, 2) metalu, 3) tworzywa sztucznego [w tym opakowańwielomateriałowych], 4) szkła, 5) roślinnych odpadów ulegających biodegradacji, 6) popiołu z gospodarstw domowych

Model III

Osobne zbieranie: papieru, 2) metalu, 3) tworzywa sztucznego [w tym opakowańwielomateriałowych], 4) szkła, 5) roślinnych odpadów ulegających biodegradacji

Model II

Osobne zbieranie: 1) papieru, 2) metalu, 3) tworzywa sztucznego [w tym opakowańwielomateriałowych], 4) szkłaModel I

METODA ZBIERANIAWARIANT

*Do selektywnego zbierania odpadów nie zalicza się zbierania odpadów „u źródła” w podziale dwupojemnikowym. Obowiązek selektywnego zbierania odpadów uważa się za spełniony, jeżeli spośród odebranych w danym miejscu od właściciela nieruchomości odpadów, odpady selektywnie zebrane stanowią co najmniej 50% ogólnej masy odpadów.

POLSKA W UNII EUROPEJSKIEJ

ŹRÓDŁO: PROGRAMOWANIE PERSPEKTYWY FINANSOWEJ 2014 – 2020. UMOWA PARTNERSTWA

• Usprawnienie mechanizmów jego wdrażania oraz konsekwentna realizacja zaplanowanych działań w oparciu o zintegrowane podejście do gospodarki odpadami – m.in. przy zwiększonym wykorzystaniu istniejących instrumentów ekonomicznych motywujących do rozwoju zbiórki i prawidłowego zagospodarowania odpadów

• Rozwój systemów selektywnego zbierania odpadów zapewniających pozyskanie odpadów nadających się do recyklingu. Zmieszane („resztkowe”) odpady komunalne są przetwarzane w regionalnych instalacjach do przetwarzania odpadów komunalnych w ramach regionów wyznaczonych w wojewódzkich planach gospodarki odpadami. Według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. w kraju istniało 89 regionów gospodarki odpadami, a od 1 stycznia 2016 r. będzie ich 88

• Rozwój: instalacji do sortowania selektywnie zebranych odpadów, instalacji do przetwarzania bioodpadów oraz instalacji do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii

• Podejmowanie działań zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów, w tym działania zmierzające do zmiany zachowań mieszkańców w zakresie ograniczania ilości wytwarzanych odpadów oraz ich właściwej segregacji u źródła

WYZWANIA 2030: GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM

ŹRÓDŁO: REZOLUCJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Z DNIA 9 LIPCA 2015 R. (2014/2208/(INI)

Opracowanie środków zapobiegania powstawaniu odpadów, określenie wiążących wartości docelowych w zakresie ograniczania odpadów komunalnych, handlowych i przemysłowych, do osiągnięcia do 2025 r.

Zwiększenie wartości docelowych dla recyklingu (przygotowania do ponownego wykorzystania) do poziomuco najmniej 70% stałych odpadów komunalnych i do 80 % dla recyklingu odpadów opakowaniowych do 2030 r.

Ścisłe ograniczenie do 2020 r. spalania – z odzyskiem i bez odzysku energii – do odpadów nienadających się do recyklingu i nieulegających biodegradacji

Wiążące stopniowe ograniczanie wszelkiego składowania, wprowadzane spójnie z wymogami dla recyklingu, w trzech etapach (2020 r., 2025 r. i 2030 r.), prowadzące do zakazu wszelkiego składowania odpadów, z wyjątkiem niektórych odpadów niebezpiecznych i resztkowych

KRAJOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI: WYBRANE CELE

ŹRÓDŁO: AKTUALIZACJA KRAJOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 2014

• Zmniejszenie udziału zmieszanych odpadów komunalnych w całym strumieniu zbieranych odpadów (zwiększenie udziału odpadów zbieranych selektywnie). Ujednolicenie systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie całego kraju – do końca 2016 r.

• Wprowadzenie we wszystkich gminach w kraju systemów selektywnego odbierania odpadów zielonych i bioodpadów – do końca 2021 r.

• Osiągnięcie poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia frakcji: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła z odpadów komunalnych w wysokości minimum 40% ich masy do 2020 roku i w wysokości 50% do 2025 r.

• Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych w 2020 r. więcej niż 35% masy tych odpadów w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r. Zaprzestanie składowania odpadów ulegających biodegradacji selektywnie zebranych

• W 2020 r. recyklingowi powinno być poddawane co najmniej 40% całości wytwarzanych odpadów komunalnych, wykorzystując zainstalowane moce instalacji, 10% termicznemu przekształcaniu wraz z odzyskiem energii, zaś 50% kierowanych do instalacji MBP

• Po 2020 r, po wybudowaniu planowanych ITPOK recyklingowi powinno byćpoddawane 40% odpadów komunalnych, termicznemu przekształcaniu nie więcej niż30% odpadów, a w instalacji MBP – 30%. Po 2025 r. planuje się osiągnąć recykling odpadów komunalnych w wysokości 50%, termicznemu przekształcaniu poddanych zostanie do 30%, metodami biologicznymi 20%

KRAJOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI: WYBRANE KIERUNKI DZIAŁAŃ

ŹRÓDŁO: AKTUALIZACJA KRAJOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 2014

• Utrzymanie finansowania inwestycji ukierunkowanych na modernizacjęinstalacji przetwarzających odpady komunalne, w tym odpady ulegające biodegradacji selektywnie zebrane

• Stymulowanie rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających surowce wtórne poprzez wspieranie współpracy producentów i reprezentujących ich organizacji odzysku, przemysłu i samorządu terytorialnego oraz konsekwentne egzekwowanie obowiązków w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu

• Tworzenie zachęt w zakresie budowy i lub modernizacji linii technologicznych do ich przetwarzania, a mianowicie (…) kompostowni odpadów organicznych, instalacji fermentacji odpadów organicznych, zakładów termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem energii

• Modernizacja linii technologicznych do ich przetwarzania, a mianowicie instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych

• Wspieranie i propagowanie badań nad technologiami odzysku odpadów

• Planowanie budowy / przebudowy instalacji (w szczególności RIPOK oraz obiektów do termicznego przekształcania odpadów) w taki sposób, by spełniały kryteria BAT (emisje z instalacji, m.in. odory), a stosowane technologie były sprawdzone poprzez wieloletnie i liczne doświadczenia

WNIOSKI

W łańcuchu logistycznym: wytworzenie – odbiór –przetworzenie – odzysk (recykling), te same odpady poddane są zagospodarowaniu na podstawie regulacji dotyczących różnych systemów gospodarowania odpadami (komunalne, opakowaniowe, „elektrośmieci”)

Organizacja systemu gospodarowania

odpadami

W latach 2007 – 2013 ilość odebranych odpadów komunalnych per capita spadła o ok. 7%. Do 2030 r. ilośćodebranych odpadów komunalnych wzrośnie o ok.11% w stosunku do 2013 r.

Możliwości prowadzenia działalności

Osiągnięcie poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo oraz ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania

Wyzwania 2020

Ograniczanie wszelkiego składowania, wprowadzane spójnie z wymogami dla recyklingu (70% stałych odpadów komunalnych i 80% odpadów opakowaniowych do 2030), w trzech etapach (2020 r., 2025 r. i 2030 r.), prowadzące do zakazu wszelkiego składowania odpadów, z wyjątkiem niektórych odpadów niebezpiecznych i resztkowych

Wyzwania 2030

Zaproponowane cele i narzędzia ich realizacji petryfikujądotychczasowy sposób organizacji systemu gospodarowania odpadami. Część z nich sprzeczna jest z prawem UE i RP.

Aktualizacja Krajowego Planu Gospodarki

Odpadami 2014

DZIĘKUJĘZA UWAGĘ

Tomasz Styśe-mail: tomasz.stys@sobieski.org.pl

Twitter: @T_Stys