rozporzdzenie Rady Ministrw - tekst ujednolicony - 1 stycznia 2008 r.

WYSZY URZD GRNICZYDEPARTAMENT PRAWNYRozporzdzenie Rady Ministrwz dnia 30 kwietnia 2004 r.w sprawie dopuszczania wyrobwdo stosowania w zakadach grniczych(Dz. U. Nr 99, poz. 1003, z 2005 r. Nr 80, poz. 695oraz z 2007 r. Nr 249, poz. 1853)(stan prawny: 1 stycznia 2008 r.)KATOWICE, grudzie 2007

1. Niniejszy tekst ujednolicony uwzgldnia zmian wprowadzon przez 1 rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 20 grudnia 2007 r. zmieniajcego rozporzdzenie w sprawie dopuszczania wyrobw do stosowania w zakadach grniczych (Dz. U. Nr 249, poz. 1853), wchodzcego wycie z dniem 1 stycznia 2008 r., nadajc nowe brzmienie zacznikowi nr 3 do znowelizowanego rozporzdzenia.2. Dokument nie ma charakteru urzdowego i nie stanowi rda prawa.

Dopuszczanie wyrobw grniczychDopuszczanie wyrobw grniczych72Wyszy Urzd Grniczy Departament Prawny73Wyszy Urzd Grniczy Departament PrawnyROZPORZDZENIE RADY MINISTRWz dnia 30 kwietnia 2004 r.w sprawie dopuszczania wyrobw do stosowania w zakadach grniczych(Dz. U. Nr 99, poz. 1003, z 2005 r. Nr 80, poz. 695 oraz z 2007 r. Nr 249, poz. 1853)Na podstawie art. 111 ust. 8 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96, z pn. zm.)Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 88, poz. 554, Nr 111, poz. 726 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 109, poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 117, poz. 1007, Nr 153, poz. 1271, Nr 166, poz. 1360 i Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 223, poz. 2219 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959.)) zarzdza si, co nastpuje: 1. Rozporzdzenie okrela:1)wyroby, ktrych stosowanie w zakadach grniczych wymaga, ze wzgldu na potrzeb zapewnienia bezpieczestwa ich uytkowania w warunkach zagroe wystpujcych w ruchu zakadw grniczych, wydania decyzji o dopuszczeniu wyrobu do stosowania w zakadach grniczych, zwanej dalej dopuszczeniem;2)wymagania techniczne dla wyrobw, o ktrych mowa w pkt 1;3)podmioty uprawnione do skadania wniosku o wydanie dopuszczenia;4)tre wniosku o wydanie dopuszczenia oraz dokumenty, ktre naley doczy do wniosku;5)jednostki upowanione do przeprowadzania bada i oceny wyrobw, o ktrych mowa w pkt 1;6)znaki dopuszczenia oraz sposb oznaczania tymi znakami wyrobw, o ktrych mowa w pkt 1;7)tre dopuszczenia. 2. Wyroby, ktrych stosowanie w zakadach grniczych wymaga, ze wzgldu na potrzeb zapewnienia bezpieczestwa ich uytkowania w warunkach zagroe wystpujcych w ruchu zakadw grniczych, wydania dopuszczenia, zwane dalej wyrobami, okrela zacznik nr 1 do rozporzdzenia. 3. Wymagania techniczne dla wyrobw okrela zacznik nr 2 do rozporzdzenia. 4. Podmiotami uprawnionymi do skadania wniosku o wydanie dopuszczenia s:1)producent, jego upowaniony przedstawiciel, w rozumieniu art. 5 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodnoci (Dz. U. Nr 166, poz. 1360, z pn. zm.)Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 718, Nr 130, poz. 1188, Nr 170, poz. 1652 i Nr 229, poz. 2275 oraz z 2004 r. Nr 70, poz. 631, Nr 92, poz. 881, Nr 93, poz. 896 i 899 i Nr 96, poz. 959.)), dystrybutor lub importer wyrobu, zwani dalej dostawcami wyrobu;2)w przypadku wyrobw skadajcych si z podzespow wykonywanych przez rnych producentw dostawca wyrobu finalnego;3)w przypadku wyrobw wykonanych lub zakupionych jednostkowo przedsibiorca, ktry wykona lub naby wyrb i zamierza stosowa go w obrbie wasnego zakadu grniczego, lub inny podmiot, ktry wykona lub naby wyrb. 5. 1. Wniosek o wydanie dopuszczenia zawiera:1)okrelenie wyrobu;2)oznaczenie podmiotu ubiegajcego si o wydanie dopuszczenia i jego siedziby oraz wskazanie penomocnikw, jeeli zostali ustanowieni;3)okrelenie producenta wyrobu, jego siedziby i miejsca produkowania wyrobu.2. Do wniosku, o ktrym mowa w ust. 1, naley doczy nastpujce dokumenty, sporzdzone w jzyku polskim:1)oglny opis wyrobu;2)niezbdne obliczenia projektowe parametrw majcych wpyw na bezpieczestwo;3)rysunki lub schematy dotyczce wyrobw, ukadw oraz podzespow, od ktrych zaley bezpieczestwo i higiena pracy oraz bezpieczestwo poarowe;4)deklaracj dotyczc speniania przez wyrb wymaga technicznych, a w przypadku wyrobw, o ktrych mowa w art. 111 ust. 4 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i grnicze, deklaracj dotyczc speniania przez wyrb wymaga bezpieczestwa w stopniu odpowiadajcym temu, jaki zapewniaj wymagania techniczne;5)wyniki bada wraz z ocen wyrobu, sporzdzone przez jednostk upowanion do przeprowadzania bada i oceny wyrobw;6)w przypadku produkcji seryjnej wyrobu certyfikat systemu zarzdzania jakoci lub inny sposb udokumentowania powtarzalnoci cech wyrobu;7)dokumentacj techniczno-ruchow zawierajc nastpujce informacje wymagane do prawidowego i bezpiecznego stosowania wyrobu:a)dane techniczne,b)identyfikacj zagroe powodowanych przez wyrb w czasie jego uytkowania,c)instrukcje bezpiecznego uytkowania wyrobu oraz informacj o koniecznoci podejmowania szczeglnych rodkw bezpieczestwa,d)warunki stosowania wyrobu, uwzgldniajce sposb przeprowadzania przegldw, konserwacji, napraw i regulacji.3. W przypadku wyrobw, o ktrych mowa w art. 111 ust. 4 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i grnicze, zamiast dokumentw wymienionych w ust. 2 pkt 5, do wniosku, o ktrym mowa w ust. 1, naley doczy, sporzdzone w jzyku polskim, dokumenty stanowice podstaw wyprodukowania lub dopuszczenia wyrobu do obrotu, w szczeglnoci wyniki jego bada. 6. 1. Jednostki upowanione do przeprowadzania bada i oceny wyrobw okrela zacznik nr 3 do rozporzdzenia.2. Jednostki, o ktrych mowa w ust. 1, przeprowadzaj albo zlecaj badania wyrobu w laboratorium akredytowanym.3. W przypadku gdy dla danego wyrobu brak jest laboratorium akredytowanego, oceny wyrobu dokonuje si na podstawie bada w laboratorium nieposiadajcym akredytacji. 7. 1. Znak dopuszczenia skada si z oznaczenia literowego dopuszczenia, numeru dopuszczenia oraz roku wydania dopuszczenia.2. Okrela si nastpujce oznaczenia literowe dopuszczenia:1)GX dla systemw budowy przeciwwybuchowej;2)GE dla systemw w wykonaniu normalnym oraz maszyn i urzdze elektrycznych;3)GM dla maszyn i urzdze mechanicznych oraz tam przenonikowych;4)GG dla sprztu strzaowego.3. Znak dopuszczenia umieszcza si trwale i czytelnie na kadej jednostce wyrobu; w przypadku gdy taki sposb oznaczania wyrobu znakiem dopuszczenia nie jest moliwy, ze wzgldu na waciwoci fizyczne wyrobu, znak dopuszczenia umieszcza si na opakowaniu tego wyrobu. 8. 1. Dopuszczenie okrela:1)wyrb;2)zakres i warunki stosowania wyrobu;3)znak dopuszczenia oraz sposb trwaego i czytelnego umieszczania znaku dopuszczenia na kadej jednostce wyrobu;4)dokumenty, jakie dostawca wyrobu jest obowizany przekaza uytkownikowi;5)czas przechowywania dokumentacji techniczno-ruchowej, o ktrej mowa w 5 ust. 2 pkt 7, przez dostawc wyrobu oraz warunki jej udostpniania;6)zakres dozwolonych zmian wyrobu, ktre mog by dokonane, w okresie wanoci dopuszczenia, przez producenta, a w przypadku wykonania wyrobu jednostkowo przez podmiot wymieniony w 4 pkt 3.2. Zmiany, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 6, nie mog dotyczy:1)obnienia wytrzymaoci poszczeglnych elementw wyrobu;2)wymiarw wyrobu, ktrych zmiana moe powodowa ograniczenie zakresu jego stosowania lub wymaga zmiany warunkw jego stosowania;3)wyposaenia wyrobu, ktre suy do zwalczania zagroe naturalnych oraz zagroenia poarowego;4)zabezpiecze mechanicznych i elektrycznych wyrobu;5)miejsca obsugi i jego zabezpiecze oraz systemw sterowania wyrobem;6)oson czci ruchomych wyrobu;7)zakresu stosowania wyrobu. 9. Rozporzdzenie wchodzi w ycie z dniem 1 maja 2004 r.)Z dniem wejcia w ycie niniejszego rozporzdzenia traci moc rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 2 lipca 2002 r. w sprawie dopuszczania do stosowania w zakadach grniczych maszyn, urzdze, materiaw oraz rodkw strzaowych i sprztu strzaowego (Dz. U. Nr 125, poz. 1064), zachowane w mocy na podstawie art. 111 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie i uchyleniu niektrych ustaw w zwizku z uzyskaniem przez Rzeczpospolit Polsk czonkostwa w Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 96, poz. 959).)Zaczniki do rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 30 kwietnia 2004 r. (poz. 1003)Zacznik nr 1WYROBY, KTRYCH STOSOWANIE W ZAKADACH GRNICZYCH WYMAGA, ZE WZGLDU NA POTRZEB ZAPEWNIENIA BEZPIECZESTWA ich UYTKOWANIA W WARUNKACH ZAGROE WYSTPUJCYCH W RUCHU ZAKADw GRNICZych, wydania DOPUSZCZENIA1.Elementy grniczych wycigw szybowych.1.1.Maszyny wycigowe.1.2.Naczynia wycigowe.1.3.Koa linowe.1.4.Zawieszenia lin wycigowych wyrwnawczych, prowadniczych i odbojowych.1.5.Zawieszenia none naczy wycigowych.1.6.Wcigarki wolnobiene.1.7.Urzdzenia sygnalizacji i cznoci szybowej.1.8.Wyodrbnione zespoy elementw wymienionych w pkt 1.11.7.2.Gowice eksploatacyjne (wydobywcze) wraz z systemami sterowania, z wyczeniem gowic podmorskich, stosowane w zakadach grniczych wydobywajcych kopaliny otworami wiertniczymi.3.Wyroby stosowane w wyrobiskach podziemnych zakadw grniczych.3.1.Urzdzenia transportu linowego, kolejki podwieszone, kolejki spgowe oraz ich podzespoy.3.2.Wozy do przewozu osb i wozy specjalne oraz pojazdy z napdem spalinowym do przewozu osb.3.3.Maszyny i urzdzenia elektryczne oraz aparatura czeniowa na napicie powyej 1 kV prdu przemiennego lub powyej 1,5 kV prdu staego.3.4.Systemy cznoci, bezpieczestwa i alarmowania oraz zintegrowane systemy sterowania kompleksw wydobywczych i przodkowych.3.5.Tamy przenonikowe.4.Sprzt strzaowy.4.1.Urzdzenia do mechanicznego wytwarzania i adowania materiaw wybuchowych.4.2.Wozy i pojazdy do przewoenia lub przechowywania rodkw strzaowych.

Zacznik nr 2WYMAGANIA TECHNICZNE DLA WYROBW, KTRYCH STOSOWANIE W ZAKADACH GRNICZYCH WYMAGA, ZE WZGLDU NA POTRZEB ZAPEWNIENIA BEZPIECZESTWA ich UYTKOWANIA W WARUNKACH ZAGROE WYSTPUJCYCH W RUCHU ZAKADw GRNICZych, wydania DOPUSZCZENIA1. Elementy grniczych wycigw szybowych.1.1.*)Maszyny wycigowe.1.1.1.Wymagania oglne.1.1.1.1.Maszyny wycigowe powinny sprosta obcieniom ruchowym wystpujcym w czasie rozruchu, jazdy ustalonej, dojazdu, a take w czasie hamowania.1.1.1.2.Maszyny wycigowe powinny by tak zbudowane, aby linopdnie (koa pdne, bbny pdne, bbny nawojowe, bobiny) oraz ich way i oyska, cznie z przynalenymi kotwieniami, nie ulegy uszkodzeniu (trwaemu odksztaceniu) w przypadku zerwania lin nonych.1.1.2.Budowa napdu, wau, linopdni, przekadni i ukadu smarowania.1.1.2.1.Budowa napdu.1.1.2.1.1.Silnik napdu maszyny wycigowej powinien by dobierany wedug nastpujcych kryteriw:1)silnik elektryczny:a)ze wzgldw mechanicznych z uwzgldnieniem momentu rozruchowego, traktowanego jako obcienie wystpujce cigle i rewersyjnie,b)ze wzgldu na nagrzewanie z uwzgldnieniem prdu zastpczego i dopuszczalnego przyrostu temperatury dla cyklu pracy;wedug tych samych kryteriw powinien by rwnie dobrany ukad zasilajcy silnik;2)silniki hydrauliczne, pneumatyczne i spalinowe z uwzgldnieniem momentu rozruchowego zwikszonego o niezbdn rezerw.1.1.2.1.2.Pomidzy silnikiem a linopdni nie mog si znajdowa rozczalne sprzga lub mechanizmy rozsprzglania. Nie dotyczy to maszyn wycigowych z rozprzglanymi bbnami lub bobinami oraz z przekadniami dwu- lub wielobiegowymi, ktre mog by przeczane jedynie w czasie postoju maszyny wycigowej.1.1.2.1.3.Prdko ruchu maszyny wycigowej z silnikiem asynchronicznym powinna wynika z jego znamionowej prdkoci obrotowej. Nie dotyczy to maszyn wycigowych wyposaonych w ukady regulacji prdkoci zapewniajce samoczynne ograniczenie prdkoci maksymalnej.1.1.2.1.4.Napd z asynchronicznym silnikiem piercieniowym powinien by wyposaony w urzdzenia samoczynnie zwierajce wirnik po przekroczeniu synchronicznej liczby obrotw. Jeeli nie zastosowano specjalnych urzdze hamujcych, to rozwarcie wirnika moe nastpi tylko w zerowym pooeniu dwigni sterowniczej. Samoczynne zwieranie wirnika nie moe nastpowa podczas hamowania dynamicznego prdem staym.1.1.2.1.5.W napdzie z asynchronicznym silnikiem piercieniowym powinna by stosowana samoczynna kontrola waciwego stanu wczenia stopni rezystora rozruchowo-regulacyjnego. Nie dotyczy to napdw sterowanych bezporednio nastawnikiem.1.1.2.1.6.Napd z silnikiem asynchronicznym powinien by wyposaony w ukad umoliwiajcy elektryczne hamowanie w caym zakresie prdkoci.1.1.2.1.7.Maszyna wycigowa moe by wyposaona wycznie w hydrostatyczny napd z silnikiem hydraulicznym, zaopatrzony w odpowiednie urzdzenia do hamowania silnikowego w zakresie penej obcialnoci.1.1.2.1.8.Napd z silnikiem hydraulicznym powinien by wyposaony w dwigni sterownicz samopowracajc do pozycji zerowej.1.1.2.1.9.Rozruch napdu z silnikiem hydraulicznym powinien by moliwy tylko przy zerowej pozycji dwigni sterowniczej.1.1.2.1.10.Napd z silnikiem hydraulicznym powinien by wyposaony w urzdzenia do samoczynnej kontroli cinienia i temperatury oleju hydraulicznego.1.1.2.1.11.Napd z silnikiem pneumatycznym powinien by wyposaony w zawr odcinajcy dopyw powietrza. Zawr ten, utrzymywany podczas ruchu maszyny wycigowej w stanie otwarcia, w napdach bez samoczynnego ograniczenia prdkoci, powinien si samoczynnie zamkn, po zaniku siy podtrzymujcej stan otwarcia zaworu.1.1.2.1.12.Maszyna wycigowa moe by wyposaona w napd z silnikiem spalinowym stosowanym jedynie za porednictwem hydraulicznego lub elektrycznego przeniesienia mocy.1.1.2.2.Budowa wau.1.1.2.2.1.Wytrzymao i sztywno wau powinna uwzgldnia zmienne obcienia zginajce i skrcajce, wystpujce we wszystkich stanach ruchu maszyny wycigowej. Uwzgldnione powinno by obcienie pochodzce od pola magnetycznego oddziaywujcego na wirnik silnika prdu staego osadzonego wale.1.1.2.2.2.Wa maszyny wycigowej oraz way przekadni, powinny by zabudowane zgodnie z zasadami budowy czci maszyn poddawanych obcieniom zmiennym. Zmiany rednic wau powinny by dokonywane po stoku lub z moliwie duym promieniem przejcia. W strefach obcienia nie jest dozwolone istnienie karbw i promieniowych nawierce, z wyjtkiem rowkw pod kliny i wpusty.1.1.2.2.3.Uoyskowanie wau maszyny wycigowej powinno umoliwia statyczne wyznaczenie reakcji. Rozwizania konstrukcyjne powinny umoliwia kasacj luzw osiowych. Przejcia wau maszyny wycigowej przez pokrywy oysk powinny by uszczelnione.1.1.2.3.Budowa linopdni.1.1.2.3.1.Stosunek rednicy linopdni do rednicy liny nonej powinien wynosi co najmniej:1)w odniesieniu do grniczych wycigw szybowych duych I i II klasy intensywnoci ruchu oraz rednich I klasy intensywnoci ruchu:a)dla lin splotkowych 80,b)dla lin budowy zamknitej 100;2)w odniesieniu do grniczych wycigw szybowych rednich II klasy intensywnoci ruchu:a)dla lin splotkowych 60,b)dla lin budowy zamknitej 80;3)w odniesieniu do grniczych wycigw szybowych pomocniczych:a)dla lin splotkowych 40,b)dla lin budowy zamknitej 50.1.1.2.3.2.Linopdnia powinna posiada nieograniczon trwao zmczeniow dla obcie wystpujcych w linach nonych podczas ruchu.1.1.2.3.3.Rowek linowy koa pdnego lub bbna pdnego powinien by wyoony wykadzin. Wykadzina ta powinna zapewni sprzenie cierne z lin non ze wspczynnikiem wikszym lub rwnym 0,25.1.1.2.3.4.Nacisk liny nonej na rowek linowy linopdni nie moe przekracza wartoci dopuszczalnej.1.1.2.3.5.Mocowanie wykadzin powinno by tak wykonane, aby segmenty wykadzin byy zawsze ciasno osadzone w ich siedlisku.1.1.2.3.6.Powinna istnie moliwo zabudowy urzdzenia do obrbki rowkw linowych w wykadzinach linopdni.1.1.2.3.7.Obrzee bbna nawojowego powinno wystawa ponad o geometryczn liny nonej ostatniej warstwy co najmniej o 1,5 rednicy liny nonej.1.1.2.3.8.Bbny nawojowe powinny mie rowkowan powierzchni nawojow przystosowan do rednicy liny nonej.1.1.2.3.9.Zamocowanie koca liny nonej w bbnie nawojowym powinno by wykonane za pomoc co najmniej 5 zaciskw i wykazywa co najmniej piciokrotny wspczynnik bezpieczestwa. Wspczynnik ten wyznacza si jako stosunek cznej siy tarcia w zaciskach, zwielokrotnionej tarciem na uku opasania bbna nawojowego przez nieczynne zwoje liny nonej, do maksymalnego obcienia statycznego w linie nonej. Do oblicze powinien by przyjty wspczynnik tarcia midzy lin non a wykadzin bbna nawojowego rwny 0,2.1.1.2.3.10.Liczba nieczynnych zwojw liny nonej na bbnie nawojowym powinna wynosi zawsze co najmniej 2, gdy naczynie wycigowe znajduje si w swym najniszym dolnym pooeniu. Przy dwu- lub wielowarstwowym nawijaniu liny nonej, liczba zwojw nieczynnych powinna wynosi co najmniej 3, a ponadto koniec liny nonej oprcz zamocowania, o ktrym mowa w pkt 1.1.2.3.9, powinien by uchwycony w bbnie nawojowym zaciskiem stokowym lub zalany w stoku.1.1.2.3.11.Lina nona powinna by wyprowadzona z wntrza bbna nawojowego w taki sposb, aby nie ulega deformacji na krawdzi otworu, przez ktry jest wyprowadzona.1.1.2.3.12.Usytuowanie koa pdnego, bbna pdnego lub bobiny powinno by takie, aby lina nona przemieszczaa si cile w jednej paszczynie pionowej.1.1.2.3.13.Wymagania okrelone w pkt 1.1.2.3.12 nie dotycz modernizowanych maszyn wycigowych, pod warunkiem zapewnienia symetrii odchylenia lin nonych wzgldem pionowej paszczyzny okrelonej przez o geometryczn rowka linowego, ktrego kt rodkowy nie przekroczy 1.1.1.2.3.14.Usytuowanie bbna nawojowego z jednowarstwowym nawijaniem liny nonej powinno zapewni kty odchylenia liny nonej nie wiksze ni 130 w obydwu jej skrajnych pooeniach od paszczyzny prostopadej do osi bbna. Dozwolone jest przekroczenie tego kta o 30 pod warunkiem, e jest to kt odchylenia liny nonej na przeciwnym skraju bbna nawojowego wzgldem miejsca zamocowania koca liny nonej oraz ograniczenia prdkoci jazdy maszyny wycigowej do 6 m/s.1.1.2.3.15.Usytuowanie bbna nawojowego o dwu- lub wielowarstwowym nawijaniu liny nonej powinno by takie, aby lina w pozycji przechodzenia do nastpnej warstwy bya odchylana od paszczyzny prostopadej do osi bbna w kierunku koa linowego o kt nie mniejszy ni 20 i nie wikszy ni 120.1.1.2.4.Budowa przekadni.1.1.2.4.1.Maszyna wycigowa moe by wyposaona wycznie w przekadnie zbate.1.1.2.4.2.Do oblicze przekadni powinny by przyjmowane obcienia wynikajce z:1)maksymalnego momentu napdu lub trzykrotnego momentu nominalnego silnika dla wyznaczenia wytrzymaoci stopy zba;2)momentu rozruchu napdu dla wyznaczenia odpornoci na uszczenie flanki zba (pitting).1.1.2.5.Budowa ukadu smarowania.1.1.2.5.1.Ukad smarowania oysk powinien by wyposaony w urzdzenie do samoczynnej kontroli dziaania tego ukadu.1.1.2.5.2.Przewody ukadu smarowania, ktrych uszkodzenie moe grozi zanieczyszczeniem bieni hamulcowych linopdni lub silnika napdu, powinny by osonite.1.1.3.Budowa ukadu sterowania i ukadu regulacji prdkoci.1.1.3.1.Maszyna wycigowa o prdkoci powyej 4 m/s powinna by wyposaona w ukad, ktry zadaje prdko zgodnie z zaoonym diagramem jazdy i ogranicza prdko maszyny wycigowej w zadanej funkcji drogi jazdy. Ukad zadawania i ograniczania prdkoci powinien by tak zbudowany, aby zmiana prdkoci odbywaa si z przypieszeniem i opnieniem nie wikszym ni 1,2 m/s2. W maszynach wycigowych z koem ciernym lub bbnem ciernym, przyspieszenie i opnienie nie powinno przekracza 85% wartoci krytycznych wyznaczonych z warunkw sprzenia ciernego.1.1.3.2.Ukad regulacji prdkoci nie moe dopuci do przekroczenia na zaprogramowanej drodze jazdy prdkoci o wicej ni 1 m/s, a ponadto powinien zapewnia moliwo manewrowego hamowania z regulacj momentu w penym zakresie, niezalenie od prdkoci.1.1.3.3.Elementy ukadu regulacji prdkoci odwzorowujce pooenie naczy wycigowych od linopdni powinny by poczone za pomoc sprze bezpolizgowych.1.1.3.4.Elementy ukadu regulacji prdkoci odwzorowujce pooenie naczy wycigowych w szybie powinny by zgrupowane oddzielnie dla kadego kierunku jazdy.1.1.3.5.Poczenia sprzgowe elementw ukadu regulacji prdkoci powinny by zabezpieczone przed samoczynnym rozczeniem i samoczynnie kontrolowane.1.1.3.6.Ukad regulacji prdkoci maszyny wycigowej automatycznie sterowanej powinien by wyposaony w urzdzenie do samoczynnej korekcji ustawienia elementw odwzorowujcych pooenie naczy wycigowych. Korekcja ustawienia elementw odwzorowujcych pooenie naczy wycigowych powinna odbywa si:1)na wszystkich docelowych poziomach jazdy;2)przy zatrzymanej i zahamowanej maszynie wycigowej;3)przy waciwie ustawionych naczyniach wycigowych;4)na drodze jazdy z zaprogramowan prdkoci mniejsz lub rwn 2 m/s.Cyfrowe ukady regulacji prdkoci mog dodatkowo na caej drodze jazdy naczy wycigowych prowadzi korekcj ustawienia elementw odwzorowujcych pooenie naczy wycigowych.1.1.3.7.Ukad regulacji prdkoci powinien by wyposaony w dwa nadajniki sygnau proporcjonalnego do prdkoci jazdy, napdzane przez ruchome elementy maszyny wycigowej lub inne elementy grniczego wycigu szybowego. Co najmniej jeden z tych elementw powinien by:1)niezaleny od napicia sieci zasilajcej;2)napdzany bezporednio od linopdni lub wau gwnego maszyny wycigowej.Dziaanie nadajnikw tych powinno by wzajemnie kontrolowane. Tylko jeden z tych nadajnikw moe by wykorzystany do innych ukadw maszyny wycigowej.1.1.3.8.Ukad przeczajcy rodzaj pracy maszyny wycigowej powinien:1)w odniesieniu do grniczych wycigw szybowych wyposaonych w urzdzenia sterowniczo-sygnaowe by zgodny z wymaganiami dla tych urzdze okrelonymi w pkt 1.7.5;2)w odniesieniu do pozostaych grniczych wycigw szybowych by wykonany tak, aby:a)umoliwia zaczenie tylko jednego rodzaju pracy,b)przeczenie rodzaju pracy byo niemoliwe po nadaniu sygnau startowego,c)przeczenie rodzaju pracy nastpowao tylko przy zahamowanej maszynie wycigowej i ze stanowiska sterowniczego,d)stan niezrealizowania trwaej propozycji zmiany rodzaju pracy by sygnalizowany,e)stan zaczenia rodzaju pracy by samoczynnie kontrolowany.1.1.3.9.Ukad wyboru rodzaju sterowania maszyny wycigowej (sterowanie rczne albo sterowanie automatyczne) powinien by tak zbudowany, aby:1)jednoczenie moliwy by wybr tylko jednego rodzaju sterowania;2)zmiana rodzaju sterowania bya moliwa tylko przy zatrzymanej i zahamowanej maszynie wycigowej;3)wybr rodzaju sterowania odbywa si tylko ze stanowiska sterowniczego maszyny wycigowej;4)wybr sterowania automatycznego by moliwy tylko w przypadku:a)waciwie wybranych rodzajw pracy maszyny wycigowej i urzdzenia sygnalizacji szybowej,b)ustawienia naczy wycigowych na poziomach technologicznych wybranych jako kocowe dla cyklu jazdy;5)zmiana rodzaju sterowania na sterowanie rczne bya moliwa przy dowolnym pooeniu naczy wycigowych w szybie;6)wybr rodzaju sterowania realizowany by za pomoc elementw niestabilnych;7)stan zaczenia rodzaju sterowania by samoczynnie kontrolowany.1.1.3.10.Ukad sterowania maszyny wycigowej powinien by tak rozwizany, aby po przejechaniu naczyniami wycigowymi najwyszych wycznikw kracowych, o ktrych mowa w pkt 1.1.4.10.1, uruchomienie maszyny wycigowej byo moliwe tylko w kierunku odwrotnym.1.1.3.11.Przy stosowaniu sterownikw programowych bdy w programie lub bdy przetwarzania danych nie mog doprowadzi do stanw niebezpiecznych, w szczeglnoci stanu mogcego spowodowa utrat kontroli nad ruchem maszyny wycigowej. Programy i zmiany programw w tych sterownikach powinny by przetestowane i odpowiednio udokumentowane.1.1.4.Budowa ukadu zabezpiecze.1.1.4.1.Ukad zabezpiecze powinien by tak zbudowany, aby elementy grniczego wycigu szybowego byy samoczynnie kontrolowane. Kontrola ta, w przypadku uszkodzenia, nieprawidowego pooenia lub wadliwego funkcjonowania elementu grniczego wycigu szybowego, stwarzajcych zagroenie dla ycia lub zdrowia ludzi albo grocych uszkodzeniem lub zniszczeniem grniczego wycigu szybowego, powinna powodowa zadziaanie odpowiednich zabezpiecze.1.1.4.2.Zadziaanie ukadu zabezpiecze powinno, w zalenoci od charakteru wystpujcego zagroenia, spowodowa awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej lub blokowanie maszyny wycigowej. Awaryjne zatrzymanie moe polega na zahamowaniu maszyny wycigowej hamulcem mechanicznym (hamowanie bezpieczestwa) lub na zatrzymaniu maszyny wycigowej za pomoc jej napdu i hamowania zatrzymujcego, dziaajcego po obnieniu prdkoci do okrelonej wartoci.1.1.4.3.Zadziaanie zabezpieczenia nie moe powodowa zmiany zaczonego rodzaju pracy i rodzaju sterowania maszyny wycigowej.1.1.4.4.Kady ukad zabezpiecze powinien posiada zawsze czynny wycznik bezpieczestwa maszyny wycigowej. Wycznik ten powinien by czerwony i wyrnia si ksztatem. Uycie wycznika bezpieczestwa powinno powodowa hamowanie bezpieczestwa w wyniku bezporedniego przerwania obwodu bezpieczestwa. Wycznik bezpieczestwa powinien by zainstalowany przy maszynie wycigowej w zasigu maszynisty maszyn wycigowych. Jeeli stanowisko sterownicze znajduje si poza pomieszczeniem maszyny wycigowej, przy maszynie wycigowej powinien by zainstalowany i oznakowany dodatkowy wycznik bezpieczestwa.1.1.4.5.Hamowanie bezpieczestwa.1.1.4.5.1.Hamowanie bezpieczestwa powinno nastpi samoczynnie w przypadkach wymagajcych bezwzgldnego, niezwocznego zatrzymania i unieruchomienia maszyny wycigowej w moliwie najkrtszym czasie. Rozpoczcie hamowania bezpieczestwa nastpuje z chwil przesterowania elementw czeniowych inicjujcych dziaanie hamulca mechanicznego.1.1.4.5.2.Przesterowanie dowolnego elementu czeniowego inicjujcego dziaanie hamulca mechanicznego powinno spowodowa (zainicjowa) odcicie dopywu energii do silnika napdu maszyny wycigowej. Ponowne zaczenie dopywu energii i przywrcenie stanu gotowoci do hamowania bezpieczestwa powinno by moliwe po usuniciu przyczyn, ktre spowodoway hamowanie bezpieczestwa.1.1.4.5.3.Przebieg momentu elektrodynamicznego napdu maszyny wycigowej, wystpujcy w czasie jej hamowania bezpieczestwa, powinien zapewni:1)w przypadku napdu z silnikiem elektrycznym prdu staego, zasilanym z przeksztatnika tyrystorowego spadek momentu napdowego zbliony w czasie do narastania mechanicznego momentu hamujcego, z wyjtkiem przypadkw, w ktrych ze wzgldu na moliwo uszkodze w ukadzie napdowym lub zakce w ukadzie sterowania niezbdne jest odcicie zasilania silnika;2)w przypadku napdu z silnikiem elektrycznym prdu staego zasilanym w ukadzie Leonarda z nierozwieranym obwodem gwnym maksymalnie szybki zanik momentu napdowego, z uwzgldnieniem dostatecznej ochrony przepiciowej uzwoje, a rwnoczesny spadek momentu napdowego i narastanie mechanicznego momentu hamujcego powinny by rozcignite do granic przedziaw czasowych okrelonych w pkt 1.1.6.2.18.1.1.4.5.4.Hamowanie bezpieczestwa powinno nastpi samoczynnie co najmniej w nastpujcych przypadkach:1)zaniku napi zasilajcych maszyn wycigow;2)przekroczenia granicy prdowej przecialnoci silnika napdowego wystpujcej w normalnych warunkach pracy;3)przejazdu wycznikw kracowych;4)zadziaania zabezpiecze przed niesprawnym dziaaniem hamulca;5)spadku prdu wzbudzenia silnika napdu maszyny wycigowej wartoci zadanej o 10% wartoci znamionowej;6)zadziaania czujnika kontroli prdkoci obrotowej przetwornic w maszynach wycigowych z ukadem Leonarda;7)zadziaania zabezpiecze przed przekroczeniem prdkoci;8)nieskutecznego awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej za pomoc jej napdu;9)zaniku stanu zaczenia rodzaju pracy maszyny wycigowej w czasie jazdy;10)zaniku stanu zaczenia rodzaju sterowania maszyny wycigowej w czasie jazdy;11)zadziaania zabezpiecze napdu;12)niewyczenia hamowania generatorowego w odpowiedniej odlegoci od poziomu kocowego w napdach z silnikiem asynchronicznym;13)odhamowania maszyny wycigowej w stanie jej zablokowania;14)niezamierzonego hamowania lub odhamowania maszyny wycigowej;15)zadziaania elementw kontroli pracy nadajnikw sygnau proporcjonalnego do prdkoci jazdy, o ktrych mowa w pkt 1.1.3.7;16)przerwania cigoci napdu elementw odwzorowania drogi jazdy;17)zadziaania zabezpiecze przeciwko nadmiernemu rozsynchronizowaniu cyfrowego ukadu regulacji prdkoci;18)ruchu maszyny wycigowej w kierunku przeciwnym do zadanego przy sterowaniu automatycznym.1.1.4.6.Awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc jej napdu.1.1.4.6.1.Awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc jej napdu powinno nastpi samoczynnie w przypadku zadziaania ukadu zabezpiecze wymagajcego zatrzymania tej maszyny, lecz niewymagajcego hamowania bezpieczestwa.1.1.4.6.2.Przebieg awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej za pomoc jej napdu powinien by niezaleny od woli maszynisty maszyn wycigowych. Po zwolnieniu prdkoci jazdy do prdkoci wlecznej, zatrzymanie i unieruchomienie maszyny wycigowej powinno nastpi samoczynnie hamulcem mechanicznym.1.1.4.6.3.Wartoci opnie, wystpujce w czasie awaryjnego zatrzymywania maszyny wycigowej za pomoc jej napdu, powinny by niezalene od wielkoci i kierunku dziaania statycznego momentu obciajcego maszyn wycigow.1.1.4.6.4.Opnienie awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej za pomoc jej napdu powinno wystpi w czasie nie duszym ni 1,1 s od chwili przesterowania inicjujcych elementw czeniowych.1.1.4.6.5.Awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc jej napdu powinno wystpi co najmniej w nastpujcych przypadkach:1)zadziaania zabezpiecze wywoanych sygnaem alarmowym urzdzenia sygnalizacji i cznoci szybowej, o ktrym mowa w pkt 1.7;2)zadziaania zabezpiecze kontrolujcych ukad smarowania;3)przerwania podczas ruchu cigoci napdu elementw odwzorowania drogi jazdy.1.1.4.6.6.Ponowne uruchomienie maszyny wycigowej moe nastpi po:1)przeczeniu rodzaju sterowania na sterowanie rczne;2)usuniciu przyczyn, ktre wywoay awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc jej napdu.1.1.4.7.Blokowanie maszyny wycigowej.1.1.4.7.1.Blokowanie maszyny wycigowej powinno nastpi samoczynnie w przypadku zadziaania zabezpiecze niewymagajcych natychmiastowego awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej. Ponadto powinna istnie moliwo rcznego zablokowania maszyny wycigowej ze stanowiska maszynisty maszyn wycigowych oraz ze stanowisk urzdzenia sygnalizacji i cznoci szybowej, okrelonych w pkt 1.7.1.1.4.7.2.Ukad blokowania maszyny wycigowej powinien:1)uniemoliwia odhamowanie maszyny wycigowej i wysterowanie jej napdu po zaczeniu blokady;2)posiada obwody grupujce czniki blokad i inne elementy kontrolne, wykrywajce stany nie pozwalajce na ruch;3)uniemoliwia samoczynne odhamowanie maszyny wycigowej po zaniku przyczyny powstania blokady;4)sygnalizowa stan zablokowania lub odblokowania;5)umoliwia awaryjne odblokowanie, ktre:a)powinno by moliwe tylko przy zahamowanej maszynie wycigowej,b)powinno umoliwia uruchomienie maszyny wycigowej tylko do prdkoci 1 m/s,c)powinno by sygnalizowane na stanowisku sterowniczym,d)powinno by zabezpieczone przed nieuzasadnionym uyciem, w szczeglnoci przez plombowanie.1.1.4.7.3.Blokowanie maszyny wycigowej powinno nastpi co najmniej w nastpujcych przypadkach:1)zadziaania zabezpiecze lub powstania stanw okrelonych w pkt 1.7;2)przekroczenia dopuszczalnej wartoci starcia okadzin hamulcowych;3)podczas korekcji elementw odwzorowania drogi; wymaganie to nie dotyczy maszyn wycigowych wyposaonych w cyfrowe ukady regulacji prdkoci;4)braku wymaganej synchronizacji elementw odwzorowania drogi;5)rozczenia sprzgie w ukadzie przeniesie napdu elementw odwzorowania drogi podczas postoju maszyny wycigowej;6)spadku rezystancji izolacji ukadu zabezpiecze poniej dopuszczalnego poziomu okrelonego w Polskiej Normie dotyczcej zabezpiecze upywowych;7)braku zdolnoci funkcjonalnej lub wyczenia aparatu rejestrujcego;8)utraty nadmiarowoci, o ktrej mowa w pkt 1.1.4.8.9.1.1.4.8.Awaryjne zatrzymanie i blokowanie maszyny wycigowej.1.1.4.8.1.Zabezpieczenia powodujce awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc hamowania bezpieczestwa powinny by zgrupowane w jednym lub kilku obwodach bezpieczestwa. Zadziaanie elementw wykonawczych tych obwodw powinno spowodowa hamowanie bezpieczestwa.1.1.4.8.2.Zabezpieczenia powodujce awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc jej napdu powinny by zgrupowane w jednym lub kilku obwodach bezpieczestwa. Zadziaanie elementw wykonawczych tych obwodw powinno spowodowa awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc jej napdu.1.1.4.8.3.Zabezpieczenia powodujce blokowanie maszyny wycigowej powinny by zgrupowane w jednym lub kilku obwodach blokowania maszyny wycigowej. Zadziaanie elementw wykonawczych tych obwodw powinno spowodowa zablokowanie maszyny wycigowej.1.1.4.8.4.Do obwodw bezpieczestwa i obwodw blokowania maszyny wycigowej zalicza si:1)elementy dysponujce (inicjujce);2)rodki przenoszenia (tory);3)odbiorniki poredniczce;4)uzwojenia elementw wykonawczych.1.1.4.8.4.Obwody bezpieczestwa mog by budowane jako obwody na prd cigy lub na prd roboczy. Przy zastosowaniu obwodu bezpieczestwa na prd roboczy powinna by zapewniona taka niezawodno pracy tego obwodu, jaka cechuje obwd bezpieczestwa na prd cigy.1.1.4.8.4.Obwody bezpieczestwa i obwody blokowania maszyny wycigowej powinny by zabezpieczone przed nastpujcymi zakceniami:1)niezadziaanie czynnych stykw elementw dysponujcych;2)zawieszenie si elementw elektromagnetycznych;3)zwarcie lub przerwa na rodkach przenoszenia;4)zakcenie powstajce przy zaniku i powrocie napicia oraz przy wzrocie napicia.Wystpienie tych zakce powinno spowodowa zadziaanie elementu wykonawczego zakconego obwodu.1.1.4.8.7.Zakcenia wystpujce w obwodach bezpieczestwa i obwodach blokowania maszyny wycigowej powinny by sygnalizowane.1.1.4.8.8.Wymagania okrelone w pkt 1.1.4.8.6 dotycz take elementw obwodw zabezpiecze reprezentowanych w obwodzie bezpieczestwa przez styki ich przekanikw lub stycznikw poredniczcych.1.1.4.8.9.W obwodach bezpieczestwa i obwodach blokowania maszyny wycigowej powinna by zapewniona odpowiednia niezawodno pracy. Jako jeden ze sposobw zapewnienia niezawodnej pracy tych obwodw powinna by stosowana nadmiarowo, w szczeglnoci podwjna liczba stykw wyjciowych urzdze dysponujcych i kontrola pracy w ukadzie ambiwalentnym (przeciwne pooenie kontrolowanych stykw) lub w ukadzie ekwiwalentnym (zgodne pooenia kontrolowanych stykw).1.1.4.8.10.Nastpujce kombinacje zabezpiecze speniaj wymagania nadmiarowoci:1)kontrola przejechania poziomw, realizowana przez czniki kracowe w szybie i czniki kracowe na aparacie programujcym lub elemencie odwzorowania drogi nalecym do ukadu regulacji prdkoci;2)kontrola prdkoci maksymalnej przez wycznik odrodkowy lub inny czujnik prdkoci, napdzany od wau maszyny wycigowej, i niezaleny ukad kontroli prdkoci zawierajcy element kontroli prdkoci maksymalnej;3)kontrola zwalniania na kocu drogi jazdy przez samoczynn kontrol ukadu regulacji prdkoci i kontrol prdkoci od nadajnikw z szybu, przy czym w maszynach wycigowych z bbnami nawojowymi nadajniki z szybu mog by zastpione nadajnikami zainstalowanymi w elemencie odwzorowania drogi przynalenym do regulatora prdkoci jazdy.1.1.4.8.11.Powinna istnie moliwo kontrolowania przez maszynist maszyn wycigowych zabezpiecze powodujcych awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej.1.1.4.9.Zabezpieczenia przed przekroczeniem maksymalnej prdkoci.1.1.4.9.1.Maszyny wycigowe, odpowiednio do wartoci prdkoci maksymalnej, powinny by wyposaone w zabezpieczenia przed jej przekroczeniem niezalenie od ukadu regulacji prdkoci. Zabezpieczenia te w przypadku zadziaania powinny powodowa hamowanie bezpieczestwa. Jeeli zabezpieczenie przed przekroczeniem maksymalnej prdkoci nie dziaa, prdko ruchu maszyny wycigowej powinna zosta ograniczona do wartoci nie wikszej ni 2 m/s.1.1.4.9.2.Maszyny wycigowe o prdkoci maksymalnej do 2 m/s powinny by wyposaone w zabezpieczenia, ktre nie pozwol na przekroczenie tej prdkoci o wicej ni 0,5 m/s.1.1.4.9.3.Maszyny wycigowe o prdkoci maksymalnej od 2 do 4 m/s powinny by wyposaone w zabezpieczenia, ktre nie pozwol na przekroczenie prdkoci maksymalnej o wicej ni 1 m/s oraz nie pozwol na przejazd poziomu kocowego z prdkoci wiksz ni 2 m/s. W maszynach wycigowych z koem lub bbnem pdnym wzorzec prdkoci dojazdowej 2 m/s do poziomu kracowego powinien by zaczany nadajnikiem z szybu.1.1.4.9.4.Zabezpieczenia, o ktrych mowa w pkt 1.1.4.9.2 i 1.1.4.9.3, powinny by powizane z linopdni z waem maszyny wycigowej za pomoc sprze bezpolizgowych, z wyjtkiem:1)nadajnikw impulsw, tworzcych impulsy bezstykowe, jeeli zastosowano kontrol impulsw;2)wycznikw odrodkowych bd tachoprdnic napdzanych dwoma rwnolegymi paskami klinowymi, a take tachoprdnic napdzanych przez rolk toczc si po obwodzie linopdni.1.1.4.9.5.Maszyny wycigowe o prdkoci maksymalnej powyej 4 m/s powinny by wyposaone w zabezpieczenia, ktre nie pozwol na przekroczenia:1)prdkoci maksymalnej o wicej ni 2 m/s;2)prdkoci na drodze zwalniania o wicej ni 2 m/s;3)prdkoci na drodze dojazdowej o wicej ni 1 m/s.1.1.4.9.6.Jeeli dojazd do skrajnych poziomw technologicznych kontroluje element wchodzcy w skad ukadu regulacji prdkoci, to warto wzorca prdkoci powinna by kontrolowana przez urzdzenie sterowane od nadajnika sygnau pooenia naczynia wycigowego w szybie w punkcie programowego rozpoczcia dojazdu. Wymaganie to nie dotyczy maszyn wycigowych z bbnami nawojowymi.1.1.4.9.7.Jeeli zabezpieczenia przed przekroczeniem maksymalnej prdkoci w czasie dojazdu do skrajnych poziomw technologicznych s realizowane poprzez nadajniki sygnau pooenia w szybie, to liczba i sposb rozmieszczenia tych nadajnikw powinny by takie, aby w przypadku zadziaania tego zabezpieczenia nastpio zatrzymanie naczy wycigowych przed skrajnym poziomem technologicznym.1.1.4.9.8.Wzajemna kontrola pracy nadajnikw sygnau proporcjonalnego do prdkoci jazdy powinna spowodowa hamowanie bezpieczestwa w przypadku wystpienia rnicy sygnaw odpowiadajcej prdkoci 2,5 m/s.1.1.4.10.Zabezpieczenia przed przejazdem skrajnych poziomw technologicznych.1.1.4.10.1.Dla kadego naczynia wycigowego powinien by zainstalowany na drodze jazdy wycznik kracowy w odlegoci do 1 m powyej grnego skrajnego poziomu technologicznego.1.1.4.10.2.Niezalenie od wycznikw kracowych, o ktrych mowa w pkt 1.1.4.10.1, powinien by zainstalowany wycznik kracowy sterowany od elementu odwzorowujcego w maszynie wycigowej drog naczy wycigowych, dziaajcy w odlegoci do 0,9 m powyej grnego skrajnego poziomu technologicznego kadego naczynia wycigowego.1.1.4.10.3.Maszyna wycigowa jednokocowa powinna by wyposaona w wyczniki kracowe, o ktrych mowa w pkt 1.1.4.10.1 oraz 1.1.4.10.2, dziaajce powyej i poniej skrajnych poziomw technologicznych naczynia wycigowego.1.1.4.10.4.W przypadkach gdy jazda odbywa si do dwch rnych skrajnych poziomw technologicznych w nadszybiu, powinny by dodatkowo stosowane wyczniki kracowe dla niszego skrajnego poziomu technologicznego, o ktrych mowa w pkt 1.1.4.10.1. W przypadku stosowania do tego celu cznikw magnetycznych, ich dziaanie powinno by samoczynnie kontrolowane. Niesprawno tych cznikw powinna uniemoliwia uprawnienie niszego skrajnego poziomu technologicznego.1.1.4.10.5.Po najechaniu naczyniem wycigowym na wyczniki kracowe powinna istnie moliwo ich mostkowania. Urzdzenie mostkujce wyczniki kracowe na drodze jazdy naczy wycigowych powinno by zabezpieczone przed uyciem przez osoby nieuprawnione. Mostkowanie powinno samoczynnie zanikn, gdy naczynie wycigowe powrci do pooenia normalnego.1.1.5.Budowa stanowiska sterowniczego.1.1.5.1.Maszyna wycigowa powinna by wyposaona w stanowisko sterownicze do rcznego sterowania t maszyn.1.1.5.2.Stanowisko sterownicze do rcznego sterowania maszyn wycigow powinno by wyposaone co najmniej w:1)element operacyjny do przypieszania, zwalniania i rewersji ruchu maszyny wycigowej;2)elementy operacyjne do sterowania hamulcem;3)elementy operacyjne do wyzwalania hamowania bezpieczestwa i przywracania gotowoci do ponownego hamowania bezpieczestwa;4)element operacyjny do blokowania maszyny wycigowej;5)wskanik gbokoci;6)miernik prdkoci; wymaganie to nie dotyczy maszyn wycigowych o prdkoci jazdy poniej 1 m/s;7)miernik cinienia medium uywanego w hamulcach;8)mierniki prdu w obwodach silnika elektrycznego napdu;9)licznik liczby wykonanych cykli jazdy;10)element operacyjny mostkowania wycznikw kracowych;11)miernik cinienia medium uywanego do napdzania silnikw nieelektrycznych napdu;12)elementy sygnalizacji, zgodnie z pkt 1.1.5.9.1;13)elementy urzdze sygnalizacji i cznoci szybowej, zgodnie z pkt 1.7;14)element operacyjny pozwalajcy maszynicie maszyn wycigowych na uruchomienie urzdzenia powodujcego zanik cinienia medium w ukadzie napdowym hamulca.1.1.5.3.Stanowisko sterownicze powinno spenia oglne wymagania ergonomiczne oraz powinno by tak zabudowane i ustawione, aby maszynista maszyn wycigowych nie by naraony na haas, olepienie, zapylenie, dekoncentracj i niekorzystne wpywy klimatyczne.1.1.5.4.Kierunki ruchu dwigni sterowniczej powinny odpowiada kierunkom ruchu linopdni. Kierunkowi wychylenia dwigni sterowniczej do przodu powinien odpowiada ruch naczynia wycigowego zawieszonego na linie nasibiernej w d.1.1.5.5.Mierniki prdkoci maszyn wycigowych o prdkoci jazdy powyej 4 m/s powinny by klasy dokadnoci co najmniej 2,5 i mie zakres wskaza o 2,5 m/s do 4 m/s wikszy od maksymalnej prdkoci jazdy. Mierniki prdkoci maszyn wycigowych o prdkoci jazdy do 4 m/s powinny by klasy dokadnoci co najmniej 5 i mie zakres wskaza o 1 m/s do 2 m/s wikszy od maksymalnej prdkoci jazdy. Na mierniku powinny by zaznaczone maksymalne prdkoci jazdy dla wydobycia, transportu materiaw oraz jazdy ludzi.1.1.5.6.Mierniki prdu w obwodach silnika elektrycznego napdu powinny mie zaznaczone wartoci znamionowe mierzonych prdw.1.1.5.7.Zdalne sterowanie maszyn wycigow.1.1.5.7.1.Maszyny wycigowe mog by sterowane zdalnie spoza budynku maszyny wycigowej za pomoc urzdze elektrycznych, hydraulicznych lub pneumatycznych.1.1.5.7.2.Niesprawno ukadu zdalnego sterowania powinna spowodowa awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej.1.1.5.7.3.Maszyna wycigowa, majca wicej ni jedno stanowisko sterownicze, powinna by wyposaona w ukad zapewniajcy:1)moliwo sterowania maszyny wycigowej wycznie z jednego stanowiska;2)zmian uprawnienia stanowiska sterowniczego wycznie podczas zablokowania maszyny wycigowej.1.1.5.8.Wskanik gbokoci.1.1.5.8.1.Wskanik gbokoci powinien zapewni czytelne odwzorowanie i wskazywanie chwilowego pooenia w szybie kadego naczynia wycigowego. Bd wskazania, wynikajcy z charakterystyki technicznej wskanika gbokoci, nie moe przekracza 2,5%. W maszynach wycigowych ze sterowaniem rcznym wskanik gbokoci powinien by wyposaony w dodatkowy wskanik strefowy o dokadniejszej skali.1.1.5.8.2.Wskanik gbokoci powinien by napdzany od linopdni, przy czym napd wskanika powinien by bezpolizgowy. Dozwolone jest stosowanie bezstykowych nadajnikw impulsw, pod warunkiem realizacji kontroli impulsw. Napdy wskanikw gbokoci powinny umoliwia korekcj wskaza na grnych skrajnych poziomach technologicznych.1.1.5.8.3.W maszynach wycigowych z przestawianymi bbnami nawojowymi lub bobinami wskanik gbokoci powinien by napdzany od przynalenego bbna nawojowego lub bobiny. Dozwolone jest stosowanie jednego, wsplnego urzdzenia nadawczego, napdzanego od wau maszyny wycigowej pod warunkiem, e unieruchomienie lunego bbna nawojowego lub lunej bobiny nastpuje za pomoc jednego z dwch odrbnych zespow roboczych hamulca, napdzanego odrbnym zespoem napdowym, a odrbne wskaniki gbokoci s zwizane elektryczn blokad z mechanizmem wysprzglania bbnw nawojowych lub bobin.1.1.5.8.4.Wskanik gbokoci powinien mie moliwo regulacji wskaza pooenia naczy wycigowych. W maszynie wycigowej z koem pdnym lub bbnem pdnym wskanik gbokoci powinien umoliwia czne i rwne korygowanie wskaza pooenia naczy wycigowych. Samoczynne korygowanie wskanika gbokoci powinno mie ograniczony zakres, tak jak element odwzorowania drogi w ukadzie regulacji prdkoci, i powinno by z nim powizane w sposb okrelony w pkt 1.1.5.8.6.1.1.5.8.5.Dokadno wskanika gbokoci powinna umoliwia waciwe ustawianie naczynia wycigowego na poziomach lub te powinno by zastosowane specjalne urzdzenie wskazujce waciwe pooenie naczynia wycigowego.1.1.5.8.6.Elementy wskanikw gbokoci powinny by tak powizane z innymi elementami odwzorowania drogi, aby przestawienie jednych wymuszao przestawienie pozostaych. Elementy wskanika gbokoci i ukadu regulacji prdkoci mog by wsplne.1.1.5.8.7.Jeeli wskanik gbokoci posiada oddzielny element odwzorowania drogi, to powinien on w zakresie napdu i zabezpiecze spenia wymagania okrelone w pkt 1.1.3 dla elementw odwzorowania drogi ukadu regulacji prdkoci.1.1.5.8.8.Elektryczne wskaniki gbokoci, po zaniku i ponownym pojawieniu si napicia zasilajcego, powinny prawidowo wskazywa pooenie naczy wycigowych. Jeeli wymaganie to nie jest spenione, powinno nastpi samoczynne ograniczenie prdkoci jazdy do 2 m/s, a do chwili uzyskania zgodnoci wskaza z pooeniem naczy wycigowych.1.1.5.9.Ukad sygnalizacyjny.1.1.5.9.1.Na stanowisku sterowniczym maszyny wycigowej powinny by sygnalizowane wizualnie co najmniej:1)rodzaj sterowania maszyny wycigowej;2)rodzaj pracy maszyny wycigowej;3)rodzaj sterowania urzdzenia sygnalizacji szybowej;4)stan blokowania maszyny wycigowej;5)stan awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej za pomoc jej napdu;6)stan awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej za pomoc hamowania bezpieczestwa;7)stan awaryjnego odblokowania maszyny wycigowej;8)stan zaczenia urzdzenia mostkujcego wyczniki kracowe na drodze jazdy naczy wycigowych;9)stan pracy elementw w obwodach awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej i obwodach blokowania maszyny wycigowej;10)stan urzdze dysponujcych w obwodach awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej i obwodach blokowania maszyny wycigowej;11)stan zwarcia wirnika asynchronicznego silnika piercieniowego napdu maszyny wycigowej;12)dziaanie ukadu korekcji elementw odwzorowujcych drog naczy wycigowych; wymaganie to nie dotyczy maszyn wycigowych wyposaonych w cyfrowe ukady odwzorowania drogi;13)stan zgodnoci ustawienia elementw odwzorowujcych drog naczy wycigowych z ich rzeczywistym pooeniem na skrajnych poziomach technologicznych;14)stan niesprawnoci wycznika kracowego na niszym skrajnym poziomie technologicznym w nadszybiu;15)stan pracy innych elementw grniczego wycigu szybowego.Sygnalizacja wizualna powinna posiada ukad kontrolujcy sprawno jej dziaania.1.1.5.9.2.Maszyny wycigowe powinny by wyposaone w samoczynny akustyczny sygna ostrzegawczy, sygnalizujcy, e naczynie wycigowe znajduje si w miejscu, w ktrym wedug programu jazdy ma nastpi rozpoczcie dojazdu. W maszynach wycigowych o prdkoci jazdy do 2 m/s sygna ostrzegawczy powinien nastpi, gdy naczynie wycigowe znajduje si w odlegoci rwnej dwukrotnej dugoci obwodu linopdni od grnego skrajnego poziomu technologicznego.1.1.5.10.Aparat rejestrujcy.1.1.5.10.1.Maszyny wycigowe, z wyjtkiem maszyn wycigowych grniczych wycigw szybowych pomocniczych, powinny by wyposaone w aparaty rejestrujce.1.1.5.10.2.Aparat rejestrujcy powinien:1)rejestrowa cznie w funkcji czasu: sygnay, stany i przebiegi ruchowe okrelone w pkt 1.1.5.10.3 oraz w pkt 1.7;2)rejestrowa przebieg prdkoci w taki sposb, aby w czasie prowadzenia rewizji szybu i prac szybowych odczyt prdkoci moliwy by z dokadnoci co najmniej 0,1 m/s;3)rejestrowa sygnay akustyczne wykonawcze za porednictwem przetwornikw elektroakustycznych.1.1.5.10.3.Aparat rejestrujcy powinien rejestrowa co najmniej:1)informacje sygnalizacji wizualnej na stanowisku sterowniczym, o ktrych mowa w pkt 1.1.5.9.1;2)przebieg prdkoci;3)kierunek ruchu maszyny wycigowej;4)nadane sygnay gotw;5)nadane sygnay jednouderzeniowe wykonawcze i porozumiewawcze;6)nadane sygnay alarmowe;7)nadane sygnay gotowoci pomocniczych stanowisk sygnaowych.1.1.5.10.4.Obwody sygnaw przesyanych do aparatw rejestrujcych instalowanych poza pomieszczeniem maszyny wycigowej powinny by galwanicznie izolowane.1.1.6.Budowa hamulcw.1.1.6.1.Struktura.1.1.6.1.1.Hamulec maszyny wycigowej powinien posiada zdolno do mechanicznego zatrzymania ruchu maszyny wycigowej, a take utrzymania jej w spoczynku w zaoonych warunkach obcienia. Hamulec powinien skada si z nastpujcych zespow:1)roboczego, przez ktry rozumie si szczki dociskane bezporednio lub porednio za pomoc ukadu przeniesie siowych do bieni hamulcowej;2)napdowego, przez ktry rozumie si:a)siowniki pneumatyczne lub hydrauliczne,b)obciniki,c)cinite spryny dziaajce na zesp roboczy;3)sterowania, przez ktry rozumie si urzdzenie sterujce zespoem napdowym.Zespoy wymienione w ppkt 1 i 2 oraz w ppkt 2 i 3 mog wystpowa cznie w postaci scalonej.1.1.6.1.2.Hamulec powinien realizowa hamowanie manewrowe oraz hamowanie bezpieczestwa. W przypadku automatycznego sterowania maszyny wycigowej, hamowanie manewrowe powinno polega na hamowaniu zatrzymujcym (STOP).1.1.6.1.3.Hamulec z dwigniowym ukadem przeniesie siowych powinien by wyposaony w dwie pary szczk hamulcowych zwieranych osobnymi cignami i dwigniami dziaajcymi na dwa oddzielne wiece hamulcowe linopdni. Maszyny wycigowe stosowane w grniczych wycigach szybowych pomocniczych mog posiada jedn par szczk hamulcowych.1.1.6.1.4.W maszynach wycigowych z dwoma bbnami nawojowymi kada z dwu par szczk moe dziaa na jeden bben. Moment hamowania bezpieczestwa powinien oddziaywa na obydwa bbny.1.1.6.1.5.Hamulec bez dwigniowego ukadu przeniesie siowych powinien skada si co najmniej z czterech par siownikw hamulcowych. Siowniki te powinny dziaa co najmniej na dwie tarcze hamulcowe linopdni. Maszyny wycigowe stosowane w maych grniczych wycigach szybowych mog posiada dwie pary siownikw dziaajce na dwie tarcze hamulcowe linopdni. Maszyny wycigowe stosowane w grniczych wycigach szybowych pomocniczych mog posiada dwie pary siownikw dziaajce na jedn tarcz hamulcow linopdni.1.1.6.1.6.W maszynach wycigowych z dwoma bbnami nawojowymi na kady bben powinny dziaa co najmniej dwie pary siownikw na jedn tarcz hamulcow. Maszyny wycigowe z dwoma bbnami nawojowymi stosowane w grniczych wycigach szybowych pomocniczych mog posiada po jednej parze siownikw na jedn tarcz hamulcow.1.1.6.1.7.W hamulcach z dwigniowym ukadem przeniesie siowych momenty hamowania manewrowego i hamowania bezpieczestwa powinny mie rne rda siy hamowania, obydwa wykorzystywane podczas hamowania bezpieczestwa. Siy mog by przenoszone przez wsplny ukad dwigni, szczki i wiece hamulcowe, przy czym zakcenia w sterowaniu hamowania manewrowego powinny umoliwia zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc hamowania bezpieczestwa.1.1.6.1.8.W hamulcach bez dwigniowego ukadu przeniesie siowych dozwolone jest pochodzenie momentw hamowania manewrowego i hamowania bezpieczestwa z tego samego rda siy hamowania, jeli rdem tym jest energia cinitych spryn. W takim przypadku w zespole sterowania powinny istnie odrbne ukady sterowania hamowania manewrowego i hamowania bezpieczestwa.1.1.6.1.9.rdem siy hamowania bezpieczestwa powinny by co najmniej energia potencjalna obcinikw lub energia cinitych spryn. Dozwolone jest stosowanie innych rde energii przy wsplnym i niesumujcym si oddziaywaniu energii potencjalnej obcinikw lub energii cinitych spryn.1.1.6.1.10.W maszynach wycigowych z dwoma lub wiksz liczb tarcz hamulcowych, podzia par siownikw dziaajcych na kad tarcz hamulcow powinien by rwny. Jeeli podzia ten jest nie moliwy, rnica pomidzy iloci par siownikw dziaajcych na poszczeglne tarcze hamulcowe powinna by najmniejsza z moliwych.1.1.6.1.11.Na jedn tarcz hamulcow powinny dziaa pary siownikw zgrupowane najwyej na dwch stojakach hamulcowych.1.1.6.2.Funkcjonalno.1.1.6.2.1.Hamulec powinien umoliwia hamowanie manewrowe, ktre powinno by rwnie moliwe w czasie hamowania bezpieczestwa. W przypadku, o ktrym mowa w pkt 1.1.6.2.17, przebieg hamowania manewrowego nie moe by zaleny od woli maszynisty maszyn wycigowych. Hamowanie manewrowe powinno suy wycznie do unieruchomienia maszyny wycigowej. W przypadku automatycznego sterowania maszyny wycigowej hamowanie manewrowe, polegajce na hamowaniu zatrzymujcym (STOP), powinno suy do samoczynnego zatrzymania maszyny wycigowej.1.1.6.2.2.Hamulec powinien umoliwia hamowanie bezpieczestwa suce do awaryjnego zatrzymania maszyny wycigowej. Sia hamowania bezpieczestwa staa lub zmienna w czasie wedug zaoonego programu lub samoczynnie regulowana nie moe by zalena od woli maszynisty maszyn wycigowych. Instalacje hamulcw powinny by wyposaone w urzdzenie, chronione przed nieuzasadnionym uyciem, pozwalajce maszynicie maszyn wycigowych na spowodowanie zaniku cinienia medium w zespole napdowym hamulca.1.1.6.2.3.Odhamowanie manewrowe maszyny wycigowej oraz uruchomienie napdu maszyny wycigowej powinno by moliwe pod warunkiem gotowoci hamulca do hamowania bezpieczestwa.1.1.6.2.4.Moment hamowania bezpieczestwa powinien oddziaywa bezporednio na linopdni.1.1.6.2.5.Momenty hamowania manewrowego i hamowania bezpieczestwa nie mog si samoczynnie sumowa.1.1.6.2.6.Przyoenie siy hamowania bezpieczestwa po uprzednim przyoeniu siy hamowania manewrowego nie moe powodowa obnienia uprzednio wystpujcego momentu hamujcego.1.1.6.2.7.Przywrcenie stanu gotowoci do hamowania bezpieczestwa powinno by moliwe tylko w stanie zahamowania maszyny wycigowej penym momentem hamowania manewrowego.1.1.6.2.8.Przez cay okres uytkowania maszyny wycigowej hamulce powinny zapewni w warunkach postoju momenty hamowania manewrowego i hamowania bezpieczestwa ze wspczynnikiem bezpieczestwa co najmniej:1)trzykrotnym w stosunku do maksymalnej nadwagi statycznej lub obcienia statycznego wystpujcego przy jedzie ludzi;2)dwuipkrotnym w stosunku do maksymalnej nadwagi statycznej wystpujcej w warunkach cignienia urobku i transportu materiaw;3)dwukrotnym w stosunku do maksymalnego obcienia statycznego w maszynach wycigowych jednokocowych.Przez cay okres uytkowania maszyny wycigowej grniczego wycigu szybowego z przeciwciarem hamulce powinny zapewni w warunkach postoju momenty hamowania manewrowego i hamowania bezpieczestwa ze wspczynnikiem bezpieczestwa co najmniej trzykrotnym w stosunku do maksymalnej nadwagi statycznej wystpujcej przy jedzie ludzi oraz w warunkach cignienia urobku i transportu materiaw.1.1.6.2.9.Hamowanie manewrowe i hamowanie bezpieczestwa powinno przez cay okres uytkowania maszyny wycigowej by zdolne do nadawania opnienia co najmniej 1,5 m/s2. Nie dotyczy to maszyn wycigowych z koem pdnym lub bbnem pdnym, jeeli zachodzi niebezpieczestwo polizgu lin nonych. W takich przypadkach opnienie hamowania manewrowego i hamowania bezpieczestwa podczas ruchu w kierunku dziaania maksymalnego statycznego momentu obcienia maszyny wycigowej (w najbardziej niekorzystnych warunkach obcienia) nie moe by mniejsze ni 1,2 m/s2.1.1.6.2.10.Opnienie hamowania bezpieczestwa w warunkach obcie waciwych dla cignienia urobku i transportu materiaw, przy ruchu w kierunku dziaania maksymalnego statycznego momentu obcienia maszyny wycigowej, nie moe by wiksze ni 2,5 m/s2. W wycigach szybowych do gbienia i zbrojenia szybw opnienie to moe by wiksze, jednak nie moe przekracza 4 m/s2.1.1.6.2.11.Opnienie hamowania bezpieczestwa w warunkach obcie wystpujacych podczas jazdy ludzi w d, gdy naczynia wycigowe nie s zrwnowaone, nie moe by wiksze ni 4 m/s2.1.1.6.2.12.Opnienie hamowania bezpieczestwa podczas ruchu w kierunku przeciwnym do kierunku dziaania maksymalnego statycznego momentu obcienia maszyny wycigowej nie moe by wiksze ni 5 m/s2. Nie dotyczy to maszyn wycigowych wycigw szybowych o prdkoci jazdy do 2 m/s.1.1.6.2.13.Opnienia hamowania bezpieczestwa maszyn wycigowych z koem pdnym lub bbnem pdnym powinny by mniejsze od wartoci opnie krytycznych.1.1.6.2.14.Opnienia hamowania bezpieczestwa maszyn wycigowych z koem pdnym lub bbnem pdnym w grniczych wycigach szybowych bez jazdy ludzi mog by rwne wartociom opnie krytycznych, pod warunkiem ograniczenia prdkoci jazdy z pustymi naczyniami wycigowymi uwzgldniajcego zagroenie polizgu lin nonych.1.1.6.2.15.W grniczych wycigach szybowych z bbnami nawojowymi z moliwoci wzajemnego ich przestawiania, zarwno moment hamowania manewrowego dziaajcy na bben nawojowy stale poczony z waem, jak i hamulec ustalajcy luny bben nawojowy, powinny zapewnia co najmniej ptorakrotny wspczynnik bezpieczestwa w stosunku do nadwagi statycznej wystpujcej przy najniszym technologicznym pooeniu pustego naczynia wycigowego lub przeciwciaru. Ten sam wspczynnik bezpieczestwa powinien zapewni moment hamowania bezpieczestwa w czasie ruchu bbna nawojowego stale poczonego z waem, jeeli w czasie hamowania bezpieczestwa nie ma moliwoci niezwocznego przyoenia penej siy hamowania manewrowego.1.1.6.2.16.W maszynach wycigowych z przekadni napdow i hamulcem wspomagajcym na wale silnika, hamulec ten powinien dziaa rwnoczenie z hamulcem maszyny wycigowej.1.1.6.2.17.Moment hamowania manewrowego powinien by regulowany, z wyjtkiem:1)hamowania zatrzymujcego (STOP) podczas automatycznego sterowania maszyny wycigowej;2)hamowania manewrowego w maszynach wycigowych ze skojarzonym sterowaniem napdu maszyny wycigowej i hamulca, wyposaonych w urzdzenia do wyboru startowego momentu napdowego;3)hamowania manewrowego w maszynach wycigowych grniczych wycigw szybowych pomocniczych materiaowych oraz grniczych wycigw szybowych ratowniczych.1.1.6.2.18.Przebieg narastania siy hamowania bezpieczestwa powinien si odbywa w nastpujcych przedziaach czasowych:1)w hamulcach z napdem pneumatycznym i mechanicznym ukadem przeniesie sterowniczych:a)czas od chwili impulsu wyzwalajcego do chwili przeczenia rozdzielaczy pneumatycznych, w tym rwnie regulatora cinienia, jeli ma zastosowanie cinieniowe hamowanie wyprzedzajce do 0,3 s,b)czas narastania siy od chwili impulsu wyzwalajcego do chwili osignicia 66% siy hamowania do 0,7 s;2)w hamulcach z napdem pneumatycznym i elektrycznym ukadem sterowania:a)czas od chwili impulsu wyzwalajcego do chwili przeczenia rozdzielacza elektropneumatycznego lub regulatora cinienia do 0,15 s,b)czas od chwili impulsu wyzwalajcego do chwili osignicia 66% siy hamujcej do 0,5 s;3)w hamulcach z hydraulicznie odwodzonymi zespoami spryn siownikw:a)czas od chwili impulsu wyzwalajcego do chwili przeczenia rozdzielaczy elektrohydraulicznych do 0,1 s,b)czas od chwili impulsu wyzwalajcego do chwili osignicia 66% siy hamujcej, skadajcy si z czasu dobiegu szczk i czasu waciwego narastania siy do 0,5 s,przy czym czasy te powinny by nastawialne.1.1.6.2.19.Jeli hamowanie bezpieczestwa powoduje znaczne oscylacje lin nonych, dozwolone jest wyduenie do 0,7 s czasu narastania siy hamujcej do 66% siy nominalnej. W tych przypadkach, a take gdy wyduenie czasu narastania tej siy do 0,7 s jest wynikiem cech strukturalnych zespou sterowniczego, prdko jazdy powinna by tak zaprogramowana, aby pomimo zwoki w hamowaniu bezpieczestwa zapewnione byo skuteczne dziaanie ukadu kontroli prdkoci w strefie dojazdu do poziomw kracowych.1.1.6.2.20.W hamulcach, w ktrych wycznym rdem siy hamowania bezpieczestwa jest energia potencjalna obcinika, czas od chwili impulsu wyzwalajcego do chwili przyoenia szczk nie moe by duszy ni:1)0,8 s w napdach z mechanicznym (gilotynowym) uwalnianiem obcinika;2)1 s w napdach z pneumatycznym podtrzymaniem i uwalnianiem obcinika.W przypadkach gdy czas ten jest duszy ni 0,5 s, prdko powinna by zaprogramowana w sposb okrelony w pkt 1.1.6.2.19.1.1.6.2.21.Narastanie siy hamowania bezpieczestwa od wartoci okrelonej ograniczeniami do wartoci maksymalnej moe si rozpocz si bezporednio przed zatrzymaniem maszyny wycigowej, przy prdkoci poniej 1 m/s.1.1.6.2.22.W maszynach wycigowych o prdkoci jazdy powyej 4 m/s, cylindry pneumatyczne zespou napdowego, bdce siownikami podtrzymujcymi obcinik hamulcowy lub odwodzcymi zesp ciskanych spryn, powinny by zasilane spronym powietrzem o stabilizowanym cinieniu. Warto tego cinienia moe wynosi co najwyej 110% cinienia koniecznego do podniesienia obcinika lub odwodzenia zespou spryn. Nie dotyczy to przypadku, gdy cylinder w czasie hamowania bezpieczestwa staje si chwilowym rdem zasilania siownika pneumatycznego bdcego rdem siy hamowania bezpieczestwa, lub gdy stosuje si pneumatyczne sterowanie odwzbudzania. W przypadkach tych dozwolone jest zasilanie cylindra stabilizowanym cinieniem o wartoci podyktowanej podanym cinieniem wyprzedzenia pneumatycznego w siowniku bdcym rdem siy hamowania bezpieczestwa bd cinieniem koniecznym dla przesterowania odwzbudzania.1.1.6.2.23.Jeeli zastosowano hamulce o dwch rdach si hamowania bezpieczestwa to po upywie czasu do 2 s od chwili zadziaania obwodu bezpieczestwa powinny wystpowa dwie niesumujce si siy bliskie co do wartoci, z ktrych kada jest zdolna samodzielnie zatrzyma maszyn wycigow.Wymagania okrelone w pkt 1.1.6.2.181.1.6.2.20 stosuje si tylko do jednej z tych si.1.1.6.2.24.Budowa hamulcw powinna zapewnia spenienie wymaga technicznych okrelonych w pkt 1.1.6.2.81.1.6.2.12 przez cay okres eksploatacji maszyny wycigowej1.1.6.3.Konstrukcja.1.1.6.3.1.Przeguby dwigniowego ukadu przeniesie siowych hamulca z bieni cylindryczn powinny by wyposaone w tuleje lizgowe samosmarowne lub tuleje lizgowe z moliwoci ich smarowania.1.1.6.3.2.oyska stopy szczki hamulcowej powinny by dostpne z moliwoci ich demontau. oysko i jego ruby mocujce powinny by chronione przed czynnikami korozyjnymi.1.1.6.3.3.Gwinty dwigniowego ukadu przeniesie siowych obcione si zmienn z czstotliwoci cyklu pracy maszyny wycigowej i wiksz powinny mie profil okrgy (ukowy).1.1.6.3.4.Elementy ukadu przeniesie siowych obcionych si zmienn z czstotliwoci cyklu pracy maszyny wycigowej i wiksz powinny by uksztatowane w sposb minimalizujcy dziaanie karbu (koncentracj napre).1.1.6.3.5.Stosowanie pocze spawanych w cigach i popychaczach ukadu przeniesie siowych i ich kocwkach jest niedozwolone.1.1.6.3.6.Poczenia nitowane i rubowe cigie oraz popychaczy ukadu przeniesie siowych nie mog by wykonywane za pomoc nitw albo rub z bem wpuszczonym.1.1.6.3.7.Kliny i wpusty w ukadzie przeniesie siowych powinny by zabezpieczone przed wypadniciem.1.1.6.3.8.Sworznie przegubw w dwigniowym ukadzie przeniesie siowych powinny by zabezpieczone przed wysuniciem si, przy czym zabezpieczenie powinno by dostpne i sprawdzalne.1.1.6.3.9.Graniczny skok roboczy siownika pneumatycznego nie moe przekracza 80% moliwego suwu toka. W przypadku wynurzenia si toka z cylindra, w pozycji maksymalnego wysuwu, co najmniej 66% pobocznicy toka powinno pozostawa w cylindrze jako prowadzenie.1.1.6.3.10.Drg tokowy lub tok siownika podtrzymujcego obcinik hamulcowy powinien mie amortyzowane ograniczenie grnej pozycji.1.1.6.3.11.Cigo obcinika hamulcowego powinno by odkute w caoci. Niedozwolone jest wykonanie dolnego czopa oporowego dla obcinika hamulcowego w postaci oddzielnej czci.1.1.6.3.12.Zesp napdowy powinien by wyposaony w czujniki kontroli granicznych pooe tokw.1.1.6.3.13.W maszynach wycigowych dwubbnowych lub dwubobinowych z mechanizmem wysprzglania jednego z bbnw lub bobin dziaanie midzy mechanizmem sprzgowym a hamulcem ustalajcym powinno by wzajemnie uzalenione, z wyjtkiem maszyn wycigowych wyposaonych w rczny system rozsprzglania.1.1.6.3.14.Zesp sterowniczy powinien by tak zbudowany, aby zapewnia:1)przygotowanie medium zasilajcego o odpowiednich parametrach;2)regulacj siy hamowania w penym zakresie, z wyjtkiem przypadkw, w ktrych dozwolono stosowanie nieregulowanego momentu hamowania manewrowego;3)niezawodno hamowania bezpieczestwa rwnorzdn co najmniej niezawodnoci waciwej dla zastosowania dwch niezalenych od siebie rozdzielaczy tak poczonych, aby w przypadku niezadziaania jednego z nich nie zosta zakcony przebieg hamowania bezpieczestwa;4)zasygnalizowanie na stanowisku sterowniczym maszyny wycigowej niezadziaania ktregokolwiek z rozdzielaczy i uniemoliwienie przywrcenia stanu gotowoci hamulca;5)kontrol nastaw cinie medium zasilajcego i kontrol efektw sterowania.1.1.6.3.15.Technologiczne przecieki medium hydraulicznego wystpujce w elementach sterowniczych i siownikach hamulca powinny by ujmowane i odprowadzane. Niedozwolone jest powstawanie przeciekw na zewntrz ukadu hydraulicznego hamulca.1.1.6.3.16.Pooenie szczki siownika hamulca tarczowego powinno by kontrolowane czujnikiem pozycyjnym.1.1.6.3.17.Jednoznacznie okrelone, stabilne pooenie w peni odwiedzionej szczki siownika hamulca tarczowego powinno by osigane przez oparcie si szczki w korpusie siownika.1.1.6.3.18.Tok cylindra siownika hamulca tarczowego nie moe przenosi si stycznych.1.1.6.3.19.Tarcze hamulcowe maszyny wycigowej nie mog wykazywa bicia osiowego wikszego od dopuszczalnego dla siownika hamulcowego.1.1.6.3.20.Maksymalny skok szczki siownika hamulca tarczowego nie moe by mniejszy od sumy dwuipkrotnej nominalnej szczeliny i maksymalnej wartoci osiowych luzw wewntrznych siownika.1.1.6.3.21.Maksymalny osiowy luz wewntrzny siownika hamulca tarczowego nie moe by wikszy ni 1/3 wartoci nominalnej szczeliny.1.1.6.3.22.Sprawdzenie wytrzymaoci stojaka dla siownikw hamulca tarczowego powinno by przeprowadzone dla normalnego obcienia ruchowego. W przypadkach gdy zamknicie przewodw zasilajcych siownikw tej samej pary nastpuje za pomoc odrbnie zamykanych zaworw odcinajcych, stojak powinien by dodatkowo sprawdzony wytrzymaociowo dla obcienia stojaka przez skrajny grny siownik. Naprenia w przekroju wyznaczonym przez paszczyzn symetrii ssiedniego siownika nie mog powodowa trwaych odksztace stojaka.1.1.6.3.23.Hamulce tarczowe maszyn wycigowych o prdkoci jazdy powyej 4 m/s powinny by wyposaone w ukady samoczynnej kontroli temperatury powierzchni bieni tarcz hamulcowych.1.1.6.3.24.Ukad samoczynnej kontroli temperatury powierzchni bieni tarcz hamulcowych powinien:1)awaryjnie zatrzyma maszyn wycigow za pomoc jej napdu w przypadku przekroczenia temperatury dopuszczalnej;2)spowodowa zablokowanie maszyny wycigowej na czas stygnicia bieni tarcz hamulcowych.1.1.6.4.Niezawodno.1.1.6.4.1.Dziaanie hamulca powinno by samoczynnie kontrolowane. W przypadku niezamierzonego hamowania, sia hamujca nie moe by wiksza od siy hamowania bezpieczestwa.1.1.6.4.2.Ukady elektrycznego sterowania hamulca powinny by tak wykonane, aby:1)ich uszkodzenie w czasie ruchu maszyny nie powodowao samoczynnego wystpienia siy hamujcej wikszej ni dopuszczalna;2)ich uszkodzenie w czasie postoju maszyny wycigowej nie powodowao jej samoczynnego odhamowania;3)umoliwiay bezpieczne przeprowadzenie pomiarw i prb hamulca.1.1.6.4.3.Niezgodna ze stanem wysterowania pozycja tokw rozdzielaczy pneumatycznego lub hydraulicznego zespou sterowniczego, po wystpieniu hamowania bezpieczestwa, powinna uniemoliwi przywrcenie stanu gotowoci do hamowania bezpieczestwa. W przypadkach gdy rozdzielacze te s take przeczane w czasie hamowania manewrowego, w tym hamowania zatrzymujcego (STOP), niewaciwa pozycja tokw rozdzielaczy powinna spowodowa zablokowanie maszyny wycigowej.1.1.6.4.4.Niewaciwe parametry zasilania pneumatycznego w hamulcach z pneumatycznym rdem siy hamowania (napd hamulca o dziaaniu naporowym) powinny spowodowa awaryjne zatrzymanie maszyny wycigowej za pomoc hamowania bezpieczestwa.1.1.6.4.5.W przypadku stosowania hamowania manewrowego o nieregulowanym momencie hamowania, w maszynach wycigowych rcznie sterowanych o prdkoci jazdy powyej 4 m/s, sterowanie hamulca powinno by kojarzone ze sterowaniem napdu (sterowanie jednosterowe), a ukad sterowania napdu powinien umoliwi wybr startowego momentu napdowego do przewidywanego obcienia grniczego wycigu szybowego.1.1.6.4.6.W przypadku stosowania zrnicowanego momentu hamowania bezpieczestwa, wybr wariantu hamowania bezpieczestwa powinien by dokonywany w powizaniu z odpowiednimi ukadami wyboru rodzaju pracy maszyny wycigowej, a w maszynach wycigowych jednokocowych wybr wariantu hamowania bezpieczestwa powinien nastpowa take samoczynnie w zalenoci od kierunku obrotw bbna nawojowego. Uszkodzenia ukadu wyboru momentu hamowania bezpieczestwa powinny by wykrywane i powodowa hamowanie bezpieczestwa.1.1.6.4.7.W przypadku stosowania hamowania bezpieczestwa momentem hamujcym regulowanym powinien by kontrolowany przebieg opnienia hamowania. Uszkodzenia ukadu kontroli opnie hamowania powinny by wykrywane i powodowa hamowanie bezpieczestwa.1.1.6.4.8.Przebieg hamowania zatrzymujcego (STOP) oraz odwodzenia szczk w maszynach wycigowych sterowanych automatycznie powinny by samoczynnie kontrolowane.1.1.6.4.9.Zuycie okadzin ciernych szczk hamulcowych powinno by samoczynnie kontrolowane. Kontrola powinna zapewni utrzymanie skoku szczk w granicach okrelonych:1)dopuszczalnym skokiem roboczym ruchomych elementw napdu hamulca lub szczk;2)dopuszczalnym spadkiem siy docisku szczk w hamulcach z napdem sprynowym;3)dopuszczalnym skokiem szczk okrelonym wzgldami funkcjonalnymi.1.1.6.4.10.W polu widzenia maszynisty maszyn wycigowych powinny znajdowa si wskaniki cinienia z oznakowaniem nastpujcych charakterystycznych wskaza:1)minimalnego cinienia zasilania pneumatycznego siownikw bdcych rdem siy hamowania;2)cinienia wyprzedzenia pneumatycznego siownikw bdcych rdem jednej z si hamowania bezpieczestwa;3)minimalnego cinienia zasilania siownikw odwodzcych obcinik lub zesp cinitych spryn;4)cinienia resztkowego, zmniejszajcego chwilowo si dziaania obcinika lub zespou cinitych spryn napdu hamulcowego.1.1.6.4.11.W instalacji zasilania pneumatycznego lub hydraulicznego powinny znajdowa si zalepione przycza pomiarowe dla czujnikw sucych do okresowej rejestracji cinie.1.1.6.5.Wytrzymao.1.1.6.5.1.Wszystkie elementy hamulca przenoszce siy i momenty wynikajce z procesu hamowania, z wyjtkiem wymienionych w pkt 1.1.6.5.3, powinny wykazywa tak wytrzymao, aby maksymalne obcienia statyczne nie powodoway w nich napre przekraczajcych 20% wytrzymaoci doranej, okrelonej w Polskiej Normie dla danego materiau.1.1.6.5.2.Zamocowania oysk wspierajcych stopy szczk hamulcowych oraz te elementy, od ktrych wytrzymaoci zaley w caoci zdolno hamowania maszyny, powinny wykazywa tak wytrzymao, aby maksymalne obcienie statyczne nie powodowao w nich napre o wartoci przekraczajcej 15% wytrzymaoci doranej, okrelonej w Polskiej Normie dla danego materiau.1.1.6.5.3.W hamulcach, ktrych elementy mog by obcione przez sumaryczne siy pochodzce z obu rde siy hamowania, maksymalne obcienie statyczne tych elementw nie moe powodowa napre przekraczajcych 30% wytrzymaoci doranej, okrelonej w Polskiej Normie dla danego materiau. Elementy obcione siami wynikajcymi z dziaania tej spord si hamowania, ktra powoduje wikszy moment hamowania, powinny spenia wymagania okrelone w pkt 1.1.6.5.1 oraz 1.1.6.5.3.1.1.6.5.4.Ciga i sworznie ukadu przeniesie siowych hamulca powinny by wykonane ze stali o:1)udokumentowanym skadzie chemicznym;2)udokumentowanej prbie wytrzymaoci na rozciganie;3)udokumentowanej prbie udarnoci w odniesieniu do stali na sworznie.1.1.7.Maszyny wycigowe grniczych wycigw szybowych pomocniczych.1.1.7.1.Stosunek rednicy bbna nawojowego do rednicy liny nonej nie moe by mniejszy ni 40 dla lin splotkowych, a 50 dla lin zamknitych.1.1.7.2.Obrzee bbna nawojowego powinno wystawa ponad o geometryczn liny nonejwarstwy ostatniej co najmniej o 1,5 rednicy liny nonej.1.1.7.3.Przy wielowarstwowym nawijaniu liny nonej powinna by zapewniona waciwa geometria nawijania.1.1.7.4.Zamocowanie koca liny nonej w bbnie nawojowym powinno wykazywa co najmniej piciokrotny wspczynnik bezpieczestwa w stosunku do najwikszego obcienia statycznego liny nonej.1.1.7.5.Maszyny wycigowe grniczych wycigw szybowych awaryjno-rewizyjnych powinny by wyposaone we wskanik gbokoci. Maszyny wycigowe grniczych wycigw szybowych awaryjno-rewizyjnych, o prdkoci jazdy powyej 1 m/s, powinny by wyposaone we wskanik prdkoci.1.1.7.6.Maszyny wycigowe grniczych wycigw szybowych awaryjno-rewizyjnych powinny by wyposaone w hamulec manewrowy i hamulec bezpieczestwa. Hamulec bezpieczestwa powinien dziaa na element bbna nawojowego liny nonej.1.1.7.7.Kady z hamulcw wymienionych w pkt 1.1.7.6 powinien utrzymywa w spoczynku najwiksz nadwag statyczn, co najmniej z dwukrotnym wspczynnikiem bezpieczestwa.1.1.7.8.Dziaanie hamulca manewrowego i bezpieczestwa powinno by od siebie niezalene, zarwno w zakresie sterowania, jak i w zakresie sposobu wyzwalania.1.1.7.9.Hamowanie hamulcem manewrowym powinno by sterowane przez maszynist maszyn wycigowych.1.1.7.10.Moment hamowania hamulcem bezpieczestwa powinien by niezaleny od woli maszynisty maszyn wycigowych.1.1.7.11.Hamowanie bezpieczestwa w maszynach wycigowych z napdem elektrycznym powinno wystpi samoczynnie co najmniej w nastpujcych przypadkach:1)zaniku dopywu energii;2)przecienia silnika napdowego;3)zadziaania wycznika kracowego w szybie;4)zadziaania wycznikw kracowych na wskaniku gbokoci;5)przekroczenia o 15% prdkoci dopuszczalnej.1.1.7.12.Rwnoczenie z wyzwoleniem hamulca bezpieczestwa powinno nastpi przerwanie dopywu energii elektrycznej do silnika napdowego.1.1.7.13.Hamulec bezpieczestwa w maszynach wycigowych z napdem wyposaonym w silnik pneumatyczny lub hydrauliczny powinien spenia wymagania okrelone w pkt 1.1.7.11 ppkt 1 i 35 oraz w pkt 1.1.7.12.1.1.7.14.Maszyny wycigowe grniczych wycigw szybowych ratowniczych powinny spenia wymagania okrelone w pkt 1.1.7.21.1.7.4 oraz pkt 1.1.7.61.1.7.9. Prdko jazdy powinna by regulowana i wynosi nie wicej ni 1 m/s.1.1.7.15.Maszyny wycigowe grniczych wycigw szybowych pomocniczych materiaowych powinny spenia wymagania okrelone w pkt 1.1.7.2, 1.1.7.4, 1.1.7.71.1.7.9 oraz pkt 1.1.7.11 ppkt 13.1.2.Naczynia wycigowe.1.2.1.Okrelenia.1.2.1.1.Do naczy wycigowych zalicza si: klatki, skipoklatki, skipy, przeciwciary, kuby oraz naczynia wycigowe specjalnego przeznaczenia w grniczych wycigach szybowych pomocniczych.1.2.1.2.Wspczynnik bezpieczestwa okrela si stosunkiem wytrzymaoci doranej Rm materiau do obliczonych napre przynalenych odpowiednim przypadkom obcie elementw nonych naczynia wycigowego.1.2.2.Budowa naczynia wycigowego.1.2.2.1.Wytrzymao elementw nonych naczynia wycigowego sprawdza si w zakresie oddziaywania:1)obcienia statycznego;2)obcienia awaryjnego wynikajcego z siy zrywajcej lin non;3)si wystpujcych w czasie hamowania naczynia wycigowego w urzdzeniach hamowania awaryjnego na drogach przejazdu w wiey i rzpiu;4)obcienia awaryjnego wynikajcego z siy zrywajcej lin wyrwnawcz.1.2.2.2.Wspczynnik bezpieczestwa w zakresie oddziaywania obcienia statycznego na elementy none naczynia wycigowego powinien wynosi:1)dla wszystkich elementw nonych co najmniej 7;2)dla elementw nonych obcionych siami wystpujcymi w czasie opadnicia penego naczynia wycigowego na podchwyty co najmniej 5;3)dla elementw czcych wielolinowe zawieszenie jedno- i wielopunktowe z gowic naczynia wycigowego:a)za pomoc poczenia nitowego co najmniej 12,5,b)za pomoc innych pocze co najmniej 10;4)dla elementw wymienionych w ppkt 3 w przekroju przy wyjciu z gowicy naczynia wycigowego:a)gdy l jest wiksze od 4d co najmniej 18,b)gdy l jest mniejsze lub rwne 4d co najmniej 15,gdzie:lodlego od grnej krawdzi gowicy naczynia wycigowego do osi otworu sworznia w blasze cznikowej,drednica otworu sworznia w blasze cznikowej dla poczenia jej z nastpnym elementem zawieszenia.1.2.2.3.Wytrzymao elementw gowicy naczynia wycigowego powinna by sprawdzona na:1)obcienie awaryjne wynikajce z siy zrywajcej lin non;2)obcienia wynikajce z si wystpujcych w czasie hamowania naczynia wycigowego w urzdzeniach hamowania awaryjnego na drogach przejazdu w wiey i rzpiu.Wytrzymao, o ktrej mowa w ppkt 1 i 2, powinna by taka, aby naprenia w materiale gowicy nie przekroczyy granicy plastycznoci.1.2.2.4.Wytrzymao elementw nonych naczynia wycigowego przenoszcych siy wystpujce w czasie hamowania awaryjnego na drogach przejazdu w wiey i rzpiu powinna by sprawdzona z uwzgldnieniem obcie wynikajcych z tych si. Wytrzymao ta powinna wykazywa wspczynnik bezpieczestwa co najmniej 1,8.1.2.2.5.Wytrzymao pojemnikw naczy wycigowych przeznaczonych do transportu urobku luzem powinna by sprawdzona z uwzgldnieniem obcienia awaryjnego, wywoanego parciem urobku z wod. Do oblicze przyjmuje si ciar usypowy urobku, zanieczyszczonego ska ponn, zawierajcy 20% wody. Do oblicze wytrzymaoci pojemnikw naczy wycigowych przeznaczonych do transportu soli i rud metali nie uwzgldnia si obcienia wynikajcego z masy wody. W obydwu przypadkach wytrzymao pojemnikw naczy wycigowych powinna wykazywa wspczynnik bezpieczestwa wynoszcy co najmniej 1,8.1.2.2.6.Wytrzymao elementw nonych naczynia wycigowego przenoszcych obcienia od lin wyrwnawczych powinna by tak dobrana, aby w czasie awaryjnego zaczepienia lin wyrwnawczych w szybie nie nastpio zniszczenie tych elementw oraz ich pocze.1.2.2.7.Wszystkie elementy none naczy wycigowych grniczych wycigw szybowych pomocniczych powinny wykazywa co najmniej 7-krotny wspczynnik bezpieczestwa w stosunku do obcienia statycznego.1.2.2.8.Elementy konstrukcyjne kubw, w szczeglnoci paszcz, dno, konstrukcja wsporcza i zamknicia, powinny wykazywa co najmniej 7-krotny wspczynnik bezpieczestwa w stosunku do obcienia statycznego.1.2.2.9.Elementy none kubw, w szczeglnoci kabki, ucha, sworznie, poczenia nitowane lub rubowe z paszczem kuba, powinny wykazywa co najmniej 10-krotny wspczynnik bezpieczestwa w stosunku do obcienia statycznego.1.2.2.10.Kube sucy do przewozu ludzi powinnien mie ksztat beczkowy lub stokowo-cylindryczny, a kube do transportu mieszaniny betonowej powinien mie w grnej czci ksztat stokowo-cylindryczny, natomiast w dolnej ksztat stokowy stanowicy lej z otworem do oprniania.1.2.2.11.Grubo blach paszcza kuba nie moe by mniejsza ni 6 mm, a grubo blach dna kuba nie moe by mniejsza ni 8 mm.1.2.2.12.Kube powinien mie odpowiednie elementy podporowe, w szczeglnoci podpory dla kabka, zaczepy do przechylnego oprniania, a w przypadku kuba do transportu mieszaniny betonowej konstrukcj wsporcz i sworznie.1.2.2.13.Obciniki przeciwciarw powinny by zabezpieczone przed przemieszczeniem.1.2.3.Prowadzenie naczynia wycigowego.1.2.3.1.Naczynia wycigowe prowadzone po prowadnikach sztywnych wyposaa si w prowadnice toczne przymocowane do gowicy i ramy dolnej tego naczynia. W przypadkach uzasadnionych wymaganiami konstrukcyjnymi, prowadnice toczne mog by zamocowane pomidzy gowic a ram doln naczynia. Naczynia wycigowe prowadzone po prowadnikach sztywnych powinny by ponadto wyposaone w prowadnice lizgowe zabezpieczajce. Minimalny luz na stron midzy prowadnic lizgow zabezpieczajc a prowadnikiem sztywnym powinien wynosi co najmniej 5 mm.1.2.3.2.Naczynia wycigowe prowadzone po linach prowadniczych powinny by wyposaone w prowadnice toczne lub prowadnice lizgowe tulejowe. Dla kadej liny prowadniczej powinny by co najmniej dwie prowadnice lizgowe tulejowe, przymocowane do gowicy i ramy dolnej naczynia wycigowego lub dwie prowadnice toczne, przymocowane jak prowadnice lizgowe tulejowe, przy czym prowadnice toczne powinny dwoma krkami obejmowa lin prowadnicz obustronnie. Przy stosowaniu prowadnic tocznych kade naczynie wycigowe powinno by wyposaone dodatkowo, w prowadnice lizgowe tulejowe, co najmniej po jednej dla kadej liny prowadniczej. Wewntrzna rednica otworw prowadnicy lizgowej tulejowej w stanie nowym powinna by o 10 mm wiksza od rednicy liny prowadniczej. Grubo cianki prowadnicy lizgowej tulejowej powinna by tak dobrana, aby pozwalaa w okresie eksploatacji na jednostronne zuycie do 5 mm. Krawdzie prowadnicy lizgowej tulejowej, zblione do liny prowadniczej, powinny by zaokrglone.1.2.3.3.Naczynie wycigowe przeznaczone do stosowania w szybie z linami odbojowymi powinno by wyposaone co najmniej w dwie blachy lizgowe dla kadej liny odbojowej, umocowane na gowicy i ramie dolnej tego naczynia. Robocza paszczyzna kadej blachy lizgowej powinna wystawa poza obrys konstrukcji naczynia wycigowego (cznie z prowadnicami) co najmniej o poow rednicy liny odbojowej. Dopuszczalne zuycie blachy lizgowej powinno wynosi 0,4 rednicy liny odbojowej.1.2.3.4.Krki prowadnic tocznych powinny stale przylega do prowadnika sztywnego lub liny prowadniczej. Konstrukcja prowadnic tocznych powinna umoliwia regulacj pooenia krkw.1.2.3.5.Naczynie wycigowe wyposaa si w lizgi narone lub boczne prowadzce naczynie wycigowe po prowadnikach naronych lub bocznych w przerwach prowadnikw sztywnych lub poziomach zaadunku i rozadunku naczy wycigowych prowadzonych po linach prowadniczych.1.2.3.6.Luz pomidzy lizgiem naronym lub bocznym a prowadnikiem ktowym lub bocznym na kracowych poziomach zaadnku i rozadunku naczy wycigowych nie moe przekracza 5 mm.1.2.3.7.Naczynia wycigowe o prdkoci jazdy nieprzekraczajcej 2 m/s mona nie wyposaa w prowadnice toczne.1.2.4.Funkcjonalno naczynia wycigowego.1.2.4.1.Naczynie wycigowe przeznaczone do jazdy ludzi powinno by wyposaone w apada zabezpieczajce przed swobodnym opadaniem w szybie. Dozwolony jest brak apade w naczyniu wycigowym do jazdy ludzi, pod warunkiem zawieszania go na linie nonej zrywanej w caoci przed naoeniem.1.2.4.2.Przewit pionowy pitra naczynia wycigowego do jazdy ludzi powinien wynosi co najmniej 1,75 m. Powierzchnia podogi pitra naczynia wycigowego przypadajca na jedn osob powinna wynosi co najmniej 0,18 m2, a naczy wycigowych grniczych wycigw szybowych ratowniczych co najmniej 0,23 m2. Powierzchnia dna kuba przypadajca na jedn osob powinna wynosi co najmniej 0,18 m2. Do ustalenia dopuszczalnej liczby osb w naczyniu wycigowym powinno by przyjte 90 kg masy przypadajcej na jedn osob.1.2.4.3.Kade pitro naczynia wycigowego do jazdy ludzi powinno by wyposaone w uchwyty dla transportowanych osb oraz zabezpieczone drzwiami o konstrukcji uniemoliwiajcej ich otwieranie na zewntrz, a take zabezpieczone przed samootwieraniem oraz wypadniciem z zawiasw i zamykane zasuw z zewntrz naczynia wycigowego.1.2.4.4.Konstrukcja naczynia wycigowego do jazdy ludzi powinna zapewnia ochron jadcych przed spadajcymi drobnymi przedmiotami, wypadniciem oraz zetkniciem si z obudow szybu i elementami wyposaenia szybu.1.2.4.5.Naczynie wycigowe grniczego wycigu szybowych rewizyjnego, przeznaczone do kontroli obudowy szybu oraz naczynie wycigowe grniczego wycigu szybowego ratowniczego moe nie posiada prowadnic do prowadzenia po prowadnikach, pod warunkiem zawieszania go na linie nonej nieodkrtnej.1.2.4.6.Pojemniki naczy wycigowych przeznaczonych do transportu urobku luzem powinny posiada pewnie dziaajce zamknicia przed samorozadunkiem urobku w szybie.1.2.4.7.Pojemniki lub kosze wychylne naczy wycigowych do transportu materiaw powinny by zabezpieczone przed wychylaniem si w czasie jazdy naczynia wycigowego. Konstrukcja zamknicia klapy pojemnika (kosza) powinna uniemoliwia otwarcie klapy w czasie jazdy naczynia wycigowego oraz podczas wychylania pojemnika (kosza).1.2.4.8.Pomosty wysuwane naczy wycigowych powinny posiada zabezpieczenia uniemoliwiajce ruch pomostu podczas zaadunku i wyadunku oraz jazdy naczynia wycigowego.1.2.4.9.Naczynia wycigowe przystosowane do transportu urobku lub materiaw w wozach powinny posiada zabezpieczenia wozw przed ich wysuniciem z pomostw piter.1.2.4.10.Gowica kadego naczynia wycigowego powinna by przystosowana do rewizji szybu i badania zawieszenia nonego naczynia wycigowego oraz wyposaona w porcze o wysokoci co najmniej 1,1 m z krawnikiem wysokoci 0,15 m, przymocowane na stae do gowicy. Porcze powinny by wyposaone w zakadany na czas rewizji daszek ochronny. Supki daszka ochronnego i porczy powinny by tak rozmieszczone, aby nie uderzay o belki odbojowe w czasie awaryjnego dojazdu do nich naczynia wycigowego. W szybach wydechowych porcz moe by zdejmowana. W przypadku, gdy porcz z daszkiem ochronnym przymocowana jest trwale do gowicy, supki porczy powinny by sprawdzone na obcienia wystpujce przy podnoszeniu klapy uszczelniajcej.1.2.4.11.Wymagania okrelone w pkt 1.2.4.10 nie dotycz gowic przeciwciarw, ktrych szeroko jest mniejsza ni 0,6 m.1.2.4.12.Konstrukcja ramy dolnej naczy wycigowych skipowych powinna uwzgldnia moliwo wykonywania kontroli i napraw urzdze szybowych.1.2.4.13.W przypadku gdy rodzaj uszczelnienia szybu wymaga stosowania fartucha uszczelniajcego, rama dolna naczy wycigowych powinna by wyposaona w fartuch. Elementy fartucha uszczelniajcego powinny przylega do paszcza uszczelniajcego w szybie i prowadnikw, natomiast metalowe elementy fartucha uszczelniajcego powinny by oddalone o co najmniej 30 mm od tego paszcza. Odlego stalowych elementw fartucha uszczelniajcego od prowadnikw naczynia wycigowego nie powinna by mniejsza ni 10 mm.1.2.4.14.Naczynia grniczych wycigw szybowych pomocniczych powinny by wyposaone w elementy odpowiednie do przeznaczenia tych naczy.1.2.5.Budowa sa prowadniczych dla kuba.1.2.5.1.Elementami skadowymi sa prowadniczych dla kuba s: kadub (rama), daszek ochronny, prowadnica sa po linie nonej oraz prowadnica sa po linie prowadniczej.1.2.5.2.Obcienie sa prowadniczych zwizane jest z fazami ich pracy, z ktrych najbardziej charakterystyczne s dwie: oprnianie kuba na pomocie wysypowym oraz osiadanie sa prowadniczych jedn stop na pomocie wiszcym.1.2.5.3.W czasie oprniania kuba na pomocie wysypowym sanie prowadnicze spoczywaj na podchwytach i obciane s w sposb statyczny mas wasn i skadow poziom siy w linie nonej obcionej kubem wychylonym poziomo.1.2.5.4.W czasie osiadania sa prowadniczych jedn stop na pomocie wiszcym wystpuje obcienie dynamiczne wynikajce z masy wasnej sa osiadajcych z prdkoci wynoszc 1 m/s.1.2.5.5.Przekroje none elementw sa prowadniczych powinny by wymiarowane metod napre dopuszczalnych, przyjmujc 7-krotny wspczynnik bezpieczestwa.1.2.5.6.Do oblicze wytrzymaociowych powinny by przyjmowane wartoci maksymalne wystpujce w danym przekroju.1.2.5.7.Stosunek pionowego do poziomego rozstawienia prowadnic prowadzcych po linach prowadniczych powinien wynosi co najmniej 1,15. Waciwe pooenie sa prowadniczych wzgldem kuba powinno podlega cigej kontroli. Brak waciwego pooenia sa prowadniczych wzgldem kuba powinien spowodowa wywoanie rozrnianego sygnau alarmowego w pomieszczeniu maszyny wycigowej.1.2.5.8.Prowadzenie sa prowadniczych po linie nonej powinno by wykonane w ksztacie prowadnicy tulejowej o rednicy otworu rwnej co najmniej 1,5 rednicy liny i tak skonstruowanej, aby nie byo moliwoci jej wypadnicia z sa prowadniczych.1.2.5.9.Prowadzenie sa prowadniczych po linie prowadniczej powinno by wykonane w ksztacie prowadnicy nietulejowej o promieniu otworu rwnym co najmniej 0,75 rednicy liny prowadniczej.1.2.5.10.rednica daszka ochronnego nie moe by mniejsza od rednicy kuba.1.2.5.11.Kadub (rama) i daszek ochronny mog by wykonane ze stali zwykej jakoci lub stali niskostopowej.1.2.5.12.Prowadnice tulejowe powinny by wykonane ze stopw aluminium lub tworzyw sztucznych, a prowadnice nietulejowe mog by wykonane ze stali zwykej jakoci lub brzu kutego.1.3.Koa linowe.1.3.1.Koa linowe i ich osie powinny wykazywa tak wytrzymao, aby naprenia pod dziaaniem si zrywajcych liny none nie spowodoway ich trwaych odksztace. Wieniec koa linowego powinien spenia to wymaganie w stanie maksymalnego dopuszczalnego zuycia.1.3.2.Jako si zrywajc lin non w warunkach obcie awaryjnych przyjmuje si rzeczywist si zrywajc t lin.1.3.3.Wszystkie zcza spawane koa linowego powinny by obliczone na wytrzymao zmczeniow dla obcienia ruchowego.1.3.4.Osie k linowych powinny by dodatkowo obliczone na wytrzymao zmczeniow dla obcienia ruchowego ze wspczynnikiem bezpieczestwa nie niszym ni 1,5.1.3.5.Uksztatowanie i gadko powierzchni osi koa linowego na odcinkach zmiany rednic powinny uwzgldnia warunki minimalnej koncentracji napre.1.3.6.Dobr oysk powinien by dokonywany przy zaoeniu obcie ruchowych. Uoyskowanie k linowych moe by toczne lub lizgowe.1.3.7.Stosunek rednicy koa linowego do rednicy liny nonej powinien wynosi co najmniej:1)w odniesieniu do gniczych wycigw szybowych duych I i II klasy intensywnoci ruchu oraz rednich I klasy intensywnoci ruchu:a)dla lin splotkowych 80,b)dla lin budowy zamknitej 100;2)w odniesieniu do grniczych wycigw szybowych rednich II klasy intensywnoci ruchu:a)dla lin splotkowych 60,b)dla lin budowy zamknitej 80;3)w odniesieniu do grniczych wycigw szybowych pomocniczych:a)dla lin splotkowych 40,b)dla lin budowy zamknitej 50;4)w odniesieniu do grniczych wycigw szybowych ratowniczych i grniczych wycigw szybowych materiaowych 25.1.3.8.Naciski liny nonej na rowek linowy nie mog przekracza wartoci dopuszczalnych.1.3.9.Kt opasania k linowych powinien zapewnia sprzenie cierne tego koa z lin non.1.3.10.Punkty kontroli wiecw k linowych powinny by w sposb trway oznakowane i ponumerowane.1.4.Zawieszenia lin wycigowych wyrwnawczych, prowadniczych i odbojowych.1.4.1.Wspczynnik bezpieczestwa zawieszenia lin wycigowych wyrwnawczych, prowadniczych i odbojowych stanowi stosunek wartoci naprenia niszczcego do ruchowego naprenia statycznego.1.4.2.Budowa.1.4.2.1.Zawieszenia lin wycigowych wyrwnawczych.1.4.2.1.1.Elementy none zawiesze lin wycigowych wyrwnawczych powinny mie co najmniej 10-krotny wspczynnik bezpieczestwa.1.4.2.1.2.Zawieszenia lin wycigowych wyrwnawczych paskich powinny mie co najmniej jeden przegub umoliwiajcy wychylenie si elementw tych zawiesze w kierunku prostopadym do szerokoci liny wycigowej wyrwnawczej.1.4.2.2.Zawieszenia lin wycigowych prowadniczych i odbojowych.1.4.2.2.1.Elementy none zawiesze lin prowadniczych i odbojowych powinny mie co najmniej 6-krotny wspczynnik bezpieczestwa.1.4.2.2.2.Poczenie liny wycigowej prowadniczej i odbojowej z zawieszeniem powinno zapewni nierozczenie tej liny z zawieszeniem rwnie w przypadku obcienia go si zrywajc lin.1.4.2.2.3.Zawieszenie liny wycigowej prowadniczej w wiey powinno zapewni przenoszenie drga poprzecznych tej liny.1.5.Zawieszenia none naczy wycigowych.1.5.1.Wspczynnik bezpieczestwa zawiesze nonych naczy wycigowych, zwanych dalej zawieszeniami, stanowi stosunek wartoci naprenia niszczcego do ruchowego naprenia statycznego.1.5.2.Budowa zawiesze.1.5.2.1.Elementy none zawieszenia powinny mie co najmniej 10-krotny wspczynnik bezpieczestwa. Trzon gwny zawieszenia w przekroju przy wyjciu z gowicy naczynia wycigowego powinien mie co najmniej:1)18-krotny wspczynnik bezpieczestwa, jeeli l jest wiksze lub rwne 4d;2)15-krotny wspczynnik bezpieczestwa, jeeli l jest mniejsze od 4d;gdzie:loznacza odlego osi otworu w trzonie gwnym, sucego do poczenia z nastpnymi elementami zawieszenia, od grnej krawdzi gowicy naczynia wycigowego,doznacza rednic otworu w trzonie gwnym.1.5.2.2.W momencie naprania liny nonej, po jej chwilowym zluzowaniu, rozwizanie konstrukcyjne zawieszenia powinno wykluczy moliwo wystpienia w jego elementach obcie innych ni podczas cignienia.1.5.2.3.Poczenie liny nonej z zawieszeniem powinno zapewni nierozczenie tej liny z zawieszeniem rwnie w przypadku obcienia go si zrywajc lin. Przy obliczaniu zamocowania koca liny nonej na sercwce zawieszenia, powinny by przyjmowane nastpujce wspczynniki tarcia i oporw:1)0,2 midzy lin non i sercwk oraz midzy lin non i szczkami zaciskw;2)0,14 przy wyznaczeniu momentw dokrcania nakrtek zaciskw.1.5.2.4.W zawieszeniu z napron lin non odlego pomidzy powierzchniami czoowymi sercwki i szczk zacisku nie moe by mniejsza ni 4 mm.1.5.3.Zawieszenia dla kubw.1.5.3.1.Wszystkie elementy none zawiesze dla kubw powinny mie co najmniej 10-krotny wspczynnik bezpieczestwa.1.5.3.2.Gwintowany trzon wrzeciona zawieszenia dla kubw powinien mie co najmniej 15-krotny wspczynnik bezpieczestwa. Wspczynnik bezpieczestwa dla przekroju haka pod uchem powinien by co najmniej 12-krotny, a dla ucha co najmniej 10-krotny.1.6.Wcigarki wolnobiene.1.6.1.Wcigarki