Ripa Montesano Gran Maestro Massoneria Universale Gran Loggia Phoenix Wolnomularstwo Wikipedia Wp Pl...

Wolnomularstwo - wikipedia.wp.pl - Wirtualna PolskaPoczta Docelu Tanio RSS

Ustaw wikipedia.wp.pl jako stron startow

Strona gwna Kategorie artykuw Biece wydarzenia Losuj stron

SZUKAJ

WolnomularstwoWolnomularstwo, inaczej masoneria lub sztuka krlewska midzynarodowy ruch majcy na celu duchowe doskonalenie jednostki i braterstwo ludzi rnych religii, narodowoci i pogldw. Ruch ten charakteryzuje si istnieniem trjktw masoskich, l wolnomularskich, obediencji oraz rozbudowanej symboliki i rytuaw. Masoneria to take zesp bractw o charakterze elitarnym i dyskretnym. Inn cech wolnomularstwa s legendy i teorie spiskowe na jej temat. Nauka badajca histori wolnomularsk i idee wolnomularskie nazywa si masonologi.

Czste pytania (FAQ) Kontakt z Wikipedi Wspom Fundacj

Ostatnie zmiany Zasady edytowania Pomoc

Historia i autorzy

Podziel si:

Cyrkiel i Wgielnica symbole wolnomularstwa Wolnomularstwo nie jest jedn organizacj, lecz swoistym nurtem wyznajcym pewne przekonania metafizyczne oraz dcym do zmiany czowieka oraz spoeczestwa wedug zasad uznawanych przez masonw za wane. Wolnomularstwo jest wewntrznie bardzo zrnicowane: tworz je zarwno organizacje umiarkowanie liberalne, mistyczno-ezoteryczne, jak i konserwatywno-tradycjonalistyczne. Nie mona wskaza uznawanego przez wszystkich wolnomularzy kierowniczego centrum, cho istniej wsplne fora, federacje , ktre jednak na og skupiaj organizacje najbardziej do siebie zblione. Wsplnym ideowym cznikiem wszystkich organizacji masoskich jest przekonanie o koniecznoci pracy nad wewntrznym rozwojem czowieka i spoeczestw wg zasad bliskich temu ruchowi oraz imperatyw braterstwa czenia ponad podziaami (zwaszcza religijnymi i politycznymi).

Portal: Wolnomularstwo W Wikimedia Commons znajduj si multimedia zwizane z tematem: Wolnomularstwo Zobacz w Wikirdach tekst Farmazon w Encyklopedii staropolskiej

Spis treci1 Historia 1.1 Nazwa 1.2 Pocztki 1.3 XIX wiek 1.4 XX wiek 1.5 Wolnomularstwo a komunizm 1.6 Historia wolnomularstwa w Polsce 2 Organizacja

http://wikipedia.wp.pl/wiki/Wolnomularstwo?ticaid=1de0b[07/02/2012 10:01:44]

Wolnomularstwo - wikipedia.wp.pl - Wirtualna Polska

2.1 Ryty i stopnie wtajemniczenia 2.2 Symbolika i tajemnice masoskie 2.3 Przysigi 2.4 Hasa 3 Polityka 3.1 Wolnomularstwo a polska polityka 3.2 Wolnomularstwo a pastwo 3.3 Wolnomularstwo a kobiety 4 Wolnomularstwo a religia 4.1 Koci Jezusa Chrystusa witych w Dniach Ostatnich (Mormoni) 4.2 Wolnomularstwo a Koci katolicki 4.2.1 Opis oglny konfliktu 4.2.2 Stan prawny 4.2.2.1 Zestawienie historycznych dokumentw papieskich dotyczcych wolnomularstwa 4.2.2.2 Stan aktualny 4.3 Wolnomularstwo a ezoteryka 5 Organizacje paramasoskie 6 Teorie spiskowe 7 Wpyw na sztuk 8 Zobacz te 9 Przypisy 10 Bibliografia 11 Linki zewntrzne

HistoriaNazwa Wspczesna nazwa wolnomularstwa powinna brzmie wolne murarstwo lub wolnomurarstwo, analogicznie do form wystpujcych w jzykach zachodnich, gdzie maon , mason , maurer znacz tyle co murarz . Sowo murarz i mularz byy synonimami, to drugie sowo wyszo z uycia. Poniewa jednak wolnomularstwo w Polsce nie istniao przez wiele lat, to nie zmieniono tej formy na bardziej wspczesn. Okrelenie Masoneria wywodzi si z jzyka angielskiego free masons [1]. Po raz pierwszy termin free masons uyty zosta w angielskim tekcie z 1376 roku i oznacza murarzy zorganizowanych w Londynie w bractwo. Etymologia sowa jest niejasna i pojawiaj si rne opinie wyjaniajce jego pochodzenie. Wedug jednej z nich nazwa wywodzi si z francuskiego terminu francs mestiers (wolne zawody), okrelenia oznaczao rzemielnikw bdcych ludmi wolnymi i cieszcymi si specjalnymi wzgldami. Wedug innej hipotezy, termin pochodzi od angielskich kamieniarzy obrabiajcych freestone (kamie dajcy si obrabia dutem) [1] . Czon wolny oznacza osob niepodleg adnemu panu, mogc tym samym odbywa dugie podre, ktre poszerzaj horyzonty. Okrelenie sztuka krlewska dotyczy za w rwnym stopniu architektury i alchemii. Pocztki

Mistrz z wgielnic, cyrklem i pionem. Jost Amman, drzeworyt Pocztek pisanej i wzgldnie pewnej historii wolnomularstwa wie si z epok owiecenia ; istnieje jednak szereg wolnomularskich legend, ktre nadaj historii wolnomularskiej romantycznoci i staroytnego pochodzenia. Patronem masonerii jest Hiram Abiff, budowniczy wityni Salomona , ktry zosta zamordowany przez nieuczciwych czeladnikw, poniewa nie chcia wyjawi najistotniejszego sekretu mistrza masoskiego ktrym jest Grand Masonic Word , niewypowiedzialne imi Boga [2] . Wedug nauk okultystycznych, imi ducha jest kluczem do wadzy nad nim. Hiram Abiff jako jedyny na wiecie zna ten sekret. Masoneria odwouje si do poda o budowniczych piramid staroytnych i katedr gotyckich , nosicieli niezwykej wiedzy i umiejtnoci architektonicznych, ktre pozwalay im wznosi potne budowle w czasach, gdy wikszo spoeczestwa bya niepimienna. Masoni uwaaj za



masonw take Adama , pierwszego czowieka, i Noego, budowniczego biblijnej arki. Wedug tej tradycji razem z wiedz geometryczno-architektoniczn przekazywana bya take tajemna doktryna metafizyczno-etyczna o Wielkim Budowniczym Wszechwiata (zwanym te Wielkim Geometr). Masonem mia by rwnie Abraham, gdy przyby do Egiptu wraz z on, przekaza Egipcjanom ogrom wiedzy oraz wyksztaci bardzo zdolnego ucznia o imieniu Euklides . To wanie on mia stworzy podstawy postpowania mularzy. Wedug jednej z tradycji, pierwszym masonem mia by Kain. James Anderson za pierwszych masonw uwaa synw Lamacha[1] , o ktrych wspomina Biblia. Mieli oni odkry zaoenia wszystkich nauk i spisa je na dwch kamiennych kolumnach, aby mogy przetrwa Potop. Odczytane przez Hermesa (legendarnego twrc alchemii), przekazane zostay innym. Wiedza ta miaa posuy zbudowaniu wiey Babel. Inna legenda wspomina o krlu Nemrodzie ktry by wielkim mularzem i postanowi zbudowa miasto Niniw a w tym celu przekaza swoj wiedz trzydziestu robotnikom, rwnie mularzom. Rwnie Jezus Chrystus mia by wtajemniczony w sztuk wolnomularstwa lecz mia odmwi mistrzostwa w staroytnej masonerii [1] . Pocztki wolnomularstwa wizane s rwnie z zakadaniem przez Num pierwszych korporacji robotniczych ktre wraz z wycofaniem si Rzymian z terenw brytyjskich musiay przeksztaca si w rnego rodzaju bractwa rzemielnicze. W redniowieczu nosicielami tej wiedzy miay by cechowe organizacje wolnych murarzy (std nazwa), pniej okrelane jako wolnomularstwo operatywne, ktrego wspczesnymi przedstawicielami byliby zwykli, wykwalifikowani architekci i murarze; cechy takie istniay w caej redniowiecznej Europie, w ktrej budowano katedry gotyckie. Bractwa zakadane byy w celu zachowania tajemnicy rzemiosa, omawiania problemw zawodowych, dzielenia si dowiadczeniami w miejscach najczciej zwanych Lo. Speniay one rwnie funkcj szkoy dla nowicjuszy i miejsce spotka towarzyskich. W loy zbierano si rwnie na uroczyste wita jak np. dzie w. Jana Ewangelisty (27 XII) lub czterech budowlanych rzebiarzy mczennikw (8 XI)[1] . Z upywem czasu gdy sztuka murarska stawaa si coraz bardziej dostpna, bractwa traciy na znaczeniu ale proces ten zachodzi powoli. Wrd 40 czonkw loy w Aberdeen w 1670 roku byli rwnie adwokaci, chirurdzy i kupcy, a np. Loa w. Pawa z Londynu dopiero w 1703 umoliwia wtajemniczanie innych ludzi ni budowlacy. Prawdopodobnie, na powstanie masonerii duy wpyw mia angielski cech budowniczych, ktry w XVI wieku przyj nazw Bractwa wolnych mularzy. W XVII wieku straci na znaczeniu i aby przetrwa przyj czonkw nie zwizanych z budownictwem, std zmieni nazw na Bractwo mularzy wolnych i przybranych [3]. Wolnomularstwo spekulatywne (tworzone przez hermetykw i filozofw), czyli waciwa masoneria, miaa powsta z zetknicia wolnomularstwa operatywnego i nauki, takich jak Robert Fludd[4], rokrzyowcw (Christian Rosenkreuz ), ktrych nauki maj pocztek w pismach Niemca Johanna Valentina Andreae , za spraw tego ma ono zwizki take ze staroytn wiedz tajemn, na przykad z pitagoreizmem. Pewne symbole i nauki wolnomularskie pochodz take z filozoficznej alchemii. Niektre legendy wskazuj na zwizki wolnomularstwa z zakonem templariuszy. Historyk John Robinson w dziele Zrodzeni z krwi twierdzi, e wolnomularstwo moe wywodzi si faktycznie od tego zakonu; cz zakonnikw przedostaa si z Francji do Anglii i tam, poprzysigszy zemst papieowi, w ukryciu przekazywaa swoje sekrety, a w XVIII wieku moga wreszcie bez przeszkd si ujawni. Wikszo terminologii wolnomularskiej ma pochodzenie starofrancuskie i zostaa przez angielszczyzn przejta. Jedna z legend podaje, e w dniu spalenia na stosie mistrza templariuszy Jakuba de Molay kilku wtajemniczonych, przebranych na mularzy przyszo zebra jego prochy i przysigo zemst katom. Rocznica mierci wielkiego mistrza obchodzona jest w loach [1] . Zemsta miaa si dokona poprzez cicie Ludwika XVI w dawnej twierdzy templariuszy. Pierwsza wzmianka o templariuszach zczonych z wolnomularstwem pochodzi z protokow loy Kapitua Sklepienia Krlewskiego w. Andrzeja z Bostonu z 1769 roku Wielka Loa w York usankcjonowaa w 1780 roku stopie rycerza templariusza. Wielu masonw zaprzecza pochodzeniu wolnomularstwa od templariuszy. Da temu wyraz Konwent z Wilhelmsbad z 1782 roku orzekajc, e wolnomularstwo szkockie nie jest kontynuacj tradycji Zakonu. Mimo to powstaj organizacje para-masoskie odwoujce si do tradycji templariuszy np. Zakon Wschodnich Templariuszy ktrego propagatorem by Aleister Crowley, szef sekcji brytyjskiej, ktry przybra imi Baphometa . Jest to imi boka jakiemu mia oddawa cze Jakub de Molay wraz z templariuszami. Wedug Kabay imi to akrostych czytany wspak, oznaczajcy (ac. 'Templi omnium hominum pacis abbis') (opat wityni pokoju wszechludzkoci). Pierwsze samodzielne loe powstay pod koniec XVII wieku w Szkocji i Anglii. Pierwsza Wielka Loa powstaa w Wielkiej Brytanii w londyskiej gospodzie Pod Jaboni[5] przez unifikacj czterech l 24 czerwca 1717. W tym roku z inicjatywy Jean'a Theophile'a Desaguliers i Jamesa Andersona (obaj byli pastorami) powstaa Wielka Loa Londynu[3] Od tego czasu 24 czerwca jest najwikszym witem wolnomularskim. Wkrtce potem James Anderson uoy pierwsz konstytucj wolnomularsk; ukazaa si ona drukiem 17 stycznia 1723 roku. Masoneria skupiaa wwczas przedstawicieli bogatego mieszczastwa i arystokracji, goszcych moralne doskonalenie czowieka oraz braterstwo ludzi bez wzgldu na pochodzenie, stan spoeczny, religi i narodowo . Pierwsi wolnomularze byli urzdnikami i duchownymi, potem byli to krlowie i filozofowie, w tym na przykad Monteskiusz, twrca klasycznego trjpodziau wadzy. Spord pierwszych czonkw l mona wymieni Eliasa Ashmole'a i Christophera Wrena, budowniczego katedry w. Pawa w Londynie. Wolnomularstwo byo przeladowane przez Inkwizycj w Portugalii , gdzie dotaro wraz z marynarzami angielskimi. Wtedy istniay zantagonizowane ze sob loe sprzyjajce oranystom i sprzyjajce Stuartom. Organizacje wolnomularskie rozwiay si bardzo dynamicznie. Aby zainicjowa now lo wymagane byo od zaoycieli, aby wrd czonkw loy byo przynajmniej siedmiu masonw zainicjowanych ju wczeniej w jakiej loy doskonaej i sprawiedliwej[1]. W cigu kilku lat od powstania w 1717 roku Wielkiej Loy Londynu idee masoskie szybko zdobyway nowych sympatykw. We Francji pierwsza loa Amitie et fraternite (Przyja i braterstwo) powstaa ju w 1721 roku. W 1728 roku pod patronatem Wielkiej Loy Londynu powstaa loa w Madrycie, a rok pniej w Gibraltarze . W 1729 roku powstaa loa w Warszawie [6], New Jersey, Florencji oraz azjatyckiej Bengalii . W 1733 roku powstaa loa w Bostonie oraz Wielka Loa Stanu Massachusetts. Rok pniej, wwczas 28letni Benjamin Franklin zostaje wielkim mistrzem loy w Pensylwanii. W latach trzydziestych loe powstaway w wielu woskich miastach portowych jak Neapol, Livorno, Wenecja, Genua . Od 1735 roku istniaa loa w Rzymie a od 1736 roku w Genewie. Pod koniec lat trzydziestych istniay loe w krajach Lewantu, w Konstantynopolu, Smyrnie, Aleppo. W roku 1751 pod przywdztwem Laurence'a Dermotta powstaa kolejna Wielka Loa, nieuznajca konstytucji Andersona. Dermott opracowa odrbn konstytucj. Te warsztaty nawizyway do redniowiecznych cechw murarskich, okrelay si mianem dawnych, loe Wielkiej Loy Londynu okrelay mianem nowoczesnych. W 1773 utworzona zostaa loa Wielki Wschd Francji skupiajc w tym czasie wszystkie loe francuskie, dotd rozproszone [3] . W 1776 roku sie organizacyjna wolnomularstwa we Francji obejmowaa 193 loe, w tym 34 w



Paryu (z czego 23 wrd wojska), dwa lata pniej ju 218[1] . W 1789 we Francji i jej koloniach funkcjonowao nie mniej ni 700 l wolnomularskich [3]. W Stworzonej przez rewolucj francusk konstytucie zasiado przeszo 300 masonw, natomiast Jean Ousset naliczy ich 477[3]. W XVIII wieku znanymi wolnomularzami byli take Hrabia de Saint-Germain, Giacomo Casanova i Hrabia Cagliostro. Idee wolnomularskie wywary silny wpyw na Konstytucj Stanw Zjednoczonych [7] , francusk Deklaracj Praw Czowieka i Obywatela i polsk Konstytucj 3 maja [8][9] , poniewa ich sygnatariuszami i osobami ustalajcymi tekst byo wielu masonw: ojcowie zaoyciele Stanw Zjednoczonych (midzy innymi Benjamin Franklin, George Washington), Georges Danton, Stanisaw Kostka Potocki i krl Stanisaw August Poniatowski. Masonami byli take wszyscy marszakowie Napoleona I , wrd nich ksi Jzef Poniatowski . Byli nimi take m.in. prymasi Polski Gabriel Podoski i Micha Jerzy Poniatowski oraz twrca konfederacji targowickiej Stanisaw Szczsny Potocki. Krl-mason Fryderyk II Wielki wprowadzi w swoim pastwie, jako drugi po krlu Danii, powszechne nauczanie elementarne, co w pniejszym okresie przyczynio si do gwatownego rozwoju cywilizacyjnego Prus. Rwnie polscy masoni przyczynili si do rozwoju edukacji na ziemiach polskich. W roku 1816 wielki mistrz Wielkiego Wschodu Polskiego Stanisaw Kostka Potocki wystara si o pozwolenie na zaoenie pastwowego Krlewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. XIX wiek

Angielski wolnomularz z XIX wieku Przez wieki wolnomularstwo dzielio si na rne odamy: najwaniejsza schizma nastpia, gdy Grand Orient de France w roku 1877 przesta wymaga od braci wiary w Wielkiego Budowniczego Wszechwiata. Dlatego wolnomularstwo dzieli si na konserwatywne anglosaskie i liberalne francuskie; pniej powstao rwnie wolnomularstwo mistyczne, mieszane i murzyskie. We Francji jedyn uznawan przez Wielk Zjednoczon Lo Anglii (UGLE) obediencj jest Wielka Loa Narodowa Francji (GLNF). Swoiste bezorganizacyjne wolnomularstwo gosi wolnomularz i utopijny socjalista Henri de Saint-Simon, ktrego dziea wywary silny wpyw na twrczo Adama Mickiewicza , zwaszcza III cz Dziadw. W modoci Mickiewicz zetkn si z przetumaczonym wtedy na polski dzieem jezuity Augustina Barruela, organizacja filomatw bya zorganizowana na wzr wolnomularski. W XIX wieku we Francji i krajach katolickich wolnomularstwo zwizane byo z ruchami liberalnymi, antyklerykalnymi i republikaskimi. We Francji wolnomularstwo sprzyjao zawsze sekularyzacji , doprowadzajc w 1905 roku, poprzez wypowiedzenie konkordatu, do oddzielenia instytucji pastwowych od kocielnych; dotyczy to przede wszystkim usunicia wszystkich symboli religijnych z miejsc publicznych i ograniczenia czy wrcz wycofania nauczania religii w szkoach (obecnie ten zakaz obj take noszenia chust w urzdach pastwowych i szkoach publicznych przez kobiety muzumaskie). Wpywy masonerii spowodoway, e francuscy ministrowie spraw wewntrznych i edukacji tradycyjnie s masonami[10]. We Woszech wspierao ruch zjednoczeniowy ( Risorgimento ), co byo sprzeczne z interesami papiestwa . Podobnie antyklerykalny i republikaski charakter miaa masoneria hiszpaska. W Ameryce Poudniowej wolnomularze wspierali ruchy niepodlegociowe. Wolnomularzem by m.in. Simn Bolvar[11]. W krajach katolickich i prawosawnych przynaleno do masonerii bya zakazana przez kocioy i czsto le widziana przez pastwo; loe byy postrzegane jako potencjalne miejsca antyrzdowych spiskw i intryg, rozsiewajce antypastwowe doktryny wiatopogldowego liberalizmu, antyklerykalizmu i relatywizmu etycznego. Czsto stowarzyszenia wolnomularskie skupiay reformatorw lub konspiratorw, ktrzy wykorzystywali formu pracy wolnomularskiej do utrzymywania swojej dziaalnoci w tajemnicy; w innych wypadkach loe masoskie miay charakter miejsca spotka towarzyskich. W tych warunkach powstaway spiskowe teorie na temat celw organizacji masoskich: wedug jednej z popularniejszych bya to szataska organizacja, zmierzajca do zniszczenia Kocioa katolickiego i przekazania wadzy nad wiatem w rce Antychrysta. Masoneri wizano take z ydami, gdy dziaaa ona na rzecz emancypacji ludnoci ydowskiej. W krajach protestanckich masoneria bya cile zwizana z rzdzcymi elitami: naleeli do niej czonkowie rodzin panujcych, dostojnicy kocielni, wysocy urzdnicy, a przynaleno do masonerii uatwiaa karier; w tych krajach te przynaleno do masonerii staa si zjawiskiem masowym.



XX wiek W wikszoci krajw Europy rodkowo-Wschodniej loe narodowe zaczy powstawa dopiero w XX wieku, wczeniej bowiem te kraje znajdoway si w strefie wpyww tureckich i rosyjskich, gdzie dziaalno masonerii bya zakazana. Swoje struktury rozwijao tam przede wszystkim od lat dziewidziesitych wolnomularstwo regularne o rodowodzie anglosaskim. W Rosji dziaao wiele l dzikich (nieregularnych). Masoneria na pocztku XX wieku przyczynia si do europeizacji Turcji: wprowadzenia alfabetu aciskiego zamiast arabskiego, wprowadzenia kalendarza gregoriaskiego, ograniczenia wpywu duchownych muzumaskich na polityk pastwa. Masonem by sam prezydent Kemal Atatrk Ojciec narodu tureckiego. W systemach totalitarnych (komunizm, faszyzm i nazizm ) dziaalno masonerii bya zakazana. Dzisiaj na wiecie najwicej wolnomularzy yje w Stanach Zjednoczonych (ok. 2mln), Wielkiej Brytanii (ok. 500 tys.)[ potrzebnerdo ], Francji (ok. 120 tys.) Proporcjonalnie do liczby mieszkacw stosunkowo duo masonw jest w krajach skandynawskich (w czteromilionowej Norwegii ok. 14tys., w trzystutysicznej Islandii ponad 3 tys., podczas gdy w osiemdziesiciomilionowych Niemczech tylko ok. 13tys.) Liczba wolnomularzy wspczenie maleje, zwaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie do niedawna by to ruch masowy. Do czasw zakazania przez III Rzesz dziaalnoci wszelkich l liczna i silna bya masoneria niemiecka. W Holandii, Woszech i Hiszpanii jest ich kilka tysicy. Masoneria istnieje take w Japonii. W Quebecu dziaa zaledwie kilka l powizanych z Wielkim Wschodem Francji, dziaaj natomiast francuskojzyczne loe regularne i loe Rytu Memphis-Misraim[12]. Wolnomularstwo a komunizm IV Midzynarodwka ( trockici) zakazaa swoim czonkom wstpowania do wolnomularstwa uwaajc, e jest ono zwizane z warstwami posiadajcymi. Loe nie mogy dziaa oficjalnie w krajach bloku wschodniego. Jednak w zachodniej Europie zdarzali si wrd komunistw masoni, zwaszcza w PCF, Gilles Marcel Cachin redaktor naczelny pisma tej partii ( L'Humanit pol. Humanizm) by masonem. Wiele partii komunistycznych i socjalistycznych wydao wasne zakazy przystpowania do l swoim czonkom. Karol Marks i Fryderyk Engels zachcali robotnikw do czytania dzie masona Voltaire'a, by on take jednym z najwyej cenionych filozofw w Zwizku Radzieckim. W rozdziale dziesitym tomu III Kapitau Karol Marks porwnuje solidarno kapitalistw w rzekomym wyzyskiwaniu klasy robotniczej do solidarnoci masonw. Eugne Pottier (autor socjalistycznej Midzynarodwki) by masonem i jego pie bya od 1917 do 1944 roku hymnem Rosji Sowieckiej i Zwizku Sowieckiego. Wielu masonw byo jednak kapitalistami, wielkimi przedsibiorcami itd. Historia wolnomularstwa w Polsce

Sala zebra loy masoskiej (Panteon) przy Paacu w Dobrzycy

Stanisaw August Poniatowski po abdykacji, w 1797, na piersiach widoczny emblemat masoski, obraz lisabeth Vige-Lebrun



Stanisaw Szczsny Potocki wielki mistrz Wielkiego Wschodu Polski

Fajka z symbolami masoskimi XVIII w., okolice Gdaska Pierwsz polsk lo masosk byo zaoone w 1721 w Warszawie Czerwone Bractwo (fr. la Confrrie Rouge ), pozostajce pod wpywem wolnomularstwa jakobickiego , loa ta jednak szybko si rozpada. Okoo roku 1743 powstay loe w Winiowcu i Dukli zaoone przez Mniszchw i uywajce rytuau symbolicznego angielskiego. W 1744 roku powstaa w Warszawie loa Towarzystwo trzech braci , ktra odbywaa swoje prace w jzyku francuskim. Po wydaniu 17 maja 1751 roku przez Benedykta XIV bulli potpiajcej masonw loa ta przestaa funkcjonowa. Swoj dziaalno wznowia w 1757 roku. Rwnie lwowska loa witynia trzech bogi powstaa w 1747 roku szybko na skutek dziaa duchowiestwa przestaa funkcjonowa jawnie[13]. 30 maja 1751 roku powstaa gdaska loa Trzech pionw wzorujca si na berliskiej loy Trzech globw . 18 stycznia 1767 z inicjatywy Augusta Fryderyka Moszyskiego powstaa loa Cnotliwy Sarmata , przeksztacona we wrzeniu 1768 w Wielk Lo Cnotliwy Sarmata w Warszawie. W 1780 loe polskie i litewskie poczyy si w lo Katarzyny pod Gwiazd Pnocn, ktra w roku 1781 wesza w skad utworzonej na podstawie konstytucji Jamesa Andersona Wielkiej Loy Narodowej Wielkiego Wschodu Polski. 26 lutego 1784 zosta ogoszony Akt ogoszenia i ustawy Wielkiego Wschodu Krlestwa Polskiego i Wielkiego Ksistwa Litewskiego pierwsza konstytucja polskiej masonerii, obowizujc do 1821 roku. W 1781 wielkim mistrzem Wielkiego Wschodu Polski zosta Ignacy Potocki. Loe gromadziy wwczas liczne przedstawicielstwo arystokracji. Do loy wolnomularskiej nalea nawet krl Stanisaw August Poniatowski . W latach 17841788 wielkim mistrzem Wielkiego Wschodu Polski by pniejszy targowiczanin Stanisaw Szczsny Potocki. Na ogln liczb 359 posw na Sejm Czteroletni , a 74 byo masonami (20%). 12 stycznia 1789 wielkim mistrzem zosta Kazimierz Nestor Sapieha. 8 maja 1788 loa Katarzyny pod Gwiazd Pnocn zmienia nazw na Stanisawa Augusta pod Gwiazd Pnocn [14]. Masoni brali aktywny udzia w pisaniu konstytucji 3 maja 1791 roku i w przeprowadzeniu przewrotu parlamentarnego, ktry doprowadzi do jej uchwalenia. Zgromadzenie Przyjaci Konstytucji Rzdowej znajdowao si pod kontrol loy. W czasie insurekcji kociuszkowskiej w 1794 z inicjatywy masonerii powsta radykalny klub jakobinw, ktrego czonkiem by m.in. Jzef Zajczek. Polska bya najdalej wysunitym na wschd krajem, gdzie tak wczenie powstaway loe wolnomularskie. Za czasw Ksistwa Warszawskiego wolnomularstwo znajdowao si pod opiek Napoleona I , za w czasach Krlestwa Polskiego pod opiek Aleksandra I. Masoni przyczynili si wwczas z jednej strony do rozwoju owiaty, ale take do likwidacji wielu zakonw, co spowodowao wzmocnienie antymasoskich resentymentw. Czoowym dziaaczem wolnomularskim by Stanisaw Kostka Potocki. W Krlestwie Polskim wolnomularstwo byo ruchem legalnym, wspieranym przez wadze, do 1821 roku dziaay 34 loe. Prawie 50% generaw powstania listopadowego dziaao w masonerii [15]. Wielu wolnomularzy brao udzia w powoaniu Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 18171821 58,4% profesorw tej uczelni naleao do l wolnomularskich, w tym jej pierwszy rektor Wojciech Szweykowski[16].W 1821 masoneria w zaborze rosyjskim zostaa rozwizana. Obecny hymn Polski Mazurek Dbrowskiego zawiera w nazwie nazwisko wolnomularza Henryka Dbrowskiego [17]. Jednym ze zwolennikw odzyskania przez Polsk niepodlegoci by wolnomularz i prezydent Stanw Zjednoczonych Woodrow Wilson . W dwudziestoleciu midzywojennym masoneria skupiaa cz polskiej inteligencji. Spord szeciu wielkich mistrzw Wielkiego Wschodu dwudziestolecia midzywojennego, trzech byo psychiatrami: Rafa Radziwiowicz, Jan Mazurkiewicz i Witold



uniewski . Pierwszy prezydent Polski Gabriel Narutowicz by wolnomularzem. Reaktywowany w 1920 zakon w wikszoci popar Jzefa Pisudskiego, on popiera i nakania ludzi ze swego otoczenia do wstpowania do masonerii. Wedug niektrych rde WLNP braa udzia w przygotowaniu zamachu majowego[18]. Mimo to, w 1938 roku rozptaa si kampania antymasoska, w ktrej zasyn m.in. byy premier i ex-wolnomularz Leon Kozowski[19]. Ostatecznie jesieni tego roku dekretem prezydenta RP Ignacego Mocickiego, nastpio rozwizanie wszystkich stowarzysze masoskich w Polsce [20]. Pojedyncze loe dziaay jednak w konspiracji. W okresie powojennym loe praktycznie nie istniay. Pojedyncze osoby, spotykajce si konspiracyjnie i sympatyzujce z ideami masoskimi, nie miay adnego wpywu na rozwj wydarze. Idee masoskie nie znajdoway adnego poparcia ani w ideologii komunistycznej, ani w krgach opozycji katolickiej, ani w bardziej lewicowych krgach opozycji. Nie miay te adnego wpywu na dzieje Solidarnoci oraz wydarze 1989 roku. Obecnie najwaniejszymi dziaajcymi w Polsce organizacjami wolnomularskimi s dziaajca wczeniej w konspiracji i zarejestrowana w 1991 Wielka Loa Narodowa Polski, Wielki Wschd Polski i Midzynarodowy Mieszany Zakon Wolnomularski Le Droit Humain . W pierwszej poowie lat 90. XX w. we Wrocawiu dziaaa loa Horus, podporzdkowana obediencjom niemieckim[21][22]. W Polsce ukazuj si dwa pisma wolnomularskie: Ars Regia i Wolnomularz Polski. W Polsce yje dzisiaj ok. 1500 wolnomularzy rnych obediencji. Najwicej l dziaa w Warszawie, w innych miastach pojedyncze (w Bydgoszczy, Poznaniu, Krakowie, Katowicach, Toruniu, Lublinie i Gdasku). Polscy masoni to przewanie drobni przedsibiorcy i przedstawiciele szeroko pojtej inteligencji. Jeden z najwikszych w Europie zbiorw ksiek masoskich, ktre przywieli do Polski Niemcy podczas II wojny wiatowej z terenu III Rzeszy i Belgii, posiada Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[23]. 6 lutego 1997 pose Jan Skrobisz zwrci si do Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji Leszka Millera z prob o wyjanienie sytuacji prawnej dziaajcych w Polsce l masoskich podporzdkowanych Wielkiemu Wschodowi Francji[24].

OrganizacjaRyty i stopnie wtajemniczenia

Loe

Miejsce spotka l liberalnych w Warszawie Zobacz te: Loa wolnomularska. Masoneria stworzya system wtajemnicze (stopni), ktrych przejcie wie si z alegorycznym poznawaniem prawd metafizycznych i moralnych. Podstawowe stopnie inicjacji masoskiej (tzw. masonerii bkitnej) to ucze, czeladnik i mistrz, kolejno do 33 stopnia wtajemniczenia. Ponadto istniej systemy wyszych wtajemnicze (tzw. masoneria czerwona, czarna, biaa), z ktrych mona wymieni Ryt Szkocki Dawny i Uznany, Ryt Francuski Nowoczesny, Ryt York, Ryt szwedzki, Ryt Memphis-Misraim etc. Rozrnia si stopnie uniwersalne (masoneria bkitna, od 1. do 3.) i stopnie wysze, ktrych liczba zaley od Rytu. Masoneria wyksztacia skomplikowane obrzdki wywodzce si z obrzdku stosowanego w loach redniowiecznych wolnomularzy operatywnych, wzbogaconego o wspczesne elementy. Nale do nich: otwarcie i zamknicie loy podniesienia kandydata do odpowiedniego poziomu wtajemniczenia. W czasie wypeniania tego obrzdku adeptowi zdradzane s pewne tajemnice oraz przekazywane sowa konieczne do komunikacji midzy brami oraz gesty pozwalajce ich rozpozna. W czasie inicjacji adept skada take przysig, w ktrej zobowizuje si zachowa w tajemnicy wszelkie informacje uzyskane w loy. W czasie przysigi opisuje si take rodzaj kary, jaka ma go spotka w wypadku naruszenia tajemnicy. Wykonanie kar ma si wiza z torturami i z wyjtkiem pierwszego stopnia wtajemniczenia kara jest miertelna. Dzi jest to bardziej element tradycji ni realnych zasad. Rytuay masoskie maj umacnia bratersk wi, poczucie wsplnoty i tosamoci, a take wprowadza odpowiedni podnios atmosfer sprzyjajc refleksji. Podczas prac wolnomularze nosz biae rkawiczki i fartuszki (kobiety suknie). Kontrowersje wzbudza jednak symbolika wtajemniczenia (33 stopnia), wedug byego masona dr. Maurice'e Caillete, przy inicjacji 33 (najwyszego) stopnia, osoba przechodzca inicjacj depcze w piachu tiar papiesk [25].



Jzykiem prac loowych w Polsce jest jzyk polski. W XVIII i XIX wieku bardzo czsto na caym wiecie uywano francuskiego, na pocztku XX wieku eksperymentalnie w Szwajcarii wprowadzano esperanto podczas spotka midzynarodowych. Symbolika i tajemnice masoskie Symbolika masonerii odwouje si do budowania jako obowizku i zadania masona, std symboliczne znaczenie maj instrumenty dawnych murarzy: wgielnica, kielnia, fartuch, pion i motek. Jednoczenie mason uwaa si za kamie, ktry wymaga obrbki i uszlachetnienia. Symbolika masoska czerpie take z tradycji rokrzyowcw, a za ich porednictwem z symboliki alchemicznej. Jeszcze inne symbole pochodz ze staroytnych misteriw inicjacyjnych, zwaszcza egipskich i eleuzyjskich oraz mitw solarnych i pitagorejskich. Dua cz symboliki ma pochodzenie chrzecijaskie i gnostyczne; wreszcie niektre symbole s zapoyczeniami z symboliki rycerskiej. Symbole w masonerii s pojmowane jako znaki w wymiarze intelektualno-duchowym, a nie religijno-okultystycznym. Symbolika wolnomularska nie jest jednoznaczna i moe podlega interpretacjom samych wolnomularzy. Do staych symboli wikszoci rytw masoskich nale: Cyrkiel symbol mdroci, wiedzy, rozumu, twrczych i aktywnych si Boga i czowieka. czc w sobie okrg, czyli nieskoczono i punkt pocztek, symbolizuje absolut. Obok wgielnicy i Biblii jest jednym z tzw. Wielkich wiate w loy. Wgielnica symbolizuje rwnowag i szczero, w rycie szkockim w poczeniu z cyrklem symbolizuje siy pasywne (podczas gdy cyrkiel ma symbolizowa siy aktywne). witynia Salomona symbol denia do zjednoczenia ludzkoci. Jej zadaniem jest przygotowanie caej ludzkoci, symbolizuje doskonao, ca masoneri. Trzy kolumny architektoniczne (rwnie liczba trzy) symbolizuj zasad trzech wartoci: wiedzy, pikna i siy. Wschd (Orient) wity kierunek masonerii nawizanie do miejsca wystpowania Erec Izrael. W masonerii wszystkie wydarzenia dziej si na Wschodzie czego: std Wschd Polski, Wschd Warszawy, Wschd Krakowa. Zachd symboliczny kierunek, z ktrego przybywaj profani do loy. Poudnie symboliczna godzina rozpoczcia prac loowych. Chodzi tu o astronomiczne poudnie, gdy soce stoi w zenicie. W rzeczywistoci loe zwykle otwierane s wieczorem, by umoliwi uczestnictwo osobom pracujcym. Wymg otwarcia loy w poudnie obchodzi si tumaczc, e skoro ziemia jest okrga i obraca si wok swej osi, w kadej chwili w jakim punkcie globu soce stoi w zenicie. Pnoc symboliczna godzina zakoczenia prac loowych. Kamie nieociosany nowo przyjty do loy wolnomularz. Kamie ociosany osoba, ktra przesza proces duchowego doskonalenia. Soce symbol rozumu, wiata. Gwiazda symbol wiata, wiedzy, doskonaoci. Trjkt symbol nauki. Oko symbol wiadomoci, mdroci, Wielkiego Architekta. Litera G umieszczana czsto w centrum poncej picio- bd szecioramiennej gwiazdy jest interpretowana jako odniesienie do wyrazw grande , grand znaczcych wielki, nawizanie do geometrii oraz greckiego gnosis wiedza. Akacja symbol niemiertelnoci i denia ku wiatu. Akacj posadzono na grobie zabitego Hirama. Kolumny Boaz i Jakin miejsce pobierania pacy, czyli nabywania wiedzy wolnomularskiej. Symbole si mskich (J) i eskich (B). Na kolumnie Boaz uwidaczniany jest czsto wiat, za na Jakin niebo (sfera wysza). Kolumny Enocha wedug legendy Enoch stworzy 2 kolumny z marmuru i z brzu, by nic ani powd, ani ogie nie zniszczyo uniwersalnych prawd, jakie Enoch postanowi zapisa na kolumnach. Na fartuszku masoskim George'a Washingtona ukazano cztery kolumny dwie na pierwszym planie to wanie kolumny Enocha, za dwie na dalszym Boaz (po lewej) i Jakin (po prawej). Dokadne informacje o symbolice i obrzdkach masoskich stanowi rodzaj tajemnicy, ktr czonkowie l maj obowizek zachowywa. Wolnomularstwo posiada wasny kalendarz.

Inicjacja Pojcie tajemnicy jest podstawowym elementem wolnomularstwa, podobnie jak podstawowy jest podzia ludzi na wtajemniczonych (braci) oraz profanw (wiatowych). Prawdziwe lub rzekome tajemnice masoskie s czci jego legendy. W zasadzie masoneria otacza tajemnic wszystko, co dzieje si w loy od chwili jej otwarcia do zamknicia. W loach wygasza si tak zwane deski, czyli krtkie referaty na jaki dowolny temat. W szczeglnoci tajemnicami s informacje przekazywane adeptowi w czasie podniesienia do ktregokolwiek stopnia wtajemniczenia. Sekrety mona podzieli na kilka grup: sowa (hasa) uywane w loy zwykle wypowiadane szeptem lub literowane oraz gesty pozwalajce rozpozna braci, nauki moralne i historyczne, zwykle oparte na wtkach biblijnych, symbolik architektoniczn opart na jak si wierzy budowie wityni Salomona ,



symbolik narzdzi murarskich i kamieniarskich oraz czynnoci nimi wykonywanych, tre przysigi skadanej przez adepta i rodzaj kary grocej za zdrad tajemnic. W przeszoci tajemnica bya pojmowana bardzo szeroko: tajemnic bya budowa i ukad loy, jej lokalizacja, a nawet istnienie, cay obrzdek, skad personalny loy oraz wszelkie sprawy w niej dyskutowane. Obecnie tajemnica masoska stanowi przede wszystkim element tradycji. Takie tajemnice dotyczce masonerii, jak rytuay czy symbolika zostay opisane i s upublicznione. Niektre rytuay sfilmowano, a materiay udostpniono w sieci. Przysigi

Dwudziesty szsty prezydent USA Teodor Roosevelt w stroju masoskim Masoni zobowizani s do skadania przysig. Oto jedna z moliwych wersji: Przysigam w imi Najwyszego Architekta Wszystkich wiatw nie ujawnia nigdy sekretw, znakw, sposobw dotykania, sw i nauk uywanych przez wolnomularzy i zachowywa co do tego wieczne milczenie. lubuj i przysigam na Boga nie wyjawia nigdy adnej rzeczy z tych, ktre mi powierzono do chwili obecnej i ktre powierzy mi si w przyszoci. Zobowizuj si i poddaj si nastpujcej karze, jeli zami swoje sowo: niech mi spal wargi rozpalonym elazem, niech mi utn rk i przetn szyj, i wyrw jzyk, a mj trup niech wisi w loy w czasie przyjmowania nowego brata, aby suy za odraajcy dowd mojej niewiernoci i by przestrog dla innych. Niech zostanie potem spalony, a popioy rzucone na wiatr, aby nie zosta aden lad po mojej zdradzie. Tak mi dopom Bg i Jego wita Ewangelia. Niech si tak stanie. (Eckert, I, 33-34). Jest to przysiga masonw konserwatywnych. Hasa Deszcz pada haso ostrzegajce wolnomularzy, e w ich gronie znajduje si profan (wiatowy), przy ktrym nie naley mwi o sprawach zakonu. Deszcz pada na wityni haso oznaczajce, e witynia moe by naraona na niedyskrecj profanw (wiatowych). Do mnie, dzieci Wdowy! trwoga, wezwanie o pomoc.

PolitykaOficjalnie wolnomularstwo nie jest ani ponadnarodow organizacj polityczn, ani parti polityczn w jakimkolwiek kraju, co nie znaczy, e polityk nie moe zosta wolnomularzem. W loach obowizuje zakaz prowadzenia rozmw na tematy religijne i polityczne, aby nie wprowadza niepokojw spowodowanych rnicami wiatopogldowymi. Jedynie w loach francuskich ju po zakoczeniu prac, podczas agapy , dopuszczalne s rozmowy o polityce. Poniewa jednak postp spoeczny jest jednym z celw masonerii liberalnej (w przeciwiestwie do masonerii konserwatywnej), zaangaowanie masonw w ycie spoeczne i polityczne jest wspierane. Prawie wszystkie Wielkie Wschody wymagaj od braci przynalenoci do organizacji wolnomylicielskich, dawniej zamieszczay one w swoich statutach informacje, e s otwarte na wszystkich ludzi pragncych postpu i walki z klerykalizmem[ potrzebnerdo ]. Wskazuje si na udzia masonw w powstaniu USA i rewolucji francuskiej, lecz rwnie na ich udzia w zabjstwie Aldo Moro, aferze Banco Ambrosiano . Pojawiaj si te twierdzenia o zakulisowych wpywach na rzdy[26]. We Francji wolnomularzem moe zosta czonek kadej umiarkowanej demokratycznej partii, szanujcej ideay republikaskie . Wielu wolnomularzy naley do rnych organizacji feministycznych, promujcych idee pacyfistyczne , walczcych o prawa mniejszoci narodowych, seksualnych i wiatopogldowych, a take partii prospoecznych (np. do silnej Partii Socjalistycznej)[27], ktre w swoim programie zawary walk o prawa wszystkich mniejszoci, a take finansowane z podatkw wsparcie ze strony pastwa dla kultury, edukacji itd., lub przynajmniej z nimi prywatnie sympatyzuje. Francuskie wolnomularstwo liberalne silnie akcentuje poza tym swoj sympati dla idei solidarnej Unii Europejskiej[28]. Grand Orient de France opowiada si za laickoci pastwa [29]. Tradycyjnie wrogo do wolnomularstwa nastawiona jest skrajna prawica (obecnie przede wszystkim Front Narodowy). Francuskie wolnomularstwo, zwaszcza Wielki Wschd, wywiera silny wpyw na tamtejsz rzeczywisto poprzez swoich czonkw: w mediach publicznych, prasie, administracji publicznej i szkolnictwie; wikszo czonkw Wielkiego Wschodu to lokalni i krajowi politycy oraz pracownicy sfery budetowej: nauczyciele, urzdnicy, lekarze, pracownicy pastwowych przedsibiorstw, ktrych jest



tam bardzo duo; dlatego osoby o pogldach tradycjonalistycznych, monarchistycznych, prokapitalistycznych i prawicowych czuj si dyskryminowane i uwaaj, e s niedopuszczane do publicznej debaty, w ktrej mogyby przedstawi swoje pogldy niezgodne z pogldami masoskimi, i e tym samym trudniej jest im zrobi karier i zaistnie na scenie politycznej, podczas gdy staymi gomi rnych programw s przedstawiciele pozostaych opcji politycznych. Poprzez szkolnictwo wolnomularstwo moe ksztatowa zachowania i pogldy modych ludzi zgodnie ze swoj lini, co jest sprzeczne z zaoeniami konserwatyzmu, wedug ktrego rodzice powinni decydowa o wychowaniu swoich dzieci; mason Georges Danton powiedzia pod koniec XVIII wieku: Dzieci nale najpierw do Republiki, a dopiero potem do rodzicw. W publicznych mediach nie nadaje si programw o charakterze religijnym, w prawie francuskim nie ma zapisw zakazujcych obraania uczu religijnych, a s zakazujce eksponowania symboli religijnych w przestrzeni publicznej. O wpywie masonw na rzdy francuskiej prawicy donosi tygodnik Le Point[30]. Poniewa podczas inicjacji wolnomularze przysigaj, e ju nigdy przed nikim nie uklkn, to prezydent czy krl, bdcy masonem, nie mgby ju uklkn na przykad przed papieem. Aktywne na scenie politycznej s take masonki z l eskich i Le Droit Humain. Podobne dziaania podejmuje wolnomularstwo hiszpaskie. W Hiszpanii wielu masonw jest w PSOE[31], w tym wielki mistrz Wielkiej Loy Hiszpanii, Josep Corominas dawniej senator z ramienia PSOE, kilku jest w kierownictwie tej partii. W Austrii politykami zwizanymi z masoneri byli nalecy do SP kanclerz Austrii Fred Sinowatz i burmistrz Wiednia Helmut Zilk. W innych krajach europejskich masoni nale do partii lewicowych, centrowych oraz umiarkowanie prawicowych, nie s to raczej partie ultraliberalne i ultrakonserwatywne, przewanie socjalistyczne lub reprezentujce lewicowych liberaw. Np. w Niemczech FDP, ktra okrela swj program jako socjalliberalny: postuluje bowiem podatki dochodowe progresywne, niepene poddanie rynkowi suby zdrowia i szkolnictwa. Zdecydowanie odrzuca si partie nacjonalistyczne, a take populistyczne; zaoenia masonerii zgadzaj si najbardziej z pogldami reprezentowanymi przez partie centrum i lewicy. Historycznie Wielki Wschd mona wiza z lewic rozumian jako wszystkie ruchy antykonserwatywne, poniewa w XIX wieku jego czonkowie wizali si z ruchami propagujcymi obowizek szkolny w szkoach publicznych przy jednoczesnym zakazie pracy nieletnich, co w XIX wieku byo powszechne, obnienie kar za przestpstwa, ktrych najczciej dopuszczali si ludzie ubodzy zmuszeni do tego koniecznoci (wtedy skazywano za kradzie na galery), wprowadzenie praw pracowniczych, odpatnych urlopw, kontroli urodzin (wtedy Francja miaa przyrost naturalny na poziomie najbiedniejszych dzisiaj krajw azjatyckich, jak Bangladesz i Indie ) i zerwanie wizi pastwa i Kocioa (w 18161884 pastwo nie udzielao rozwodw). Te postulaty stay si w XX wieku podstawowymi zaoeniami wszystkich duych partii francuskich i take europejskich. We Francji partie polityczne rni si najczciej wycznie stopniem swojej lewicowoci w sensie XIX-wiecznym. Nie ma tam, poza pewnymi elementami we Froncie Narodowym, partii prawicowej w znaczeniu XIX-wiecznym. Osoby zwizane w tamtym okresie z Wielkim Wschodem to Eugne Pottier (autor socjalistycznej Midzynarodwki ), Pierre Joseph Proudhon, Micha Bakunin, Leon Gambetta i inni komunardzi . Wszyscy oni rozczytywali si w dzieach Augusta Comta.[ potrzebnerdo ] Skandynawskie wolnomularstwo regularne bywa atakowane przez rodowiska lewicowe i feministyczne za swj konserwatyzm: niech do przyjmowania kobiet i niechrzecijan. Bardziej liberalny nurt reprezentuj tam niezbyt liczne, mieszane loe Le Droit Humain. Masoneria w krajach anglosaskich jest zwizana z dominujcymi mieszczaskimi partiami. W 2000 roku powsta pomys w onie brytyjskiej Partii Pracy , aby wszyscy czonkowie masonerii zajmujcy wysokie stanowiska pastwowe w Wielkiej Brytanii byli zmuszeni ujawni swoj przynaleno do l, motywujc to jawnoci ycia publicznego. W wyniku dyskusji uznano ten pomys za niezgodny z prawami czowieka . Wolnomularstwo a polska polityka W Polsce masoneria jest nieliczna i niewielu wolnomularzy uczestniczy w yciu politycznym[32]. Polscy wolnomularze przed wojn i tu po niej zwizani byli gwnie z Polsk Parti Socjalistyczn i Stronnictwem Demokratycznym . Wolnomularzami byli m.in. dziaacz opozycji demokratycznej i socjalista Jan Jzef Lipski oraz wicemarszaek Sejmu Aleksander Maachowski, czonek Unii Pracy, ktra przez pewien czas znajdowaa si w koalicji wyborczej z Sojuszem Lewicy Demokratycznej. W bliskich stosunkach z polskimi wolnomularzami liberalnymi pozostaje Maria Szyszkowska m.in. wspredaguje Wolnomularza Polskiego , nie naley jednak do adnej loy. Wszyscy dotychczasowi wielcy mistrzowie Wielkiego Wschodu Polski s osobami o pogldach centrolewicowych: Andrzej Nowicki, Zbigniew Gertych i Piotr Kuncewicz. Bardziej konserwatywny charakter ma Wielka Loa Narodowa Polski, afiliowana przy Wielkiej Zjednoczonej Loy Anglii. Naleao do niej kilku politykw zaliczanych do prawej strony sceny politycznej. Od swojej przynalenoci do masonerii odci si zwizany po 1989 roku z narodowo-katolickimi partiami Jan Olszewski[33]. Bronisaw Wildstein by aktywnym wolnomularzem, zwizanym pocztkowo z parysk lo Kopernik, skupiajc osoby o polskich korzeniach w ramach Wielkiej Loy Narodowej Francji , a nastpnie z warszawsk lo-matk Kopernik Wielkiej Loy Narodowej Polski oraz z krakowsk lo Przesd Wyzwolony, ktrej by Wielkim Mistrzem. Oprcz tego peni funkcj Wielkiego Dozorcy Wielkiej Loy Narodowej Polski[34]. Obecnie twierdzi, e nie jest ju zwizany z wolnomularstwem. Wolnomularstwo a pastwo Dla wolnomularzy istotne znaczenie ma legalizm, patriotyzm oraz poszanowanie wadz. Tym samym rewolucja czy ruch oporu zdaj si sprzeczne z ide wolnomularsk. Konstytucja Andersona, ktra obowizuje wszystkich wolnomularzy jako stare prawo, gosi: Wolnomularz jest spokojnym poddanym Wadz cywilnych gdziekolwiek by nie mieszka czy pracowa. Nie bierze nigdy udziau w spiskach i sprzysieniach, ktre mogyby godzi w pokj i dobro narodu. Jest posuszny niszym wadzom administracyjnym. Poniewa wojna, rozlew krwi i zamieszki zawsze szkodziy Wolnomularstwu, dawni krlowie i ksita tym bardziej byli skorzy do



popierania ludzi przynalecych do Wolnomularstwa z racji na ich spokojne usposobienie i wierno.(...) Dlatego te, gdyby si zdarzyo Bratu zbuntowa przeciwko Pastwu, nie powinien on by wspierany w tym swoim buncie. Niemniej jednak mona by mu wspczu jako nieszczliwemu czowiekowi. Szczeglnie ten element w swojej konstytucji podkrelaj narodowcy: Wolnomularze ucz si w loach kocha Ojczyzn, podporzdkowa si jej prawu, szanowa konstytucyjne wadze gosi statut WLNP. Chocia wolnomularze gosz solidarno ponadnarodow ludzi i uniwersalistyczne ideay braterstwa, to nie tylko nie kwestionuj organizmw pastwowych (nie gosz czego takiego, jak internacjonalistyczny komunizm ), ale podkrelaj konieczno poszanowania wadz i praw krajowych. Z uwagi na duy stopie legalizmu wolnomularzy, w przeszoci w niektrych krajach organizacje wolnomularskie byy chronione przez wadze pastwowe. Zdarzao si, e do wolnomularstwa naleeli w tych krajach politycy, krlowie, cesarze, prezydenci, ministrowie , urzdnicy, prawnicy, itp. Jednake nie zawsze w dziejach tak toczyy si losy masonerii. Niektrzy masoni (m.in. Georges Danton) uczestniczyli w organach kierowniczych Rewolucji Francuskiej , podczas ktrej wzniecali dziaania przeciwko Kocioowi katolickiemu (z olbrzymimi pogromami w Wandei wcznie). Znamiennym przykadem dziaalnoci francuskich rewolucyjnych masonw byo zamienienie Katedry NotreDame w Paryu w wityni Rozumu . Masoni byli rwnie zaangaowani czynnie po stronie republikanw w wojn domow w Hiszpanii, podczas ktrej palono katolickie kocioy. Wspomina si rwnie oskaron o planowanie obalenia monarchii europejskich organizacj Iluminatw bawarskich , ktra jednak organizacj masosk nie bya. Wolnomularze byli czsto take ofiarami rewolucji, wielu z nich stracio ycie z rk nie-masonw. Z drugiej strony, przy goszeniu ideaw braterstwa i ludzkiej ponadnarodowej solidarnoci, dua cz l dugo zwlekaa z akceptacj rwnoci midzy rasami ludzkimi, co odbijao si w szczeglnoci na sytuacji wzgldem osb pochodzenia afrykaskiego w Ameryce poudniowej i pnocnej, wzmacniajc praktyki niewolnicze. Wolnomularze bywaj oskarani o kumoterstwo i prowadzenie wsplnych nielegalnych interesw. Za przykad podaje si wosk lo P2[35]. Wolnomularstwo a kobiety Masoneria jest organizacj tradycyjnie msk. Wraz ze spoeczn aktywizacj i emancypacj kobiet, ju od czasw Owiecenia , cz wolnomularzy dostrzegaa potrzeb dopuszczenia kobiet do masonerii. Jest to jeden z punktw spornych i przyczyna rozamw w onie wolnomularstwa (podobnie jak w chrzecijastwie wicenia kapaskie kobiet). Ju od Owiecenia powstaway loe kobiece ( adopcyjne ), przy czym za mniej kontrowersyjny pomys uznaje si loe kobiece ni mieszane (ze wzgldu na odmienny sposb przeywania rytuau przez mczyzn i kobiety) [36]. W Polsce tradycje l kobiecych sigaj czasw Owiecenia, natomiast l mieszanych dwudziestolecia midzywojennego . Aktualnie w Polsce istniej zarwno loe mieszane, jak i kobieca. Loe mieszane maj niezalen polsk obediencj ( Le Droit Humain), natomiast jedyna loa kobieca Prometea podlega organizacyjnie obediencji francuskiej, Wielkiej eskiej Loy Francuskiej, od ktrej otrzymaa patent, co miao miejsce w dniu 4 listopada 2000 roku. Polskie masonki, ktre utworzyy Promete, swe wolnomularskie pocztki maj w roku 1993 i wywodz si z paryskiej loy Ra Wiatrw. W 1998 roku utworzyy one tzw. Trjkt na Wschodzie Warszawy skupiajcy 12 sistr, a dwa lata pniej powstaa loa. Do krajowej niezalenoci duo jednak brakuje. Loa ta liczy obecnie ok. 30 kobiet, a naley do niej m.in. dr Boena Mirosawa Dogowska-Wysocka (redaktor naczelna i wydawca Gazety Ubezpieczeniowej).

Wolnomularstwo a religia Loe

Loa masoska w Mons w Belgii Wolnomularstwo samo w sobie nie uwaa si za religi i akceptuje jako czonkw wyznawcw wszystkich wyzna. Dokadne zasady przystpienia (inicjacji) zale od loy. Niektre tradycyjne loe nie przyjmuj czonkw niemonoteistycznych odamw hinduizmu i buddyzmu. Loe rytu szwedzkiego przyjmuj wycznie mczyzn, wyznajcych wiar w Jezusa Chrystusa , przy czym te loe maj charakter gnostycki. Najszerzej rozpowszechniona masoneria anglosaska wymaga jedynie wiary w Wielkiego Budowniczego Wszechwiata, nie przyjmuje jednak w przeciwiestwie do masonerii francuskiej zdeklarowanych ateistw. Wielu duchownych protestanckich naley do wolnomularstwa. Stosunek rnych kociow i grup religijnych do wolnomularstwa jest bardzo rny: poczwszy od symbiozy , a skoczywszy na restrykcyjnych zakazach. W wielu krajach islamskich przynaleno do masonerii jest zabroniona przez fundamentalistw religijnych (m.in. przez Hamas ) pod grob kary mierci . Do wolnomularstwa nie



mog nalee ortodoksyjni ydzi, ktrzy staraj si ograniczy swoje kontakty ze wiatem ydw nieortodoksyjnych i nieydw, wyznawcy niektrych fundamentalistycznych denominacji protestanckich i wikszoci Kociow wschodnich. Z kolei judaizm reformowany ma pozytywny stosunek do wolnomularstwa. Wielu rabinw reformowanych naleao i naley do tej organizacji [37]. Odrzucajcy wiar w siy nadprzyrodzone judaizm humanistyczny organizowa swoje pierwsze spotkania w loy masoskiej. Przyczyny tych zakazw s rne: przede wszystkim metafizyka wolnomularstwa tradycyjnie postrzegana jest jako trudna lub niemoliwa do pogodzenia z wiar. Muzumanie czsto utosamiaj masonw z kultur zachodni i z dziewitnastowiecznymi kolonistami francuskimi i angielskimi, z ydowsko-amerykaskimi elitami oraz deniem do laicyzacji pastwa na wzr Turcji. We Francji wolnomularze staraj si nie tylko ograniczy wpywy Kocioa katolickiego, ale take organizacji muzumaskich, sprzeciwiajc si pastwowym dotacjom dla muzumaskich domw modlitwy. Ortodoksyjni ydzi obawiaj si de masonw do rozdzielenia religii od Pastwa w Izraelu . Wielu wyznawcw nie akceptuje wiary w Wielkiego Budowniczego Wszechwiata, uwaajc, e jest to deizm, ktry ma zastpi wiar w Boga objawionego przez tradycje religijne. Obawy budzi take obecno w loach ateistw i agnostykw (w Wielkich Wschodach Francji i Belgii nie ma prawie wcale chrzecijan). Katolicy dowiadczyli ponadto ju od przeomu XVIII i XIX wieku wrogoci wolnomularzy do hierarchicznego Kocioa katolickiego w szczeglnoci na terenie Francji oraz poudnia Europy. Nieufno budzi take kult zawieszonego przez papiea Klemensa V zakonu templariuszy. Istnieje wreszcie teoria spiskowa goszca, e masoni tajnie czcz Szatana[38]. Koci Jezusa Chrystusa witych w Dniach Ostatnich ( Mormoni) Istnieje pogld, e z obrzdkw masonerii czerpa inspiracj Joseph Smith , ktry krtko nalea do nieregularnej loy w stanie Illinois . Take kilku kolejnych prezydentw Kocioa Jezusa Chrystusa witych w Dniach Ostatnich byo wolnomularzami. Mormoni czsto zaprzeczaj wpywom masoskim tumaczc zbieno w niektrych ceremoniach ich wsplnym pochodzeniem od kultu sprawowanego w wityni Jerozolimskiej . Wolnomularstwo a Koci katolicki Opis oglny konfliktu Tre tego hasa moe nie by zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia, poniewa podrozdzia "Opis oglny konfliktu" zawiera oglne stwierdzenia nie poparte rdami. Zajrzyj na stron dyskusji i pom go poprawi. Papie Klemens XII 28 kwietnia 1738 wyda konstytucj apostolsk In Eminenti , w ktrej zabroni katolikom przynalenoci do l masoskich pod kar ekskomuniki . Jednak od czasu pontyfikatu Jana Pawa II w zakaz zosta drastycznie zmniejszony, poniewa ju nie pod kar ekskomuniki grozio si ludziom, a jedynie napisno, e przynaleno do stowarzysze tajnych jest zabroniona. Klemens XII zaznaczy take, e katolik nie powinien zapisywa si do organizacji, ktrej cele s niejasne. Od tamtej pory podobne akty prawne byy wydawane przez rnych papiey do koca XIX wieku. Podkrelano w nich coraz mocniej rol masonerii jako organizacji atakujcej Koci[ potrzebnerdo ] . W wielu z nich masoneria bya okrelana mianem sekty[39]. Konflikt midzy Kocioem katolickim a masoneri rozpocz si w warstwie ideowej w pierwszej poowie XVIII wieku. Jednak w obliczu Wielkiej Rewolucji Francuskiej i niespotykanej wczeniej w Europie fali zamierzonej, zorganizowanej sekularyzacji, ktra towarzyszya Rewolucji, wczesne jawnie antykocielne postawy masonw stworzyy nowe bardzo trwae podstawy antagonizmu. W szczeglnoci rola masonw w licznych pogromach kleru oraz nacjonalizacja dbr kocielnych (w tym wszystkich kociow i domw zakonnych sprzed Rewolucji) postawia Koci katolicki w trwaej defensywie i nieufnoci wzgldem wprowadzania w ycie idei masoskich[ potrzebnerdo ]. Dziaalno polityczna masonw faktycznie w wielu krajach dya do ograniczania swobd organizacji kocielnych, bd poddawania ich cisej kontroli pastwowej[ potrzebnerdo ] . Niektrzy masoni w szczeglnoci w krajach tradycyjnie katolickich chcieli uczyni z masonerii co w rodzaju antykocioa, za swojego duchowego przewodnika przyjmujc znajdujcego si na Indeksie ksig zakazanych Woltera. Masoni z czasw Komuny Paryskiej planowali zamkn wszystkie zakony i szkoy katolickie, a kocioy przeksztaci w publiczne biblioteki, muzea i sale koncertowe, wprowadzi zakazy chodzenia w sutannach przez ksiy, uniemoliwiali odprawianie Mszy witych , podobnie w Hiszpanii i Portugalii na pocztku XX wieku. Na przykad rewolucja meksykaska w 1910 roku miaa charakter antyklerykalny i bya sterowana przez masonw[potrzebnerdo ]. Dziennikarze-masoni w swoich artykuach oczerniali Koci i ksiy, popierali rozwody i laicyzm : likwidacj dotacji dla szk kocielnych [potrzebnerdo ]. Papie Leon XIII pisa w Humanum Genus , e masoneria, wyznajc ideay powszechnej rwnoci i laicyzmu, moe torowa drog komunizmowi. Pomimo tego, wedug czci masonologw [ potrzebnerdo ] to wanie rosncy nieprzychylny stosunek Kocioa katolickiego do masonerii przyczyni si do jej popularnoci i do tego, e do l zaczli przystpowa antyklerykaowie , szczeglnie we Francji i krajach aciskich. Walki ideowe zaistniae w politycznej rzeczywistoci poszczeglnych pastw, bd w ostatnich dziesicioleciach w realiach Unii Europejskiej, przeciwstawiajce czsto politykw bdcych pod wpywem masonerii politykom chadeckim, nieraz sympatyzujcym z Opus Dei , nadal bardzo mocno antagonizuj katolicyzm z masoneri[potrzebnerdo ]. W XX wieku kilkakrotnie niektrzy katolicy i wolnomularze chcieli podj dialog, w ktrego powodzenie nie wierzy jednak wikszo obserwatorw i analitykw sytuacji. Kilka pogldw tradycyjnie przypisywanych wolnomularstwu, takich jak deizm, denie do wieckoci pastwa, zwalczanie pewnych przekona gboko zakorzenionych w katolicyzmie, ktre byway i nadal bywaj nazywane przez wolnomularzy przesdami, kc si z teologi i doktryn Kocioa katolickiego. Jedn z przyczyn niechci bya odmowa przez wolnomularzy ujawnienia opisw wszystkich stopni wtajemniczenia[ potrzebnerdo ]. Wrd organizacji katolickich zainteresowanych t problematyk byo Rycerstwo Niepokalanej , ktrego zaoyciel Maksymilian Maria Kolbe zachca do modlitwy za czonkw l wolnomularskich. Statut tej organizacji jako podstawowy cel dziaalnoci wskazywa staranie si o nawrcenie grzesznikw, heretykw, schizmatykw itd., a najbardziej masonw, oraz uwicenie



wszystkich pod opiek i za porednictwem Najwitszej Maryi Panny Niepokalanej. Jako taktyk walki Milicji na tych polach wskazywano przede wszystkim modlitw[40][41]. Po dzi dzie kar kocioa katolickiego za przynaleno do masonerii jest ekskomunika (najwysza kara kocielna), mimo prb jej zniesienia bd zagodzenia w roku 2005 decyzj Jana Pawa II . Stan prawny Zestawienie historycznych dokumentw papieskich dotyczcych wolnomularstwa Papie Klemens XII Benedykt XIV Pius VII Leon XII Pius VIII Grzegorz XVI Pius IX Pius IX Pius IX Pius IX Pius IX Leon XIII Stan aktualny Akt konstytucja In Eminenti konstytucja Providas konstytucja Ecclesiam a Jesu Christo konstytucja Quo graviora encyklika Traditi encyklika Mirari vos encyklika Qui pluribus encyklika Quanta cura Syllabus Errorum Multiplices inter konstytucja Apostolicae Sedis encyklika Humanum genus Data 28 kwietnia 1738 18 maja 1751 13 wrzenia 1821 13 marca 1825 24 maja 1829 15 sierpnia 1832 9 listopada 1846 8 grudnia 1864 8 grudnia 1864 25 wrzenia 1865 12 padziernika 1869 20 kwietnia 1884

W kodeksie prawa kanonicznego z 1917 istnia kanon 2335, ktry jednoznacznie stwierdza: Kto si zapisuje do sekty masoskiej lub stowarzysze dziaajcych przeciwko Kocioowi podlega ekskomunice wicej moc samego prawa, zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej. Zapis ten obowizywa niezmiennie a do czasu wydania nowego kodeksu prawa kanonicznego w 1983[42]. W ramach przygotowa do wprowadzenia nowego kodeksu prawa kanonicznego, trway w Kongregacji Nauki Wiary liczne dyskusje nad wykreleniem bd pozostawieniem kanonu 2335. Ostatecznie kanon ten zosta wykrelony i zastpiony kanonem 1374, ktry oglnie sformuowa zakaz naleenia do wszelkich organizacji dziaajcych przeciw Kocioowi, bez wyranego wskazania sankcji jakie za to gro oraz wyszczeglnienia tych organizacji [43]. Jednoczenie 26 listopada 1983 w przeddzie ogoszenia nowego kodeksu ukazaa si deklaracja Kongregacji Nauki Wiary (ktr podwczas kierowa kardyna Joseph Ratzinger), ktra jasno stwierdzia, e wszystkie formy ruchu masoskiego zaliczaj si do kategorii stowarzysze dziaajcych przeciw Kocioowi i w zwizku z tym: Wierni, ktrzy nale do stowarzysze masoskich, s w stanie grzechu cikiego i nie mog przystpowa do Komunii witej [44]. W czasie audiencji udzielonej kardynaowi Ratzingerowi Jan Pawe II zatwierdzi t deklaracj i nakaza jej opublikowanie. Obowizuje ona do dzisiaj. W praktyce oznacza to, e katolicy nie mog by wolnomularzami bez ryzyka powanego konfliktu sumienia[45]. Dokument z 26 listopada by wynikiem wczeniejszej deklaracji (z 17 lutego 1981), w ktrej zapisano midzy innymi: 1. Dotychczasowa praktyka dyscyplinarna Prawa Kanonicznego nie zostaa w niczym zmodyfikowana i obowizuje w caej peni. 2. Nie zostaa wic skasowana ani ekskomunika, ani inne przewidziane kary[46]. Wolnomularstwo a ezoteryka Wolnomularstwo ma charakter ezoteryczny . Wrd masonw zdarzaj si zwolennicy humanistycznej astrologii, antropozofii (sam jej twrca Rudolf Steiner nalea do loy rytu Memphis-Misraim), teozofii i gnozy. Do l naleeli magowie (Eliphas Lvi) i okultyci. Wikszo l ma jednak nastawienie racjonalistyczne . Jedn z mitycznych postaci wolnomularstwa jest Hermes Trismegistos. Szczeglnie ezoteryczny charakter maj nieliczne ju loe Le Droit Humain, dawniej zwaszcza w Federacji Angielskiej, Holenderskiej, Hinduskiej, Amerykaskiej i Polskiej silnie zwizane z teozofi. Obecnie jednak maj one w wikszoci krajw (take w Polsce) charakter liberalny, adogmatyczny i racjonalistyczny, a wystpujce niegdy w nich poza rodowiskiem francuskim i belgijskim wtki teozoficzne zostay zaniechane. Ezoteryczny charakter maj rwnie szczeglnie popularne w krajach francuskojzycznych loe rytu Memphis-Misraim ; w Polsce pojawiy si one w dwudziestoleciu midzywojennym, teraz dziaaj tylko loe niezarejestrowane [47]. Niektrzy wolnomularze doceniajcy wkad Kocioa w rozwj cywilizacji europejskiej, dostrzegajcy jednak jego negatywne cechy, wsptworzyli zreformowane kocioy liberalno-katolickie , ktre odrzucaj wiele nauk Kocioa rzymskokatolickiego: pozwalaj na maestwa ksiy, kapastwo kobiet, stosowanie antykoncepcji, zawieranie zwizkw przez homoseksualistw (poniewa wedug nich nie potpia ich Jezus, tylko Stary Testament) i na rozwody, odrzucaj dogmat o nieomylnoci papiea, dogmat o grzechach miertelnych, a take o tym, e jedynie Koci katolicki gosi prawd, dodatkowo zachcaj swoich wiernych do studiowania innych religii, Maryj traktuj jako eski aspekt bstwa, odrzucali rwnie obowizujcy do lat szedziesitych XX wieku Indeks ksig zakazanych, na ktrym znajdoway si dziea Goethego, Kanta, Kopernika, Pascala, Adama Mickiewicza itd.[48] Wolnomularze nie czcz szatana . Zostali oni z nim utosamieni, poniewa do wolnomularstwa naleao bardzo wiele znanych osobistoci, ktre cynicznie odnosiy si do chrzecijastwa. Prawd jest rwnie, e woski poeta Giosue Carducci , nalecy do loy wolnomularskiej, napisa Hymn do Szatana. Wiersz ten mia jednak charakter gnostycki, a nie satanistyczny. Pod koniec XIX wieku o kontakty z diabem oskary wolnomularzy ex-mason Leo Taxil [49]. Prdko zosta jednak zdemaskowany jako oszust.

Organizacje paramasoskie



Na caym wiecie istnieje rwnie szereg organizacji paramasoskich i pseudomasoskich, nieuznawanych przez loe regularne i liberalne za masoskie. W krajach wysoko rozwinitych istniej organizacje wzorowane na wolnomularskich dla dzieci masonw i modziey (modziewki masoskie np. Zakon DeMolay dla chopcw w wieku 12-21 lat) czy dziewczcy Order of the Rainbow Girls oraz rodzin masonw ( loe adopcyjne). Z organizacji paramasoskich dziaaj w Polsce m.in.: Niezaleny Zakon Odd fellows (Stowarzyszenie Bratniej Pomocy Odd Fellows ), o charakterze filantropijno-towarzyskim, czonkowie winni wierzy w najwysz istot, stworzyciela i organizatora wszechwiata oraz braterstwo ludzi. Stowarzyszenie propaguje wolno myli i sumienia, zwalczanie przesdw, zabobonw, zazdroci i zawici. Propaguje doskonalenie siebie poprzez sprawiedliwe dziaanie, okazywanie cierpliwoci oraz ludzkiej mioci. Ordo Templi Orientis Antiqua & La Couleuvre Noire (O.T.O.A. & L.C.N.) Kwatera Europejska nurt gnostycko-magiczny od 2002 roku. Midzynarodowy wity Zakon Ra-Hoor-Khuit'a (H.O.O.R.) oraz witynia Mentu od 2004 roku, tradycja thelemiczna. Hermetic Mystic Order of Red Mountain Pass of Babylon nurt mistyczno-gnostycko-kabalistyczny od 2003 roku. Suwerenny Order witego Stanisawa organizacja zaoona w 1979 przez Juliusza Nowin Sokolnickiego, od 1990 dziaa jako umidzynarodowiona struktura niezalena z przymiotnikiem suwerenny w nazwie. W swoich szeregach ma znaczcy odsetek wolnomularzy (w Polsce m.in. Tadeusz Cegielski). Pocztkowo byo to stowarzyszenie charytatywne, od lat 90. niektre struktury narodowe ewoluoway w stron paramasonerii rozbudowujc swoje ceremonie i przeksztacajc pi klas orderu w namiastk piciu kolejnych stopni. Na Ukrainie Order zosta uznany za jedn z najbardziej wpywowych organizacji masoskich. Poprzez organizacj paramasosk nie naley rozumie takiej, ktra aspiruje czy roci sobie miano masoskiej (to dotyczy organizacji pseudomasoskich), przeciwnie nawet, czsto organizacje te nie tylko nie s za wolnomularskie uznawane przez zakony masoskie, ale i same wyranie si od takich zwizkw odcinaj (np. rotarianie, Odd Fellows czy Fundacja Batorego). Organizacje paramasoskie czy z masoskimi szereg podobiestw, zwaszcza w aspekcie organizacyjnym, czasami ideowym.

Teorie spiskoweJedn z teorii spiskowych na temat masonerii jest jej wszechobecno i najwikszy wpyw na losy wspczesnych jak i przeszych stosunkw midzynarodowych. Szczeglnym przypadkiem tej teorii jest podejrzenie o tworzenie przez masonw Nowego porzdku wiata. Dawne wpywy wi si z Zakonami podlegymi, Iluminantami, satanizmem, okultyzmem, a przede wszystkim z ydami ktrzy wedug Henryka Pajka pozostaj w cisym zwizku i zajmuj wysokie w niej stanowiska [ potrzebnerdo ].

Wpyw na sztukW Wojnie i pokoju Lwa Tostoja hrabia Pierre Bezuchow wstpuje do loy. Rytua inicjacji jest w caoci opisany. W Lochach Watykanu francuskiego noblisty Andr Gide'a w sposb przemiewczy opisane jest nawrcenie si na katolicyzm pod wpywem wizji wolnomularza, ktry wczeniej rzuci kamieniem w figurk Matki Boskiej. W Czarodziejskiej grze Tomasza Manna Lodovico Settembrini, jedna z waniejszych postaci, ktra reprezentuje wiatopogld humanistyczny, jest wolnomularzem. W Wahadle Foucaulta Umberta Eco bohaterowie prbuj rozwika zagadk tajnych stowarzysze: masonerii, rokrzyowcw , templariuszy i ich tajemniczych powiza. W ksidze IV Pana Tadeusza Adama Mickiewicza pojawiaj si hiramscy ciele. W Popioach Stefana eromskiego Olbromski przystpuje do loy. Elementy barwnie opisanego rytuau s bliskie rzeczywistemu, co moe wskazywa, e sam eromski by masonem lub mia dobrych informatorw. W tym opisie rytua podniesienia do trzech podstawowych stopni wtajemniczenia skondensowany jest w jeden. Wielki Kofta i Wilhelm Mistrz Johanna Wolfganga Goethego. O wolnomularzach wspomina take James Joyce w Ulissesie i Edgar Allan Poe w opowiadaniu Beczka amontillada . Stanisaw Przybyszewski w Moich wspczesnych przytacza anegdot, jak katolicy-chopi z Wielkopolski postrzegali masonwmieszczan, i wspomina o Polaku-masonie, ktrego pozna w Norwegii. W powieci Sto lat samotnoci Gabriela Garci Marqueza mowa jest o masonach jako o republikaskich liberaach. W powieci W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta kilkakrotnie pada sowo masoneria i Wielki Wschd. Bohater powieci Stan zawieszenia Saula Bellowa zamawia do domu ulotk reklamujc masoneri szkock. W powieci Czowiek bez waciwoci Roberta Musila masoni zostaj dwukrotnie wspomniani. W opowiadaniu Republika marze Brunona Schulza pojawiaj si bracia spod znaku kielni[50]. Same sowa mason i masoneria pojawi si take w Dziennikach Witolda Gombrowicza, w Sztukmistrzu z Lublina Isaaca Singera i w Kalendarzu i klepsydrze Tadeusza Konwickiego. Sowo frankmason pojawia si w Fantazym Juliusza Sowackiego. Sowo wolnomularstwo pojawia si w powieci Esther Stefana Chwina. Juliusz Verne w powieciach Dzieci kapitana Granta i Robur Zdobywca wspomina o loy masoskiej. Te dziea nie zawieraj jednak wielu informacji o wolnomularstwie. W opartej o kaba powieci Golem Gustava Meyrinka pojawia si sowo wolnomularz, z tym e w zupenie innym kontekcie, bo na okrelenie osoby o skonnociach pedofilskich, uywane w mowie potocznej. W powieci Johna Steinbecka Na wschd od Edenu jeden z bohaterw zostaje masonem. Holenderski pisarz Harry Mulisch wspomina o masonach w powieci Odkrycie nieba w odniesieniu do Arki Przymierza. W powieci Cay smutek Belgii belgijskiego pisarza Hugo Clausa masoni zostaj kilkakrotnie wspomniani przez katolickich bohaterw jako zagroenie dla Kocioa. W rozdziale III rozprawy filozoficznej O podstawie moralnoci Artur Schopenhauer posuguje si wyraeniem niebezpieczestwo wygnania z wielkiej loy masoskiej uczciwych ludzi.



Chorwacki pisarz Miroslav Krlea o pogldach socjalistycznych w powieci Na krawdzi rozumu ironizuje na temat jego zdaniem drobnomieszczaskich wolnomularzy. Problem wolnomularstwa zostaje obszernie podjty w ksice Za bkitn kurtyn. Polski wywiad na tropie masonw autorstwa Romana Bertowskiego , wydanej w 1996 roku. Jednake najprawdopodobniej za tym pseudonimem kryje si byy Minister Edukacji Narodowej Roman Giertych[ potrzebnerdo ]. W powieci Jzef Balsamo Aleksandra Dumasa bdcej pierwsz czci cyklu powieciowego Pamitniki lekarza, opisany jest dokadnie rytua wolnomularski. Cay cykl oparty jest na tezie, e rewolucja francuska bya masoskim spiskiem zaplanowanym ju w 1770 roku. Andrzej Strug w powieci Wyspa zapomnienia w sposb alegoryczny zarysowa ide i cele wolnomularstwa. Pewne informacje na temat masonerii zawarte s dziele Legenda Europy Piotra Kuncewicza. O masonerii wspomina kilkakrotnie w swoich dzieach Jerzy Prokopiuk. W ksice Frabato Franza Bardona , gwny bohater walczy z masonami w wzgldzie magicznym. Wolnomularski charakter ma opera Wolfganga Amadeusza Mozarta Czarodziejski flet . Ju pierwsze sowa opery a Ira Rogera Watersa do libretta Nadine i tienne'a Roda-Gila, ktrej prapremiera odbya si 25 sierpnia 2006 roku, o godzinie 21:00 w Poznaniu, odwouj si do wolnomularskich idei Chcc cieszy si yciem, musisz zrozumie, e wiedza to niezbdny klucz do wolnoci. Pojawia si symbolika wolnomularska: trjkt z okiem wieczcy piramid, cyrkiel, wgielnica i inne. Caa opera przepojona jest duchem masoskim, za dominujcym elementem scenografii s 4 reflektory, ktrych snopy wiata nad scen ukadaj si we wspomniane wyej: cyrkiel i wgielnic. Nie jest niczym dziwnym, bowiem opera oparta jest o histori Rewolucji Francuskiej. Zbigniew Nienacki w swojej ksice z serii Pan Samochodzik pt. Niesamowity dwr opisuje histori dworku szlacheckiego, ktry by, jak si okazao, siedzib loy masoskiej. W Karierze Nikodema Dyzmy Tadeusza Dogi- Mostowicza tytuowy bohater przystpuje do loy Gwiazdy Trzypromiennej Wolnomularzem jest Eberhard Mock , gwny bohater cyklu powieci Marka Krajewskiego. Znani pisarze i filozofowie, ktrzy byli wolnomularzami, to: Johann Wolfgang von Goethe, Adam Mickiewicz[51], Aleksander Puszkin, Lord Byron, Heinrich Heine, Monteskiusz, Robert Burns, Joseph de Maistre, Karl Philipp Moritz, Arthur Conan Doyle, Rudyard Kipling, Alexander Pope, Giacomo Casanova, Walter Scott, Jonathan Swift, Anthony Trollope, Voltaire, Stendhal, Oscar Wilde, Johann Gottlieb Fichte, Gotthold Ephraim Lessing, Lew Tostoj , Rudolf Steiner, Giosue Carducci, Christian Jacq, Julian Ursyn Niemcewicz, Henryk Rzewuski, Stanisaw Kostka Potocki, Piotr Kuncewicz, Andrzej Nowicki, Cezary Leeski , Andrzej Strug, Cyprian Godebski, Aleksander Fredro.

Zobacz teB'nai B'rith

Przypisy 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Ks. Andrzej Zwoliski: Wok masonerii . Krakw: Biblioteczka KSM, 1995. ISBN 83-903324-18 . Cytat: Okrelenie masoneria wywodzi si z jzyka angielskiego. Nazw free masons (franc. franc macon, niem. Freimaurer, pol. wolnomularz) okrelano murarzy, kamieniarzy i budowniczych, ktrzy organizowali si w midzyregionalne cechy i pod przysig przestrzegali przysigi murarskiej. Zamiennie stosowane te byy inne nazwy, jak: wolnomularstwo, farmazonia, zakon, dzieci wdowy, krlewska sztuka czy zota midzynarodwka. Jim Shaw: The Deadly Deception . USA: Huntington Hause, inc., 1988. ISBN 0-910311-52-8. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Arnaud de Lassus: Masoneria czyby papierowy tygrys? . Warszawa: FULMEN, 1994. ISBN 83901106-2-8. Wolny mularz gnosis Arnaud de Lassus: Masoneria czyby papierowy tygrys? . Warszawa: FULMEN, 1994. ISBN 83-901106-2-8 . Cytat: Ot 24 czerwca 1717 roku rokrzyowcy: Jean Theophil Desaguliers, przyrodnik i pastor kalwiski, oraz Jacues Anderson, pastor protestancki, w obecnoci jak mwi protok zebrania braci Georges'a Payne'a, King'a Calvert'a, Luniden'a, Elliot'a i wielu innych zwoali do obery du Pommier (Pod jaboni), mieszczcej si przy Charles Street obok rynku Covent-Garden w Londynie, wszystkich czonkw czterech l wolnych mularzy, jakie byy wtedy czynne w Londynie. Maciej Janowski: Narodziny inteligencji 1750-1831. Warszawa: Nertion, 2008, s. 52. ISBN 978-83-7543-027-1. Tadeusz Cegielski, Ars Regia, Kamienie wgielne Stanw Zjednoczonych Karol Serini, Ars Regia, Konstytucja 3 maja bya w niemaym stopniu dzieem wolnomularskim S. L. Hoffmann, N. Wjtowicz, Wolnomularstwo, (w:) Encyklopedia Wrocawia, red. J. Harasimowicz, Wrocaw, Wydawnictwo Dolnolskie, 2001, wyd. 2, s. 909. Masonica UAM w Internecie Tekst interpelacji oraz uzyskane odpowiedzi w artykule: Norbert Wjtowicz, Posowie interpeluj, Rzd odpowiada, Rojalista Pro Patria, R. 1997, nr 4 (24), s. 24. Nasz Dziennik, Rozmowa z byym czonkiem masonerii , Wtorek, 9 grudnia 2008, Nr 287 Guido Grandt, Czarna ksiga masonerii , Wektory, Wrocaw 2010, ISBN 9788360562383 Wywiad z byym wielkim mistrzem Wielkiego Wschodu Francji Alainem Bauerem DEKLARACJA EME Z ISTAMBUU Franc-masoska manifa za laickoci wiadomosci.gazeta.pl: Le Point: ukryty wpyw masonerii w polityce i biznesie . [dostp 22.01.2011]. Loe dla czonkw PSOE zob. N. Wjtowicz, Freemasonry in Poland, formely and today, La Heroldo (Organe Officiel de la Ligue Universelle de FrancsMaon), Septembre 2003, s. 22-26. zob. J. Olszewski, Prosto w oczy, Warszawa 1997, s. 119-122, ISBN 83-87538-35-3. Incontro 1992, nr 3, s. 16; A. Kop. Ludwik Hass, Wolnomularze polscy w kraju i na wiecie 1821-1999. Sownik biograficzny, Warszawa, 1999 s. 533-534 P-2, (w:) N. Wjtowicz, Masoneria. May sownik, Warszawa 2006, s. 292. Zmieniajca si sytuacja kobiet w wolnomularstwie zostaa szczegowo opisana w: N. Wjtowicz , Kobiety w loy masoskiej, Rojalista Pro Patria, nr 1 (47), sierpie 2009 luty 2010, s. 20-24



KONSTYTUCJA 3 MAJA, (w:) N. Wjtowicz , Masoneria. May sownik, Warszawa 2006, s. 206-207. Wywiad z Tadeuszem Cegielskim z Najwyszego Czasu, Ministrowie spraw wewntrznych i edukacji Przynaleno Bolvara potwierdza wiele rde Strona kanadyjskich l Memphis-Misraim W. Smoleski, Przewrt umysowy w Polsce wieku XVIII Warszawa 1979, s. 201-203 Stanisaw Maachowski-empicki, Wykaz polskich l wolnomularskich oraz ich czonkw w latach 1738-1821 poprzedzony zarysem historji wolnomularstwa polskiego i ustroju Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego , Krakw 1929, s. 5253 Marek Tarczyski , Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 59-60. Ludwik Hass, Sekta farmazonii warszawskiej, Warszawa 1980, s. 443. Henryk Dbrowski wolnomularz, tekst ze strony wolnomularstwo.pl Leon Chajn, Polskie wolnomularstwo 1920-1938, Czytelnik, Warszawa 1984, rozdzia Czara goryczy, str.403 i dalej. Kozio wskae masona, Polska ze miechu kona Antymasoska kampania 1938 roku Wrocaw peen masonw

Are the freemasons kosher? Norbert Wjtowicz Szatan w loy artyku powicony pojawiajcym si w historii oskareniom wolnomularzy o satanizm Norbert Wjtowicz Koci i masoni Maksymilian Kolbe i zorganizowane zo Ojciec Kolbe nie demonizowa Zbigniew Suchecki, Koci a masoneria, rda kanonu 2335 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku Zbigniew Suchecki, Koci a masoneria, Dyskusja nad kanonem 2335 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku Archiwum watykaskie: AAS 76 (1984) 300; DOCUMENTA 54; polski tekst dokumentu Zbigniew Suchecki, Koci a masoneria, Deklaracja o stowarzyszeniach masoskich. Dichiarazione circa l'appartenenza dei cattolici ad associazioni massoniche , w arch. watykaskim: AAS 73 (1981) 240-241; DOCUMENTA 44.; tre deklaracji po polsku Wolnomularstwo egipskie w Polsce Mariusz Agnosiewicz, Koci w subie ciemnoty Szatan w loy Joanna Salamon, Gnosis nr 8. i 9., Schulz hermetyczny Ludwik Hass Wolnomularstwo w Europie rodkowoWschodniej XVIII i XIX wieku Wrocaw 1982 s. 284

BibliografiaTadeusz Cegielski, Ordo ex chao: wolnomularstwo i wiatopogldowe kryzysy XVII i XVIII wieku , Warszawa 1994 ISBN 83-8540829-0 Tadeusz Cegielski, Sekrety masonw. Pierwszy stopie wtajemniczenia, Warszawa 1992 ISBN 83-85028-25-0 Adam Doboszyski, Konspiracje, Krzeszowice 2004 ISBN 83-88020-79-X Albin Dunajewski, Peen apostolskiej troskliwoci... (list apostolski w sprawie masonerii), Krzeszowice 2005 ISBN 83-60048-05-3 Roberto Gervaso, Bracia przeklci. Historia masonerii , prze. Katarzyna Kocielak, Warszawa 2005 ISBN 83-7163-231-2 Domenico V. Ripa Montesano, Vademecum di Loggia, Edizione Gran Loggia Phoenix Roma Italia 2009 ISBN 978-88-905059-0-4 Ludwik Hass, Masoneria polska XX wieku: losy, loe, ludzie, Warszawa 1993 ISBN 83-85272-13-5 Ludwik Hass, Sekta farmazoni warszawskiej. Pierwsze stulecie wolnomularstwa w Warszawie (1721-1821) , Warszawa 1980 ISBN 83-06-00239-3 Andrzej Nowicki, Filozofia masonerii u progu Sidmego Tysiclecia , Gdynia 1997 ISBN 83-86748-17-6 Jzef Sebastian Pelczar, Masoneria. Jej istota, zasady, dnoci, pocztki, rozwj, organizacja, ceremonia i dziaanie., Krzeszowice 2004 ISBN 83-88020-24-2 Rozmowy o masonerii. Z Norbertem Wjtowiczem o masonerii w Polsce i na wiecie rozmawia Natalia Dueholm , Krzeszowice 2005 ISBN 83-60048-21-5 Jerzy Siewierski, Dzieci Wdowy czyli opowieci masoskie , Milanwek 1992 ISBN 83-900551-7-1 Maciej Stpie, Poszukiwacze Prawdy. Wolnomularstwo i jego tradycja , Lublin 2000 ISBN 83-7306-008-1 Sztuka krlewska. Historia i myl wolnomularstwa na przestrzeni dziejw red. Norbert Wjtowicz, Wrocaw 1997 ISBN 83-9006963-6 Jerzy Wjtowicz, Masoneria wielka niewiadoma? Studium z dziejw tzw. tajnych towarzystw w Europie nowoytnej (XVIII-XX w.) , Toru 1992 ISBN 83-85263-57-8 Norbert Wjtowicz, Antymasoska kampania 1938 roku (z doczeniem wybranych dokumentw) , Krzeszowice 2005 ISBN 8360048-10-X Norbert Wjtowicz, Masoneria. May sownik, Wyd. Verbinum, Warszawa 2006 ISBN 978-83-7192-307-4 Norbert Wjtowicz, Masoni w wielonarodowociowej II Rzeczypospolitej , Warszawa 2011 ISBN 9788392570240 Norbert Wjtowicz, Wielki Architekt Wszechwiata. Teologiczna krytyka masoskich wizji Boga , Warszawa 1999 ISBN 83-910542-5X Zaski Stanisaw, O masonii w Polsce od roku 1742 do 1822 na rdach wycznie masoskich, Krakw 1908 John K. Young, Barb Karg, Masoni. Sekrety tajemniczej organizacji , Septem Gliwice 2007 ISBN 978-83-246-0951-2 Pawe Janowski , Masoneria III. Doktryna, IV. Symbolika i obrzdowo, V. Koci katolicki a masoneria, VI. W Polsce , EncKat t. XII, kol. 138-151.

Linki zewntrzneWirtualny Wschd Wolnomularski Wielka Loa Narodowa Polski Ars Regia nowa strona pisma wolnomularskiego Le Droit Humain Polska Masonica Norberta Wjtowicza Bractwo w. Piusa X o masonerii Szkice o masonerii KrajskiegoZobacz haso wolnomularstwo wWikisowniku



Albert Pike Morals and dogma (Jedna z najwaniejszych ksig masonerii)e

Wielcy Mistrzowie polskiej masonerii od 1992Tadeusz Gliwic Janusz Maciejewski Tadeusz Cegielski Ryszard Siciski Marek Zotek-Zotkiewicz Andrzej Nowicki Zbigniew Gertych Piotr Kuncewicz Waldemar Gniadek

Wielcy Mistrzowie Wielkiej Loy Narodowej Polski Wielcy Mistrzowie Wielkiego Wschodu Polski

Prezydenci Polskiej Federacji Le Droit Humaine

Cezary Leeski Jerzy Dworak

Polskie czasopisma i biuletyny powicone masonerii po 1992

Ars Regia (od 1992) * Wolnomularz Polski (od 1993) * Polnischer Freimaurer (jeden numer w 1997) * DH Biuletyn (jeden numer w 1999) * Red Mountain Pass (od 2004) * Akacja (od 2004)

Tekst udostpniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach , z moliwoci obowizywania dodatkowych ogranicze. Zobacz szczegowe informacje o warunkach korzystania. Zasady ochrony prywatnoci O Wikipedii Informacje prawne

O firmie | Dla prasy | Reklama | Biznes z WP | Skontaktuj si z WP | Praca | Prywatno | Polityka antyspamowa Zobacz wszystkie serwisy | RSS


Ripa Montesano Gran Maestro Massoneria Universale Gran Loggia Phoenix Wolnomularstwo Wikipedia Wp Pl...

Documents

Transcript of Ripa Montesano Gran Maestro Massoneria Universale Gran Loggia Phoenix Wolnomularstwo Wikipedia Wp Pl...