Kathy Reichs

Zabjcza Podr(Fatal Voyage) Przeoya Anna Dobrzaska

Ksik t dedykuj: Kerry Elisabeth Reichs, J.D., M.P.P., Duke University, Rocznik 2000 Courtney Ann Reichs, B.A., Uniwersytet Georgia, Rocznik 2000 Brendanowi Christopherowi Reichs, B.A. (cum laude), Uniwersytet Wake Forest, Rocznik 2000 Hurra!!!

PodzikowaniaJak zwykle jestem duna podzikowania wielu osobom: Ira J. Rimsonowi, P.E., oraz Kapitanowi Johnowi Gallagherowi (na emeryturze) za instrukta dotyczcy konstrukcji samolotw i technik ledczych wykorzystywanych w razie wypadkw. Hughesowi Cicoine, C.F.E.I., za porady dotyczce poarw i dochodze w sprawie eksplozji. Wasza cierpliwo bya zdumiewajca. Paulowi ledzikowi, M.S., z Narodowego Muzeum Zdrowia i Medycyny oraz Instytutu Patologii Si Zbrojnych za informacje na temat historii, struktur i dziaania systemu DMORT; Frankowi A. Ciaccio, M.P.A., z Biura do Spraw Rzdu, Spoeczestwa i Rodziny, a take Narodowej Radzie Bezpieczestwa Transportu za informacje dotyczce DMORT, NTSB i Planu Pomocy Rodzinie. Arpadowi Vassowi, Ph. D., z Laboratorium Narodowego w Oak Ridge za intensywny kurs z dziedziny lotnych kwasw tuszczowych. Agentowi Specjalnemu Jimowi Corcoranowi z Federalnego Biura ledczego, Oddzia w Charlotte za przedstawienie dziaa FBI w Karolinie Pnocnej; Detektywowi Rossowi Trudelowi (na emeryturze) z Communaute Urbaine de Montreal Police za informacje na temat materiaw wybuchowych i dotyczcych ich przepisw; Sierantowi Detektywowi Stephenowi Rudmanowi (na emeryturze) z Communaute Urbaine de Montreal Police za szczegy dotyczce ceremonii pogrzebowych w policji. Janet Levy, Ph. D., z Uniwersytetu Karoliny Pnocnej w Charlotte za szczegy na temat Departamentu Zasobw Kulturowych Karoliny Pnocnej i wprowadzenie mnie w tajniki archeologii; Rachel Bonney, Ph. D., z Uniwersytetu Karoliny Pnocnej w Charlotte i Barryemu Hippsaowi ze Stowarzyszenia Historycznego Indian Cherokee za informacje na temat plemienia Czirokezw. Johnowi Buttsowi, M.D., z Biura Lekarza Sdowego stanu Karoliny Pnocnej, Michaelowi Sullivanowi, M.D., z Biura Lekarza Sdowego Hrabstwa Mecklenburg i Rogerowi Thompsonowi, kierownikowi Laboratorium Kryminalistycznego w Departamencie Policji Charlotte-Mecklenburg. Marilyn Steey, M.A., za wskazwki dotyczce Klubu Heli Fire; Jackowi C. Morganowi Jr., M.A.I., C.R.E., za owiecenie mnie w kwestii aktw wasnoci, map i rejestrw podatkowych; Irene Bacznsky za pomoc w wyborze nazw samolotw. Anne Fletcher, za to, e towarzyszya mi w wyprawie w Gry Smoky. Specjalne podzikowania dla mieszkacw Bryson City, w Karolinie Pnocnej, zwaszcza dla Faye Bumgarner, Beverly Means i Donny Rowland z biblioteki Bryson City; Ruth Anne Sitton i Bess Ledford z Biura Podatkowego w hrabstwie Swain; Lindy Cable Administratora Hrabstwa Swain; Susan Cutshaw i Dicka Schaddelee z Izby Handlowej Hrabstwa Swain; Moniki Brown, Martyego Martina i Misty Brooks z Freymont Inn, a przede wszystkim dla Jackie Fortner, Gwnego Zastpcy z Biura Szeryfa Hrabstwa Swain. Merci dla M. Yves St. Marie, Dr. Andre Lauzona i wszystkich kolegw z Laboratoire de Sciences Judiciaires et de Medecine Legale; podzikowania rwnie dla Kanclerza Jamesa

Woodwarda z Uniwersytetu Karoliny Pnocnej w Charlotte. Twoje nieustajce wsparcie jest dla mnie prawdziw podpor. Dzikuj rwnie Paulowi Reichsowi za cenne uwagi dotyczce rkopisu. Podzikowania dla moich doskonaych redaktorw: Susanne Kirk i Lynne Drew. Dzikuj take mojej agentce Jennifer Rudolph Walsh, ktra potrafi zdziaa cuda. Moje opowieci nie byyby tym, czym s, gdyby nie pomoc przyjaci i znajomych. Dzikuj im. Jak zwykle wszystkie bdy s wycznie mojego autorstwa.

Rozdzia 1Spogldaam na szybujc midzy drzewami kobiet. Gow miaa wysunit do przodu, podbrdek uniesiony, a ramiona odchylone do tyu niczym maleka, chromowana bogini na masce Rolls-Roycea. Rnica polegaa na tym, e kobieta, na ktr patrzyam, bya naga, a jej ciao koczyo si w okolicach talii. Pozbawiony ycia tuw spoczywa uwiziony pord zakrwawionych lici i gazi. Spuszczajc wzrok, rozejrzaam si dookoa. Oprcz wskiej, wirowej cieki, na ktrej zaparkowaam samochd, by tu tylko gsty las. Krloway w nim gwnie sosny, cho rosnce gdzieniegdzie drzewa liciaste ogaszay koniec lata, mienic si rozmaitymi odcieniami czerwieni, pomaraczu i ci. Mimo i w Charlotte wci byo gorco, na tej wysokoci wczesny padziernik zdawa si niezwykle przyjemny. Wiedziaam jednak, e ju wkrtce zrobi si chodno. Z tylnego siedzenia zabraam wiatrwk, stanam bez ruchu i wsuchaam si w otaczajce mnie odgosy. piew ptaka. Wiatr. Niewielkie zwierz skaczce wrd lici. Dobiegajce z oddali nawoywanie, a chwil pniej stumiona odpowied. Zawizaam kurtk wok bioder, zamknam samochd i ruszyam w kierunku gosw, rozgrzebujc stopami wyschnite licie i sosnowe igliwie. Dziewi metrw dalej natknam si na siedzcego na ziemi mczyzn. Opiera si o omszay kamie, a podkurczone nogi mia dosunite do klatki piersiowej. Tu obok lea laptop. Mczyzna nie mia ramion, a z jego lewej skroni wystawa maleki, porcelanowy dzbanuszek. Na laptopie lea fragment oderwanej twarzy. Metalowy wianuszek aparatu ortodontycznego otacza widoczne spomidzy rozchylonych ust zby faceta; w jednej z brwi lni subtelny, zoty kolczyk. Oczy ofiary byy otwarte, a renice rozszerzone. Nadawao to twarzy peen niepokoju wyraz. Poczuam, jak zbiera mi si na wymioty i szybko ruszyam w gb lasu. Kilka metrw dalej zobaczyam nog, ktrej stopa bezpiecznie spoczywaa w bucie trekkingowym. Koczyna zostaa oderwana od biodra i przez chwil zastanawiaam si, czy nie naleaa przypadkiem do latajcej bogini. Tu za nog dostrzegam siedzcych obok siebie mczyzn. Obaj mieli zapite pasy, a ich szyje przypominay krwawe kwiaty. Jeden z nich siedzia po turecku, jak gdyby czyta gazet. Ruszyam gbiej w las. Od czasu do czasu do moich uszu dochodziy stumione nawoywania. Odgarniajc gazie i kluczc midzy skaami, powoli brnam do przodu. Wszdzie dookoa walay si bagae i kawaki metalu. Wikszo walizek nie wytrzymaa upadku. Gdzie nie spojrze poniewieraa si ich zawarto. Ubrania, lokwki i elektryczne maszynki do golenia mieszay si z buteleczkami kremu do rk, szamponu, pynu po goleniu i perfum. Niewielki podrczny baga wyplu setki skradzionych z hotelu przyborw toaletowych. Wo kosmetykw i paliwa mieszaa si z zapachem sosen i

wieego, grskiego powietrza. Z daleka dochodzi take zapach dymu. Brnam przez otoczony stromymi cianami leb, do ktrego dna docieray jedynie pojedyncze plamy wiata. Mimo i w cieniu panowa przyjemny chd, czuam na twarzy son wilgo, a mokre od potu ubrania kleiy si do ciaa. Chwil pniej zaczepiam stop o lecy na ziemi plecak i runam jak duga, rozdzierajc rkaw o wystajcy konar. Przez chwil leaam bez ruchu, starajc si zapanowa nad drcymi rkami i nierwnym, urywanym oddechem. Mimo i uczono mnie, jak opanowa emocje, czuam narastajc rozpacz. Tak wiele mierci. Dobry Boe, ilu ich tam byo? Zamknam oczy. Prbowaam zebra myli. Wreszcie dwignam si z ziemi. Jaki czas pniej przeszam nad gnijc kod, ominam kp rododendronw i zbliajc si do wci odlegych gosw, przystanam, by zorientowa si, gdzie tak naprawd jestem. Stumiony jk syren podpowiada, e gdzie za wschodnim wzniesieniem gromadz si ekipy ratunkowe. Czas spyta kogo o drog, Brennan. Nie byo jednak czasu na pytania. Pierwsi, ktrzy docieraj na miejsce katastrof lotniczych czy innych wypadkw, maj zwykle dobre intencje. Nie maj jednak pojcia, co robi, gdy jest dua liczba ofiar. Byam w drodze z Charlotte do Knoxville, zbliaam si do granicy stanw, gdy poproszono, abym dotara na miejsce katastrofy tak szybko, jak to moliwe. Zawrciam wic na I-40 i ruszyam na poudnie w kierunku Waynesville, a nastpnie na zachd przez Bryson City, miecin w Karolinie Pnocnej oddalon o okoo dwiecie osiemdziesit kilometrw na zachd od Charlotte, osiemdziesit kilometrw na wschd od Tennessee i osiemdziesit kilometrw na pnoc od Georgii. Jechaam asfaltwk do miejsca, gdzie najwyraniej koczyy si stanowe dotacje, a nastpnie wirow ciek w kierunku wijcej si ku grze, lenej drogi. Chocia otrzymaam dokadne instrukcje, przypuszczaam, e istniaa lepsza trasa, jak choby wycity w lesie szlak, umoliwiajcy dostp do pobliskiej doliny. Przez chwil zastanawiaam si, czy nie powinnam wrci do samochodu, jednak porzuciam ten pomys. By moe ci, ktrzy znajdowali si ju na miejscu katastrofy, przybyli tam dokadnie w taki sam sposb, jak ja. Zdawao si, e naleca do Sub Lenych droga koczya si dokadnie w miejscu, gdzie zostawiam samochd. Po wyczerpujcej wspinaczce w gr zbocza, chwyciam pie pobliskiej daglezji, wbiam stop w podoe i podcignam si na szczyt wzniesienia. Prostujc plecy, spojrzaam w oczy wykonane z guzikw. Na wprost mnie wisiaa do gry nogami lalka, jej sukienka zapltaa si w nisze partie gazi. Wycignam po ni rk i natychmiast przypomniaam sobie, e tak sam lalk miaa moja crka. Stop! Opuciam do, pamitajc, e wedug procedury kady przedmiot musi by wcignity w rejestr i odnotowany na mapie. Tylko wwczas kto mg wycign rk po te smtne pamitki. Ze wzniesienia miaam doskonay widok na to, co jak przypuszczaam byo miejscem

katastrofy. Zobaczyam silnik, do poowy zagrzebany w ziemi i szcztkach, oraz co, co przypominao fragmenty lotki. Pozbawiona dna cz kaduba przypominaa wykres, jaki docza si do instrukcji obsugi modeli samolotw. Zza okien wyzieray siedzenia pasaerw. Niektre z nich wci byy zajte, jednak wikszo pozostawaa pusta. Szcztki samolotu i porozrzucane czci cia leay na ziemi niczym wysypane w popiechu mieci. Zwoki przeraay swoj bladoci na tle ciemnego poszycia, wntrznoci ludzkich i fragmentw samolotu. Na drzewach, pomidzy gaziami i limi wisiay spltane szcztki. Materia. Okablowanie. Metalowe pyty. Izolacja. Stopiony plastik. Na miejscu byy ju lokalne ekipy ratunkowe, ktre zabezpieczay miejsce katastrofy i przeczesyway okolic w poszukiwaniu ywych. Ekipy ratunkowe bkay si midzy drzewami, a mundurowi otaczali teren katastrofy policyjn tam. Wszyscy mieli na sobie te kurtki z widocznym na plecach napisem Biuro Szeryfa Hrabstwa Swain. Pozostaa cz zgromadzonych staa w niewielkich grupkach, palc, rozmawiajc lub bez celu rozgldajc si dookoa. Midzy drzewami zauwayam migajce czerwone, niebieskie i te wiata, ktre sygnalizoway, e do tego miejsca prowadzia jednak inna droga. Oczyma wyobrani zobaczyam policyjne patrole, stra poarn, ekipy ratunkowe, karetki pogotowia i prywatne samochody pobliskich mieszkacw, ktre do jutra rana bd tarasowa t drog. Wiatr zmieni kierunek i powietrze wypeni gryzcy zapach dymu. Odwrciam si. Zobaczyam unoszc si zza kolejnego wzniesienia cienk, czarn smug. Mj odek cisn si, gdy w nozdrza uderzy smrd, zmieszany z gryzc woni. Jako antropolog badam przyczyny nagej mierci. Na prob koronerw i lekarzy sdowych setki razy zetknam si z ofiarami poarw, bez problemu wic rozpoznaam swd spalonego misa. Za kolejnym wwozem ponli ludzie. Z trudem przeknam lin i ponownie skupiam wzrok na oddziaach ratunkowych. Ci, ktrzy jeszcze chwil temu nie mieli nic do roboty, przeczesywali teren. Pochylony do przodu zastpca szeryfa spoglda na lece u jego stp szcztki wraku. Kiedy wsta, co bysno w jego lewej rce. Chwil pniej kolejny funkcjonariusz zacz rozgrzebywa szcztki. Cholera! Widzc to, zaczam biec w d, chwytajc si pobliskich krzeww, kluczc pomidzy drzewami i gazami dla zachowania rwnowagi. Zbocze nasypu byo strome. Wiedziaam, e kade potknicie grozio niebezpiecznym upadkiem. Kiedy od podna nasypu dzielio mnie ju tylko dziewi metrw, nadepnam na kawaek metalu i wyleciaam w gr niczym spadajcy z deski surfer. Chwil pniej grzmotnam o ziemi. Lec na boku, sturlaam si w d, cignc ze sob prawdziw lawin kamykw, gazi, lici i sosnowych szyszek. Szukaam punktu zaczepienia. Zanim jednak palce lewej rki chwyciy si czego twardego, zdyam ju zedrze skr na doniach i poama paznokcie. Nadgarstek, ktry przyj na siebie ciar caego ciaa, eksplodowa nagym blem. Przez moment zawisam w bezruchu, by chwil pniej pooy si na boku i napinajc minie ramion, dwign si do pozycji siedzcej. Nie zwalniajc ucisku, rozejrzaam si

dookoa. Przedmiot, ktry trzymaam w doniach, okaza si dugim metalowym prtem wbitym w ziemi nieopodal skay, o ktr oparam si obolaym biodrem. Prt strzela w niebo, sigajc wierzchoka okaleczonego drzewa. Ostronie sprawdziam grunt pod stopami i dwignam si z ziemi. Wytaram zakrwawion do o nogawk spodni, rozwizaam kurtk i ostronie zaczam schodzi w d zbocza. W miar jak zbliaam si do podna, mj krok stawa si coraz szybszy i pewniejszy. Cho grunt pod nogami wci zdawa si niepewny, tym razem grawitacja bya po mojej stronie. Kiedy w kocu dotaram do zamknitego obszaru, podniosam policyjn tam i pochylajc si, przeszam na drug stron. Hej, paniusiu. Nie tak szybko. Zatrzymaam si i odwrciam w kierunku, skd dochodzi gos. Mczyzna, ktry chwil temu wypowiedzia owe sowa, mia na sobie kurtk z napisem Biuro Szeryfa Hrabstwa Swain. Jestem z DMORT. A czym do cholery jest DMORT? zapyta szorstko. Znajd tu szeryfa? A kto pyta? Twarz zastpcy bya nieruchoma, a usta zacinite. Oczy mczyzny przesaniaa pomaraczowa czapka z daszkiem. Doktor Temperance Brennan. Nie potrzebujemy lekarza. Jestem tu, eby identyfikowa ofiary. Jaki dowd? W obliczu masowej katastrofy kada agencja rzdowa ma swoje obowizki. Sztab kryzysowy OEP zarzdza i kieruje subami medycznymi powoanymi na wypadek katastrof narodowych, w skrcie NDMS. Zapewniaj one opiek medyczn, identyfikacj cia i usugi pogrzebowe. Aby sprosta swoim zadaniom, NDMS stworzyo grup operacyjn DMORT oraz grup medycznego wsparcia na wypadek katastrof, zwan w skrcie DMAT. W razie katastrof DMAT oferuje pomoc yjcym, podczas gdy DMORT zajmuje si zmarymi. Przez chwil grzebaam w torbie, po czym pokazaam mczynie swj identyfikator NDMS. Zastpca szeryfa przez chwil spoglda na wizytwk, po czym skin gow w kierunku kaduba. Szeryf rozmawia z komendantami stray. Gos mczyzny zaama si, a on sam zakry usta doni. Chwil pniej spuci wzrok, jak gdyby wstydzi si tego, e okaza emocje. Ta postawa nie bya dla mnie adnym zaskoczeniem. Nawet najtwardsi i najlepsi spord gliniarzy i ratownikw, bez wzgldu na ilo szkole czy dowiadczenie, nigdy nie s psychicznie gotowi na pierwsz, powan spraw. Powane sprawy. Oto, jak Narodowa Rada Bezpieczestwa Transportu nazywa podobne

katastrofy. Nie byam pewna, jakie okolicznoci czyni spraw powan, ale braam udzia w kilku podobnych wypadkach i wiedziaam jedno: kada z nich bya czym koszmarnym. ycie nie przygotowao mnie na adn z nich i dlatego teraz podzielaam bl swojego rozmwcy. Rnica polegaa na tym, e nie okazywaam swoich emocji. Brnc w kierunku kaduba, minam gliniarza zakrywajcego jedno z cia. Prosz to zdj rozkazaam. Co takiego? Prosz nie przykrywa cia. Kim pani jest? Po raz kolejny pokazaam identyfikator. Ale one le na odkrytym terenie. Gos brzmia beznamitnie niczym komputerowe nagranie. Wszystko musi zosta na swoim miejscu. Musimy przecie co zrobi. Zaczyna si ciemnia. Niebawem niedwiedzie wyczuj tych urwa, szukajc odpowiedniego sowa ludzi. Wiedzc, co niedwied czarny potrafi zrobi z ciaem czowieka, podzielaam obawy gliniarza. Mimo to musiaam przerwa mczynie jego prace. Wszystko trzeba sfotografowa i udokumentowa, zanim ktokolwiek dotknie cia. Mczyzna podnis koc, a na jego twarzy pojawi si grymas bezbrzenego blu. Patrzc na niego, wiedziaam dokadnie, co czu. W jego oczach malowaa si potrzeba zrobienia czegokolwiek i niepewno, czym waciwie byo to cokolwiek. Poczucie bezsilnoci w obliczu druzgoczcej katastrofy. Prosz powiadomi innych, aby niczego nie ruszali. Pniej moe pan poszuka ywych. Chyba pani artuje. Mczyzna omit wzrokiem otaczajce nas szcztki. Nikt nie mg przey czego takiego. Jeli kto jednak przey, powinien obawia si niedwiedzi znacznie bardziej ni ci tutaj. Mwic to, wskazaam rk na lece u jego stp ciao. I wilkw doda mczyzna ciszonym gosem. Jak si nazywa szeryf? Crowe. Ktry to? Gliniarz spojrza w kierunku kaduba. Wysoki, w zielonej marynarce. Pospieszyam w kierunku Crowea. Szeryf przeglda map. Towarzyszya mu grupa szeciu czonkw ochotniczej stray poarnej. Ich kombinezony sugeroway, e pochodzili z rnych jednostek. Lekko pochylony Crowe dominowa wzrostem nad reszt grupy. Widoczne pod marynark szerokie i uminione ramiona z ca pewnoci zawdzicza regularnym treningom. Mogam tylko mie nadziej, e midzy mn a grskim macho nie rozpta si prawdziwa wojna. Kiedy zbliyam si do grupy, straacy przestali sucha i jak jeden m spojrzeli w moj

stron. Szeryf Crowe? Crowe obrci si. Natychmiast zdaam sobie spraw z bdu, jaki popeniam. Kobieta miaa wysokie, szerokie koci policzkowe i gadk skr w kolorze cynamonu. Niesforne kosmyki, ktre wystaway spod szerokiego ronda kapelusza byy mocno krcone i pomaraczowe niczym marchew. Jednak najbardziej moj uwag przykuy jej oczy. Ich tczwki miay kolor starych butelek coca-coli. Rozwietlona firank rudych rzs i kontrastujca z pow cer ziele, bya czym naprawd zjawiskowym. Przypuszczaam, e Crowe moga mie okoo czterdziestu lat. Kim pani jest? Jej gos by gboki i chropawy. Pomylaam, e czeka nas szczera, konkretna rozmowa. Doktor Temperance Brennan. Jaki jest powd pani przyjazdu? Jestem z DMORT. Po raz kolejny wylegitymowaam si. Kobieta przez chwil trzymaa mj identyfikator w doni, po czym wrczya mi go z powrotem. Usyszaam informacje o katastrofie, kiedy jechaam z Charlotte do Knoxville. Kiedy zadzwoniam do Earla Blissa, szefa Czwartej Strefy, poprosi mnie, bym zawrcia i sprawdzia, czy czego nie potrzebujecie. Moje wyjanienie byo znacznie bardziej dyplomatyczne, ni to, co faktycznie usyszaam od Earla. Kobieta nie odezwaa si ani sowem. Nastpnie odwrcia si do zbitych w grup straakw, ciszonym tonem wydaa kilka polece i mczyni wrcili do pracy. Chwil pniej nastpio krtkie powitanie. Takiego ucisku doni nie powstydziby si aden mczyzna. Lucy Crowe. Prosz mwi mi Tempe. Po tych sowach szeryf stana w rozkroku, splota ramiona i zmierzya mnie zielonymi oczyma. Nie sdz, aby ktrakolwiek z tych biednych istot potrzebowaa opieki lekarskiej. Jestem antropologiem sdowym, nie lekarzem. Sprawdzalicie, czy ktokolwiek przey? W odpowiedzi Crowe delikatnie zadara gow. By to gest, ktry wielokrotnie widziaam w Indiach. Mylaam, e to robota dla lekarza sdowego. To robota dla wszystkich. Czy ludzie z NTSB s ju na miejscu? Wiedziaam, e Narodowa Rada Bezpieczestwa Transportu zawsze bardzo szybko dociera na miejsce katastrofy. Ju jad. Kontaktoway si ze mn wszystkie moliwe agencje. NTSB, FBI, ATF, Czerwony Krzy, FAA, Suby Lene, TVA, Departament Spraw Wewntrznych. Nie zdziwiabym si, gdyby sam papie przyjecha tu swoim papamobile. Departament Spraw Wewntrznych i TVA?

Wikszo tego stanu naley do federalnych: okoo osiemdziesit pi procent lasw, pi procent rezerwatw. Mwic to, zatoczya szeroki uk rk. Znajdujemy si w miejscu zwanym Big Laurel. Cignie si ono od Bryson City a na pnocny zachd, dalej znajduje si Park Narodowy Great Smoky Mountains. Na pnocy ley Rezerwat Czirokezw, a na poudnie rezerwat dzikich zwierzt Nantahala i lasy. Przeknam, aby zagodzi cinienie, ktre na tej wysokoci dosownie rozsadzao mi uszy. Na jakiej wysokoci jestemy? Sto dwadziecia osiem metrw. Nie chc pani poucza, ale wydaje mi si, e jest tu kilka osb, ktre nie powinny tu... Agent ubezpieczeniowy i adwokat. Pani antropolog, to prawda, e mieszkam w grach, ale prosz mi wierzy, e od czasu do czasu bywam te na nizinach. Nie miaam co do tego adnych wtpliwoci. Co wicej, byam pewna, e nikt nie mia wchodzi z ni w sowne potyczki. Dobrze by byo, gdyby usunito std reporterw. Moliwe. Ma pani racj co do lekarza sdowego. Niebawem tu bdzie. Jednak wadze Karoliny Pnocnej w takich przypadkach wzywaj przede wszystkim ludzi z DMORT. Gdzie w oddali usyszaam stumiony huk, a zaraz po nim seri rozkazw. Crowe zdja kapelusz i przetara rkawem spocone czoo. Jak wiele poarw mamy jeszcze na miejscu? Cztery. Robimy wszystko, by je ugasi, ale to do ryzykowne. O tej porze roku w grach panuje susza. Mwic to, uderzya kapeluszem o uminione udo. Wiem, e pani ludzie robi wszystko, co w ich mocy. Zabezpieczyli teren i gasz poary. Jeli nikt nie przey, to wszystko, co moemy zrobi. Moi ludzie nie s odpowiednio przeszkoleni na wypadek takiej katastrofy. Za plecami Crowe starszy mczyzna w kurtce policyjnego ochotnika grzeba w szcztkach samolotu. Jestem pewna, e uwiadomia im pani, e miejsce katastrofy jest traktowane w taki sam sposb, jak miejsce zbrodni. W odpowiedzi Crowe ponownie skina gow. S poirytowani. Chc pomc, ale nie wiedz jak. Nie zaszkodzi raz jeszcze przypomnie im, jak powinni si zachowywa. Wskazaam skinieniem gowy na mczyzn. Crowe zakla pod nosem i sprystym krokiem olimpijczyka podesza do ochotnika. Chwil pniej mczyzna odsun si od szcztkw. W takich przypadkach nic nie jest proste powiedziaam. Kiedy przyjad ludzie z NTSB, to oni przejm na siebie wszystkie obowizki. Tak.

W tej samej chwili zadzwonia komrka pani szeryf. W milczeniu przysuchiwaam si rozmowie. Dzwonili z kolejnego okrgu skwitowaa, przyczepiajc telefon do paska. Charles Hanover, dyrektor generalny Air TransSouth. Cho nigdy nie lataam tymi liniami, wiedziaam, e chodzi o niewielkiego przewonika kursujcego midzy kilkunastoma miastami w Karolinie Pnocnej i Poudniowej, Georgii, Tennessee i Waszyngtonie. To ich samolot? Lot 228 z Atlanty do Waszyngtonu, mia opnienie. Przez okoo czterdzieci minut sta na pasie startowym. Wylecia o dwunastej czterdzieci pi. O godzinie pierwszej siedem, na wysokoci ponad siedmiu i p tysica metrw, samolot znikn z radaru. Moje biuro dostao wezwanie okoo drugiej. Ilu pasaerw? Samolot to Fokker100. Na pokadzie byo osiemdziesiciu dwch pasaerw i szeciu czonkw zaogi. To jednak nie wszystko. Jej kolejne sowa byy zapowiedzi zbliajcego si koszmaru.

Rozdzia 2Druyny piki nonej Uniwersytetu Georgia? Crowe pokiwaa gow. Hanover powiedzia, e zarwno mczyni, jak i kobiety lecieli na mecze, ktre miay odby si gdzie w okolicach Waszyngtonu. Jezu. W mojej gowie niczym byski arwki pojawiay si kolejne obrazy. Oderwana noga. Aparat ortodontyczny. Moda kobieta pochwycona w locie przez drzewa. Nagle poczuam paraliujcy strach. Moja crka Katy studiowaa w Virginii, ale czsto odwiedzaa sw najlepsz przyjacik w Athens, siedzibie Uniwersytetu Georgia. Lija bya na stypendium sportowym. Czy chodzio o pik non? O Boe. Tysice myli kbio si w mojej gowie. Czy Katy wspominaa co o podry? Kiedy miaa przerw semestraln? Z trudem powstrzymaam si od signicia po komrk. Ilu studentw? Zgoszono czterdziestu dwch. Hanover przypuszcza, e wikszo z nich to studenci. Oprcz sportowcw na pokadzie samolotu byli take nauczyciele, trenerzy, sympatie zawodnikw. Kilkoro kibicw. Przetara doni usta. Normalna sprawa. Normalna sprawa. Na sam myl o tym, jak wiele modych osb zgino tego dnia, ciskao si mi serce. Chwil pniej wpada mi do gowy kolejna myl. W mediach rozpta si prawdziwe pieko. Tego samego obawia si Hanover. Gos Crowe by peen sarkazmu. Kiedy spraw przejm ludzie z NTSB, to oni zajm si pras. I rodzinami ofiar pomylaam, cho nie miaam powiedzie tego na gos. Rodziny przybd na miejsce katastrofy, zawodzc i tulc si do siebie. Bliscy bd rozglda si dookoa przeraonym wzrokiem, niektrzy z nich zadaj natychmiastowych odpowiedzi, skrywajc sw rozpacz pod mask agresji. Dokadnie w tej samej chwili usyszaam huk migie. Naszym oczom ukaza si koujcy nad wierzchokami drzew helikopter. Tu obok pilota dostrzegam znajom sylwetk; kolejny pasaer zajmowa miejsce z tyu kabiny. migowiec zatoczy dwa koa i skierowa si w przeciwnym kierunku od miejsca, gdzie jak przypuszczaam znajdowaa si droga. Gdzie oni lec? Nie mam pojcia. Na tej wysokoci nie ma zbyt wiele miejsc do ldowania. Mwic to, Crowe spucia wzrok i zaoya kapelusz, upychajc pod rondem niesforne kosmyki marchewkowych wosw. Kawy? P godziny pniej gwny lekarz sdowy stanu Karolina Pnocna dotar na miejsce w towarzystwie wicegubernatora stanu. Podczas gdy pierwszy z nich mia na sobie buty trekkingowe i kombinezon w kolorze khaki, drugi ubrany by w garnitur. Obserwowaam, jak

obaj mczyni ostronie przedzieraj si przez szcztki. Patolog rozglda si dookoa, chcc oszacowa sytuacj. Polityk szed ze spuszczon gow, jak gdyby ba si, e choby najmniejsze spojrzenie w bok albo przypadkowe zejcie ze cieki sprawi, e podzieli los ofiar tej tragedii. W pewnym momencie obaj przystanli. Lekarz sdowy powiedzia co do wicegubernatora. Nastpnie pomacha do mnie i pani szeryf i ruszy w naszym kierunku. Przeklty upa. Gdyby nie on, mielibymy doskona sesj zdjciow. Rzucia Crowe z takim samym sarkazmem, z jakim mwia o Charlesie Hanoverze, naczelnym linii lotniczych Air TransSouth. Po tych sowach zmia w doni styropianowy kubek i wrzucia go do torby. Zastanawiajc si nad agresj przejawiajc si w jej zachowaniu, wrczyam jej swj kubek. Czyby pani szeryf nie zgadzaa si z polityk wicegubernatora? A moe jej niech do Parkera Davenporta wynikaa z pobudek osobistych? Kiedy mczyni podeszli do nas, lekarz sdowy okaza swj identyfikator Crowe. Pani szeryf zbya to obojtnym machniciem rki. Nie ma potrzeby, doktorze. Wiem, kim pan jest. Ja rwnie wiedziaam. Pracowaam z Larkiem Tyrellem, odkd w latach osiemdziesitych mianowano go gwnym lekarzem sadowym stanu Karolina Pnocna. Larke cyniczny i despotyczny, by rwnie najlepszym kierownikiem zespou patologw w caym kraju. Przej biuro w stanie kompletnego chaosu skpy budet, bezwzgldna biurokracja i przeksztaci je w najbardziej efektywn instytucj w Ameryce Pnocnej. Kiedy Larke zosta powoany na swoje obecne stanowisko, moja kariera bya w powijakach. Dopiero zdobyam uprawnienia nadawane przez Amerykask Rad Antropologw Sdowych. Poznalimy si dziki pracy, ktr wykonywaam na zlecenie Stanowego Biura. ledczego Karoliny Pnocnej, skadajc i identyfikujc ciaa dwch dealerw zamordowanych i powiartowanych przez czonkw gangu motocyklowego. Byam jedn z pierwszych osb, ktre Larke zatrudni na stanowisku doradcy. Od tamtej pory miaam nieustannie do czynienia ze szkieletami, mumiami, spalonymi szcztkami lub okaleczonymi ciaami. Wicegubernator wycign do, podczas gdy drug przyciska do ust chusteczk, jego twarz przypominaa swym kolorem abie podbrzusze. Podczas wymiany uciskw doni nie odezwa si ani sowem. Ciesz si, e wrcia do kraju, Tempe powiedzia Larke, niemale miadc palce mojej doni. Przez chwil zastanawiaam si, czemu mia suy ten cay powitalny cyrk. Powrt do kraju by swoistym idiomem, ktry Larke zaczerpn jeszcze z czasw wojny w Wietnamie. Urodzony na wybrzeu Karoliny Poudniowej, Larke dorasta w rodzinie zwizanej z korpusem amerykaskiej piechoty morskiej. Nim zdecydowa, e powici swoj przyszo medycynie, odsuy swoje. Patrzc na niego, miaam nieodparte wraenie, e wyglda i mwi niczym wymuskana wersja Andyego Griffitha* [Andy Griffith aktoramerykaski, urodzony 1 czerwca 1926 r. w Mount Airy w Karolinie Pnocnej (przyp. red.)]

Kiedy wyjedasz na pnoc? W przyszym tygodniu mamy jesienn przerw odparam.

Larke zmruy oczy i po raz kolejny rozejrza si po okolicy. Obawiam si, e tej jesieni Quebec bdzie musia si obej bez ciebie, Tempe. Dziesi lat temu wziam udzia w wymianie uniwersyteckiej. Mieszkaam w Montrealu i zaczam wsppracowa z Laboratoire de Sciences Jndiciaires et Medecine Legale, mieszczcym si w laboratorium kryminalistyki sdowej w Quebecu. Z kocem roku wadze prowincji zdecydoway, e potrzebuj antropologa sdowego. Dofinansoway projekt, wyposayy laboratorium i podpisay ze mn umow. Od tamtej pory podrowaam midzy Quebekiem a Karolin Pnocn wykadaam antropologi fizyczn na Uniwersytecie Karoliny Pnocnej w Charlotte i jednoczenie suyam swoj wiedz i umiejtnociami dwm wymiarom sprawiedliwoci. Zajmowaam si przewanie zwokami w zaawansowanym stadium rozkadu. Bez problemu godziam oba etaty. Moi pracodawcy uzgodnili midzy sob, e w sytuacjach kryzysowych i w razie koniecznoci stawienia si w sdzie, bd zawsze do ich dyspozycji. Katastrofa lotnicza z pewnoci stanowia sytuacj kryzysow. Zapewniam wic Larkea, e odwoam sw padziernikow podr do Montrealu. Jakim cudem zjawia si tu tak szybko? Po raz kolejny opowiedziaam o swojej wyprawie do Knoxville i rozmowie telefonicznej z szefem DMORT. Rozmawiaem ju z Earlem. Jutro rano przyle swoich ludzi. Po tych sowach Larke zerkn na Crowe. Chopcy z NTSB bd tu jeszcze dzi wieczorem. Prosz powiedzie swoim ludziom, e do tego czasu nie wolno im niczego dotyka. Ju wydaam taki rozkaz odpara Crowe. Nieatwo tu dotrze. Zorganizuj dodatkow ochron. Przypuszczam, e najwikszym problemem bd zwierzta. Zwaszcza gdy ciaa ofiar zaczn wydziela pomiertny fetor. Wicegubernator wyda z siebie dziwny dwik, odwrci si i chwiejnym krokiem odszed na bok. Chwil pniej zobaczyam, jak opiera si o pie drzewa. Wymiotowa. Larke zerka to na mnie, to na Crowe, mierzc nas szczerym, wspczujcym spojrzeniem. Dziki wam, drogie panie, ta cika praca staje si o niebo atwiejsza. Brak mi sw, by wyrazi, jak bardzo doceniam wasz profesjonalizm. Chwil pniej zwrci si do Crowe. Pani szeryf, prosz wszystko zabezpieczy. I do mnie. Tempe, ty wracaj do Knoxville na swj wykad. Kiedy skoczysz, we niezbdny sprzt i przyjed tutaj jutro. Przypuszczam, e pozostaniesz tu przez jaki czas, wic uprzed uniwersytet. Dopilnujemy, eby miaa gdzie spa. Pitnacie minut pniej jeden z zastpcw szeryfa podrzuci mnie do samochodu. Miaam racj. Istniaa lepsza droga dojazdu ni ta, ktr wybraam. Troch ponad czterysta metrw od miejsca, w ktrym zaparkowaam, w gb lasu biega botnista cieka. Uywany niegdy do przewozu drewna wski szlak wi si dookoa gry, prowadzc niemale do

miejsca katastrofy. Z minuty na minut po obu stronach drki parkowao coraz wicej samochodw. Przed wschodem soca zarwno lena asfaltwka, jak i gwne arterie hrabstwa bd cakowicie zakorkowane. Gdy tylko usiadam za kkiem, natychmiast chwyciam za telefon. Nie miaam zasigu. Trzykrotnie prbowaam wymanewrowa, w kocu wyjechaam z parkingu i zjechaam w d, w kierunku gwnej drogi. Kiedy wyjechaam na tras 74, ponownie sprbowaam zadzwoni. Sygna powrci, wic natychmiast wystukaam numer Katy. Po czterech sygnaach wczya si automatyczna sekretarka. Zaniepokojona zostawiam wiadomo, powtarzajc sobie normalny w takich sytuacjach wdzicznie brzmicy komentarz mojej crki: nie bd idiotk, mamo. Przez kolejn godzin prbowaam skupi myli na wykadzie, starajc si zapomnie o masakrze, ktr chwilowo zostawiam za sob i koszmarze, ktry czeka mnie w nadchodzcych dniach. Nie byo atwo. Przed moimi oczami wci przewijay si martwe, pozbawione wyrazu twarze i fragmenty rozczonkowanych koczyn. Wczyam radio. Na kadym kanale informowano wycznie o katastrofie. Prezenterzy patetycznym tonem mwili o mierci modych sportowcw i spekulowali na temat przyczyn katastrofy. Wszyscy zgadzali si co do tego, e warunki pogodowe byy dobre, wic domniemywano, e przyczyn bya awaria lub uszkodzenie samolotu. Wlokc si za samochodem mojego przewodnika, zauwayam lini poamanych drzew. Cho wiedziaam, e to wanie tam samolot run na ziemi, powstrzymaam si od jakichkolwiek spekulacji. Niebawem wjechaam na krajow I-40 i po raz setny zmieniajc kana, natrafiam na raport dziennikarza, ktry siedzc w migowcu, relacjonowa poar jakiego magazynu. Dwik helikoptera przypomnia mi o Larkeu. Uwiadomiam sobie, e nie spytaam go nawet, gdzie dokadnie wyldowali. Zbesztaam si za to i postanowiam zapyta o to przy najbliszej okazji. O dziewitej ponownie zadzwoniam do Katy. Wci nikt nie odbiera. Kiedy przyjechaam do Knoxville, zameldowaam si w hotelu, zadzwoniam do organizatora konferencji i zjadam kurczaka, ktrego kupiam w restauracji Bojangles na przedmieciach miasta. Potem zadzwoniam do byego ma i poprosiam, by zaopiekowa si Ptakiem. Pete zgodzi si bez problemu, artujc, e wystawi mi rachunek za transport i doywianie mojego kota. On rwnie od kilku dni nie mia adnych wieci od Katy. Przypomnia mi, jak w takich sytuacjach nasza crka reaguje na przesadn troskliwo i obieca, e postara si z ni skontaktowa. Zadzwoniam te do Pierrea LaManchea, mojego szefa w Laboratoire de Sciences Judiciaires et Mdecine Lgale, aby poinformowa go, e w przyszym tygodniu nie przyjad do Montrealu. Najwyraniej Pierre sysza ju raporty o katastrofie i oczekiwa mojego telefonu. Na samym kocu zadzwoniam do wydziau antropologii Uniwersytetu Karoliny Pnocnej w Charlotte.

Kiedy obdzwoniam ju kogo trzeba, przez godzin wybieraam slajdy i umieszczaam je w karuzelowych magazynkach do przeroczy. Gdy wyszam spod prysznica, po raz kolejny sprbowaam dodzwoni si do Katy. Telefon mojej crki milcza jak zaklty. Zerknam na zegarek. Jedenasta czterdzieci. Nic jej nie jest. Na pewno posza na pizz albo siedzi w bibliotece. Tak. Biblioteka. Na studiach sama przesiadywaam tam godzinami. Tej nocy dugo nie mogam zasn. Rano wci nie miaam adnych wiadomoci od Katy; nie odbieraa rwnie telefonu. Postanowiam zadzwoni do Athens, do Liji. Usyszaam jedynie automatyczn sekretark, ktra prosia, bym zostawia wiadomo. Niebawem pojechaam do jedynego w Ameryce wydziau antropologii, ktry znajdowa si na stadionie futbolowym, gdzie poprowadziam najbardziej chaotyczny wykad w swojej dotychczasowej karierze. Organizator konferencji podkreli na wstpie, e nale do DMORT i bd zajmowaa si spraw katastrofy liniowca Air TransSouth. Mimo i miaam na ten temat niewiele informacji, pytania, ktrymi zasypano mnie po wykadzie dotyczyy gwnie katastrofy. Byam niemal przekonana, e ten krzyowy ogie pyta nigdy si nie skoczy. Kiedy tum ruszy w kocu w kierunku wyjcia, do podium zbliy si mczyzna. Przypomina odzianego w krawat i rozpinany sweter stracha na wrble. Na jego piersi koysay si leniwie okulary powki zawieszone na acuszku. Zawd antropologa nie cieszy si zbytni popularnoci, wic wikszo antropologw zna swoich kolegw, a nasze cieki krzyuj si od czasu do czasu na rozmaitych spotkaniach, seminariach i konferencjach. Spotykaam Simona Midkiffa wielokrotnie i wiedziaam, e jeli nie bd stanowcza, rozmowa z nim zajmie ca wieczno. Ostentacyjnie spogldajc na zegarek, zebraam notatki, wepchnam je do aktwki i ruszyam w kierunku schodw. Jak si masz, Simon? Doskonale. Usta Midkiffa byy popkane, a jego skra wysuszona i zuszczona jak leca na socu, martwa ryba. Krzaczaste brwi niemal cakowicie zasaniay przekrwione i poprzecinane drobniutkimi ykami biaka jego oczu. Jak tam wykopaliska? wietnie. Jednak czowiek musi co je, dlatego zaangaowaem si w kilka projektw dla wydziau zasobw kulturowych w Raleigh. Przede wszystkim porzdkuj dane. Po tych sowach wybuchn piskliwym miechem i poklepa si doni po policzku. Zdaje si, e w cigu caej kariery zgromadziem zadziwiajc ilo papierw. W roku 1955 Simon Midkiff zrobi doktorat na Oksfordzie i przyjecha do Stanw, aby obj stanowisko na Uniwersytecie Dukea. Jednak wybitny pan archeolog nie opublikowa adnej ze swoich prac i sze lat pniej straci posad. Jego kolejn szans sta si Uniwersytet Tennessee, ktry jaki czas pniej zwolni go z tego samego powodu. Midkiff nie potrafi zdoby staego zatrudnienia, wic od trzydziestu lat obraca si w rodowiskach akademickich, od czasu do czasu prowadzc kontraktowe kursy z dziedziny

archeologii i nauczania, zastpujc swoich zdolniejszych kolegw na terenie Karoliny Pnocnej i Poudniowej oraz Tennessee. By staym bywalcem wykopalisk, skrupulatnie wypenia rozmaite raporty, ktrych... zapomina opublikowa. Z chci posuchaabym twoich opowieci, Simon, ale obawiam si, e musz lecie. Ale tak, oczywicie. Taka straszna tragedia. Tak wielu modych ludzi. Porusza gow z lewa na prawo. Gdzie dokadnie doszo do katastrofy? Hrabstwo Swain. Suchaj, naprawd musz ju lecie. Mwic to, ruszyam do wyjcia. Midkiff by szybszy szurajc po pododze swymi wielkimi butami rozmiar 13, skutecznie zastpi mi drog. Gdzie jest hrabstwo Swain? Na poudnie od Bryson City. Mgbym prosi o wicej szczegw? Nie mog poda ci wsprzdnych. Nie staraam si ukry sarkazmu. Prosz, wybacz moj nieuprzejmo, ale prowadz wykopaliska w hrabstwie Swain i obawiam si, e katastrofa moga zniszczy niektre istotne obiekty. Nie chciaem, by zabrzmiao to samolubnie. Po tych sowach znw zachichota. Przepraszam. W tej samej chwili doczy do nas organizator prelekcji. Mog? Mwic to, pomacha w naszym kierunku niewielkim aparatem marki Nikon. Jasne. Na mojej twarzy pojawi si czarujcy umiech. To do wydziaowego biuletynu. Nasi studenci chyba naprawd go lubi. Chwil pniej mczyzna podzikowa za wykad i yczy mi owocnej pracy. Ja z kolei podzikowaam mu za pokj, po czym przeprosiam obu mczyzn, pozbieraam slajdy i niemale wybiegam z sali konferencyjnej. Przed wyjazdem z Knoxville zajrzaam do miejscowego sklepu ze sprztem sportowym. Kupiam buty, skarpety i trzy pary spodni khaki, z ktrych jedn od razu zaoyam. W pobliskiej aptece nabyam dwie paczki bawenianych fig firmy Hanes Her Way. Nie by to szczyt moich marze, ale musiay mi wystarczy. Wrzuciwszy spodnie i majtki do torby podrnej, ruszyam na wschd. Appalachy, zaczynajce si na wzgrzach Nowej Funlandii, przypominaj Wschodnie Wybrzee. Cign si z pnocy na poudnie, rozdzielaj w okolicach Narodowego Parku Historycznego Harpers Ferry w Zachodniej Wirginii, tworzc acuchy grskie Great Smoky i Blue Ridge. Gry Great Smoky to jeden z najstarszych terenw wyynnych wiata, a jego najwyszy szczyt, Clingmans Dome, znajduje si na granicy Karoliny Pnocnej i Tennessee. Nieca godzin drogi od Knoxville minam kolejno Sevierville, Pigeon Forge i Gatlinburg i jak zwykle urzeczona surrealistycznym piknem tego miejsca jechaam wzdu pasma grskiego. Rzebione wiatrem i deszczem przez tysice lat gry Great Smoky cign si wzdu poudniowej granicy, zmieniajc j w awic agodnych dolin i wzniesie. Lasy s tu gste i dzikie, podobne do tych, ktre zastali pierwsi osadnicy. Lasy Nantahala. Park Narodowy Pisgah. Rezerwat Czirokezw. Park Narodowy Great Smoky Mountains. Delikatna

ziele i bkitnawa mgieka, od ktrych gry zaczerpny sw nazw, tworz niepowtarzalny, baniowy klimat. mier i zniszczenie jaskrawo kontrastoway z t nierzeczywist, urocz sceneri. Tu za Cherokee, na terytorium Karoliny Pnocnej, po raz kolejny zadzwoniam do Katy. I tym razem pomys okaza si chybiony. Po kilku sygnaach wczya si automatyczna sekretarka. Ponownie zostawiam wiadomo: Zadzwo do matki. Staraam si nie myle o czekajcym mnie zadaniu. Rozmylaam o pandach z zoo w Atlancie, jesiennej ramwce NBC i odbiorze bagau na lotnisku w Charlotte. Dlaczego zawsze trwa tak dugo? Pomylaam o Simonie Midkiffie. C za dziwak. Jakie mogy by szanse, e samolot rozbije si w miejscu, gdzie przeprowadza swoje wykopaliska? Majc do radia, wsunam do odtwarzacza pyt Kiri Te Kanawa i wczyam. Irving Berlin. Dotaram na miejsce tu przed drug. Skrzyowanie czce gwn drog z len asfaltwk byo zablokowane przez stojce na nim patrole. Ruchem kierowa facet z Gwardii Narodowej. To on decydowa, kto wjedzie na gr, a kogo naley odesa. Kiedy okazaam identyfikator, mczyzna zerkn do swojego notesu. Jest pani na licie. Prosz wjecha na gr i zaparkowa za ogrodzeniem. Po tych sowach odsun si na bok, a ja zaczam lawirowa midzy radiowozami. Obozowisko skadao si z grujcej nad okolic przeciwpoarowej wiey obserwacyjnej i znajdujcego si po drugiej stronie szosy niewielkiego poletka. ciana klifu zostaa przesunita, dziki czemu wewntrzny szlak stawa si odrobin szerszy. Rozrzucony dookoa wir mia zabezpiecza teren przed opadami deszczu. To wanie z tego miejsca stacje telewizyjne bd przekazywa najwiesze wieci. Tu take przybywa bd rodziny ofiar do momentu, gdy nie powstanie dla nich specjalne centrum pomocy. Po obu stronach drogi roio si od ludzi i samochodw. Przyczepy ze znakiem Czerwonego Krzya. Telewizyjne vany ze strzelajcymi w niebo nadajnikami. Suwy. Furgonetki. Ciarwki z niebezpiecznymi materiaami. Po chwili wahania zaparkowaam mazd pomidzy Dodgem Durango a Fordem Bronco, zabraam z siedzenia podrn torb i ruszyam w kierunku asfaltwki. Wychodzc z drugiej strony wzniesienia, zauwayam stojc obok wiey, skadan, szkoln awk, ktra jak gdyby nigdy nic tkwia na zewntrz furgonetki opatrzonej znakiem Czerwonego Krzya. Na awce umieszczono wielki ekspres do kawy odbijajcy promienie soca. Wok urzdzenia, zbite w gromadk, stay rodziny ofiar. Bliscy tulili si do siebie, wzajemnie si wspierajc. Niektrzy pakali, inni pozostawali spici i milczcy. Wielu spord nich ciskao w doniach jednorazowe kubki. Nieliczni rozmawiali przez telefon. Pomidzy aobnikami dostrzegam ksidza, ktry na znak pocieszenia podawa im do i poklepywa przygarbione ramiona. Przez chwil przygldaam si, jak duchowny pochyla si i rozmawia ze starsz kobiet. Jego zgita sylwetka, ysa gowa i haczykowaty nos

przywodziy na myl padlinoerne ptaki, ktre widziaam na wschodnioafrykaskich rwninach. Dopiero po chwili zrozumiaam, jak bardzo niewaciwe jest to porwnanie. Przypomniaam sobie innego ksidza i czuwanie przy umierajcym. Wtedy pene wspczucia zachowanie duchownego sprawio, e opucia mnie wszelka nadzieja na to, e moja babcia wyzdrowieje. Przypomniaam sobie tamte katusze. Caym sercem wspczuam tym, ktrzy tu i teraz zgromadzili si, by poegna zmarych. Reporterzy, operatorzy i dwikowcy zaciekle walczyli o dogodne miejsca wzdu niskiego, kamiennego murku, aby w czasie transmisji zapewni sobie jak najlepsze to. Podobnie jak w 1999 roku podczas katastrofy linii Swissair w Peggys Cove, w Nowej Szkocji, byam przekonana, e malownicze krajobrazy bd w centrum kadej relacji telewizyjnej. Zarzuciwszy na rami torb podrn, ruszyam w d zbocza. Chwil pniej kolejny stranik wpuci mnie na szlak do przewozu drewna, ktry w cigu nocy suy jako wirowa dwupasmwka. Droga prowadzia teraz wprost na miejsce katastrofy. Idc tunelem wieo wyrbanych drzew, czuam orzewiajcy zapach sosen, zmieszany z delikatnym odorem, jaki wydziela ciao we wczesnym stadium rozkadu. Pod moimi stopami chrzci wir. Wzdu barier ustawiono przyczepy ze sprztem do odkaania i przenone toalety, ktre skutecznie blokoway dostp do miejsca katastrofy. Centrum Dowodzenia Kryzysowego znajdowao si wewntrz obszaru zamknitego. Zauwayam te znajom furgonetk NTSB, ze sterczc z dachu anten satelitarn i niewielk bud na agregat prdotwrczy. Tu obok zaparkowano chodnie, wok ktrych leay worki ze zwokami. Wiedziaam, e ta prowizoryczna kostnica jest tylko krtkim przystankiem na drodze do bardziej adekwatnego miejsca. Tu i wdzie dostrzegam koparki, urawie wysignikowe, wywrotki, wozy straackie i patrolowe. Samotny ambulans wskazywa na zmian charakteru caej akcji. Nie szukano ju ywych, lecz umarych. Niesiono pomoc tylko tym, ktrzy ucierpieli w trakcie poszukiwa. Wewntrz obozowiska Lucy Crowe rozmawiaa z Larkiem Tyrellem. Jak idzie? spytaam. Telefony si urywaj. W gosie Crowe sycha byo zmczenie. Mao brakowao, a ubiegej nocy wyrzuciabym wasn komrk. Za jej plecami grupa ludzi w maskach i kombinezonach Tyvek przeczesywaa okolic. Od czasu do czasu kto przyklka, oglda znaleziony przedmiot i oznacza jego pooenie. Cay obszar dosownie ton w czerwonych, niebieskich i zielonych chorgiewkach. Wyglday jak kolorowe pinezki przyczepione do mapy. Kolejna grupa ludzi w biaych kombinezonach uwijaa si w okolicach kaduba, skrzyda i silnika samolotu. Robili zdjcia, notatki i nagrywali swoje spostrzeenia na malekie dyktafony. Bkitne czapeczki zdradzay, e byli to pracownicy NTSB. Widz, e wszyscy s ju na miejscu zauwayam. NTSB, FBI, SBI, FAA, ATF, CBS, ABC. No i oczywicie CEO. Moemy by pewni, e s tu wszelkie suby, ktre maj skrty od swoich nazw. To nic odpar Larke. Dajmy im dzie albo dwa. Mwic to, cign lateksow

rkawiczk i zerkn na zegarek. Wikszo agentw DMORT jest teraz na szkoleniu w kostnicy, wic nie ma sensu, eby ju teraz zakadaa kombinezon, Tempe. Jedmy tam. Chciaam zaprotestowa, jednak Larke przerwa mi w p sowa. Wrcimy tu razem. Larke uda si w kierunku przyczep ze sprztem odkaajcym, a Lucy wyjania mi, jak dotrze do kostnicy. Nie byo to konieczne. Jadc tutaj, zauwayam wzmoony ruch przy jednym z lokalnych budynkw. Budynek Stray Poarnej w Alarka. Okoo trzynacie kilometrw od miejsca katastrofy. Kiedy bya tam szkoa. Zaraz przy budynku znajduj si hutawki i zjedalnie. Na pobliskim polu parkuj wozy straackie. Wracajc do obozowiska, Larke podzieli si ze mn najwieszymi informacjami. FBI otrzymao anonimow informacj, e na pokadzie samolotu znajdowaa si bomba. Ktry z obywateli by na tyle szczodry, e poinformowa o tym CNN. Media kompletnie oszalay. Czterdziestu dwch martwych studentw pomoe komu dosta Pulitzera. To nie koniec zych wiadomoci. Czterdzieci dwie osoby to prawdopodobnie nieaktualny wynik. Wyglda na to, e uniwersytet zabukowa miejsca dla ponad pidziesiciu osb. Widziae list pasaerw? Z trudem wydusiam z siebie to pytanie. Bdzie do wgldu podczas szkolenia. Poczuam, jak lodowaty chd peznie w gr moich plecw. Tak cign Larke. Jeli tym razem co spieprzymy, prasa pore nas ywcem. Po tych sowach rozstalimy si i kade z nas poszo w kierunku swojego samochodu. Jadc do kostnicy, zapaam zasig. Mj telefon sygnalizowa, e mam now wiadomo gosow. W obawie, e utrac zasig, nacisnam hamulec. Zakcenia sprawiay, e z ledwoci rozumiaam poszczeglne sowa. Doktor Brennan, mwi Haley Graham, wsplokatorka Katy. Hmm. Odsuchaam pani wiadomoci. Jeli dobrze pamitam, cztery. Tata Katy te si nagra. Dzwoni do nas kilka razy. Syszaam o katastrofie i w aparacie da si sysze nieprzyjemny szum chciaam powiedzie, e Katy wyjechaa na weekend, a ja nie jestem pewna, dokd waciwie si wybraa. Na pocztku tygodnia kilka razy dzwonia do niej Lija, wic martwi si, e moe Katy pojechaa j odwiedzi. Wiem, e to gupie, ale pomylaam, e zadzwoni i spytam, czy moe rozmawiaa z ni pani. C kolejny szum wiem, e zachowuj si jak idiotka, ale prosz mi wierzy, e poczuj si lepiej, wiedzc, e u Katy wszystko w porzdku. Dzikuj i do usyszenia. Natychmiast po odsuchaniu wiadomoci zadzwoniam do Petea. Jemu rwnie nie udao si porozmawia z Katy. Wybraam kolejny numer, jednak Lija wci nie odbieraa telefonu. Uczucie chodu nasilio si. Przycupno w okolicach mostka.

Przejedajcy pickup zatrbi, bym zjechaa z drogi. Sunam w d zbocza. Czuam lk przed nadchodzcym spotkaniem i pytaniem, na ktre wci nie znaam odpowiedzi.

Rozdzia 3Jednym z pierwszych zada DMORT w przypadku masowych katastrof, jest znalezienie miejsca, ktre mogoby zosta przeksztacone w kostnic. Najczciej s to biura koronerw i lekarzy sdowych, szpitale, pobliskie kostnice, domy pogrzebowe, hangary, magazyny i nalece do Gwardii Narodowej skady broni. Kiedy przyjechaam do budynku stray poarnej w Alarka, parking od strony ulicy by ju peen, a przed wejciem ustawiay si kolejne samochody. Widzc, co si wici, ustawiam si w kolejce i czekaam na wjazd, bbnic palcami w kierownic i rozgldajc si dookoa. Parking na tyach budynku przeznaczono wycznie dla chodni, ktre ju niebawem zaczn transportowa ciaa. Przez chwil przygldaam si dwm kobietom wieszajcym na pocie nieprzejrzyst, plastikow foli. Miaa stanowi ochron przed wcibskimi fotografami, ktrzy niebawem zjawi si na miejscu, by zakca spokj zmarym. Wiatr targa i wykrca foli, podczas gdy kobiety prboway przyczepi j do ogrodzenia. W kocu udao mi si podjecha do wejcia. Po okazaniu identyfikatora, mogam zaparkowa samochd. We wntrzu budynku dziesitki pracownikw ustawiay stoy, instaloway przenone pracownie rentgenowskie, wywoywacze, komputery, generatory, a nawet podgrzewacze do wody. Szorowano i dezynfekowano azienki, przygotowywano szatnie i pomieszczenia, w ktrych bd odpoczywa agenci DMORT. W jednym z odlegych ktw stworzono niewielk sal konferencyjn. W innym powstawao centrum komputerowe i pracownia rentgenowska. Kiedy weszam do budynku, szkolenie ju trwao. Obecni stali pod prowizorycznymi cianami lub siedzieli przy stoach, ktre upchnito porodku pomieszczenia. Zwisajce z sufitu lampy fluorescencyjne rzucay na spite, blade twarze bkitny blask. Po chwili wahania wlizgnam si na tyy pomieszczenia i usiadam na jednym z krzese. Nadzorujcy ledztwo agent NTSB Magnus Jackson koczy wanie omawia dziaanie sztabu kryzysowego. Jackson, nazywany przez kolegw IIC, by chudy i rachityczny, niczym rasowy pinczer. Jego skra miaa charakterystyczny, ciemnawy kolor. Nosi owalne okulary w drucianych oprawkach i niemale do skry strzyg siwiejce wosy. Jackson rozwodzi si nad panujcym w NTSB systemem grupowym. Przedstawia dowdcw poszczeglnych jednostek, ktrymi dowodzi. Opowiada o strukturach, systemach, elektrowniach, poarach i eksplozjach, warunkach pogodowych, radarach, sprzcie do nagrywania i zeznaniach wiadkw. ledczy, ubrani w czapeczki i koszulki z napisem NTSB, wstawali lub podnosili donie, podczas gdy Jackson przedstawia harmonogram dyurw. Mimo e wiedziaam, e to wanie ci ludzie ustal, co przyczynio si do katastrofy Air TransSouth 228, wci czuam w piersi dziwn pustk. Nie potrafiam myle o niczym innym, jak tylko o licie pasaerw. Nagle przyszo mi do gowy pewne pytanie.

Czy znaleziono ju rejestrator rozmw w kokpicie i czarn skrzynk? Jeszcze nie. Rejestrator rozmw w kokpicie wychwytuje transmisje radiowe i rozmaite dwiki, cznie z gosem pilota i haasem silnika. Czarna skrzynka zapisuje parametry lotu, takie jak wysoko, prdko lotu i kierunek kursu. Kady z tych czynnikw odgrywa istotn rol w okreleniu przyczyn katastrofy. Kiedy Jackson skoczy, specjalista NTSB do spraw rodziny omwi federalny plan pomocy rodzinom poszkodowanym w katastrofach lotniczych. Wyjani rwnie, e w tym przypadku NTSB odgrywa bdzie rol cznika pomidzy Air TransSouth i najbliszymi ofiar. Poinformowa, e centrum pomocy powstaje wanie w Sleep Inn jednym z zajazdw w Bryson City. To tam bdzie mona uzyska istotne informacje przekazywane przez rodziny zmarych, ktre mog przyda sie podczas identyfikacji zwok. Syszc to, mimowolnie zadraam. Nastpnie gos zabra Charles Hanover. Spojrzaam na niego. Pomylaam, e w adnym wypadku nie przypomina dyrektora generalnego regionalnych linii lotniczych. Wyglda zaskakujco niepozornie, jak farmaceuta albo czonek stowarzyszenia Elks* [Elks stowarzyszenie finansujce programy dotyczce zaburze wymowy, suchu i komunikacji u dzieci (przyp. red.)]

Twarz mia ziemist, dray mu rce. Nerwowy tik bezustannie przymyka jego lewe oko, kolejny unosi kcik ust, przez co zdawao si, e twarz mczyzny pozostaje w cigym ruchu. Byo w tym czowieku co agodnego, a zarazem smutnego. Przez chwil zastanawiaam si, co sprawio, e Crowe dostrzega w nim gbura. Hanover poinformowa, e w zwizku z licznymi zapytaniami, Air TransSouth uruchomi bezpatn lini telefoniczn. Telefony zostan wkrtce zainstalowane w miejscowym centrum pomocy, a personel bdzie regularnie rozmawia z rodzinami ofiar, ktre dotary na miejsce katastrofy, jak i tymi, ktre przyby nie mogy. Robiono wszystko, by zapewni najbliszym pomoc psychologw i wsparcie duchowe. W miar upywu czasu mj niepokj wzrasta. Wszystko, co zostao tutaj powiedziane, syszaam ju wczeniej, jedyn interesujc mnie rzecz bya lista pasaerw. Reprezentant Federalnego Biura Zarzdzania w Sytuacjach Kryzysowych omwi obowizujcy w takich przypadkach system cznoci. Kwatera gwna NTSB, znajdujce si na miejscu katastrofy centrum dowodzenia i kostnica byy teraz poczone. Ustalono rwnie, e FEMA* [FEMA Federalne Biuro Zarzdzania w Sytuacjach Kryzysowych (przyp. red.)] bdzie wsppracowa z NTSB w sprawie przekazywania wszelkich informacji. Nastpnie gos zabra Earl Bliss, ktry opowiedzia o DMORT. Earl by wysokim, kocistym mczyzn z rzadkimi, brzowymi wosami, zaczesanymi do tyu i rozdzielonymi przedziakiem. Ju w szkole redniej pracowa na p etatu szuka cia zaginionych osb. Dziesi lat pniej otworzy wasny zakad pogrzebowy. Nazywany przez kolegw Early, z powodu przedwczesnego przyjcia na wiat, Earl Bliss przez czterdzieci dziewi lat mieszka w Naslwille, w stanie Tennessee. Gdy nie zajmowa si ofiarami masowych katastrof, zakada cienkie krawaty rodem z westernw i grywa na banjo w zespole country i western.

Earl przypomnia reprezentantom pozostaych agencji, e kada jednostka DMORT skada si z cywilnych osb o wyjtkowych kompetencjach, midzy innymi patologw, antropologw, dentystw, ekspertw w dziedzinie daktyloskopii* [Daktyloskopia technika ledcza zajmujca si badaniami porwnawczymi linii papilarnych (przyp. red.)], przedsibiorcw pogrzebowych, technikw medycznych, specjalistw od transkrypcji, technikw RTG, psychoterapeutw, a take pracownikw ochrony i administracji. Jedna z dziesiciu lokalnych grup DMORT zostaa wczona do ledztwa na prob lokalnych wadz zajmujcych si klskami ywioowymi, katastrofami lotniczymi, poarami, atakami bombowymi i terrorystycznymi, przypadkami masowych morderstw i samobjstw. Earl wspomnia rwnie o ostatnich tego typu wydarzeniach. Bombardowaniu Biura Federalnego Murrah w Oklahoma City w 1995. Katastrofie kolejowej Amtrak w Bourbonnais w stanie Illinois w 1999. Katastrofach lokalnych linii lotniczych w Quincy, w stanie Illinois w 1996 roku i w Monroe, w stanie Michigan w roku 1997. Samolocie koreaskich linii lotniczych, lot 80l, ktry rozbi si w roku 1997 na wyspie Guam; samolocie egipskich linii lotniczych, lot 990, ktry w roku 1999 rozbi si na Rhode Island oraz locie 261 Alaska Airlines, ktry w roku 2000 rozbi si w Kalifornii. Suchaam, jak Earl opisuje moduowy system kostnicy i wyjania poszczeglne etapy badania szcztkw. Wszystkie ofiary i rzeczy osobiste miay by oznakowane, opatrzone kodem, sfotografowane i przewietlone podczas sekcji identyfikacyjnej. Zostan rwnie przygotowane kartony z nazwiskami ofiar. Ciaa ofiar, ich czci, a take tkanki bd niezwocznie poddawane autopsji, ekspertyzie antropologicznej, dentystycznej i daktyloskopijnej. W dziale identyfikacji wyniki sekcji zostan wprowadzone do komputera. Tam rwnie zostan zapisane informacje podane przez rodziny, by mona byo niezwocznie skonfrontowa je z wynikami autopsji. Po przeprowadzeniu szczegowej analizy, ciaa zostan przewiezione do obszaru zamknitego, a tam wydane rodzinom. Jako ostatni zabra gos Larke Tyrell. Podzikowa Earlowi, wzi gboki oddech i powid wzrokiem po obecnych. Panie i panowie, mamy tu mnstwo zrozpaczonych i potrzebujcych pocieszenia rodzin. Magnus i jego chopcy pomog im, ustalajc, co tak naprawd byo przyczyn katastrofy. Naszym zadaniem bdzie identyfikacja zwok. Moliwo pochwku pomaga pogodzi si ze strat. Dlatego zrobimy wszystko, by do kadej z rodzin trafia trumna z ciaem bliskiej osoby. Syszc to, przypomniaam sobie wdrwk po lesie. Wiedziaam ju, co tak naprawd znajdzie si w trumnach. W nadchodzcych tygodniach DMORT oraz lokalne i stanowe suby zadadz sobie wiele trudu, by zidentyfikowa kady, nawet najmniejszy fragment tkanki. Odciski palcw, dentystyczne i lekarskie raporty, DNA, tatuae i rodzinne zdjcia bd gwnym rdem informacji. Grupa antropologw dooy wszelkich stara, by zidentyfikowa szcztki. Najsmutniejsze byo to, e pomimo naszych stara niektre trumny pozostan prawie puste. Urwana noga. Kawaek zwglonego trzonowca. Fragment czaszki. W niektrych przypadkach to, co powrci do domu bdzie wayo zaledwie kilka gramw.

Kiedy uporamy si ju z prac w terenie, wszystkie szcztki zostan zabrane do kostnicy cign Larke. Sdzimy, e transport rozpocznie si za kilka godzin. I dopiero wwczas czeka nas prawdziwa harwa. Wiecie, co robi, ale zanim si zamkn, chciabym przypomnie jeszcze o kilku sprawach. Oto pierwsza z nich. W pomieszczeniu rozleg si stumiony miech. Rzeczy osobiste maj pozosta przy ciaach a do momentu, gdy zostan sfotografowane i opisane. Syszc to, pomylaam o szmacianej lalce. Nie wszystkie szcztki bd poddawane szczegowej ekspertyzie. Chopcy, do ktrych trafia bd ciaa, zadecyduj, gdzie co idzie. Jeli jednak ktre z bada nie zostanie wykonane, naley to niezwocznie odnotowa w aktach ofiary. Nie chc pniej zgadywa, czy ekspertyza dentystyczna nie zostaa wykonana, poniewa nie byo adnych zbw, czy moe co zostao przeoczone. Kady najdrobniejszy szczeg ma zosta zapisany. Prosz, upewnijcie si, e wszystkie informacje zostaj umieszczone w raporcie dotyczcym konkretnego ciaa. dam penej dokumentacji. Jeszcze jedno. Jestem pewien, e syszelicie, i FBI otrzymao informacj o umieszczonej na pokadzie bombie. Prosz, abycie zwracali uwag na jakiekolwiek lady wskazujce na eksplozj. Przegldajc zdjcia rentgenowskie, szukajcie wszelkiego rodzaju odamkw. Obejrzyjcie dokadnie puca i bon bbenkow ofiar. Szukajcie na skrze oparze, ktre mg spowodowa wybuch. Znacie procedur. Larke zamilk i rozejrza si po sali. Niektrzy z was s tu po raz pierwszy, inni s starymi wyjadaczami. Nie musz mwi, jak trudne bd nadchodzce tygodnie. Rbcie sobie przerwy. Niech nikt nie pracuje duej ni dwanacie godzin dziennie. Jeli poczujecie, e praca was przytacza, porozmawiajcie z psychologiem. Wierzcie mi, nie bdzie to oznak saboci. Psychologowie s tu po to, aby wam pomc. Wykorzystajcie to. Po tych sowach Larke schowa dugopis do notatnika. To chyba wszystko. Chciabym jeszcze podzikowa agentom DMORT za tak szybkie przybycie. Co do reszty, prosz, abycie opucili kostnic. Kiedy pomieszczenie opustoszao, podeszam do Larkea, aby zapyta o list pasaerw. W tym samym momencie w pomieszczeniu pojawi si Magnus Jackson. Przywita mnie skinieniem gowy. Wsppracowaam z IIC kilka lat temu przy okazji katastrofy lokalnego samolotu, wiedziaam wic, e Jackson nie jest typem czowieka, ktry chciaby si bawi w wymian uprzejmoci. Siemasz, Tempe rzuci ciepo Larke, po czym zwrci si do Jacksona. Widz, e przywiz pan cay zesp. Najwyraniej bdziemy pracowa pod du presj. Do jutra liczba moich ludzi wzronie do pidziesiciu. Wiedziaam, e badania wraku przeprowadzone na miejscu katastrofy bd pobiene. Po zrobieniu szczegowych zdj i spisaniu protokow, szcztki samolotu zostan usunite i

przewiezione do miejsca, w ktrym zostan zoone i poddane analizie. Jakie wieci w sprawie bomby? spyta Larke. Cholera, informacj poda pewnie jaki wir, ale media zdyy ju oszale. CNN nazywa go Terroryst z Blue Ridge. Przeklt geografia. ABC ochrzcia go mianem Pikarskiego Terrorysty. FBI wczy si do ledztwa? Ju tu s. Drapi apami w ogrodzenie. Czujc, e nie wytrzymam ani chwili duej, postanowiam przerwa t pogawdk. Mamy list pasaerw? Larke wycign z notatnika kawaek papieru. Kiedy trzymaam go w doni, poczuam lk, jakiego nigdy wczeniej nie dowiadczyam. Prosz, Boe. Patrzc na list nazwisk, miaam wraenie, e otaczajcy mnie wiat stan nagle w miejscu. Anderson. Beacham. Bertrand. Caccioli. Dignault. Larke mwi co do mnie, ale jego sowa trafiay w pustk. Po chwili, ktra zdawaa si wiecznoci, kamie spad mi z serca. Na licie nie byo ani Katy Brennan Peterson, ani Liji Feldman. Zamknam oczy i odetchnam z ulg. Kiedy ponownie je otworzyam, napotkaam zdziwione spojrzenia. Bez sowa wyjanienia zwrciam kartk Larkeowi, a chwilowe uczucie ulgi zmienio si w poczucie winy. Moja crka ya, jednak wysoko w grach leay martwe dzieci innych rodzicw. Chciaam natychmiast rzuci si w wir pracy. Co mam robi? spytaam Larkea. Earl poradzi sobie w kostnicy. Na razie moesz wrci na miejsce katastrofy i zaj si odnajdywaniem szcztkw. Bdziesz tu potrzebna, kiedy tylko zacznie si transport. Po powrocie na miejsce tragedii poszam od razu do wozu ze rodkami odkaajcymi, zaoyam mask, rkawiczki i kombinezon. Kiedy przypominaam ju astronaut, skinam gow do jednego ze stranikw, okryam barykad i ciekawa najwieszych wieci ruszyam w stron kostnicy. Szczegowa lokalizacja kadego oflagowanego przedmiotu zostaa wprowadzona do CAD programu komputerowego opartego na technologii Total Station. Poszczeglne czci samolotu, nalece do pasaerw przedmioty, a take szcztki ofiar zostay naniesione przez program na wirtualn siatk, ktr mona byo wydrukowa. Poniewa technika ta bya znacznie szybsza i wymagaa mniejszych nakadw pracy ni tradycyjny system kartograficzny z uyciem sznurkw i siatek, usuwanie szcztkw rozpoczo si jeszcze przed moim przyjazdem. Gdy si o tym dowiedziaam, pospieszyam na miejsce katastrofy. Soce powoli chylio si ku linii drzew, a delikatne cienie kady si na ziemi cienk, kruch pajczyn. Na miejscu katastrofy zapalono lampy ukowe. Wo rozkadu bya teraz znacznie silniejsza. Poza tym nic si tu nie zmienio od czasu mojej ostatniej bytnoci. Przez kolejne trzy godziny asystowaam swoim kolegom przy znakowaniu,

fotografowaniu i pakowaniu tego wszystkiego, co pozostao z pasaerw Air TransSouth 228. Kompletne ciaa, koczyny i korpusy trafiay do duych, plastikowych workw, podczas gdy szcztki zamykano w niewielkich torebkach. Kolejnym etapem byo przenoszenie workw na wzgrze i umieszczanie ich w chodniach. Temperatura na zewntrz wci bya wysoka, wic czuam, jak spywa po mnie pot. Dookoa kbiy si muchy, zwabione fetorem rozkadajcego si, ludzkiego misa. Zbierajc z ziemi wntrznoci i fragmenty mzgu, walczyam z nudnociami. Wkrtce jednak mj nos i umys popady w stan cakowitego odrtwienia. Nie zauwayam nawet, kiedy niebo nabrao krwistej barwy, a ustawione midzy drzewami reflektory rozbysy olepiajcym wiatem. Podeszam do dziewczyny. Leaa zwrcona twarz w stron nieba, a jej nogi wyginay si do gry w okolicach goleni. Wystajca spod nadgryzionej przez zwierzta twarzy ko lnia w promieniach soca gbokim szkaratem. Widzc j, wyprostowaam si, przycisnam donie do brzucha i prbowaam zapanowa nad oddechem. Wdech, wydech. Wdech, wydech. Dobry Boe. Czy upadek z ponad dziewiciu tysicy metrw nie by wystarczajcym okruciestwem? Czy zwierzta musiay sprofanowa ciao? Te dzieciaki taczyy, gray w tenisa, jedziy kolejk grsk i odbieray maile. Byy spenieniem marze swoich rodzicw. Teraz pozostan jedynie na zdjciach zdobicych zamknite, trumienne wieka. Poczuam, e kto dotyka mojego ramienia. Czas na przerw, Tempe. Spoza wskiej szczeliny pomidzy mask i czapeczk spoglday na mnie oczy Earla. Nic mi nie jest. Zrb sobie przerw. To rozkaz. Dobrze ju, dobrze. Przynajmniej godzin. W poowie drogi do centrum dowodzenia NTSB dopad mnie lk przed chaosem, jaki czeka na mnie wewntrz budynku. Zatrzymaam si. Potrzebowaam spokoju. ycia. piewu ptakw, beztroskiej gonitwy wiewirek i powietrza, ktre nie bdzie przesycone zapachem mierci. Po chwili zastanowienia zmieniam kierunek i powlokam si w kierunku lasw. Okrajc miejsce katastrofy, dostrzegam Luke w drzewach i przypomniaam sobie, e stamtd wanie nadeszli wicegubernator i Larke, kiedy helikopter przywiz ich na miejsce tragedii. Wkrtce moim oczom ukazaa si cieka. Ta krta, pozbawiona drzew drka, pena ska i porastajcych j krzeww, z pewnoci bya kiedy lenym szlakiem lub korytem grskiego potoku. Chwil pniej zdjam mask i rkawiczki, i ruszyam w gb lasu. Im gbiej wchodziam w gszcz drzew, tym bardziej oddalaam si od panujcej dookoa wrzawy, zanurzajc si w ciszy i spokoju. Niecae trzydzieci metrw dalej wdrapaam si na pie zamanego kwanodrzewu, podkuliam nogi i spojrzaam w niebo. Nadchodzcy zmierzch poprzecina bezmiar czerwieni torowymi pasmami. Wkrtce zapadnie zmrok. Wiedziaam, e niebawem bd musiaa wraca.

Tymczasem pozwoliam, by mj umys sam wybra tor, po ktrym miay bdzi moje myli. Dziewczyna z rozerwan twarz. Nie. Inny temat. Tym razem pado na ywych. Katy. Moja crka miaa ponad dwadziecia lat i wioda wasne ycie. Oczywicie tego chciaam, jednak odcinanie ppowiny byo trudne i bolesne. Katy, do niedawna jeszcze dziecko, przemkna przez moje ycie i znikna. Teraz bya mod kobiet. Gdzie ona si podziewa? mylaam. Kolejna zmiana tematu. Pete. ylimy w separacji i bylimy lepszymi przyjacimi ni podczas trwania naszego maestwa. Od czasu do czasu Pete naprawd ze mn rozmawia i naprawd mnie sucha. Przez chwil zastanawiaam si, czy poprosi o rozwd i y dalej, czy moe utrzymywa status quo. Na to pytanie rwnie nie znaam odpowiedzi. Andrew Ryan. Ostatnio czsto o nim mylaam. Ryan by ledczym z wydziau zabjstw w Montrealu. Mimo i znalimy si od prawie dziesiciu lat, dopiero w ubiegym roku zgodziam si na randk. Randka. To sowo sprawiao, e czuam si zaenowana. Musia przecie istnie lepszy termin dla singli po czterdziestce. Znw brak odpowiedzi. Daam sobie spokj z nazewnictwem. Przecie randka z Ryanem nigdy nie dosza do skutku. Tu przed pierwszym spotkaniem ledczy Andrew zapad si pod ziemi i nie widziaam go przez kilka kolejnych miesicy. W chwilach takich jak ta, strasznie mi go brakowao. Las pogrony by w ciszy. Nagle usyszaam szelest lici i zaniepokojona wstrzymaam oddech. Kilka sekund pniej usyszaam kolejny szmer, jednak tym razem dobiega z innego kierunku. Takiego poruszenia nie mg wywoa zajc ani wiewirka. Moja podwiadomo dawaa mi znaki, e co jest nie w porzdku. Mylc, e by moe Earl poszed mnie szuka, wstaam i rozejrzaam si dookoa. Byam sama. Przez kolejn minut w lesie panowaa absolutna cisza. Nagle licie pobliskiego rododendrona poruszyy si i usyszaam stumione warknicie. Odwrciam si, lecz wszdzie dokoa widziaam tylko licie i krzaki. Wbiam wzrok w zarola, zelizgnam si z kody i stanam na ziemi. Chwil pniej dao si sysze kolejne warknicie, a zaraz po nim gone skomlenie. Stojc bez ruchu, czuam, jak w zabjczym tempie wzrasta mi poziom adrenaliny. Tak wolno, jak tylko potrafiam, pochyliam si i signam po kamie. Co poruszyo si za moimi plecami. Jak oszalaa obrciam si w kierunku, z ktrego dobiega szelest. Moje oczy napotkay spojrzenie innych oczu czarnych i byszczcych. W gstniejcym mroku dojrzaam biae, obnaone ky. Pomidzy nimi spoczywao co przeraajco

znajomego. Ludzka stopa. Oszalay umys szuka odpowiedzi. Ky wbijay si w ludzk stop. Signam pamici do ostatnich wydarze. Zmiadona twarz i sowa zastpcy szeryfa. O Boe! Wilk? Byam nieuzbrojona. Co robi? Wystraszy go? Zwierz gapio si na mnie, a jego wychudzone ciao zastygo w bezruchu. Ucieka? Nie. Musiaam odzyska stop. Naleaa przecie do czowieka. Czowieka, ktry mia rodzin i przyjaci. Nie zostawi jej padlinoercom. W tej samej chwili spomidzy drzew wyoni si kolejny wilk, ktry zaj pozycj tu za swoim towarzyszem. Patrzc na niego, widziaam tylko obnaone, biae ky i widoczne wok pyska struki lepkiej liny. Powoli wstaam i podniosam kamie. Precz! Zwierzta zatrzymay si, a urwana stopa upada na ziemi. Wszc w powietrzu, przy ziemi i znowu w powietrzu, wilk pochyli eb, podnis ogon i zrobi niepewny krok w moj stron. Chwil pniej uskoczy w bok, przystan i znieruchomia, obserwujc kady, nawet najmniejszy, ruch. Drugi wilk poszed w jego lady. Czyby si mnie obawiay? A moe miay swj wasny plan? Bardzo powoli zaczam si wycofywa, jednak trzask gazki za plecami kaza mi si odwrci. Tu za mn stay kolejne trzy wilki. Doczyy do swych towarzyszy i zaczy mnie okra. Stop! wrzasnam, ciskajc kamieniem, ktry trafi najblisze zwierz w okolic oka. Wilk zaskowycza, zerwa si i odskoczy do tyu. Na krtk chwil reszta stada znieruchomiaa, po czym wilki na nowo zaczy kry wok mnie. Napierajc plecami na zwalone drzewo, zaczam wygina ga, by oderwa j od drzewa. Krg zacienia si z kad chwil. Wyranie syszaam zniecierpliwione dyszenie i czuam zapach wilczej sierci. Jedno ze zwierzt weszo do wntrza krgu. Chwil pniej to samo zrobi kolejny wilk. Staam nieruchomo, z przeraeniem wpatrujc si w osaczajce mnie stado. W kocu udao mi si oderwa ga. Kiedy pka z trzaskiem, wilk odskoczy do tyu, przystan i nieufnie spojrza w moj stron. Teraz, kiedy miaam ju jak bro, chwyciam ga niczym kij baseballowy i wrzasnam. Niech was szlag, przeklci padlinoercy! Wynocie si std! Po tych sowach skoczyam ku najbliszemu wilkowi, szaleczo wymachujc gazi. Zwierz z atwoci umkno przed ciosem, skoczyo w bok i warczc, wrcio do swych towarzyszy. Zrezygnowana przygotowywaam swe puca do najgoniejszego wrzasku, jaki kiedykolwiek wydoby si z moich ust, kiedy kto postanowi mnie uprzedzi. Spieprzajcie, przeklte sierciuchy! No dalej! Ruszajcie std swoje tyki! Nieopodal przywdcy stada wisn pocisk, a chwil po nim kolejny.

Zwierz obwchao uwanie ziemi, odwrcio si i znikno w zarolach. Pozostae wilki wahay si przez chwil, nim ruszyy za swym towarzyszem. Czuam, jak dr mi rce. Upuciam ga i oparam si o zwalony pie. Kto w masce firmy Tyvek ruszy w moj stron, ciskajc w uciekajce wilki kolejnym kamieniem. Chwil pniej podnis do i zdj mask. Mimo i byo ju prawie ciemno, rozpoznaam twarz swego wybawcy. To nie moe by prawda pomylaam. To zbyt nieprawdopodobne, by byo prawdziwe.

Rozdzia 4Nieze machnicie. Wygldaa jak Sammy Sosa. To przeklte zwierz chciao skoczy mi do garda! Mwic to, uwiadomiam sobie, e mj gos przypomina piskliwy wrzask. One nie atakuj ywych ludzi. Chciay odcign ci od swojego obiadu. Czy ktry z nich powiedzia ci to osobicie? Andrew Ryan wyj z moich wosw li. Nie, nie... przecie Ryan zaszy si w Quebecu, chowajc si przed wiatem. Do cholery, co ty tu robisz? spytaam odrobin spokojniejszym gosem. To tak mi dzikujesz, Zotowosa? Cho zwaywszy na okolicznoci, powinienem chyba zwraca si do ciebie per Czerwony Kapturku. Dziki mruknam, odgarniajc z czoa niesforne kosmyki. Byam mu wdziczna, ale wolaam, by nie myla, e uratowa mi ycie. Niele. Po tych sowach Ryan po raz kolejny wycign rk w kierunku moich wosw, jednak tym razem zdoaam go powstrzyma. To ju tradycja, e kiedy nasze drogi krzyoway si, nie byam w najlepszej formie. Chodz po lesie, zbierajc resztki mzgu, wataha robi wszystko, aby rozszarpa mnie na strzpy, a ty czepiasz si elu do wosw? Moesz mi powiedzie, jakim cudem znalaza si tu kompletnie sama? Jego paternalizm zaczyna dziaa mi na nerwy. A moe ty mi powiesz, dlaczego tu jeste? adna twarz Ryana staa. Na pokadzie by Bertrand. Jean? Lista pasaerw. Bertrand. Nazwisko byo popularne, wic nawet nie przyszo mi do gowy, e chodzi o partnera Ryana. Eskortowa winia. Ryan wzi gboki oddech i z trudem wypuci powietrze. W Dulles mieli przesi si na pokad liniowca Air Canada. O Boe. O mj Boe. Tak mi przykro. Przez chwil stalimy w milczeniu, dopki nie usyszelimy upiornego wycia, po ktrym dao si sysze piskliwe skomlenie. Czyby wilki ponownie nabray pewnoci siebie? Lepiej wracajmy rzek Ryan. Dobry pomys. Ryan rozpi kombinezon, wycign latark i podnis j na wysoko ramion. Ty prowadzisz. Zaczekaj. Daj mi j na chwil. Ryan bez sowa poda mi latark, patrzc, jak podchodz do miejsca, w ktrym zobaczyam pierwszego wilka. Chwil pniej ruszy moim ladem. To chyba nie jest odpowiednia pora na zbieranie grzybw rzuci artobliwie i

zatrzyma si, gdy zobaczy, co leao na ziemi. W snopie tawego wiata stopa wygldaa makabrycznie. Ciao, przypominajce zgniecion mas, koczyo si tu nad kostk. Na obieniach pozostawionych przez wilcze ky taczyy upiorne cienie. Nic nie mwic, wycignam z kieszeni kolejn par rkawiczek i nacigajc jedn z nich, podniosam stop z ziemi. Drug rkawiczk zostawiam na miejscu znaleziska i przycisnam j kamieniem. Nie powinna zaznaczy tego na mapie? Nie moemy ustali, gdzie dokadnie wilki znalazy stop. Poza tym, jeli zostawimy j tu, na pewno po ni wrc. Ty tu rzdzisz. Idc za Ryanem, trzymaam stop tak daleko od siebie, jak to tylko byo moliwe. Kiedy wrcilimy do kwatery gwnej, Ryan natychmiast wszed do przyczepy NTSB, a ja zaniosam swoje znalezisko do kostnicy. Wyjaniam, gdzie znalazam stop i dlaczego zabraam j z miejsca katastrofy, a ludzie zajmujcy si katalogowaniem szcztkw przypisali jej numer, woyli do torebki i wysali do chodni. Ja tymczasem wrciam do zespou. Dwie godziny pniej Earl wrczy mi notatk: Zgosi si do kostnicy o 7 rano. Porucznik. Nastpnie poda mi adres i poinformowa, e na dzi skoczyam ju robot. Nie pomogy adne argumenty. Zrezygnowana, powlokam si do przyczepy sanitarnej, gdzie staam pod strumieniami gorcej wody tak dugo, jak byam w stanie wytrzyma. Po prysznicu moja skra bya czerwona niczym boonarodzeniowe wstki, ale przynajmniej pozbyam si sodkawego odoru mierci. Kiedy kompletnie wykoczona schodziam ze schodw, zauwayam Ryana. Opiera si o jeden z radiowozw i rozmawia z Lucy Crowe. Marnie wygldasz rzucia Crowe, kiedy podeszam bliej. Nic mi nie jest odparam. Earl kaza mi odpocz. Jak wam idzie? Jako leci. Rozmawiajc z nimi, czuam si jak karze. Zarwno Ryan, jak i Crowe mieli prawie metr osiemdziesit wzrostu, nie mwic ju o tym, e pani szeryf bya bezkonkurencyjna, jeli chodzio o szeroko ramion. Stojcy przy niej Ryan wyglda jak rozgrywajcy, podczas gdy Crowe prezentowaa si niczym silny skrzydowy. Jako e nie byam w nastroju na pogaduszki, spytaam Crowe o drog do kwatery, przeprosiam oboje i odeszam. Zaczekaj, Brennan.

Pozwoliam, by Ryan mnie dogoni, po czym posaam mu wymowne spojrzenie, mwice: tylko nie zaczynaj. Nie chciaam porusza tematu wilkw. Kiedy szlimy w milczeniu, pomylaam o Jeanie Bertrandzie, jego markowych marynarkach, idealnie dopasowanych krawatach i szczerej twarzy. Bertrand zawsze sprawia wraenie czowieka, ktry za bardzo si stara i zbyt uwanie sucha, w obawie, e moe przeoczy istotn wskazwk lub najdrobniejszy szczeg. Przypomniaam sobie jego zabarwion francuskim akcentem angielszczyzn i to, jak mia si z wasnych dowcipw, nie majc pojcia, e bawi wycznie jego. Jak dzi pamitam dzie, w ktrym poznaam Bertranda. Byo to krtko po moim przyjedzie do Montrealu, kiedy poszam na boonarodzeniowe przyjcie organizowane przez wydzia zabjstw. Bertrand, ktry zosta wanie partnerem Ryana, by lekko wstawiony. Ryan by dla miejscowej policji czym w rodzaju legendy, wic Jean nie kry swojej fascynacji i okazywa mu szacunek na wszelkie moliwe sposoby. Pod koniec imprezy wszyscy mieli ju do jego sualczego zachowania. Zwaszcza Ryan. Ile mia lat? spytaam bez namysu. Trzydzieci siedem. Ryan najwyraniej myla o tym samym co ja. Chryste. Doszlimy do gwnej drogi i zaczlimy mozoln wspinaczk na szczyt wzgrza. Kogo eskortowa? Faceta nazwiskiem Remi Petricelli, znanego rwnie jako Pepper. Znaam to nazwisko. Petricelli by grub ryb w rodowisku Quebeckich Aniow Piekie. Mwiono te, e by zamieszany w przestpczo zorganizowan. Od lat rzdy Stanw Zjednoczonych i Kanady miay go na oku. Co Pepper robi w Georgii? Ponad dwa miesice temu w Subaru Outback zostay znalezione zwglone zwoki drobnego dealera, niejakiego Jacquesa Fonatana. Kiedy okazao si, e wszystkie dowody wskazuj na Peppera, ten postanowi zakosztowa gocinnoci u swego brata, na poudniu Stanw. W wielkim skrcie caa historia wygldaa tak: Pepper zosta namierzony w jednym z barw w Atlancie i zwinity przez lokaln policj. W ubiegym tygodniu wadze Georgii zgodziy si na ekstradycj. Bertrand towarzyszy mu w drodze powrotnej do Quebecu. Gdy Ryan koczy sw opowie, dotarlimy do mojego samochodu. Po drugiej stronie, w blasku punktowego reflektora, sta mczyzna z mikrofonem. Kolejny prawdopodobnie asystent pudrowa jego twarz. A to znaczy, e do gry doczyli kolejni gracze cign grobowym gosem. Ryan. Co masz na myli? Pepper wzbudza szacunek. Gdyby zgodzi si wsppracowa z policj, wielu z jego przyjaci byoby po szyj w gwnie. Chyba nie nadam. Pewnym wpywowym ludziom mogo zalee na mierci Peppera. Do tego stopnia, e byliby w stanie zabi osiemdziesit siedem innych osb? Bez chwili wahania.

Przecie samolot by peen dzieciakw. Ludzie, o ktrych mwi, nie s jezuitami. Byam zbyt zszokowana. Ryan najwyraniej wyczyta to z wyrazu mojej twarzy i postanowi zmieni temat. Godna? Musz si przespa. Musisz te co zje. Zatrzymam si po drodze na hamburgera skamaam. Kiedy Ryan odsun si, wsiadam do samochodu i odjechaam, zbyt zmczona i przybita, by yczy mu dobrej nocy. Poniewa wszystkie pokoje w okolicy byy zajte przez dziennikarzy i agentw NTSB, zatrzymaam si w niewielkim hotelu B&B, na obrzeach Bryson City. Zanim zdoaam go znale, kilkakrotnie zgubiam drog i dwukrotnie pytaam miejscowych o dojazd. Zgodnie ze sw nazw, High Ridge House znajdowa si na wzniesieniu, do ktrego prowadzia duga, wska uliczka. By to dwupitrowy, biay, wiejski dom z misternie rzebionymi, drewnianymi drzwiami i oknami. Rzebienia zdobiy te belki, porcze i balustrady szerokiej werandy, ktra opasywaa budynek z trzech stron. W wietle wiszcej na ganku lampy dostrzegam drewniane bujaki, wiklinowe donice i mnstwo paproci. Wszystko tu byo wiktoriaskie. Zaparkowaam samochd obok szeciu innych, stojcych na niewielkim parkingu i ruszyam brukowan ciek, przy ktrej stay metalowe, ogrodowe krzesa. Gdy otwieraam drzwi, usyszaam delikatny dwik dzwonkw. Wntrze domu pachniao past do polerowania drewna, rodkami PineSol* [PineSol linia produktw czyszczcych (przyp. red.)] i duszon jagnicina. Spord wszystkich da najbardziej ceni sobie irlandzk potrawk. Jej zapach jak zwykle przypomnia mi moj babci. Dwukrotnie w cigu dwch dni? Moe to znak, e patrzya na mnie z gry. Chwil pniej zobaczyam kobiet. Bya w rednim wieku, miaa okoo metr pidziesit wzrostu, nie miaa makijau, a gste, siwe wosy upia na szczycie gowy w dziwaczny warkocz. Nosia dug, dinsow spdnic i czerwon bluz z krzykliwym napisem Chwalmy Pana. Zanim zdyam cokolwiek powiedzie, kobieta chwycia mnie w ramiona. Zaskoczona tym niecodziennym powitaniem, staam nieruchomo z wycignitymi rkami, tak by nie uderzy jej swym bagaem lub torb z laptopem. W kocu kobieta cofna si i zmierzya mnie wzrokiem, jakim obdarzaj si przeciwnicy przed kolejnym serwem na boisku Wimbledonu. Doktor Brennan. Tempe. To, co robi pani dla tych biednych dzieciakw jest prawdziwym darem od Pana. W odpowiedzi na jej stwierdzenie skinam gow.

Cenna jest w oczach Pana mier jego dzieci. Tak napisano w Ksidze Psalmw. Jasna cholera. Nazywam si Ruby McCready i jestem zaszczycona, e postanowia zatrzyma si w High Ridge House. Zamierzam opiekowa si wami wszystkimi jak matka. Przez chwil zastanawiaam si, kto jeszcze by tu zameldowany, jednak przezornie postanowiam milcze. Wkrtce i tak wszystko stanie si jasne. Dzikuj, Ruby. Pozwl, e to wezm. Signa po moj torb. Zaprowadz ci do pokoju. Po tych sowach poprowadzia mnie przez salon i jadalni na gr, rzebionymi, drewnianymi schodami i wzdu korytarza, po ktrego obu stronach znajdoway si zamknite drzwi z malekimi, rcznie malowanymi tabliczkami. Skrcajc na samym kocu korytarza, stanymy przed kolejnymi drzwiami. Tabliczka na nich gosia, e dotarymy do pokoju o nazwie Magnolia. Jako e jeste jedyn kobiet, ulokowaam ci w Magnolii. Mimo e byymy same, gos Ruby przeszed w konspiracyjny szept. To jedyny pokj z WC. Pomylaam, e bdziesz potrzebowaa prywatnoci. WC? Czy na wiecie istniay jeszcze pokoje hotelowe bez azienek i toalet? Ruby wesza za mn do pokoju, pooya torb na ku i niczym boy hotelowy w Ritzu, zacza trzepa poduszki i opuszcza aluzje. Patrzc na tapety i tkaniny, pojam nazw pokoju. W oknie wisiay zasony, na stoliczkach leay obrusy, a koronkowe obszycia zdobiy kad powierzchni Magnolii. Wykonane z drewna klonowego ko i bujany fotel, dosownie uginay si pod stosami poduszek, a na niewielkiej, przeszklonej komodzie toczyy si setki filigranowych figurek. Patrzc na nie, zauwayam ceramiczn Ma Sierotk Annie i jej psa, Sandy, Shirley Tempie w stroju Heidi i owczarka collie, ktry jak zgadywaam odgrywa tu rol Lassie. Osobicie w urzdzaniu domu kieruj si prostot i cho nigdy nie dbaam o wspczesn ascetyczno wntrz, do szczcia wystarczaj mi meble firmy Shaker albo Hepplewhite. W otoczeniu rupieci czuj si nieswojo. Jest uroczy zwrciam si do Ruby. Zostawi ci teraz sam. Obiad by o szstej, ale ocaliam troszk potrawki dla ciebie. Masz ochot na misk? Nie. Dzikuj. Chyba poo si spa. Jada obiad? Nie jestem gd... Spjrz na siebie, jeste chuda jak ros w przytuku dla bezdomnych. Nie moesz i spa z pustym odkiem. Dlaczego nagle wszyscy interesowali si moj diet? Przynios tac. Dzikuj, Ruby. Nie dzikuj. Jeszcze jedno. W High Ridge House nie ma zamkw, moesz wic wchodzi i wychodzi, kiedy zechcesz.

Mimo i niedawno braam prysznic, rozpakowaam kilka rzeczy i wziam dug, gorc kpiel. Ludzie pracujcy na miejscu katastrof, podobnie jak ofiary gwatw, czsto przesadzaj z myciem si. Wynika to z wewntrznej potrzeby oczyszczenia zarwno umysu, jak i ciaa. Opuciam azienk, kiedy w pokoju pojawia si potrawka, razowy chleb i kubek gorcego mleka. Prbowaam zowi na widelec kawaek rzepy, kiedy zadzwoni mj telefon. W obawie, e za chwil wczy si poczta gosowa, rzuciam si do torebki, wyrzuciam ca jej zawarto na ko, grzebic pomidzy lakierem do wosw, portfelem, paszportem, organizerem, okularami przeciwsonecznymi, kluczami i kosmetykami. Kiedy w kocu znalazam telefon, modliam si o to, by po drugiej stronie usysze Katy. Usyszaam. Gos mojej crki wzbudzi we mnie tak wielk rado, e z trudem panowaam nad emocjami. Cho Katy nie chciaa powiedzie, gdzie aktualnie przebywa, zdawaa si szczliwa i zdrowa. Kiedy podaam jej numer do High Ridge House, powiedziaa tylko, e jest z kim i wrci do Charlottesville w niedziel wieczorem. Poniewa nie chciaam pyta, a ona mwi, nie dowiedziaam si, kto towarzyszy mojej crce. Mydo, woda i dugo oczekiwany telefon od Katy zdziaay cuda. Nagle poczuam si godna jak wilk. W cigu kilku minut dosownie poaram potrawk Ruby, nastawiam podrny budzik i szczliwa pooyam si spa. Ostatni rzecz, ktra przysza mi do gowy, bya myl, e moe wcale nie bdzie tu tak le. Nastpnego ranka wstaam o szstej, zaoyam czyste spodnie koloru khaki, wyszorowaam zby, upudrowaam twarz i wetknam wosy pod czapeczk Charlotte Hornets. Wygldaam niele. Zeszam wic na d, aby zapyta Ruby o pranie. W jadalni, na stojcej przy dugim, sosnowym stole awce, siedzia Andrew Ryan. Siadajc naprzeciw niego, odwzajemniam radosne dzie dobry Ruby i w milczeniu czekaam, podczas gdy gospodyni wypeniaa mj kubek wieo zaparzon kaw. Odezwaam si dopiero wtedy, gdy Ruby znikna za drzwiami kuchni. Co ty tu robisz? To wszystko, co masz mi do powiedzenia? Czekaam. Pani szeryf polecia mi to miejsce. Spord wszystkich innych. Mio tu odpar, rozgldajc si dookoa. Uroczo. Po tych sowach wycign kubek w kierunku wiszcego nad naszymi gowami przesania: Jezus Jest Mioci. Napis zosta wypalony w drewnie skatej sosny, a w trosce o potomnych take polakierowany. Skd wiedziae, e tu jestem? Cynizm wywouje zmarszczki. Wcale nie. Kto ci powiedzia? Crowe. A co jest nie tak z Comfort Inn?

Wszystkie pokoje zajte. Kto tu jeszcze jest? Na grze jest kilku chopcw z NTSB i agent specjalny FBI. Ciekawe, co czyni takich ludzi specjalnymi? Postanowiam zignorowa t uwag. Ju widz, jak w azience rodz si kolejne, mskie przyjanie. Na parterze jest jeszcze dwch innych, a z tego, co syszaem, w dodatkowym pokoju w piwnicy upchnito te dziennikarzy. Jak udao ci si dosta tu pokj? W bkitnych, nordyckich oczach Ryana pojawia si udawana niewinno. Musiaem trafi na odpowiedni moment albo Crowe ma tu due chody. Nie myl nawet, e pozwol ci korzysta z mojej azienki. Kolejny przykad cynizmu. Chwil pniej pojawia si Ruby z szynk, jajami, smaonymi ziemniakami i tostami. Cho zwykle moje niadanie skada si z patkw i mleka, rzuciam si na jedzenie niczym onierz na obozie dla rekrutw. Jedlimy w milczeniu, co pozwolio mi uporzdkowa pewne rzeczy. Obecno Ryana dziaaa mi na nerwy, cho sama nie wiedziaam dlaczego. Czyby drania mnie jego wyjtkowa pewno siebie? Opiekuczo? To e wtargn na moje terytorium? Fakt, e niespena rok temu porzuci mnie dla pracy i znikn z mojego ycia? A moe wiadomo, e pojawi si w momencie, kiedy desperacko potrzebowaam pomocy? Signam po tosta i uwiadomiam sobie, e nie powiedzia nic na temat swego przyjazdu. Dobra. Poczekam, a sam poruszy t kwesti. Poprosz dem. Poda mi go bez sowa. Ryan wycign mnie z prawdziwych tarapatw. Rozsmarowaam na kromce grub warstw demu jeynowego. Wilki to nie jego wina, podobnie jak katastrofa. Ruby ponownie napenia nasze kubki kaw. Na Boga, przecie ten facet straci wanie swojego partnera. Czuam, jak irytacja przegrywa ze wspczuciem. Dziki za pomoc w walce z wilkami. To nie byy wilki. Co? Uczucie zoci wrcio ze zdwojon si. To nie byy wilki. Oczywicie, to bya gromada cocker-spanieli. W Karolinie Pnocnej nie ma wilkw. Zastpca Crowe mwi o wilkach. Facet pewnie nie odrniby wombata* [Wombat zwierz przypominajce wygldem borsuka (przyp. red.)] od karibu* [Karibu ssak z rodziny jeleniowatych, zamieszkuje Kanad, Alask i Grenlandi(przyp. red.)]

Wilki wrciy do Karoliny Pnocnej. Mwic to, byam przekonana, e gdzie o tym czytaam. Masz na myli czerwone wilki, ktre yj w rezerwacie, a nie w grach. Rozumiem, e jeste specjalist od dzikich gatunkw zamieszkujcych Karolin Pnocn. W jaki sposb trzymay ogony? Co takiego? Trzymay ogony do gry czy w d? Musiaam chwil pomyle. W d. Wilki maj ogony podniesione do gry. Kojoty trzymaj je opuszczone, a kiedy co im zagraa, ustawiaj je w poziomie. Syszc to, przypomniaam sobie moment, kiedy zwierz wszyo przy ziemi, a nastpnie delikatnie unioso ogon. Chcesz powiedzie, e to byy kojoty? Albo dingo. Czy w Appalachach s kojoty? Kojoty zamieszkuj ca Ameryk Pnocn. I co z tego? Mwic to, przysigam sobie, e sprawdz te informacje. Nic. Pomylaem, e chciaaby wiedzie. Caa sytuacja i tak bya przeraajca. Wiem, ale w yciu przechodzia ju gorsze rzeczy. Ryan mia racj. Cho przeraajca, przygoda z kojotami nie naleaa do najgorszych w moim yciu, kolejne dni miay szans zakwalifikowa si do cisej czowki. Kad woln chwil spdzaam zagrzebana po okcie w rozczonkowanych ciaach, oddzielajc pomieszane szcztki i robic wszystko, aby zoy je do kupy. Jako czonek grupy patologw, dentystw i innych antropologw okrelaam wiek, pe, ras i wzrost, analizowaam zdjcia rentgenowskie, porwnywaam wyniki sekcji z tym, co opowiedzieli nam o ofiarach ich najblisi oraz ustalaam rda obrae. Bya to poda robota, tym bardziej e wikszo ofiar stanowili modzi ludzie. Dla wielu spord nas stres okaza si nie do zniesienia. Niektrzy balansowali na krawdzi, dopki szok, zy i przeraajce koszmary nie zawadny cakowicie ich umysami. Wymagali zwykle intensywnej opieki psychologa. Inni, najzwyczajniej w wiecie, spakowali swe rzeczy i wrcili do domu. Wikszo jednak oswoia si z koszmarem, a to, co dla innych byo nie do zaakceptowania, stao si dla nich chlebem powszednim. Wygldao to tak, jak gdybymy wyczyli si i automatycznie robili to, co do nas naleao. Co noc kadc si do ka, czuam si samotna i wyczerpana, a jedynym pocieszeniem by postp, ktry poczynilimy minionego dnia. Mylaam o pogronych w rozpaczy rodzinach i wmawiaam sobie, e wszystko dziaa jak naley i niebawem zamkniemy caa spraw. Wanie wtedy na moim stanowisku pracy pojawi si wycinek tkanki numer 387.

Rozdzia 5Zapomniaam o stopie, a do chwili, gdy jeden z ludzi pracujcych przy odnajdywaniu cia przynis j do mnie. Od czasu pierwszego wsplnego niadania rzadko widywaam si z Ryanem. Wstawaam i znikaam z domu tu przed sidm, wracaam po zmroku, braam prysznic i dosownie padaam na ko. Nasze kontakty ograniczay si wic do wymiany uprzejmoci w stylu dzie dobry czy owocnej pracy. A przecie wci nie wiedziaam, dlaczego ledczy Andrew Ryan pewnego dnia po prostu znikn z mojego ycia, ani jak rol odgrywa w obecnym ledztwie. Jedyne, co wiedziaam, to fakt, e na pokadzie samolotu by policjant z Quebecu. Kanadyjski rzd poprosi, by Ryan zaangaowa si w t spraw, a Andrew si zgodzi. Starajc si nie myle o Ryanie i kojotach, wyoyam zawarto worka na st. W cigu ostatnich kilku dni miaam do czynienia z dziesitkami oderwanych koczyn, wic stopa nie zrobia na mnie wikszego wraenia. Co wicej, czstotliwo z jak mniej lub bardziej zmasakrowane nogi pojawiay si na naszych stoach bya tak wielka, e powicono im cae poranne spotkanie. Zarwno patolodzy, jak i antropolodzy przyznali, e w powtarzajcych si obraeniach byo co niepokojcego. Niewiele mona powiedzie, patrzc na ludzk stop. Ta, na ktr spogldaam teraz, miaa zgrubiae, te paznokcie, boczne przesunicie duego kolawego palca. To wszystko sugerowao, e ofiar bya osoba dorosa. Rozmiar stopy wskazywa na kobiet. Mimo i skra miaa kolor spieczonego tostu, nie zwracaam na to uwagi. Wiedziaam, e nawet krtkotrwae wystawienie szcztkw na dziaanie warunkw atmosferycznych moe sprawi, e skra straci kolor lub pociemnieje. Umieciam zdjcie rentgenowskie na ekranie negatoskopu* [Negatoskop suy do przejrzystej oceny zdj rentgenowskich (przyp. red.)]. W przeciwiestwie do innych, nie wykazao ono obecnoci adnych obcych cia. Od razu odnotowaam ten fakt w aktach ofiary. Ko korowa bya cienka, a w stawach paliczkowych dostrzegam liczne zmiany. Zatem kobieta bya starsz osob. Artretyzm i ubytki koci pasoway do zapalenia torebki maziowej. Nagle moj uwag przyku pewien szczeg. Na zdjciu, pomidzy komi palcw unosiy si malekie, biae oboczki, a na obrzeach pierwszego i drugiego stawu rdstopnopaliczkowego dostrzegam dziwne zmiany. Od razu rozpoznaam symptomy. Podagra wynika z nieprawidowego metabolizmu kwasu moczowego, prowadzc do odkadania si krysztakw kwasu moczowego, zwaszcza w okolicach doni i stp. Na stawach tworz si guzki dnawe, co w przypadkach chorb przewlekych prowadzi do niszczenia koci. Podagra nie zagraa yciu, jednak chorzy cierpi na sporadyczne ataki blu i opuchlizny. To do powszechne schorzenie, ktre w dziewidziesiciu procentach przypadkw dotyka mczyzn. Jakim cudem miaam wic przed sob kobiet? Wrciam do stou, signam po skalpel i natrafiam na drug niespodziank.

Cho chodzenie moe powodowa wysuszanie i obkurczanie si ciaa, ta stopa rnia si od szcztkw, z ktrymi miaam do czynienia przez ostatnie kilka dni. Nawet w przypadku zwglonych cia, tkanka gboka pozostaa jdrna i czerwona. Tutaj miso zdawao si wodniste i pozbawione koloru, jak gdyby co przyspieszyo proces gnilny. Zaniepokojona, odnotowaam to spostrzeenie, pamitajc, by spyta o opini innych patologw. Z pomoc skalpela odsunam na bok minie i cigna, tak abym moga przyoy suwmiark do najduszej w tym przypadku koci pitowej. Zmierzyam jej dugo i szeroko, podobnie jak dugo koci rdstopia, a nastpnie zapisaam wszystko w aktach ofiary i w swoim osobistym notatniku. Chwil pniej cignam rkawiczki, umyam rce i zebrawszy notatki, poszam do pomieszczenia, gdzie zostawiam swj laptop. Uruchomiam program Fordisc 2. 0, wprowadziam dane i w oparciu o pomiary koci pitowej, poprosiam o analiz funkcji wyrnikw. Wyniki, ktre otrzymaam, wskazyway, e stopa moga nalee do czarnego mczyzny, cho pniejsze dane wskazyway, e rezultaty wyszukiwania byy tu bez znaczenia. Sprbowaam porwna mczyzn i kobiet, bez podawania pochodzenia, jednak program po raz kolejny sklasyfikowa ofiar jako mczyzn. OK. Bokserki pasoway do podagry. Moe facet by niski. Nietypowy wzrost tumaczyby bd w przypadku rasy. Wracajc po akta ofiary, minam sekcj, w ktrej przeprowadzano identyfikacj zwok; miejsce pene komputerw i cigncych si po pododze, dziesitkw kabli. Przy kadym stanowisku siedzia specjalista od katalogowania i wpisywa do komputera dane przekazane przez rodziny ofiar oraz informacje dostarczone przez ekspertw w dziedzinie medycyny sdowej, takie jak odciski palcw, zdjcia rentgenowskie, badania antropologiczne, patologiczne i dentystyczne. Przy jednym z biurek dostrzegam znajom posta. Kobieta miaa osadzone na czubku nosa okulary powki, a jej grne zby zdaway si bezustannie skuba doln warg. Primrose Hobbs przez trzydzieci lat bya pielgniark na oddziale urazowym, kiedy postanowia zamieni defibrylator na pliki danych i przeniosa si do Presbyterian Hospital w Charlotte. Mimo to nie uwolnia si w peni od wiata dramatycznych wydarze. Gdy doczyam do DMORT, Primrose bya ju zaprawion w boju czonkini Regionu Czwartego. Tej cierpliwej kompetentnej szedziesiciolatki absolutnie nic na tym wiecie nie mogo ju zdziwi. Moemy przez chwil popracowa razem? spytaam, przycigajc do jej biurka skadane krzeso. Chwileczk, skarbie. Prim