Sztab Generalny Oddzia VII(naukowy)

PRZEPISY SUBOWE

REGULAMIN

Artylerj i Polowej Lekkiej CZ II

W I C Z E N I A B A T E R J I

i. _____

WARSZAWA 1919.NAKADEM KSIGARNI WOJSKOWEJ.

www.cbw.plCBW

Sztab Generalny Oddzia VII (naukowy)

PRZEPISY SUBOWE

REGULAMIN

Artylerji Polowej Lekkiejc z I I

W I C Z E N I A B A T E R J I .

WARSZAWA 1919.NAKADEM KSIGARNI WOJSKOWEJ.

www.cbw.plCBW

Zatwierdzony jako regulamin tymczasowy rozkazem Sztabu Generalnego Na VII/443.

Opracowaa Komisja przy Inspektoracie Artylerji.

DRUK L .BILINSKIEGO I W. MASLANKIEWICZA WARSZAWA NOWOGRODZKA 17.

U W A G I O G LN E.

1. Dwa dziaony stanowi pluton, dwa plutony baterj.

2. Dziaony w baterji ze wzgldw administracyjnych maj sta numeracj porzdkow od 1-go do 4-go, plutony od 1-go do 2-go; w szyku numeracja dziao- nw i plutonw liczy si od czoa do tyu kolumny, wzgldnie od prawego skrzyda do lewego.

3. W skad baterji, prcz 4-ch dzia- onw wchodz: sztab, oddziay wywiadowczy i cznoci, 4-ry jaszcze rezerwowe (12 wozw zwykych z amunicj) i tabor.

SZYKI BA TERJI.

4. W artylerji przyjte s nastpujce szyki w ruchu i w miejscu:

www.cbw.plCBW

Znaki umwione.

a) kolumna marszowa (rys. 1)b) odwodowa (rys. 2)c) szyk rozwinity (rys. 3)d) zwarty (rys. 4)

Rys. 2 .

5. Oficerowie i podoficerowie odpowiadaj za porzdek powierzonych sobie jednostek i dla utrzymania takowego maj prawo opuszcza miejsca przepisowe.

5www.cbw.plCBW

Rys. 3.

6 . Piesi telefonici jad: 3-ch na kozach biedek, 6-ciu po jednym na przodkach pierwszych 6 ciu zaprzgw.

7. W marszu i przy zajedaniu na stanowisko uywa si przewanie kolumny marszowej, dla zbirki szyku zwartego, w pewnych wypadkach przy zajedaniu na stanowisko bojowe i manewrowaniu pod

6

j&Jj* PRys. 4.

ogniem nieprzyjacielskim d la moliwego uniknicia stratszyku rozwinitego i kolumny odwodowej.

8. Baterja (pluton) w szyku bojowymwww.cbw.plCBW

(rys. 5), dziaony odczepione i ustawione obok siebie w odstpach zasadniczo najmniej 30 krokw. Przodki, jaszcze rezerwowe i tabor na miejscach wskazanych oddzielnym rozkazem; przodki ukryte, moliwie najbliej baterji, lecz usunite z pola rozsiewu ognia nieprzyjacielskiego, skierowanego na baterj.

RUCHY BATERJI.

9. Baterj w ruchu kieruje si za- pomoc znakw, wykonywanych rk, szabl lub trzcin, powtarzanych przez d-cw plutonw, a w razie potrzeby przez inne szare. Znaki mona popiera komendami gosowemi, lecz dowdcy plutonw i dziaonw, komend tych nie powtarzaj.

10. Kierunek i tempo chodu nadaje- dowdca pierwszego (kierunkowego) plutonu. Dowdca drugiego plutonu we wszystkich szykach, Kieruje si podug niego; dziaony bior odlegoci i odstpy od swoich dowdcw plutonw.

11. Na komend: drugi plutonkierunek! (n. p. wysokie drzewo, biay dom! i t. p.), obowizki wyszczeglnione w p. 10 przechodz na dowdc 2 go plutonu.

8

12. Ruszanie z miejsca i zatrzymywanie si baterji odbywa si wedug p. 3541, wiczenia dziaonu.

13. Na komend: w prawo (w lewo) rwnaj!marsz!0, dowdca pierwszego (drugiego) plutonu rusza wprost naprzd; na komend: stj! zatrzymuje si. Wtedy baterja rusza z miejsca: dowdca 2-go (1-go) plutonu bierce przepisany odstp od dowdcy 1-go (2-go) plutonu, a zaprzgi postpuj wedug p. 42, wiczenia dziaonu".

14. Dla zmiany wielkoci odstpw daje si komend: baterja na odstpy normalne!" (zwarte, lub tyle-to krokw) marsz!" Na t komend dowdca plutonu kierunkowego zachowuje poprzedni kierunek i chd, o ile jecha stpa, w innych wypadkach zmienia chd na mniejszy; zaprzgi w pierwszym wypadku jad kusem, a w innych, poprzednim chodem najkrtsz drog, biorc wskazane komend odstpy. Po wykonaniu ewolucji, dowdca plutonu kierunkowego i caa baterja powracaj do poprzedniego chodu (rys. 9).

15. Przesuwanie jaszczw, (dzia) wprzd, prawo i lewo jak p. 43, wiczenia dziaonu"

www.cbw.plCBW

ZM IANA KIERUNKU RUCHU.

16. Zmiany kierunku marszu baterja (pluton) wykonuje zajedaniem i zwrotami dziaonw.

17. Zmiany kierunku w stron skrzyda (rys. 6) wykonuje si na komend:

10

Rys. 9.

w prawo (lew o) zajedaj! marsz!" Na t komend dowdca plutonu wewntrznego jedzie po uku o promieniu. 8-miu krokw wicej poowa odstpu midzy dzia- onami, w stron wskazan w komendzie, a do.komendy okrelajcej nowy kierunek marszu; dziaony, zwikszajc lub

11

Rys. 6.

www.cbw.plCBW

Rys. 7.

zmniejszajc tempo, zalenie od ich pooenia na promieniu koa, zajedaj, baczc, aby utrzyma naleyte odlegoci od dowdcw plutonw.

12

18. O ile w szyku rozwinitym ba- terji naley zajecha o 90 w stron skrzyda (rys. 7), to daje si komend: baterja w prawo (lewo) szyk rozwinity!marszl Wwczas oficer plutonu wewntrznego zajeda wraz z plutonem o 90 jak w punkcie 17, dowdca 2-go plutonu najkrtsz drog i przyspieszonym chodem wyprowadza pluton na now linj frontu.

19. Dla zmiany kierunku w ty daje si komend: w lewo (praw o) w ty! marsz! Na t komend dziaony wykonuj zwrot samodzielnie podug p. 46. wiczenia dziaonu, we wszystkich szykach, za wyjtkiem zwartego. W szyku zwartym zwrot w ty wykonuje si zajedaniem caej baterji na wskazan stron (rys. 8).

20. Dla zmiany kierunku na rwnolegy daje si przejciowo komend: na praw o (lew o) wskos! marsz!1' Na t komend wszystkie zaprzgi baterji zwracaj si o 45 (p zwrotu) i id, zachowujc si jak w p. 47. wiczenia dziaonu", a do komendy okrelajcej nowy kierunek.

ZM IANY SZY K W .

21. Komendy dla zmiany szykw podaje si, gdy baterja jest w ruchu lub

13www.cbw.plCBW

czc je z komend dla ruszenia z miejsca.22. Baterja (pluton) moe zmienia

Rys. 8.

szyki: z rozwinitego w zwarty i odwrotnie, z rozwinitego (zwartego) w kolumny, 7s jednej kolumny w drug, z kolumn w szyk rozwinity (zwarty).

14

23. Przejcie z szyku rozwinitego (zwartego) w zwarty (rozwinity) wykonuje si na komend: baterja w szyk zwarty! (rozwinity) marsz!" wykonanie wedug p. 14-go.

24. Dla przejcia z szyku rozwinitego (zwartego) do kolumny marszowej daje si komend: od prawego (lewego) kolumna marszowa!marsz!1' Na t komend oficer plutonu wskazanego w komendzie zachowuje poprzedni kierunek i tempo, zaprzgi w kolejnym porzdku jad za nim (rys. 10).

25. Z szyku rozwinitego (zwartego) do kolumny odwodowej daje si komend:

od prawego (lewego) kolumna odwodowa! marsz!11 Na t komend oficer plutonu wskazanego w komendzie zachowuje kierunek i chd, dowdca 2 go plutonu bierze odstp 60-ciu krokw od oficera plutonu kierunkowego. Zaprzgi jad za swymi dowdcami plutonw, (rys. 11).

26. Z kolumny marszowej w odwodow na komend: kolumna odwodowa! marsz!czoowy pluton zachowuje tempo i kierunek; tylny pluton zwikszonym chodem wysuwa si na linj czoowego i bierze ode odstp 60-ciu krokw z lewej

www.cbw.plCBW

strony, o ile kolumna marszowa bya od prawego, z prawej o ile od lewego, po wyrwnaniu przechodzi w poprzedni chd. (rys. 12).

27. Z kolumny odwodowej do kolumny marszowej na komend: od p raw ego (lewego) kolumna m arszowal m arsz!16

p rawy (lewy) pluton zachowuje pierwotny kierunek f tempo; drugi pluton zwraca wskos ku kierunkowemu i po wyjciu na jego linje kierunku, jedzie za nim. (rys. 13).

28. Z -kolumny marszowej w szyk rozwinity (zwarty) na komend: szyk rozwinity (zwarty) w prawo (lewo) wprost! marsz! Na t komend oficer czoowego plutonu zachowuje kierunek i tempo; czo* owy zaprzg bierze p odstpu na zewntrz, inne zaprzgi zwikszonym chodem wyjedaj na linj frontu od strony wskazanej komend i wracaj do poprzedniego chodu. (rys. 14).

29. Z kolumny odwodowej do szyku rozwinitego (zwartego) na komend: szyk rozwinity (zwarty) marsz! Dla sformowania szyku rozwinitego dowdcy plutonw zachowuj kierunek i chd, czoowe zaprzgi bior p odstpu w prawo, tylne wyjedaj na linje frontu z lewej strony czoowych; dla sformowania szyku zwartego dowdca 1 go plutonu zachowuje kierunek i chd, dowdca 2-go plutonu bierze od niego odstp 12-tu krokw, poczem zaprzgi zachowuj si jak wyej (rys. 15).

30. Dla przejcia z kolumny marszowej w szyk rozwinity w stron skrzy-

R e g u la m in A r t y l e r j i ; P o lo w e j , C z . I I . 2 1 7www.cbw.plCBW

Rys. 15.

da, daje si komend: ,,w prawo (lewo) szyk rozwinity! (zwarty)marsz!11 Na t komend, oficer czoowego plutonu zajeda w prawo (w lewo) po uku o promie-

18

n iu 3-ch krokow i jedzie w nowym kierunku, dziaony jego plutonu zajedaj w tym samym kierunku, biorc przepisan odlego i odstpy. Drugi pluton wraz z dowdc zajeda od strony wewntrznej na now linj frontu. Po dokonanej zmianie szyku dowdca nowego pierwszego plutonu, obejmuje kierunek, (rys. 16).

31. Z kolumny odwodowej w szyk rozwinity (zwarty) w stron skrzyda daje si komend: w prawo! (w lewo) szyk rozwinity] (zwarty) marsz!" Na t komend oficer plutonu ^znajdujcego si po strome wskazanej przez komend wykonuje zajedanie wraz ze swoim plutonem jak w p. 30. Drugi pluton wraz z dowdc zwraca w stron wskazan w komendzie i wyjeda przyspieszonym chodem na now linj frontu ze strony wewntrznej; objcie nowego kierunku jak w d 30 (rys. 17).

O D C ZEPIA N IE I ZA CZEPIA N IE.

.. Odczepianie i zaczepianie w ba- terji (plutonie) wykonuje si na komendy* wedug r przepisw zawartych w p.p 50 58. wiczenia dziaonu".

19

www.cbw.plCBW

33. Dla natychmiastowego rozpoczcia ognia w kierunku marszu, lub przeciwnym, daje si komend: ogie wprost! (W ty) marsz! Na t komend baterja

20

formuje szyk rozwinity wprost, poczetn na komend stj!'* zatrzymuje si, bez komendy odczepia i przygotowuje si do ognia.

34. Dla natychmiastowego rozpfbcz- cia ognia w stron skrzyda daje si komend: ogie w prawo! (w lewo)marsz!" Na t komend baterja formuje szyk rozwinity w stron przeciwn wskazanej w komendzie, poczem na komend stj! wykonuje czynnoci jak w p. 33.

PR Z Y G O T O W A N IE B A TERJI DO STRZELA NIA .

W Y B R I ZA JCIE STA N O W ISK A .

35. Miejsce, na ktrem baterja stoi i spenia swe zadanie bojowe, zwie si stanowiskiem (pozycj) baterji.

36. Stanowisko baterji wybiera jej dowdca, o ile nie zostao mu ono wyznaczone przez wysze dowdztwo.

37. Wybr stanowiska jest rezultatem wywiadu artyleryjskiego, dokonanego przez dowdc baterji, przy wspudziale oddziau wywiadowczego baterji.

38. Wywiad winien okreli przede- wszystkiem punkt obserwacyjny dowdcy

21

Rys. 17.

www.cbw.plCBW

baterji i stanowisko baterji, dalej, midzy innemi zadaniami, miejsce ustawienia przodkw, jaszczw rezerwowych i taboru .

39. Wybr miejsca dla przodkw, jaszczw i taboru dowdca baterji powierza jednemu z oficerw lub podoficerw.

40. Z chwil oddalenia si dowdcy od baterji, kierownictwo baterj przechodzi na pierwszego oficera.

41. Przy wyborze stanowiska baterji naley mie na uwadze:

a) dostosowanie si do oglnego taktycznego pooenia grupy bojowej,

b) mono wykonania otrzymanego bojowego zadania,

c) dostateczn wielko ostrzau,d) odpowiednie ukrycie przed wzro

kiem nieprzyjaciela z ziemi i powietrza, wzgldnie przy pozycjach odkrytych, odpowiednie maskowanie,

e) przy stanowiskach zakrytych mono strzelania z moliwie maym celownikiem,

f) odpowiedni do iloci dzia wielko stanowiska,

g) rwno terenu i zwizo gruntu,h) dostpny dojazd i odjazd.

22

42. Przy wyborze punktu obserwacyjnego naley mie na uwadze:

a) mono wypenienia zadania bo jowego oraz zapewnienia sobie szerokiego pola obserwacji,

b) atwo i pewno s!uby cznoci z baterj i zwierzchnictwem,

, c) moliw blisko do baterji,d) unikanie punktw atwo cigaj

cych ogie nieprzyjaciela, aby umoliwi cigo obserwacji we wszystkich fazach boju,

e) moliwe ukrycie przed okiem nieprzyjaciela. '

43. Miejsca dla przodkw i jaszczw rezerwowych powinny odpowiada nastpujcym wymaganion::

a) by ukryte przed okiem, moliwie przed strzaami nieprzy;acielskiemi i odpowiada warunkom p. 7,

b) posiada dogodny, moliwie ukryty dojazd do stanowiska baterji.

44. Po dokonanym wyborze stanowiska, dowdca baterji daje 1. oficerowi rozkaz zajcia stanowiska.

45. Na wyjtkowo trudnym terenie, lub przy zajmowaniu stanowiska w nocy, naley zawezwa 1-go oficera i dziaono*

23www.cbw.plCBW

wych do zaznajomienia si ze stanowt skiem i dostpami do, aby uatwi zajcie stanowiska.

46. Natychmiast po wyborze stanowiska naley oznaczy miejsca dziaonw, zatkniciem tyczek, lub w inny sposb i zorganizowa czno stanowiska z punktem obserwacyjnym; po zajechaniu baterji,0 ile warunki bojowe pozwalaj, przystpi do udoskonalenia stanowiska pod wzgldem taktycznym i technicznym; prace w tym kierunku polegaj na usuniciu przeszkd w strzelaniu, wykonaniu robt ziemnych, zamaskowaniu dziaonw, poprawieniu dojazdw i t. p. Im duej baterja pozostaje na jednem miejscu, tem udoskonalenie stanowiska winno by do- kiadniejszem.

47. Jednoczenie z udoskonaleniem stanowiska naley urzdzi i punkt obserwacyjny. W tym celu wykona naley roboty umoliwiajce dokadn obserwacj, oraz zabezpieczajce przed wzrokiem1 ogniem nieprzyjacielskim.

48. W cigu wykonywania czynnoci, wyszczeglnionych w punktach 46 i 47, dowdca baterji jest obowizanym:

a) zorjentowa si w rozmieszczeniu

24

w ojsk wasnych i nieprzyjacielskich na terenie,

b) zorganizowa jak najcilejsz obserwacj pola walki na odcinku wasnym i ssiednich i w tym celuo ile za-' chodzi potrzebawysya patrole wywiadowcze dla szukania i zajcia pomocniczych punktw obserwacyjnych,

c) zorganizowa slui cznoci z baterj, z bezporedniein dowdztwem i z ssied niemi oddziaami,

d) obliczy daty kta, libelli, celownika i palnika dla rozpoczcia ognia na najwaniejsze punkty pozycji nieprzyjacielskiej.

49. I-szy oficer po zajciu stanowiska:

a) przygotowuje baterj do strzelania wedug p. 17. wicze dziaonu",

b) wybiera i wskazuje jeden lub wicej punktw utrwalenia w miar potrzeby,

c) nadaje dziaom kierunek zasadniczy i rwnolegy, ustalajc daty poprawek dla poszczeglnych dzia,

d) czuwa nad utrzymaniem cznoci z punktem obserwacyjnym,

e) melduje dowdcy baterji o najmniejszych celownikach dzia,

www.cbw.plCBW

f) nakazuje wykonanie robt ziemny ochronnych,

g) czuwa nad sprawnoci uzupeniania amunicji,

h) wyznacza stanowisko sanitarju-szom.

50. Dowdcy plutonw powtarzaj komendy i zarzdzenia pierwszego oficera i dogldaj ich wykonania w obrbie swoich plutonw.

51. Obowizki dziaonowych wskazane s w p. 5. wicze dziaonu"; prcz tego dziaonowi bacz, jakie numery por- rzdkowe przypadaj ich dziaom na stanowisku.

52. Szare zaprzgowe prowadz przodki i jaszcze rezerwowe ua wyznaczone miejsca, ustawiaj je i zapewniaj sobie czno z 1-szym oficerem.

53. Podoficer sanitarny dowiaduje si, gdzie znajduje si najbliszy punkt opatrunkowy, podoficer weterynaryjny wraz z rezerw ludzi i koni znajduje si przy jaszc/ach rezerwowych.

26

BA TERJA W SZYKU BO JO W Y M . STRZELA N IE.

54. Dowdca baterji kieruje ogniem baterji za porednictwem 1-go oficera, dajc mu komendy i rozkazy bezporednio gosem lub za pomoc telefonu, sygnaw, cznikw gosowych lub innym sposobem.

55. Dowdcy plutonw powtarzaj komendy 1-go oficera; o gotowoci swych plutonw do strzau daj zna podniesieniem rki.

56. Komendy dowdcy baterji tycz si caej baterji; o ile chodzi o wykonanie komendy przez cz baterji, naley komend poprzedzi dodatkiem pluton N. lub dziao M..

57. Przy strzelaniu z otwartego stanowiska, o ile z kierunku pierwszych strzaw wida, i baterja zrozumiaa cel, dowdca baterji oznajmia gono: kierunek dobry!'

58. Dla nadania dziaom baterji kierunku rwnolegego istnieje kilka sposo- d w , z ktrych dwa najczciej znajduj zastosowanie:

a) sposb wyliczenia poprawki,

27www.cbw.plCBW

b) sposb mechaniczny przez wzajemne wizowanie dzia z dziaem kieru*. kowem.

Sposb a): Pierwszy oficer staje na linji: dziao kierunkowepunkt utrwalenia lub na jej przedueniu, dziaonowy ssiedniego dziaa odmierza krokami odlego od osi .swego dziaa do wyej wskazanej linji, przyczem pierwszy oficer daje mu znak, kiedy si ma zatrzyma. Odliczon ilo krokw zamienia si na metry i dzieli przez odlego: dziao kierunkowe punk utrwalenia, wyraon w kilometrach;, iloraz wyraa poprawk w kreskach dla ssiedniego dziaa. Przy rwnych odstpach midzy dziaami poprawki dla nastpnych dzia otrzymamy mnoeniem wyliczonej poprawki przez ilo odstpw od dziaa kierunkowego.

Sposb b) Pierwszy oficer nadaje dziau kierunkowemu kierunek zasadniczy, poczem celowniczy tego dziaa wizuje po kolei na panoramy innych dzia, odczytujc gono daty. Celowniczowie kadego z tych dzia dodaj lub odejmuj od dat odnoszcych si do nich, po p penego kta, (przy d ziaach austr. 32, przy ros. 3000) nastawiaj panoramy na otrzymane

28

*ten sposb daty i wycelowuj dziaa, ywajc panoramy dziaa kierunkowego jako czasowego punktu utrwalenia.

Przy dziaach niem. naley obliczy uzupenienie daty do 3200 i nastawi ktomierz panoramy na odwrotnej stronie skali na t dat uzupeniajc.

Na komend: punkt utrwalenia n. p. komin fabryczny na lewo wtyle! wszystkie dziaa wizuj na wskazany punkt. .Odczytane daty dziaonowi zapisuj jako dat utrwalenia.

59. Rodzaje ognia w baterji s nastpujce:

a) serja bateryjna,b) serja plutonowa,c) ogie kolejny,d) ogie szybki,e) salwa,f) ogie dziaonowy.60. a) Przy strzelaniu serj bateryjn

dziaa oddaj po jednym strzale co 2 3 sekundy jedno po drugiem; zaczynajc od skrzyda podanego w komendzie,

b) przy serji plutonowej wskazany w komendzie pluton oddaje w ten sam sposb serj 2-ch strzaw;

c) przy ogniu kolejnym dziaa strze-

29www.cbw.plCBW

aj bez przerwy jedno fo drugiem, a do komendy stj! zachowujc midzy sti^lr ami odstpy czasu wskazane w komendzie. Ogie kolejny moe by rwnie na komend; wtedy kade dziao strzela na komend ognia!

d) szybki ogie: dziaa strzelaj bez kolei w miar gotowoci do strzau; szybki ogie moe by z wyznaczeniem iloci strzaw na dziao lub bez, w pierwszym wypadku kade dziao po oddaniu wskazanej iloci strzaw wstrzymuje ogie; w d ru gim podtrzymuje ogie, a do komendy stj!

e) salwa: wszystkie dziaa oddaj po jednym strzale jednoczenie;

f) ogie dziaonowy kady dziaon prowadzi ogie samodzielnie.

61. Przed rozpoczciem ognia daje si komendy jak w p. 19 i 20. wicze dziaonu", dodajc po komendzie daty palnika, komend okrelajc rodzaj i porzdek ognia: np. od prawego (lewego) serja! lub pierwszy (drugi) pluton serja! lub od prawego (lewego) co (510, 12 itp.) sekund, kolejno! lub salwa!" lub szybko po (1, 2, 3) s trzaw '.

62. Dia rozpoczcia ognia po ko-

30

L e n d a c h p. 61, daje dowdca baterji komend ognia!"

63. Pierwszy oficer powtarza komend i na jego komend ognia! baterja lub jej ez oddaje strzay.

64. O ile zachodzi potrzeba powtrzenia strzaw przy poprzednich datach, i w poprzednim porzdku i iloci, komenderuje si: powtrz!"ognia!

65. Dziaa po oddaniu strzau w se- rji lub salwie nie aduj, a do nowej komendy, jednakowo musz by gotowe do powtrzenia strzau z poprzedniemi datami, t. j. celowniczy wycelowuje dziao, a adowniczy trzyma w pogotowiu adunek z odpowiednio naskalowanym pociskiem.

66. Komenda stj! wykonuje si podug p. 24 wicze dziaonu". Daje si j dla zatrzymania ognia, przed zmian celu, rodzaju pocisku lub rodzaju ognia, dla wstrzymania wykonania mylnej komendy.

67. O ile po komendzie stj!'' cz dzia pozostaa naadowana, a nastpnie ma mie miejsce zmiana celu, pocisku lub zaczepienie baterji, daje si komend: wy- pal! Na t komend naadowane dziaa strzelaj i wicej nie aduj.

68. Dla poprawienia mylnej lub myl-

31www.cbw.plCBW

nie wykonanej komendy po komendzie stj, komenderuje si: wr!*' Na t komend dziaa wracaj do poprzednich dat.

69. Gdy ostatnie dziao porzdkowe odda strza, dowdca danego plutonu oznajmia o tern okrzykiem: oddane!, ktry pierwszy oficer powtarza dowdcy baterji.

70. O kolejne dziao (pluton) nie moe odda strzau, dowdca plutonu o- znajmia: dziao; (pluton) Nopuszczone!" Kolej oddania strzau przechodzi do nastpnego dziaa (plutonu).

71. W razie, gdy kierunek rwno- legy nadany dziaom przez pierwszego oficera nie jest cile rwnolegym, dowdca baterji na stanowisku zakrytem poprawia go komend: ,,dziao Ntyle=to np. (2, 3, 5) wicej(mniej).

72. O ile naley ogie baterji zczy lub rozdzieli, dowdca baterji daje komend: do (od) dziaa N po tyle-to (3, 4, 7) zcz!(rozdziel!")

73. Poprawki libelli wykonuje si na komend: libella tyle-to (np. 2, 4, 5) wicej (mniej!)"

* 74. W razie potrzeby serji ognia

32

fcodam i, daje si komend: celownik oo! palnik 00! schody! Trzecie dziao nastawia celownik i palnik na wskazane daty, dziaa stojce z prawej strony 3-go, zmniejszaj daty schodami po 200 metrw, a dziaa stojce z lewej strony zwikszaj daty w ten sam sposb. Dowdca baterji moe wskaza w komendzie inn wysoko schodwnp. schody po 1001

ZA SILA NIE AMUNICJ.

75. Troska o naleyte i we waciwym czasie zaopatrzenie baterji w amunicj naley do oficera (st. kaprala) zaprzgowego. W tym celu musi on wiedzie, gdzie si znajduje czoowa kolumna an.u- nicyjna i zna drog do niej.

76. Baterja bezporednio czerpie amunicj z jaszczykw dziaonowych. Gdy ten zapas jest na wyczerpaniu, pierwszy oficer da od oficera (st. kaprala) zaprzgowego przysania jednego lub kilku jaszczw rezerwowych. Jaszcze te podjedaj do baterji, pozostawiaj aduaki, a same zabrawszy skrzynki z wystrzelonemi uskami, odjedaj z niemi do czoowych kolumn

R efu l& n ia Artylerji Polowej. Cz. II. 8 00www.cbw.plCBW

amunicyjnych, aby tam wymieni w /s trz ^ lone uski na adunki.

77. O ile jaszcze rezerwowe nie s w stanie podjecha z powodu silnego ognia nieprzyjaciela, lub waciwoci terenu, pierwszy oficer zarzdza dostaw adunkw ludmi, ktrzy przynosz skrzynki z adunkami. odnoszc do jaszczw skrzynki z wy- strzelonemi uskami.

78. adunki z przodkw dziaowych naley uwaa jako rezerw adunkw, ktrej si uywa w ostatecznoci.

79. W pewnych wypadkach mona zarzdzi dostaw na stanowisko caego zapasu adunkw z jaszczw rezerwowych, dla uniknicia w czasie strzelania podjedania tyche do baterji.

80. Rachunek wystrzelonych adunkw prowadz dziaanowi, meldujc o mm na zapytanie dowdcom plutonw i pierwszemu oficerowi; oglny rachunek naley do oficera (st. kaprala) zaprzgowego.

81. Zamiana rannych i zabitych ludzi, koni, jak rwnie uszkodzonych czci materjau artyleryjskiego, dokonywa si na rozkaz pierwszego oficera pod kierownictwem dowdcw plutonw.

PARK BA TERJI.

82. Miejsce ustawienia dzia baterji w czasie spoczynku nosi miano parku.

83. Baterja poza obrbem dziaalnoci nieprzyjaciela ustawia si w parku zwykle w szyku zwartym.

84. W obrbie dziaania nieprzyjaciela park naley ukry przed obserwacj z ziemi i powietrza, korzystajc z waciwoci terenu; w tym wypadku aden szyk nie obowizuje.

ZN AKI SZABL, O ZN A CZAJCE K O M ENDY PRZY W ICZEN IA CH B A '

TER JI.

Przy dawaniu rozkazw znakami, dowdca baterji powinien zaj takie stanow isko, aby go caa baterja widziaa i zarazem mogfa wnioskowa z jego stanowiska o zmianie szyku, jaka ma nastpi.

1. Zbirka: szabla (trzcina) pionowo do gry w wycignitej poziomo w prawej rce.

35www.cbw.plCBW

2. Baczno (uwaga): rka i szabl do gry pionowo wycignite.

3. Marsz: pozycja jak na baczno", kolisty ruch w przegubie, poczem rka z szabl opada na d.

4. Stpem: szabl pionowo do gry wzniesion opuci na udo.

5. Kusem: znak stpem powtrzy kilkakrotnie.

6. Galopem; ruch kolisty naprzd szabl pionowo do gry wzniesion.

7. Stj: szabl z pozycji znaku baczno" powolnym ruchem opuci wraz z rk w prawo na d.

8. Szyk zwarty w prawo (lewo): szabla trzymana poziomo nad gow sztychem w prawo (!ewo).

9. Szyk rozwinity w prawo (lewo): szabl trzyman w -pozycji dla szyku zwartego wykonywa ukucia w odpowiedni stron.

10. Kolumna marszowa od prawego (lewego): ukucia szabl poziomo w prawo (lewo).

11. Kolumna odwodowa od prawego (lewego): szabla opuszczona na plecy sztychem na d przez prawe (lewe) rami.

12. W prawo (lewo) zajedaj: szabl

W

i rk trzyman poziomo na wysokoci ramion, zatoczy kilkakrotnie pkole w kierunku zajedania.

13. W lewo w ty: ruch kolisty szablnad gow w lewo. _

14. W prawo w ty: ruch kolisty szabl z prawej strony, jak przy ciciu, po* wtrzony kilkakrotnie.

15. Za mn: szabl podniesion do gry trzyma rkojeci na wysokoci konierza. u, x

16. Odczep i zaczep: szabl, trzyman w poziomo wycignitej w prawo rce sztychem na d, wykona ruch w kierunku zaczepiania, ognia (marszu).

87www.cbw.plCBW

S P I S R Z E C Z Y :

Uwagi oglne. .........................................Szyki baterji . . . . . . . , .Ruchy b aterji................................................Zmiana kierunku ruchuZmiany s z y k w .........................................Odczepianie i zaczepianie . . . . . Przygotowanie baterji do strzelania. Wy-

br i zajcie stanowiska . . . Baterja w szyku bojowym. Strzelanie . Zasilanie amunicj . . . . . . .Park baterji............................. ..... . . .Znaki szabl oznaczajce komendy przy

wiczeniach baterji ," . . . ,

s r. 8 3 8

10 13 19

21273335

35

www.cbw.plCBW

Rys. 5.

www.cbw.plCBW

Rys . 10.

www.cbw.plCBW

Rys. 1.www.cbw.plCBW

Rys. 12.www.cbw.plCBW

Rys. 13.

www.cbw.plCBW

Rys. 14,

www.cbw.plCBW

Rys. 16.

www.cbw.plCBW

www.cbw.plCBW

www.cbw.plCBW

www.cbw.plCBW

CBW Warszawa

nr inw.: B16 - 307121

MG 23673 Cz. 2 1919 r.

www.cbw.plCBW

REGULAMIN Artylerji Polowej Lekkiej. Cz II. WICZENIA BATERJIUWAGI OGLNESZYKI BATERJIRUCHY BATERJIZMIANA KIERUNKU RUCHUZMIANY SZYKWODCZEPIANIE I ZACZEPIANIEPRZYGOTOWANIE BATERJI DO STRZELANIA. WYBR I ZAJCIE STANOWISKABATERJA W SZYKU BOJOWYM. STRZELANIEZASILANIE AMUNICJPARK BATERJIZNAKI SZABL, OZNACZAJCE KOMENDY PRZY WICZENIACH BATERJISPIS RZECZY