Referat z publikacji Donalda/Deirdre N. McCloskey:

„The Rhetorics of Economics”

Piotr Mielechow

Niniejszy referat dotyczy tekstu profesora Donalda McCloskey’a z 1983r. Donald McCloskey był ekonomistą i ekonomistą historykiem, którego szczególnym zainteresowaniem była retoryka, a potem szersze sprawy językowe w nauce ekonomii. Uważał on, że język miał ogromne znaczenie w kształtowaniu ekonomii jako nauki. Pracował między innymi na uniwersytetach w Iowa czy Chicago. Piszę o nim w czasie przeszłym nie dlatego, że ten człowiek nie żyje, tylko dlatego, że przestał istnieć nie umierając: Donald McCloskey zmienił w połowie lat 90-ych płeć i nazywa się Deirdre McCloskey. Deirdre McCloskey może już z pełną swobodą nosić damskie ubrania (Donald robił to od 11 roku życia). Nie zmieniła poglądów i nie przestała pisać, wydała książkę „Crossing: a Memmoir”, która osiągnęła większy sukces niż dzieła Donalda. (chociaż może duże znaczenie ma tutaj dość drastyczna zmiana rynku)

                                      

Retoryka :

Odkryta przez Cycerona, Arystotelesa, sprowadzona do parteru przez Cartezjusza

Może być zorganizowana jak u Arystotelesa: stworzenie, aranżacja, dostarczenie, styl

W. Booth: sprawdzanie tego w co wierzymy, niekoniecznie udowadnianie tego, co prawdziwe

W. Booth: odkrywanie usprawiedliwionych wierzeń i udowadnianie ich w dyskusji

W. Booth: poszukiwanie wiedzy wniosków przez konwersacje

Postawy w dyskusji w ekonomii Oficjalna, czyli modernizm i nieoficjalna

(„ukryta”, codzienna) Nieoficjalna ma szersze podstawy i większą

swobodę Przeciwnicy oficjalnej mówią o niej

pogardliwie: przechodni pkt. widzenia (modernizm uznaje, że wszelka pewna wiedza pochodzi z dokonań naukowców początku 20-ego wieku)

Znaczna większość ekonomistów popiera modernizm w nauce

Metodologia modernizmu

Najbardziej znane teksty: M. Friedman „The Methodology of Positive Economics”, G.Becker i G.Stigler „De Gustibus Non Est Disputandum”

Związana z „szkołą” Chicago w ekonomii Metodologia oficjalna narzuca ekonomii jako

nauce standardy, które wywodzą się z filozofii Zgodna z poglądami Kartezjusza: logika rządzi

rozumowaniem, prawdziwe tylko to co niepodważalne i w co nie możemy wątpić

Pryncypia modernizmu:

Przewidywanie i kontrola to cele nauki Tylko fakty obserwowalne mają znaczenie Obserwacje wymagają eksperymentów Jedynym sposobem obalenia teorii jest obalenie jej

wniosków przez wyniki eksperymentu Wiedza nie wyrażona liczbowo jest uboga Introspekcja, historia, wiara, moralność mogą być

zapalnikiem odkrycia, nie mogą być usprawiedliwieniem hipotez

Rozróżnianie jest naukowe i nienaukowe rozumowanie Naukowo wytłumaczone zajście jest podległe

panującym prawom Naukowcy nie wypowiadają się w kwestii sztuki i

moralności To co nie spełnia tych warunków jest iluzją!!!

Modernizm ma przeciwników

W filozofii: J. Dewey, L. Wittgenstein, M. Polanyi

J. Dewey, L. Wittgenstein skrytykowali domniemanie, że nauka robi postępy zgodnie z sceptycyzmem Kartezjusza

W ekonomii K. Popper, P. Feyerabend... Przeciwnikami są sami ekonomiści, którzy

omijają (świadomie lub nie) restrykcyjne ograniczenia modernizmu

Dlaczego modernizm jest złą metodologią? Nieoficjalna retoryka stoi w sprzeczności z

modernizmem (i dzięki Bogu) Wymagania jakie stawia (fakty, obserwacje

niewątpliwe) ograniczają naukę i naukowców (Polanyi: „nierealne standardy modernizmu (...) ograniczyć mogą do dobrowolnego imbecylizmu”)

Modernizm jest przestarzały w filozofii! (tu widać błąd received view, czy ekonomiści to nekrofile?)

Falsyfikacja jest nieprzekonująca ze względu na dodatkowe hipotezy, które mogą „psuć” wnioskowanie

Dlaczego modernizm jest złą metodologią cd.? Przewidywanie jest niemożliwe w ekonomii

(teoria ewolucji nie przewiduje) Wąski do absurdu, jeżeli brany na serio Modernistyczne metody zatrzymałyby postęp

(przykłady z historii: Galileusz i jego „dzikie” analogie, brak statystyk potwierdzających Keynesa)

Każda metoda jest arogancka i pretensjonalna. Nie ma wyroczni, która wie co dobre, co owocne, pożyteczne.

Dlaczego modernizm jest złą metodologią cd.? „Legislator” staje się wróżką, ponieważ wie

jak kształtować naukę. „Bogowie” Einsteina ze śmiechu chodzą po

ścianach widząc próby modernistów Inne nauki nie naśladują modernizmu (nawet

matematyka nie idzie już śladami D.Hilberta) Wszędzie spotykamy się z tezami, z którymi

nie dyskutujemy, bo tak mówi teoria Ekonomiści muszą często dostosowywać swą

pracę do teorii

Nieoficjalna retoryka w cieniu modernizmu G. Stigler (!)wydał obserwacje retoryki

nieoficjalnej w „The Conference Handbook” Wiele znanych teorii nie ma potwierdzenia

(jednoznacznego) w rzeczywistości. Ekonomiści zgadzają się z nimi jednak

Oficjalna argumentacja ekonomistów jest często pochodną ich przekonań, obserwacji, opowieści itp., nie mogą oczywiście tego „wywlekać” na światło dzienne

PPP przykładem niemożności zastosowania nieoficjalnej retoryki, gdy oficjalna zawodzi

Nawet modernista używa sztuczek literackich Przykładem „Foundations” Samuelsona Autor jawi się jako przytłaczający ekspert w

dziedzinie matematyki Odwołuje się do autorytetów (Keynes...) Rozluźnia założenia przy użyciu trybu

przypuszczającego (podstępny gość) Gospodarka 1,2-u sektorowa (nie ma takiej dla

modernisty) Używa analogii i metafor. Ekonomia jest

metaforyczna...

Niewidzialna ręka rynku, teoria gier itp.. Sprowadzenie świata do modeli jest metaforą Metafora to myślenie, rozumowanie G. Becker: dzieci to dobra trwałego użytku –

wymaga nowego spojrzenia Ekonomiczne alegorie – wyjaśniają modele,

zależności C.S. Lewis: jakakolwiek mowa o przyczynach,

skutkach jest metaforyczna

Nie bać się

Alternatywą dla modernizmu nie jest irracjonalizm (irracjonalne jest ograniczanie argumentacji)

Modernizm barierą zatrzymującą zło i anarchię (argument stary jak retoryka)

Rezygnacja z modernizmu nie oznacza rezygnacji nauki z dążenia do prawdy

Co może poprawić retoryka?

Sposób pisania (nie musi być w konwencji, koniec z brakiem szacunku dla czytelnika)

Nauczanie (mniej aksjomatów, więcej myślenia)

Lepsza kolonizacja (ekonomia podbija nowe tereny, jest jednak niejasna )

Lepsze wyniki nauki Lepsze nastawienie ekonomistów do siebie.