RAPORT - dom.gratka.pldom.gratka.pl/materialy/Raport_z_rynku_nieruchomosci_roczny_2015.pdfRaport...

RAPORT2015

Kredyt na mieszkanie w 2016 roku

Polski rynek nieruchomości okiem ekspertów

MdM w dużym mieście

Rynek najmu w Polsce

http://esticrm.pl/

20. Kredyt na mieszkanie w 2016

46. MdM w dużym mieście

5. Jakichnieruchomościszukali Polacy w 2015 roku? 7. Cenynieruchomościw 2015 roku na rynku wtórnym

11. Strukturasprzedażynieruchomościw2015roku

16. Podsumowanie ryn-ku kredytów hipotecznych w 2015 roku

20. Kredyt na mieszkanie w 2016 roku – jakie zmiany nasczekają?

22. Współpracamiędzybiuraminieruchomości– kluczdosatysfakcjiklienta

26. Co dzisiaj pomaga w sprzedażynieruchomo-ści?Innowacjewzawodziepośrednika

29. Dynamiczny rozwój rynku najmu w Polsce

32. Ryneknieruchomościw 2015i2016roku– podsumo-wanie i prognoza Brand Ma-nageraGratkiNieruchomościKrzysztofaKowalkowskiego

36. Polski rynek nierucho-mościokiemekspertów – podsumowanie roku 2015 i prognozyna2016

43. Polacyinwestująwnie-ruchomościzagranicą

46. MdMwdużymmieście–jakiesąmożliwościkupnamieszkaniazdopłatąwwybra--nych miastach w Polsce

56. Zarządzanienajmemnieruchomości,czyliomałopopularnej na polskim rynku usłudze

59. Dobrylokalusługowo--handlowy–cowartowiedzieć,zanim go wynajmiemy?

61. Wywiady Gratki – podsumowujemy rok 2015 z przedstawicielamirynkuwtórnego i pierwotnego: Prezydentem PFRN Leszkiem A. Hardkiem Dyrektorem Generalnym PZFD KonrademPłochockim

67. ŚniadaniabiznesoweGratka.pl w 2015 roku

SpistreściRaportstrona 3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gratka.pltojedenznajbardziejrozpoznawalnychpolskichserwisówzogłoszeniaminieruchomości.

Odponad15 latkoncentrujemysięnaefekciefinalnym, jakim jestdoprowadzeniedoskojarzeniaobustrontransakcjikupna/sprzedażynieruchomości.

Gratka.pl to ponad milion ofert nieruchomości z kategorii mieszkań, działek, gruntów, garażyi lokali użytkowych, które można wyszukiwać na mapie w interesującym użytkownika obszarze. Zserwisemwspółpracujeponad3600biurnieruchomościiponad500deweloperów.

Serwisjestdostosowanydowszystkichurządzeńmobilnych.WprzeglądarkachmobilnychużytecznośćzapewniatechnologiaRWD.NaurządzeniazsystemamiiOS,AndroidiWindowsPhone-powstaładar-mowaaplikacja,dobrzeocenionaprzezużytkownikówiklientówzaułatwieniekontaktumiędzynimi.

Metodologia analiz: Gratka.plOpracowanie:zespółredakcyjny:Gratka.pl

SerwisGratka.plnależydo

Raportstrona 4

JakichnieruchomościszukaliPolacyw2015roku?Raportstrona 5

Jakich nieruchomości szukali Polacy w 2015?

WedługdanychzserwisuGrat-ka.pl,Polacyszukajągłównienieruchomościmieszkalnych.Większośćtransakcji,któreodbywająsięnarynkutoza-kupmieszkańlubichnajem.Najwięcejosób,poszukującychmieszkańdozakupujestwwojewództwiełódzkim–toaż57 proc. wszystkich osób od-wiedzającychserwisGratka.pl z tego regionu. Natomiast najwięcejchętnychnanajemmieszkania jest w wojewódz-twie opolskim – 27 proc.

Specyficznymrynkiemwskalicałegokrajujestregionpodkar-packi–tamaż33proc.wszyst-kichposzukującychjestzain-teresowanych zakupem domu. Najemców tego typu nierucho-mościjestniewielu–najwięcejjest ich w województwach: lubuskim,opolskimczywarmiń-sko – mazurskim (po 3 proc.).

Mniejszeznaczeniewśródpo-szukującychmajątakienieru-chomościjak:lokaleużytkowe

nasprzedażlubwynajem,a takżedziałkinasprzedażlubdowydzierżawienia.

Lokalamiużytkowymidozakupu zainteresowane najbardziejsąosobyw wo-jewództwach: kujawsko – pomorskim i lubelskim (5proc.).,najemtegotypunieruchomościatrakcyjnyjest dla osób z województwa opolskiego – 16 proc.

Działkidozakupunajbar-dziejposzukiwanesąwwojewództwie podkarpac-kim–16proc.,adowydzier-żawieniawwojewództwieopolskim – 3 proc.

JakichnieruchomościszukaliPolacyw2015roku?Raportstrona 6

dolnośląskie

kujawsko-pomorskie

lubelskie

lubuskie

łódzkie

małopolskie

mazowieckie

opolskie

podkarpackie

podlaskie

pomorskie

śląskie

świętokrzyskie

warmińsko-mazurskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

WojewództwoZakup Najem

47%

48%

43%

55%

57%

56%

49%

39%

14%

50%

51%

48%

56%

47%

52%

49%

21%

20%

17%

21%

15%

16%

23%

27%

21%

9%

20%

23%

15%

19%

19%

20%

Mieszkanie

Zakup Najem

14%

10%

17%

6%

12%

8%

7%

3%

33%

19%

10%

14%

12%

8%

13%

12%

1%

2%

2%

3%

1%

1%

2%

3%

2%

1%

2%

1%

2%

3%

1%

2%

Dom

Zakup Najem

1%

5%

5%

3%

1%

1%

1%

2%

1%

1%

2%

1%

1%

2%

2%

1%

5%

1%

1%

5%

4%

6%

8%

16%

11%

6%

5%

5%

5%

6%

4%

4%

Lokal użytkowy

Zakup Najem

3%

6%

5%

1%

4%

3%

4%

2%

14%

9%

5%

3%

5%

7%

3%

3%

2%

2%

2%

1%

1%

2%

1%

3%

1%

1%

2%

1%

1%

2%

1%

2%

Działka

Inne

6%

6%

8%

5%

1%

7%

5%

5%

3%

4%

3%

4%

3%

6%

5%

7%

Cenynieruchomościw2015rokunarynkuwtórnymRaportstrona 7

średnia cena styczeń 2015

średnia cena grudzień 2015

Różnica styczeń/grudzień

2015

279 460

225 420

285 130

186 610

210 990

398 840

540 560

220 900

242 580

230 530

378 280

182 290

239 480

221 540

297 570

272 440

273200

233520

284810

187300

223230

394630

552820

216100

253090

232420

383580

183850

224580

223150

309690

273060

-2,3%

3,5%

-0,1%

0,4%

5,5%

-1,1%

2,2%

-2,2%

4,2%

0,8%

1,4%

0,8%

-6,6%

0,7%

3,9%

0,2%

dolnośląskie

kujawsko-pomorskie

lubelskie

lubuskie

łódzkie

małopolskie

mazowieckie

opolskie

podkarpackie

podlaskie

pomorskie

śląskie

świętokrzyskie


wielkopolskie

zachodniopomorskie

Województwo

Średnie ceny ofertowe mieszkań w poszczególnych województwach

Ceny nieruchomości w 2015 roku na rynku wtórnym


Zmiany cen ofertowych m kw. mieszkania w miastach wojewódzkich na rynku wtórnym, styczeń/grudzień 2015

Białystok

Bydgoszcz

Gdańsk

Gorzów Wielkopolski

Katowice

Kielce

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Opole

Poznań

Rzeszów

Szczecin

Warszawa

Wrocław

Miasto Styczeń 2015

Grudzień 2015

Zmiana ceny styczeń

/grudzień

5 047

3 830

6 603

3 180

4 463

4 193

6 958

5 164

4 360

4 663

4 973

5 917

5 430

4 784

8 941

6 539

5012

3800

6630

3100

4430

4201

6940

5105

4370

4660

4980

5940

5420

4800

8900

6528

-1%

-1%

0%

-3%

-1%

0%

0%

-1%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

1 pokojowe

Styczeń 2015

Grudzień 2015


/grudzień

4 891

4 177

6 310

3 454

4 789

4 296

7 043

5 110

4 476

4 604

4 444

6 422

5 160

4 333

8 453

6 138

4899

4160

6300

3450

4790

4300

7060

5115

4486

4640

4500

6430

5170

4350

8456

6150

0,2%

-0,4%

-0,2%

-0,1%

0,0%

0,1%

0,2%

0,1%

0,2%

0,8%

1,2%

0,1%

0,2%

0,4%

0,0%

0,2%

2 pokojowe

Styczeń 2015

Grudzień 2015


/grudzień

4 578

3 994

5 800

3 017

4 502

4 340

6 580

5 028

4 537

4 445

4 560

5 792

4 618

4 347

8 573

5 769

4570

4000

5790

3025

4500

4350

6590

5040

4520

4440

4570

5790

4600

4320

8560

5750

-0,2%

0,2%

-0,2%

0,3%

0,0%

0,2%

0,2%

0,2%

-0,4%

-0,1%

0,2%

0,0%

-0,4%

-0,6%

-0,2%

-0,3%

3 pokojowe


Zmiany cen ofertowych m kw. domu w miastach wojewódzkich na rynku wtórnym, styczeń/grudzień 2015

Białystok

Bydgoszcz

Gdańsk


Katowice

Kielce

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Opole

Poznań

Rzeszów

Szczecin

Warszawa

Wrocław

Miasto Styczeń 2015

Grudzień 2015


/grudzień

2223

3177

4536

2352

3573

3294

4639

3252

3508

3079

2999

3649

3063

3369

5555

4054

2300

3100

4580

2395

3700

3140

4530

3455

3470

3140

3050

3740

3190

3390

5400

4060

3,3%

-2,5%

1,0%

1,8%

3,4%

-4,9%

-2,4%

5,9%

-1,1%

1,9%

1,7%

2,4%

4,0%

0,6%

-2,9%

0,1%

Bliźniak

Styczeń 2015

Grudzień 2015


/grudzień

2733

2975

3894

2595

3932

3216

4893

3487

3100

3379

3526

3500

2934

3364

5704

4098

2744

2920

3996

2455

3900

3040

4904

3333

3000

3305

3620

3600

2930

3340

5759

4080

0,4%

-1,9%

2,6%

-5,7%

-0,8%

-5,8%

0,2%

-4,6%

-3,3%

-2,2%

2,6%

2,8%

-0,1%

-0,7%

1,0%

-0,4%

Szeregowy

Styczeń 2015

Grudzień 2015


/grudzień

3237

3317

4650

2699

3910

3603

4455

3715

3658

3562

2771

4298

3652

3984

5673

4526

3122

3270

4700

2740

4001

3605

4500

3700

3745

3640

2770

4258

3650

3969

5650

4430

-3,7%

-1,4%

1,1%

1,5%

2,3%

0,1%

1,0%

-0,4%

2,3%

2,1%

0,0%

-0,9%

-0,1%

-0,4%

-0,4%

-2,2%

Wolnostojący


średnia cena styczeń 2015

średnia cena grudzień 2015

Różnica styczeń/grudzień

2015

279 460

225 420

285 130

186 610

210 990

398 840

540 560

220 900

242 580

230 530

378 280

182 290

239 480

221 540

297 570

272 440

273200

233520

284810

187300

223230

394630

552820

216100

253090

232420

383580

183850

224580

223150

309690

273060

-2,3%

3,5%

-0,1%

0,4%

5,5%

-1,1%

2,2%

-2,2%

4,2%

0,8%

1,4%

0,8%

-6,6%

0,7%

3,9%

0,2%

dolnośląskie

kujawsko-pomorskie

lubelskie

lubuskie

łódzkie

małopolskie

mazowieckie

opolskie

podkarpackie

podlaskie

pomorskie

śląskie

świętokrzyskie


wielkopolskie

zachodniopomorskie

Województwo

Średnie ceny ofertowe domów w poszczególnych województwach

Strukturasprzedażynieruchomościw2015rokuRaportstrona 11

Struktura sprzedaży nieruchomości w 2015 roku

Około65proc.pol-skichmieszkańzrynkuwtórnego,oferowanychw 2015rokudosprze-daży,miałoponad14lat,reszta to lokale wybu-dowane po roku 2000. Najwięcejlokaliponadczternastoletnich pro-ponowanodosprzedażywOpolu–85proc.całejofertyrynkowejwtejlokalizacji.

Zdrugiejstrony–najwię-cejmieszkańwybudowa-nych w ostatnich czter-nastulatachoferowanodosprzedażywKrako-wie-46proc.całejofertysprzedażowejmieszkańna rynku wtórnym w tym mieście.

Jeślichodziostrukturęsprzedażymieszkańzewzględunaliczbępo-koitodominowaływewszystkich analizowa-nych miastach mieszka-nia 2- i 3-pokojowe.

Mieszkania wybudowaneprzed rokiem

2000

Mieszkania wybudowane

międzylatami 2000 - 2015

78%

72%

65%

70%

75%

76%

54%

78%

77%

64%

85%

64%

64%

77%

60%

66%

65%

22%

28%

35%

30%

25%

24%

46%

22%

23%

36%

15%

36%

36%

23%

40%

34%

35%

Białystok

Bydgoszcz

Gdańsk


Katowice

Kielce

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Opole

Poznań

Rzeszów

Szczecin

Warszawa

Wrocław

OGÓŁEM

Miasto

Struktura mieszkań na sprzedaż na rynku wtórnym


1 pokój 2 pokoje 3 pokojeWięcej niż

3 pokoje

4%

14%

9%

17%

14%

18%

15%

10%

14%

18%

21%

19%

8%

15%

5%

9%

10%

59%

52%

58%

39%

53%

48%

50%

48%

45%

52%

35%

55%

55%

49%

41%

47%

46%

32%

25%

26%

35%

27%

27%

27%

28%

30%

26%

34%

20%

33%

25%

35%

33%

31%

5%

9%

7%

9%

6%

6%

8%

14%

10%

5%

10%

6%

4%

11%

18%

11%

13%

Białystok

Bydgoszcz

Gdańsk


Katowice

Kielce

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Opole

Poznań

Rzeszów

Szczecin

Warszawa

Wrocław

OGÓŁEM

Miasto

Struktura wynajmu mieszkań ze względu na liczbę pokoi

1 pokój 2 pokoje 3 pokojeWięcej niż

3 pokoje

12%

8%

6%

7%

9%

9%

14%

7%

11%

10%

6%

10%

9%

8%

9%

10%

10%

35%

40%

38%

32%

34%

38%

39%

32%

43%

39%

36%

39%

36%

34%

34%

41%

36%

38%

40%

36%

43%

40%

37%

34%

43%

35%

35%

40%

36%

40%

38%

38%

36%

36%

15%

12%

20%

18%

17%

16%

14%

19%

10%

16%

18%

15%

20%

20%

18%

13%

18%

Białystok

Bydgoszcz

Gdańsk


Katowice

Kielce

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Opole

Poznań

Rzeszów

Szczecin

Warszawa

Wrocław

OGÓŁEM

Miasto

Struktura sprzedaży mieszkań ze względu na liczbę pokoi



bliźniak szeregowy wolnostojący

8%

24%

24%

7%

20%

28%

18%

26%

11%

10%

8%

22%

4%

27%

27%

26%

22%

5%

8%

12%

3%

13%

1%

3%

8%

2%

2%

18%

11%

10%

2%

3%

7%

6%

87%

68%

64%

90%

67%

70%

79%

67%

88%

88%

74%

67%

86%

71%

70%

68%

72%

Białystok

Bydgoszcz

Gdańsk


Katowice

Kielce

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Opole

Poznań

Rzeszów

Szczecin

Warszawa

Wrocław

OGÓŁEM

Miasto

Struktura sprzedaży domów ze względu na typ budynku

http://www.polnoc.pl/

Podsumowanie rynku kredytów hipotecznych w 2015 rokuRaportstrona 16

Podsumowanie rynku kredytów hipotecznych w 2015 roku

Zanamirok2015pełenno-wych regulacji na rynku kre-dytowymorazzaskakującychzdarzeńnarynkuwalutowym.Ostatniemiesiąceokazałysiędośćburzliweprzedewszyst-kim dla posiadaczy kredytów hipotecznych. Jednym z powo-dówbyłwprowadzonyprzezKomisjęNadzoruFinansowegowymóg posiadania 10-procen-towegominimalnegowkładuwłasnego.Dlapotencjalnegokredytobiorcy,zainteresowa-nego kredytem mieszkaniowym wwysokości300tys.złotych,oznaczałotokoniecznośćwnie-sieniakwoty30tys.złotychześrodkówwłasnych.Todośćznaczneobciążenie,zważywszynafakt,żew2014r.opera-cjatakakosztowaładwarazymniej,czyli15tys.złotych.

Wyższy wkład własny

Obowiązekzapłatywyższegowkładuwłasnegoniewpłynąłjednak negatywnie na zain-

teresowanie kredytami hipo-tecznymi. Jak wynika z raportu ZwiązkuBankówPolskichAMRONSARFiN,podsumo-wującegorynekhipotecznypoIIIkwartałach2015roku,odstyczniadowrześniaubiegłegoroku podpisano 132 618 umów kredytowychnałącznąkwotę28,7mldzłotych.Wartozazna-czyć,żewanalogicznymokresie2014 roku liczba zawartych umówbyłamniejszaiwyniosła131094,aichwartość27,7mldzłotych.

NiestetywedługzaleceńRe-komendacjiSw2016r.nastąpidalszy wzrost wymaganego wkładuwłasnegoibędziewynosićodpowiednio15proc.,a w 2017r.20proc.Noweregulacjepozostawiająjednakbankommożliwośćdalszegoudzielania kredytów z 10 proc. wkłademwłasnymprzyopcjiz dodatkowymubezpieczeniembrakującejkwoty.Dobrąinfor-macjądlaosóbnie

posiadającychwystarczającychśrodkówjestto,żejużgrudniu2015r.częśćbankówzapowie-działa,żenadalbędzieudzielaćkredytyz10proc.wkłademwłasnym,oczywiścieprzyspeł-nieniu wymogów stawianych przezKNF,czylizastosowaniuodpowiedniego ubezpieczenia. Pamiętajmyrównieżofunk-cjonowaniuprogramuMdM,w ramachktóregoistniejemoż-liwośćrządowegodofinanso-waniawkładuwłasnegonawetdo 30 proc.

Niskie stopy procentowe, tanie kredyty

Rok2015należyuznaćzajedenz najlepszych okresów dla posiadaczyzobowiązańmiesz-kaniowychwyrażonychwPLN.Wmarcuubiegłegorokumiałabowiemmiejsceobniżkastópprocentowych dokonana przez NarodowyBankPolskiitoażo 50 pkt. bazowych. Na skutek tego wydarzenia podstawowa stopaNBP(stopareferencyjna),będącajednocześniebench-markiemdlastópobowiązują-cychnarynkumiędzybanko-

wym,zaczęławynosićrówne1,50proc.Operacjatasprawiła,żestopaWIBOR3M,którawrazzmarżąkredytowąstano-wi oprocentowanie kredytów hipotecznych,odmarca2015zaczęłaporuszaćsięwwąskimprzedziale1,65-1,73proc.

BardzoniskawartośćstopyWI-BOR 3M oraz stabilny poziom marżkredytowychsprawiły,żew 2015 roku kredyty hipotecz-newPLNbyłyjednymiznajtań-szych w historii polskiego rynku finansowego.

Zły rok dla frankowiczów

Wzupełnieinnejsytuacjizna-leźlisięposiadaczekredytówdenominowanychwefrankachszwajcarskich. Na skutek nie-korzystnychzmian,któremiałymiejscenarynkuwalutowym,podwyższeniuuległazarównomiesięcznaratazwiązanazespłatązobowiązania,jakicałko-witesaldozadłużenia.

Nadługowpamięcikredyto-biorcówfrankowychpozostaniegłośnewydarzeniezestycznia2015roku,kiedytonaskutekdecyzji SNB (Szwajcarski Bank Narodowy),dotyczącejuwol-nieniakursufrankaszwajcar-skiegowzględeminnymwalut,kurswymianyCHF/PLNwzrósłzpoziomu3,50złdoponad4,30zł,momentamiprzekra-czającpoziom5złotych.Sytu-acjatawywołałanagływzrostratpłaconychprzezkredyto-biorcóworazsaldazadłużenia.


Artykuł sponsorowany

http://feniksfinanse.pl/


Problemokazałsiępoważnytakżedlasamychbanków,w przypadkuktórychnastąpiłspadekwartościzabezpieczeń(nieruchomości)wstosunkudoudzielonych kredytów.

Niedługopotymwydarzeniuw mediach burzliwie dyskuto-wano na temat tzw. pomocy dla frankowiczów.Najwięksieko-nomiściorazpolitycywyprze-dzalisięwformułowaniupomy-słówrozwiązującychtękwestię.Wśródhaseł,którepojawiałysięnajczęściej,byłoprzewalu-towaniepokursiez dniauru-chomieniakredytu,umorzenieczęścizadłużenia,czypowoła-niespecjalnychfunduszymają-cychwspieraćkredytobiorców,którzyznajdąsięwtrudnejsytuacji materialnej.

Oczywiścienajbardziejgorącedyskusjedotyczyłytematuźró-dełfinansowaniatejpomocy.Najczęściejstawianympyta-niempozostawałakwestia,czytylkobankipowinnyponieśćkoszty wprowadzenia progra-muwspierającegofrankowi-czów,orazewentualniew jakiejwysokościmiałybyw nichpartycypować.

Należyzaznaczyć,żeproblemzobowiązańfrankowychmożestanowićdużezagrożeniedlastabilnościcałegosektorafi-nansowego. Z raportu AMRON SARFiNwynika,żeudziałkre-dytówzagrożonych,denomino-wanych w CHF w pierwszych trzechkwartałach2015rokubyłniecowyższy,niżtakichsa-

mychzobowiązańudzielonychwPLN.WsamymIIIkwartalezmienneteprzyjmowaływarto-ści3,42proc.(kredytyzłotowe)i3,54proc.(kredytyfrankowe).Nieoznaczatojednak,żewszy-scyfrankowiczesąwbardzotrudnejsytuacji,ponieważtooniwostatnichlatachpłacilidużoniższeratywstosunkudoosóbposiadającychkredytyw złotówkach.

Dokońca2015r.rządniesfor-mułowałostatecznegostanowi-ska w sprawie kredytów udzie-lanychwefrankachiprzełożyłwprowadzenie ewentualnej pomocy na 2016 rok.

Nowelizacja MdM pobu-dziła rynek

Ostatniedwanaściemiesięcytorównieżkontynuacjarozpo-czętegow2014rokurządowe-go programu Mieszkanie dla Młodych,którymiałwspierać

młodychludziwzakupienie-ruchomości.Jednakprawdzi-wyrozkwittegorozwiązanianastąpiłdopieroodwrześnia2015roku,kiedytonaskuteknowelizacji ustawy program objąłswoimzasięgiemnieru-chomościzrynkuwtórnego.

W samym tylko listopadzie kredytobiorcyzłożyliwnioskiodopłatyzMdMnałącznąkwotę125,1mlnzł.Wpo-przednichmiesiącachzainte-resowanieprogramembyłoponadtrzykrotnieniższe.Wartozaznaczyć,żepulaśrod-ków jest jednak ograniczona. WedługdanychBGKnadzień31.12.2015 (na podstawie prze-kazanych wniosków nabywców) poziom wykorzystanego limitu środkówna2016r.osiągnął50,24proc.Szacujesię,żeprzytakrosnącejskalizaintereso-

waniaśrodkówmożezabraknąćnawetdopołowy2016roku.

Podsumowującpowyższerozważania,bezwątpienianależystwierdzić,żerok2015przyniósłsporezamieszaniena rynku kredytów hipotecz-nych.Zjednejstronybyłonwyjątkowoprzychylnydlaosóbzadłużonychwpolskimzłotym,azdrugiejbudziłwieleemocjiwśródposiadaczykredytówwalutowych.

Widmo podatku banko-wego

Ostatniemiesiące2015rokuokazałysięrównieżokresemdośćnieprzewidywalnymdlacałegosektorabankowego.Wrazznowymrządempojawiłysięnowepomysłydotyczącecałejbranżyfinansowej.Wid-mozbliżającegosiępodatkubankowegowywołałoniepokójpośródbanków.Nakoniecrokuczęśćznichpogorszyławarunkicenowe dla kredytów hipotecz-nych. Dodatkowo w ostatnich dniach2015rokupojawiłasięinformacja,żepodatekbanko-wyzostałustalonynanajwyż-szymzakładanympoziomie0,44%wartościaktywów,conegatywnieodbijesięnietylkonabankach,alerównieżnasamych klientach.

Oilerok2015możemyzaliczyćdodośćstabilnegookresudlabranżykredytówhipotecznych,toostatniemiesiąceskłaniająnasdogłębszychrefleksjinate-matprzyszłościsektorabanko-wego.Przedbankamistojądużewyzwaniazwiązanezutrzyma-niemrentownościorazminima-lizacjąkosztówprowadzeniadziałalności,cobezwątpieniaprzełożysięnacenędlaklientakorzystającegozróżnorodnychusługbankowych:kont,kart,kredytówczylokat.W 2016rokuKredytobiorcybędązmuszenidostosowaćsiędonowych warunków kredytowa-nia.Spodziewamysięjednak,żebędzietorównieżczasdalszegorozkwitu programu MdM oraz niskichstópprocentowych,czyli niskich rat dla posiadaczy kredytówwzłotówkach.

Autor: Magdalena Mrozowska, wiceprezes zarządu Feniks Finanse


Kredyt na mieszkanie w 2016 rokuNieulegawątpliwości,żeprzydośćzłożonejsytuacjipoli-tycznejigospodarczej,wjakiejobecnieznajdujesięPolska,trudnopokusićsięodługo-faloweprognozy,dotyczącezarównorynkunieruchomości(zwłaszczarynkupierwotnego),jakisilniezwiązanegoznimrynku kredytów hipotecznych.

Dostępnedanewskazują,żeubiegłyrokbyłjednymznaj-lepszych w historii polskiego budownictwamieszkaniowego,potwierdzajątozresztąsamideweloperzy.WieluPolaków,dostrzegającznaczącyspadekrentownościlokatbankowych,decydowałosięw2015rokuzainwestowaćzgromadzonykapitałwzakupnowegomiesz-kania,główniepodwynajem.Tonaturalneidośćlogicznerozwiązanie,zważywszy,żeinwestycjawnieruchomośćod wielu lat postrzegana jest jakobezpiecznerozwiązanienatrudne,niepewneczasy.Polacypostanowiliuruchomićwtymcelucałkiemsporowłasnych

oszczędności,stąddużazmiana proporcji w zakupach mieszkańnakredytwstosun-ku do zakupów gotówkowych. Oczywiście,byłtorówniedobry czas dla rynku kredy-tówmieszkaniowych,oczymnajlepiejmówiąsuroweliczby–w końcuIIIkwartału2015rokubankiobsługiwałybliskomilion kredytów hipotecz-nych.

Czy rozpoczynający się rok będzie stabilny dla rynku kredytów miesz-kaniowych? Jakich zmian spodziewać się mogą w najbliższych miesiącach przyszli kredytobiorcy? Na te pytania odpowiada specjalista ds. kredytowania zaku-pów nieruchomości.

Kredyt na mieszkanie w 2016 rokuRaportstrona 20

Czybieżącyrokbędziedla obu rynków – nie-ruchomościikredytówmieszkaniowych – równieudany?Zcałąpewnościątrudnobę-dziezbliżyćsiędotychrekordowychwyników,zarównojeśliidzieo liczbęwybudowa-nych,jakisprzedanychlokali.

Na drodze staje tu przede wszystkimzapowiedźwpro-wadzeniapodatkubankowego,na którądośćszybkozareago-wałybanki–kilkaznichjużwkońcuubiegłegorokupodnio-słomarżędlakredytówhipo-tecznych,zapewnewkrótcedołącządonichkolejne.Dodat-kowo,częśćbankówprzyjęłowtymsamymczasiewyższypoziom kosztów utrzymania dla osóbstarającychsięokredytmieszkaniowy. W praktyce zmianyteobniżajązdolnośćkredytowąwielupotencjalnychklientów,zmniejszająctymsamym ruch na rynku kredytów irynkunieruchomości.

PamiętajmyteżozmianachnarzuconychprzezKomisjęNadzoruFinansowego,którefunkcjonująodpoczątkutegorokuidotycząobowiązkowegowyższegowkładuwłasnegodokredytumieszkaniowego.Toz resztąrozwiązaniecharak-terystyczne dla wielu innych krajów – pozwala ono zabezpie-czyćkapitałkredytodawcy,alejednocześnieuczykredytobior-cęwiększejodpowiedzialnościzazobowiązaniefinansowe.Czyzatem dodatkowe 5 procent kapitału,jakienależywnieśćdokredytuzwłasnejkieszeni(plusobowiązującewcześniej10proc.),wyhamujerynek?Niekoniecznie,bowiemreakcjąnapowyższezmianyjestmoż-liwośćdodatkowegoubezpie-czeniabrakującejkwoty,jaką

zaoferowałokilkaważnychnarynkubanków.Tymsamymw ichoferciewysokośćwkładuwłasnegopozostajenaniezmie-nionym poziomie 10 procent. Mimowszystko,należysięliczyćztym,żewnajbliższychmiesiącachpotencjalniklien-cibędąznacznierozważniejpodejmowaćdecyzjęozakupiemieszkania.

Zdrugiejstrony,narynkudo-stępnajestobecniesporanad-podażwolnychlokali,awkrótcepojawiąsiękolejne,którychrealizacjęrozpoczętowczasienajwiększejprosperity,czyliw połowieubiegłegoroku.Jestwięcszansa,żewyższykosztkredytu mieszkaniowego zrów-noważyobniżkacenmieszkań,naktórąmożezdecydowaćsięczęśćdeweloperów,którzy

będąchcielijaknajszybciejspie-niężyćswojeinwestycje.

Na koniec warto jeszcze wspo-mniećozmiennychwskaźni-kach ustalanych kwartalnie dla programuMieszkaniedlaMło-dych.Onetakżemająbezpo-średnieprzełożenienazacho-wanierynku.Itakdlaprzykładu–wskaźnikdlamiastaGdańskawbieżącymkwartalezostałob-niżonyo blisko200złwstosun-kudoIVkwartału2015roku.TymsamymdodatkowapulamieszkańwpisujesięwramyrządowegoprogramuMdM,cowsposóbpośredniobniżaichcenę,azatem–zwiększaatrakcyjnośćdlaklienta.Mó-wiąco tym,chcęzwrócićuwagęna liczne zmiany na rynkach lokalnych,botooneostateczniekształtująwynikwskalicałegokraju.

Trudnozatempokusićsięo precyzyjną,jednoznacznąprognozędotyczącązachowańobu tych komplementarnych rynków.Pewnejestnatomiast,żerozpędzonaw2015rokusprzedażmieszkańikredytówniewyhamujezbytgwałtownie,adostępneobecnienarynkulokalezcałąpewnościąznajdąjeszcze swoich nabywców.

Autor: Radosław Olszewicz, doradca bankowości hipotecznej Alex T. Great Doradcy Finansowi

Kredyt na mieszkanie w 2016 rokuRaportstrona 21

WspółpracamiędzybiuraminieruchomościRaportstrona 22

Współpraca między biurami nieruchomości

Współpracabuduje–tamak-syma jest powszechnie znana i stosowana w biznesie i wielu innychsferachżycia,jestteżfilaremsilnejiszybkorozwija-jącejsięgospodarki.Sąjednakzawody,gdziewspółpracamaszczególne znaczenie – na pewnonależydonichpośredniknieruchomości.Zjednejstronyjestonaważnazpunkuinteresuklienta,którydziękitemumożeszybciejsprzedaćlubkupićnieruchomość,zdrugiejjestgwarantemsukcesupośrednika,któryczyniswojąpracęznacz-nieefektywniejszą,aprzeztoteżlepiejwynagradzaną.–Współpracamiędzybiuraminieruchomościtofantastycznysposóbnazwiększeniedotarciado klienta popytowego i przy-spieszenie realizacji transakcji. Todziałanienakorzyśćklienta– przekonuje Katarzyna Sieczko zSasNieruchomości.Idodaje:–Pośrednicyrozmawiajązro-zumiałymdlasiebiejęzykiem,corównieżpowoduje,żetrans-akcja przebiega sprawnie i bez zakłóceń.Warto,żebykażdy

pośrednikmiałkilkazaprzy-jaźnionychbiur,działającychnapodobnymobszarze,gdyżznaczącoułatwiatopracę.

ZkoleizdaniemJoannyLebiedźzbiuraRE/MAXAction,nawetnajbardziej wszechstronny pośrednikznaczącoograniczawachlarzświadczonychprzezsiebieusług,jeśliniepodejmujeszerokorozumianejwspółpracyz innymi agentami nieruchomo-ści.

Klient najważniejszy

Wartomiećwgłowieto,jaknawspółpracęzapatrująsięklien-ci,ponieważtonaichopiniipo-winnonamnajbardziejzależeć.–Gdysamabyłamklientką,za-nimjeszczezaczęłampracowaćwzawodzie,współpracamiędzyagencjamibyładlamnieczymśoczywistym.Byłamprzekonana,żepośrednicywymieniająsięinformacjamioofertach,tworząwspólnebazy,współdziałają–mówiBarbaraChalińskazbiuraMOJEnoweMNieruchomości,

– klucz do satysfakcji klienta

Udostępniając ofertę sprzedaży nierucho-mości innym agen-cjom, skutecznie przy-spieszysz transakcję. Współpraca między biurami nieruchomości to sprawniejsze działa-nie w imieniu i na rzecz klientów. To inicjatywa, która sprawia, że klient wraca do swojego agen-ta i poleca go znajomym. Jak działa i czy działa opowiadają pośrednicy nieruchomości.

inicjatorkaizałożycielkastronywww.wspolpracuje.pl.–Teraz,gdyjużjestemwbranżyi mamkontaktzklientami,nadalmię-dzysłowamisłyszę„bowy[po-średnicy]tammiędzybiuraminapewnomacielepszydostępdoinformacji,nowychofert,pe-rełek”.Owszem,mamy–w ra-machbiur,którewspółpracująiudostępniająoferty.Dlategowartozawszedopytaćswojegopośrednika,czyprzynaszejnie-ruchomościbędziewspółpra-cowałzinnymiagencjami.Jeślitak,todajedopieroklientowipewność,żepośrednikzrobiwszystko,abyjaknajszybcieji najlepiejsfinalizowaćtransak-cję–przekonujeChalińska.

Jakważnajestdlaklientawspółpracapomiędzypośredni-kamipodkreślaJoannaLebiedź:- Brakwspółpracy,niechęćdoprezentowaniawłasnychofertklientominnychbiur,czybrakpodejmowaniaposzukiwańdlawłasnegonabywcyofertznaj-

dującychsięwbazachkolegów--pośrednikówjestwpierwszejkolejnościdziałaniemnaszkodęswojegoKlienta,powtórezaś,działaniemewidentnienaswojąwłasnąniekorzyść,ponieważniedoprowadzającdotrans-akcji-pośredniktaki,defacto,pozazadowoleniemKlienta,sam siebie pozbawia wynagro-dzenia.

Współpracapomiędzyagencja-mijestkluczowazwłaszczaprzyofertachnawyłączność,czylitakich,wktórychtylkojednozbiurreprezentujesprzedają-cego.Takanieruchomośćmawtedyokazjęzostaćzaprezen-

towanawoferciewieluagencji,adziękimożetemutrafićdoznaczniewiększegogronapo-tencjalnych klientów. Pozwoli to na znacznie szybsze znale-zienienabywcy,aczęstorów-nieżutrzymaniewyższejcenynieruchomości,któraniebędziemusiałakonkurowaćtaniością,abysięsprzedać.-Współpracamiędzypośrednikamiumożliwiaprezentacjęnieruchomościnietylkoklientomdanegobiura,doktóregozgłosiłjąwłaściciel,aletakżeklientomwszystkichbiurwspółpracujących.Podpisanieumównawyłącznośćumożliwiadokładnepoznanieiprzygo-towanieofertyorazprzekaza-niejejpośrednikomwinnychbiurachwtensposób,żemogąoniprezentowaćjąjakswojąwłasną.Wtensposóbzwiększasięzdecydowanieliczbaosób,którymofertajestprzedstawia-na,cowkonsekwencjizdecydo-wanieprzyspieszajejsprzedaż– mówi Anna Rosa-Michalak z biuraExpressHouseNieru-chomości.

Kiedyjeszczewspółpracamiędzypośrednikamisięopła-ca?– Wartowspółpracowaćrównieżwtedy,gdytrafiasiętransakcja w rejonie mniej nam znanym (np. inna dzielnica). Wówczas wystarczy jeden te-lefonijużwiadomo,jakiepara-metrypowinnaspełniaćtrans-akcja,żebykorzyśćdlaklientabyłaoptymalna–zdradzaKa-tarzynaSieczko,warszawskapośredniczkanieruchomości.



(Współ) praca u podstaw

Potrzebawspółpracymiędzybiuramiwbranżynierucho-mościniejestniczymnowym,wręczprzeciwnie–leżyu pod-staw tego zawodu w Polsce. – Tobyłostandardemodza-wsze.Ideiwspółpracyuczonomnie,kiedyzdobywałamlicen-cjezawodowąpośrednika,jakokluczowego elementu w tej pra-cy.Biuranieruchomościzaczęłyjednakpóźniejpowstawaćjakgrzyby po deszczu i pierwotne standardyizałożeniazaczę-ływymykaćsięspodkontroli– konstatujeBarbaraChalińska,pośredniczkazPoznania.

Dlaczegotaksięstało?–Powo-dówmożebyćkilka,najczęściejto brak gwarancji wynagro-dzeniazestronywłaścicielanieruchomości.Aleśrodowiskopośrednikówszybkoreagujenatakiesygnały–widaćtopospotkaniach i dyskusjach bran-żowych,np.przystowarzysze-niupośrednikówwPoznaniuodbyłysiękonsultacje,mającena celu znalezienie sposobu na to,żebytakiepraktykiniemiałymiejsca.Owspółpracycorazwięcejmówisięteżnaszkole-niach,pokazującdobrewzor-ce,wartenaśladowania.A towszystkozkorzyściądlaobustron transakcji na rynku nie-ruchomościizzadowoleniempowracającegodonasKlienta.Samfakt,żeotymterazrozma-wiamypokazuje,że współpracamiędzybiuramijesttotemat,którychcemyabystałsięstan-dardempracykażdegobiura–podkreślaChalińska.

–Reasumując:pośrednictwowobrocienieruchomościamizpunktuwidzenialogicznego,ekonomicznego,jakrównieżnależytejstarannościdziałania,powinnoopieraćsięnawspół-pracy,opartejorzetelniepro-wadzonebazyofert–zawszeaktualne,zbadanepodkątemprawnym,iprezentowanewsposóbpozwalającydokonaćocenydanejNieruchomościpodkątemjejprzydatnościdlakonkretnego Klienta – podsu-mowujeJoannaLebiedź.

Autor: Michał Nitychoruk, Gratka.pl

http://www.investor.net.pl/

Co dzisiaj pomaga w sprzedaży nieruchomości?

Codzisiajpomagawsprzedażynieruchomości?Raportstrona 26

Kiedyzaczynałemswojąprzygodęznieruchomościa-mipowszechnebyłyogło-szeniaprasowe,wktórychszczególnąwagęprzywią-zywanodotreściiformy.Bardzoszybkoichuzupeł-nieniemstałysięogłoszeniaw portalach internetowych. Gdypojawiłysięaparatycy-frowe,tepapierowetrafiłydolamusa.Dziśniejesteśmyjużwstaniewyobrazićsobieofertybezzdjęć,biorącpod

uwagę,żelepszyaparatmoż-namiećwtelefonieniżten,którymkiedyśdysponowałpośrednik.

Jakktośkiedyśpowiedział,opisofertytokilkawyrazów,zdjęcietokilkaopisów,afilm

Świat się zmienia... nieustannie docierają do nas nowe rozwiązania i technologie. Jak w każdej branży, tak też w pośrednictwie nieruchomości innowacyjność i podążanie za tzw. duchem czasu pozwala nam stanąć na wysokości zadania wśród coraz to młodszych i bardziej wymagających klientów.

Nasuwasięnamyślznanepowiedzenie,,ktosięnieroz-wijatensięzwija”.Dotyczytokażdejbranży,każdejgałęzigospodarki,atymsamymteżpośredników,którzypowinnibyćprzedewszystkimzorien-towaniwtymcorobią,obra-cającczęstocałymmajątkiemswojegoklienta.Ciągłyrozwójiwykorzystywaniemożliwościoferowanychm.in.przezme-diaspołecznościowe,portaleczymultimediadająnadwyrazdużekorzyściwewspółpracyz klientem,pozwalającwbar-

tokilkazdjęć.Jesteśmywdobieprzedstawieniaofertwbardzoprofesjonalnyiciekawysposóbzużyciemfilmu,technikhomestaginguiprofesjonalnychsesjifotograficznych.Niewięcejniż8-10lattemubyłobytodlapośrednikówniewyobrażalne.Jakoprofesjonaliściiosobyposiadającewiedzęwzakresieobrotunieruchomościaminiemożemypozostaćobojętninazmiany,którenasotaczają.Towłaścicielenieruchomości,nasiklienci,oczekująodnascoraztonowychpomysłów.

dzo ciekawy sposób zaprezen-towaćnieruchomość.Tobardzoczęstoargumentdozawarciawyłączności–bynadaćofercieświeżościczyzaprezentowaćjąwciekawy,nowatorskisposób.Toteżinformacjadlapoten-cjalnegoklienta,żepośrednikjestkimświęcejniżkojarzącymzesobąstrony,żedobrzeznaofertę,włożyłwtoswojąpasjęi podążazanowymirozwiąza-niami nie tylko na rzecz sprze-dającego.

Wiedza merytoryczna jest bardzoważnaipozwalanamnaswobodneporuszaniesięwgąszczuformalnościpraw-nychwobszarachwspółpracyzklientem,dającmubezpie-czeństwoibudującnaszprestiż.Niedoceniona niestety pozo-stajedziałalnośćmarketingowapośrednika,którywinnowa-cyjnysposóbpotrafidokonaćsprzedażynapierwszymmiej-scustawiającskuteczność,przyokazjibudującswójwłasnyPR.

Dziśwramachsamegopo-średnictwapowstająnowe,uzupełniającejezawody.Homestagerzy,fotografowiewnętrz


czygraficywspierajądziałaniapośrednika,dającmuwięcejmożliwościlepszegozapre-zentowania sprzedawanej nieruchomości.Toświetnie,żewielefirmzdecydowałosięnawspółpracęztegotypuspecja-listamipomimotego,żekosztyichusługwzrosły,alewzrosłateżjakośćobsługiiprezenta-cjinieruchomości.Niekażdyprofesjonalnysprzedawcanieruchomościbędziedobrymfotografem,aniekażdyhomestagerbędziedobrymhandlow-cem.Współpracatychludziiwykorzystanieichumiejętnościdotworzeniaatrakcyjnychofertzagwarantująnamsukces.

Wtakzmieniającymsięświeciebardzoważnejestśledzeniei wykorzystywanie nowocze-snych technologii i innowa-cyjnychrozwiązańwpośred-nictwienieruchomości,abypodkreślićswojąskutecznośćikonkurencyjność.Wspomnianyhomestaging,filmyzdronów,profesjonalnesesjezdjęciowe,mediaspołecznościowe,akcje

w sieci czy wreszcie wykorzy-stanieszerokiejofertymarke-tingowej portali internetowych totylkozarysmożliwości,jakimidysponujemynawyciągniecieręki.

Rozwijajmyskrzydławduchuinnowacyjności,podążajączacorazmłodszymipokoleniami,kreującwizeruneknowocze-snegopośrednikazaopatrzone-gowwiedzęinowetechnologie.


Autor: Radosław Musiał, MUSIAŁ Nieruchomości

Dynamiczny rozwój rynku najmu w PolsceRaportstrona 29

Dynamiczny rozwój rynku najmu w Polsce

Rok2015byłwyjątkowoudanydlabranżydeweloperskiejpodwzględemliczbysprzedanychmieszkań,wtymtychkupowa-nychwcelachinwestycyjnych,przeznaczonychnawynajem,którestanowiącorazczęściejalternatywędlalokat.Choćna-jemwPolscewciążznajdujesięna stosunkowo niskim poziomie ok.4,3proc.wobecśredniejunijnejwwysokości19proc.,tojednaknależyzaznaczyć,żewykazujeoncorazwiększątendencjęwzrostową.Wlatach2009-2014ażo95proc.wzro-sławPolsceliczbanajemców–wynikazdanychEurostatuna temat najmu na zasadach rynkowych.Oznaczato,żeko-rzysta z niego aktualnie ponad 1,6mlnPolaków.Wzrostliczeb-nościtejgrupyo800tys.osóbwciąguostatnichpięciulatjestznaczącyiświadczyorosnącejpopularnościnajmuw Polsce.

Najem alternatywą dla kredytu

Zauważalnywzrostzaintereso-wanianajmemmieszkańwyni-kaćmożezkilkukwestii.Jednąznichjestniewątpliwierosnącamobilnośćmłodychludzizapracą,któraprzyczyniasiędowzrostu popytu na mieszkania nawynajemszczególniew du-żychaglomeracjach.Magne-semdlazmieniającychmiejscezamieszkaniasąwiększemożli-wościrozwojuzawodowegoczydostępdoedukacji.JakpodajeGUSnajczęściejwybieranenaprzeprowadzkęsąnajwiększe


województwa:mazowieckie,śląskieorazwielkopolskie.Sta-tystycznienajczęściejmigrującągrupąsąPolacywwieku25-29lat – jest to prawie 20 proc. wszystkichmigrującychw kra-ju.Kolejnąsąosobymiędzy30a34rokiemżycia,zaśtrzeciaw rankingu jest grupa w prze-dziale wiekowym 35-39 lat. Co ciekawe,częściejmiejscesta-łegopobytuzmieniająkobiety.WedługdanychGUSstanowiąone prawie 54 proc. wszystkich migrujących.

Kolejnymczynnikiemwpływa-jącymnarosnącąpopularnośćnajmu w Polsce jest powoli zmieniającesiępodejście,szczególniewśródosóbmło-dych,dokwestiiposiadaniawłasnegomieszkania,poprze-dzonezaciągnięciemkredytuwiążącegonadługiokresżyciaz jednym miejscem zamieszka-nia.Corazwięcejosóbmającdowyborukredytlubnajem,wybieratądrugąopcję.Sprzyjatemutakżeposzerzającasięofertanarynkuwysokiejjako-ścimieszkańnawynajem.Corazczęściejopróczodpowiedniegometrażuczydobrejlokalizacji,decydującydlanajemcówjestdobrystandardwykończeniamieszkania.

Udany debiut Funduszu Mieszkań na Wynajem

Odpowiedziąnarosnącewy-magania mieszkaniowe Pola-kówjestFunduszMieszkańnaWynajem,któryrozpoczął

swojądziałalnośćwstyczniu2015r.TenkomercyjnyprojektBGK to nowatorskie na polskim rynkuprzedsięwzięcienajmuinstytucjonalnego,mającenaceluposzerzenieofertyatrak-cyjnychjakościowomieszkańdowynajęciawnajwiększychaglomeracjach.DziałalnośćFunduszu,obokzałożeńekono-micznych,maprzynosićkorzy-ścispołeczne,m.in.wspieraćmobilnośćzawodowąPolakówitworzyćalternatywędlaosóbszukającychmieszkania,któ-reniemogąlubniechcąbraćdługoletnichkredytównajegozakup.Bardzoważnymcelemjestrównieżuregulowanieryn-ku najmu poprzez stworzenie nowychstandardów,nietylko

prawnych,aleijakościowych.OfertaFunduszuobejmujewynajemdobregojakościowomieszkania na bezpiecznych i stabilnychwarunkachw ra-mach kompleksowej i unikalnej napolskimrynkuusługinaj-mu.Mieszkaniasąwnowychbudynkach,położonychwatrakcyjnychpodkątemko-munikacyjnymlokalizacjach,wykończone„podklucz”.W ra-machwspółpracyoferowanejestrównieżwsparcienajemcyprzezCentrumObsługiKlientaizarządcębudynku. FunduszMieszkańnaWynajemzamknął2015rokliczbą2400zakontraktowanychmieszkań,zczego380zostałojużwynaję-


tych: 124 mieszkania w Pozna-niu,122wPiasecznie,oraz 134wGdańsku.Ozmieniającejsiętendencji i zapotrzebowaniu świadczyćmożefakt,żew cią-gurokudziałalnościblisko80proc.oferowanychprzezniegolokalizostałowynaję-tych.Funduszjużzapowiedziałoddaniekolejnychmieszkań:45wKrakowie,146wKatowi-cach,ponad100weWrocła-wiu,oraz229w Warszawie.InwestycjawKrakowiemabyćgotowaw pierwszymkwarta-le2016roku,weWrocławiui wWarszawierokpóźniej–w pierwszymkwartale2017roku,a w Katowicachwdrugimkwartale 2017 roku.

Nie jest to jednak koniec pla-nówFunduszu,któryodpocząt-kuistnieniazakładałinwestycjewnajwiększychpolskichaglo-meracjach. W tej chwili za-kontraktowanesąjużbudowynawarszawskimMokotowie,Żoliborzu,PradzePołudnieorazkolejnewPoznaniu,Krakowiei Katowicach.

Prognozy na 2016 r.

Biorącpoduwagęaktualnąsytuacjęnarynkukredytówhi-potecznych,możebyćonamniejkorzystnadlaosóbplanującychzakupwłasnegomieszkanianiżwubiegłymroku.Podniesieniewkładuwłasnegookolejne5 proc.wpołączeniuzrosną-cymimarżami,wymuszonymipodatkiembankowym,możeistotniepodnieśćpoprzeczkę

dostępnościkredytówmiesz-kaniowych.Wkonsekwencji,osoby do tej pory zaintereso-wane zakupem mieszkania na kredytbędąmusiałyrozważyćzasadnośćswojejdecyzjiinie-wykluczone,żewtakiejsytuacjizdecydująsięnaalternatywę,jakąjestnajemmieszkania.

Innymczynnikiemprzemawia-jącymzadalszymrozwojemrynkunajmumieszkańwPolscejestto,żewostatnichlatachwynagrodzeniarosłyszybciejniżstawkiczynszów.Dziękitemu – jak wynika ze statystyk GUSiEurostatu–wwydat-kachrodziny,którawynajmujemieszkanie,czynszzajmujeco-razmniejszączęśćcomiesięcz-nychkosztów,dążącdowarun-ków zachodnich. Aktualnie jest to34,4proc.pensjistatystycz-negoPolaka.Dlaporównania,w2003rokuwydawałonnatoaż40,7proc.całegoswojegomiesięcznegobudżetu.

Wprognozachnaprzyszłośćnależyrównieżuwzględnić,żeaktywnadziałalnośćFunduszuMieszkańnaWynajempowo-dujezwiększonezainteresowa-nieinnychpodmiotów,zarównopolskichjakizagranicznych,wejściemnaryneknajmuinsty-tucjonalnego,comożeskutko-waćzwiększeniemdostępnościofertymieszkańnawynajemoraz dalszym rozwojem tego segmentu rynku.

Autor: Justyna Kwiek, Dyrektor ds. Komunikacji Marketingowej w BGK Nieruchomości

Ryneknieruchomościw2015i2016rokuRaportstrona 32

Rynek nieruchomości w 2015 i 2016 roku

Podsumowanie 2015 r.

Spróbujęocenićtenrokzper-spektywyosoby,którapracujewportaluogłoszeniowymorazspotykasięregularniezużyt-kownikamiiklientamiprofesjo-nalnymi – agencjami nierucho-mościideweloperami.

Szkolenia i lokalne inicjatywy

Tobyłnapewnorokszkoleńdlabranżynieruchomości–podnio-słasięichwartośćmerytorycz-na,zapraszanibylinaniena-prawdęświetniprelegenci(np.Gil Li-ran w ramach sieci Re-max,PawełTkaczykw ramachrecamp.pl).Częśćzeznanychi cenionych na rynku prakty-kówprowadziłabardzodobrejjakościmerytorycznewarsztaty(np.AdamPolanowski).Wiodą-

ceportaleogłoszeniowezaan-gażowałysięwmerytorycznyrozwójpośrednikówidewelo-perów,np.Gratkaorganizowałaśniadaniabiznesowe,aOtodomAkademięRozwojuAgenta.

Rangęzyskałyoddolneinicjaty-wyśrodowiskanieruchomości,czegonajlepszymprzykłademjest recamp.pl – 5. edycja zgro-madziłaponad300uczestni-ków,którzypodczasdwóchdnizdobywaliwiedzęmarketin-gową,podglądalipraktykówbranżyoraznawiązywalirelacjebiznesowe.Pojawiałysiętakżelokalnespotkania,skupiają-cewokółsiebieuczestnikówrynku:śniadaniawKrakowieczyPoznaniu,lokalnerecampyw PoznaniuiWrocławiu,Aka-demia APZ Freedom Nieru-chomości,Cyfrowarewolucjaw branżynieruchomościw sie-

– podsumowanie i prognoza Brand Managera Gratka Nieruchomości Krzysztofa Kowalkowskiego


dzibieGoogle,internetowaak-cja wspolpracuje.pl czy trójmiej-skisystemwymianyofert–totylkowybraneprzykłady.

Stabilizacja na rynku portali

Rynekportaliogłoszeniowychnieruchomościw2015r.nale-żałdodwóchgraczy–GratkiiOtodomu,copotwierdzająbadaniaInstytutuPBS,atakżesystematycznie prowadzone wewnętrznebadaniaGratka.pl.Opróczwalkioskuteczność

ogłoszeń,serwisyangażowałysiętakżewinnysposób,m.in.oferującswoimklientomszko-leniabranżowe,czypromującwartościoweinicjatywy(współ-praca,wyłączność,budowaniewizerunku).

Media i wizerunek po-średników

Tobyłteżważnyrokpodwzglę-dem budowania pozytywnego wizerunkupośrednikówjakospecjalistów rynku nierucho-mości–wserwisachinterne-towychigazetachpojawiałysięartykułyagentówlubo agentach,któreprzybliżałyindywidualnymużytkownikomichpracę.Pośrednicyzaczęlibudowaćswójwłasny,osobistywizerunekwmediach,wzorującsięnanajlepszychprzykładach(success stories) z Zachodu.

Prognozy na 2016 r.

PodążajączamyśląjednegozamerykańskichinformatykówAlan’aCurtis’aKay’a:“Jeślichceszprzewidziećprzyszłość,stwórzją”.

Nowe gwiazdy i wizerunek osobisty

W2016rokuzasprawąme-diówiportaliogłoszeniowychnarynkupojawiąsięnowenazwiskapraktykówzbranży,którzybędądzielićsięswo-jąwiedząidoświadczeniem.Pośrednicyideweloperzyjakoindywidualneosobyzajmują-cesięrynkiemnieruchomościzauważąszansę,jakądająimmediai publicitynarozwójoso-bistegowizerunkuiwłasnegobiznesu,dziękiczemuodniosąsukcesw branży.

Wysyp ciekawych projektów

Narynkunieruchomościpo-jawiąsięteżnowe,ciekaweprojekty,któredotychczasmo-gliśmyobserwowaćtylkoi wy-łącznienaZachodzie–mogątobyćprogramytelewizyjne,związanezbranżąnieruchomo-ści,aletakżemniejlubbardziejprofesjonalnevlogiipodcastynieruchomościowe.Wielueks-pertówzbranżyzaczniepisaćwłasneblogiitekstydomediówonlineowych.

Wyższe oczekiwania klientów

Użytkownicyinternetubędąoczekiwaćjeszczelepszychusługportaliogłoszeniowych,cooznacza,żebędąprzykładaćszczególnąwagędojakościwy-szukiwarekiogłoszeńna


portalach,czywkońcudopoziomusamychogłoszenio-dawców.Poszukującybędąteżrezygnowaćznieużytecznychserwisów,którepublikująmar-nejjakościogłoszenia(powiela-jącesięoferty,bezzdjęći do-brze opisanych lokalizacji) i nie promująprofesjonalizmu.

Potrzeba współpracy z pośrednikiem

Pośrednicyzauważąkoniecz-nośćlepszegokomunikowaniakorzyści,jakiedajeklientomwspółpracaznimi.Zacznąprzywiązywaćwiększąwagędo komunikacji marketingowej izacznąsilniejwykorzystywaćsocialmediaiportaleogło-szeniowe,któredająimtakąmożliwość.Będąteżwięcejinwestowaćwswojąwiedzę,dziękiczemuwzrośniepopytnadziałaniaszkoleniowe.

W2016r.wzrośnierolasiecibrokerskich,apośrednicypra-cującydotejporywmniejszychbiurachzacznąsięprzenosićdowpełnizorganizowanychi działającychwsprawdzonychramach struktur. Na pewno na rynkupojawiąsięnoweinicja-tywyzrzeszającepośredników,byćmożebędątodużeorga-nizacjeznaprawdęsporymkapitałemzachodnim.

Nowe pokolenie na rynku

Wnowymrokuodczujemydużosilniejwzrostsiłypopytowejpokolenia Y (czyli tak zwanych milleniasów,osóburodzonychpo1984roku).Deweloperzy,pośrednicy,aletakżeportaleogłoszeniowebędąmusielido-stosowaćdonichswojąofertęi sposóbkomunikacji,któryróżnisięoddotychczasowego,gdyżsątokliencibardziejwy-magający.

Wzrost cen

Jużodpoczątkurokuzauwa-żymylekkiwzrostcennieru-chomości.Tobędzieoznaczać,żekupującybędąszybciejpodejmowaćdecyzjezakupowew obawie przed potencjalnym wzrostemcen.Atebędąrosłyszybciejniżpłace,cospowodujeznaczny wzrost rynku wynajmu. Firsttimebuyers(wtymwła-śniepokolenieY)będąbardziejaktywninarynkuwynajmuniżsprzedaży,ponieważichsiłanabywczabędziemalała.

Frankowicze i podatek bankowyMimopojawiającychsięsygna-łówzestronynowychwładz,dotyczącychewentualnejpomocyosobomposiadającymkredytywefrankach,niespo-dziewałbymsięwtymtemaciewiążącychdecyzji.Jednocze-

śniepodatekbankowyspo-woduje przeniesienie kosztów obsługikredytównakredyto-biorców,jednakpodwyżkiniebędąstanowiłyblokadydlakredytobiorców.

Znaczenie przedmieść

Wzrośnieryneknieruchomościnaprzedmieściach.Dewelope-rzybędąbudowaćtamwięcej,jednakśrednimetrażnierucho-mościzdecydowaniespadnie.Wzrośniepopytnamieszkaniamniejsze (70–80 metrowe).


Zmiany na portalach ogłoszeniowych

Częśćznanychdotejporyserwisówprzestanieistnieć,pośrednicyzacznąlokowaćpieniądzewtychnajskutecz-niejszychoraztych,któresądlanichnajbardziejwartościowe.Będzietoprawdopodobnieteżrokpodwyżekdlaogłoszenio-dawców.

Zdecydowaniewzrośniejakośćpublikowanychogłoszeń.

Portalebędądoceniaćtychogłoszeniodawców,którzybędąprezentowaćjewlepszejjako-ści(dobrezdjęcia,oznaczonelokalizacje,dokładneopisy).

Rok2016naportalachbędzienależałdoużytkownikaindy-widualnego,którydziękitemu,żebędziechciałsamodzielniesprzedaćnieruchomośćprzywykorzystaniuogłoszenia,dostaniemożliwośćzetknięciasięzpracąpośrednikaizrozu-mieniakorzyści,jakiemożemudaćwspółpracaznim.Obecnieszacunkowo 30 proc. transakcji odbywasięwewspółpracyz po-średnikami.

Tobędzieteżrokdobrychpośredników,czylizaangażowa-nychprofesjonalistówdziałają-cych na rzecz swoich klientów. Będąoniwszczególnysposóbwyróżnianiipromowaniprzezportale.

Rok2016będzietakim,jakimgosamistworzymy.Będziezależnyodnaszejpracyzabiurkiem,naulicy,nakonferen-cjach,podczasspotkańzklien-tami–wszędzietambędziemydecydować,wktórymkierunkupchamyryneknieruchomościwPolsce.Tomyzdecydujemyilepieniędzyzarobimy,czynasikliencibędąszczęśliwiiczytomystaniemysiękołemzama-chowym tego rynku.

Idźmyirozwijajmytenrynek,żebyludziemoglispełniaćswo-je marzenia.

Autor: Krzysztof KowalkowskiBrand Manager Gratka Nieruchomości

PolskiryneknieruchomościokiemekspertówRaportstrona 36

Polski rynek nieruchomości okiem ekspertów

– podsumowanie roku 2015 i prognozy na 2016

Jaki był rok 2015 dla rynku i branży nierucho-mości i co nas czeka w 2016 roku? Swoje pod-sumowania i prognozy przedstawiają polscy eksperci rynku nierucho-mości.

..............................................................

2015: Rok2015byłdlarynkunieruchomościokresemwielurekordów. Deweloperzy co kwartałchwalilisiękolejnymirekordamisprzedażyiwod-powiedzi na nie rozpoczynali najwięcejnowychbudówwhi-storii.Cociekawe,tojednaknietanikredytbyłnajczęściejspo-sobemnasfinansowaniezaku-pów.Przeciętnatransakcjabyłabowiemażw2/3finansowana

gotówką.Cowięcej,daneNBPpozwalająszacować,żew2015rokuPolacywyciągnęlizeskar-petażokoło12mldzłgotówki,abykupićnowemieszkaniawzaledwie siedmiu miastach. Mimotegocenynierosły.Noweinwestycjenadążałybowiemzaskokowym wzrostem popytu wywołanymniskimistopamiprocentowymi.Teskutkowałygłówniewiększymizakupamigotówkowymi przez osoby po-siadającekapitałiposzukującebardziej intratnych inwestycji niżlokatyoprocentowanena2proc.wskaliroku.Wefekciedużąpopularnościącieszyłysięmieszkanianawynajem.Ważnązmianąbyłteżwzrostzainteresowania kredytami hipotecznymi,którewgdanychBIGrozpoczęłosięwdrugiejpołowieroku.

2016: Czeka nas bardzo cieka-wyrok.Zmianbędziewiele,aleniestetywiększośćznichnega-tywnieodbijesięnarynkunie-ruchomości.Kolejneobciążenianakładanenabankispowodują,żemniejpieniędzybędąonemogłypożyczyćw formie

Bartosz Turek, Analityk rynku nieruchomości w Lion’s Bank


kredytów hipotecznych. Co więcej,wymaganie15-proc.wkładuwłasnegoiszybkotop-niejąceśrodkinadopłatyw pro-gramieMieszkaniedlaMłodychutrudniąprzedewszystkimmłodymosobomzakupwła-snychczterechkątów.Tocie-szychybatylkoinwestorów,którzytłumniewchodzilinarynekmieszkaniowyszukającw 2015 roku alternatywy dla niskooprocentowanych lokat. Młodziludzie,którychniebę-dziestaćnazakupmieszkaniazasiląbowiemgrononajem-ców.Jakociekawostkęmożnajeszczedodaćnoweregulacjeodnośnieobrotuziemiąrolnąw Polsce. Znaczne utrudnienie zarównopostroniekupujących,jaki sprzedającychmaszan-seskutecznieutrudnićobrótziemiąi tonietylkostricterolną.Ustawadotyczybowiemteżczęściparceli,dlaktórychwydanowarunkizabudowy,np.nabudowędomuwielorodzin-nego.

.............................................................

2015:Kończącysięrokbyłrekordowywhistoriibranżyinaszejfirmypodwzględemliczby sprzedanych lokali i jed-nocześniecharakteryzowałsięrównowagąpomiędzypopytemipodażą.Wysokiejsprzeda-żysprzyjałyutrzymującesięrekordowo niskie stopy pro-centowe,stabilnecenyisilnypopyt we wszystkich segmen-tachrynkunowychmieszkań.Dodatkowodobrakoniunktura,stabilne ceny gruntów i surow-cówpozwoliłybranżydewelo-

perskiejutrzymaćcenymiesz-kańnaatrakcyjnympoziomieijednocześnierozszerzaćofertyo nowe lokalizacje.

RządowyprogramMdMkolejnyrokwspierałrynekmieszkanio-wy,mimoobniżenialimitówwIVkwartale2015irozszerzeniaprogramu–odwrześnia–o ry-nek wtórny.

Dużączęśćzakupówmiesz-kańw2015r.stanowiłylokaleprzeznaczone na inwestycje – przyczyniłysiędotegokorzyst-ny stan gospodarki i warunki finansowaniazakupulokali.

Wubiegłymrokupobitorekordsprzedażymieszkańwnajwięk-szychmiastachPolski,cobyłowidocznejużpotrzechkwarta-

Jarosław Szanajca, Prezes Zarządu Dom Development S A.

łach2015roku.Byłonlepszypodwzględemliczbysprze-danychlokaliniżdotychczasrekordowy2007r.Utrzymującysięwysokipoziompopytunamieszkania przy jednoczesnym utrzymaniusięcennastałympoziomiemożeświadczyćodoj-rzałymrynkumieszkaniowymw Polsce.

............................................................

2015: Rok 2015 na rynku nieruchomościikredytówhipo-tecznychmożnanazwaćrokiemzmianirekordów.Zacząłsięonodpodwyższeniawymaga-negowkładuwłasnegoz5do10proc.Abyuzyskaćkredytnazakupmieszkaniaowartości200tys.zł,należałoposiadaćprzynajmniej20tys.złoszczęd-ności.Naszczęścietazmianabyłazapowiadanaoddawna,więcosobyplanującekupićmieszkaniezdążyłysiędoniejprzygotować.

Ubiegłyrokmożezostaćza-pamiętanyjakookres,kiedyoprocentowanie kredytów


hipotecznychbyłonajniższew historii.Wkwietniuśredniowynosiłoonozaledwie3,65proc.dlakredytówzwkłademwłasnymnapoziomie10proc.Wprzypadkukredytówzwyż-szymwkłademwłasnym,mini-mum(3,43proc.)odnotowali-śmywpaździerniku,policznychobniżkachmarż.

Niestety tak niski poziom nie utrzymałsiędługo.Zewzględuna planowane wprowadzenie podatku bankowego w grudniu aż6bankówwprowadziłopod-wyżkimarż,cospowodowałozwiększenieoprocentowanianowo udzielanych kredytów.

Bardzo istotnym wydarzeniem byłorównieżwprowadzeniewe

Jarosław Sadowski, Główny analityk firmy Expander

wrześniu2015r.zmiando założeńprogramuMieszkaniedlaMłodych.Najważniejsząznichbyłoumożliwienieotrzy-maniadopłatynietylkonamieszkanianowe,alerównieżte z rynku wtórnego.

2016: W tym roku po raz kolejnypodwyższonyzostaniewymaganywkładwłasny(z10do15proc.).Tazmiananiepo-winnawywołaćdużychproble-mów,gdyżniejesttopodwyżkabezwzględna,jakwubiegłymroku.Tymrazembankinadalbędąmogłyudzielaćkredytówna90proc.wartościnierucho-mości,alepodwarunkiem,żewykupiąspecjalneubezpie-czenie.Byćmożeotakikredytbędzieniecotrudniej,alenadalbędąonedostępne.

Wzwiązkuzpodatkiembanko-wymkolejnebankimogązde-cydowaćsięnapodwyżkimarż.Pojawieniesiętegonowegoobciążeniamożeteżspowodo-wać,żeczęśćinstytucjiistotnieograniczy udzielanie kredytów hipotecznych. Z drugiej jednak stronyniemożnawykluczyć,żenowaRadaPolitykiPieniężnejobniżystopyprocentowe.Toskutkowałobyzmniejszeniemoprocentowania kredytów i nie-copoprawiłoichdostępność.

................................................................

2015:Toniebyłwyjątkowyrokdlarynkuwtórnego.Upły-nąłonpoddyktandemdewelo-perów,którzyidealniewykorzy-

stalimonopolwpostacidopłatw ramach programu Mieszkanie dlaMłodych.Właściwiedosto-sowane produkty odpowiada-jącepotrzebomrynku,budowa(wkońcu!)mieszkańodpowia-dającychprofilowiprzeciętnegonabywcyidośćdobrzeprowa-dzonapolitykasprzedażytopowody,dlaktórychdewelope-rzyzapewnewkońcówcerokumogliodkorkowaćszampany.Nawet otwarcie MdM-u na ry-nekwtórnyniemiałoznaczeniadlarozpędzonejdeweloperskiejmaszyny.

Zarównonarynkupierwotnym,jak i wtórnym wart odnotowa-niajestzwiększającysięodse-tekkupującychmieszkaniazagotówkę.Niskieoprocentowa-nie depozytów bankowych po-woduje,żeposzukujemyinnychmiejscnalokatękapitału,adlawieluwłaśnieryneknierucho-mości(azwłaszczarynekmiesz-kaniowy)byłtąbezpiecznąprzystaniądlawłasnychpie-niędzy.Wrazzezwiększonymizakupamigotówkowymizwięk-szyłasięgrupainwestorównarynku mieszkaniowym. Pozy-tywnym aspektem tego trendu jest poprawa standardu miesz-kańnawynajemiwzrostocze-kiwańpotencjalnychnajemcówwzględemwynajmowanegomieszkania.

2016: Abymówićostabil-nościrynkumieszkaniowegopotrzebnyjeststały,zrównowa-żonypopytnamieszkania.Czyotakimbędziemożnamówić


Marcin Jańczuk, Dyrektor PR w Metrohouse

wtymroku?Pewnąniewiado-mąjestpojawieniesiękolejnejbarierywdostępiedokredy-tów. Obligatoryjne 15 proc. wkładuwłasnego(nawetjeżeliczęśćztejkwotybędziemożnazabezpieczyćwinnejformieniżwkładgotówkowy)tokolejneschodywdostępiedowłasne-goM.DlakupującychswojepierwszemieszkanieatrakcyjnąpropozycjąbędzieMdM,choćjużdziświadomo,żeniestarczywtymrokuśrodkównadopłatydla wszystkich zainteresowa-nych.

Podatek bankowy to jednocze-śniewyższemarżekredytóworazniższazdolnośćkredytowaklientów zainteresowanych zakupem.Możnasięwięcspo-dziewać,żewprzypadkurynkuwtórnegobędziemycelowaćw ofertygotowedowprowa-dzeniabezwiększychnakładówremontowych,alejednocześnie

odośćprzeciętnymstandardziei lokalizacji. Presja na ceny spo-woduje,żedeweloperzybędąpenetrowaćperyferyjnelokali-zacje,skupiającsięnasegmen-ciemieszkańkompaktowych,codaimgwarancjepłynnejsprze-daży.Moimzdaniem,skreślonakiedyśprzezwieluwielkapłytazacznieprzeżywaćswójrene-sans.Jużdziświelukupującychtraktuje taki zakup jako miesz-kanienastart,docelowomyśląco przeprowadzce w kolejnych kilku latach......................................................

2015: Sytuacjęnapolskimrynkunieruchomościwmijają-cymrokumożnauznaćzajednąz najciekawszych od czasów boomu w latach 2006-2008 i potwierdzajątopraktyczniewszyscy uczestnicy rynku. Wy-jątkowodobrzezagrałarelacjapodażyzpopytemwspieranadobrągospodarcząkoniunkturąoraz subsydiowaniem rynku nieruchomości.Zachętądozakupumieszkańbyłyisąnadalstabilne od ponad dwóch lat cenynieruchomości,rekordowoniskiestopyprocentowe,którewpłynęłynarelatywnietaniekredytyhipoteczneorazdopła-ty w ramach programu Miesz-kaniedlaMłodych.

Wielkimi wygranymi w 2015 rokusągłówniedeweloperzy,którzyodnotowalinajwyższąod2007rokusprzedaż. W sześciunajwiększychmia-stachwPolsceodpaździernika2014rokusprzedażosiągnęła

46,8tys.lokaliijesto13proc.większaniżwcałym2014roku.Popytunieosłabiłasukcesyw-nie realizowana polityka doty-czącazałożeńRekomendacjiS,którawymagaodkredyto-biorcówcoraztowiększychwkładówwłasnych.Ciężartenrekompensujewsparciew ra-machprogramuMdM,któryodpoczątkuuruchomienia,czyliodstycznia2014roku,pomógłprawie 30 tys. kredytobiorców. Prognozydotyczącespadkuilo-ścikupowanychkredytówhipo-tecznych spowodowane wymo-giem posiadania minimum 10 proc.wkładuwłasnego,któregłoszonopodkoniec2014roku,wogólesięniesprawdziły.Cowięcej,bankiniezmniejszyłyakcji kredytowej w ostatnich trzechkwartałach.

Rok ten jest rekordowy nie tylkopodwzględemsprzedażynowychmieszkań,aletakżeliczbylokalioddanychdoużyt-kowania,wydanychpozwoleńnabudowęorazrozpoczętychbudów.WedługdanychGUSw okresieodstyczniadopaź-dziernikaoddanodoużytko-wania115tys.mieszkań,czylio 0,2proc.więcejwporówna-niu z analogicznym okresem w2014r.Wczasiedziesięciumiesięcy2015r.wydanopo-zwolenialubdokonanozgłosze-nia z projektem budowlanym na budowę157tys.mieszkań,więco17,9proc.więcejniżwanalo-gicznym okresie 2014 r. Wzro-słao10,5proc.równieżliczbamieszkań,którychbudowę


rozpoczęto,do142,5tys.lokali.Najwięcejmieszkańoddanodoużytkowaniawwojewództwiemazowieckim,wielkopolskim,małopolskim,dolnośląskimi pomorskim,czylitam,gdzienajlepiejfunkcjonujeprogramMieszkaniedlaMłodych.

Częśćdeweloperówmożejednakbyćrozczarowanawy-nikamisprzedaży,jeżeliswojerealizacjeoparłogłównienabe-neficjentachprogramu,ponie-ważodwrześniategoroku,czyliotwarcia programu na rynek wtórny,praktycznie80proc.kredytów w ramach wsparcia dotyczyłamieszkańużywa-nych.Oznaczato,żekliencibezodpowiedniegowkładuwła-snegozmuszenibyliponiekąddozakupunowychmieszkań,mimoiżwolelibykupnoużywa-nego.Oczywiściezustdewe-loperównieusłyszymyobawzwiązanychztymtrendem,ale

wielujużodczuwajegoskutki.Spadekzainteresowaniaofertąmieszkańnowych,subsydiowa-nychpieniędzmizprogramu,aletakżewygenerowananadpodażlada moment zmobilizuje dewe-loperówdołagodniejszejpoli-tykirabatowej,ponieważbezrosnącegopopytubędąmusieliagresywniejwalczyćoklienta.

Na pewno na poszerzeniu za-sięguprogramuMdMzyskałaofertarynkuwtórnego,szcze-gólnie w mniejszych miejsco-wościach,gdzieniebudujesięnowychmieszkań,acenyspełniałykryteriawyznaczaneprzezlimity.Niezależnieodźró-dłapochodzenianieruchomości(wtórny,pierwotny)przezcałyrokniezmiennienajchętniejposzukiwanebyłymieszkania2i3pokojowewmetrażachod35 do 65 metrów kw.

2016:Prognozaprzyszło-rocznajużtakkolorowosięniemaluje,jaktomiałomiejscewmijającymroku,ponieważpojawiająsięnahoryzonciepewneryzykagospodarcze,któremogąwpłynąćnapopyt.Pierwszymzagrożeniembędzieznikome zainteresowanie zaku-pemmieszkańzrynkupierwot-nego wspieranych kredytem hipotecznymzdopłatąMdM,atomożeskutkowaćgorszymiwynikamisprzedażowymiwieludeweloperów.

Następnetodrożejącejużw tymmomenciekredyty

hipoteczne,któresąpokłosiempierwszych decyzji obronnych banków przeciw wprowadzeniu ustawybankowej.Jeżeliustawawejdziewżyciewzgłoszonejprzezkomisjęsejmowąformie,tobankibędąchciałyszybciejzarabiaćnakredytachizmniej-sząakcjękredytowądługoter-minowychhipotek.W ogóleustawa budzi wiele kontro-wersji,gdyżmimolamentujakisłyszymyodprzedstawicielisektorabankowego,towłaśniebankibędągłównymibenefi-cjentami ustawy.

Kolejneperturbacjemożewywołaćowianatajemnicąewentualna ustawa ratowania frankowiczów,któranajpraw-dopodobniejodbijesięnaklien-tachbankówpoprzezdrożejąceusługiorazmarże.Natomiastnasytuacjizwiązanejznadpo-dażąnowychmieszkańbędągłówniewygrywaćgotówkowcyorazosobyposiłkującesiękre-dytem w minimalnym stopniu. Niestetymusimysięliczyć,żew2016RPPwkońcupodniesiestopyprocentowe,atorealniewpłynienaoprocentowaniekredytów.

Wymienione scenariusze otwierajądodatkoweszansedlaprofesjonalnychpośredników,którzybędąmoglilepiejmone-tyzowaćusługiconsultingowe,niekoniecznieskupiającsięnasamym kojarzeniu stron.

...............................................................

Maciej Górka, Ekspert ds. nieruchomości i PR Manager w Domiporta


Marcin Krasoń, Analityk rynku nieruchomości w Home Broker

2015: Mimowzrostuobowiąz-kowegowkładuwłasnego(od1stycznia2015r.byłoto10proc.zamiastwcześniejszego5proc.),liczbaudzielonychprzezbanki kredytów w pierwszych trzechkwartałach2015r.byłao1,9proc.wyższaniżwanalo-gicznym okresie 2014 r. (dane z raportu AMRON-SARFiN). Wieleosóbratowałosiębo-wiem programem Mieszkanie dlaMłodych,zktóregodofinan-sowaniejestliczonejakowkładwłasny.Odwrześniapopu-larnośćprogramuznaczącowzrosła,bowłączonodoniegorynekwtórny,adodatkowozwiększyłysiękwotyidostęp-nośćnieruchomościdlarodzinwielodzietnych.

Równoważeniesięsiłdziałają-cychnapopytipodażmieszkańsprawiło,żeprzezostatnirokcenywskalikrajubyłystabilne,zlekkątendencjąwzrostową,zauważalnąszczególnienaryn-kupierwotnym.KończącysięrokdziałającywPolscedewe-loperzy zdecydowanie powinni zaliczyćdoudanych.Większośćgłównychgraczyzanotowałarekordowewskaźnikisprzedażymieszkań.

Zpunktuwidzeniabranżyde-weloperskiejliczysiętakżeto,żesprzedażprzełożyłasięnawysoki poziom zakupów. Z sza-cunków Home Broker Business wynika,żebyłtorekordowyroktakżepodwzględemzakupówterenówpodzabudowęmiesz-kaniową.Największefirmyprzeznaczyłynawetpoponad

200mlnzłnazakupdziałek,a rekordziściprzekroczyli250mlnzł.Łącznewydatkinadział-kipodzabudowęmieszkanio-wądokonanew2015r.przezdziałającychwPolscedewe-loperówprzekroczyłymiliardzłotych.Wartozauważyć,żewiększośćtransakcjiodbywałasięnaracjonalnych,rynkowychstawkach,bezprzeszacowaniawartościnieruchomości,cow szerszejperspektywiemo-głobyskutkowaćprzegrzaniemrynkuinagłymwzrostemcenmieszkań.Dziękitemustaw-kiutrzymująsięnastabilnympoziomieiniepowinnosiętozmienićszybko.

2016: Ważnymtematemna2016r.będziebezwątpieniapodatek bankowy. Jego wpro-wadzenie w zapowiadanej ostatnioformie(procentodwartościaktywów)możebyćpoważnymproblemem.Trudnooczekiwać,żebankibędąbier-nieprzyglądałysięspadkowiwyników,kosztyzostanąwięcwdużejczęściprzerzuconedlaklientów,aakcjakredyto-wamożezostaćspowolniona.Częśćbankówjużpodniosłamarże(najczęściejo0,4–0,5p.p.),zapowiedziałyteżograni-czenie akcji kredytowej.Należyteżpamiętaćokolejnymzwiększeniuobowiązkowegowkładuwłasnegoprzykredy-tach mieszkaniowych (do 15 proc.),choćtutajbankiposiłku-jąsięubezpieczeniemniskiegowkładuwłasnegoiprawdopo-

dobnieniebędzietowiększymproblemem dla klientów.

Nadalważnąrolęnarynkuod-grywaćbędzieprogramMiesz-kaniedlaMłodych,aczkolwiekwartozwrócićuwagęnafakt,żeskokowy wzrost jego popular-nościwpłynienato,żewpoło-wierokuśrodkiprzeznaczonena2016mogąsięwyczerpaći kupującybędąmogliwniosko-waćtylkoodopłatywkolejnychlatach.

Oczekujemy dalszej stabiliza-cjicenmieszkańirosnącegoznaczenia rynku najmu. Dzia-łanieFunduszuMieszkańnaWynajemmożesprawić,żenarynkuwreszciepoważnąrolęzacznąodgrywaćinwestorzyinstytucjonalni,takżezzagrani-cy.Nadaldużeznaczeniebędąmiećteżinwestorzyindywidu-alni,którzykupująmieszkaniazagotówkę–ichdecyzjeniesązależneodrynkukredyto-wego,aograniczonydostępdofinansowaniabankowegomożejeszczezwiększyćichrolę.

http://www.murapol.pl/

PolacyinwestująwnieruchomościzagranicąRaportstrona 43

Polacy inwestują w nieruchomości za granicą

Wydawałobysię,żetoEuropaZachodniainwestujewPolsce,anienaodwrót.Tymczasemokazujesię,żewielupolskichinwestorówlokujeswojeśrodkinatamtejszychrynkach.Dom,apartament,czynawetniewiel-kiemieszkaniezagranicątonietylkoprestiż,leczrównieżdoskonałalokatakapitału.

Deponowaniepieniędzyw ban-ku w obecnych czasach nie znajdujeuzasadnieniafinanso-wego,dlategociekawymsposo-bemdywersyfikacjiryzykajestinwestowaniewnieruchomościw kraju i poza jego granicami. Zagranicą,ponieważwwielukrajachryneknieruchomościprzeżywaprawdziwyboomirocznewzrostywartościsądwucyfrowe,acenynierucho-mościsączęstoniższeniżwPolsce.

Zpierwszychstrongazetmoż-nadowiedziećsię,żegwiazdyiznanibiznesmeniposiadajądomy i apartamenty w innych krajach.Najczęściejwybiera-

jąonieuropejskiewybrzeżaturystyczneHiszpanii,Włoch,Portugalii,Bułgarii,Grecjii Chorwacji.Apartamentw nad-morskiejmiejscowościw Hisz-paniikosztujemniejniżporów-nywalnemieszkaniew dużympolskimmieście.WysokadostępnośćnieruchomościdlalepiejzarabiającychPolakówpowoduje spore zainteresowa-nie i liczne zakupy. Kluczowe znaczenie wyboru miejsca inwestycjimaklimat,przyna-leżnośćdoUniiEuropejskiej,korzystny system podatkowy i stabilnasytuacjapolityczno--gospodarcza.


Druga grupa inwestorów to typowi,liczącystopęzwrotu,ryzyko i perspektywy rynku klienci.Inwestująoniwdużychmiastacheuropejskich,wdo-brych lokalizacjach nawet przy wysokichcenach.Bodźcemsądla nich dobre perspektywy rynku,wysokiwzrostwartościnieruchomości,niskieryzykoi dywersyfikacja.

Budżet,którykliencisągotowiprzeznaczyćwinwestycjepodwynajem na rynkach zachod-nichjestmocnozróżnicowany.Największagrupachcezainwe-stowaćod100do150tyś.euro.Narynkupierwotnymmożnaw tejceniekupićnp.kompak-towy apartament w centrum Berlina,nakampusiestudenc-kimzpełnąusługązarządzania.Sprzedawanetammałemiesz-kaniasąwpełniurządzone,a umowynajmusąnarokczasuzmożliwościąprzedłużenia.Wszystko to powoduje niskie ryzyko inwestycyjne przy stopie zwrotu na poziomie 5 proc. w skaliroku.

Spore zainteresowanie polskich inwestorówbudząmieszkaniaw rewitalizowanych kamieni-cach o powierzchniach 200-300 mkw.Tutajniezbędnybudżetwynosipowyżej1milionaeuro.Pięknieodrestaurowanewnę-trza w centralnych lokalizacjach dużycheuropejskichmiastznajdująszybkonabywców.Ci

najbogatsiPolacyszukająluk-susowych domów i apartamen-tów,sątojednaksporadycznezapytania.

Corazczęściejzakupemnieru-chomościinteresująsięrównieżPolacypracującyzagranicą,którzynieplanująpowrotudokrajuorazprzedsiębiorcypro-wadzącytamdziałalnośćgospo-darczą,główniewAnglii,Fran-

cji,HiszpaniiiNiemczech.Dużaaktywnośćpolskichprzedsię-biorcównatymostatnimrynku,gdzie zarejestrowanych jest ok. 180 tys. jednoosobowych przedsiębiorstwz udziałempol-skichobywateli,wtymblisko50tys.firmrzemieślniczych,powoduje,żedecydująsięoninazakupnieruchomości,aniena wynajem.


Niemcytowyjątkowoatrak-cyjnyrynekzsilnągospodarką,któraoparłasiękryzysowifinansowemu,dlategomyślącperspektywicznie inwestorzy akceptujątuniższąstopęzwro-tu w stosunku do polskiego ryn-kunieruchomości,wzamianzastosunkowomałeryzykoiwyż-szywzrostwartościmieszkań.

Polscybiznesmenitwierdzą,żeprowadzeniewNiemczechdziałalnościgospodarczejjestprostsze i bardziej zyskowne niżwPolsce,choćniemieckiepodatkinależądonajwyższychw Unii.

W Polsce coraz trudniej jest pomnażaćoszczędności.Ostat-niezmianypolityczne,obniże-niewartościzłotówkiiratinguatrakcyjnościinwestycyjnejnaszegokrajupowodująwzmo-żoneobawyinwestorówcodostabilnościpolitycznejigo-spodarczej Polski. Dodatkowo rekordowo niskie stopy pro-centowepowodują,żelokatybankoweiobligacjeprzynosząniewielkiezyski,funduszeinwestującewpolskieobligacjezarobiłyjedynie0,9proc.,a ak-cjewchodzącewskładindeksuWIG20odmaja2015rokupotaniałyoniemal30proc.

Dotychczasowaatrakcyjnośćinwestowania na polskim rynku nieruchomościopierałasię

w głównejmierzenastabilnościpolitycznejistałymwzrościegospodarczym,wysokiejatrak-cyjnościinwestycyjnej(ratingA),dużejaktywnościmłodychprzedsiębiorstw,poszanowaniuwartościrodzinnychichrze-ścijańskich,któresąmocnymfundamentemrozwojugospo-darczego,niskimwsparciuso-cjalnym,powodującymkoniecz-nośćaktywnościnarynkupracyoraz na cechach narodowych Polaków,którychcharakteryzu-jespryt,pomysłowośćipragnie-nie sukcesów globalnych.

Nailezmienisięklimatdoinwestowania w nowej rze-czywistościpolitycznej2016rokuzobaczymy.Pókico,możewartopomyślećodywersyfi-kacji.Praktyczniecałyświatmamyprzedsobą,możemyinwestowaćgdziechcemyi w cochcemy.Wartojednakzadaćsobiepytanieprzedpodjęciemkażdejdecyzjizakupowej–nieilemogęnainwestycjizarobić,leczilemogęnaniejstracić?

Autor: Jarosława Ejsymont, NIERUCHOMOŚCI R.E.J.

MdMwdużymmieścieRaportstrona 46

MdM w dużym mieście

Ponowelizacjiwewrześniu2015r.rządowyprogramdofinansowańMieszkaniedlaMłodychzostałrozszerzonyorynekwtórny.Wcześniejjegobeneficjentamipostroniesprzedającychbyliwyłączniedeweloperzy,terazruchnaryn-kuodczulirównieżwłaścicieleużywanychmieszkańipośred-nicywobrocienieruchomościa-mi. Wraz za zmianami lawinowo przybyłaliczbaskładanychwniosków – program notuje rekordowezainteresowanie,a zdaniem analityków pula pieniędzyzarezerwowananadopłatyw2016rokumożesięskończyćjużnawetwkwietniu.

NiewszędziejednakMdMcie-szysięjednakowymzaintereso-waniem,conierzadkobardziejwynikazniskiejdostępnościlo-kali,któremieszcząsięw usta-lanychcokwartałlimitach,niżzewzględunazainteresowa-niekupujących.Poprosiliśmypośrednikównieruchomości

w największychmiastachwo-jewódzkicho komentarze,jakwyglądasytuacjawichregio-nie–jakiesąmożliwościkupnamieszkaniaz dopłatąw pro-gramieMieszkaniedlaMło-dych,orazjakdużosiętakichmieszkańsprzedałow ostatnimkwartale 2015 roku?

BIAŁYSTOK

WBiałymstokusytuacjanarynkunieruchomościpozwalanaszerokiwybórmieszkańw programie MDM na rynku pierwotnym,jakiwtórnym.Uwzględniającmożliwościne-gocjacyjnewłaścicielinierucho-mościnarynkuwtórnymszacu-jesię,żew Białymstokuokoło20–25proc.lokalimożezostaćzakwalifikowanadoprogra-muMdM.Statystykiwyraźniepokazują,żetegotypumieszka-niasąbardzopopularnewśródpotencjalnych klientów i dlate-go w ostatnim kwartale 2015

– jakie są możliwości kupna mieszkania z rządową dopłatą w wybranych miastach w Polsce?


rokustanowiłyoneznaczącączęśćobrotumieszkańnarynkuwtórnym,jakipierwotnym.

GORZÓW WIELKOPOLSKI

Głównymkryteriumwprogra-mieMdMjestoczywiścielimitceny za m kw. mieszkania. Jest towarunek,któryautomatycz-niesprawdzamyjeżelizakupma

zostaćsfinansowanyzkredytuwspartegodofinansowaniem.Oilewprzypadkuwiększychmiastjegouzyskanieskazywałonabywców na zakup nierucho-mościnaobrzeżach,a zpewno-ściąpozanajatrakcyjniejszymidzielnicami,otylew Gorzowieustalone limity ceny metra kwa-dratowegodawałystosunkowoszerokie pole wyboru lokaliza-cji.

Jużokreślonenapoczątkuzaistnienia programu na rynku wtórnym granice cenowe dawa-łysporemożliwościwposzuki-waniuwłasnegolokum,jednakogłoszonawczwartymkwar-talepodwyżkadoblisko3500złdawałajużwłaściwiepełnąswobodęwyboru.Niedostępnepozostałopraktyczniejedynie

młodeOsiedleEuropejskie,jednakistniałajużmożliwośćzakupu mieszkania na najpopu-larniejszymwnaszymmieścieOsiedlu Górczyn.

KATOWICE

Na katowickim rynku nierucho-mościzarównowIVkwartale2015r.,jakiwIkwartale2016r.dopłatywprogramieMdMkształtująsięnatymsamympoziomie.Jeżelichodziodopła-tynarynkuwtórnymobejmująonemieszkania,którychcena1 m kw. nie przekracza kwoty 3923,10zł,natomiastnarynkuwynosiona4794,90zł.

Przemysław Smalkowski, expressHOUSE Białystok

Sławomir Moder, Moder Nieruchomości s c.


Na katowickim rynku nieru-chomościok.60proc.mieszkańspełniałokryteriacenowei me-trażoweprogramuMdM.

Dodatkowoinformacjaomoż-liwościdopłatdałaefektpodrugiejstronie,czyliuosóbsprzedającychnieruchomość.Zdającsobiesprawęzmożli-wościdofinansowania,jakiemożeotrzymaćstronakupują-ca,właścicielenieruchomościozbliżonejkryteriamiceniezamkw.byliwstaniedostosowaćsiędosytuacjiiobniżyćcenębyzamknąćtransakcjęsprzedaży.

W ostatnim kwartale 2015 r. sprzedażnieruchomościnaryn-kukatowickimbyławzmożona.Wpłynęłonatozpewnościąklikaczynników,m.in.wejściewewrześniunowelizacjiustawyo dopłatachwramachprogra-muMdM,któraobjęładopła-tamirynekwtórnyi zniosłalimit wiekowy dla rodzin wie-lodzietnych. Nie bez znaczenia byłatakżeinformacjao wzro-ściewkładuwłasnegoz 10do15 proc. od stycznia 2016 r. dlaosóbchcącychubiegaćsięo kredytmieszkaniowy.

KIELCE

MożliwościkupnamieszkaniazdopłatąwramachMdMsąbardzoduże,ponieważlimitywyznaczonenanaszrejonsą

przystępnedlasprzedających.Jeślitylkojestmałeodchyle-nieceny,jakąchciałbyuzyskaćsprzedający,odlimituprzewi-dzianegowprogramieMdM,klientzgadzasięnalekkąobniżkę,ponieważzdajesobiesprawę,żetadrobnakorektamożewdużejmierzeprzyczy-nićsiędoszybszejsprzedaży.Oczywiścieróżnicawcenieniemożebyćdrastyczna.Mieszka-niakwalifikującesiędoprogra-mu MdM na rynku wtórnym

Diana Polak, freedom nieruchomości Katowice


LUBLIN

Możliwościzakupunierucho-mościwprogramieMdMwLu-bliniesąograniczonezewzglę-dunastosunkowoniewielkąilośćofertdostępnychnarynku.Limityobowiązującewprogra-mieniepozostawiająwielkiegowyboru potencjalnemu na-bywcy.Jesttook.5proc.ofert,głownienaobrzeżachmiasta,w mniej popularnych dzielni-cach lub mieszkania do kapi-talnegoremontu.Liczbaosób,któreskorzystałyzprogramuw ostatnim kwartale 2015 r. byłazdecydowaniewiększazewzględunamożliwośćsfinan-sowaniazMdMcałościwkładuwłasnegodlasingliimałżeństwbezdzietnych.

ŁÓDŹ

SkalazjawiskaMdMwŁodzijestnatylemała,żenarynkułódzkimjegowpływniejestdostrzegalnywwiększysposób.Programfunkcjonujebezwięk-szejpopularnościientuzjazmuwśródkupujących,niewpłynąłnazmianycenmieszkańanikoniunkturyogólnie,sątopoje-dynczeprzypadki.WŁodzijestto pochodna ogólnej sytuacji lokalnegorynkunieruchomości,wprzeciwieństwiedoniektó-rychdużychmiastPolski,gdzie

stanowiąokoło60proc.ofertw naszym biurze. W ostatnim kwartale2015r.sprzedałosiętakichmieszkańokoło25proc.całościsprzedaży.

KRAKÓW

WKrakowiedostępnośćmiesz-kańwprogramieMdMjestnie-wielka,ponieważlimityw sto-sunkudocenrynkowychsąwyjątkowoniskie.Szacujemy,że

na rynku wtórym ok. 1–2 proc. ofertspełniakryteriacenowe,którewyniosływIVkwartale4293zł/mkw.Takiemiesz-kaniamożnaznaleźćprzedewszystkimnaobrzeżachmiasta,m.in.naosiedluZłocień,Rżon-ka,SwoszowiceorazprzedewszystkimwNowejHucie.Sątomieszkaniawwiększościdoremontu.

Zdecydowaniewiększywybórmająklienciposzukującymiesz-kania od dewelopera. W tym przypadkuok.10proc.ofertspełniakryteriaprogramu.NajwięcejdostępnychmieszkańznajdujesięwCzyżynach,Mi-strzejowicachorazBieżanowie,ale wraz z nowymi inwestycjami corazwięcejofertpojawiasięrównieżnaPrądnikuBiałym,PrądnikuCzerwonymorazWoliDuchackiej. Pojedyncze nieru-chomościmożnarównieżzna-leźćwinnychczęściachmiasta,wmniejszychinwestycjach,np.naul.Petrażyckiegoczyw rejo-nie Wieliczki.Stosunkowoniskapodażmiesz-kańdostępnychwMdMprzybardzodużymzainteresowaniuklientów na rynku w Krakowie sprawia,żelokale,któremiesz-cząsięwlimitachszybkoznaj-dująnabywców.

Maciej Trela,Północ Nieruchomości

Łukasz Józefczuk, Wojciech Goniewicz, expressHOUSE Lublin

Agnieszka Banak, freedom nieruchomości Kielce

Ostatnikwartał2015r.byłczasem,wktórymzauważalnebyłobardzodużeożywienienarynku wtórnym. Klienci zain-teresowani byli szczególnie zakupemmieszkańzdopłatą.PraktyczniewiększośćklientówkredytowychdecydowałasięnazłożeniewnioskówwramachprogramuMdM.Kwotadofi-nansowaniazachęcaładozaku-pu szczególnie rodziny wielo-dzietne,wprzypadkuktórychsięgaławOlsztynienawetdo95tys.zł.Wrodzinachztrójkądzieci dodatkowo zniesiono limit wieku kredytobiorcy oraz warunek braku innej nieru-chomości,coprzełożyłosięnazwiększenieliczbyskładanychwniosków.W obawie przed podniesieniem wysokościwkładuwłasnegoz obecnych10do15proc.orazzwiększeniemwysokościmarżna skutek zapowiadanego wprowadzenia podatku ban-kowego,kliencichcielizdążyćz kupnem mieszkania jeszcze przedkońcemroku.

OPOLE

W pierwszych trzech kwarta-łach2015rokuwartośćśred-nichwskaźnikówprzeliczenio-wychbyławielkimproblememw przypadku Opola. Niestety limity cen m kw. nie przysta-wałydowarunkówrynkowych–podażnowychmieszkańwce-


wpływMdMjestistotny,aletodotyczy tylko pewnych miejsc w kraju.

WŁodziofertamieszkańspeł-niającychkryteriaprogramuMdMjestzróżnicowana.Takienieruchomości,spełniającelimitywielkościiceny,moż-naznaleźćniemalwszędziena terenie miasta – zarówno w śródmieściu,jakiwbardziejperyferyjnychdzielnicach.Łódźjestjednaknatympoluwyjąt-kiem,poziomcenjestwzględ-nie wyrównany w stosunku do innychośrodkówwPolsce.

OLSZTYN

WOlsztyniemożliwośćkupnamieszkaniazdopłatąwpro-gramie MdM istnieje w przy-padkunieruchomości,którychcena za 1 m kw. nie przekracza w przypadkurynkupierwot-nego–5379,55zł,natomiastw przypadkurynkuwtórnego–4401,45zł.

Śledzącliczbęogłoszeńsprze-dażymieszkańzrynkuwtórne-gowOlsztyniemożnastwier-dzić,żeponadpołowaztychnieruchomościspełniakryteriauzyskaniadopłatwrządowymprogramie MdM. W przewa-żającejwiększościsątomiesz-kaniadwu-itrzypokojowe,na które w ostatnim kwartale 2015r.popytbyłnajwiększy.

niedo3900złbyłaminimalna,natomiastśredniacenazametrwynosiłaok.4400zł.WefekciemieszkańcyOpolabyliniemalodcięciodmożliwościskorzy-staniazdopłat.Naszregionbyłna ostatnim miejscu w Polsce podwzględemuczestnictwaw programieMdM.

Anna Lewandowska, freedom nieruchomości Olsztyn

Paweł Kolasiński, ARLI Nieruchomości

Jeżelichodziomieszkaniauży-wane,toteobjęteprogramemsąjednakwsłabymstanietech-nicznym lub do remontu. Wy-jątkiemsąmieszkaniao więk-szychmetrażach,powyżej70mkw.,wtedycenaza1 m kw.jestrelatywnieniższaodmniej-szychlokali.Wedługszacunkównawet30proc.mieszkańnarynkuwtórnymmożezostaćsfinansowanakredytemzdo-płatąMdM.Właścicielesąteżbardziej skorzy do korekty cen nieruchomości,abyspełniałykryterium ceny maksymalnej.

Podkoniec2015rokumożnabyłozaobserwowaćznacznywzrost zainteresowania miesz-kaniamizdopłatami,szczegól-niewIVkwartale.Niekażdyzainteresowanyjednaksfinali-zowałzakupwubiegłymroku,częśćpopytuprzeniosłasięjużna rok 2016.

RZESZÓW

Program MdM w Rzeszowie możnakrótkoopisać„zdużejchmurymałydeszcz”.Napapie-rzezałożeniawyglądająbardzooptymistycznie,dopłatywy-sokościkilkudziesięciutysięcyzłotychdziałająnawyobraźniękażdejosobyposzukującejwłasneM.Niestetylimitce-nowycałkowicieniepokrywasięzrzeczywistymicenami,co gorsza warunki programu

Sytuacja w ostatnim kwarta-le2015rokuuległaznacznejpoprawiedziękizmianieusta-wy,którejzapisyzaczęłyobo-wiązywaćoddniawrześnia.Wprowadzenie do programu mieszkańzrynkuwtórnegoorazwyższelimitywczwartymkwartale,którewprzypadkurynkupierwotnegowynosiły4233,35złoraz3463,65złdlarynkuwtórnego,spowodowały,żemieszkańcyOpolazaczęlina-bywaćmieszkaniakorzystającz dopłatwprogramieMdM.

W chwili obecnej w Opolu 55 proc.mieszkańzrynkupier-wotnego oraz 26 proc. miesz-kańz rynkuwtórnegospełniakryteria programu MdM. W ostatnim kwartale 2015 roku co drugi kredyt na zakup miesz-kaniaw OpoluzostałudzielonyzdopłatamiwramachMdM.

POZNAŃ

WPoznaniumożnaskorzystaćz programuMdMzarównokupującmieszkanienarynkupierwotnym,jakiwtórnym.Pra-wiekażdainwestycjadewelo-perskaposiadapulęmieszkań,którespełniająkryteriaprogra-mu,a deweloperzysąbardziejskłonnidonegocjacjicentak,abytakżetenieznaczniewykra-czającepozalimityzostałynimiobjęte.


Piotr Ociepa, INVESTOR NIERUCHOMOŚCI Anna Rosa-Michalak,

expressHOUSE Poznań


MdMnieuwzględniajądanychdotyczącychrozwojupolskichmiast,któryjasnopokazuje,żenajbardziejdynamicznierozwijasięWarszawaiRze-szów. Szybki rozwój miasta orazwzrostpopulacjisprawia,żecenynieruchomościsyste-matycznierosną,amożliwośćzakupu mieszkania przez rodzi-ny,doktórychprogrammiałbyćskierowany,niestetyoddalasię.

Realnadostępnośćmieszkańnarynkuwtórnymzależyprzedewszystkimodmetrażuorazlicz-bypokoi.Małemieszkania(1–2pokojowe)spełniającewarunkiMdMtook.5proc.rynku,zaświększe(3–4pokojowe)took.15proc.dostępnychofert.Podniesienie limitu cen dla nowychmieszkańsprawiło,żedeweloperzymogliodczućrealnywzrostsprzedażynapo-ziomieok20proc.Topokazuje,jak bardzo tego typu program jestpotrzebny,aleabydziałałna100%musibyćopartynarzeczywistych warunkach ryn-kowych.

SZCZECIN

WłączenierynkuwtórnegodoprogramuMdMspowodowałodużezainteresowanieklien-tówtąformąpomocypaństwa.Bardzo wielu klientów zaczyna kontakt od pytania o mieszka-

niaobjęteprogramem.Niestetyniemanaszczecińskimrynkuwielutakichofert.Powodemjest limit ustawiony na poziomie około3600złzamkw.Wa-runekcenyspełnionyzostajenajczęściejprzydużychmiesz-kaniach,którezkoleiniespeł-niająwarunkupowierzchnilubich standard jest niski. Kredyt zdopłatąMdMnieumożliwiafinansowaniaremontu.

Wogólnejliczbieokoło200transakcji zrealizowanych przeznaszafirmęwIVkwartale2015roku,transakcjezMdMstanowiłykilkaproc.ogólnejliczby transakcji. Wielu klien-tów rozpoczyna poszukiwania mieszkaniaodofertłapiącychsięnaMdM,jednakwrezultaciekupująmieszkanieznormalnymkredytem.

Paweł Gancarz, Super Nieruchomości


WnaszejocenieobjęcierynkuwtórnegodopłatamiMDMnapewnowpłynęłonaożywienienarynku,większaliczbamło-dychludzizaczęłarozważaćzakuplubzmianęmieszkania.

TORUŃ

Możliwościkupnamieszkaniaz dopłatąwramachMdMwTo-runiusąniemałewporównaniudoinnychmiast.Szacujemy,żeokoło65proc.przeprowadzo-nychtransakcjispełniawarunkiprogramu.Trudnojestpodaćdokładnąliczbętransakcjizrealizowanych przy wspar-

ciu MdM na rynku wtórnym wostatnimkwartale.Zcałąpewnościąmożnapowiedzieć,żebyłoichsporo.NiektórzyklienciwręczwstrzymywalisięzkupnemmieszkaniadoIVkwartału,abymócskorzystaćzprogramu MdM.

WgbadańNBPwBydgoszczyiwToruniuwymogiprogramuMdMspełniałook.60–70proc.przeprowadzonych transakcji wIIIkwartale2015rokuitakteżjestwpraktyce.Uśrednio-nedanezinternetuszacujątęliczbęnapoziomie50–55proc.Należyjednakzaznaczyć,żeszacunkitesąopartenacenachofertowychogłoszeńw Inter-necie.Największyproblemtegotypuopracowańpoleganatym,żebadaniaterobionesąw oparciuocenyofertowedanejfirmylubportaluogło-szeniowego.Nawetjeślidlacelówopracowaniaktośprzy-jąłobniżeniecenyofertowejo 5–10proc.,toitakniemożnauznaćtegotypuwyliczeńzawiarygodne,ponieważwg.NBPwnajwiększychmiastachróż-nicapomiędzycenąofertowąa transakcyjnąwynosiod10,4do22proc.(!).

TRÓJMIASTO

Powprowadzeniunowelizacji,pozwalającejnazakupmieszka-niarównieżnarynkuwtórnym,

wIIIkwartalepoprzedniegorokulimitydotyczącepo-wierzchniwynosiłykolejno:Gdańsk–maksymalnie4282,65złzamkw.,gminysąsiadującezGdańskiem(wtymSopot,Gdynia,PruszczGdański)mak-symalnie4000,50złzam kw.Dlaporównania,wartościtena rynku pierwotnym wyno-siły:5234,35złdlaGdańskai 4889,50złwgminachsąsiadu-jącychzestolicąwojewództwa.

Ustalone limity cenowe powo-dują,żepotencjalnymbene-ficjentomprogramu,niestetytrudnosięwnichzmieścić.Oprócztego,wedługraportuNBP,średniacenatransakcyj-nawGdańsku,jeszczeprzedwprowadzeniemMdM,narynkuwtórnymwynosiłaponad5tys.zł,czylidużowięcejniżmaksymalnekryteriumdofinan-sowania.WcałymTrójmieścieiokolicach,gdziedziałabiuroTyszkiewiczNieruchomości,tendencjajestzbliżonaiczęśćmieszkańnarynkuwtórnym,któraspełniakryteriaMdMniestetynależydomniejszo-ści.Dlategostosunkowomałotakichnieruchomościsprzedałosięwostatnichtrzechmiesią-cach2015r.,czyliwpierwszymkwartaleobowiązywanianowe-lizacji.

WsamymGdańskuofertajestdośćmocnoograniczona.MieszkaniadostępnewMdM,którespełniająwszystkiewymaganekryteria,zazwyczajprzeznaczonesądokapital-negolubchociażczęściowegoremontu.Większośćznich

Wojciech Walasik, BONUS nieruchomości

Leszek A. Hardek, Intercentrum


obejmujenieruchomościzlo-kalizowane w nieco starszych budynkach oraz w blokach z tzw.wielkiejpłyty.Stosunko-wołatwiejomieszkaniam.in.w Gdyni,RumiczyRedzie,gdzieofertwMdMmożnaznaleźćo wielewięcej.

WARSZAWA

Limitycenmieszkańobjętychprogramem MdM dla Warsza-wy na koniec roku 2015 wy-nosiłyodpowiednio6417,49zł/mkw.dlarynkupierwotnegooraz5250,68zł/mkw.dlarynkuwtórnego.TymczasemwgAMRONSARFINśredniacenatransakcyjnamieszkańw War-szawie,jakązarejestrowanodlaIIIkwartału2015rokuto7463zł/mkw.ZgodniezaśzdanymiNBPśredniacenadlamiesz-kań(IIkwartał2015)dlarynkupierwotnegowyniosła7800zł/m kw.i8100zł/mkw.dlaryn-ku wtórnego.

Analizującpowyższe,nietrud-nozauważyć,żeśredniecenytransakcyjneplasująsięznacz-niepowyżejlimitówprzyjętychdla MdM. Na rynku jest jednak pewnailośćofert,którychceny(nawetofertowe)mieszcząsięwprzyjętychprzezMdMzało-żeniach,aczkolwiekjesttonie-wielkiprocent,anieruchomościteznajdująsięwperyferyjnych

dzielnicachstolicy,bądźsątomieszkania do generalnego remontu.

Spoglądającjednaknaprzyjętelimity dla Warszawy oraz dane statystyczne wykazane przez banki,nietrudnoownioski,żew przypadku Warszawy liczba transakcjizudziałemMdMniestanowiławroku2015istot-nego procentu w stosunku do wszystkich zarejestrowanych transakcji.Zpewnościąwięcej

Martyna Choszcz, Tyszkiewicz Nieruchomości

zakupów w tym programie od-byłosięnarynkupierwotnymaniżelinawtórnym.Dewelope-rzybowiemreagująnawszel-kiezmiany,takkoniunktury,jakiuwarunkowańprawnych,o wielebardziejelastycznieniżklientindywidualny.Mogąteżwpływaćnawielkośćirodzajorazlokalizacjęrealizowanychprojektów,analizującpopytczyśredniewartościkredytówudzielnych na cele mieszkanio-we.Stądzapewnedośćdużysukcesdeweloperów,dlaktó-rychtworzenieiupłynnianiekolejnych inwestycji jest oparte namodeluczystobiznesowym,a nie – jak w przypadku sprze-dażyindywidualnej–owartościemocjonalno-sentymentalne.

Joanna Lebiedź, RE/MAX Action

bardzodalekoodcentrum,w lo-kalizacjachźleskomunikowa-nychlubpoprostuniemodnych,zdalaodszkółiprzedszkoli.

W przypadku naszego biura w ostatnim kwartale ub. roku udziałsprzedażymieszkańz rynkuwtórnegowMdMwy-niósł18proc.,niemniejjednakjesttozbytmałaliczba,nieodzwierciedlającaogólnejsta-tystyki. Kontynuacja programu jest wskazana.

Opracował: Michał Nitychoruk, Gratka. pl

Iwona Grześkowiak, PÓŁNOC Nieruchomości Wrocław

WROCŁAW

Obecnemożliwościzakupumieszkania w ramach programu MdMweWrocławiumożnaokreślićjakodośćograniczonezewzględunaniewielkąilośćmieszkańspełniającychkryteriaMdM. Na rynku wtórnym kwo-ta,przyktórejmożnaubiegaćsięodopłatęwramachMdMwynosi4290,30zł/mkw.

Odsetekmieszkańzrynkuwtórnegospełniającychpowyż-szekryteriummożnaokreślićna maksymalnie 10 proc. Kry-teriummetrażu(75mkw.)matutajdrugorzędneznaczenie,ponieważrzadkokiedymłodeosobystaćnazakupwiększychmieszkań.Sątonajczęściejlokale do gruntownego remon-tu,położonewysokobezwindy,


ZarządzanienajmemnieruchomościRaportstrona 56

Zarządzanie najmem nieruchomości

czyli o wciąż mało popularnej na polskim rynku usłudze

Czas to pieniądz, dla-tego na popularności zyskuje usługa zarzą-dzania najmem. Dobry zarządca pomoże już na etapie inwestowania w nieruchomość, w jego wykończeniu, a wreszcie w poszukiwaniu, ocenie i weryfikacji najemcy. Po tym zajmie się tym, co robi najlepiej – będzie sprawnie za-rządzał nieruchomością, aby przynosiła właści--cielowi jak najmniej problemów, a jak naj-większe zyski.

Wczasachniepewnościnarynkachkapitałowychdołaskinwestorówpowróciłynieruchomościnawynajem,traktowane jako lokata ka-pitału.Kupujemyzarównonieruchomościmieszkaniowe,jakikomercyjne.Początkującyrentierzyczęstosązaskoczenitym,żetakainwestycjatonie„samograj”–cowięcej,wymagaczęstonaprawdędużychnakła-dówczasuipracy.Odpowiedziąnatenproblem,naZachodziedawnouznanąza„oczywistąoczywistość”,jestusługazarzą-dzanianajmemnieruchomości.Inwestycyjniwyjadaczejużjąznają,jednakinwestorzyde-taliczniczypoczątkującyniezawsze,dlategochcielibyśmyprzybliżyćwszystkim,naczymto polega.

Wieluinwestorów,zwłaszczazniewielkimportfolio(lubpo


prostuzjednymlokalem),myśli,żezarządzanienajmemtousłu-ganiedlanich–bozjednym,dwoma lokalami nie ma wiele pracy,asamausługajestpew-nie droga. Jednak to niepraw-da–dobryzarządcapotrafinasiebiezarobić,askorzystaniez jegousługsięnajzwyczajniejwświecieopłaca.Zwłaszcza,żeichcenajestzawszedosto-sowanadotypunieruchomościi przepływówfinansowychprzezniągenerowanych.

Doradztwo i znalezienie najemcy

Doświadczonyzarządcajestnieocenionąpomocąjużnaetapie zakupu mieszkania (lo-kalizacja,rozkładmieszkania,aspektyprawne),jegowykoń-czenia(racjonalizacjakosztu,dostosowanie projektu pod kątemwybranejgrupydoce-lowejnajemców)czyw końcu– last but not least – poszu-kiwaniu,oceniei weryfikacjinajemcy. Nierzetelny najemca tonajwiększystresiryzykokażdegowynajmującego.Dziękizaangażowaniuzarządcy,którywspółpracujezprofesjonalnymipośrednikamiireprezentujejedynieinteresywłaściciela,toryzyko jest znacznie minimali-zowane.

Kontrola i opieka

Sporządzenieszczegółowegoprotokołuprzyprzekazaniulokalu,atakżezadbanieootrzy-manieodnajemcyniezbędnychdokumentów,pozwalauniknąćpóźniejszychnieporozumieńi kłopotów.Jasnezdefiniowanieobowiązkówobustron,ustale-nieterminuprzekazanialokalu,wizyt inspekcyjnych oraz koor-dynacjaniezbędnychnapraw,organizacja ewentualnych zakupów dodatkowego wypo-sażenia–wszystkotokwestie,którymi kompleksowo zajmie sięzarządcanieruchomością.


Rozliczenia

Oprócztroskiostanlokalu,najważniejszymobowiązkiemzarządcyjestkontrolasprawfi-nansowych.Dbałośćotermino-weregulowaniepłatnościprzeznajemcępozwalaskutecznieplanowaćprzepływyfinansowepostroniewłaściciela.Trzyma-jącyrękęnapulsiezarządcajestwstanieszybkoreagowaćnaopóźnieniaiewentualnepro-blemyzduszaćwzarodku.Toz koleisprawia,żenajemcauczysię,żemiesięcznyczynsznienależydopłatnościzkategorii„możnasięspóźnić”.

Zarządcaregulujeteżwszel-kiepłatnościleżącepostroniewłaścicielanieruchomości.Opłatydowspólnoty,podatekodnieruchomości,media.Od-powiedzialnościązarządcyjest,żebytekosztybyłyuregulowa-neterminowoiwprawidłowejwysokości.

Ubezpieczenie

Jedna z podstawowych zasad inwestowaniagłosi,żezanimzaczniemyfinansowąekspan-sję,powinniśmyzabezpieczyćmajątek,któryjużposiadamy.Dlatego ubezpieczenie lokalu tokonieczność.Dziękiubez-pieczeniu,wprzypadkuwystą-pienia jakichkolwiek szkód oraz zniszczeń,zarządcanierucho-mościzajmiesięzgłoszeniemszkody do ubezpieczyciela oraz pilotowaniem przebiegu napra-wy.

Koordynacja kontaktów

Zarządzającynajmemjestpierwsząosobądokontaktudlanajemcy,administratoranieruchomości,dostawcówmediówczyusługtelekomuni-kacyjnych.Wprzypadkuawarii,koniecznościwykonaniana-prawczyudostępnienialokaludlaprzeglądukominiarskiego,w zakresieobowiązkówzarząd-cyleżykoordynacjawszystkichuczestnikówtak,abykonieczneczynnościodbyłysiębezproble-mowo i w ustalonym terminie.

Korzyści z zarządzania

Zarządzającanieruchomo-ściąfirmaprzejmujenietylkonajważniejsze,alewzasadziewszystkieobowiązkiwynajmu-jącego.Skorzystaniezjejkom-pleksowych,profesjonalnychusługpozwalanietylkozaosz-czędzićcennyczas,aleizyskaćprzytymniezbędnykomfortorazbezpieczeństwo.Zarząd-ca–dziękistałejwspółpracyzesprawdzonymi podwykonawca-mi–jestw staniezorganizowaćnaprawę,sprzątanieczyremontszybciejniżwłaściciel,pole-gającytylkonawyszukiwarceinternetowej.Atooznacza,że

będzietanieji bezryzyka,żezatrudnimysobiefachowcarodem z sennego koszmaru.

Dobryzarządcamawswojąmisjęwpisanąrównieżdbałośćo budowanie dobrej relacji międzywynajmującymanajem-cą.Wiadomo,żeichinteresysąwdużejmierzerozbieżne,coczęstorodzisytuacjekonflikto-we.Zarządcadziałajakobufor,adziękidoświadczeniuizro-zumieniuinteresówobustron,niczymprofesjonalnynegocja-tor,pomagaimdojśćdoporo-zumienia. A to z kolei pozwala budowaćdługoterminowerelacje–przedłużenieumo-wynajmuzdotychczasowym,sprawdzonymnajemcąjestprzecieżnajbezpieczniejszymi najtańszymdlawynajmujące-gorozwiązaniem.

Autor: Monika Kowalczyk, K2 Asset Management

Dobrylokalusługowo-handlowyRaportstrona 59

Dobry lokal usługowo-handlowy

Niezwykle istotnym warunkiem odniesienia sukcesu w biznesie opartymnaobsłudzeklienta„z ulicy”jestposiadaniedobre-golokaluusługowo-handlowe-go.Istniejeszeregczynnikówdecydującychotym,czywy-branylokalokażesięstrzałemw dziesiątkędlaprzedsiębiorcy.Należypamiętać,żeczynnikiteróżniąsięwzależnościodbran-ży,specyfikiorazskaliprowa-dzonejdziałalności.

Jakwprzypadkukażdejinnejnieruchomości,oatrakcyjnościlokaluwpierwszejkolejnościdecydujejegolokalizacja.Istot-najestonazarównowobrębiemiasta,dzielnicy,ulicy,jakisa-megobudynku.Lokalmusibyćwidoczny dla klientów przed-siębiorcy,więcnawetjeślijestpołożonyprzynajlepszejulicyhandlowejwmieście,alejestusytuowanywtrudnodostępnejczęścibudynku,możeniespeł-nićswojejfunkcji.Najbardziejpożądanecechyjegolokaliza-cjitoodpowiedniodużyruchpieszyisamochodowy,dogodny

dojazdautemiśrodkamikomu-nikacjimiejskiejorazdostępnybezpłatnyparking.

Owidocznościlokaluzwykleprzesądzadobrzewyekspono-wana witryna. Jest to prywatna przestrzeńreklamowaprzed-siębiorcy,któramożeokazaćsięnieocenionawgenerowaniusprzedaży.Dobrzewykorzysta-napotrafiskuteczniezachęcićklientówdowejściadośrodkaiskorzystaniazusługfirmylubzrobienia zakupów.

- co warto wiedzieć, zanim go wynajmiemy

Dobrylokalusługowo-handlowyRaportstrona 60

Wybierająclokalhandlowypoddziałalnośćgospodarcząniemożnazapominaćomożliwościi warunkach jego dostosowania do indywidualnych potrzeb pro-wadzonejdziałalności.Zgodęna ewentualne przeróbki i ada-

ptacjewnętrzanajbezpieczniejjestuzyskaćjeszczenaetapienegocjowania umowy najmu. Momentjejzawieraniajestteżdobrym czasem na uzgodnienia dotyczącewarunkówumiesz-czeniareklamyfirmy(szyldu,kasetonu)nazewnętrznejele-wacji budynku.

Największympopytemciesząsiętopowelokalezwitrynamipołożonewcentrachdużychmiast.Jeśliwysokośćczynszujestrynkowa,sąonewłaściwiewynajmowane„napniu”.Inwe-stującwzakuptakiejnierucho-mościmożnabyćpewnym,żecenanajmubędziestabilnainiebędzieproblemówzeznalezie-niem klienta gotowego uloko-waćwnimswojądziałalność.

Autor: Maciej Trela, Prezes Zarządu PÓŁNOC Nieruchomości

Średniczastrwaniaumowynajmu w przypadku tego typu lokaliwynosi5lat.Zdarzająsięoczywiściekrótsze,naprzykład2-3letnie,aleidłuższe–za-wierane nawet na 10 lat. Prze-ważnieokresjejtrwaniajestzależnyodatrakcyjnościlokalu.Imjestbardziejatrakcyjny,tymnajemcajestbardziejskłonnyzwiązaćsięumowąnadłuższyczas.

Wywiad Gratkiz Leszkiem A. Hardkiem, Prezydentem Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości

W tym roku można było odczuć pozytywne na-stroje wśród pośredni-ków. Rynek przyśpieszył, notowano wzrost sprze-daży nieruchomości we wszystkich segmentach. Jak Pan, z perspektywy pośrednika i zarazem pre-zydenta PFRN, ocenia rok 2015 dla rynku wtórnego? Możemy mówić o stabil-ności?

Stabilizacja rynku nierucho-mościutrzymujesięod2-3lat,a2015roktylkowzmocniłten trend. Jedynie w drugiej połowiemijającegorokumogli-śmyobserwowaćzwiększonezainteresowanie nieruchomo-ściaminarynkuwtórnym,cobezpośrednioprzełożyłosięnawzrost liczby transakcji. Wzrost tenjednakniebyłtakisamwewszystkich segmentach tego rynku.

Co przyczyniło się do takiego stanu? Tanie kredyty mieszkaniowe, objęcie rynku wtórnego rządowym programem MdM, a może jeszcze coś innego?

Na polepszenie nastrojów wpłynęłoniewątpliwiewejściena rynek wtórny programu MieszkaniedlaMłodych.We-dług55proc.pytanychprzezPFRNpośrednikówrządowanowelizacjaspowodowałazwiększenieliczbyprzeprowa-dzonychtransakcji.Wzależ-nościodregionuidostępnościmieszkańspełniającychwymogiprogramu jest to wzrost na poziomie od 10 do nawet 70 proc. Dodatkowo obserwowa-nyprzeznaswiększyruchnarynkunieruchomościwtórnychbyłefektemrekordowoniskichstóp procentowych i perspek-tywyzwiększeniado15proc.minimalnegowkładuwłasnegodla kredytów hipotecznych od stycznia 2016 roku.

Wywiad GratkiRaportstrona 61

Jaki typ mieszkania z rynku wtórnego Polacy w tym roku najchętniej kupowali – czy dysponują Państwo takim zestawie-niem?

Najczęściejwybieranebyłymieszkania dwu- i trzypoko-jowe,cotakżejesttendencjąutrzymującąsiękolejnyjużrok.Równieżostatnie,przepro-wadzoneprzezPFRNwśródpośrednikówwobrocienieru-chomościamibadanianatematwpływuprogramuMdMnarynekwtórnywykazały,że71proc. klientów wybiera miesz-kaniadwupokojowe,a26proc.trzypokojoweiwiększe.Nakawalerkidecydujesięjedynie3 proc.konsumentów.Wiążesiętobezpośredniozcharak-terystykąklientówkorzysta-jącychzprogramu:73proc.wszystkichzgłaszającychsiędobiurpośrednictwastanowiąmłodeparyimałżeństwa,a18proc. osoby samotne.


W polskich biurach nieru-chomości również widać zmiany – usługi pośred-nictwa obrosły szeregiem dodatkowych usług, ta-kich jak home staging, profesjonalne sesje zdję-ciowe, zwiększyła się też aktywność agentów na polu marketingu. Jak Pan ocenia te działania? Czy są niezbędne na dzisiej-szym rynku?

Usługidodatkowe(najczęściejdodatkowopłatne)wbiurachnieruchomościniesąniczymnadzwyczajnym.Zmieniasiętylkoichrodzajczyilość.Odwielu lat dynamiczny rozwój nowych technologii wywiera – podobnie jak w przypadku innychgałęzigospodarki– nie-bagatelnywpływnaryneknieruchomości.Corazwiększączęśćklientówbiurnierucho-mościstanowiąludziemłodzi,dlaktórychInternetinowemediasązupełnienaturalne.Nowenarzędzianiosązesobądużejakościowezmianyw pra-cypośredników,alenigdyichniezastąpią.Internetinowetechnologiesąinspirujące,jegomożliwościtrzebawykorzysty-wać,aleniemożnaprzeceniać.Pośredniknieruchomościtowysokiejklasyspecjalistaz od-powiednimwykształceniem,szerokąwiedząnatematrynkunieruchomości,kompetencjami,częstowieloletnimdoświad-czeniem.Tozawódzaufania

społecznego.Kliencipowinniotrzymywaćszybkąiprecyzyj-nąinformacjęonline,aleprzedewszystkimprofesjonalną,pełnąiwiarygodnąobsługępodczasprzeprowadzania transakcji.

Podsumowującmożemypowie-dzieć,że„wujekgoogle”nigdyniezastąpiprofesjonalisty,asu-perzdjęciaczywspaniałyopisposiadanejwiedzy,którąpowi-nienposiadaćkażdypośrednik.


Jak wyglądała praca pośredników w 2015 roku? Czy częściej stawiali na umowy na wyłączność i współpracę między biurami?

Deregulacjazawodupośredni-kawobrocienieruchomościamiwprowadziłanarynekwieleno-wychbiur,którekierująsięwła-sną,niezawszeetycznąfilozofiąpracyiprzyczyniająsiędozróż-nicowaniasamegośrodowiska,aległówniesposobuświadcze-niausługi.PFRNodpoczątkujestgorącymzwolennikiemrozwoju programu umów na wyłączność.Umowyzklau-zuląwyłącznościtownaszymprzekonaniu naturalny i najbar-dziej korzystny dla obu stron sposóbwspółpracy.Klientowidajegwarancjęrzetelneji su-miennejpracynadpowierzonąnieruchomością,apośredni-kowi – zwrotu zainwestowa-nychśrodków,czasuienergii.Ponadtoskutecznośćumównawyłącznośćwynosi95-98proc.,azaśumówzwykłych(czasamidziwacznie zwanych otwartymi) jedynie 5-12 proc.

Czego możemy spodzie-wać się w 2016 roku na rynku wtórnym, biorąc pod uwagę nadchodzące zmiany w kredytach hi-potecznych czy politykę mieszkaniową nowego rządu?

Naryneknieruchomościnaj-większywpływmajązawszedwaczynniki:finansowo-po-datkowy i legislacyjny. Przed namisporowyzwańzwiąza-nychzplanaminowegorządu:podatkiembankowym,który

Leszek A. Hardek, Prezydent PFRN

możedoprowadzićdowzrostumarżyizamrożeniapopytu;reaktywacjąkasbankowych,któremająszansępowodzeniatylkowtedy,gdygospodarkabędziestabilna;programembudowymieszkańnawynajem,którywciążpozostawiawielewątpliwościm.in.codosposobujegofinansowaniaczywkońcukontrowersyjnymi zmianami w ustawieoobrocieziemią,któreznacznieutrudniąjejsprzedaż.Dalszefunkcjono-wanieprogramuMdM,atakżezapowiedźkolejnegoobniżeniastópprocentowychmożebyćgwarancjąwiększegozaintere-sowania.Pamiętajmyjednak,żeod2016rokuobowiązujenas15-procentowywkładwłasnydlakredytówhipotecznych,ist-niejetakżeobawa,żedużezain-teresowanieMdMwprzeciąguostatnichmiesięcymożeskut-kowaćtym,żezabrakniepienię-dzynadopłatydlawszystkichzainteresowanych. W obliczu tegowszystkiegożyczyłbymnam wszystkim spokoju i stabi-lizacji,botodlarynkunierucho-mościjestnajważniejsze.


WywiadGratki

Jakby Pan podsumował 2015 r. dla rynku dewelo-perskiego?

Niemamyjeszczedokładnychdanychsprzedażowychza2015rok,alejużterazmożemypoku-sićsięostwierdzenie,żebyłonrekordowy,wyprzedzającpodwzględemwynikówdotych-czasowegorekordzistę–rok2014. Polski rynek mieszkanio-wywszedłnastabilnąścieżkęrozwoju,cołączysięznie-słabnącymzainteresowaniemPolakówzakupemmieszkań.Todobratendencja,ponieważjeślichodziokwestiemieszkaniowe,todużoprzednami.Przypo-mnijmy,żewPolsceprzypadajedynieok.360mieszkańna1000mieszkańców,podczasgdy np. w Niemczech jest to po-wyżej500,awRosji–440loka-li.Widać,żemamydozrobieniajeszczewieleinależykontynu-owaćwysiłki,abypowiększaćtkankęmieszkaniową.Dziękidużejpodażymieszkaniabędątańszeibardziejdostępne.

Czemu zawdzięczaliśmy taką sytuację?

Bardzodobrąsprzedażmiesz-kańmożemyzawdzięczaćm.in.stabilnościnarynkupracy,gdyżjest to bardzo istotny czynnik przy podejmowaniu decyzji długoterminowych,adotakichmożemyzpewnościązaliczyćzakupwłasnegoM.Drugimistotnymczynnikiembyłyniskiestopyprocentowe,dziękiktó-rymkredytybyłyrekordowota-nie,awrazzrosnącymipłacamidostępnośćmieszkaniowa,czylizdolnośćdozakupuokreślonejliczbymetrówkwadratowych,byłanajwyższawPolsceodponad dekady.

Niskie stopy procentowe po-wodowałyrównieżto,żeosobyz zapasemgotówkidecydowałysięnaprzeniesienieswoichoszczędnościzlokatbanko-wychnaryneknieruchomości,któryzapewniałwyższestopyzwrotu.

z Konradem Płochockim,Dyrektorem Generalnym Polskiego Związku Firm Deweloperskich

Jaki wpływ na rynek pierwotny w 2015 r. miał rządowy program dofi-nansowań Mieszkanie dla Młodych?

WpływprogramuMieszka-niedlaMłodychpozostawałograniczony,alezauważalny.Średniocodziesiątemieszkaniew największychmiastachPolski


byłosprzedawanezdopłatą.Programzachęciłwiększąliczbęinwestorówdotego,abyprzygotowaćlokalemieszczącesięwtejtańszejpółcecenowej.Dziękitemuwięcejosóbznala-złomieszkanie,niekonieczniewzwiązkuzdopłatami,alepopro-stukorzystającztego,żeod-powiadałyoneichpotrzebomimożliwościomfinansowym.Pod koniec roku program MdM

zostałrozszerzonynarynekwtórny,cowżadensposóbniespowodowałopogorszeniasprzedażynarynkupierwot-nym,wręczprzeciwnie–w2015rokutedodatkoweśrod-ki,którepopłynęłynarynekspowodowały,żeosoby,któresprzedałyswojemieszkaniezdecydowałysięnazakupno-wego,większego,częstoz ryn-ku pierwotnego.

Dochodzą nas sygnały o mniejszej liczbie zaczę-tych budów. Czy to za-powiedź nadchodzącego spadku sprzedaży nowych mieszkań, a może ostroż-ność deweloperów przed nadpodażą na rynku?

W pewnym stopniu wynika tozaktualnierosnącychcenydziałek.DeweloperzyzrzeszeniwPZFDsygnalizują,żeczęstokosztygruntówprzekraczajągraniceopłacalnościidewe-loperzynienabywająnowychdziałekczekającnaspadekichcen,abymócoferowaćmiesz-kaniawprzystępnychcenach.


Choć widać progres, pol-skie miasta wciąż mają niski udział pokrycia miej-scowymi planami zago-spodarowania przestrzen-nego. Czy uważa Pan to za poważny problem?

Tojedenzgłównychproble-mów,zjakimiborykasiębran-żadeweloperska.Inwestorzybardzochętniebudowalibynaplanach,ponieważuzyskaniewarunków zabudowy to bardzo dużytrudproceduralny.Nie-stetywatrakcyjnychpunktach,gdzieludziechcąmieszkać,planów zwyczajnie brakuje. Obecnie jedynie ok. 30 proc. powierzchni kraju jest nimi pokryte. Brak planów zagospo-darowania przestrzennego lub ich uchylanie przez wojewodów znaczącoutrudniapracę–po-wodujedużekosztytrzymaniagruntuiinnedodatkoweopłaty,coprzekładasięnacenymiesz-kań.

Z jakimi jeszcze formal-nymi trudnościami muszą się dziś mierzyć w Polsce deweloperzy?

Dużąbolączkądeweloperówsązbytostrewarunkitechniczne,któremusząspełniaćbudynki.Drugimsąwspomnianeplanyzagospodarowania przestrzen-nego,którychciąglebrakuje.Wielu problemów przysparza-jąteżformalnościzwiązane

z uzyskaniemwarunkówzabu-dowyipozwoleńnabudowę,chociażnależyprzyznać,żezgodniez wynikamiprowa-dzonego przez nas Rankingu Miast,sytuacjauległaznacznejpoprawie w stosunku do lat ubiegłych.PorównanieczasówoczekiwanianadecyzjeWZiZTz czasem oczekiwania na de-cyzjęopozwoleniunabudo-wępokazuje,żenajwiększymproblemem inwestorów jest spełnieniewszystkichwarun-kówpoprzedzającychwystąpie-nieopozwolenienabudowę,wtymdecyzjiWZiZT,aniesamaprocedura uzyskiwania pozwo-lenia.

Czego możemy się spo-dziewać w 2016 roku na rynku pierwotnym i co będzie go kształtować?

Najważniejsządeterminantąbędziesytuacjanarynkupra-cy,ponieważtopodstawowyczynnik,którywspomagabądźosłabiasprzedażmieszkań.Perspektywy na ten moment wydająsiębyćdobreijeślitentrendsięutrzyma,tojakobranżamamynadziejęnautrzy-manie rekordowych wyników sprzedażowych.

Drugimważnymczynnikiembędąstopyprocentoweikosztzaciągnięciakredytu.Bankijużrozpoczęłypodnoszeniemarży

Konrad Płochocki, Dyrektor Generalny PZFD

wzwiązkuzpodatkiembanko-wym.Należysięspodziewać,żewiększośćbankówdokonatakichpodwyżek(między0,5do1proc.).Mimotego,nawetjeśliuwzględnimydodatkowąmarżęprzy obecnych stopach pro-centowych,kredytynadalbędątanieiutrzymająsięw swoimhistorycznym minimum ceno-wym.

Nieprzewidujemydużychwa-hańnarynkumieszkaniowymijeśliniedojdziedonieprzewi-dzianychzdarzeńgospodarczo--politycznych,tocenypowinnydalejutrzymywaćsięnastabil-nympoziomie.Mamynadzieję,żenienastąpidalszezaostrza-nie przepisów technicznych i rozrostzwiązanejztymbiuro-kracji,ponieważkażdorazowowpływatonegatywnienakosztbudowyiwefekcieceny mieszkań.

ŚniadaniabiznesoweGratka.plw2015rokuRaportstrona 67

Śniadania biznesowe Gratka.pl w 2015 roku

Rok2015byłudany–zpowodudobrej koniunktury na rynku nieruchomościorazpodwzglę-demmerytorycznym.ZespółGratka.plNieruchomościodmajadogrudniazorganizowałosiemśniadańbiznesowychdlapośrednikównieruchomościzZielonejGóry,Opola,Rze-szowa,Szczecina,Wrocławiai Poznania.Wichtrakciezebra-nigościewrazzesmacznympo-siłkiemotrzymaliporcjęprak-tycznejwiedzy,cennejz punktuwidzeniapracywbranżynieru-chomości.Śniadaniabiznesowebędąkontynuowanewtymroku.

Tematem,którynastałezago-ściłnaspotkaniachGratka.plbyłmarketingtreści(contentmarketing) i budowanie wi-zerunkupośrednika.Wiedząo nimdzieliłsięMikołajGa-wełda,MarketingManagerGratka.pl,któryopowiadało rolimarketingutreściwpracypośrednikaorazojegowymier-nymwpływienabudowanie

ŚniadaniabiznesoweGratka.plw2015rokuRaportstrona 68

eksperta rynku nieruchomo-ści.Jednymzjegoelementówjest pisanie oraz publikowanie artykułówwmediachlokalnychi w serwisachbranżowych,takich jak gratka.pl/mieszkam. ZkoleiKrzysztofKowalkow-ski,BrandManagerGratka.plNieruchomości,mówiłosocialmediaw służbiepośrednikainowychfunkcjonalnościachw serwisieogłoszeniowymGratka.pl.

Nakażdymzespotkańpośred-nicymoglizapoznaćsięzdany-mi z serwisu Gratka.pl i dowie-dziećsię,jakichnieruchomościposzukująjegoużytkownicyw poszczególnychmiastach,orazjakiesątendencjecenowew wybranych kategoriach. Pod-

czasswoichwystąpieńprzed-stawiałjeArturOsak,specja-lista ds. relacji biznesowych wGratka.pl,odpowiedzialnyzatreścizwiązanezrynkiemnieruchomościukazującesięw prasie i w serwisach interne-towychnależącychdoPolskaPress Grupy.

Wśniadaniachbiznesowychbraliudziałrównieżprelegen-ci-praktycy,będącyzawodo-wymipośrednikamiwobrocienieruchomościowieloletnimdoświadczeniuibogatejwie-dzy:BarbaraChalińskaz MojeNoweMNieruchomości,Jo-annaLebiedźzRE/MAXAc-tion,KatarzynaSieczkoz SASNieruchomości,RadosławMusiałzMusiałNieruchomo-

Zespół Gratka.pl Nieruchomości

ści,WojciechWalasikzBonusNieruchomościiAgnieszkaSzałęga-GazdazIdea-INVESTNieruchomości.Opowiadalionio praktycznych i aktualnych za-gadnieniachzwiązanychz pra-cąwbranżynieruchomości,szczególnąuwagępoświęcającumowomnawyłącznośćorazwspółpracymiędzybiuraminieruchomości.

Każdezespotkańmiałocha-rakternetworkingowy–byłomiejscemwymianyopinii,uwagidoświadczeń.Nietylkopo-średnicysłuchalinas,równieżmypośredników.Wierzymy,żeprzełożysiętonajeszczelepsząwspółpracęidalszyrozwójser-wisuogłoszeniowego i poradnikowego Gratka.pl.

RAPORT - dom.gratka.pldom.gratka.pl/materialy/Raport_z_rynku_nieruchomosci_roczny_2015.pdfRaport...

Documents

Transcript of RAPORT - dom.gratka.pldom.gratka.pl/materialy/Raport_z_rynku_nieruchomosci_roczny_2015.pdfRaport...