Raport 2016 | Analiza sytuacji kobiet na rynku IT w Polsce

Partner merytoryczny

2

1/WSTĘP

3

Sektor IT jest jedną z najlepiej rozwijających się gałęzi

gospodarki. Jest to spowodowane coraz większym

udziałem narzędzi IT w każdym sektorze gospodarki

i praktycznie każdej dziedzinie życia. Co ważne, wszyst-

kie prognozy wskazują, że ta tendencja w omawianej

branży najpewniej utrzyma się także w najbliższych

latach. Należy pamiętać, że wiele z obecnie wykony-

wanych zawodów sektora IT, jeszcze niedawno w ogóle

nie istniało, a wykształcenie specjalisty – nie mówiąc

o zdobyciu przez niego doświadczenia – trwa co naj-

mniej kilka lat.

Celem prezentowanego raportu jest ukazanie sytuacji

zawodowej kobiet zatrudnionych w firmach IT w Polsce,

gdzie kobiety są w mniejszości.

Raport „Kobiety w IT” powstał w wyniku współpracy

Hays Poland ze społecznością Geek Girls Carrots oraz

agencją Biuro Podróży Reklamy. Patronat merytoryczny

nad projektem objął Związek Pracodawców Branży

Internetowej IAB Polska.

Respondentki badania w przeważającej części są mło-

dymi profesjonalistkami w przedziale wiekowym od 25

do 30 lat. Wskazują one na swoje zadowolenie z pracy

zawodowej oraz wiążą sektor IT z wieloma różnorod-

nymi korzyściami dla swojej kariery. Utrzymanie takiej

postawy może istotnie przyczynić się do przyciągnięcia

większej liczby kobiet do tej branży.

Choć w powszechnym mniemaniu dominuje pogląd, że

branże uznawane za typowo męskie (a taką jest IT) nie

są przychylne obecności kobiet, to z raportu wynika,

że ponad 40% respondentek nigdy nie doświadczyło

przeciwności w swojej karierze, wynikających z ich płci.

Pokazuje to, że branża IT staje się bardziej otwarta na

różnorodność i wiele firm podejmuje dodatkowe działa-

nia, w celu zwiększenia zatrudnienia kobiet. Niemniej,

problem nadal istnieje a podwyższanie świadomości w

społeczeństwie, że kobiety zajmują się IT oraz odnoszą

na tym polu sukcesy może zwiększać otwartość branży

na profesjonalistki. Uczenie kobiet jak reagować i radzić

sobie w sytuacjach dyskryminacji może z kolei prowa-

dzić do większej retencji kobiet w IT.

Większość badanych kobiet nie posiada wykształcenia

kierunkowego, ale mocno stawia na samokształcenie.

W branży IT liczą się przede wszystkim umiejętności

i kompetencje, a nie certyfikaty czy dyplomy. Znaczna

większość profesjonalistek bierze udział w konferen-

cjach branżowych, które są okazją do wymiany wiedzy

oraz poznania nowych trendów. Jedna trzecia kobiet

pracujących w sektorze należy też do społeczności

związanych z pracą zawodową. To dobry sygnał dla

kobiet planujących zmianę kariery i rozważających

wejście do IT.

Publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce jest pierw-

szym monograficznym, zakrojonym na taką skalę

badaniem kobiet pracujących w sektorze IT w Polsce.

Badanie zostało zrealizowane w drugiej połowie 2015

roku, a wzięło w nim udział 1035 osób*. Sondaż przepro-

wadzono na grupie celowej i zastosowano w nim różne

techniki doboru próby w celu uniknięcia homogeniczno-

ści badanej grupy.

Dane zbierano za pośrednictwem kwestionariusza

dostępnego online, na który składały się zarówno pyta-

nia zamknięte jak i otwarte. Informacje o badaniu były

szeroko dystrybuowane zarówno w kanałach online

jak i offline, m.in. dzięki wykorzystaniu baz kontaktów

i działań PR-owych firm i organizacji skupionych wokół

raportu. Zebrane tą drogą informacje stały się podstawą

prezentowanej diagnozy sytuacji kobiet IT. Treść raportu

została wzbogacona o merytoryczne komentarze osób

związanych z branżą IT .

* Zmienna podstawa oprocentowania przy odpowiedziach na poszczegól-

ne pytania wynika z braku konieczności udzielenia odpowiedzi. Pytania

nie były obligatoryjne.

4

2/KLUCZOWE WNIOSKI

5

kluczowe wnioski

> Sektor IT to branża młodych ludzi.

Wśród respondentek dominują osoby w

przedziale wiekowym pomiędzy 25-30 lat

> Niemal połowa respondentek nie posia-da wykształcenia kierunkowego

> Najwięcej respondentek pracuje w fir-mach średniej wielkości (według podziału

na sektor MŚP)

> Większość respondentek

pracuje w oparciu o umo-wę na czas nieokreślony

> W badanej grupie niemal

nie występuje problem

bezrobocia

> Software Developer i Software Tester to

najczęściej wykonywane

przez respondentki funk-

cje w IT

> 3 500 PLN netto to najczęściej wska-

zywana przez respondentki wysokość

miesięcznej pensji

> 32% respondentek pracuje wyłącznie

z mężczyznami. Dominuje praca

w zespołach zróżnicowanych płciowo

> W opinii respondentek kształcenie

ustawiczne i praktyczne know-how

są istotniejsze niż certyfikaty nabyte

w drodze szkoleń

> Większość respondentek nie przynależy

do żadnej społeczności skupiającej ludzi

związanych z IT

> Respondentki badania uważają, że na płaszczyźnie zawodowej jest im nieco trudniej niż mężczyznom

> Większość kobiet z branży IT nie potrafi

jednoznacznie określić czy zarabiają

mniej niż ich koledzy

> Zdecydowana większość respondentek

poleca pracę w IT

fot. | © asife / fotolia

6

3/PROFIL DEMOGRAFICZNY I GEOGRAFICZNY

7

52% 25-30 lat22% do 24 lat

3% powyżej 40 lat

23% 31-40 lat

1 | Przekrój wiekowy kobiet w it

Struktura wieku respondentekOgółem – liczba respondentów 967

34% Tak, posiadam wyższe wykształcenie w dziedzinie IT

14% Jestem w trakcie studiów w dziedzinie IT

39% Nie, posiadam wykształ-cenie wyższe w innej dziedzinie.

7% Posiadam więcej niż jeden fakultet

6% Nie, nie posiadam wykształcenia wyższego

Co ciekawe, nieco mniej niż połowa posiada wykształcenie kierunkowe w dziedzinie IT. Duże zapotrzebowanie rynku na specjalistów IT, szybki rozwój branży oraz dobre zarobki zwiększają liczbę osób chętnych rozpocząć pracę w tym obszarze. Warto też zaznaczyć, że dla pracodawców najważniejsze są konkretne umiejętności i kompetencje − dyplomy czy certyfikaty mają mniej-szą znaczenie. Stąd też duży odsetek osób inwestujących w samokształcenie. Ze względu na uwarunkowania społecz-ne, wiele kobiet nie wybrało studiów na kierunkach technicznych, pomimo posiadania predyspozycji do nauk ścisłych. Teraz, dzięki rosnącej popular-ności nowych technologii, wiele z nich wraca do dawnych zainteresowań.

Struktura respondentek według wykształcenia Ogółem – liczba respondentów 888

8

2 | Miejsce Pochodzenia i zamieszkania kobiet w it

Miejsce urodzenia i miejsce zamieszkania respondentek Ogółem miejsce urodzenia – 532

Szeroko pojęta mobilność, w tym relo-

kacje motywowane zmianami zawodo-

wymi, jest cechą charakterystyczną dla

osób zatrudnionych w obszarze nowych

technologii. Swoje miejsce zamieszkania

zmieniło niemal 63% ankietowanych.

Największą popularnością cieszy się

województwo mazowieckie, które zostało

wybrane przez ponad jedną czwartą

respondentek. Kolejnymi popularnymi

kierunkami okazują się być Wielkopolska

(14,9%) i Małopolska (14,6%). Stawkę woje-

wództw z dwucyfrowym wskaźnikiem

wyboru zamyka dolnośląskie (10,9%).

Duże ośrodki miejskie posiadają szeroką

i ciekawą ofertę dla pracowników. W nich

skupione są siedziby zarówno dużych,

międzynarodowych korporacji, jak

i małych i średnich firm. W największych,

polskich miastach prężnie działają

społeczności programistyczne i około-

techniczne, co stwarza idealne warunki

do rozwoju sieci kontaktów biznesowych

i poznawania nowych trendów.

Najwięcej respondentek urodziło się

w województwie mazowieckim (prawie

16%). Podział na pozostałe województwa

rozkłada się dość równomiernie: 8,8% na

województwa śląskie, 8,5% dolnośląskie,

8,5% małopolskie, 8,3% wielkopolskie,

a ponad 7% na województwa łódzkie

i pomorskie.

Ile respondentek się relokowałoOgółem – liczba respondentek 532

10,6%

1,5% miejsce urodzenia

miejsce przeprowadzki

4,9%Podlaskie

3,6%

15,8%Mazowieckie

4,7%Lubelskie

6,8%Podkarpackie

3,8%

8,5%

8,8%1,5%opolskie

8,5%10,6%

2,1%Lubuskie

8,3%wielkopolskie

4,1%zachodniopomorskie

7,1%Pomorskie

3,6%kujawsko-pomorskie

7,7%

0,3% 8,8%

14,6% 2,4%

0,9%

0,3%

4,5%

25,6%

0,9%

0,9% 1,5%

0,9%

0,3% 14,9%

7,5%

0,4%zagranica

5%

37% Mieszkam w miejscu urodzenia

63% Mieszkam w miejscu innym niż miej-sce urodzenia

9

4/DZIAŁALNOŚĆ PRACODAWCY

10

1 | struktura badanych ze względu na profil działalności gospodarczej Pracodawcy

Profil działalności pracodawcyLiczba respondentek 741

Specjalistki z obszaru IT pracują w nie-

mal wszystkich sektorach gospodarki.

Najwięcej, bo aż 63% ankietowanych

przypisało się do branży, którą można

określić mianem IT i Telekomunikacja.

Drugim najczęstszym wskazaniem jest

1,1% Inżynieria i Ekologia

0,8% R

etail

3,2% U

sługi Finansowe

1,2% Finanse i K

sięgowość

2,4% O

bsługa Klienta

3,9% Bankow

ość i Inwestycje

3,9% Logistyka i Zakupy

1,8% H

R i Szkolenia

2,8% Produkcja

0,1% Senior Finance

0,5% Energetyka

0,1% N

ieruchomości

0,4% A

rchitektura

1,8% Life Sciences

0,7% H

otelarstwo i Turystyka

0,8% Praw

o i Podatki

0,7% C

entra Usług W

spólnych

11,5% M

arketing

1,8% A

dministracja

63% IT i Telekom

unikacja

Marketing (11,5%). W dużej mierze wynika

to z dynamicznych zmian zachodzących

we wsparciu sprzedaży, w tym również ze

wzrostu znaczenia marketingu interneto-

wego i mediów społecznościowych oraz

sektora e-commerce.

Kolejne miejsca zajmują Bankowość

i Inwestycje (3,9 %) oraz Usługi Finansowe

(3,2%).

11

2 | jak duże są firmy zatrudniające kobiety w it?

Wielkość firmy w podziale na sektor MŚPLiczba respondentek 697

Duże zróżnicowanie pojawia się przy analizie wielkości firmy zatrudniają-cej respondentki. Najwięcej wskazań (22%) dotyczyło firm o zatrudnieniu przekraczającym 1500 osób. Następ-ne w kolejności uplasowały się firmy do 20 osób (16%) i kolejno do 50 osób (niemal 13%), do 250 osób (13%), do 100 osób (9%) oraz poniżej 5 osób (niemal 9%). W firmach zatrudniają-cych do 500 osób pracuje 8% respon-dentek.

22,1% powyżej 1500 osób

2,4% do 1500 osób

3,9% do 1000 osób

3,2% do 750 osób

8% do 500 osób

12,9% do 250 osób

8,9% do 5 osób

16,5% do 20 osób

12,9% do 50 osób

9,2% Do 100 osób

12

3 | jakie stanowiska zajmują kobiety w it?

Jakim obszarem w ramach swoich codziennych obowiązków się zajmujeszLiczba respondentek 714

22,4% Software Developer

7,0% ITConsultant

5,9%Graphic Designer

5,5%IT Manager

9,9% Project Manager

4,9% Helpdesk/Support

4,3% Software Architect

3,2% Project Assistant

1,5% Project Assistant

2% IT Service Manager

3,1% Quality Manager

2,2% Technical Writer

2,2% Inne

2,2% IT Trainer

0,6% Auditor

0,3% Buyer

4,2% Administrator

Najwięcej respondentek pracuje jako Software Developer. Drugim pod względem wskazań jest stanowisko Software Testera (10,9% wskazań). Jako Project Managerowie pracuje niemal 9,9% respondentek. Na kolejnych miejscach uplasowały się stanowiska: Business Analyst (7,7%), IT Consultant (7%) i Graphic Designer (5,9%).

10,9% Software Tester

7,7% Business Analyst

13

Łukasz Grzeszczyk | IT Business Manager w Hays Poland

Stanowiska “męskie” czy “kobiece”? Czy jest jakaś różnica? Rozkład procentowych wyników odnośnie poszczególnych stanowisk, pokrywa się ze strukturą występowania danej grupy stanowisk IT na rynku pracy.

Największą rozbieżność widać w obszarze stanowiska IT Managera. Tę rolę zdecydowanie częściej obejmują mężczyźni, ale wynika to z faktu, że stanowisko wymaga wielu lat doświadczenia, a liczba kobiet pracujących w IT wzrasta od niedawna. Stąd też dopiero za kilka lat będzie można zauważyć wzrost zatrudnienia kobiet na stanowiskach IT Managera lub innych zarządczych w IT.

fot. | archiwum Geek Girls Carrots

14

Joanna Zajchowska | Consultant w Hays Poland

Czy sektor IT to dobre miejsce pracy dla kobiet? Myślę, że należy zacząć od spojrzenia z innej perspektywy na zwrot „praca w IT”. Branża IT w tym momencie obecna jest w każdym sektorze życia społecznego oraz struktur czy systemów rynkowych – śmiało można powiedzieć, że w naszym kręgu kulturowym nie ma obszaru ludzkiego działania, który nie jest w jakiś sposób połączony z IT.

Komputer, czy to w formie laptopa, smartfonu, tabletu lub w innych for-mach, jest powszechnym narzędziem pracy i elementem życia. Masowość dostępu do technologii i różnorodność jej użycia stworzyło nowe zawody. Na tak szerokim rynku pracy znajduje się miej-sce dla kobiet, nie zawsze posiadających

stricte techniczne umiejętności. Zalicza-ją się do nich np. pracownicy działu HR, Account Managerowie, Analitycy, mana-gement i inne zawody związane z bran-żą. Nie wyklucza to również kobiet, które chcą pracować z kodem − coraz więcej kobiet kształci się pod kątem technicz-nym i podejmuje pracę jako specjalistki z branży IT.

Cieszy to, że kobiety zwiększają swoją aktywność w tym sektorze. Organi-zowane są cykle wykładów, eventy, konferencje oraz kursy programowania przeznaczone dla kobiet. Bardzo często są to wydarzenia, które prowadzone są od podstaw lub mają za zadanie podwyż-szyć kwalifikacje.

Nawiązując do wstępu, w moim odczuciu termin „praca w IT” powinien równolegle funkcjonować ze zwrotem „praca z IT”, ponieważ oprócz istnienia specjalistów IT, musimy powiedzieć o potrzebie zro-zumienia i spełnienia potrzeb klienta. Powinien on dostać produkt kompletny, łatwy w obsłudze i zgodny z oczekiwa-niami. Tutaj pierwsze skrzypce grają kompetencje miękkie, łatwość nawiązy-wania relacji, znajomość rynku czy dopa-sowanie istniejących rozwiązań. Kolejną, istotną rzeczą jest wsparcie biznesu – rekrutacja, organizacja szkoleń i konfe-rencji, analiza potrzeb rozwojowych.

Kobiety doskonale spisują się w rolach w każdym obszarze IT − biznesowym, obsługowym czy technologicznym.

15

Choć mężczyźni stanowią dominującą grupę w obszarze nowych technolo-gii, liczba kobiet zatrudnionych w IT dynamicznie wzrasta i moim zdaniem ten trend będzie się utrzymywał w naj-bliższych latach. Jest to pozytywne zjawisko, przede wszystkim z uwagi na bardzo duże zapotrzebowanie na profesjonalistów w tej branży (szacuje się, że tylko na polskim rynku brakuje aktualnie 50 tysięcy specjalistów IT), jak również ze względu na korzyści wynikające z różnorodności w zespole. Na co dzień współpracuję ze spe-cjalistami wśród których jest wiele kobiet zatrudnionych zarówno na stanowiskach stricte technicznych (m.in. programistek, web developerek, projektantów UX), biznesowych (mana-

gerskich i analitycznych) jak również pełniących funkcje wymagające tzw. umiejętności miękkich (np. pracow-nicy działów HR). Przekrój obszarów, w których obecne są kobiety zatrud-nione w IT, jest zatem bardzo duży i odzwierciedla zarówno indywidualne preferencje zawodowe konkretnych osób jak i potrzeby biznesowe praco-dawców.

fot. | © Dmitry Nikolaev / fotolia

Anna Kreiser | Marketing & PR Manager, FABRITY K2

16

4 | forma zatrudnienia resPondentek

Forma zatrudnieniaLiczba respondentek 697

Jeśli chodzi o formę zatrudnienia kobiet w IT, to dominuje umowa o pracę na czas nieokreślony (42,4% wskazań), a następnie na czas określony (ponad 18%). Trzecią pod względem popular-ności formą zatrudnienia jest samoza-trudnienie (13,4%). Częste są również umowy zlecenia i umowy o dzieło, które łącznie dotyczą ponad 14% ankie-towanych − (odpowiednio 7,7 i 6,8%). W oparciu o kontrakt pracuje zaledwie 2,6% respondentek.

Wśród innych form zatrudnienia domi-nują praca we własnej firmie lub w star-tupie oraz formy mieszane (np. umowa o pracę i jednoczesne wykonywanie zleceń).

Mimo że znaczna liczba respondentek to osoby poniżej 24 roku życia, to popularne w innych branżach staże są podstawą współpracy jedynie w 3,6% przypadków.

13,4% samozatrudnienie

1,9% jestem bezrobotna

3,6% staż

3,6% kontrakt

6,8% umowa o dzieło

7,7% umowa zlecenie

18,6% umowa o pracę na czas

określony

42,4% umowa o pracę na czas

nieokreślony

17

Interesujący jest fakt, że jedynie niecałe 2% respondentek zadeklarowało, że są bezrobotne. To znacznie niższa wartość w odniesieniu do i tak niskiego poziomu bezrobocia odnotowanego obecnie w Polsce. Powyższe wartości liczbowe świadczą o istnieniu dużego popytu na specjalistów z branży IT, co przekłada się na bardziej korzystne (w stosunku do wielu innych obszarów) warunki współpracy, oferowane nawet na początkowym etapie kariery.

Kamila Sidor | założycielka i CEO Geek Girls Carrots

Staże i praktyki w IT są rzadsze, ponieważ rynek pracowników jest bardzo chłonny. Brakuje talentów i od pierwszego dnia chce się je zatrzymać w ramach organizacji i firm. Firmy chcą zabiegać o pracowników o małym doświadczeniu, którzy mają potencjał rozwojowy.

18

5 | obecna sytuacja zawodowa

Aktualny poziom stanowiska respondentekLiczba respondentek 730

Specyfiką branży IT jest płaska struktura organizacji, w której stawia się na kom-petencje i sprawność działania. Poza tym wiele firm IT stawia pracownika − jako cenny zasób, znajdujący się w centrum działalności organizacji. Pracownicy współdecydują w jakich projektach biorą udział, co nie sprzyja hierarchicznym strukturom. W przeciwieństwie do wielu innych rodzajów działalności, często nie występuje tutaj ścisła zasada podległości, która często pozwala jedynie na rozróż-nienie Project Managera od pozostałych członków zespołu projektowego. Dlatego duża część respondentek (31%), jako zaj-mowane obecnie stanowisko wskazała kategorię „inne”. Wynika to z faktu, że praca przy projektach IT wymaga dużej niezależności i charakteryzuje się bra-kiem precyzji w kwestii zdefiniowania poziomu zależności. Najczęściej wskazywanym poziomem

stanowiska (wg hierarchii) jest rola specjalistki, na którym pracuje 38% bada-nych. Blisko 14% zajmuje stanowiska menedżerskie, zaś ponad 11% obejmuje stanowisko równorzędne do roli starszej specjalistki. Stosunkowo niewiele kobiet w IT pracuje na stanowisku asystenckim (5,6%).

31,2%

Inne

13,6%

Menedżer

11,4%

Starsza specjalistka

38,2%

Specjalistka

5,6%

Asystentka

19

6 | zarobki

Wysokość zarobkówLiczba respondentek 687

Najwięcej uczestniczek badania (23%) zarabia około 3 500 PLN netto. Kolejna co do wielkości grupa może liczyć na uposażenie w wysokości ok. 5 000 PLN netto. Niemal 19% kobiet zarabia około 2 500 PLN, zaś 11% otrzymuje wyna-grodzenie w wysokości 7 000 PLN. 7% otrzymuje poniżej 1 500 PLN, zaś 10 000 PLN i powyżej zarabia 9% respondentek. 10% uczestniczek odmówiło podania wysokości swoich zarobków. Analiza odpowiedzi wykazuje, że specjalistki IT mogą liczyć na wynagrodzenia wyższe od średniej krajowej.

Relatywnie niskie zarobki deklarowane przez respondentki mogą wynikać z faktu, że ponad 50% respondentek posiada nie więcej niż 3 lata doświad-czenia w branży.

10% nie chcę podawać

4,5% powyżej 10 000 zł

4,8% do 10 000 zł

11,6% do 7 000 zł

20,1% do 5 000 zł

6,8% do 1 500 zł

18,9% do 2 500 zł

23,1% do 3 500 zł

20

Wynagrodzenie (netto) a staż pracy w IT Mniej niż

rokDo 3 lat Do 5 lat Do 7 lat Do 10 lat Powyżej

10 latTrudno powie-dzieć

Ogółem

Do 1 500 zł 63,0% 23,9% 2,2% 2,2% 6,5% 0,0% 2,2% 100%

Do 2 500 zł 43,1% 37,7% 12,3% 3,8% 1,5% 1,5% 0,0% 100%

Do 3 500 zł 19,2% 48,1% 14,7% 9,0% 4,5% 4,5% 0,0% 100%

Do 5 000 zł 3,6% 38,0% 24,8% 15,3% 10,9% 7,3% 0,0% 100%

Do 7 000 zł 0,0% 19,0% 30,4% 24,1% 15,2% 11,4% 0,0% 100%

Do 10 000 zł 0,0% 3,2% 32,3% 9,7% 38,7% 16,1% 0,0% 100%

Powyżej 10 000zł 0,0% 10,7% 35,7% 21,4% 10,7% 21,4% 0,0% 100%

Nie chcę podawać 27,0% 25,4% 6,3% 15,9% 7,9% 14,3% 3,2% 100%

Ogółem 20,4% 33,1% 18,2% 11,8% 8,8% 7,2% 0,4% 100%

21

Łukasz Grzeszczyk | IT Business Manager w Hays Poland

Czy płeć informatyka ma znaczenie w kontekście zarobków? Z mojego punktu widzenia nie ma znaczących różnic. Kobiety, które decydują się na studia informatyczne, robią to bardzo świadomie, a to oznacza, że są pewne swojej pozycji na rynku pracy i tego, co mogą w zamian oczekiwać. Firmy zatrudniające „informatyków” płacą przede wszystkim za kompetencje, a te nie mają płci.

7 | czy kobiety w it współpracują wyłącznie z mężczyznami?

32%współpracuje

wyłącznie z mężczyznami

68%współpracuje z kobietami

i mężczyznami

Czy kobiety w IT współpracują wyłącznie z mężczyznami?Liczba respondentek 694

Zdecydowana większość respondentek, wykonując codzienne obowiązki zawodowe, współpracuje z innymi kobietami. Wskazało na to 68% respondentek. Jednak 32% kobiet na co dzień współpracuje wyłącznie z męż-czyznami. Takie wyniki wskazują na to, że w branży nadal utrzymuje się duża maskulinizacja, ale coraz wię-cej zespołów IT zatrudnia kobiety w swoich szeregach.

22

5/ŚCIEŻKI KARIERY

23

10%Po 20 roku życia

1 | Pierwszy kontakt z koMPutereM

Pierwszy kontakt z komputerem Liczba respondentek 809

W pytaniu o swobodny dostęp do kom-putera, badający miał na myśli sytuację, w której respondentki samodzielnie wychodziły z inicjatywą korzystania z komputera dostępnego w środowisku domowym. Większość z badanych (45%) miała swobodny dostęp do komputera między 10 a 15 rokiem życia. Niemal jedna czwarta ankietowanych (24%) miała taką możliwość jeszcze przed 10 rokiem życia, a 20% między 15 a 20 rokiem życia. Aż 10% kobiet pracują-cych w IT mogło swobodnie korzystać z komputera dopiero po 20 roku życia.

24%Przed 10 rokiem

życia

45%Między 10 a 15 rokiem życia

20%Między 15 a 20 rokiem życia

24

Agnieszka Hryniewicz-Bieniek | Country Director w Google Poland, przedstawicielka firmy członkowskiej IAB Polska

Każda różnorodność w biznesie jest dobra, w tym także ta dotycząca płci. Budowanie dużych, ważnych i zmienia-jących świat produktów i usług wymaga bardzo wielu umiejętności i wiedzy, jak na przykład: dbałości o detale, umiejętności zaprojektowania dużych systemów, rozumienia rynku i potrzeb klienta, umiejętności koordynowania, umiejętności efektywnej pracy z part-nerami. Rzadko zdarza się, żeby jedna osoba posiadała wszystkie te kompe-tencje naraz. Fakt, że jesteśmy od siebie różni – mamy rożne doświadczenia, wiedzę, przeszłość i opinie o świecie – sprawia, ze uzupełniamy się nawzajem i razem mamy szansę stworzyć bardzo efektywny zespół.

Liczba kobiet zatrudnionych w IT jest niewystarczająca. Nie ustajemy w wysiłkach, żeby poprawić sytuację zarówno w naszej firmie, jak i w całym sektorze technologicznym. Mówimy o tym otwarcie – w Google 30% pra-cowników stanowią kobiety, jednak w działach inżynieryjnych jest to tylko 18% (w pozostałych 47%). Nic dziwnego, skoro na większości wydziałów infor-matyki tylko 10-15% to dziewczęta.

W ramach branży ciągle brakuje wzor-ców dla kobiet. Dlatego warto promo-wać dokonania i zasługi kobiet w dzie-dzinie informatyki, aby inspirować młode osoby nie tylko do korzystania z technologii, ale także do jej tworze-

nia. Wierzę, że to pomoże zachęcić młode dziewczyny do wyboru kariery w sektorze technologii informacyjnej jako sposobu na spełnianie marzeń i zmienianie świata.

W Polsce jest dużo uzdolnionych kobiet, które mają potencjał by stać się fantastycznymi inżynierami, pro-gramistkami, dużo osiągnąć i stworzyć przełomowe produkty i rozwiązania. Trzeba pomóc im, żeby ich talent i potencjał miał szansę być w pełni wykorzystany.

25

Pierwszy kontakt z komputerem Liczba respondentek 809

Z odpowiedzi respondentek wynika, że zainteresowanie technicznymi aspektami pracy z komputerem jest uzależnione od swobodnego dostę-pu do komputera w domu. Można wywnioskować, że korzystanie ze sprzętu jedynie w szkole lub pracy daje niewystarczające możliwości zgłębienia wiedzy technicznej z obszaru IT. Jak wynika ze wska-zań ankietowanych, to właśnie samokształcenie miało największy wpływ na rozwój ich zainteresowań technologicznych. System edukacji odgrywa w tym procesie dużo mniejszą rolę, podobnie jak kursy pozaszkolne. Co ciekawe, pomimo roli, jaką domowy dostęp do kom-putera odgrywa w rozwoju kom-petencji informatycznych, wpływ rodziny nie miał w tym przypadku większego znaczenia.

Przed 10 rokiem życia

Między 10 a 15 rokiem życia

Między 15 a 20 rokiem życia

Po 20 roku życia

Trudno powie-dzieć

Ogółem

Przed 10 rokiem życia 22,1% 30,8% 24,6% 19,5% 3,1% 100%

Między 10 a 15 rokiem życia

1,7% 27,6% 39,5% 26,8% 4,4% 100%

Między 15 a 20 rokiem życia

3,1% 5,6% 39,1% 47,8% 4,3% 100%

Po 20 roku życia 0,0% 1,2% 9,6% 80,7% 8,4% 100%

Trudno powiedzieć 0,0% 0,0% 20,0% 80,0% 0,0% 100%

Ogółem 6,7% 21,1% 32,6% 35,1% 4,5% 100%

W jakim wieku zainteresowałaś się technicznymi (software, hardware) aspektami pracy na komputerze?

Swobodny dostęp do komputera

26

Określ, w skali od 1-5, jak duży wpływ na rozwój twoich zainteresowań dotyczących komputerów miały/mieli: Wiele spośród respondentek, w odpo-wiedziach na pytania otwarte twierdzi-ło, że rozwój swojego zainteresowania kwestiami informatycznymi zawdzię-cza wyłącznie swojej własnej determi-nacji. Część ankietowanych zaznaczyło, że do zainteresowania się technicz-nymi aspektami pracy na komputerze skłonili je członkowie rodziny (chłopak, ojciec, mąż). Co interesujące, w odpo-wiedziach często przewijało się stwier-dzenie, że zainteresowanie, a co za tym idzie, także dalszy rozwój w branży IT pojawiło się przez przypadek.

2 | koMPetencje it – szkoła, dom czy samokształcenie?

Bardzo mały

Mały Średni Duży Bardzo duży

Ogółem

Szkoła / uczelnia 24,2% 19,0% 26,1% 26,1% 7,9% 790

Samokształcenie 1,4% 4,0% 9,5% 32,7% 52,4% 792

Kursy pozaszkolne 36,6% 20,3% 17,7% 14,9% 10,5% 784

Rodzice / rodzina 33,5% 21,6% 17,3% 16,6% 11,0% 788

27

Włodzimierz Schmidt | Prezes Zarządu IAB Polska

Odpowiedzi uczestniczek badania, które dotyczą źródeł zainteresowania IT dowodzą, że system edukacji informatycznej w Polsce wciąż pozostawia wiele do życzenia. W naszym społeczeństwie drzemie ogromny potencjał, jednak nie ma systemowych rozwiązań wprowadzających w tematykę i zapewniających dostęp do wiedzy. Umiejętność programowania młodzież często poznaje zbyt późno, powierzchownie, wskutek przypadkowego zetknięcia z zagadnieniem. Z tego powodu wiele osób, pomimo posiadanych predyspozycji, nie wykorzystuje umiejętności informatycznych

w życiu zawodowym i nie wybiera takiej ścieżki kariery. Wprowadzenie powszechnej nauki programowania od jak najwcześniejszych szczebli edukacji – już na etapie szkoły podstawowej – to konieczność dla rozwoju społeczeństwa informatycznego.

fot. | © Tatyana Gladskih / fotolia

28

Swobodny dostęp do komputera a posiadane certyfikaty Liczba respondentek 790

Badanie wykazało pewną prawidło-wość − im wcześniej respondentki mają dostęp do konputera, tym rzadziej posiadają certyfikaty. Jak widać, w branży IT kształcenie ustawiczne i praktyczne know-how oraz posiadane portfolio są istotniejsze od certyfikatów nabytych w drodze szkoleń.

Tak Nie Ogółem

Przed 10 rokiem życia 39,8% 60,2% 191

Między 10 a 15 rokiem życia

45,4% 54,6% 357

Między 15 a 20 rokiem życia

45,9% 54,1% 157

Po 20 roku życia 53,1% 46,9% 81

Trudno powiedzieć 75,0% 25,0% 4

Ogółem 45,1% 54,9% 790

CertyfikatySwobodny dostęp komputera

29

Certyfikowanie umiejętności IT jest skomplikowane – z jednej strony wartość mają certyfikaty z wybranych, wąskich specjalności i technologii. Z drugiej strony, nie ma żadnych jednolitych standardów i w przypadku, np. programistów technologii webowych, liczą się przede wszystkim umiejętności. Ważne jest uzyskanie właściwych podstaw i wypracowanie dobrych nawyków, co ułatwia dobrą jakość szkolenia. Nie do przecenienia jest umiejętność pracy w grupie i wykorzystywania narzędzi, np. do współdzielenia kodu – tego dość trudno uczy się samemu.

fot. | archiwum Geek Girls Carrots

Leszek Wolany | CMO w Coders Lab – Szkoła Programowania

30

Czy kiedykolwiek pracowałaś poza branżą IT?Liczba respondentek 686

Większość, bo aż 68% respondentek pracowało wcześniej poza branżą IT. Z kolei 32% uczestniczek badania od początku swojej kariery związało się z szeroko rozumianym sektorem infor-matycznym.

Zdecydowana większość responden-tek, bez względu na wiek, ma za sobą doświadczenia zawodowe zdobyte poza branżą IT. Wyraźnie widać, że wśród najmłodszych respondentek (do 24 roku życia) odsetek takich, które nigdy nie pracowały poza branżą IT jest największy (41,7% w stosunku do 29,2% wśród respondentek powyżej 40 roku życia).

Co ciekawe, badanie pokazuje, że zmia-na branży zazwyczaj nie jest motywo-wana kwestiami finansowymi. O takiej decyzji zawodowej decydują zatem inne czynniki, stanowiące bodziec do przebranżowienia się.

3 | droga do it

68%tak

IT

32%nie

do 24 lat 25-30 lat 31-40 lat powyżej 40 lat

Ogółem

Tak 58,3% 69,9% 69,5% 70,8% 67,9%

Nie 41,7% 30,1% 30,5% 29,2% 32,1%

Ogółem – liczba respon-dentów

108 362 154 24 648

31

Jestem zdania, że IT to aktualnie jedna z najbardziej atrakcyjnych branż dla kobiet. Co najmniej z kilku powodów. Kobiety z którymi mam okazję pracować są bardziej skrupulatne i dokładne. Rzadziej idą na tzw. żywioł, bazują wyłącznie na posiadanych kompetencjach, które ciągle rozwijają. Podziwiam je za pragmatyczność i umiejętność planowania sobie zadań a także egzekwowanie pracy od innych.

Niewątpliwą zaletą współpracy z nimi jest fakt, że potrafią wykazać się empatią, co jest niezwykle ważne w procesie obsługi klienta. Cecha ta uwidacznia się również w pracy wewnątrz firmy, dzięki temu jesteśmy w stanie w pewien sposób buforować

napięcia, które pojawiają się w procesie produkcji obłożonym presją czasu. Ostatnią rzeczą, aczkolwiek równie istotną, jest już czynnik zupełnie niezwiązany z samymi kompetencjami zawodowymi. Po prostu obecność kobiet dobrze wpływa na klimat pracy w organizacjach, w których do tej pory dominowali mężczyźni. Pojawienie się w danym dziale nawet jednej kobiety o porównywalnych do męskiego zespołu kompetencjach, zupełnie odmienia atmosferę w nim panującą. Jest jakby milej, grzeczniej a do tego wszyscy jakby bardziej się starają i stają się sobie bardziej pomocni. Trudno to nawet opisać, to trzeba zobaczyć. Na przykładzie choćby naszej organizacji czy klientów z którymi

mamy okazje pracować, widać jak szybko panujące do niedawna stereotypy zanikają. Kilka dni temu dołączyła do nas kolejna kobieta, tym razem na stanowisku: Programista Aplikacji dla Systemu iOS.

Tomasz Woźniak | CEO Future Mind,przewodniczący Grupy Roboczej Mobile w IAB Polska

32

Łukasz Grzeszczyk | IT Business Manager w Hays Poland

Leszek Wolany | CMO w Coders Lab – Szkoła Programowania

Pieniądze i wyzwania intelektualne. Nasze doświadczenie jasno wskazuje dwa czynniki zmiany ścieżki zawodowej. Pierwszy z nich to chęć pracy w ciekawym otoczeniu. Zawód informatyka lub programisty to praca, która stawia przed młodymi ciągłe wyzwania. Nie chcemy już pracować tylko dla pieniędzy – satysfakcja jest równie ważna. Drugim czynnikiem są jednak kwestie finansowe – szczególnie osoby, które mają problem ze stabilną i dobrze opłacaną pracą doceniają zawody w branży IT.

Co przyciąga pracowników innych branż do IT? Z jednej strony jest to „moda”, którą kształtuje sporo zachęt płynących ze strony pracodawców IT (inicjatywy są coraz częściej zorganizowane np. ABSL), którzy w związku z brakiem rąk do pracy, pomagają się przekwalifikować – wystarczą chęci, znajomość języków oraz elastyczność i otwartość na nowe doświadczenia, a tego młodym ludziom nie brakuje. Z drugiej strony decyduje także poczucie stabilności zatrudnienia jakie daje „zawód informatyka”.

fot. | Justyna Pokrzywnicka

33

Czy kiedykolwiek pracowałaś za granicą?Liczba respondentek 669

Powody pracy w IT poza krajem

Zdecydowana większość respondentek (87%) nigdy nie pracowała w branży IT za granicą. Niemal 9% ma doświadcze-nia związane z rozwojem kariery poza granicami kraju.

Co ciekawe, jako główny powód wyjaz-du, respondentki wskazywały możliwo-ści rozwoju za granicą, chęć poznania innych kultur, styl życia, a dopiero w dalszej kolejności płacę.

4 | Praca w it za granicą. doświadczenie resPondentek

9%tak

Bardzo małe Trudno powie-dzieć

Bardzo duże Ogółem

Płaca 20,2% 35,7% 44,1% 84

Możliwości rozwoju za granicą

7,4% 18,5% 74,1% 81

Chęć poznania innych kultur

12,1% 22,9% 65,1% 83

Styl życia 14,5% 31,3% 54,2% 83

87% nie

4%aktualnie pracuję

za granicą

34

Czy posiadasz certyfikaty związane ze swoją pracą zawodową?Liczba respondentek 790

Jakie znaczenie mają posiadane certyfikaty

Ponad połowa respondentek (55%) nie posiada certyfikatów związanych ze swoją pracą zawodową. Ankietowane, które posiadają certyfikaty, w większo-ści uważają, że takie dokumenty mają małe (21%) lub żadne znaczenie (15%). Problem z jednoznacznym wskazaniem wagi posiadanych certyfikatów ma 28% respondentek. 25% ankietowanych uznało, że certyfikaty są dość ważne, a 10% że mają one duże znaczenie.

4 | certyfikaty, szkolenia, konferencje, społeczności

45%posiada certyfikat

55%nie posiada certyfikatu

15,0%

Nie mają żadnego znaczenia

21,5%

Mają małe znaczenie

28,0%

Trudno powiedzieć

25,5%

Są dość ważne

10,0%

Mają duże znaczenie

35

Katarzyna Żórawska | Rekruter IT w startupach,Geek Girls Carrots

Z punktu widzenia rekrutera najważniejsze jest portfolio programisty/stki – czyli jakość jego/jej kodu na platformach typu GitHub czy StackOverflow – wszystko to, czym może się pochwalić przyszłemu pracodawcy. Sposób w jaki nauczył/a się pisać ten kod jest drugorzędny. Mogą to być studia, kursy typu Coursera czy Coder’s Lab. Startupy, dla których pracuję w większości przypadków wymagają ukończonych studiów kierunkowych, gdyż gwarantują one pewien zakres wiedzy praktycznej i teoretycznej. Ponieważ poszukujemy osób z kilkuletnim doświadczeniem, zdarza się, że nawet takie studia nie gwarantują dobrze napisanego kodu i wielu programistów nie przechodzi testów technicznych. Jest jednak mnóstwo firm, które poszukują junior developerów i jest to doskonałe miejsce dla osób zmieniających branżę na IT. Warto poświęcić czas na naukę, kursy

i szkolenia ponieważ zaprocentuje to nam w przyszłości a i tak, gdzieś tę wiedzę musimy zdobyć – choć równie dobrze może to być czytanie fachowej literatury. W momencie kiedy zmieniamy branżę, dobrze jest pokazać przyszłemu pracodawcy to, że poszerzamy swoją wiedzę poprzez certyfikaty i dyplomy. Pokazujemy tym samym, że inwestujemy w siebie czas, pieniądze i podchodzimy poważnie do nowej drogi zawodowej. Nie da się ukryć, że jeśli naprawdę interesujemy się IT to takie szkolenia będą dla nas po prostu przyjemną formą spędzenia czasu. Jest też ich wartość dodana – networking – są wspaniałą szansą na poznanie nowych osób z branży, kolegów i koleżanki po fachu, a nawet przyszłych pracodawców. Należy również pamiętać o tym, że branża IT jest tak dynamiczna, że język programowania używany rok temu może być już nieaktualny. Dlatego warto inwestować w ciągłe

dokształcanie się niezależnie od ukończenia studiów kierunkowych.

Podsumowując, jeśli nie mamy ukończonych studiów kierunkowych, dodatkowe certyfikaty i szkolenia nie zaszkodzą nam a mogą tylko pomóc. Przede wszystkim warto pamiętać o budowaniu swojego portfolio, tak by pokazać co potrafimy w praktyce, natomiast dyplomy niech będą tego uzupełnieniem.

36

Aleksandra Pszczoła | Bee Talents

Z perspektywy pracodawcy, certyfikaty i szkolenia mogą świadczyć o tym, że kandydat próbuje samodzielnie poszerzać swoją wiedzę z danego zakresu a także, że poświęca swój prywatny czas na udział w dodatkowych zajęciach. Praktyka pokazuje jednak, że nie zawsze poziom szkoleń jest dostosowany do tego czego wymagają pracodawcy. Warto więc dobrze przemyśleć, które kursy są najbardziej wartościowe i dostosowane do trendów panujących w danej branży. Tutaj pomocne mogą być rekomendacje absolwentów szkoleń oraz śledzenie ich ścieżek rozwoju. Przy tak szerokiej ofercie dostępnych kursów, polecam pamiętać, że zarówno

cena jak i długość ich trwania nie dają gwarancji jakości i sukcesu. Wiele zależy też od tego czy kursant będzie potrafił wykorzystać nabytą wiedzę jako inspirację do dalszego samodzielnego rozwoju.

fot. | archiwum Geek Girls Carrots

37

Czy w ciągu ostatnich 2 lat uczestniczyłaś w konferencjach branżowych?Liczba respondentek 661

Jak często uczestniczysz w konferencjach branżowych?Liczba respondentek 398

Niemal dwie trzecie respondentek (66%) uczestniczyło w ciągu minionych 2 lat w konferencjach branżowych. Najczęściej w tego typu wydarzeniach brały udział raz w roku (34%), dwa razy w roku (23%) lub raz na kwartał (18%). kobiety, które uczestniczą w konferen-cjach często (raz w miesiącu i częściej) jest mniej niż takich, które biorą udział w tego tupu przedsięwzięciach spora-dycznie (rzadziej, niż raz na dwa lata).

Mimo że 35% ankietowanych ma trud-ności ze wskazaniem, na ile konferen-cje wpływają na ich życie zawodowe, to 38% respondentek uważa, że są one istotnym elementem rozwoju kariery. Może to wynikać z dużego znaczenia networkingu, m.in. udziału w konfe-rencjach i wydarzeniach branżowych, które dają okazję do nawiązania cen-nych kontaktów w branży i wymiany doświadczeń. Dla 26% kobiet udział w konferencjach nie ma wpływu na karierę.

13,1% raz na dwa lata

33,9% raz na rok

2,5% dwa lub więcej razy w miesiącu

9% raz w miesiącu

18,1% raz na kwartał

23,4% raz na pół roku

34%nie

66%tak

38

Kamila Sidor | założycielka i CEO Geek Girls Carrots

Spotkania społeczności, konferencje branżowe czy spotkania networkingowe są istotną częścią życia zawodowego. Szczególnie w dynamicznie rozwijających się branżach, do jakich niewątpliwie należy IT. Podczas tych wydarzeń dowiadujemy się o najnowszych trendach, działaniach konkurencji oraz następuje wymiana wiedzy i doświadczenia.

Warto też dodać, że networking (budowanie sieci kontaktów biznesowych opartych o wzajemne wspieranie swoich celów i dążeń biznesowych) jest nadrzędną rolą wszystkich tych wydarzeń. Bez dobrego networku ciężko jest szybko rozwijać swój biznes czy karierę. Z badań

wynika, że kobiety średnio mają gorzej rozwinięte te umiejętności. Dlatego panie powinny zadbać lepiej o to, żeby pojawiać się i uczestniczyć w życiu społeczności IT. Przynosi to wymierne korzyści.

Z raportu wynika, że ponad jedna trzecia osób bierze czynny udział w spotkaniach zawodowych, co bardzo cieszy. Widząc korzyści dla siebie, te osoby będą przyciągać kolejne. Obserwujemy to z perspektywy Geek Girls Carrots, które w ciągu 4 lat działalności w Warszawie wyrosło na społeczność organizującą spotkania i/lub warsztaty w 30 miastach. Jest zapotrzebowanie, są realne korzyści.

fot. | archiwum Geek Girls Carrots

39

Czy uważasz, że członkostwo w jakiejś społeczności branży IT jest korzystne dla rozwoju twojej kariery?Liczba respondentek 393

64% respondentek nie działa w żadnej społeczności skupiającej pracowników branży IT. Ponad jedna trzecia bada-nych (36%) należy do jakiejś organizacji. Korzyści wynikające z bycia zrzeszo-nymi, dostrzega 38% ankietowanych. Małe znaczenie lub całkowity jego brak wskazuje 27% badanych.

Dwa główne wskazania dotyczące korzyści, wynikających z udziału w społecznościach IT, to zdobywanie kontaktów (networking) oraz rozwój kompetencji zawodowych.

W odpowiedziach na pytania otwarte pojawiała się odpowiedź, że w mia-stach, w których pracują i mieszkają respondentki, nie ma żadnych tego typu inicjatyw.

7,4%

Nie mają żadnego wpływu

19,3%

Mają mały wpływ

35,4%

Trudno powiedzieć

33,3%

Mają duży wpływ

4,6%

Mają kluczowe znaczenie

Czy jesteś członkinią jakiejś społeczności skupiającej pracowników branży IT? Liczba respondentek 612

36%tak

64%nie

40

„ „

„

„W moim mieście nie ma żadnej społeczności, której działalnością byłabym zainteresowana. Marzę o świecie, w którym takie inicjatywy jak Geek Girls Carrots nie są już potrzebne, a to że kobiety pracują w IT jest oczywiste.

Zdobywam ciekawą wiedzę, ale też świetne kontakty. Jednym z powodów, dla których zaproponowano mi pracę w obecnej firmie było to, że właściciel spotykał mnie na wykładach i konferencjach, a szukał ludzi, którzy starają się rozwijać i poszerzać wiedzę we własnym zakresie i naprawdę interesują się technologiami.

Konferencje pozwalają na łatwą dyskusję nad aktualnymi trendami, pozwalają poznać punkt widzenia ciekawych i ambitnych osób, którym ‘chce się wyjść z domu’.

Ponieważ zamykanie się z własnym kodem w czterech ścianach nie prowadzi do sukcesu, stowarzyszenia pozwalają na nauczenie się komunikacji z ludźmi, co jest bardzo ważne w różnego rodzaju projektach. Lepszym programistą jest ktoś, kto potrafi dzielić się swoją wiedzą i klarownie przekazywać swoje myśli i pomysły niż ktoś kto przysłowiowo hackuje „w piwnicy” i nie wychodzi do ludzi. Ponadto, ważne jest promowanie własnego „weapon of choice”, np. używanego języka programowania, frameworka − im więcej ludzi będzie go używać, i im bardziej będzie on popularny, tym więcej będzie ofert pracy z nim związanych.

resPondentki o sobie

41

6/JAK OCENIAJĄ BRANŻĘ IT PRACUJĄCE W NIEJ KOBIETY

42

Czy w toku swojej kariery w IT musiałaś mierzyć się z jaki-miś przeciwnościami wynikającymi z twojej płci? Liczba respondentek 567

1 | jednakowe możliwości kariery?

48% Tak, kilka razy

8% Tak, bardzo często

44% Nie, nigdy

Większość respondentek twierdzi, że w trakcie kariery zawodowej spotkały się z przeciwnościami, wynikającymi z ich płci. Mimo że odpowiedź „bardzo często” wybrało zaledwie 8% badanych, to aż 48% wskazało odpowiedź „kilka razy”.

Niemal 44% ankietowanych uważa, że nigdy nie musiało pokonywać żadnych przeciwności zawodowych związanych z ich płcią.

Większość kobiet, które miały do czy-nienia z tego typu sytuacjami, wskazuje na konieczność większego wysiłku przy udowadnianiu swoich umiejętno-ści, różnego rodzaju niestosowne żarty oraz problemy z przyjęciem do pracy lub otrzymaniem awansu. Poniżej pre-zentujemy wybrane opinie:

43

„ „Czasami muszę udowadniać swoje podejście do programowania bardziej niż koledzy z zespołu. Próbowano mnie delikatnie wypytać o plany na przyszłość (ciąża, dzieci). Na jednej z technicznych rozmów kwalifikacyjnych, które przeprowadzam zostałam wzięta za „panią z HRu” − rozmówca wiedział, że ma rozmawiać z programistą i że jest to rozmowa techniczna, jednak jak usłyszał w słuchawce kobiecy głos, to nie był pewien ‘jak bardzo szczegółowo może odpowiadać, żeby mnie nie zanudzać’.

W związku z ogólnoświatowym trendem, kładącym nacisk na różnorodność środowiska pracy, kobietom znacznie łatwiej o dobrze płatną pracę w IT. Wiele programów, stypendiów i staży skierowanych wyłącznie do kobiet napędza ten schemat. Osobiście wolałabym rozróżnianie programistów na dobrych i złych. Nie na kobiety i mężczyzn.

„Zdziwienie, że jestem programistką. Ostatnio na rozmowie rocznej z moim mentorem zostałam zapytana czy nie chciałabym założyć kółka kulinarnego. Pół żartem oczywiście. Ale takie żarty zdarzają się często. Na koniec rozmowy przyznał, że ciężko mu jest mnie porównać z innymi, bo jestem jedyną kobietą w zespole i że nie zna innej programistki. Na spotkaniach, pomimo 7-letniego doświadczenia, wciąż jestem wymieniana na równi z juniorami.

resPondentki o sobie

44

Anna Kreiser | Marketing & PR Manager, FABRITY K2

Z IT jestem związana od kilku lat i w tym czasie nie spotkałam się z uprzedzeniami, odmiennymi wymaganiami czy inną ewaluacją pracy wynikającymi z mojej płci. Nie poddaję w wątpliwość, że niektóre kobiety musiały mierzyć się z przeciwnościami w swojej karierze bądź edukacji, jednak zapewne nie dotyczy to tylko branży informatycznej. Uważam jednak, że w firmach technologicznych takie zjawiska są rzadkością. 

Sądzę ponadto, że patrzenie na pracę w IT przez pryzmat płci nie zaś kompetencji jest dużym błędem. Moim zdaniem płeć nie jest bowiem czynnikiem, który gwarantuje mężczyznom zatrudnienie w obszarze nowych technologii, jak również nie stanowi bariery dla kobiet do podjęcia pracy i odnoszenia sukcesów w IT. Prezesi firm bez względu na wielkość przedsiębiorstwa, branżę czy rynek na którym działają, kierują się bardzo

pragmatycznymi przesłankami. Liczy się dla nich przede wszystkim realizacja założonych celów biznesowych, skuteczne wdrożenie projektów oraz satysfakcja klientów i pracowników. IT nie stanowi wyjątku od tej zasady, a zabieganie o specjalistów o określonych kompetencjach staje się standardem i kluczowym elementem strategii wielu przedsiębiorstw, niezbędnym do budowania przewagi konkurencyjnej. Najbardziej istotne znaczenie w tym kontekście zyskują zatem wiedza i doświadczenie pracownika, chęć nieustannej nauki powiązana z pasją oraz szybkość adaptacji do dynamicznych zmian dokonujących się na rynku. Są to również elementy istotne z punktu widzenia pracowników, gdyż warunkują one m.in. poziom satysfakcji z wykonywanej pracy oraz dalszy rozwój zawodowy.

Podsumowując: IT to obszar dla profesjonalistów o określonych kompetencjach i predyspozycjach, w którym jest miejsce zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn, przy czym kluczowe kryterium stanowi nie płeć, a umiejętności i zainteresowania pracownika oraz jego potencjalny wkład w rozwój firmy lub realizację projektu.

45

Jak trudno jest zrobić karierę kobiecie w porównaniu z mężczyzną?Liczba respondentek 567

21,5%

Dużo trudniej niż mężczyznom

45,7%

Jest trochę trudniej niż

mężczyznom

26,2%

Trudno powiedzieć

4,9%

Jest trochę łatwiej niż

mężczyznom

1,7%

Dużo łatwiej niż mężczyznom

Duża część respondentek (ponad 26%) nie potrafi jednoznacznie określić, czy łatwiej jest zrobić karierę w branży IT kobietom czy mężczyznom. Przeważają jednak opinie, że profesjonalistkom jest trudniej („trochę trudniej niż dla męż-czyzn” miało 46% wskazań, a niemal 22% uznało, że jest im dużo trudniej niż mężczyznom).

Zdaniem respondentek, uważających że jest im trudniej zrobić karierę w branży IT niż mężczyznom, przyczyną takiego stanu rzeczy są panujące uprzedzenia i stereotypy. Branża jest postrzegana jako typowo „męska” przede wszystkim przez związanych z nią mężczyzn.

46

„ „Jest to zmaskulinizowane środowisko, niejednokrotnie trzeba mocnego charakteru, żeby się w nim odnaleźć. Kobiety częściej zajmują stanowiska w IT związane z komunikacją (HR, Project Management, Marketing, PR), ale też dużo jest np. testerek (kobiety być może nie bez kozery uważane są za bardziej szczegółowe) i kobiet na stanowiskach związanych z rozumieniem potrzeb i przekładaniem ich na projekty (UX, analityka biznesowa). Niewiele jest programistek, ale jeśli ktoś jest naprawdę dobry technicznie, to płeć nie ma znaczenia. W tym zawodzie jest po prostu więcej mężczyzn, więc więcej jest ich również na stanowiskach liderskich. W tych specjalnościach, gdzie więcej jest kobiet to naturalnie właśnie one częściej awansują.

Trudność awansowania, ograniczony dostęp do szkoleń, brak możliwości wykazania kompetencji związany z brakiem przydzielania do bardziej wymagających zadań, brak wewnętrznego forum do swobodnego dzielenia się wiedzą i doświadczeniami oraz przejawy dyskryminacji ze strony współpracowników i przełożonych to główne wyzwania, z jakimi zmagają się kobiety w branży.

resPondentki o sobie

47

Zarobki kobiet w IT w stosunku do zarobków mężczyzn Liczba respondentek 534

2 | zarobki – koMPetencje czy płeć

18,2%

Zarabiają zdecydowanie

mniej niż mężczyźni pracując na

tych samych stanowiskach

36,0%

Zarabiają trochę mniej niż

mężczyźni

45,1%

Trudno powiedzieć

0,5%

Zarabiają trochę więcej niż mężczyźni

0,2%

Zarabiają zdecydowanie

więcej niż mężczyźni

pracujący na tych samych

stanowiskach

W odpowiedzi na pytanie o wysokość zarobków w stosunku do zarobków mężczyzn, najwięcej – bo 45% respon-dentek nie potrafiło wskazać, czy zarabiają mniej czy więcej. Ponad jedna trzecia kobiet w IT uważa, że zarabia trochę mniej niż koledzy, a 18% twierdzi, że zarabia zdecydowanie mniej. Kobie-ty, które uważają, że na tych samych stanowiskach zarabiają trochę lub zde-cydowanie więcej (0,2%) niż mężczyźni, stanowią wyjątki (łącznie ledwie 0,7%).

48

Łukasz Grzeszczyk | IT Business Manager w Hays Poland

Jawność zarobków nie jest mocną stroną polskiego rynku pracy, a szkoda. Pozytywne jest to, że powoli się to zmienia. Moim zdaniem, pracodawcy nie decydują się na rozróżnianie płac według płci – jest to zabieg zbyt ryzykowny. Jawność zarobków leży zarówno w interesie pracowników, jak i pracodawców. Różnice wynikają głównie z doświadczenia oraz sytuacji rynkowej, w której dany pracownik dołączał do organizacji.

fot. | archiwum Geek Girls Carrots

49

Czy warto pracować w IT? Liczba respondentek 554

3 | czy warto pracować w it?

Na pytanie, czy warto pracować w bran-ży IT, zdecydowana większość respon-dentek (niemal 75%) odpowiedziała twierdząco. Problem z jednoznacznym określeniem tego, czy praca w IT niesie ze sobą jakieś korzyści miało 24% bada-nych. Żadnych korzyści nie widzi mniej niż 1% kobiet (0,7%).

74,9% Tak, widzę dużo

różnych korzyści

24,4% Trudno powiedzieć

0,7% Nie, nie widzę

żadnych korzyści

50

Kamila Sidor | założycielka i CEO Geek Girls Carrots Aleksandra Pszczoła | Bee Talents

Pracując z kobietami, które zmieniają karierę na branżę IT, słyszymy w Geek Girls Carrots kilka powtarzających się korzyści pracy w tej branży. Po pierwsze, to szybko rozwijający się sektor, bez sztywnych struktur i hierarchii oraz otwarty na nowe osoby. Po drugie, umiejętności i kompetencje są najważniejsze, co powoduje przejrzystość zasad gry. Kobiety wskazują też dobre zarobki i w sumie brak bezrobocia w tej branży. Pojawia się też aspekt, że technologie wdzierają się w każdą dziedzinę życia i biznesu, co powoduje, że na przykład umiejętność programowania będzie wykorzystywana w przyszłości.

Branża IT nie jest dla każdego, natomiast wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak wielkie ma spectrum specjalizacji i jak szerokie możliwości rozwoju oferuje. Jedną z większych zalet tej branży są programy stażowe i juniorskie, pozwalające w kilka miesięcy nabyć podstawowe umiejętności, które następnie są rozwijane zgodnie z obraną przez kandydata ścieżką kariery. Osobiście obserwuję wiele osób, które z powodzeniem wchodzą do branży IT, mając już całkiem spore doświadczenie w innym obszarze. Nie obawiają się one zrobić kroku wstecz i wrócić do stanowiska

juniorskiego, po to aby uzupełnić braki i kontynuować karierę w IT. Coraz rzadziej spotykam się również ze stereotypowym myśleniem, dotyczącym konieczności posiadania umiejętności programistycznych aby pracować w IT. Środowisko branży informatycznej potrzebuje zarówno specjalistów do spraw kontaktu z klientem, sprzedaży, copywritingu czy chociażby rekrutacji. Warto więc przeglądać strony karier oraz ogłoszenia rekrutacyjne i wybrać dla siebie odpowiednią ścieżkę rozwoju.

51

„ „Dużo czytać i uczyć się, od razu testować nabyte umiejętności w praktyce, uczestniczyć w warsztatach, konferencjach i innych spotkaniach branżowych, nie bać się rozmawiać z bardziej doświadczonymi ludźmi, nie bać się szukać pracy zaraz po nabyciu podstawowych umiejętności, koniecznie nauczyć się języka angielskiego.

Działaj! Nie narzekaj, że jest trudno. Rozmawiaj i poznawaj! Bierz udział w spotkaniach branżowych, inspiruj się, zobacz jak zaczynali inni. Żyj! Zastanów się, czy chcesz to naprawdę robić, bo to czujesz, czy dlatego, że jest to modne. Jeśli to drugie, to bardzo szybko się spalisz.

„Musisz mieć świadomość, że praca w środowisku typowo męskim jest dość specyficzna. Żarty często nie na miejscu, częste komentarze (nie tylko w stosunku do Ciebie, ale ogólnie pracowników). Na pewno potrzeba dużo cierpliwości, niestety ubiór ma tutaj również znaczenie (zbyt krótkie sukienki wzbudzają niepotrzebne komentarze lub reakcje płci przeciwnej). Kobieta musi cierpliwie aczkolwiek zdecydowanie budować swoją pozycję w zespole.

resPondentki o sobie

52

„Osobisty rozwój zależy tylko i wyłącznie od nas samych, czego chcemy dokonać i gdzie dojść. Niezależnie od płci musimy znać wiele technologii i znać się na tym, nad czym pracujemy. Rozwój kariery kobiety jest trudniejszy tylko ze względu na to, że w pewnym momencie kobieta może się zdecydować urodzić dziecko, co spowalnia karierę, bo większość kobiet swoją miłość i zaangażowanie przekazuje dziecku (co jest piękne!) zamiast w sprawy projektowe. Jest to trudniejsze niż w przypadku mężczyzn, ale na pewno możliwe do zrealizowania. Według mnie dotyczy to większości branż, w których kobiety próbują konkurować z mężczyznami. Moim zdaniem, lepszym rozwiązaniem jest stworzenie sojuszu, który wspólnie rozwiązuje problemy i razem świętuje sukcesy.

fot. | Miłosz Ebert

53

7/KONTAKT

Hays Poland ul. Złota 5900-120 WarszawaT : +48 22 584 5650 F: +48 22 584 5651E: kobiety_w_it@hays.pl

Geek Girls Carrotsul. Długa 44/50 pokój 90700-241 WarszawaT: +48 530 604 630E: contact@carrots.pl

Związek Pracodawców Branży Internetowej IAB Polskaul. Puławska 39 lok. 7702-508 WarszawaT: 22 415 54 44F: 22 212 87 74E: biuro@iab.org.pl

Biuro Podróży Reklamyul. Turmoncka 22/110103-254 WarszawaM: +48 607 73 17 18T: +48 22 499 61 90E: aga@biuropodrozyreklamy.com