Historia asfaltu i jego stosowania w budownictwie drogowym

Prof. dr hab. in. Dariusz Sybilski d.sybilski@ibdim.edu.pl

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

1

Plan wykaduNazewnictwo Geneza ropy naftowej i wgla kamiennego Naturalne zoa asfaltu Asfalt naftowy Asfalt a smoa Lepiszcza bitumiczne w budownictwie drogowymNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 2

1

Nazewnictwo Geneza ropy naftowej i wgla kamiennego Naturalne zoa asfaltu Asfalt naftowy Asfalt a smoa Lepiszcza bitumiczne w budownictwie drogowymNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 3

Geneza sowa asfaltESIR KUN IN ASFALT Jzyk klinowy, sumeryjski, okoo 4000 lat p.n.e Asfalt pochodzi z greckiego Greckie sfallo - znaczy upada, doprowadza do upadku; przyimek a- ma znaczenie przeczce Greckie asfalleia - znaczy niezniszczalno, trwao Bitum pochodzi z aciny Rzymianie okrelali terminem pix tumens mikncy, pienicy si pak, pod ktrym kry si materia okrelany obecnie mianem asfalt naturalny

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

4

2

Nazewnictwo polskie i innePolska lepiszcza bitumiczne asfalt mieszanka mineralnoasfaltowa USA bituminous binders asphalt cement asphalt mixture asphalt-aggregate mixture Wielka Brytania i Europa bituminous binders bitumen asphalt asphalt mixture bituminous mixture

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

5

Nazewnictwo Geneza ropy naftowej i wgla kamiennego Naturalne zoa asfaltu Asfalt naftowy Asfalt a smoa Lepiszcza bitumiczne w budownictwie drogowymNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 6

3

PochodzenieWgiel kamiennyWarstwy pozostao obumarej rolinnoci na ldzie przetworzone w cigu milionw lat bez dostpu powietrza w kolejnych etapach w: torf, wgiel brunatny, wgiel kamienny, antracyt

Ropa naftowa i gaz ziemny

Przemiany skorupy ziemskiej spowodoway, e zoa wgla, powstae w obszarze ldowym mogy znale si pod morzem, a zoa ropy naftowej powstae w obszarze morskim - pod ldamiNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

Mikroorganizmy zwierzce i rolinne obumare w morzu, opade na dno, pod dziaaniem beztlenowych bakterii ulegy przemianie w rop naftow i gaz Wskutek przemieszcze warstw tektonicznych dyspersja ropy naftowej i gazu moga ulega rozwarstwieniu, tworzc odrbne warstwy, bd moga nascza warstwy mineralne

7

Nazewnictwo Geneza ropy naftowej i wgla kamiennego Naturalne zoa asfaltu Asfalt naftowy Asfalt a smoa Lepiszcza bitumiczne w budownictwie drogowymNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 8

4

Naturalne zoa asfaltuOdpowiednie warunki temperatury i cinienia warstw ropy naftowej w gbi ziemi spowodoway destylacj niektrych z ropy naftowej Po odparowaniu lejszych frakcji pozostaa najtwardsza pozostao podestylacyjna asfalt naturalny

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

9

Naturalne zoa asfaltuJeziora asfaltowe (mieszanina asfaltu, wody, drobnych czstek mineralnych) Piaski asfaltowe (nasczone asfaltem piaski, o zawartoci od 1 do 20% czystego asfaltu) Skay nasycone asfaltem (zoa ska gwnie wapiennych, w ktrych pory i szczeliny zostay nasczone asfaltem) Zoa asfaltytw (wydestylowane w naturalnych warunkach najtwardsze skadniki asfaltu asfalteny)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 10

5

Naturalne jeziora asfaltoweAsfalt wypywa na powierzchni ziemi i gromadzi si w zagbieniach, najczciej wraz z wod Selenizza, AlbaniaZawiera do 83% czystego asfaltu Najbardziej znane w Polsce, asfalt albaski by stosowany w latach powojennychNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 11

Naturalne jeziora asfaltoweTrynidad Odkryte przez Kolumba w 1498 r. w czasie 3-ej podry Asfalt posuy do uszczelnienia statku Kolumba rednica 700 m, gboko ponad 60 m Eksploatacja od XVII w. przez Anglikw Granulat Trynidad Epur znany jest od 1880 rokuNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 12

6

Naturalne jeziora asfaltoweMorze Martwe Ruchy tektoniczne i erupcja gazu ziemnego pod Morzem Martwym bya zapewne przyczyn tragedii Sodomy i Gomory, miast pooonych na wczesnym poudniowym brzegu

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

13

Naturalne zoa asfaltuSyria, Liban, Irak i Iran (Kurdystan), Kuwejt, Pakistan, Kazachstan, Kamczatka, Sachalin, Japonia EuropaRaguza, Sycylia: znane od antyku, eksploatacja do 1950tych lat; asfalt posuy do budowy drogi w Pompei Grecja, Rumunia, Niemcy, Szwajcaria (Val de Travers), Francja (Seyssel)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 14

7

Naturalne zoa asfaltuVal de Travers, w kantonie Neuchtel, w SzwajcariiPokady wapienia nasczonego asfaltem Eksploatacja od epoki kamienia upanego do XX w. odkrywkowo i metod grnicz

Seyssel, dolina Rodanu, Francja

Asfalt z Val de Travers i Seyssel by uywany do pierwszych zastosowa drogowych w Europie w XVIII w.Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

Wapie nasczony asfaltem Eksploatacja w czasach rzymskich, ponownie odkryte w XVIII w.

15

Val de Travers, Neuchtel, Szwajcaria

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

16

8

Naturalne zoa asfaltuOil Sands (Tar Sands), Prowincja Alberta, KanadaZoa piaskw asfaltowych o zawartoci asfaltu od 1 do 18% Powierzchnia ok. 77 000 km2, gboko do 760 m Zasoby wystarczajce do pokrycia wiatowego zapotrzebowania na asfalt na ponad 90 latNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 17

Naturalne zoa asfaltu Utah, USA

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

18

9

Naturalne zoa asfaltuGilsonit, stan Utah, USA Asfaltyty naturalne asfalteny, najcisza frakcja asfaltu Zoe odkryte przez trapera w 1882 r. Pierwsze zastosowanie Uszczelnienie beczek na whisky

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

19

Nazewnictwo Geneza ropy naftowej i wgla kamiennego Naturalne zoa asfaltu Asfalt naftowy Asfalt a smoa Lepiszcza bitumiczne w budownictwie drogowymNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 20

10

Pochodzenie asfaltu naftowegoAsfalt jest jednym z produktw destylacji ropy naftowej Pochodzi z przerbki najciszej frakcji powstajcej w procesie destylacji pozostaoci podestylacyjnej

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

21

Historia wydobycia i przerbki ropy naftowejPierwsze wydobycia ropy naftowej :1852: Ignacy ukasiewicz, Bbrka k/Krosna 1858/59: Edvin L. Drake, USA, Pensylwania 1858/59: Georg Ch. K. Hunaeus, Niemcy, Wietze koo Hanoweru

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

22

11

Historia wydobycia i przerbki ropy naftowejPocztkowo uywana ropa naftowa surowa Wynalezienie destylacji ropy naftowej (do uzyskania nafty owietleniowej):1850 - Samuel M. Kier i J. C. Booth w USA 1852 Ignacy ukasiewicz w Polsce, destylarnia w Ulaszowicach (1856)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 23

Nazewnictwo Geneza ropy naftowej i wgla kamiennego Naturalne zoa asfaltu Asfalt naftowy Asfalt a smoa Lepiszcza bitumiczne w budownictwie drogowymNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 24

12

Asfalt a smoaAsfalt i smoa dwa lepiszcza wglowodorowe stosowane od tysicleci Smoa jest produktem przerobu rnych surowcw: drewna, wgla kamiennego Smoa drzewna otrzymywana jest w procesie suchej destylacji wgla drzewnego Smoa wglowa otrzymywana jest w procesie suchej destylacji wgla kamiennego, zwanej koksowaniem Pozostaoci koksowania jest pak wglowy Pak zmieszany z olejami smoowymi tworzy smoNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 25

Asfalt a smoaW drogownictwie stosowano smo zwyk, stabilizowan (+ 15% asfaltu), asfaltosmo (+30% asfaltu), pakoasfalt (80% asfaltu + 20% paku i olejw smoowych) Od kilkudziesiciu lat smoa, pak i produkty zawierajce skadniki smoowe nie s stosowana w drogownictwie ze wzgldu na zawarto szkodliwych Wielopiercieniowych Wglowodorw Aromatycznych WWA (Policyclic Aromatic Hydrocarbons PAH)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 26

13

Nazewnictwo Geneza ropy naftowej i wgla kamiennego Naturalne zoa asfaltu Asfalt naftowy Asfalt a smoa Lepiszcza bitumiczne w budownictwie drogowymNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 27

Pierwsze zastosowania asfaltu przez czowiekaEra kamienia upanego, okoo 12000 lat temu Noe, motki kamienne mocowane do drewnianego trzonka wknem rolinnym i asfaltem Irak Europa, Val de Travers

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

28

14

Pierwsze zastosowania asfaltu przez czowieka c.d.Asfalt wykorzystywany jako klej, lepiszczeOzdoby, przedmioty codziennego uytku Przedmioty kultu religijnego Instrumenty muzyczneNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 29

Pierwsze zastosowania asfaltu przez czowieka c.d.

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

30

15

Pierwsze zastosowania asfaltu w budownictwieMezopotamia, 8000 lat p.n.e. Asfalt mieszany z glin stanowi zapraw do spajania cegie wypalanych z gliny mieszanej z sianem (zbrojenie) Uszczelnienia instalacji sanitarnych, kanaw, dachw Mozaiki posadzekNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 31

Pierwsze zastosowania asfaltu w drogownictwieDroga procesyjna w Babilonie, Mezopotamia, za panowania Nabuchodonozora II, ponad 600 lat p.n.e. Szeroko 6,35 m i dugo okoo 1 km Podbudowa: cegy czone asfaltem naturalnym Warstwa cieralna: pyty kamienne o gruboci do 35 cm na warstwie mastyksu asfaltowego Cel przeniesienie obcienie zotego posgu kultowego podczas procesji w dni witecznePyta kamienna, ok. 35 cm Mastyks asfaltowy Cegy

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

32

16

Pierwsze zastosowania asfaltu w mostownictwieMost na Eufracie w Babilonie, Mezopotamia (do ktrego prowadzia droga procesyjna) Wybudowany z cegie glinianych czonych zapraw asfaltow

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

33

Grecja i RzymStagnacja Rzym spoiwa pucolanowe Nieliczny wyjtek: ulica Via dell Abbondanza w Pompejach (zniszczonej wraz z Herkulanum wybuchem Wezuwiusza w roku 79 n.e.) Ulica prowadzca do Forum, w dzielnicy ekskluzywnych sklepw Nawierzchnia z pyt kamiennych czonych mastyksem asfaltowym Nazwa ulicy Ulica Przypyww moe wiadczy o czstym jej zalewaniu wodami morza Tyrreskiego, niszczcym nawierzchni konieczno zapewnienia trwaoci wybr lepiszcza asfaltowegoNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 34

17

Przeom w stosowaniu asfaltuDo XVIII w. znacznie czciej ni asfalt stosowana bya smoa drzewna Gwne zastosowanie to uszczelnianie statkw (pierwszym statkiem uszczelnionym asfaltem bya Arka Noego) 1721 r. szwajcarski medyk Eirini dEyrinys opublikowa Dysertacj o asfalcie czyli naturalnym cemencie dEyrinys odkry na nowo zoa asfaltu naturalnego w Val de Travers w kantonie Neuchtel Rozpoczto produkcj asfaltu do medykamentw oraz do uszczelniania statkw

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

35

Pierwsze nowoytne zastosowania drogowe i mostowe1747 r., Irlandia, pierwsze udokumentowane na pimie zastosowanie asfaltu do budowy drogi 1796 r., Sunderland, Anglia, most na rzece Tyne, zabezpieczenie asfaltem drewnianej pyty pomostu mostu stalowego Pocztek XIX w. nawierzchnia asfaltowa na mostach w Lyonie, Paryu, Genewie

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

36

18

Rozwj techniki budowy drg w EuropieOd 1747 r. Ecole Nationale des Ponts et Chausses w Paryu Pocztek XIX w.: Trwao nawierzchni drogowej jest funkcj obcienia i jakoci podbudowy

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

37

Rozwj techniki budowy drg w Europie c.d.Seyssel, Francja producent mastyksu asfaltowego, a take dominujca firma drogowa w Europie

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

38

19

Rozwj techniki budowy drg w Europie c.d.Budowa chodnikw dla pieszych z asfaltu naturalnego Seyssela w Paryu, Lyonie, Bordeaux, Marsylii, Wiedniu, Berlinie Seyssel: produkcja brykietw (bochenkw) 25 kg z mastyksu asfaltowego W 1820 r. wyprodukowano 200 ton bochenkw mastyksu

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

39

Rozwj techniki budowy drg w Europie c.d.Produkcja pyt prefabrykowanych z mastyksu asfaltowego, toczonych pod pras parow 1837 r. pierwsza nawierzchnia jezdni na Placu Concorde w Paryu Niestety wadliwy skad mieszanki mineralno-asfaltowej nie zapobieg powstaniu deformacji pod koami powozw i kopyt koskichNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 40

20

Rozwj techniki budowy drg w Europie c.d.1838-39, Londyn prba porwnawcza nawierzchni z rnych pyt: kamiennych, drewnianych, asfaltowych pooonych na mastyksie asfaltowym

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

41

Rozwj techniki budowy drg w Europie c.d.Najlepiej z porwnania wysza pyta drewniana Mastyks asfaltowy skutecznym lepiszczem kadego materiau Do skadu mastyksu naley doda drobne kruszywo kamienne Pyta mastyksowa musi by lepiej zagszczonaNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 42

21

Asfalt lany1843 r., Hennig i Egerstorf, Ahlem koo Hanoweru, Niemcy Mastyks asfaltowy (asfalt naturalny + drobna frakcja kruszywa wapiennego) + kruszywo kamienne (piasek, wir) = asfalt lany Produkcja w pionowych kotach stojcych Temperatura 150-180C

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

43

Asfalt lany c.d.Berlin, Pary, Wiede, Londyn, Budapeszt fr. asphalte coul, niem. Gussasphalt, ang. gritted asphalt lub mastic asphalt Asfalt lany nazywano w pewnym okresie betonem asfaltowym (cakowicie nieuzasadnione)

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

44

22

Asfalt ubijanyAsfalt ubijany (niem. Stampfasphalt, fr. asphalte comprim) 1849-50, naczelny inynier Kantonu Neuchtel Andr Mrian Ciepy granulat mastyksu asfaltowego z Val de Travers rozsypany na nawierzchni tuczniow i ubijany rcznie stalowymi ubijakamiNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 45

Asfalt ubijany c.d.1845 r., Rue Bergre, Pary Konserwatorium Muzyczne: wymagane wyciszenie haasu od ruchu powozw Dugo odcinka 350 m Podbudowa 20 cm z betonu cementowego Warstwa 5 cm granulatu asfaltu naturalnego na ciepo zagszczona stalowymi ubijakami

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

46

23

Asfalt ubijany c.d.Spostrzeenia po czterech latach eksploatacji Muzycy: koa pojazdw i hufnale w kopytach koskich wzbudzay znacznie mniejszy haas ni na nawierzchni kamiennej Administracja drogowa: nawierzchnia asfaltowa daje si atwiej my i usun odpady koskie Przewonicy: wozy adowne atwiej przemieszczaj si po nowej rwnej nawierzchni opr toczenia by znacznie mniejszyNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 47

Asfalt ubijany c.d.Koniec XIX w. to wielki boom na asfalt ubijany Pary 1866 r. 100 000 m2 Pary 1869 r. 280 000 m2 Niemcy, Austria Prby zastosowania walca rcznego do zagszczaniaNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 48

24

Rozwj w USA koniec XIX w.Edward de Smedt, koniec XIX w., chemik Asfalt naturalny Trynidad zmikczony cikimi olejami naftowymi asphalt cement Pierwsza nawierzchnia asfaltowa w Newark w 1870 r. W 1876 r. w Waszyngtonie wykonano t metod ju 50 000 m2 de Smedt jest autorem metody projektowania mieszanki mineralnej wedug zasady najmniejszej zawartoci wolnej przestrzeni (beton asfaltowy)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 49

Rozwj w USA koniec XIX w. c.d.Terminologia, 1869 r., Cranford, patent na nazewnictwo nawierzchni drogowej, asfaltowej zoonej zpodbudowy (base) warstwy wicej (binder course) warstwy wykoczeniowej (finishing course)

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

50

25

Rozwj w USA koniec XIX w. c.d.Mechanizacja robt Walec tandemowy Wytwrnia mieszanek mineralno-asfaltowych z systemami podgrzewania lepiszcza i kruszywa Pierwowzr ukadarki nawierzchni asfaltowej na szynach

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

51

Rozwj motoryzacjiDruga poowa XIX w. to wynalazek automobilu i rozwj przemysu motoryzacyjnego Wzrost natenia ruchu Najwikszy problem tego czasu to kurz wzbijany w powietrze przez koa mkncych z zawrotn szybkoci 15 km/h pojazdw Nie by to tylko problem estetyczny, lecz powany problem zdrowotny w skali caych spoecznoci miejskichNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 52

26

Liga Przeciw KurzowiErnest Guglielminetti: szwajcarski doktor medycyny Zaoyciel Ligi Przeciw Kurzowi (Ligue contre la Poussire) 1908 r., pierwszy Kongres Drogowy w Paryu Pocztek dziaalnoci obecnego wiatowego Stowarzyszenia Drogowego (Association du Route Mondiale/World Road Association) AIPCR/PIARC (Association Internationale Premanente des Congrs de la Route/Permanent International Association of Road Congresses)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 53

Europa, pocztek XX w.Walka z kurzem 1902 r., Ernest Guglielminetti za zgod Ksicia Monaco wykonuje pierwsze powierzchniowe utrwalenie nawierzchni tuczniowej, 20 km drogi Nicea - Monaco Stosowane lepiszcza: smoa wglowa i asfalt mieszany z olejami naftowymiNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 54

27

Europa pocztek XX w. c.d.Rozwj powierzchniowego utrwalenia (smoowania) Podwjne powierzchniowe utrwalenie Butterbrot Wgbne smoowanie nawierzchni makadamowej Tarmacadam (firma Tarmac)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 55

Nawierzchnia McAdama

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

56

28

USA pocztek XX w.Clifford Richardson (firma Barber Comp. staa si dziki niemu monopolist)Uziarnienie kruszywa mineralnego dostosowane do typu i przeznaczenia mieszanki mineralnoasfaltowej Zasada najmniejszej zawartoci wolnej przestrzeni w mieszance mineralnej Jako asfaltu - warunki badania penetracji asfaltu i stosowanie badania w praktyce laboratoryjnej Metoda sprawdzania poprawnoci zawartoci asfaltu w mieszance prba plamieniaNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 57

USA pocztek XX w. c.d.Trzy mieszanki Clifforda Richardsonaasfalt piaskowy 0/3 mm beton asfaltowy 0/15 mm makadam asfaltowy 0/30 mm

Wszystkie mieszanki waowane Technologie te przeniesiono do Europy, gdzie uzupeniy ju stosowane asfalt lany i asfalt ubijanyNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 58

29

USA lata midzywojenneMechanizacja: ukadarka finisher (Barber-Green i Blaw Knox) Lata 1930-te, Bruce Marshall opracowuje metod projektowania i badania betonu asfaltowego znan powszechnie jako test Marshalla

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

59

Europa lata midzywojenneZanik stosowania asfaltu ubijanego Upowszechnienie mieszanek waowanych Powstanie firmy Colas: Cold Asphalt do wdroenia technologii nawierzchni asfaltowych na zimno opracowanych w firmie Shell

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

60

30

Okres powojenny do wspczesnociWzrost natenia ruchu i obcienia drg Wiksze wymagania techniczne, bezpieczestwa uytkownika i ochrony rodowiska Zmniejszenie haaliwoci Recykling Stosowanie materiaw alternatywnych (odpadw przemysowych)

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

61

Okres powojenny do wspczesnoci c.d.Nowe rozwizania technologiczne Lata 1960te, G. Zichner, Strabag, opracowuje now mieszank mineralnoasfaltow mastyks grysowy SMA (niem. Splitt Mastic Asphalt, ang. Stone Matrix Asphalt) Cel: odporno nawierzchni na opony okolcowane Obecnie stosowana z powodu lepszych waciwoci w porwnaniu do betonu asfaltowego

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

62

31

Okres powojenny do wspczesnoci c.d.Francja Mieszanki mineralno-asfaltowe o niecigym uziarnieniu do cienkich (poniej 4 cm), bardzo cienkich (2-3 cm) i ultra cienkich (poniej 1,5 cm) warstw cieralnych Beton asfaltowy o wysokim module sztywnoci do podbudowy i warstwy wicej Cel: poczenie doboru materiaw z projektowaniem mechanistycznym konstrukcji nawierzchni, optymalizacja projektowania konstrukcji, zapewnienie trwaoci nawierzchni asfaltowejNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 63

Okres powojenny do wspczesnoci c.d.Wielka Brytania: waciwoci przeciwpolizgowe w czasie deszczu Nowa mieszanka Drainasphalt (asfalt drenujcy), pniej nazwany betonem asfaltowym porowatym (ang. Porous asphalt) Zawarto wolnej przestrzeni od 10 do 30%v/v Cel: wchonicie i odprowadzenie wody Obecnie stosowana w celu zmniejszenia haasu toczenia k pojazdwNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 64

32

Okres powojenny do wspczesnoci c.d.USA 1990-1995 Strategiczny Drogowy Program Badawczy SHRP 150 mln $ (50 mln $ - asfalt i nawierzchnie asfaltowe) Nowy system projektowania i nowa mieszanka mineralno-asfaltowa: Superpave (Superior Performing Asphalt Pavement)Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 65

PodsumowanieAsfalt jest materiaem naturalnym znanym ludzkoci i stosowanym od tysicy lat Rozwj techniki wydobycia i przerobu ropy naftowej umoliwi wykorzystanie asfaltu w budownictwie, zwaszcza drogowym, w skali masowej W cigu ostatnich dwustu lat nastpi rozwj technologii budowy i utrzymania asfaltowych nawierzchni drogowych, ktre stay si dominujce w infrastrukturze transportowej wikszoci krajw wiataNawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1 66

33

Dzikuj za uwag

Nawierzchnie asfaltowe, rok 5, wykad 1

67

34