Psychofizjologiczne problemy człowieka

48
ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY Psychofizjologi Psychofizjologi czne problemy czne problemy człowieka człowieka

description

Psychofizjologiczne problemy człowieka. Zagadnienia. Pojęcie biomechaniki Ogólna struktura i funkcje układu ruchowego człowieka Metody badania układu ruchu (miografia, dynamometria, ergografia, tremometria): Badanie siły rąk za pomocą dynamometru - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Psychofizjologiczne problemy człowieka

Page 1: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

PsychofizjologicznPsychofizjologiczne problemy e problemy człowiekaczłowieka

Page 2: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

ZagadnieniaZagadnienia

1.1. Pojęcie biomechanikiPojęcie biomechaniki2.2. Ogólna struktura i funkcje układu ruchowego człowiekaOgólna struktura i funkcje układu ruchowego człowieka3.3. Metody badania układu ruchu (miografia, dynamometria, Metody badania układu ruchu (miografia, dynamometria,

ergografia, tremometria):ergografia, tremometria): Badanie siły rąk za pomocą dynamometruBadanie siły rąk za pomocą dynamometru Badanie pracy i mocy mięśni rąk oraz zmęczenia mięśniowego Badanie pracy i mocy mięśni rąk oraz zmęczenia mięśniowego

za pomocą ergografuza pomocą ergografu Badanie precyzji ruchów na termometrachBadanie precyzji ruchów na termometrach

4.4. ZmęczenieZmęczenie5.5. Zmiany czynności różnych układów i narządów wewn. Zmiany czynności różnych układów i narządów wewn.

Podczas wysiłku fizycznegoPodczas wysiłku fizycznego6.6. Wydolność fizyczna człowiekaWydolność fizyczna człowieka7.7. Fizjologiczne kryteria dopuszczalności obciążeń Fizjologiczne kryteria dopuszczalności obciążeń

wysiłkowych w pracy zawodowejwysiłkowych w pracy zawodowej

Page 3: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Bio...Bio...

człon wyrazów złożonych wskazujący na

związek znaczeniowy z życiem, żywym

organizmem, procesem życiowym

Page 4: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

......mechanikamechanika

dział fizyki zajmujący się badaniem

ruchu, równowagi, wzajemnego oddziaływania ciał

Page 5: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Biomechanika to...Biomechanika to...

...nauka zajmująca się badaniem ...nauka zajmująca się badaniem mechanicznych właściwości tkanek i mechanicznych właściwości tkanek i

narządów oraz ruchem żywych narządów oraz ruchem żywych organizmów, jego przyczynami i organizmów, jego przyczynami i skutkami z punktu widzenia praw skutkami z punktu widzenia praw

mechaniki.mechaniki.

Page 6: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ ruchowy człowiekaUkład ruchowy człowieka

Układ ruchowyczłowieka

Układ nerwowy Układ kostny Układ mięśniowy

Page 7: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ nerwowy - strukturaUkład nerwowy - struktura

Ośrodkowy (mózgowie):Ośrodkowy (mózgowie):

Kora mózgowaKora mózgowa

MóżdżekMóżdżek

Rdzeń kręgowyRdzeń kręgowy

Obwodowy:Obwodowy:

NerwyNerwy

Receptory Receptory (zakończenia (zakończenia nerwów)nerwów)

Narządy zmysłówNarządy zmysłów

Page 8: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ nerwowy - funkcjeUkład nerwowy - funkcje

Administrowanie pozostałymi układamiAdministrowanie pozostałymi układami

Zapewnienie komunikacji ze światem Zapewnienie komunikacji ze światem zewnętrznym za pomocą nerwówzewnętrznym za pomocą nerwów

Odbiór i przetwarzanie bodźców Odbiór i przetwarzanie bodźców (sygnałów i informacji)(sygnałów i informacji)

Zapamiętywanie niektórych informacjiZapamiętywanie niektórych informacji

Page 9: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ kostny - strukturaUkład kostny - struktura

Kości (długie, płaskie, krótkie, różnokształtne)Kości (długie, płaskie, krótkie, różnokształtne)

Stawy (ruchome połączenia) i wiązadła Stawy (ruchome połączenia) i wiązadła (nieruchome połączenia)(nieruchome połączenia)

Układ składa się z:Układ składa się z:

Tkanki kostne i tkanki chrzęstnejTkanki kostne i tkanki chrzęstnej

Składników mineralnych (65%) i składników Składników mineralnych (65%) i składników organicznych (35%)organicznych (35%)

206 kości ważących średnio 10 kg u kobiet i 12 206 kości ważących średnio 10 kg u kobiet i 12 kg u mężczyznkg u mężczyzn

Page 10: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ kostny - funkcjeUkład kostny - funkcje

Wzrostowa (przyrost kości decyduje o Wzrostowa (przyrost kości decyduje o wzroście organizmu)wzroście organizmu)

Ochronna dla narządówOchronna dla narządów

Krwiotwórcza ( szpik kostny wypełniający Krwiotwórcza ( szpik kostny wypełniający kości tworzy ciałka krwi)kości tworzy ciałka krwi)

Magazynująca (w kościach gromadzą się Magazynująca (w kościach gromadzą się sole mineralne)sole mineralne)

Page 11: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ mięśniowy - strukturaUkład mięśniowy - strukturaPod względem topograficznym:Pod względem topograficznym:

mięśnie głowy i szyimięśnie głowy i szyimięśnie tułowiamięśnie tułowiamięśnie kończynmięśnie kończyn

  Pod względem czynności:Pod względem czynności:

Zginacze i prostowniki (albo przywodziciele i Zginacze i prostowniki (albo przywodziciele i odwodziciele)odwodziciele)Mięśnie synergistyczne (współdziałają w Mięśnie synergistyczne (współdziałają w wykonywaniu tego samego rodzaju ruchu)wykonywaniu tego samego rodzaju ruchu)Mięśnie antagonistyczne (np. mięsień Mięśnie antagonistyczne (np. mięsień dwugłowy ramienia i mięsień trójgłowy dwugłowy ramienia i mięsień trójgłowy ramienia)ramienia)

Page 12: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ mięśniowy - funkcjeUkład mięśniowy - funkcje

Odpowiada za wykonywanie czynności i Odpowiada za wykonywanie czynności i pracę fizycznąpracę fizyczną

Page 13: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Metody badania układu Metody badania układu ruchuruchu

Page 14: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

metody badania układu ruchu metody badania układu ruchu

miografia miografia

dynamometriadynamometria

ergografiaergografia

tremometria tremometria

Page 15: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

MIOGRAFIAMIOGRAFIA

•• metoda diagnostyczna mięśni

•• badanie reakcji na podrażnienie bodźcami mechanicznymi obwodowego nerwu ruchowego w pracujących mięśniach. .

Page 16: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

DYNAMOMETRIADYNAMOMETRIA

(gr. (gr. dýnamisdýnamis ‘siła’ + ‘siła’ + metreínmetreín ‘mierzyć’) ‘mierzyć’) med.med. metoda pomiaru metoda pomiaru siły mięśnisiły mięśni za pomocą za pomocą odpowiednich urządzeń; stosowana gł. w odpowiednich urządzeń; stosowana gł. w badaniach fizjologicznych i w sporcie.badaniach fizjologicznych i w sporcie.

DYNAMICZNA STATYCZNADYNAMICZNA STATYCZNA

Page 17: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

DynamometrDynamometr

Page 18: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

PomiarPomiar

Badany ściska dynamometr dłoniowy ręką silniejszą. Nadgarstek powinien znajdować

się w przedłużeniu linii przedramienia. W czasie wykonania próby ręka testowana

nie może dotykać żadnej części ciała. Pomiarowi musi towarzyszyć

koncentracja i spokój.

Siła dłoni mierzona jest w kilogramach

Page 19: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

ERGOGRAFIAERGOGRAFIA

•(gr. érgon ‘praca, dzieło’ + gráphein ‘pisać’)

metoda polegająca na zapisie graficznym

pracy mięśni i ukazaniu zmiany pracy w wyniku ich zmęczenia lub osłabienia

• siła, praca i moc mięśni, procesy trenowania i zmęczenia

Page 20: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

ErgografErgograf

używany do badań nad wpływem różnych czynników na zmęczenie mięśni

rejestruje graficznie pracę mięśni

Page 21: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

TREMOMETRIA TREMOMETRIA

badanie badanie precyzji ruchówprecyzji ruchów docelowych, docelowych, zmniejszających się pod wpływem drżenia zmniejszających się pod wpływem drżenia mięśniowego (tremor) występującego pod mięśniowego (tremor) występującego pod wpływem poprzedzającego obciążenia, wpływem poprzedzającego obciążenia, zwłaszcza obciążenia statycznego zwłaszcza obciążenia statycznego

Page 22: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Tremometr bada...Tremometr bada...

drżenie mimowolne rąk występujące

przy ruchach docelowych, precyzję ruchów docelowych,

koordynację wzrokowo-ruchową oraz sprawność centralnego

układu nerwowego

Page 23: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

BudowaBudowa

prowadnica ze zwężającymi się krawędziami

tarcza obrotowa z wzorem "ślimaka"

 pisak z przewodem

Page 24: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

DYSKUSJA - w jakich zawodach DYSKUSJA - w jakich zawodach wymagana jest wysoka precyzja wymagana jest wysoka precyzja ruchów?ruchów?

Page 25: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

ZMĘCZENIEZMĘCZENIE

Page 26: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Rodzaje zmęczeniaRodzaje zmęczenia

Zmęczenie miejscowe (mięśniowe)Zmęczenie miejscowe (mięśniowe) – – związane jest z zakłóceniami w związane jest z zakłóceniami w

dostarczaniu do nich przez krew dostarczaniu do nich przez krew elementów energetycznych i niepełną elementów energetycznych i niepełną eliminacją produktów spalania; jeżeli eliminacją produktów spalania; jeżeli

dopływ krwi do mięśnia jest dopływ krwi do mięśnia jest niewystarczający, powstaje uczucie bólu i niewystarczający, powstaje uczucie bólu i

zmniejsza się wydolność mięśnia. zmniejsza się wydolność mięśnia.

Page 27: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Rodzaje zmęczeniaRodzaje zmęczenia

Zmęczenie ogólneZmęczenie ogólne – stan, który cechuje – stan, który cechuje poczucie obniżonej gotowości do pracy. poczucie obniżonej gotowości do pracy. Spełnia ono funkcje ochronne, podobnie Spełnia ono funkcje ochronne, podobnie

jak pragnienie lub głód, ma chronić jak pragnienie lub głód, ma chronić człowieka przed przemęczeniem.człowieka przed przemęczeniem.

Page 28: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Rodzaje zmęczeniaRodzaje zmęczeniaZmęczenie pracą fizyczną może być Zmęczenie pracą fizyczną może być usytuowane bądź to w mięśniu, który w skutek usytuowane bądź to w mięśniu, który w skutek intensywnej pracy traci zdolność skurczową, intensywnej pracy traci zdolność skurczową, bądź też w systemie nerwowymbądź też w systemie nerwowymPraca o dużej intensywności wywołuje głównie Praca o dużej intensywności wywołuje głównie zmęczenie mięśniowe, natomiast praca o małej zmęczenie mięśniowe, natomiast praca o małej intensywności, ale absorbująca ustrój przez czas intensywności, ale absorbująca ustrój przez czas dłuższy – zmęczenie ogólnedłuższy – zmęczenie ogólneSkutki zmęczenia miejscowego związanego z Skutki zmęczenia miejscowego związanego z nagromadzeniem się w mięśniu kwasu nagromadzeniem się w mięśniu kwasu mlekowego dają się usunąć przez mlekowego dają się usunąć przez doprowadzenie większej ilości tlenu, np. przez doprowadzenie większej ilości tlenu, np. przez masaż powodujący zwiększenie dopływu krwi do masaż powodujący zwiększenie dopływu krwi do mięśniamięśnia

Page 29: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Formy zmęczeniaFormy zmęczenia

Zmęczenie ostreZmęczenie ostre w wyniku bardzo intensywnego w wyniku bardzo intensywnego wysiłku mięśniowego, znajdujące wyraz w stanie wysiłku mięśniowego, znajdujące wyraz w stanie zupełnego wyczerpania organizmuzupełnego wyczerpania organizmuZmęczenie umiarkowaneZmęczenie umiarkowane występujące przy występujące przy pracy o średnim natężeniu, trwającej przez pracy o średnim natężeniu, trwającej przez dłuższy czas; jest to zjawisko normalnedłuższy czas; jest to zjawisko normalnePrzemęczenie (zmęczenie chroniczne)Przemęczenie (zmęczenie chroniczne), , powstaje przy nakładaniu się stanów zmęczenia powstaje przy nakładaniu się stanów zmęczenia w warunkach niedostatecznego wypoczynku; w warunkach niedostatecznego wypoczynku; powoduje złe samopoczucie, przygnębienie, zły powoduje złe samopoczucie, przygnębienie, zły wygląd, łatwość zmęczenia, zaburzenia snu, itp.wygląd, łatwość zmęczenia, zaburzenia snu, itp.

Page 30: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Formy zmęczeniaFormy zmęczenia

ZnużenieZnużenie, czyli forma zmęczenia , czyli forma zmęczenia charakterystyczna dla stanu wyczerpania charakterystyczna dla stanu wyczerpania potencjału roboczego, powstaje w wyniku potencjału roboczego, powstaje w wyniku monotoniimonotonii

Zmęczenie psychiczneZmęczenie psychiczne, znajdujące wyraz w , znajdujące wyraz w zahamowaniu działalności ośrodków korowych, zahamowaniu działalności ośrodków korowych, którego efektem jest rozluźnienie uwagi, którego efektem jest rozluźnienie uwagi, zwolnienie i zahamowanie zdolności obserwacji, zwolnienie i zahamowanie zdolności obserwacji, zmniejszenie dynamizmu człowieka oraz jego zmniejszenie dynamizmu człowieka oraz jego sprawności fizycznej i intelektualnej. sprawności fizycznej i intelektualnej.

Page 31: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Obiektywne objawy zmęczeniaObiektywne objawy zmęczenia

Spadek wydajności pracy w wyniku Spadek wydajności pracy w wyniku narastania zmęczenianarastania zmęczenia

Wzrost liczby braków produkcyjnychWzrost liczby braków produkcyjnych

Wzrost liczby uszkodzeń narzędziWzrost liczby uszkodzeń narzędzi

Wzrost liczby wypadków przy pracyWzrost liczby wypadków przy pracy

Itp. Itp.

Page 32: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Subiektywne objawy zmęczeniaSubiektywne objawy zmęczenia

Doznania bólowe w intensywnie Doznania bólowe w intensywnie pracujących mięśniachpracujących mięśniach

Uczucie ogólnego osłabienia i Uczucie ogólnego osłabienia i rozdrażnieniarozdrażnienia

PrzygnębieniePrzygnębienie

Stany znużenia występujące zwłaszcza Stany znużenia występujące zwłaszcza przy pracy monotonnejprzy pracy monotonnej

Itp.Itp.

Page 33: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Pytania dyskusyjnePytania dyskusyjne

Czy w obecnych czasach dochodzi do Czy w obecnych czasach dochodzi do powstawania ostrego zmęczenia u powstawania ostrego zmęczenia u pracowników?pracowników?Pracoholicy – czy silne zaangażowanie Pracoholicy – czy silne zaangażowanie może wyeliminować skutki zmęczenia?może wyeliminować skutki zmęczenia?Czy zmniejszanie czasu pracy (40 godz. w Czy zmniejszanie czasu pracy (40 godz. w tyg.) powoduje zmniejszenie zmęczenia?tyg.) powoduje zmniejszenie zmęczenia?Jak jako menadżerowie możemy walczyć Jak jako menadżerowie możemy walczyć z monotonią w pracy?z monotonią w pracy?

Page 34: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Zmiany czynności różnych Zmiany czynności różnych narządów wewnętrznych narządów wewnętrznych

podczas wysiłku fizycznegopodczas wysiłku fizycznego

Page 35: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ oddechowyUkład oddechowy

Zwiększa się częstość oddechu i objętość Zwiększa się częstość oddechu i objętość powietrza wdychanego w czasie wdechu powietrza wdychanego w czasie wdechu (objętość oddechowa)(objętość oddechowa)Rośnie ilość powietrza przepływającego przez Rośnie ilość powietrza przepływającego przez płuca w jednostce czasu (wentylacja minutowa)płuca w jednostce czasu (wentylacja minutowa)Wentylacja osiągana podczas wysiłku Wentylacja osiągana podczas wysiłku przekracza 100 l/min, u sportowców 200 l/minprzekracza 100 l/min, u sportowców 200 l/minHiperwentylacja (nadmierna wentylacja) - Hiperwentylacja (nadmierna wentylacja) - wywołuje duszności i zwiększa odczucie wywołuje duszności i zwiększa odczucie ciężkości wysiłku ciężkości wysiłku Po upływie 2/3 minut układ się stabilizujePo upływie 2/3 minut układ się stabilizuje

Page 36: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ krążeniaUkład krążenia

Wzrasta przepływ krwii przez mięśnie z Wzrasta przepływ krwii przez mięśnie z 30-40 ml/min/kg do ok. 1000 ml/min/kg30-40 ml/min/kg do ok. 1000 ml/min/kgWzrasta objętość minutowa serca z 5 l/min Wzrasta objętość minutowa serca z 5 l/min do 20-25 l/mindo 20-25 l/minWzrasta tętno do max 200 sk./minWzrasta tętno do max 200 sk./minRozszerzają się naczynia krwionośne Rozszerzają się naczynia krwionośne (lepsze wydalanie ciepła)(lepsze wydalanie ciepła)Zwiększa się skurczowe ciśnienie krwi Zwiększa się skurczowe ciśnienie krwi nawet do 200/250 mmHgnawet do 200/250 mmHg

Page 37: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ trawiennyUkład trawienny

Podczas ciężkiego wysiłku, zwłaszcza Podczas ciężkiego wysiłku, zwłaszcza połączonego z odwodnieniem organizmu, połączonego z odwodnieniem organizmu, mogą wystąpić zaburzenia funkcji układu mogą wystąpić zaburzenia funkcji układu trawiennego bolesne skurcze żołądka i trawiennego bolesne skurcze żołądka i jelit, nudności, wymioty lub biegunki. jelit, nudności, wymioty lub biegunki. Przyczyną tych zaburzeń jest skurcz Przyczyną tych zaburzeń jest skurcz naczyń krwionośnych i zmniejszenie naczyń krwionośnych i zmniejszenie przepływu krwi przez narządy jamy przepływu krwi przez narządy jamy

brzusznej.brzusznej.

Page 38: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Układ moczowyUkład moczowy

Podczas wysiłku fizycznego, a zwłaszcza Podczas wysiłku fizycznego, a zwłaszcza podczas pracy w mikroklimacie gorącym, podczas pracy w mikroklimacie gorącym, zmniejsza się wydzielanie moczu przez zmniejsza się wydzielanie moczu przez nerki. Główną przyczyną tego zjawiska nerki. Główną przyczyną tego zjawiska jest zmniejszenie przepływu krwi przez jest zmniejszenie przepływu krwi przez nerki. Po ciężkim i długotrwałym wysiłku nerki. Po ciężkim i długotrwałym wysiłku

stwierdza się w moczu obecność stwierdza się w moczu obecność niewielkich ilości białka i mioglobiny niewielkich ilości białka i mioglobiny

(czerwonego barwnika), pochodzącej z (czerwonego barwnika), pochodzącej z uszkodzonych komórek mięśniowych. uszkodzonych komórek mięśniowych.

Page 39: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Wydolność fizyczna Wydolność fizyczna człowiekaczłowieka

Page 40: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Wydolność człowieka zależy od rytmu Wydolność człowieka zależy od rytmu biologicznego.biologicznego.

Rytmy biologiczne dotyczą:Rytmy biologiczne dotyczą:

potencjałów bioelektrycznychpotencjałów bioelektrycznychsprawności sensomotorycznejsprawności sensomotorycznejtemperatury ciałatemperatury ciałaskładu krwiskładu krwimetabolizmumetabolizmufunkcji układu oddechowegofunkcji układu oddechowegofunkcji układu krążeniafunkcji układu krążeniafunkcji układu pokarmowegofunkcji układu pokarmowegowydolności nerekwydolności nerekwydolności wątrobywydolności wątrobyprodukcji i wydalania hormonówprodukcji i wydalania hormonówprodukcji i wydalania enzymówprodukcji i wydalania enzymówprodukcji i wydalania innych składników organizmówprodukcji i wydalania innych składników organizmów

Page 41: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Większość rytmów biologicznych ma Większość rytmów biologicznych ma charakter sinusoidalny.charakter sinusoidalny.

Ogólnie uznanym wskaźnikiem aktywności Ogólnie uznanym wskaźnikiem aktywności biologicznej człowieka jest krzywa dobowa biologicznej człowieka jest krzywa dobowa temperatury ciałatemperatury ciała

Temperatura ciała wykazuje Temperatura ciała wykazuje charakterystyczny wzrost w godzinach charakterystyczny wzrost w godzinach nocnychnocnych

Page 42: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Dobowy rytm temperatury ciała jest Dobowy rytm temperatury ciała jest związany z:związany z:

Różnicami dobowej aktywności mięśniowejRóżnicami dobowej aktywności mięśniowejCyklem sen-czuwanieCyklem sen-czuwanieCiśnieniem tętniczymCiśnieniem tętniczymWentylacją płucWentylacją płucZużyciem tlenuZużyciem tlenuWydatkowaniem energiiWydatkowaniem energiiZmniejszeniem się wydzielniczej czynności żołądka Zmniejszeniem się wydzielniczej czynności żołądka i jelit w nocyi jelit w nocyNocnym zmniejszeniem wahań wydzielania moczuNocnym zmniejszeniem wahań wydzielania moczuNocnym spadkiem wydzielania hormonów Nocnym spadkiem wydzielania hormonów nadnerczynadnerczy

Page 43: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Poszukiwanie optymalnego czasu Poszukiwanie optymalnego czasu pracypracy

Dyspozycja do pracy jest Dyspozycja do pracy jest najkorzystniejsza w godzinach najkorzystniejsza w godzinach przedpołudniowych i po południu, podczas przedpołudniowych i po południu, podczas zmiany popołudniowej, jest już gorszazmiany popołudniowej, jest już gorszaW pierwszych godzinach zmiany nocnej W pierwszych godzinach zmiany nocnej dyspozycja jest najkorzystniejszadyspozycja jest najkorzystniejszaOkoło godziny 3 rano występuje ogólne Około godziny 3 rano występuje ogólne osłabienieosłabienieDotyczy to zmiany pracy fizycznej, jak i Dotyczy to zmiany pracy fizycznej, jak i wysiłku umysłowegowysiłku umysłowego

Page 44: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Poszukiwanie optymalnego czasu Poszukiwanie optymalnego czasu pracypracy

W wielu krajach uznaje się 40-sto godzinowy tydzień W wielu krajach uznaje się 40-sto godzinowy tydzień pracy jako optimum wydajnościpracy jako optimum wydajnościTaki wymiar godzin musi być odpowiednio dostosowany Taki wymiar godzin musi być odpowiednio dostosowany dla kobiet w ciąży, młodocianych oraz pracujących w dla kobiet w ciąży, młodocianych oraz pracujących w szkodliwych lub szczególnie uciążliwych warunkachszkodliwych lub szczególnie uciążliwych warunkach

Ponadto obserwuje się, iż:Ponadto obserwuje się, iż:Skrócenie dnia pracy wiąże się ze wzrostem wydajności, Skrócenie dnia pracy wiąże się ze wzrostem wydajności, która pociągana jest przez wzrost szybkości pracy.która pociągana jest przez wzrost szybkości pracy.Wydłużenie dnia pracy wiąże się z obniżeniem Wydłużenie dnia pracy wiąże się z obniżeniem wydajnościwydajnościZwiększenie godzin nadliczbowych, powoduje zwyżkę Zwiększenie godzin nadliczbowych, powoduje zwyżkę absencji chorobowejabsencji chorobowej

Page 45: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Fizjologiczne kryteria dopuszczalności Fizjologiczne kryteria dopuszczalności

obciążeń wysiłkowych w pracy zawodowejobciążeń wysiłkowych w pracy zawodowej

Prosty pomiar wydolności fizycznej zestawiony z Prosty pomiar wydolności fizycznej zestawiony z danymi dotyczącymi zapotrzebowania na tlen danymi dotyczącymi zapotrzebowania na tlen podczas określonej pracy można przyjąć za podczas określonej pracy można przyjąć za właściwy sposób kwalifikowania ludzi zdrowych właściwy sposób kwalifikowania ludzi zdrowych do pracy fizycznejdo pracy fizycznej

W wypadku ludzi z przewlekłymi chorobami W wypadku ludzi z przewlekłymi chorobami należy jednak dążyć do zbadania indywidualnej należy jednak dążyć do zbadania indywidualnej tolerancji wysiłkowej układu krążenia, oceny tolerancji wysiłkowej układu krążenia, oceny można dokonać przy wykorzystaniu urządzeń można dokonać przy wykorzystaniu urządzeń takich jak elektrokardiogram lub rejestrując takich jak elektrokardiogram lub rejestrując ciśnienie tętnicze ciśnienie tętnicze

Page 46: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Fizjologiczne kryteria dopuszczalności Fizjologiczne kryteria dopuszczalności

obciążeń wysiłkowych w pracy zawodowejobciążeń wysiłkowych w pracy zawodowej

Przy kwalifikowaniu ludzi do pracy o Przy kwalifikowaniu ludzi do pracy o charakterze charakterze dynamicznymdynamicznym warto badać warto badać proporcję między zapotrzebowaniem na proporcję między zapotrzebowaniem na tlen, a zdolnością pobierania tlenu przez tlen, a zdolnością pobierania tlenu przez organizmorganizmW pracy o charakterze W pracy o charakterze statycznymstatycznym należy należy dokonać pomiaru siły maksymalnej dokonać pomiaru siły maksymalnej odpowiednich grup mięśniowych i ustalić, odpowiednich grup mięśniowych i ustalić, jaki procent siły maksymalnej stanowi jaki procent siły maksymalnej stanowi określone obciążenieokreślone obciążenie

Page 47: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Fizjologiczne kryteria dopuszczalności Fizjologiczne kryteria dopuszczalności

obciążeń wysiłkowych w pracy zawodowejobciążeń wysiłkowych w pracy zawodowej Wysiłek fizyczny, nawet pozornie lekki, lecz Wysiłek fizyczny, nawet pozornie lekki, lecz wykonywany przez kilka godzin przez ludzi o wykonywany przez kilka godzin przez ludzi o małej wydolności fizycznej może powodować: małej wydolności fizycznej może powodować: znaczny stopień zmęczenia, głębokie znaczny stopień zmęczenia, głębokie niekorzystne zmiany w środowisku niekorzystne zmiany w środowisku wewnętrznym organów i zakłócenia czynności wewnętrznym organów i zakłócenia czynności różnych organówróżnych organówZe względu na duży wzrost ciśnienia tętniczego Ze względu na duży wzrost ciśnienia tętniczego w czasie wysiłku statycznego, ludzie z w czasie wysiłku statycznego, ludzie z przewlekłymi chorobami układu krążenia nie przewlekłymi chorobami układu krążenia nie powinni być kwalifikowani do prac, których powinni być kwalifikowani do prac, których stałym elementem są obciążenia statycznestałym elementem są obciążenia statyczne

Page 48: Psychofizjologiczne problemy  człowieka

ERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACYERGONOMIA I HUMANIZACJA PRACY

Dziękujemy za uwagęDziękujemy za uwagę(trzymajcie się prosto!)(trzymajcie się prosto!)

Katarzyna LaddachRobert Zejdler