Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób

nowotworowych u dzieci i młodzieży

Analiza przyczyn i konsekwencji

Opracowanie: Prof. dr. hab. med. Walentyna Balwierz Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy

w Krakowie, P-A Instytut Pediatrii CM UJ

PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI

Nowotwory wieku rozwojowego Rokowanie

Obecnie ponad 70% nowotworów może być wyleczonych

Warunki: szybkie właściwe rozpoznanie i ustalenie

grupy ryzyka

niezwłoczne rozpoczęcie i przeprowadzenie właściwego leczenia

zapewnienie finansowania Koszty

100 000 – 1 000 000 zł/jeden pacjent

Nowotwory wieku dziecięcego Występowanie

Pomimo postępu, jaki dokonał się w onkologii i hematologii dziecięcej na przestrzeni ostatnich 20 lat

Wśród przyczyn zgonów u dzieci powyżej pierwszego roku życia i u młodzieży, nowotwory zajmują drugie miejsce po zatruciach i wypadkach

Z tego powodu stanowią nadal istotny problem w medycynie wieku rozwojowego

Nowotwory wieku dziecięcego Postępowanie

Postępowanie w chorobie nowotworowej obejmuje kilka etapów

Podejrzenie lub wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej

Ustalenie rozpoznania i określenie zaawansowania choroby i innych ważnych czynników rokowniczych, zakwalifikowanie do odpowiedniej grupy ryzyka

Zastosowanie odpowiedniego leczenia (chirurgia, chemioterapia, radioterapia, leczenie wspomagające)

Sprawowanie opieki po zakończeniu leczenia choroby nowotworowej

Opieka paliatywna - w przypadku braku szans na wyleczenie

Nowotwory wieku rozwojowego Postępowanie

Wczesne rozpoznanie lub podejrzenie

Zadanie dla:

wszystkich lekarzy

poprzez zbieranie szczegółowego wywiadu

dokładne badanie i obserwację pacjentów

uświadamianie społeczeństwa o wczesnych objawach choroby nowotworowej

pielęgniarek

pracowników laboratoriów medycznych

pacjenta/rodziców/opiekunów

Nowotwory wieku rozwojowego Wczesne objawy

Mogą być nie charakterystyczne, zbliżone do objawów występujących w innych schorzeniach wieku dziecięcego

Zależą

rodzaju nowotworu

od miejsca, w którym zaczyna wzrastać guz

Nowotwory wieku dziecięcego

Przyczyny opóźnienia rozpoznania

ze strony pacjenta/rodziców/opiekunów

ze strony pracowników służby zdrowia

Nowotwory wieku dziecięcego

Przyczyny opóźnienia rozpoznania

ze strony pacjenta/rodzica

Późne zgłoszenie pacjenta do lekarza

skąpe objawy przez długi czas

lekceważenie istniejących objawów

obawa przed rozpoznaniem choroby nowotworowej

Gwałtownie rozwijające się objawy

Nowotwory wieku dziecięcego

Przyczyny opóźnienia rozpoznania spowodowane przez Służbę Zdrowia

niestaranne zbieranie wywiadu lekceważenie stwierdzanych objawów,

ich utrzymywania się i narastania pomimo zachowawczego leczenia

niestaranne badanie fizykalne badanie klatki piersiowej wyłącznie osłuchiwaniem zaniechanie badania przez oglądanie,

w tym oceny symetrii zaniechanie badanie brzucha ograniczenie badania WYŁĄCZNIE do stanu

miejscowego

Nowotwory wieku dziecięcego

Przyczyny opóźnienia rozpoznania spowodowane przez Służbę Zdrowia

Zbyt późne wykonanie badania radiologicznego klatki piersiowej lub USG jamy brzusznej

Błędna interpretacja badań obrazowych

Opóźnienie weryfikacji histopatologicznej

Nieprawidłowe pobranie materiału do badania histopatologicznego

Zaniechanie ponownego pobrania materiału

Nowotwory wieku dziecięcego

Przyczyny opóźnienia rozpoznania

spowodowane przez Służbę Zdrowia

Zbyt późne kierowanie pacjenta do specjalisty w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej wydłuża czas do:

właściwej diagnozy

wdrożenia odpowiedniego leczenia

zmniejsza szansę wyleczenia

Możliwości i znaczenie wczesnego rozpoznawania nowotworów

u dzieci i młodzieży

Aby wcześnie rozpoznać nowotwór muszą być spełnione następujące warunki:

Konieczna jest znajomość objawów klinicznych nowotworów występujących u dzieci i młodzieży

Stwierdzenie objawów, które mogą sugerować chorobę nowotworową, wymaga niezwłocznego jej potwierdzenia lub wykluczenia

Dokładne zebranie wywiadu Nie lekceważenie stwierdzanych objawów, ich utrzymywania

się i narastania pomimo zachowawczego leczenia Nie można pominąć występowania w rodzinie poważnych

chorób, w tym nowotworów niedoborów immunologicznych chorób metabolicznych i związanych z niestabilnością chromosomów przyczyn zgonów wśród członków rodziny

Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie

Dokładne badania lekarskiego w każdej sytuacji i okoliczności zgłoszenia dziecka, przyczyni się do wcześniejszego rozpoznania – przypadkowej diagnozy

Wykorzystanie wszystkich metod badania fizykalnego klatki piersiowej, jamy brzusznej, głowy: oglądanie, opukiwanie, osłuchiwanie

Nie ograniczanie badania WYŁĄCZNIE do stanu miejscowego

Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie

Wczesne kierowanie do badania radiologicznego klatki piersiowej lub USG jamy brzusznej

Poprawna interpretacja badań obrazowych

Wczesna weryfikacja histopatologicznych stwierdzanych

Prawidłowe pobieranie materiału do badania histopatologicznego

Nie zwlekanie z ponownym pobraniem materiału

Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie

W przypadku podejrzenia lub rozpoznania

choroby nowotworowej niezwłoczne

kierowanie pacjenta do ośrodka onkologii

i hematologii dziecięcej

szybka właściwa diagnoza

niezwłoczne wdrożenie odpowiedniej terapii

zwiększenie szansy na wyleczenie

PRZYKŁADY OPÓŹNIEŃ W ROZPOZNANIU CHORÓB

NOWOTWOROWYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY w danym województwie

Analiza przyczyn i konsekwencji