Autor: Zbigniew Zaniewicz

ARKUSZ II

TEST PRZED PRÓBNÑ MATURÑ 2007

PRZYK¸ADOWY ARKUSZEGZAMINACYJNY Z GEOGRAFII

Arkusz II

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy: 120 minut

Instrukcja dla zdajàcego

1. Sprawdê, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 10 stron.Ewentualny brak zg∏oÊ przewodniczàcemu zespo∏unadzorujàcego egzamin.

2. W rozwiàzaniach zadaƒ przedstaw tok rozumowaniaprowadzàcy do ostatecznego wyniku.

3. Pisz czytelnie. U˝ywaj d∏ugopisu/pióra tylko z czarnymtuszem/atramentem.

4. Nie u˝ywaj korektora.5. B∏´dne zapisy wyraênie przekreÊl.6. Pami´taj, ˝e zapisy w brudnopisie nie podlegajà ocenie.7. Podczas egzaminu mo˝esz korzystaç z o∏ówka i gumki

(wy∏àcznie do rysunków), linijki, lupy oraz kalkulatora.

˚yczymy powodzenia!

Za rozwiàzaniewszystkich zadaƒmo˝na otrzymaç

∏àcznie 50 punktów.

Arkusz przygotowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON na wzór oryginalnego arkusza maturalnego.

Geografia. Arkusz II

Zadanie 27. (3 pkt)WyjaÊnij, czym ró˝nià si´:

a) zenit od nadiru ....................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

b) planeta od planetoidy ..........................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

Zadanie 28. (3 pkt)Rysunki przedstawiajà odwzorowania Mollweidego i Mercatora.a) PodkreÊl siatki, w których zosta∏y zniekszta∏cone nast´pujàce elementy:

– kàty – Mollweidego/Mercatora– powierzchnia – Mollweidego/Mercatora– odleg∏oÊci – Mollweidego/Mercatorab) Porównaj kszta∏t po∏udników i równole˝ników w obu siatkach.

c) Która z przedstawionych siatek znalaz∏a szerokie zastosowanie w nawigacji morskiej?

.................................................................................................................................................................

Zadanie 29. (2 pkt)Uzasadnij, w jaki sposób bryzy dzienna i nocna mogà byç wykorzystywane przez rybaków p∏ywajà-cych ˝aglówkami.

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

2

w w w. o p e r o n . p l

0°

0°

30°30°60°90°120°150° 60° 90° 120° 150° 180°

0° 30°30°60°90°120°150° 60° 90° 120° 150° 180°

30°

30°

60°

0°

30°

30°

60°

A B

0° 30°30°60°90°120°150° 60° 90° 120° 150° 0°

30°

30°

60°

60°

0°

30°

30°

60°

60°

skala 1 : 470 000 000skala 1 : 580 000 000

SiatkaKszta∏t

po∏udników równole˝ników

Mollweidego

Mercatora

Zadanie 30. (2 pkt)Poni˝ej podano plany batymetryczne ró˝nych typów genetycznych jezior.

a) Napisz, który z planów batymetrycznych przedstawia jezioro polodowcowe – morenowe.

.................................................................................................................................................................b) Wybierz spoÊród dziesi´ciu najwi´kszych polskich jezior dwa przyk∏ady zbiorników nale˝àcychdo tego typu.

1. ............................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................................

Zadanie 31. (3 pkt)Rozpoznaj przedstawiony na rycinie proces, podaj jego przyczyn´ i wska˝ dwa problemy zwiàzanez zagospodarowaniem rolniczym obszarów zagro˝onych tym procesem.

a) proces: .....................................................................

b) przyczyna procesu: .................................................c) problemy zwiàzane z zagospodarowaniem rolniczym:

1. ............................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

2. ............................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

Geografia. Arkusz II 3

w w w. o p e r o n . p l

A C

E

B

FD

400

600

200

40

60

20

1 22

24

6 8

1015

5

2,5 5

5

100 m0

100 m0

500 m0 500 m0

100 km0100 km0

2000

400600

20 20

0

0

0

0

40

4

1015

5

5

60

8

[m]

[m]

[m]

[m]

[m][m]

Geografia. Arkusz II

Zadanie 32. (2 pkt)Rycina pokazuje charakterystyczne ostaƒce krasowe z obszaru Chin. Napisz, jak nazywa si´ tego ro-dzaju forma rzeêby krasowej oraz przedstaw sposób jej powstawania.

Nazwa form krasowych: .............................................

Sposób powstawania: ..............................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 33. (2 pkt)Przeanalizuj map´ przedstawiajàcà zasi´gi faz zlodowacenia Wis∏y, a nast´pnie przyporzàdkujwszystkim fazom ich nazwy.

Zadanie 34. (3 pkt)Uzupe∏nij schemat zale˝noÊci klimatyczno-roÊlinno-glebowej.

Klimat $$ Szata roÊlinna $$ Gleby

umiarkowany morski ................................. .................................

.................................. tajga .................................

................................. ................................. czerwonoziemy

4

w w w. o p e r o n . p l

l l ll

l ll

ll

0 100 km

Fazy zlodowacenia: poznaƒska, gardzieƒska, pomorska, leszczyƒska.

Zadanie 35. (2 pkt)Na podstawie mapy ilustrujàcej rozmieszczenie odmian gatunku ludzkiego w Ameryce Pó∏nocnejwykonaj polecenia.

a) Podaj trzy wa˝ne przyczyny, które wp∏yn´∏y na takie zró˝nicowanie ras na tym kontynencie.

1. ............................................................................................................................................................

2. .............................................................................................................................................................

b) Uzasadnij obecnoÊç odmian mieszanych w po∏udniowej cz´Êci Stanów Zjednoczonych.

.................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

Zadanie 36. (3 pkt)WyjaÊnij na przyk∏adzie migracji Polaków w ostatnich latach poj´cie „drena˝u mózgów”. Wska˝ je-go dwie konsekwencje oraz dwa kierunki (paƒstwa) tego typu migracji.

Poj´cie: ..................................................................................................................................................Konsekwencje:

1. ............................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................................

Kierunki migracji:

1. ............................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................................

Geografia. Arkusz II 5

w w w. o p e r o n . p l

120° 105° 90° 75°

30°

15°15°

45°

60°

60°45°

30° 15°

75°

135°

150°165°

45°

30°

0 500 km

europeidalnamongoloidalnanegroidalna

Odmiany (rasy) g∏ówne:

Formy mieszane:europeidalna z negroidalnàeuropeidalna z mongoloidalnà

Geografia. Arkusz II

Zadanie 37. (3 pkt)Na podstawie mapy g´stoÊci zaludnienia w Azji uzupe∏nij tabel´ przedstawiajàcà g´stoÊç zaludnieniawzd∏u˝ po∏udnika 80°E.

Zadanie 38. (2 pkt)Na podstawie cech ludnoÊci Australii oraz jej historii, wyjaÊnij dlaczego mówimy o spo∏eczeƒstwie,a nie o narodzie tego kraju.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

6

w w w. o p e r o n . p l

140° 160°120°

120°

0°

20°

40°

0°

20°

40°

100°

100°

80°

80°

60°

60°

40°20°

22

33

11

01–45–2425–249250–999powy˝ej 1000

Liczba mieszkaƒców na 1 km2:

0 1000 km

Lp. Nazwa regionuG´stoÊç zaludnienia

(os. / km2)Rodzaj bariery lub atrakcji osadniczej

1. Pó∏wysep Gydaƒski

2. Kotlina Kaszgarska

3. Nizina Gangesu

Zadanie 39. (2 pkt)Wykres przedstawia przyk∏adowe wielkoÊci populacji (w mln osób) w 2002 r.

a) Podaj nazw´ kontynentu, na którym znajduje si´ najwi´ksza liczba najludniejszych paƒstw Êwiata.

................................................................................................................................................................b) Na podstawie w∏asnej wiedzy wyjaÊnij przyczyn´ zmniejszajàcej si´ dynamiki wzrostu liczby lud-noÊci Chin i stosunkowo wysokiej dynamiki wzrostu ludnoÊci w USA.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 40. (2 pkt)Rozpoznaj roÊliny uprawne, których dotyczà poni˝sze opisy.

a) Jest to roÊlina cukrodajna uprawiana g∏ownie w Ameryce Ârodkowej i po∏udniowej. ....................................

b) Mówi si´ o niej, ˝e „g∏ow´ lubi trzymaç w s∏oƒcu, a stopy w wodzie”. Najwi´kszy Êwiatowy pro-

ducent tej roÊliny, prawie w ca∏oÊci konsumuje swoje krajowe zbiory. ..................................................

c) Nawadnianie upraw tej w∏óknistej roÊliny wodami rzek Syr-Darii i Amu-Darii doprowadzi∏o

do kl´ski ekologicznej Jeziora Aralskiego. .................................................

Zadanie 41. (1 pkt)SpoÊród podanych okr´gów przemys∏owych zakreÊl te, które rozwin´∏y si´ dzi´ki wydobyciu w´glakamiennego:a) uralskib) donieckic) Silicon Valleyd) M4 Corridore) Droga 128 k. Bostonuf) Jokohama–Tokio–Kawasaki–Chibag) górnoÊlàski

Geografia. Arkusz II 7

w w w. o p e r o n . p l

3002001000 400 500 600 700 800 900 120011001000 1300 mln osób

Chiny

Indie

USA

Indonezja

Brazylia

Rosja

Bangladesz

Pakistan

Japonia

Nigeria

1301

1033

291

218

175

144

143

142

128

120

Geografia. Arkusz II

Zadanie 42. (1 pkt)Wymieƒ nazwy dwóch polskich hut ˝elaza. Podaj miejscowoÊci, w których si´ znajdujà.

1. ............................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................................

Zadanie 43. (2 pkt)Na podstawie wykresu przedstawiajàcego êród∏a energii elektrycznej w Polsce dokonaj oceny wrazz uzasadnieniem przemys∏u energetycznego w kraju pod kàtem:a) racjonalnej gospodarki zasobami mineralnymi

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

b) jego wp∏ywu na stan Êrodowiska

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 44. (2 pkt)Wykresy przedstawiajà struktur´ zatrudnienia wed∏ug sektorów gospodarki w trzech paƒstwach: Bra-zylii (A), Etiopii (B), Danii (C).

1. ................ 2. ................ 3. ................a) Przyporzàdkuj struktury zatrudnienia odpowiednim paƒstwom, podpisujàc ryciny symbolami A, B i C.b) Ka˝demu z tych paƒstw przyporzàdkuj stopieƒ rozwoju gospodarczego (wysoki, Êredni i niski).

1. .................................................................................

2. .................................................................................

3. .................................................................................

8

w w w. o p e r o n . p l

rolnictwo

przemysł

usługi

Zadanie 45. (2 pkt)Oznacz literà P – zdania prawdziwe, literà B – b∏´dne.

a) Pomimo szybkiego rozwoju us∏ug w Polsce, w porównaniu z krajami Europy Zachodniej wcià˝ mó-

wimy o „niedorozwoju” us∏ug w naszym kraju. ...........

b) Najwi´ksze znaczenie w przewozie ∏adunków w Polsce ma wcià˝ transport kolejowy. ...........

c) D∏ugoÊç linii kolejowych w Polsce w ostatnim dziesi´cioleciu systematycznie roÊnie. ...........

d) Wi´kszoÊç polskiej floty handlowej zarejestrowana jest pod obcymi, tak zwanymi tanimi bande-

rami. ...........

Zadanie 46. (2 pkt)Odpowiedz na pytania na podstawie mapy przedstawiajàcej specjalne strefy ekonomiczne w Polscew 2003 r.

a) Jaki jest g∏ówny cel powo∏ywania specjalnych stref ekonomicznych? Uzasadnij koniecznoÊç two-rzenia tych stref na konkretnym przyk∏adzie.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................b) Jakie dzia∏ania podejmuje paƒstwo w obr´bie specjalnych stref ekonomicznych, które u∏atwiajà na-p∏yw prywatnego kapita∏u? Podaj dwa przyk∏ady takich dzia∏aƒ.

1. ............................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................................

Geografia. Arkusz II 9

w w w. o p e r o n . p l

gminy, w których po∏o˝ona jest strefa

0 5050 100 km

14° 16° 18° 20° 22° 24°

16° 18° 20° 22°

54°

52°

50°

54°

52°

50°

legnicka – 440 ha

wa∏brzyska– 492 ha

starachowicka – 353 hacz´stochowska

– 144 ha

katowicka – 1017 ha

Krakowski Park Technologiczny – 122 ha

tarnobrzeska – 821 hakamiennogórska

– 251 ha

s∏upska – 167 ha

warmiƒsko-mazurska – 372 ha

kostrzyƒsko-s∏ubicka – 426 ha Technopark Modlin– 1256 ha

suwalska– 331 ha

Pomorska SpecjalnaStrefa Ekonomiczna – 348 ha

mielecka – 739 ha

∏ódzka – 337 halegnicka – 440 ha

wa∏brzyska– 492 ha

starachowicka – 353 hacz´stochowska

– 144 ha

katowicka – 1017 ha

Krakowski Park Technologiczny – 122 ha

tarnobrzeska – 821 hakamiennogórska

– 251 ha

s∏upska – 167 ha

warmiƒsko-mazurska – 372 ha

kostrzyƒsko-s∏ubicka – 426 ha Technopark Modlin– 1256 ha

suwalska– 331 ha

Pomorska SpecjalnaStrefa Ekonomiczna – 348 ha

mielecka – 739 ha

∏ódzka – 337 ha

Geografia. Arkusz II

Zadanie 47. (2 pkt)Korzystajàc z wykresu, oblicz saldo bilansu handlowego Polski w roku:

a) 1990 ....................................................................................................................................................

b) 2002 ....................................................................................................................................................Sformu∏uj wniosek wynikajàcy z porównania wysokoÊci tych dwóch sald.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 48. (2 pkt)Uzasadnij twierdzenie na podstawie dwóch konkretnych przyk∏adów, ˝e wskaênik urbanizacji paƒstwÊwiata nie jest dobrym miernikiem wskazujàcym na stopieƒ rozwoju spo∏eczno-gospodarczego krajów.Uzasadnienie:

................................................................................................................................................................Przyk∏ady:

1. ............................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................................

Zadanie 49. (2 pkt)Wymieƒ i scharakteryzuj problemy globalne dotyczàce:a) atmosfery

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................b) hydrosfery

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

10

w w w. o p e r o n . p l

60

50

40

30

20

10

019701960 1965 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2002 rok

mld USD

import

eksport

1,5 2,34 3,61

12,55

19,9

10,84 9,25

29,0

48,9455,11

1,33 2,23 3,5510,3

17,0 11,514,3 22,9

31,7

41,0