Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego.

Przygotowanie do zabiegu operacyjnego obejmuje zarówno sferę psychiczną,

jak i sferę fizyczną. Oba obszary przygotowania są bardzo ważne, a czynności,

jakie podejmuje w ich ramach pielęgniarka, należą do istotnych elementów

stanowiących o bezpieczeństwie pacjenta i pomyślnym przebiegu zabiegu

operacyjnego.

Przygotowanie psychiczne chorego do operacji

Przed zabiegiem operacyjnym, jak i przed każdym badaniem, zwłaszcza

inwazyjnym, pacjent może odczuwać niepokój.

Lęk towarzyszący zabiegowi ma z reguły ścisły związek z :

• rozległością planowanego zabiegu operacyjnego,

• z osobowością chorego,

• wiekiem pacjenta,

• z płcią ( badania wskazują iż kobiety wykazują wyższy poziom

lęku niż mężczyźni ),

• z wykształceniem,

• z rokowaniem,

• ze znieczuleniem, ( znieczulenie samo w sobie może być

stresogenne, zwłaszcza znieczulenie ogólne z „wyłączeniem”

świadomości i odruchów- pacjent jest wówczas całkowicie zależny

od osób drugich i obsługiwanej przez nie aparatury medycznej )

Pacjent z wysokim poziomem lęku może podchodzić do wszelkich procedur

medycznych podejmowanych na jego ciele z dużą rezerwą ( a przez to może nie

wyrazić na nie zgody).

Ważna jest zatem przedoperacyjna rozmowa z chorym, mająca na celu

wyjaśnienie wszelkich niezrozumiałych dla niego kwestii.

Przygotowanie psychiczne pacjenta do zabiegu operacyjnego polega przede

wszystkim na wyjaśnieniu mu nurtujących go kwestii i rozwianiu wszelkich

wątpliwości związanych z procesem leczenia i zabiegiem operacyjnym.

Przygotowanie psychiczne może podejmować lekarz, pielęgniarka, psycholog –

każdy w ramach swojej wiedzy i kompetencji.

Dostarczenie informacji interesujących pacjenta prowadzi do redukcji napięć i

niepewności, co powoduje poprawę stanu emocjonalnego chorego oraz

zadowolenie z kontaktu z zespołem leczącym, są zadowoleni ze sposobu

leczenia, mniej skłonni do skarg, a rekonwalescencja przebiega u nich szybciej.

Należy jednak pamiętać, że zbyt obszerna informacja może niekiedy

powodować wzrost poziomu lęku u pacjenta, dlatego też należy dostarczać mu

treści najważniejszych i przydatnych w danym momencie.

Pielęgniarka powinna mieć duży udział w edukacji chorego –

• udziela informacji medycznej zgodnie z aktualna wiedzą i ze

swoimi kompetencjami,

• poprzez rozmowę z chorym zmniejsza poczucie lęku,

towarzyszącemu pacjentowi w czasie hospitalizacji,

• rozmawia z chorym przeddzień zabiegu operacyjnego,

• rozmowa z pielęgniarką powinna wyjaśniać zasady oraz celowość

przygotowania do zabiegu operacyjnego,

• rozmowa ma zapewnić poczucie bezpieczeństwa poprzez uzyskanie

dodatkowych informacji na temat czekających go zabiegów i

procedur ( np. wlew doodbytniczy, golenie pola operacyjnego),

• rozmowa pielęgniarki z pacjentem ma rozwiać jego ewentualne

wątpliwości, które mogą powodować u niego stan napięcia

emocjonalnego.

Przygotowanie fizyczne chorego do operacji.

1. Wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych:

• grupa krwi i czynnik Rh,

• morfologia krwi,

• podstawowe badania biochemiczne( sód, potas, glukoza)

• EKG,

• Inne badania w zależności od stanu aktualnego pacjenta, jego

choroby podstawowej oraz chorób współistniejących a także od

rodzaju planowego zabiegu operacyjnego (np. czas krwawienia i

krzepnięcia, mocznik, kreatynina, poziom określonych hormonów,

badanie ogólne moczu, RTG i inne).

2. Pomiar wzrostu i masy ciała.

3. Dążenie do optymalizacji stanu zdrowia pacjenta, tak, aby podejmowany

zabieg operacyjny był przeprowadzony w czasie i w warunkach najbardziej

dla niego korzystnych. Optymalizacja stanu zdrowia chorego, ze szczególnym

zwróceniem uwagi na układ krążenia, oddechowy, pokarmowy, nerki,

choroby endokrynologiczne, hematologiczne, neurologiczne oraz zaburzenia

elektrolitowe.

4. Odpowiednie przygotowanie do zabiegu operacyjnego pacjenta z cukrzycą.

• systematyczna kontrola glikemii

• podawanie w ciągłym wlewie dożylnym tzw. GIK z optymalną

( ustaloną przez lekarza ) dawką insuliny krótko działającej lub

płyny infuzyjne niezawierające preparatów 5- 10 % glukozy, np.

0,9% NaCl, PWE.

5. Rozmowa pacjenta przygotowywanego do zabiegu operacyjnego z lekarzem

anestezjologiem. Ma ona na celu ocenę ryzyka znieczulenia, ocenę

aktualnego stanu chorego i współistniejących chorób, analizę wymaganych i

stosowanych do rozpoznania wyników badań laboratoryjnych i dodatkowych

oraz zlecenie choremu leków uspakajających w przeddzień i w dniu operacji.

6. Przygotowanie przewodu pokarmowego pacjenta

• operacja w trybie nagłym, to zabieg nie wcześniej niż 4- 6 godz., od

momentu spożycia ostatniego posiłku,

• założenie sondy żołądkowej w celu opróżnienia żołądka, aby

zapobiec zachłystowemu zapaleniu płuc, jeśli operacja ma być

przeprowadzona natychmiast

• jeśli zabieg w trybie planowym to wstrzymanie się od spożywania

posiłków stałych i płynnych na minimum 6 – 8 godz.,

7. Przygotowanie pola operacyjnego :

• pozbawienia owłosienia skóry wokół planowanego cięcia

chirurgicznego

• wykonanie wieczornej toalety całego ciała ze szczególnym

uwzględnieniem miejsca planowego cięcia samodzielnie przez

chorego lub przez pielęgniarkę(a jeśli jest to możliwe to też toalety

rannej).

Golenie pola operacyjnego powinno odbywać się w dniu zabiegu, wyjątkowo

w przeddzień operacji. Najmniejsze ryzyko zakażenia okolicy planowego cięcia

chirurgicznego występuje wówczas, gdy czas między goleniem a rozpoczęciem

zabiegu operacyjnego jest krótszy niż 1- 2godziny przed planowym zabiegiem

operacyjnym.

8. Poinformowanie pacjenta o tym, że:

• paznokcie u rąk i nóg pacjenta w czasie zabiegu

powinny być pozbawione lakieru,

• na okres zabiegu powinien zdjąć wszystkie metalowe ozdoby –

obrączki, pierścionki, kolczyki, bransolety, naszyjniki, spinki do

włosów, itd.,

• wyjąć/usunąć sztuczne protezy zębowe, okulary, szkła kontaktowe,

• kobiety w okresie okołooperacyjnym nie powinny malować ust i

skóry wokół oczu,

• osoby, które mają długie włosy powinny je na okres zabiegu spleść

w jeden warkocz,

• jeśli pacjent posiada protezy kończyn i jeśli umocowanie protez

uniemożliwia swobodny dostęp do pola operacyjnego, czy też

utrudnia pacjentowi oddychanie w pozycji leżącej na stole

operacyjnym to wówczas takie protezy przed zabiegiem należy

zdjąć/odczepić,

• pacjent bezpośrednio przed zabiegiem operacyjnym powinien

oddać mocz w celu opróżnienia pęcherza moczowego,

9.W dniu operacji, u chorych ze współistniejącymi żylakami kończyn dolnych,

bezpośrednio przed zabiegiem operacyjnym bandażowanie kończyn

dolnych bandażem elastycznym – opaską uciskową, oraz na zlecenie lekarza

podaje pacjentowi drogą podskórną preparat heparyny drobnocząsteczkowej.

Rodzaj, dawkę leku i godzinę jego podania ustala lekarz indywidualni dla

operowanego pacjenta

10.W dniu zabiegu operacyjnego pielęgniarka podaje pacjentowi przed

planowanym zabiegiem operacyjnym leki i płyny infuzyjne w rodzaju,

dawce i godzinie podania określone przez lekarza w pryzmacie planowanej

operacji.

11.Leki, których podawanie w okresie okołooperacyjnym powinno być

kontynuowane:

• obniżające nadkwaśność i gastrokinetyczne,

• przeciwpadaczkowe,

• przeciwnadciśnieniowe, przeciwdusznicowe, antyarytmiczne,

• przeciwparkinsoidalne

• antypsychotyczne i anksjolityczne,

• kortykosteroidy,

• przeciwastmatyczne,

• immunosupresyjne,

12. Leki, których podawanie w okresie okołooperacyjnym powinno być

wstrzymane lub powinny być wprowadzone preparaty alternatywne:

• przeciwkrzepliwe i przeciwpłytkowe,

• przeciwcukrzycowe,

• aspiryna i inne leki przeciwzapalne,

• moczopędne,

• doustne antykoncepcyjne i zastępcza terapia hormonalna.

13. Podanie premedykacji, która ma na celu zmniejszenie niepokoju, lęku,

zmniejszenie wydzielania w drogach oddechowych, nasilenie

działania środków anestetycznych, zahamowanie nudności i wymiotów

pooperacyjnych, uzyskanie amnezji, zmniejszenie objętości i podwyższenie

pH soku żołądkowego, osłabienie ruchów wagalnych.

14. Wyposażenie pacjenta w szpitalną bieliznę osobistą, która należy założyć

rano, w dniu zabiegu.

15. Powstrzymanie się od palenia tytoniu, najlepiej już na kilka dni przed

planowanym zabiegiem. Nie ma to istotnego wpływu na szereg zmian w

organizmie chorego dokonywanych przy współudziale tytoniu na

przestrzeni niekiedy wielu lat nikotynizowania, może jednak zapobiec

niekorzystnemu działaniu tlenku węgla i nikotyny w okresie

okołooperacyjnym. Gwałtowne przerwanie nałogu, jakie ma miejsce przy

nagłym, ostrodyżurowym zabiegu operacyjnym, może korelować ze stanami

niepokoju, zaburzeniami snu oraz z ogólna drażliwością. Ponadto

pooperacyjne powikłania płucne występują u palaczy sześciokrotnie częściej,

a ryzyko wzrasta do 70% w porównaniu z osobami, które nie palą tytoniu.

U palaczy częściej występuje skurcz krtani i kaszel podczas wprowadzania

do znieczulenia. Palacze w okresie pooperacyjnym są także bardziej od

niepalących narażeni na śmiertelne powikłania choroby niedokrwiennej

serca. Palenie tytoniu wpływa również na częstość powikłań

gojenia się ran pooperacyjnych. Dym papierosowy zawiera ponad 4000

substancji, które w różny sposób działają na układ krążenia, oddechowy,

pokarmowy, nerki, hemostazę i system immunologiczny, wpływając tym

samym na metabolizm leków i samopoczucie chorego.

Błędy przedlaboratoryjne w praktyce pielęgniarskiej.

Pobieranie krwi do analiz laboratoryjnych.

Wyniki badań laboratoryjnych są istotnym elementem postępowania

diagnostycznego. Pomagają one w ustaleniu rozpoznania choroby i pozwalają na

bieżące monitorowanie procesu leczenia, a przez to przyczyniają się do powrotu

pacjenta do zdrowia.

Błąd przedlaboratoryjny zależy m.in. od standaryzacji pobierania materiału

biologicznego od pacjenta( krew i inne tkanki), przechowywania i

przygotowywania materiału biologicznego do badań oraz od jakości

wyszkolenia personelu medycznego.

Błąd przedlaboratoryjny jest związany z wieloma zjawiskami fizjologicznymi,

takimi jak: rytmy dobowe, sezonowe, fizjologiczne (ciąża, cykl miesięczny),

przyjmowane leki, interakcje z odczynnikami- wpływ analityczny, stan

organizmu ( wysiłek, spoczynek, pozycja ciała przy pobieraniu materiału –

głównie krew, okres po posiłku lub na czczo, rodzaj i obfitość pokarmów w

diecie, używki), hemoliza, wiek i płeć.

Błędy przedlaboratoryjne nie zmieniają wiarygodności analitycznej wyniku, ale

zmniejszają, albo wręcz eliminują jego wiarygodność diagnostyczną

Do błędów przedlaboratoryjnych należy także tzw. „ błąd trywialny” ( duży,

podstawowy błąd) – pobranie materiału do badań laboratoryjnych od

niewłaściwego pacjenta oraz złe, tj. niewłaściwe oznakowanie materiału już

uzyskanego (np. opisanie pobranego materiału biologicznego danymi

identyfikującymi innego chorego).

Pielęgniarka pracująca w oddziale i pobierająca materiały biologiczne do badań

Od chorego ma wpływ na jakość przez nią próbek !

Pobieranie krwi – ogólne zalecenia i uwagi :

• Skórę przemywa się 70% roztworem alkoholu etylowego ( wyjątek

stanowi pobranie próbki krwi do oznaczenia poziomu alkoholu we

krwi, kiedy stosujemy roztwór wodny Rivanolu), a następnie

należy poczekać na całkowite wyschnięcie odkażonej skóry.

• Opaskę uciskowa zakładamy 7 -10cm powyżej miejsca planowego

nakłucia żyły

• Założenie opaski - stazy ma być krótkie w czasie ( nie dłużej niż

1minuta). Długi czas ucisku opaski przed pobraniem krwi

powoduje przemieszczenie wody i substancji małocząsteczkowych

do przestrzeni pozanaczyniowej w obrębie uciśniętego naczynia

żylnego, co w konsekwencji prowadzi do miejscowego

zagęszczenia krwi a w rezultacie fałszywie podwyższony poziom

niektórych parametrów ( głównie białka całkowitego, albumin,

hemoglobiny, i wapnia).

• Długotrwały ucisk pięści albo kilka mocnych ruchów pięścią

wywiera podobny wpływ jak zaciśnięta staza i daje fałszywe

wyniki.

• Pobieramy krew z żyły przy pomocy igły. Pobieranie krwi przez

wprowadzenie uprzednio do żyły kaniuli (tzw. venflonu) jest

dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach np. kruche, pękające

naczynia żylne u starszych osób, nagły stan hipowolemii). Kaniula

żylna przed pobieraniem krwi do badań musi być jednak dokładnie

oczyszczona czyli przemywana fizjologicznym roztworem chlorku

sodu ( 5-20ml 0,9%NaCl), a następnie pobieramy 5ml krwi, która

odrzucamy. Dopiero następna porcja krwi może być dopuszczona

do badań laboratoryjnych.

• Krwi pobranej przez venflon nie wolno używać do badań układu

krzepnięcia.

• Krew do badań nie może być pobrana z żyły, do której w tym

samym czasie podaje się leki we wlewie kroplowym.

• Krew z takiego naczynia żylnego może być pobrana po upływie 30

minut (czas potrzebny na ustalenie się równowagi wodno-

elektrolitowej) od zakończenia podawania leków drogą kroplową.

Czynniki wpływające na poprawność wyniku badania laboratoryjnego

1.Zależność wyniku od rytmu dobowego.

Zmianie ulegają : stężenia jonów żelaza, potasu, niektórych hormonów.

• Powszechnie przyjęte wartości prawidłowe dla większości

badanych składników krwi dotyczą materiału pobranego w godz.

7.00-9.00 rano.

• Pacjent do większości pobrań krwi musi pozostać na czczo,

najlepiej 12-15godzin po ostatnim posiłku. Spożyty posiłek

podwyższa stężenie krwinek białych, glukozy, trójglicerydów.

• Pacjent powinien odstawić leki dotychczas przyjmowane i przyjąć

je dopiero po pobraniu krwi.

2.Zależność wyniku od szybkości zasysania krwi do strzykawki.

• Nadmierne podciśnienie przy zasysaniu próbek krwi do strzykawki

lub nadciśnienie przy wyciskaniu krwi do probówki mogą

powodową hemolizę erytrocytów.

• Zbyt szybka aspiracja może zmienić stężenie elektrolitów.

• Należy unikać przestrzeni martwej w strzykawce, która zawiera

powietrze, może ona powodować zmianę oznaczanych parametrów.

3. Zależność wyniku od rodzaju materiału (szkło, plastik), z którego są

wykonane probówki i strzykawki.

• Różnica dotyczy ilości oznaczanych trombocytów – we krwi.

W pojemnikach szklanych liczba płytek krwi jest o 15-20%

mniejsza niż w plastikowych naczyniach.

4. Zależność wyniku parametrów układu krzepnięcia od stosowanego leku

antykrzepliwego i czasu pobrania krwi.

• W przypadku stosowania ciągłego dożylnego wlewu heparyny

pierwsze badanie wykonuje się po upływie 4-5godzin od

rozpoczęcia wlewu.

• W przypadku stosowania wstrzyknięć podskórnych heparyny

drobnocząsteczkowej zaleca się pobranie krwi przed kolejnym

podaniem tego leku.

• Krew pobrana do badań układu krzepnięcia musi być dostarczona

do laboratorium nie później niż w 30 minut od chwili pobrania z

żyły.

5. Zależność wyniku od czasu, jaki upłynął od momentu pobrania próbki krwi

do momentu dostarczenia jej do laboratorium i wykonania analizy laboratoryjnej

oraz miejsca przechowywania pobranych próbek krwi.

• Należy unikać długiego przechowywania próbek krwi (optymalny

czas – do 30 minut od pobrania krwi).

• Unikanie niewłaściwego przechowywania pobranej krwi: wysokie

temperatury, np., przy grzejnikach, piecach, kaloryferach, w

miejscach nasłonecznionych, oraz niskich temperaturach, np. w

lodówce.