PRZYCZYNEK iej fauny pajęczaków.

PODAli

WL. KULCZYŃSKI.

Tabl. V, VI, VII i VIII.

- ·---·········----

fauną zajmował się przez czas dłuższy pierwszorzędna powaga na polu arachnologii, długo krajem, na który oglądać się muszą

się pajęczakami w górach Europy środ-__ ·...., ·. Autor niniejszej · pracy pochwycił też

·ekt udania się w Alpy tyTolskie, podany przez ...,., ... ...,&,j(Q, któremu myśl taka nasunęla się w ciągu

Tatr. rAłP.II'.n być celem arachnologicznej WJ'Cieczki w Alpy

-...&a· nie nowych odkryć; spodziewałen1 się tyJko, ~~ przynajmniej pewną część odkrytych \V Ty·­

L. KocHA. i Prof. ArrssEREitA , a przez pierw-t..... gatunków, a tak WJ7jaśnić pewne wątp H" o­

pewne braki w dotychcza. OWJ'"Ch wiadomo­at!' i Karpat zachodnich, do czego nie wy·­

z kanie JitcratnrJr. ~tało ·ię jeduak

w ezę~ci inaczej. Obrana z Ortlern była dotąd pobietn~e arachnologicznym i okazało su;, ł jace w wielkiej liczbie w halach ta z~ane z Tyrolu. z drugiej strony 3 wysokość, są suche i trudno w nich o n. p. w Tatrach a zapewne i w :yro głównie zbierał Dr. L. KocH' żywu~ ,,..,ll. wnych rodzajów ./,inyphia i Erigone w o chodzącej oczekiwanie. W dolinie diuższen1 szukaniu jeden taki próg, trochę leźć, a i tego wyzyskanie w czasie zami~

· gło być dokładne. Ostatecznie pomiędzy sięciu gatunkarni zebranemi w czasie pod Ortlerem, na dwudniowej- wycieczce lornitach i trzech krótkich wycieczkach w zen,_ brakło wprawdzie wielu ze sp ............... .._ ale znalazło się zato do 60 niespod • nieznanych z Tyrolu. Opracowanie tego dzie hez znaczenia dla f&uny tyrols · · wemi gatunkami i wieloma noweroi dzie też ohojętnem dla fauny Galicyi.) ___..,, w niem szczegóły synonimiczne, sy ficzne tyczące się niektóry~h gatunk

Niektóre oznaczenia podane uz.n.ać za mniej lub więcej wą •. un.t

lezc można było tylko okaay: powodem wątp liwośei b ły materyjału. Częściej ~--... --. dojlć do stano

L KlEJ FAUNY PAJ~CZAKÓW. 24 7 .

. ~dliwiające zdanie wypowiedziane przez ' te Je~t zbyt wielu takich, którzy piszą, zdaje o, ie Ich to bawi, a nie troszcza sie o trud

jakie pociąga za sobą studyjowanie i~h dzieł. znajdzie się _wiele innych, obszernych i wy­

z mozołem, które mimo to nie są doskonałe ajłł! szczegóły pierwszorzędnego w systematyc~ dla tego że opisywanie tych szczegółów bywa rze-

niekiedy bardzo trudną i prawie tylko rysunkiem ę dającą. W pająkach do szczegółów takich na­

ia rozrodcze samcze i samicze, dostarczające cech rVRR i wygodnych.

doświadczeniu zebranem przy studyjach nad pają­.4Uif&&·eyjskiemi, tyrolskiemi, węgierskieroi i północno-azy-.

.... "A.lr.L.S:.ai, nie waham się 'vypowiedzieć zdania, że w opi-U...,~I# ....... &&ionych części ara.chnog·rafija po\vinna dochodzić Bił się to często dzieje. Inaczej naraża się t~ycb, którzy ~I-"-lldfJą zbioru pewnie oznaczonegą, a z aj ml1ją się pa­w krajach pod tym względem jeszcze mało znanych,

.... ;.."'. ie mimo sumiennej prac3r. Zyskałab)r na tern nauka.,

gdyby się to odbyło kosztem doskonałości \V poda­ymiarów oczu i ich ustawienia, długości nóg i ich

l t. p. Co się tyczy oczu, to jak wiadomo, arachnologowie od

czasu z upodobaniem w nich doszukują się cech • • • A \Vie}-

A..,. • ...,Cb, bez wątp1en1a w tem przjrpuszczeuJu, ze . i ich ustawienie jest rzeczą stałą. Tymcza.sem n~e literaturze dowodów na to, że zapatrywame taki~

..... uzne. W r. 1882 wykazałem to ua g·atnnkn "Lł­tkalma" = Porrhomma errmls (BLACKW.), elw­

cz no ~ dla mnie naówczas- w formie może

~t. ~ 1 nJ· t). to ~aUlO spo~trzeże11ie lHHLał W rok lló-uazbyt o~ l oz t e. ' . . . .

.. · 1

., 1\1 ~ ll\lPlliDLL 2). .L 10 og~rauicza SI<; JC(lnak ta znlien-źnteJ i. l\ .. l\~ r • • •

, ; i ":T rJ"atlyÓ\\,.. 0'Y8Zel1l, ''r J~1l\.ll11l(O),;VIC}{ p;atnnk11 W\~ .. n os e ( o '' ) . J " ' • • J

adło mi z\vrócić szczcg·ólme.Jszą uwag·ę na oczy u znacznej

l~ 1 l~·,zo' ,v tan1 zn1ieuuoś<.'~ o'vą Zt1alazłet11, Wilrawdzie ICZ )V O \.(t~~ ' < :..~

w d~leko mniejszym stopniu niż u wspomnionego gatunku, ale znwsze w takim, że stracić musialem wiarę w różnice O'atnnkowe widoczne dopiero przy ścisłe m porównywaniu ~ielkości i odleglości oczn. Jeżeli się doda do tego trudno­ści mechaniczne w robieniu odpowiednich pomiarów mikro­metrycznych - króreto pomiary wydają mi się niezbędne, oceniając bowiem na oko wymiary powierzchni o niejedna­kowej wypukłości, barwie i niejednakowym kierunku, ulega się bez wątpienia licznym złudzeniom - to nietrudno będzie uznać za słuszne 'vyrażone ~vyżej zapatrywanie na \Vartość

SJrstema.tJrczną wielkości i ustawienia ocztl 'v porównaniu

z narzędziami rozrodczemi. ~

Ze i w 11arzędziacl1 rozrodCZ)7 Ch natrafia się na różnice

indy,vidualne, rozwojo'\ve, przy ... padkowe wreszcie, niekiedy znacz11e na,vet 3

), to nie zmienia rzeczy, chJ'ba o t)rle, że opisu t~rch częśei nie można llważać za skoi1czony, jeżeli się w nim tlwzg·lędniło jeden tylko, pierwszy lepszy okaz.

Z })rzytoczonych powodó,v, g·clzie w ciągtl prac),. niniej­szej wypadło postarać się o SllOsoby pe,vnego odróżniania

gatunków 11ieclokładt1ie Zll(lnycll - po111ięclzy któren1i są i bar­dzo pospolite - tam przedewszystkiem na narzędzia rozrodcze

----~-

1) Opisy nowych gatunków p:tjąków z Tatr i t. cl. Podaną

popra\vkę oznaczenia za\vdzieczain Panu O. P. CAM­

BJUDGEOWI, któt·emu okazy mo]e przesłałem. 2) The Spiders of the neighbourhood o+ Hoddesdon.

3) N 'J pp ... u, samic . z .rodzajów Gnapitaset , Callilepis, Epeira . .

01 0 " n. ,,PaJąki zebrane na Kan1czatce" ta b. IX, fig. 4 b l 4 c, f> a i 5 b.

,. ~~nem, . \uwr nne ·' l

'1 ' • lt rua tannr

l l

.: , .. na k u

,, '

r ro

KK DO TYROLSKIEJ FAUNY PAJ~j;CZAKÓW. 2J9

• • • uwagę, opisu~ą~ o?zy gatunków nowych starałem

topień dokładnosCI mewkraczający w zakres zmian idualnych.

W spisie, który tworzy część pierwszą obecnej pracy k. * k. ' oznaczono zna 1em gatun 1 znalezione w krainie hal, t. j.

powyżej regli, znakiem t zaś gatunki nowe dla "fauny tyrol­skiej. Po nazwisku gatunkowem podano, na podstawie ja­kich okazów gatunek oznaczono, mianowicie znaczy m. (mąs) samca dorosłego, f. (femina) samicę dorosłą, i. (iuvenis) okaz młody, p. (pullus) bardzo młody; rzecz będzie użyteczna,

może bowiem posłużyć do ocenienia, o ile każde oznaczeni~ jest pewnem.

Nazwy miejscowości trudne do spolszczenia podano w brzmieniu niemieckiem, T1·a(oier Th.al wraz z odnogą ozna­czoną jako Stilf'}erjocl~tltal na karcie p. t. Specialkarte der Ortler-.Alpen MEURERA i FREYTAGA nazwano doliną Trafojsl{ą,

Stilfser-Joch przełęczą Stelwijską, S~tldenthal doliną Suldeńską. Uzupełnienia i zmiany wynikające z pracy niniejszej

częścią dla fauny tyrolskiej, częścią dla tatrzańskiej, zesta­wione są na końcu każdego "\tviększeg~o działu systemat)r_ cznego.

Opisy gatunków nowych i mało znanych, tudzież o?~ · · · tw orz a częsc szerniejsze uwagi systematyczne 1 synonimiczne 40

drugą pracy.

Araneae.

Attoidae. Marptusa THOI~ ..

M [)}.' l). - E·Jg"g·enthal. Guntscbnaer Berg". . rnuscosa ( CLERCJ(), ~

Pseudici u s Sil'I.

\ _ I~a:e.· nthal. t P. encarJJai1tS ('\T rJc1 . ,, łll. <-·U ••• ) ~>--

Wydz. Iuateu1.-przyr. 'J'. '1.

"" .... ~­przy~

~nw.' l iehy ~ nazwiskiem,

TYROLSKIEJ FAtTNY PAJI<tCZAKÓW. 281

Dysderoidae.

Segestria LA TR.

~oculata (L.), t: -- Schłem, niższa część reg1i. Do­foj ka: Trafoi- Fra.nzenshohe.

Dysdera LATR.

D. Ninnii CAN. (D. alpina. L. KocH. in litt. ), f. - Sig­kron- St. Pauls. Schlern, u górnej granicy regli. Ga­

--~ .... ten oznaczyłem przez porównanie z okazami otrzvma-łl

mi od hr. E. KEYSERLINGA pod nazwą D. alpina L. Kocn; CANESTRINIEGO opis gatunku D. N1'nnii jest dość niedokładny.

Dasumia THoR.

D. Canf'stri1zii (L. KocH. ), f. - Guntschnaer B.erg~. Nie wątpię o rzetelności oznaczenia, jakkolwiek Dr. L. KocH za- . liczył ten gatnnek do rodzaj11 Har[Jactes.

Filista toidae.

Filistata I~ATR. F. testacea LATR., i·. ~ Bozen, w murach domów. ·

Opili o n es.

p h a I a n g i o i d a e.

Astrobunus THoR.

A u ll . (A .. s ) - Eo·o·enthal. Sig·nlnndskron - St. • .LJ.. e er t u s . b b ,

1 , ż

T i' • D )lina Suldens \Jl, d J Pauls. Dolina Trafojska: Prafl- rH.tOJ. c (

po górną granicę regli.

Liobunum C. I.J. Kt)CII.

. F ·o·enthal. O uut~chlHlCl' Ber g. L. l'tmbatt,t1n L. J(OC1L - ~gb rj' ., jt i DoJiua

h . 1. l)rn.d --- I ,li O • e lero, aż po g·órną g'ranieQ rcg 1• c

ldeńska, poniżej Ht. Gertraud. )'dz. watew.-prz) r. 'f. X,. I·

• l(. (.) )

Prosalpia J.J. KocH.

* Pr. bibme/data (L. Kocu). - Dolina . d l. ··he Dolina Suldeńska, baJe.

dill3.ll s 10 .

Phalangium L.

·z· 1 Sigmundskron- St. Pauls. Mend Ph. OlJZ lO • -

Platybunus C. L. KocH.

Pl. ntfipes (C. L. KocH). - Atzwang ~ VUis. Pl. pinetonl1n (C. L. KocH) ~'m·. olp.eslr'ts (C. L.

_ Schlern, u górnej gra.nicy regli. Trafot

Dolina Sltldebska, poniżej St. Gertraud. t * Pl. ar11zatus n. sp. - Schlern, pod szczytem,

olraz.

Oligolophus C. KocH.

* O. g la cialis (0. L. Kocii). - Schlem, hale. Trafojska: jeszcze w reglach koło górnej granicy, po śnieg·i. Dolina Suldeńska, hale. Od przełęczy St .... • ... · .,...,. Sta Maria, Piz-Umbrail.

*O. morio (F.ABR.). - Schlern, w reglach i winie. Dolina Trafojska: od Pradu po FranzenshOh

* O. alpinus (HERBST). - Atzwang -- V61s Schlern, w reglu i kosodrzewinie (m., f.). Dolina Prad - Trafoi (f.), Trafoi - FranzenshOhe t-·· FranzenshOhe (m., t:', między FranzenshOhe a 1 EW""-'WlU'JI!I

datschferner" tf.), stoki południowe nad Fran Dolina Suldeńska, baJe niższe i wyższe (m., t.). Pi

Rzecz wiadoma, że nie ma cech, PQ k na pewno odróżnić samice dwu ostatnich odróżnia się zwykle łatwo, jednakże w Au t . alpe zebrał Prof. KOTULA parę samcó

dzy ~byd';o~a gatunkami, tak, że pra wydaJą mi się wielce wątpliwe. U o to wy III jest słabo tylko zgrubiały,

N.

EK DO TYROLSKm.J I<'AUNY PAJI<tCZAKÓW. 283

ma na sporlzie z jedne~o hok 11 do, ~ rl ~ 1

, o sc uuzo {Olcow

ało' czł«>nek piętowy I opatrzony jes~

<?· L: KocH). - Schlern, jeszcze nisko z?zyme. Dolina Trafojska: Trafoi- Fran­

. lu l wytej po obydwu stronach doliny aż po lina Snldeńska, poniżej St. Gertraud i jeszcze

ałacb. Mię~zy przełęczą Stelwijską i Sta Maria.

A.cantholophus C. L. !{ocH.

orridus (P ANZ. ). - Eggenthal.

N emastomatoidae. Nemastoma C. L. KocH.

. quadripunctatum (PERTY). - Dolina Suldeł1ska., po­Gertraud.

• N. dentipalpe Auss. - Eggenthal. Schlern, nisl{o w re­Dolina Trafojska: poniżej Franzenshobe i na stokach

·owych nad Franzenshohe. Dolina Sulde1'lska, poniżej ·H-Anrand.

• N. ckrysomelas (HERM.).- Sig·mundsliron- St. PauJs .

....... PII&. Schlern , w reglach i balach. Dolina Sulde:llska., litlzej części hal.

Z podaniem zebranych (dwóch?) gatunków z rodzaju 17lłłrw.JI& wstrzymuję się nie Ufając zupełnie ich oznaczeniu.

Chelonethi.

Cheliferoidae. Chelifer GEoF:F'I~.

G t l er Bero· 1\fen-..... propsalis L. KocH. - u n .sc Ina o·