Janusz Przybylski1937 – 1998

Tworzenie – To myśl, Pragnienie i miłość zamienione w wizJę.

Każdy detal mojej pracy to kolejna próba zgłębienia ludzkiej psychiki, to koło wyobraźni, w którym obracają się zawsze nam towarzyszące miłość i cierpienie, tragedia i skłonność do błazeństwa, to obraz ludzkiego losu, w którym farsa przeplata się z tragedią, satyra z filozoficzną refleksją, szaleństwo z poprawnością.

Przystępując do malowania obrazu nigdy nie określam jego charakteru. To, co powstanie, to co materializuję na płótnie jest wynikiem potyczki, jaką prowadzę ze swoją wyobraźnią.

Postanowiłem robić wszystko lub prawie wszystko, co do mnie przychodziło i dzałało na moją wyobraźnię. interesuje mnie tylko „nadsztuka“, a więc to, co jest ponad kierunkami i stylami, to co jest ponad czasem historycznym, to co pozwala mi na kontakt z genialnymi umysłami czasu minionego.

Tworzenie – to przede wszystkim myśl zamieniona w wizję. ołówek, pędzel czy rylec nie mają tutaj istotnego znaczenia (...). Jednoczesne uprawianie wielu dyscyplin daje mi poczucie panowania, trochę tak jak czynią to magicy lub szarlatani.

w sztuce mojej nie ma podziału na szkice i dzieła skończone, płaskie i trójwymiarowe, monochromatyczne i kolorowe. o pozorności takiego rozróżnienia decyduje odbiorca. Kiedy ja nim jestem, obraz zawiera w sobie moją wyobraźnię i kształt niezbędny do uruchomienia wzruszenia.

istnieje dwóch odbiorców mojej sztuki. Jeden to stworzony przez moją wyobraźnię, posiadający moje rozumienie sztuki i moją wrażliwość, moje wady i zalety (dla niego maluję). Drugi to ten, o którym nic nie wiem i który reaguje zgodnie ze swoim „ja“. Bywają obrazy w mojej twórczości, które stanowią porozumienie dla tych obu odbiorców, a także bywają obrazy, które ich dzielą. w jednym i drugim wypadku nie świadczy to źle ani o malarstwie, ani o odbiorcy.

Janusz Przybylski4

etna | olej na płótnie, 100 x 90, 1995

5

republika ludzka 2 | litografia, 45 x 51, 1983

6

7

Janusz Przybylski – znakomity malarz, grafik i rysownik – był artystą w starym, dobrym stylu: wciąż coś szkicował,

rozmyślał o sztuce, notował swe refleksje, doskonalił warsztat. A przede wszystkim sztukę brał naprawdę serio

– czuł, że to powołanie, wiedział, że tylko przez nią wyrazić można wiele z tego, co najistotniejsze.

Aby przekazać nam to jak najlepiej, wciąż poszukiwał; czasem w zaskakujący sposób zmieniał artystyczny język.

Pilnie obserwował, co się dzieje we współczesnej sztuce, korzystał z jej dokonań, ale wolał chyba rozmowy z dawnymi

mistrzami (Goya był najwiernieszym towarzyszem jego drogi). Niekiedy ich cytował – dyskretnie albo z ostentacją

odsyłał widza do kart Wielkiej Księgi Sztuki; dodawał didaskalia, dekonstruował, mieszał, sięgał po fragmenty,

które na jego obrazach, nabierały odmiennych, bywało, że o wiele bardziej ważkich znaczeń. (Zdziwiłby się zapewne,

gdyby się dowiedział, że owe zabiegi pozwoliłyby dziś zaliczyć go do postmoderny). Pragnął – jak sam napisał

– by jego obrazy służyły do czytania, długiego czytania.

Nieomal zawsze mówił o człowieku, choć czasem nie sposób dostrzec go na płótnie. Pokazywał naszą ułomność,

śmieszność, grzeszność, mocno bowiem wierzył, iż sztuka – zrozumienie, odczucie przez nią sensu życia

– ma moc oczyszczającą; pozwala stać się lepszym, władna jest dać coś, czego brakuje w racjonalnym, coraz bardziej

zawłaszczonym przez naukę świecie, gdzie coraz mniej miejsca jest na tajemnicę. Wierzył, że dzięki sztuce spotyka

się z drugim człowiekiem, który podobnie odczuwa, podobnie się wzrusza.

Kiedyś zauważył, że oglądając obrazy dawnych malarzy, zapominamy zwykle, iż są one zapisem lęków, bólu

czy miłości. Dotyczy to wszystkich prawdziwych artystów – pamiętajmy zatem, że każde dzieło, cokolwiek

przedstawia, to wewnętrzny autoportret twórcy. A Janusz Przybylski, artysta z krwi i kości – a przede wszystkim

duszy – odczuwał bardzo wiele. I bardzo wiele miał do przekazania.

Wawrzyniec Brzozowski

republika ludzka 1 | litografia, 45 x 53, 1983 Kruki | akryl, olej na płótnie, 100 x 73, 1982

8

Kruki | akryl, olej na płótnie, 100 x 73, 1982

9

ma

low

an

ie k

oz

y |

lit

ogra

fia, 6

2 x

54,5

, 197

510

11

ma

low

an

ie k

oz

y |

ak

ryl i

em

alia

na

płót

nie,

130

x 1

00, 1

997

Ba

nk

iet

5 |

ole

j na

płót

nie,

74

x 54

, 198

012

Spac

er d

o m

uze

um

2

| o

lej n

a pł

ótni

e, 8

3 x

65, 1

979

13

zaklęty krąg 9 | tusz, akryl, olej na płótnie, 128 x 168, 1997 (ostatni, niedokończony obraz artysty)

14

zaklęty krąg 5 | akryl, olej na płótnie, 118 x 158, 1996

15

zaklęty krąg 6 | tusz, akryl, olej na płótnie, 118 x 158, 1996

16

Powaga czerni | olej, 65 x 50, 1992

17

Statuetki mizernego życia 2 | gwasz, 74 x 58, 1996

18

Statuetki mizernego życia 3 | gwasz, 76 x 59, 1996

19

Janusz Przybylski

(Poznań 1937 – Warszawa 1998); ukończył warszawską ASP (dyplom z malarstwa w roku 1963), z którą, jako pedagog, związany

był przez całe życie (profesor od roku 1987). Przez cały okres twórczości uprawiał równolegle malarstwo, grafikę i rysunek.

Ma w dorobku ponad 60 wystaw indywidualnych, w tym wiele za granicą oraz udział w kilkuset wystawach zbiorowych,

w tym najważniejszych przeglądach sztuki polskiej w kraju i na świecie oraz imprezach międzynarodowych najwyższej rangi,

m.in. V Biennale Młodych w Paryżu, 1967; XI Biennale w São Paulo, 1971 i najistotniejsze przeglądy światowej grafiki i rysunku

(m.in. Kraków, Wiedeń, Lublana, New Delhi, Bradford, Wrocław, Madryt, Gandawa).

Laureat wielu prestiżowych nagród, m.in.: I nagroda na V Internationale Graphik-Ausstelung, Wiedeń 1967; I nagroda na

I Ogólnopolskim konkursie na grafikę, Łódź 1968; III Festiwal Sztuk Pięknych, Warszawa 1970 – srebrny medal; złoty medal

na Biennale w São Paulo, 1971; VI Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin 1972 – Grand Prix; IV Festiwal Sztuk

Pięknych, Warszawa 1982 – złoty medal; Najlepsza grafika roku, Warszawa 1980; medal Apollo 85, Talla, Włochy 1985;

Miniatura 87, Bydgoszcz 1987 – Grand Prix; Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1986) i Nagroda indywidualna

Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne (1998).

Prace w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, muzeów

w Bydgoszczy, Chełmie, Olsztynie, Radomiu. Toruniu i Katowicach. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, Biblioteki Narodowej,

Library of Congres w Waszyngtonie, Albertiny w Wiedniu, Biblioteque National w Paryżu, Tate Gallery w Londynie, Galerii Zachęta

i Galerii Teatru Studio w Warszawie, Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi i wielu innych kolekcjach prywatnych i publicznych w kraju

i za granicą.

20

21

Kurator wystawy Redakcja katalogu Wawrzyniec Brzozowski

Fotografia na okładce: Ignacy Pelikan-Krupiński

Projekt, skład, drukgrupa TOMAMI, www.tomami.pl

WydawcaMiejska Galeria Sztuki im. Władysława hr. ZamoyskiegoZakopane, ul. Krupówki 41www.galeria.zakopane.pl

© Miejska Galeria Sztuki, Zakopane 2010

ISBN 978-83-60189-17-7

partonat medialnysponsorzy Galerii

Na okładce Dorota V | olej na płótnie, 153 x 113, 1985 /Dzięki uprzejmości Herzyk Gallery, Kraków, ul. Grodzka 42/4/

Miejska Galeria Sztuki im. Władysława hrabiego Zamoyskiego