Przewodnik pisania naukowego w obszarze nauk społecznych

Przygotowane przez dra Benjamina Shultza

Wprzeciwieństwiedo takzwanychnaukścisłych,wielepubli-kacji w obszarze nauk społecznych używa konstrukcji zawierającychpierwsząosobęliczypojedynczejlubmnogiej–unikasięprzeztonad-miernegoużywaniastronybiernej.Specyfikadziedzinypozwalawięcnapisaniewbardziejaktywny ibezpośrednisposób.Mimoprzyzwolenianakonstrukcjepierwszoosobowe,należypamiętaćoprofesjonalnymiobiektywnymtoniecałejwypowiedzipisemnej.

Niektóre odgałęzienia nauk społecznych preferują konwencjepisaniaodbiegająceodproponowanegotuformatu.Przykłademmogąbyćobszaryrozważańteoretycznych.Nieaplikująonemetoddającychkonkretnewyniki,więcposzczególnefragmenty tekstuniemusząbyćtytułowane tak, jak sugerujemy. Przed rozpoczęciem pisania wartowięczapoznaćsięzpublikacjamipodobnegotypu.Dajetorozeznaniewnajczęściejstosowanychkonwencjachistylachpisanianaukowego.Pomocnemożeokazaćsiętakżeopracowanielistymożliwychwydaw-nictw,gdzieprzygotowywanytekstmógłbysięukazać.

Możnaoczywiściewyrażaćpewnemyślizapomocącytatówzodpowiedniejliteratury,aleuciekajmysiędotegotylkowtedy,gdycytatwswojejoryginalnejformiemakluczoweznaczeniedlapracylubkon-kretnegoargumentu.Cytatmusi bezwzględnie zawierać informacjęostroniepublikacji,naktórejsięznajduje.

Każdewydawnictwomaswojewłasnewytyczne,doktórychna-leży się zastosować. Oprócz standardowych informacji o odstępach,rodzaju i rozmiarze czcionki czy marginesach, zawierają one takżewzmiankiowcięciach,stosowaniuwielkiejlitery,cytowaniu,nagłówkachipodtytułach,orazwieluinnychszczegółachtechnicznych.Tabeleigra-fymająosobnyzestawwymagań.

Ogólne wskazówki związane z pisaniem naukowym w naukach społecznych

2.

3.

1.

4.

Ogólny układ artykułuTytułWskazówka:Tytuł jestniejako„twarzą”artykułu i trzebagostarannieprzemyśleć.Powinienbyćzwięzłyi informatywny,bezwyrażeńrodemz żargonunaukowego czy skrótów, którenie sąpowszechnie znane.Tytułyartykułówwnaukachspołecznychzazwyczajwpisująsięwtrzypodstawowekonwencje:

Najczęściejumieszczasięopisowezdaniepokluczowymwyra-żeniuoddzielonymdwukropkiem:

■ „Autorytaryzm konkurencji: Zastosowanie teorii w rozumie-niu zjawiskaodradzania siępopulistycznychsiłaczywEuropieWschodniej”.

Wramachtejkonwencjiwyrażeniekluczowemożnatakżeumieścićnakońcutytułu,np.

■ „Zastosowanie teorii w rozumieniu zjawiska odradzania siępopulistycznych siłaczy: Autorytaryzm konkurencji w EuropieWschodniej”.

Drugimsposobemjestpostawienieprowokacyjnegopytania,poktórymumieszczamyopisowezdanie:

■„Czyliberalnademokracjastoinaskrajuzagłady?Wyjaśnieniepowstaniaautorytarnejpolityki konkurencjiwEuropieWschod-niej”.

Ostatniąakceptowalnąopcjąjesttytułwformiejednegozdaniawyjaśniającegocelbadania:

■„Zastosowaniepolitycznejanalizyporównawczejdowyjaśnie-niapowstałegozjawiskapopulizmuwEuropieWschodniej”.

1.

2.

3.

Abstrakt Wskazówka:Zarównotytuł, jak iabstraktwpływająnato, jakdogłęb-nieczytelnikzapoznasięzprzedstawionymmu tekstem.Poprzeczy-taniustreszczeniapowinienmiećzarysowanyceltekstu,zastosowanemetodyigłównewnioski.Większośćpublikacjiwnaukachspołecznychniewymagarozbiciaabstraktunaokreślonesekcje(np.metody,wyniki,wnioski).Tenelementpracypowinnosięczytaćjakjedenciągłyakapit,któryzwięźleipłynnieprezentujezawartewniminformacje.

Większośćwydawnictwograniczastreszczeniado250lub300słów.Nienależyprzekraczaćgórnejgranicy.

Abstrakty z literówkami lub słabą organizacją wewnętrzną niezachęcajądozagłębieniasięwpozostałeczęściartykułu.

Wartorozpocząćoddwóchlubtrzechzdań,któreosadząoma-wianebadaniaw ramachodpowiedniej literatury i dyskusji prowadzo-nychwdanejdziedzinie.Cytatyniesąkonieczne,chybażeartykułwy-raźniedotyczyzagadnieńporuszanychwinnejpublikacji.

Wabstrakcienależyprzedstawićswójargumentlubtezęistwier-dzić,jakiejestplanowanerozwiązanietegozagadnienia.

Abstraktpowinienkończyćsiępodsumowaniemnajważniejszychwyników,odwołaniemsiędotego,jakartykułrozwiązujeproblemyba-dawcze.

Tejczęścipowinny towarzyszyć takżesłowakluczowe,zazwy-czajwliczbietrzechdopięciu,któresąpowszechniestosowanewdanejpoddyscyplinie.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

WprowadzenieWiększośćczęściwprowadzającychzajmujedwalubtrzyakapity.Po-winnysięwnichznaleźćcytaty,któresytuująpracęwramachistniejącejliteratury.Niemajednakpotrzebydługiegorozważaniaosiągnięćinnychbadaczy.Treśćpowinnabyćprzedstawionana tylezwięźle,abyswo-bodnieprzeprowadzićczytelnikaprzezukładartykułu.

Pierwszekilkazdańnależyzaplanowaćtak,abyprzedstawiałygłównyproblembadawczy.

Wpierwszymakapiciewartoodwołaćsiędotego,cojużzostałozbadane, wskazać, co jest niejednoznaczne, niepełne lub nieznane istwierdzić,wjakisposóbartykułniwelujetebraki.

Wostatnimakapiciewstępunależyjasnookreślićcelartykułuzapomocązdaniatakiegojak“Celemniniejszejpracyjest...”

Postawionepytaniabadawczepowinnybyćpowiązanezewspo-mnianymcelem.Mogąbyćujętewformiepytańlubopisanejakointere-sującebadaczaobszary.

Należywskazaćsposób,wjakiautorplanujerozwiązaćtepro-blemywoparciuoodpowiedniąliteraturęiwybranemetodybadawcze.

Napisaniewprowadzeniajakochronologicznieostatniegomożebyćkorzystniejsze,ponieważwtedymamydokładniejszepojęcieofinal-nejtreścitekstu.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Przegląd literaturyRecepcjaartykułuzależyodumiejscowieniagowramachuznanychau-torytetów.Ponadtonależywykazać,jakopisanewnimustaleniaopiera-jąsięnadostępnejwiedzy.Potrzebnyjestdotegogruntownyprzeglądnajbardziejadekwatnejliteratury.Wwieluprzypadkachkomentarzere-cenzentówdotyczącejakościodnosząsięgłówniedotejsekcji.Istniejekilkasposobównazorganizowanieprzegląduliteratury,alemożemywy-różnićtrzynajpopularniejszepodejścia: Podziałliteraturynadominująceargumentylubszkołymyślenia:

■Jesttonajbardziejprzydatnewprzypadku,gdytezalubpracadyplomowaopierasięnakonkretnejperspektywieteoretycznej,jakmarksizmczyneoliberalizm.■Trzebawięc napisać krótki akapit,wymieniając odpowiedniepodejścialubszkołymyślenia.■Następnienależyomówićjewprzedstawionejkolejności.■ Niech to literatura prowadzi debatę, nie autor. Na przykład:Chociaż Johnson (2011) twierdzi, że neoliberalizm zwiększa PKB, Hawkins (2013) pokazuje, że taka polityka godzi w klasę średnią, co popiera empirycznymi danymi z Peru.■Należyzakończyćjasnymstwierdzeniem,którepodejściejestpreferowanewartykule.Wybórmusibyćoczywiścieuzasadniony.■Można użyć nagłówków podpozycji do oddzielenia tematówczypodejść,aleniejesttokonieczne.

Tematycznypodziałliteratury:■Jesttonajbardziejprzydatne,gdyautorodnosisiędolukiwźródłach.■Podobniejakwpoprzednimpodejściu,wartozacząćodaka-pituwprowadzającegozakresytematyczne,wedługktórychpo-dzielonoźródła.■ Ten element pracy należy zakończyć sytuując opracowanytekstwjednymzobszarówiokreślającsposób,wjakizasóbźró-dełposzerzasiędziękipublikacjitegoartykułu.

Chronologicznaanalizaźródeł:■Jesttonajbardziejprzydatnepodejściewprzypadku,gdyautorzajmujesięsprawamihistorycznymilubśledziewolucjęproble-muspołecznego.■Wartowięcwypunktować,kiedyiwjakisposóbparadygmatyzostałyprzesunięte,atakżeokreślićjakikierunekdziedzinaprzy-jęłapotejzmianie.■Sekcjęmożnazakończyćstwierdzając,gdziezasobysytuująsięobecnie.

2.

3.

1.

MetodyWydzielanieosobnejsekcjinametodyniejestkoniecznościądlakażde-goartykułuwnaukachspołecznych.Niematakiejpotrzebydlatekstówwyraźnieteoretycznychlubretorycznych.Jednakdokument,którysto-sujepowszechnieznanemetodybadańnaukowych,powinienpoświęcićosobnąsekcjęnaomówieniewybranegopodejściametodologicznego.

Należyupewnićsię,żepytaniabadawczekorelująsięzmetodami.

Warto spróbować przewidzieć pytania lub komentarze, któremogłybypochodzićodktośniezaznajomionegozprowadzonymibada-niami.Wtejsekcjimożnaodrazurozwiaćtewątpliwości.

■ Na przykład, jeśli stosowane są metody jakościowe, trzebajasno określić, jak zbierano uczestników, w jakim środowiskupozyskanodane,a takżeomówićwszelkie inneczynniki,któremogłybymiećwpływnawyniki.■Tepozornedetalesąoczywistedlaautora,aleniebędątakimidlarecenzenta,oileniezostanąwyraźnieopisane.

Uzasadniając projekt i zakres badań warto przytoczyć inneprace,wktórychużywanopodobnychmetod.

1.

2.

3.

Wyniki W tej sekcji unikamy rozważań na temat znaczeniawyników czy ichanalizy.Zamiasttegonależyprzedstawićotrzymanedanewsposóbja-sny i klarowny,pamiętając,żenieznaczące lubnieoczekiwanewynikinadaldoczegośprowadzą iniepowinnosię ichpomijać.Sposób,wjakizaprezentowanowyniki,powinienodwoływaćsiędozastosowanychmetod.

Wynikibadańilościowychkorzystnieprzedstawiająsięwpostacidobrzeprzemyślanejtabeli.

■ Nie trzeba omawiać każdej statystyki. Zamiast tego możnaodesłaćczytelnikadotabeliipodkreślićteaspekty,któresąnaj-bardziejznaczącedlapracy.

Prezentacjawynikówjakościowychmożezkoleiprzyjąćkilkaform:■ Identyfikacjawątków,którepojawiłysiępodczaswywiadów iobserwacji,zorganizowaniedanychwedługtychmotywów.■Uporządkowaniewynikówwedługzadawanychpytań,przed-stawienieodpowiedziwformieakapitów.■Przypisanieuczestnikompseudonimówiodwoływaniesiędonichwtakiwłaśniesposóbprzezcałytekst.

1.

2.

Analiza lub DyskusjaDopiero taczęść tekstuzawieraomówieniedoniosłościnaukowejwy-nikówprzedstawionychwpoprzedniejsekcji.Należywięcpołączyćjezpodstawowąwiedząprzedstawionąwprzeglądzieliteratury.

Autorpowinienprzeprowadzićczytelnikaprzezwyniki,którepotwier-dzająlubpodważajądokonaniawspomnianewomówieniuźródeł,np.:

■ Pozytywny i znaczący związekmiędzy imigracją i wartościąnieruchomości podważa wcześniejsze założenia, zwłaszcza tesugerowaneprzezBrooks(2008)iJones(2001).

Autorpowinien takżepodkreślić,cozrobił inaczejniżpoprzed-nicy,abydojśćdootrzymanychwniosków.Jesttokoniecznezwłaszczawtedy,gdypodważająonepoprzednieosiągnięcia,np.:

■MimożeSmith(2010)odkrył,iżartyściwobszarachmiejskichczęśćswoichdziełrozpowszechniajązapomocąkanałówonline,obecnebadaniawykazały,żeniemożnapowiedziećtegosame-gooartystachzobszarówwiejskich.

Omówićnależywszystkieotrzymanewyniki,nietylkoteistotnedlapostawionejtezy.Wartoteżprzeprowadzićracjonalnądyskusjęnadtym,dlaczegodanywynikjestnieważnylubnieoczekiwany.

Lepiejunikaćstwierdzeńsugerującychprzesadnąpewność,ta-kichjak„Tenwynikudowadnia,że...”lub„Toodkrycieostatecznieunie-ważniadotychczasowedokonania…”Zamiast tegomożnasięgnąćpowyrażeniatypu„sugeruje”lub„wskazuje”,umieszczającswojeustaleniawodpowiedniejpozycjiwzględeminnychbadań.

Dosłownecytowaniewynikównie jestdobrymposunięciemnatymetapie.Celem tejczęści jest rozszerzeniesekcjizwynikami iza-oferowanie pogłębionej analizy ich znaczeniaw szerszym kontekściedostępnychodkryć.

1.

2.

3.

4.

5.

WnioskiPodsumowując tekst należy unikać przeglądu wyników. Oprócz krót-kiegostreszczeniapracypowinnysiętamznaleźćrównieżnastępującepunkty:

Ograniczenia badawcze i sposoby, w jakie mogły one miećwpływnawyniki.

Podkreślenietego,jakprzedstawionapracaopierasięnadoko-naniachinnychnaukowców.

Określenie, co jeszcze należy zrobić w tym obszarze. Najko-rzystniejszą dla autora sytuacją jest prowadzenie sugerowanych dal-szych działańw ramach autorskiego programu badawczego, co dajerealnąszansęnarozszerzeniewnioskówwprzyszłości.Ponadto,jeślibadaniadotycządużegoprojektu,jakchoćbypracydoktorskiejlubha-bilitacyjnej,publikowaniepełnychwynikówwkilku tekstachmożebyćpomocnepodczasjegoopracowywania.

Trzebapamiętaćteżotym,abyniezaskoczyćczytelnikanowymiinformacjamiwostatniejczęściartykułu.

1.

2.

3.

4.

Translations and Proofreading by Native Speakerswww.ecorrector.com