Przemiany ustrojowe i nowe

ideologie

1. Upowszechnienie się systemów

demokratycznych

Na początku XIX w. niewielka część ma pełnie praw

wyborczych

Reszta nie ma praw i zaczyna się buntować – Wiosna

Ludów

Z czasem zmiany; monarchie stawały się monarchiami

konstytucyjnymi lub republikami

Rządy absolutne tam gdzie było zacofanie tj. w Rosji i Turcji

Koniec XIX w. to czas wprowadzania tajnego głosowania

oraz poszerzania praw obywatelskich, wprowadzania

trójpodziału władzy

2. Rozwój partii politycznych

Pierwowzorem była monarchia parlamentarna w

Wielkiej Brytanii oraz Francja w okresie rewolucji

U Brytyjczyków były dwie partie wigów (liberalnych) i

torysów (konserwatywnych); obie były skupione wokół

dworu

U Francuzów były kluby polityczne z wieloma

wyraźnymi różnicami

Pierwsze partie to brytyjska Partia Konserwatywna i

Partia Liberalna – system dwupartyjny; potem do

tego doszła Partia Pracy (połączenie mniejszych partii

socjalistycznych i robotniczych w 1900r.),

We Francji system wielopartyjny, w Niemczech i A-W też

W USA system dwupartyjny

Pojawiają się również partie chłopskie i

nacjonalistyczne i separatystyczne

3. I Międzynarodówka 1864r.

Karol Marks opracował teorię

socjalizmu naukowego

zakładającego walkę klas

kapitalistów i robotników;

proletariusze połączą się,

wywołają

internacjonalistyczną

(międzynarodową) rewolucję,

obalą wyzyskiwaczy i wprowadzą

komunizm

Nury socjalizmu

Louis Blanqui; socjalizm można wprowadzić tylko

siłą; robotnicy są bierni, więc rewolucją powinni się zająć

zawodowi rewolucjoniści

Pierre Proudhon (anarchizm) – państwo to zło i

należy je rozwiązać; w to miejsce miały powstać

lokalne wspólnoty z własnymi samorządami; rządy

powinny same z siebie zrzec się władzy; ideolodzy

anarchizmu to m.in. Michaił Bakunin i książę Piotr

Kropotkin

W 1864 r. powołano

Międzynarodówkę

Socjalistyczną (tzw. I

Międzynarodówkę);

łączyła ruchy robotnicze z

różnych państw

Na czele Karol Marks

4. Komuna Paryska 1871r.

1870 r. we Francji obalono monarchię i wprowadzono republikę (III)

Małe szanse na sukcesy więc zgoda na warunki podyktowane przez Prusy

W wyborach 8 lutego zwycięstwo dla monarchistów, jedynie Paryż był za republiką

Na czele rządu stanął L.A. Thiers, ale w stolicy rządziła Gwardia Narodowa

Thiers nakazuje wojsku odebranie Gwardii artylerii co powoduje walki w Paryżu

Rząd się wycofuje, zostaje powołany Komitet Centralny Gwardii Narodowej z radykalnymi działaczami na czele

Została powołany 90-cio osoby parlament – Komuna Paryża

Chcą walki i zmian społeczno-politycznej Francji

Uchwalono uspołecznienie fabryk równouprawnienie kobiet, laicyzację państwa i szkół, określono płacę minimalną, skrócono dzień pracy, przywrócono rewolucyjny kalendarz jakobiński

Rząd wysyła 120 tyś. żołnierzy do tłumienia komuny

21-28 maja tzw. krwawy tydzień (masakry jednej i drugiej strony) i zdławienie Komuny

Zginęło ok. 900 żołnierzy rządu i ok. 30 tyś. komunardów

5. Partie socjalistyczne, komunistyczne,

chadeckie i nacjonalistyczne (s.220-223)

Partie XIX w.

Socjaldemokracja i komunizm

Nazwa ugrupowania/nurtu Twórcy Poglądy polityczne

Chadecja (chrześcijańska demokracja)

Nazwa ugrupowania/nurtu Twórcy Poglądy polityczne

Nacjonalizm

Nazwa ugrupowania/nurtu Twórcy Poglądy polityczne