Przegląd Uniwersytecki (Wrocław) R.4 Nr 9 (32) listopad 1998 · mgr ANDRZE WITOLJ STANKIEWICD z...

Nr 9 (32)

Rok IV l istopad

1998

Cena 1 zł

ISSN 1425-798X

PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI Pismo Uniwersytetu Wrocławskiego

Profesor Lechosław Latos-Grażyński laureatem prestiżowe] nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskie) fot Jerzy Katarzyński

PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI Numer 9

PERSONALIA

PRACOWNICY NAUKOWI UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO, KTÓRZY PO WYBORACH SAMORZĄDOWYCH

WESZLI w SKŁAD:

• Sejmiku Województwa Dolnoś ląskiego • Rady Miejskiej Wrocławia jako radni prof. L E O N K I E R E S Z Instytutu Nauk Administracyj- dr hab. A N D R Z E J Ł O Ś Z Instytutu Historycznego nych dr KRZYSZTOF NAWOTKA z Instytutu Historycznego prof. FRANCISZEK POŁOMSKI Z Instytutu Historii Pań- dr M I C H A Ł KACZMAREK Z Instytutu Historycznego stwa i Prawa • Rady Powia tu Oleśnickiego jako radny

prof. WŁADYSŁAW D Y N A K , prorektor ds. ogólnych

ORGANIZACJA ROKU AKADEMICKIEGO 1998/1999

Okres zajęć dydaktycznych (semestr z imowy) - 1 października 1998 - 27 stycznia 1999 • Dni rektorskie - 2 listopada 1998 • Ferie zimowe - 23 grudnia 1998 - 31 grudnia 1998 • Sesja egzaminacyjna po semestrze zimowym - 28 stycznia 1999 - 17 lutego 1999 Okres zajęć d y d a k t y c z n y c h ( semestr le tni ) - 18 lutego 1999 - 9 czerwca 1999

• Ferie wiosenne - 2 kwietnia 1999 -7 kwietnia 1999 • Dni rektorskie (Juvenalia) - 13 maja 1999 • Sesja egzaminacyjna po semestrze letnim - 10 czerwca 1999 - 27 czerwca 1999 Sesja egzaminacyjna jes i enna - 13 września 1999 - 25 września 1999

NOMINACJE, HABILITACJE, DOKTORATY, WYRÓŻNIENIA, NAGRODY

• Stanowisko profesora zwyczajnego otrzymali: 1 listopada 1998 r.

prof. dr hab. ZBIGNIEW BAGNIEWSKI W Katedrze Archeologii prof. dr hab. KAZIMIERZ BOBOWSKI W Instytucie Historycznym prof. dr hab. JAN BOĆ W Instytucie Nauk Administracyjnych prof. dr hab. L E C H BOROWIEC W Instytucie Zoologicznym prof. dr hab. TADEUSZ PASZKIEWICZ W Instytucie Fizyki Teoretycznej prof. dr hab. L E C H TYSZKIEWICZ W Instytucie Historycznym

• Tytuł naukowy profesora z rąk Prezydenta RP otrzymał 13 l i s topada 1998r. prof.dr hab STANISŁAW UŁASZEWSKI Z Instytutu Mikrobiologii.

• Stopień doktora habi l i towanego otrzymali: 26 października 1998

dr M A T E U S Z A N T O N I GOLIŃSKI Z Instytutu Historycznego dr habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii, na podstawie pracy Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń - podatnicy - rzemiosło).

dr A N D R Z E J PIGULSKI Z Instytutu Astronomicznego dr habilitowany nauk fizycznych w zakresie astronomii, na podstawie pracy Gwiazdy zmienne w gromadach otwartych i asocjacjach OB.

dr ALEKSANDER M A R E K W O Ź N Y Z Instytutu Filologii Polskiej dr habilitowany nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, na podstawie pracy Bachtin - między marksistowskim dogmatem a formacją prawosławną. Nad studium o Dostojewskim.

2

PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI

• Stopień doktora otrzymali: 31 marca 1998

mgr B A R B A R A M A J C H E R - I W A N O W Z Instytutu Matematycznego dr nauk matematycznych w zakresie matematyki, na podstawie pracy Kardynalne niezmienniki kraty partycji i pewnych krat pokrewnych. Promotor: prof. dr hab. Jacek Cichoń

18 czerwca 1998 mgr A N D R Z E J W I T O L D STANKIEWICZ z Instytutu Botaniki dr nauk biologicznych w zakresie biologii, na podstawie pracy Biogeochemia roślin podłoża bazaltów Gór Kaczawskich i ich Pogórza. Promotor: prof. dr hab. J a n Sarosiek

29 czerwca 1998 mgr B E A T A KACZMARCZYK z Instytutu Filologii Polskiej dr nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, na podstawie pracy Język polski w Kancelarii Królewskiej w pierwszej polowie XVI wieku. Promotor: prof. dr hab. Jerzy Woronczak

22 września 1998 mgr J U L I A N F U R T A K Z Instytutu Fizyki Doświadczalnej dr nauk fizycznych w zakresie fizyki, na podstawie pracy Badanie metodą ultradźwiękową przejść fazowych typu porządek - nieporządek w kryształach: GPI, DMAP, TAAP, DMAGaS, DMACC. Promotor: prof. dr hab. Zbigniew Czapla

28 września 1998 mgr U R S Z U L A B O N T E R z Instytutu Filologii Germańskiej dr nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, na podstawie pracy Die Präsenz des Erotischen im deutschem Roman 1747 - 1787. Promotor: prof. dr hab. Mirosława Czarnecka

13 października 1998 mgr D A R I U S Z D Y B E K z Instytutu Filologii Polskiej dr nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, na podstawie pracy Poczet herbów szlachty Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego Wacława Potockiego. Próba monografii. Promotor: prof. dr hab. Jacek Sokolski

mgr MAŁGORZATA MŁYNARSKA Z Instytutu Filologii Polskiej dr nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, na podstawie pracy Psychostymulacyjne kształtowanie i rozwój mowy u dzieci z zaburzeniami tej funkcji. Promotor: prof. dr hab. J a n Miodek

mgr TOMASZ S M E R E K A Z Instytutu Filologii Polskiej dr nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, na podstawie pracy Wpływ metody psychostymulacyjnej na myślenie i zachowania komunikacyjne dzieci z zaburzeniami mowy. Promotor: prof. dr hab. J a n Miodek

15 października 1998 mgr K O N R A D H A L U P K A Z Instytutu Zoologicznego dr nauk biologicznych w zakresie biologii, na podstawie pracy Drapieżnictwo gniazdowe u ptaków: mechanizmy i trendy ewolucyjne. Promotor: prof. dr hab. Andrzej Dyrcz

mgr D A R I U S Z JÓZEFIAK Z Instytutu Nauk Geologicznych dr nauk o Ziemi w zakresie geologii, na odstawie pracy Ewolucja metamorficzna łupków łyszczykowych okolic Kamieńca Ząbkowickiego. Promotor: dr hab. Jacek Puziewicz

• Fundacja na rzecz Nauki Polskiej po raz siódmy przyznała doroczne nagrody wybitnym naukowcom. Wyróżnienie to jest uznawane za najbardziej prestiżową nagrodę naukową w Polsce. Jego wysokość w 1998 roku wynosi 40 tys. zł. Laureatami nagrody FNP '98 zostali: • w dziedzinie nauk ścisłych

Numer 9 3

4 PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI

prof. LECHOSŁAW LATOS-GRAŻYŃSKI Z Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, za badania nad porfi-rynami i metaloporfirynami o szczególnej strukturze molekularnej i elektronowej; • w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych prof. JANUSZ S O N D E L Z Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, za Słownik łacińsko-polski dla pra-wników i historyków- dzieło pomnażające wiedzę o łacińskich źródłach kultury duchowej Polaków; • w dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych prof. ANDRZEJ SZCZEKLIK z I I Katedry Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloń-skiego, za wykrycie mechanizmu przeciwzakrzepowego działania aspiryny oraz badania nad patogenezą i metodami leczenia astmy oskrzelowej indukowanej aspiryną; • w dziedzinie nauk technicznych prof. LESZEK STOCH Z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, za wyjaśnienie zjawiska wielostadialnej krystalizacji materia-łów szklistych i opracowanie na tej podstawie niekonwencjonalnych szkieł do zastosowań proekologicz-nych. Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 5 grudnia br. na Zamku Królewskim w Warszawie. • Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za wybitny dorobek naukowy otrzymał prof. KAZIMIERZ U R B A N I K Z

Wydziału Matematyki i Informatyki, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, były rektor Uniwersy-tetu Wrocławskiego, obecnie kierownik Zakładu Teorii Prawdopodobieństwa. • Nagroda Rady Fundacji dla Uniwersytetu Wrocławskiego za rok 1 9 9 7 przyznana została prof. JANOWI

MOZRZYMASOWI za wybitny wkład w rozwój naszej Uczelni i nauki.. • Nagrodę zespołową Ministerstwa Edukacji Narodowej za współautorstwo podręcznika Pedagogika specjalna otrzymała prof. J O A N N A KRUK-LASOCKA Z Instytutu Pedagogiki. • W gronie siedmiu najlepszych absolwentów szkół wyższych w kraju nagrodzonych przez firmę Procter & Gamble nagrodą w wysokości 1 0 tys. zł znalazł się WOJCIECH ROGALA , student Uniwersytetu Wrocław-skiego.

KRONIKA

• 28 sierpnia '98 w Kolegium Europejskim w Na-tolinie odbyło się spotkanie z premierem Wspólnoty Flamandzkiej Lucern van den Brande. W trakcie spotkania prezentowano polsko-flamandzkie projek-ty współpracy na płaszczyźnie ekonomicznej, kul-turalnej i naukowej. Ze strony naszej uczelni w spo-tkaniu uczestniczył prof. Stefan Kiedroń, kierow-nik Katedry Filologii Niderlandzkiej. Katedra ucze-stniczy w wymianie z jedną z flamandzkich izb han-dlowych w zakresie staży studenckich. • W dniach 8-10 października '98 Uniwersytet Wrocławski odwiedził prof. Rudolf Hrbek z Institut für Politikwissenschaft Uniwersytetu w Tybindze, rzecznik Koła Roboczego Integracji Europejskiej w Bonn oraz dr Albrecht Kroymann, landrat Tybingi. Delegacja z Tybingi została przyjęta przez JM Rek-tora, prof. Romana Dudę, i w jego obecności przeka-zała na ręce dyrektora Biblioteki UWr. dr Andrzeja Ładomirskiego oraz mgr Anieli Kolbuszewskiej, ku-stosza zbiorów Biblioteki na Piasku, dwa czeki na łączną sumę 10.050 DM. Suma ta po części została zebrana przez członków Rotary Club okręgu Tybin-ga-Reutlingen, po części zaś została przekazana przez gminę miejską Tybinga. Prof. Hrbek podkre-ślił, że dar jest wyrazem solidarności europejskiej, a w szczególności społeczności uniwersyteckiego mia-sta Tybingi ze społecznością uniwersytecką Wrocła-wia. Jest też pokłosiem współpracy naukowo-badaw-czej prof. Gerda Meyera z Tybingi i prof. Wiesława

Bokajły z Instytutu Politologii UWr. Na uroczysto-ści wręczenia daru z Tybingi obecni byli: prof. An-drzej Jabłoński, prodziekan Wydziału Nauk Społecz-nych, prof. Teresa Łoś-Nowak oraz prof. Wiesław Bokajło. Po uroczystości prof. Hrbek wygłosił w In-stytucie Politologii wykład na temat polityki regio-nalnej i strukturalnej Unii Europejskiej. Następne-go dnia goście zapoznali się ze zbiorami Biblioteki Uniwersyteckiej i stanem ich zniszczenia przez po-wódź. • 14 października '98 w sali Senatu obradowała Rada Regionalna Uniwersytetu Wrocławskiego. Członkowie Rady wysłuchali informacji JM Rekto-ra prof. Romana Dudy o sukcesie Festiwalu Nauki '98, o tegorocznej rekrutacji, o wniosku Papieskiego Fakultetu Teologicznego dotyczącym powołania na Uniwersytecie wydziału teologicznego oraz o plano-wanych inwestycjach Uczelni. Został powołany Komitet Organizacyjny Jubileuszu 300-lecia Uni-wersytetu złożony z członków Rady Regionalnej Uniwersytetu Wrocławskiego. • 16 października '98 w Auli Leopoldyńskiej w dyskusji podiumowej na temat "Niemcy i Polacy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa", pod przewo-dnictwem prof. Hansa-Adolfa Jacobsena z Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, dokonano bilansu pierwszego dziesięciolecia 1989-1998 w stosunkach polsko-niemieckich. Współtwórca pojednania naro-dów niemieckiego i polskiego, były premier Tade-

Numer 9

Numer 9 PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI 5

usz Mazowiecki, stwierdził, że bilans generalny sto-sunków obu narodów jest pozytywny we współpra-cy gospodarczej, naukowej, społecznej, rozwoju eu-roregionów i współpracy przygranicznej, a także w polityce międzynarodowej i współbrzmieniu polity-ki polskiej i niemieckiej oraz w poparciu naszych dążeń, aby Polska stała się członkiem NATO. Hans Koschnick, były burmistrz Bremy, stwierdził, że "w polityce liczy się tylko interes, a nasz interes to do-bre stosunki z Polską". Andrzej Grajewski z Funda-cji Współpracy Polsko-Niemieckiej powiedział, że Polska, jako człon Środkowej Europy, jest najistot-niejszym czynnikiem dla dialogu polsko-niemieckie-go. Konferencję zorganizował Instytut Zachodni w Poznaniu wraz z Bundesinstitut für ostwissenscha-ftliche und internationale Studien z Kolonii. • 17 października '98 w Katolickim Uniwersyte-cie Lubelskim odbyło się spotkanie Konferencji Rek-torów Uniwersytetów Polskich. Rektorzy wysłuchali informacji o pracach Uniwersyteckiej Komisji Akre-dytacyjnej. Przedyskutowali problem funkcjonowa-nia akademickiej opieki zdrowotnej w kontekście przeprowadzanych reform systemu ubezpieczenia zdrowotnego i służby zdrowia w Polsce. Rektorzy podzielili się swoimi doświadczeniami w zakresie tworzenia wydziałów teologicznych na Uniwersyte-tach. Rektor Uniwersytetu Adama Mickiewicza po-informował, że wydział teologiczny jest w Uczelni w trakcie powoływania. Senat Uniwersytetu w Bia-łymstoku podjął uchwałę dotyczącą otwarcia katedr Teologii Katolickiej i Teologii Prawosławnej. O ini-cjatywach powołania wydziałów teologicznych po-informowali także rektorzy Uniwersytetu Łódzkie-go, Wrocławskiego, Śląskiego oraz Uniwersytetu Mi-kołaja Kopernika w Toruniu. Pięcioletnią historię Wydziału Teologii Uniwersytetu Opolskiego przed-stawił prof. S. Nicieja. Konferencja wystosowała list gratulacyjny do Ojca Świętego z okazji dwudziesto-lecia Pontyfikatu, (p.str. 21) Członkowie Konferen-cji uczestniczyli w uroczystej inauguracji roku aka-demickiego w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. • 22 października '98 JM Rektor, prof. Roman Duda, uczestniczył w konferencji "Edukacja liberal-na", zorganizowanej w Budapeszcie. • 22 października '98 we wrocławskim ratuszu otwarta została wystawa Śląsk - Niderlandy, Zloty Wiek 1550-1650 w 350-tą rocznicę Pokoju Westfal-skiego. Wystawa zaprezentowała Śląsk doby Rene-sansu, kiedy nastąpiło odrodzenie się nauk i sztuk po "wiekach średnich". Śląsk w owym czasie zyskał duże znaczenie polityczne, a jego stolica - Wrocław -zdobyła status metropolii formatu europejskiego. Ramy czasowe wystawy wyznaczyły umownie daty stulecia 1550-1650. Wcześniej w 1540r. urodził się Thomas Rehdiger, fundator Biblioteki Rehdigerań-skiej, czyli dzisiejszej Biblioteki Uniwersyteckiej, z której przebogatych zbiorów pochodzą eksponaty po-kazane na tej wystawie. Związki pomiędzy Śląskiem a Niderlandami w Złotym Wieku były bardzo in-

tensywne, a zaprezentowane na wystawie unikalne druki, rękopisy i ryciny pochodzące ze zbiorów Bi-blioteki Uniwersyteckiej, a także zdjęcia, są świa-dectwem jednego z ciekawszych rozdziałów historii Śląska. Wystawa zorganizowana wspólnie przez prof. Stefana Kiedronia, kierującego Katedrą Filo-logii Niderlandzkiej UWr. i Patrycję Poniatowską z Instytutu Filologii Angielskiej UWr. została wydat-nie wsparta finansowo przez Ambasadę Królestwa Niderlandów w Warszawie, Konsulat Generalny Re-publiki Federalnej Niemiec we Wrocławiu i Nider-landzką Unię Językową z siedzibą w Hadze. Wysta-wa potrwa do 29 listopada 1998r. • 28 października '98 JM Rektor, prof. Roman Duda, uczestniczył w Międzyborzu w posiedzeniu Dolnośląskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalne-go pod patronatem Krajowej Rady Kultury. Spotka-nie połączone było z 20-leciem powołania Towarzy-stwa Miłośników Międzyborza. Wykład "Z przeszło-ści Międzyborza" wygłosił prof. Janusz B. Albin z Instytutu Nauk Politycznych UWr. • 29 października'98 we wrocławskim ratuszu otwarta została wystawa "Polski Paryż", prezentu-jąca malarstwo polskie z lp;ekcji Wojciecha Fibaka. • 6 listopada '98 w Oratorium Marianum UWr. pod patronatem wojewody wrocławskiego, Witolda Krochmala, JM Rektora UWr. prof. Romana Dudy i dyrektora Instytutu Historycznego prof. Wojciecha Wrzesińskiego odbyła się sesja naukowa poświęco-na obchodom 80-lecia niepodległości Państwa Pol-skiego. Referaty wygłosili kolejno prof. Wojciech Wrzesiński, prof. Włodzimierz Suleja, prof. Teresa Kulak, dr Adolf Juzwenko, dr hab. Krzysztof Ka-walec, dr J an Kęsik, prof. Andrzej Zawada i dr Wal-demar Okoń. Tematyka referatów to: logika historii czy przełomu (1918-1989), spory historiograficzne o odzyskanie niepodległości, postawy Polaków u pro-gu odzyskanej w 1918 roku niepodległości (między euforią wolności a przeczuciem narodowej katastro-fy), walki o miejsce na mapie Europy (Druga Rzecz-pospolita), Polska jako państwo "wielkie", wojsko w drugiej Rzeczypospolitej, l i teratura przed "odzyska-nym śmietnikiem" i polskie malarstwo historyczne w obliczu problemu niepodległości. • 9 listopada '98 w naszej Uczelni przebywał z wizytą ambasador Niemiec dr Johannes Bauch. Spo-tkał się z JM Rektorem i wygłosił wykład w Insty-tucie Filologii Germańskiej pt. Deutsch - Polnische Beziehungen - aktueller Stand. • 11 listopada '98 w ramach obchodów Święta Niepodległości JM Rektor uczestniczył we Mszy św. w Kościele Garnizonowym oraz w uroczystej odpra-wie wart. Uroczystości zakończył koncert symfonicz-ny w Filharmonii Wrocławskiej, poświęcony 50. Rocznicy Odzyskania Niepodległości.


Dr Andrzej Ładomirski, dyrektor Biblioteki Uniwersy-teckiej, podziwia skarby niderlandy styczne

W dyskusji panelowej "Polacy na drodze do partner-skiego sąsiedztwa" uczestniczyli od lewej: Klaus Zie-mer, Hans Koschnick, b. burmistrz Bremy, Ryszard Zembaczyński, wojewoda opolski, powyżej od lewej:

prof. Dorota Simonides, senator, Tadeusz Mazowiecki, poseł, b. premier RP i Andrzej Grajewski z Fundacji

Współpracy Polsko-Niemieckiej

Prof. Wojciech Wrzesiński wygłasza wykład pt. "Logika historii czy przełomu 1918-1989" w czasie sesji nauko-wej poświęconej obchodom 80-lecia niepodległości Pań-stwa Polskiego. Przy stole prezydialnym od lewej: prof.

Marek Czapliński, JM Rektor prof. Roman Duda i woje-woda wrocławski Witold Krochmal

Z OBRAD

21 października 1998r. Obradom przewodniczył JM Rektor, prof. Roman Duda, który wręczył akty mianowania na stanowi-sko profesora.

* * *

W części roboczej Senat przyjął wniosek doty-czący: • mianowania na stanowisko profesora zwyczaj-nego • prof. dr hab. PAWŁA B A N A S I A W Katedrze Kulturo-znawstwa • mianowania na stanowisko profesora nadzwy-czajnego na stałe • prof. dr hab. A N D R Z E J A ZAWADY W Instytucie Filo-logii Polskiej • mianowania na stanowisko profesora na pięć lat • dr hab. J A N I N Y K U D U K - J A W O R S K I E J W Zakładzie Chemii dla Przyrodników

SENATU

• dr hab. F E L I K S A PRZYBYLAKA W Instytucie Filologii Germańskiej • dr hab. M A R I I STRAŚ-ROMANOWSKIEJ W Instytucie Psychologii • dr hab. M A R I A N A U R S E L A W Instytucie Filologii Polskiej • uzupełnienia składu Komisji do przygotowania wniosku w sprawie utworzenia Wydziału Teologicz-nego w Uniwersytecie Wrocławskim o przewodni-czącego senackiej Komisji Finansów, prof. dr hab. JERZEGO JAKIMCA

• uzupełnienia składu senackiej Komisji Dyscy-plinarnej dla Studentów o studentkę J O A N N Ę K O Ł O -

MUCZAK - IV rok prawa i Odwoławczej Komisji Dys-cyplinarnej dla Studentów o studenta W O J C I E C H A

RÓŻAŃSKIEGO - III rok prawa. • wymiaru pensum dydaktycznego w roku akade-mickim 1998/99 • stawek opłat za godziny ponadwymiarowe w

Numer 9

Prof. Stefan Kiedroń w rozmowie z premierem Wspól-noty Flamandzkiej Lucern van den Brande

Numer 9 7 PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI

roku akademickim 1998/99 • utworzenia studiów licencjackich na filologii polskiej • restrukturyzacji Działu Nadzoru Technicznego Senat wys łuchał • informacji o przetargu na nabycie nieruchomo-ści przy ul. Kuźniczej 29 a,b.

SPROSTOWANIE W "Przeglądzie Uniwersyteckim" nr 8/31 w tabeli nr 3 na str. 10 błędnie podano kwotę deficytu Uniwersytetu Wro-

cławskiego za rok 1997.Czytelników przepraszamy za pomyłkę i publikujemy tabelę nr 3 poprawioną. Redakcja

Tabela 3. Deficyt środków obrotowych

Senat podjął uchwałę o nabyciu nieruchomości przy ul. Kuźniczej 29a i przy ul. Kuźniczej 29b.

Przedstawicielem Wydziału Matematyki i Informa-tyki w Senacie UWr. został prof. Leszek Pacholski z Instytutu Informatyki.

Rok 1994 1995 1996 1997

Deficyt w tysiącach zł. 13.645,9 9.024,2 8.751,7 7.772,2

PROFESOR LECHOSŁAW LATOS-GRAŻYŃSKI LAUREATEM PRESTIŻOWEJ NAGRODY FUNDACJI

NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ DEWIZA FNP:

Wspierać tylko najlep-szych, aby mogli stać się jeszcze lepsi

Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej uhono-rowała profesora zwy-czajnego Lechosława Latos-Grażyńskiego z Wydziału Chemii Uni-wersy te tu Wrocław-skiego prestiżową na-

grodą za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk ści-słych, ze wskazaniem na badania nad porfirynami i metaloporfirynami o szczególnej strukturze mole-kularnej i elektronowej. Spośród 16 dotychczaso-wych laureatów Nagrody FNP po raz drugi wyróż-

Porfiryna to związek chemiczny, który w przyrodzie znajdujemy w hemoglobinie i chlorofilu. Porfiryny w he-moglobinie występują jako kompleks żelazo-hem, który pozwala na oddychanie i aktywację tlenu, a także na transport elektronów. Obecnie sięga się po porfiryny w leczeniu nowotworów, w tzw. terapii fotodynamicznej, a także próbuje się zastosować je jako molekularne ele-menty elektroniczne.

Tetrafenvloporfirvna to związek chemiczny znany w chemii od sześćdziesięciu lat. Otrzymał go Paul Ro-themund i od tej pory rozpoczęła się jego kariera jako podstawowego liganda w chemii koordynacyjnej meta-loporfiryn.

Karbaporfiryna. odkryta przez prof. Latos-Grażyń-skiego wraz z dr hab. Piotrem Chmielewskim i dr Kry-styną Rachlewicz, nazwana "odwróconą porfiryną", jest izomerem porfiryny czyli tetrafenyloporfiryną, w której jeden z atomów azotu wymienił się miejscem z atomem węgla. Jest to mutant, który powstał w procesie synte-zy kondensacji Rothemunda.

niono chemika. Profesor Lechosław Latos-Grażyński pracuje na

Uniwersytecie Wrocławskim od 24 lat. Kieruje ze-społem Chemii Porfiryn i Metaloporfiryn na Wydzia-le Chemii. Należy do pierwszej dziesiątki polskich chemików pracujących w Polsce, najczęściej cytowa-nych w literaturze światowej.

Dorobek naukowy stawia go w rzędzie między-narodowo uznanych badaczy w dziedzinie chemii bionieorganicznej, w szczególności chemii metalo-porfiryn w powiązaniu z ich biochemicznymi funk-cjami.

W badaniach nad porfirynami, które budzą duże zainteresowanie za granicą, prof. Latos-Grażyński posługuje się metodą jądrowego rezonansu magne-tycznego, pozwalającą wnikać w głąb badanych struktur.

Tetratoluyloporfiryna (TTPH2)

"Odwrócona poryfiryna, w której w porównaniu z TTPH2 nastąpiła zmiana pozycji jednego atomu azotu i jednego atomu węgla

PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI Numer 9

ROZMOWA Z PROFESOREM LECHOSŁAWEM LATOS-GRAŻYŃSKIM KIEROWNIKIEM ZAKŁADU PODSTAW CHEMII

Efektem 4-letniej pracy badawczej pana profesora jest karbaporfiryna, zwana "od-wróconą porfiryną". Jak doszło do jej odkry-cia? • W procesach syntezy heteroporfiryn stwierdzili-śmy we współpracy z dr. hab. Piotrem Chmielew-skim i dr Krystyną Rachlewicz, że w niezależnych procesach otrzymujemy ten sam związek o dosyć nie-codziennym widmie INMR i widmie w spektrosko-pii elektronowej. Po skoncentrowaniu uwagi na tym nowym połączeniu okazało się, że posiada on taką samą masę cząsteczkową, jak bardzo dobrze nam znana tetrafenyloporfiryna, natomiast zupełnie inne właściwości. To był element szczęśliwego przypad-ku. Celem badań nie było otrzymanie karbaporfiry-ny, natomiast fakt, że byliśmy przygotowaniu do poszukania nowych porfiryn, w których faktycznie dążyliśmy do zastąpienia atomu azotu, ale innym atomem, takim jak tlen czy siarka, pozwolił nam być wystarczająco przygotowanym, zarówno pod względem aparaturowym, jak i chemicznym, by tego typu związek zidentyfikować.

Jaki zespół łudzi towarzyszył panu profe-sorowi w drodze do sukcesu? • Nagroda FNP została przyznana za szereg prac w dziedzinie metaloporfiryn, również za dosyć głę-boko rozwijane w moim zespole badania dotyczące form wysokoutlenionych żelazoporfiryn, prowadzo-nych m.in. z dr Krystyną Rachlewicz oraz prac, w których staraliśmy się zrozumieć wpływ podstaw-ników na strukturę elektronową, prowadzonych z dr. Jackiem Wojaczyńskim, gdzie jako nieoczekiwa-na nagroda przyszła do nas struktura tzw. cyklicz-nego trimeru porfiryny. Ze względów ważności i este-tyki jest to bardzo duże osiągnięcie w dziedzinie chemii polimetaloporfiryn. Tematyka, którą się zaj-mujemy jest znacznie szersza. Niewątpliwie w che-mii nie pracuje się samemu. I gdybym miał powie-dzieć o zespole współpracującym ze mną, to jest to zespół ludzi, z którymi mam przyjemność pracować od wielu lat. Jest to grupa utalentowanych i bardzo dobrze umotywowanych naukowców, którzy poświę-cili swój czas i talent, aby to otrzymać.

Badania nad porfirynami wzbudziły zain-teresowanie za granicą. Jest pan profesor tam znany. Wiem, ie od 20 łat współpracuje pan z Uniwersytetem Kalifornijskim w Davis w USA. • Dwudziestoletnia współpraca z Uniwersytetem Kalifornijskim jest ewenementem w naszej społecz-ności porfirynowej, bo udało nam się utrzymać żywą współpracę i mamy dosyć dużą liczbę publikacji, w tym 18 w "Journal of the American Chemical Socie-ty". Część moich pracowników była tam również w ostatnich kilku latach na krótkim pobycie. Muszę wymienić tu swojego kolegę prof. Alana Balcha,

prowadzącego grupę badawczą na Uniwersytecie Ka-lifornijskim w Davis, z którym współpracuję. Jest to trzeci podtemat, który wchodzi w zakres nagro-dy. Otóż interesuje mnie i moją grupę problem, co się dzieje z porfiryną i żelazoporfiryną, kiedy nam już nie jest potrzebna, jak jest wyrzucana z organi-zmu. Jest to poważny proces katalizowany przez oksydazę hemową. Przykładem na to jest siniak powstający po uderzeniu, który pokazuje, że zaszła chemia rozkładu hemu do prostszych związków, szybko i bardzo wydajnie.

Jakie wyzwania zechce pan profesor pod-jąć w najbliższej przyszłości? • Nagroda "przyszła" w jakimś momencie, nie była celem ani środkiem badań - tylko się zdarzyła. Jesteśmy cały czas w tym samym nurcie badań, tzn. zajmujemy się trzema podstawowymi tematami: he-teroporfirynami, w zakres których wchodzi karba-porfiryna, wysokoutlenionymi formami żelazoporfi-ryn, będącymi modelami stanów faktywnych hemo-proteidów i procesami degradacji hemu. To jest to, co kontynuujemy, co jest interesujące. Nasza praca o karbaporfirynie, zwanej "odwróconą porfiryną", która ukazała się równolegle z pracą japońską z tego samego tematu, spowodowała wzrost zainteresowa-nia chemików-organików syntezą analogicznych układów. Pojawił się trend w chemii organicznej, który buduje nowe ligandy. Z naszego punktu wi-dzenia jest to o tyle dobrze, że mamy tę matrycę z węglem w centrum koordynacji, w którą możemy wprowadzić, mam nadzieję, bardzo interesującą chemię koordynacyjną, metaloorganiczną, czyli taką, której nie można było obserwować w innych ukła-dach. A po trzecie - to nie wszystkie plany badaw-cze od razu się zdradza. Konkurencja nie śpi.

Dziękuję bardzo za rozmowę. Rozmawiała Kazimiera Dąbrowska.

Zespół Chemii Metaloporfiryn prof. Lechosława Latos-Grażyńskiego, od lewej: mgr Ewa Pacholska, Jean-Pier-re Simoneto (CEA Grenoble), Marcin Stępień (magi-strant), dr Stanisław Wołowiec, dr hab. Piotr J. Chmie-lewski, dr Jacek Woj aczyński, prof. Lechosław Latoś Gra-żyński, dr Krystyna Rachlewicz, dr Ludmiła Szterenberg

8

PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI 9

Prof. Lechosław Latos-Grażyński urodził się 7 kwietnia 1951 roku w Szczecinie. Liceum Ogólno-kształcące ukończył w Żaganiu. Jes t laureatem Olimpiady Chemicznej. Studia chemiczne i dotych-czasową karierę naukowa związał z Uniwersytetem Wrocławskim.

Doktorat uzyskał w 1978 roku na podstawie roz-prawy Jądrowy rezonans magnetyczny w badaniu układów jon metalu CO (II), Hg (II), N (II), wyko-nanej pod kierunkiem prof. Bogusławy Jeżowskiej-Trzebiatowskiej.

Stopień doktora habilitowanego otrzymał w 1986 roku po przedstawieniu rozprawy zatytułowanej:

Jądrowy rezonans magnetyczny metaloporfiryn. Modele spektroskopowe hemoproteidów.

Po habilitacji przedmiotem zainteresowań nau-kowych prof. Latos-Grażyńskiego była chemia po-rfiryn oraz zastosowanie jądrowego rezonansu ma-gnetycznego (NMR) w badaniach molekuł parama-gnetycznych. Do osiągnięć profesora należą prace dotyczące procesów utleniania i aktywacji tlenu mo-lekularnego z udziałem metaloporfiryn, procesy de-gradacji hemu, chemii koordynacyjnej heteroporfi-ryn oraz wyjątkowo rzadkich kompleksów niklu (I) i niklu (III). Prace te są wysoko oceniane w literatu-rze światowej i cytowane przez grupy badawcze.

PROFESOR KAZIMIERZ URBANIK NAGRODZONY ZA WY-BITNY DOROBEK NAUKOWY

Jedną z pięciu Nagród Pre-zesa Rady Ministrów otrzymał wybitny uniwersytecki mate-matyk, profesor Kazimierz Urbanik, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk. Na-grodzony został za wybitny dorobek naukowy. Największe osiągnięcia, które zdobyły mu u z n a n i e międzynarodowe, uzyskał w dziedzinie rachun-

ku prawdopodobieństwa. Jest autorem ponad 200 prac z rachunku prawdopodobieństwa, analizy ma-tematycznej, mechaniki kwantowej i innych. Od początku studiów wykazywał bardzo rozległe zain-teresowania różnymi dziedzinami matematyki i na-ukami pokrewnymi.

Profesor Kazimierz Urbanik należy do trzeciego pokolenia wrocławskich matematyków. Seniorami środowiska byli: Hugo Steinhaus, Władysław Sle-bodziński, Bronisław Knaster. Reprezentanci na-stępnego pokolenia rozpoczynali pracę przed II woj-ną światową. Byli to: Edward Marczewski, Stani-sław Hartman, Jerzy Słupecki i Julian Perkal. W Archipelagu nauki * czytamy:

"I wreszcie pokolenie trzecie. Profesorowie, którzy dopiero po wojnie zaczynali kompletować podpisy we własnych indeksach. O nich to przecież zgodna opinia ich wychowawców, teraz już starszych kole-gów, głosi, że decydują o wysokiej pozycji Wrocła-wia w matematyce polskiej i światowej.

Czesław Ryll-Nardzewski, matematyk o umyśle niezwykle przenikliwym, wszechstronnych zainte-resowaniach i wyjątkowej wprost erudycji, ogarnia-jącej twórczo wszystkie dyscypliny matematyczne (...)

Niewiele odeń młodszy Kazimierz Urbanik

*Ignacy Rutkiewicz: "Archipelag nauki", Zakład Narodo-wy im. Ossolińskich, 1966)

odznaczający się podobną wszechstronnością. Jego specjalnością jest rachunek prawdopodobieństwa i probabilistyka. Jest w niej współtwórcą nowego dzia-łu teorii procesów stochastycznych. Ale pracuje rów-nież, i ma świetne rezultaty, w kilku innych dyscy-plinach matematycznych, a nawet i w fizyce teore-tycznej. Probabiliści uważają go za probabilistę, za-praszają na wszystkie bodaj konferencje probabili-styczne, jakie tylko odbywają się gdziekolwiek w świecie. Algebraikom imponują jego wyniki w alge-brze (...) Obdarzony talentem wybitnym i oryginal-nym, pracuje niezwykle systematycznie. Lista pu-blikacji opatrzonych jego nazwiskiem sięga dziewięć-dziesięciu, co mogłoby być pięknym dorobkiem ca-łego życia matematyka, a nie kogoś, kto liczy dopie-ro trzydzieści sześć lat, choć już od dwu lat jest pro-fesorem zwyczajnym Uniwersytetu, którego był stu-dentem od pierwszego roku studiów rozpoczętych w 1948 roku. A od 1965 roku jest także członkiem Polskiej Akademii Nauk (...).

Ryll-Nardzewski i Urbanik, obaj doskonale zna-ni w czołowych ośrodkach matematyki w świecie, należą do najczęściej zapraszanych za granicą ma-tematyków polskich. Tb charakterystyczna miara ich naukowej reputacji na zewnątrz. A w środowisku ich po-zycję określa - nie-mal symbolicznie -wspólne prowadze-nie k o n s e r w a t o -rium w uniwersy-teckim Instytucie Matematycznym, które przed nimi prowadzili, także wspólnie, ich mi-strzowie, profeso-rowie Steinhaus i Marczewski".

NAGRODA PRL-ZESA RADY MINISTRÓW

Numer 9


ROZMOWA Z PROFESOREM KAZIMIERZEM URBANIKIEM KIEROWNIKIEM ZAKŁADU TEORII PRAWDOPODOBIEŃSTWA

Był pan profesor prekursorem kierunku ba-dawczego, który wykazywał możliwości nowo-czesnych metod analizy matematycznej w za-stosowaniu do aktualnej problematyki fizyki teoretycznej. Jakie były wyniki tych badań? • Zajmowałem się głownie tak zwanym niekomu-tatywnym rachunkiem prawdopodobieństwa, to jest probabilistycznym modelem fizyki kwantowej. I w ten sposób poprzez badanie klasycznych zagadnień granicznych, dochodziłem do pewnych wniosków, które miały lub mogły mieć interpretację fizyczną. Te moje wyniki, które raczej były na marginesie moich głównych zainteresowań, dotyczyły ekspan-sji rachunku prawdopodobieństwa na tereny fizyki.

Jako jeden z pierwszych matematyków za-interesował się pan profesor podstawami me-chaniki kwantowej. Proszę o tym opowiedzieć • Myślę, że każdy matematyk znajduje dla siebie pewne poletko doświadczalne, leżące poza matema-tyką, na którym to poletku chce sprawdzać swoje metody i pomysły matematyczne. Dawniej takim wdzięcznym poletkiem była klasyczna mechanika newtonowska, a dzisiaj z natury rzeczy fizyka kwan-towa. Niektórzy zamiast fizyki wybierają sobie eko-nomię, czy jakieś zagadnienia finansowe, też obe-cnie bardzo ważne i modne. Dla mnie dobrym polet-kiem doświadczalnym dla dziedziny którą uprawia-łem, była i jest mechanika kwantowa.

Wiele uwagi w ciągu swojej działalności na-ukowej poświęcił pan profesor teorii procesów stochastycznych. Proszę przybliżyć tego typu zagadnienia probabilistyczne. • Procesy stochastyczne opisują matematycznie zjawiska przebiegające w czasie, stąd ten człon na-zwy - proces. To się dzieje w czasie. A jednocześnie motorem rozwoju tego zjawiska są przyczyny przy-padkowe. Stąd mówi się proces przypadkowy, loso-wy czy proces stochastyczny; to są synonimy tej sa-mej nazwy. W całym świecie mamy do czynienia z procesami stochastycznymi, bo żyjemy i wszystko dzieje się w czasie, a większość zdarzeń, większość zjawisk ulega jak nie impulsom losowych, to jakimś zakłóceniom losowym. W ruchu mamy do czynienia ze zderzeniami losowymi, wypadkami losowymi, itd. Można powiedzieć, że świat nas otaczający jest na-szpikowany procesami stochastycznymi. Sam jest

procesem stochastycznym, dlatego tematyki do ba-dań nigdy nie zabraknie.

Nowoczesna algebra to także przedmiot badań pana profesora, jako dziedzina stojąca w cen-trum zainteresowań współczesnej matematy-ki. Na czym polega jej nowoczesność? • Matematyka, zresztą jak i inne nauki, rozwija się. Pewne dziedziny nadają jej decydujący ton, inne idą na boczny tor - przycichają, by później po iluś latach, czasem po wielu latach, wyjść na pierwszy front. Otóż ja żyję w okresie, kiedy metody algebra-iczne opanowały wiele dziedzin matematyki. For-malizm metod matematycznych, algorytmy algebra-iczne - wszędzie są spotykane. Nie tylko rozwój elek-tronicznej techniki obliczeniowej, rozwój informa-tyki, sprzyja temu. Ale także inne przyczyny mate-matyczne, głębsze, powodują, że dzisiaj rola alge-bry jest bardzo wysoka. A przecież w wieku XIX rola geometrii była bardzo wysoka. Całą matematykę geometryzowało się i metody geometryczne domi-nowały w matematyce. Teraz algebra zajęła to miej-sce, a za ileś lat może jakaś inna dziedzina wyjdzie na pierwsze miejsce i będzie dyktować swoje spoj-rzenie, swoje metody, pozostałym działom matema-tyki. To jest rozwój, tu nie ma żadnych mistycznych przyczyn.

Czy rachunek prawdopodobieństwa jest pańską ulubioną dziedziną? • Czasem się zastanawiam, czy rachunek praw-dopodobieństwa jest moją ulubioną dziedziną. Mogę powiedzieć, że tak, z tym że w tym rachunku praw-dopodobieństwa stosuję metody różnych działów ma-tematyki. I działu algebry, metody analityczne, w szczególności metody tak zwanej analizy funkcjo-nalnej. Powiedziałbym, że jest to bardzo owocne i skuteczne. Uzyskuje się często nieoczekiwane wy-niki, stosując metody sąsiednich dyscyplin, adaptu-jąc te metody, przystosowując do badania. Ma się takie nie rutynowe, inne spojrzenie na zagadnie-nie. I to pozwala nie tylko rozwiązać zagadnienia, ale może nawet jego inne aspekty uchwycić. Więc to się staram robić.

Dziękuję bardzo panu profesorowi za roz-mowę.

Rozmawiała Kazimiera Dąbrowska.

Profesor zwyczajny Kazimierz Urbanik urodził się 5 lutego 1930 roku w Krzemieńcu. Po wojnie wraz z rodzicami osiedlił się w Brzegu, gdzie w 1948 roku ukończył liceum ogólnokształcące. Studia na Wydzia-le Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu i Po-litechniki we Wrocławiu ukończył w 1952 roku. W

Uniwersytecie Wrocławskim pracuje od 1950 roku, gdzie przeszedł wszystkie szczeble kariery nauko-wej od zastępcy asystenta do profesora zwyczajne-go i członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk.

W latach 1962-1966 był prorektorem, a w latach 1975-1981 rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego.

Numer 9


W latach 1967-1996 pełnił funkcję dyrektora Insty-tutu Matematycznego, z przerwą na kadencję rek-torską, a obecnie kieruje Zakładem Teorii Prawdo-podobieństwa. W latach 1971-1977 był przewodni-czącym Oddziału Wrocławskiego PAN i członkiem Prezydium PAN, zaś w latach 1984-1987 był wice-prezesem Polskiej Akademii Nauk. Był współtwór-cą i członkiem Rady Naukowej Międzynarodowego Centrum Matematycznego im. Stefana Banacha.

Prof. K. Urbanik jest członkiem kolegiów redak-cyjnych najważniejszych czasopism matematycz-nych i zagranicznych, takich jak: "Studia Mathe-mat ica l "Colloquium Mathematicum", "Monografie Matematyczne". Jes t założycielem i redaktorem naczelnym czasopisma "Probability and Mathema-tical Statisticts".

Za wybitne osiągnięcia naukowe i dydaktyczne oraz za działalność organizatorską i społeczną był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany, między in-nymi nagrodą państwową I stopnia /1978/, nagrodą państwową II stopnia /1964/, Sztandarem Pracy I

klasy /1978/, Sztandarem Pracy II klasy /1974/, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski / 1970/, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski /1964/. W roku 1972 otrzymał tytuł zasłużo-nego Nauczyciela PRL.

Za osiągnięcia naukowe otrzymał też wyróżnie-nia zagraniczne, m.in. Krzyż Wielki Orderu Leopol-da II /1977/, Złote Palmy Akademickie /1979/, Złoty Medal im. J . Purkyniego /1979/ i krajowe: Złoty Medal Politechniki Wrocławskiej /1978/ oraz Złoty Medal Uniwersytetu Wrocławskiego, Krzyż Koman-dorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Na-grodę Nowojorskiej Fundacji im. Jurzykowskiego / 1990/, Medal Wacława Sierpińskiego przyznany przez Uniwersytet Warszawski , Medal Stefana Banacha przyznany przez Prezydium PAN, Medal Władysława Orlicza przyznany przez Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, doktorat honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego /1996/ oraz dokto-rat honoris causa Politechniki Wrocławskiej /1996/.

PROFESOR ANTONI OGORZAŁEK PROFESOREM HONORIS CAUSA UNIWERSYTETU W SANKT PETERSBURGU

Wydział Nauk Biologicz-nych i Gleboznawstwa Uni-wersytetu w Sankt Peters-burgu przyznał profesorowi Antoniemu Ogorzałkowi z Uniwersytetu Wrocławskie-go tytuł profesora honoris causa. Tytuł ten przyznano, zgodnie z regulaminem, za osiągnięcia naukowe i wkład we współpracę międzynaro-dową. Uroczystość odbyła się 29 października 1998 roku w

auli Uniwersytetu (Sala Pietropawłowska), w obe-cności Rady Wydziału, przedstawicieli władz uczel-ni i zaproszonych gości. Dyplom wręczył dziekan wy-działu Nauk Biologicznych i Gleboznawstwa, profe-sor I. A. Gorliński. Po uroczystości odbył się koncert fortepianowy.

Profesor Antoni Ogorzałek zajmuje się embrio-logią bezkręgowców - głównie owadów. Prowadzi badania z użyciem mikroskopii elektronowej oraz komputerowej analizy obrazu. Drugi obszar jego zainteresowań stanowi biospeleologia. Uczestniczył, poczynając od roku 1962, w wyprawach eksplora-cyjnych do Jaskiń Tatrzańskich (Zimnej, Miętusiej, Czarnej), gdzie zajmował się m.in. fotografią i zbie-raniem okazów fauny jaskiniowej. Prowadził też ba-dania w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie.

Profesor Antoni Ogorzałek jest dyrektorem In-stytutu Zoologicznego Uniwersytetu Wrocławskie-go. Jest współorganizatorem i aktywnym członkiem

Studium Generale. Uczestniczy w Radzie Nauko-wej Parku Narodowego Gór Stołowych oraz w Nau-kowym Komitecie Opiekuńczym przy Jaskini Nie-dźwiedziej w Kletnie. Jest członkiem Europejskie-go Komitetu Biologii Komórki (ECBO) i Biologii Roz-woju (EDBO).

Współpraca dydaktyczna pomiędzy Instytutem Zoologicznym i Botanicznym Uniwersytetu Wrocław-skiego a Wydziałem Nauk Biologicznych i Glebo-znawstwa Uniwersytetu w Sankt Petersburgu roz-poczęła się pod koniec lat 80-tych. W ramach rozpo-czętej wówczas wymiany grupy polskich studentów wyjeżdżają, zazwyczaj co dwa lata, na praktyki na-ukowe do stacji ekologicznej na Sriednim Ostrowie (archipelag Kierecki) nad Morzem Białym. Tematy-ka zajęć, prowadzonych w terenie i w laboratoriach, obejmuje biologię morza (ichtiofauna, organizmy li-toralne, bentos), zespoły roślinne (torfowiska, taj-ga, zespoły tundrowe) oraz obserwacje faunistycz-ne, głównie z dziedziny ornitologii. Strona rosyjska zapewnia mieszkanie, wykładowców, środki pływa-jące - kutry, motorówki. Koszty pobytu w stacji i obsługi praktyki studenci Uniwersytetu Wrocław-skiego pokrywają z własnych pieniędzy.

Współpraca naukowa między oboma Uniwersy-tetami odbywa się w ramach oficjalnej umowy mię-dzyuczelnianej, koordynowanej przez Dział Współ-pracy z Zagranicą UWr. Obejmuje ona badania z dziedziny fizjologii (roślin i zwierząt), cytologii i faunistyki. Na uwagę zasługuje wspólna publikacja dotycząca wpływu chromu na stan fizjologiczny i histologiczny wybranych organów ryb. Prowadzi się

Numer 9


też badania z zastosowaniem mikroskopii elektro-nowej i mikroiniekcji. Obiektem tych badań są ko-mórki chlorowe w skrzelach ryb jesiotrowatych, ko-mórki nerwowe ślimaków oraz komórki rozrodcze owadów. W roku 1996 i 1997 opublikowano wspól-nie 5 prac. Trzy kolejne prace będą oddane do dru-ku w bieżącym roku.

Uczestnikami programu wymiany i współauto-rami prac badawczych są: ze strony Uniwersytetu w Sankt Petersburgu - akademik Aleksander No-zdraczow, kierownik katedry Fizjologii Człowieka i Zwierząt, kandydat nauk Mikołaj Maksymowicz, kierownik Katedry Ichtiologii i Hydrobiologii, pro-

Profesor honoris causa Uniwersytetu w Sankt Petersburgu prof. Antoni Ogorzałek w otoczeniu grupy badawczej współ-

pracującej w wrocławskimi naukowcami

fesor Ludmiła Krajuszkina, ichtiolog, docenci - Wło-dzimierz Żurawlow, Tatiana Safonowa, Igor Stogow, Sergiej Anacki, Galina Trawkina, Josif Stosman i wielu innych. Szczególnie zasłużony w organizacji praktyk studenckich jest kandydat nauk Borys Trawkin, kierownik Stacji Ekologicznej nad Morzem Białym. W programie uczestniczą też magistranci (m.in. Ałła Smirnowa) i doktoranci (m.in. Olga Sie-mionowa i Arnold Gierasimow).

Ze strony polskiej z naukowcami z Uniwersyte-tu w Sankt Petersburgu współpracują: prof. Andrzej Witkowski, ichtiolog, inicjator opisanej wyżej wy-miany i współpracy naukowej, prof. Antoni Ogorza-łek, embriolog, dr Bogusław Kokurewicz, ichtiolog, prof. Andrzej Dżugaj z zespołem, fizjolog zwierząt, dr hab. J a n Wojtaszek, prof. Romuald Pomorski, en-tomolog, prof. Teresa Wiszniowska, paleontolog, organizator praktyk dla Rosjan w Kletnie, dokto-ranci J an Kusznierz i J a n Kotusz oraz wielu innych.

Mimo trudności finansowych i wynikających z nich utrudnień organizacyjnych, współpraca między Wydziałem Nauk Biologicznych i Gleboznawstwa Uniwersytetu w Sankt Petersburgu i Instytutem Zoologicznym i Botanicznym UWr. rozwija się dzię-ki życzliwości władz rektorskich i dziekańskich na-szego Uniwersytetu oraz JM Rektora Uniwersytetu w Sankt Petersburgu, profesor D. A. Wierzbickiej i dziekana Wydziału Nauk Biologicznych i Glebo-znawstwa, I. A. Gorlińskiego. W roku 1999, planuje się zarówno realizację wspólnych programów badaw-czych, jak i praktykę studentów nad Morzem Bia-łym.

Numer 9


NOWI PROFESOROWIE

Prof.dr hab. STANISŁAW UŁASZEWSKI

Instytut Mikrobiologii

Urodził się 24 stycznia 1948 roku w Prudniku. Studia wyż-sze ukończył w 1971 roku na Wydziale Nauk Przyrodni-czych Uniwersytetu Wrocław-skiego. Tematem jego pracy

magisterskiej, wykonanej w Zakładzie Mikrobiolo-gii UWr., była izolacja supresorów jądrowej mutacji pet 24 prowadzącej do niekompetencji oddechowej drożdży Saccharomyces serevisiae. Pracę naukową rozpoczął w 1970 roku w Zakładzie Mikrobiologii Instytutu Botaniki Uniwersytetu Wrocławskiego.

Praca doktorska prof. S. Ułaszewskiego pt. Kon-trola genetyczna ekspresji genu pet 29 u Saccharo-myces cereuisiae wykonana w latach 1971-1974, w ramach studium doktoranckiego, w Instytucie Im-munologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wro-cławiu, była kontynuacją badań nad mutantami oddechowymi drożdży i stała się podstawą do uzy-skania w 1975 roku stopnia naukowego doktora.

Kolejne nurty badawcze prof. S. Ułaszewskiego są pochodną intensywnej i owocnej współpracy z ośrodkami naukowymi w Stanach Zjednoczonych, Belgii oraz Francji. Od 1981 roku rozpoczyna współ-pracę z prof. A. Goffeau z Katolickiego Uniwersyte-tu de Louvain-la-Neuve (Belgia). Wyniki uzyskane w toku prac badawczych stały się podstawą wielu publikacji, z których część, zatytułowaną Genetyka i fizjologia H+ - ATPazy błony komórkowej drożdży profesor przedstawił jako rozprawę habilitacyjną, dzięki której w 1989 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego.

W 1993 roku powołany został na stanowisko pro-fesora nadzwyczajnego w Uniwersytecie Wrocław-skim.

Prof. S. Ułaszewski od 1975 roku związał swoją działalność naukową i dydaktyczną z Instytutem Mikrobiologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 1990 roku jest kierownikiem Zakładu Genetyki, a od 1996 roku sprawuje równocześnie funkcję dyrektora w

swoim macierzystym Instytucie. Zainteresowania naukowe prof. S. Ułaszewskie-

go dotyczą genetyki drożdży oraz ich fizjologii, zwła-szcza w aspekcie biochemicznym. Zjawisko oporno-ści na antybiotyki i leki cytostatyczne stanowi po-ważny problem medyczny w chemioterapii nowotwo-rów oraz chorób infekcyjnych. Drożdże S. Cerevi-siae wykorzystano jako modelowy organizm w ba-daniach zjawiska oporności komórek eukariotycz-nych na silne toksyczne działanie rakotwórczych związków arsenu. O wadze powyższych wyników świadczy fakt, że zostały opublikowane w uznanych czasopismach naukowych: "Yeast" i "Journal of Bio-logical Chemistry". Obok rozwijania badań dotyczą-cych s t r u k t u r y i f u n k c j i b i a ł ek b łonowych prof. S. Ułaszewski wraz z zespołem włączyli się do międzynarodowych projektów sekwencjonowania i analizy funkcjonalnej genomu Saccharomyces cere-visiae. Z tą tematyką związana jest ścisła współ-praca prof. Ułaszewskiego i jego zespołu z zespoła-mi prof. A. Goffeau z Katolickiego Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve (Belgia) oraz prof. P. Słonimskie-go z C e n t r u m Gene tyk i Moleku la rne j CNRS w Gif sur Yvette (Francja).

Dorobek naukowy profesora obejmuje 63 prace, z tego 26 prac oryginalnych zostało opublikowanych w języku angielskim w czasopismach o zasięgu mię-dzynarodowym. Indeks cytowań naukowych (SCI) dla tych publikacji wynosi 448.

Od 1993 roku prof. S. Ułaszewski jest członkiem Komitetu Biotechnologii przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Na podkreślenie zasługuje opraco-wanie przez niego, w ramach działalności w tym Ko-mitecie, w 1995 roku wraz z prof. Andrzejem Zabżą raportu o stanie polskiej biotechnologii.

W latach 1971-1983 był członkiem Polskiego To-warzystwa Genetycznego, zaś w latach 1986-1992 członkiem Belgijskiego Królewskiego Towarzystwa Biochemicznego.

Prof. S. Ułaszewski był 6-krotnie wyróżniany nagrodami JM Rektora Uniwersytetu Wrocławskie-go za działalność naukową i dydaktyczną, zaś w roku 1997 otrzymał nagrodę za działalność organizacyj-ną.

UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU ZAINAUGUROWANY

"Nie trzeba uciekać od starości, trzeba z nią płynąć"

(Czesław Miłosz)

Dodać życia do lat

19 października roku akademickiego 1998/99 odbyła się uroczysta inauguracja zajęć Słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku, jego drugiej edycji, w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskie-

14 PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI Numer 9

go. W uroczystości wziął udział Prorektor, prof. An-drzej Witkowski. Wykład inauguracyjny "O długo-wieczności młodości i dobrostanie" wygłosiła prof. Wanda Lubczyńska-Kowalska. Słuchacze, których liczba aktualnie przekroczyła 300 osób, wysłuchają w ciągu dwóch semestrów 30 wykładów pracowni-ków uczelni wrocławskich. Uatrakcyjnieniem pro-gramu, jego cennym uzupełnieniem, będą zajęcia w powołanych zespołach zainteresowań. Kontynuując zajęcia w Uniwersytecie Trzeciego Wieku umożliwiamy ludziom starszym odkryć na nowo uroki życia, gdyż właśnie teraz jest czas i moż-liwość na rozwój swoich zainteresowań, na pogłę-bienie wiedzy. Dzięki uczestnictwu w UTW życie nabiera nowych barw, staje się ciekawsze i atrak-cyjniejsze. Nasz Uniwersytet jest najlepszą pomocą dydaktyczną, której doświadczają nasi studenci an-dragogiki.

Naszą wspólną inspiracją poszukiwań pro-gramowych, naukowych i dydaktycznych jest myśl prof. Aleksandra Kamińskiego, aby zastanawiać się nad tym jak "dodać życia do lat". Starość bowiem nie musi być procesem upadku, kunszt sędziwego

wieku polega na tym, by w każdej chwili rozkładu wydobyć nowe wartości. (T. Mann)

dr Walentyna Wnuk Kierownik Uniwersytetu Trzeciego Wieku

Rok akademicki 1998/99 w Uniwersytecie Trzeciego Wieku zainaugurował prorektor, prof. Andrzej Witkowski,

po lewej dr Walentyna Wnuk, po prawej prof. Wanda Lubczyńska-Kowalska

Słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku Uroczystości inauguracyjne uświetnił chór Uniwersytetu Trzeciego Wieku

FESTIWAL NAUKI WROCŁAW *98 - EPILOG

Festiwal Nauki Wrocław '98 przeszedł już do hi-storii. A co się wydarzy w przyszłości?

Już w chwili obecnej wiadomo, że odbędzie się on w przyszłym roku i będzie wpisany do kalenda-rza stałych imprez odbywających się corocznie we Wrocławiu, w ostatni weekend września. Podobnie jak w roku bieżącym, koordynatorem środowisko-wym będzie prof. dr hab. Aleksandra Kubicz z In-stytutu Biochemii i Biologii Molekularnej Uniwer-sytetu Wrocławskiego.

Bez żadnej przesady można stwierdzić, że prof. Kubicz była "pierwszą damą" Festiwalu, bez której impreza w ogóle nie odbyłaby się. J ak tego dokona-ła, mając do dyspozycji dostępne środki i bardzo

skromny zespół pomocników - pozostanie jej "taje-mnicą". Jej przede wszystkim należą się najwyższe słowa uznania i gratulacje za to, co się wydarzyło we Wrocławiu w dniach 25-27 września 1998 roku.

Nie sposób pominąć zaangażowania koordyna-torów poszczególnych uczelni, członków Komitetu Organizacyjnego, administracji, studentów i wolon-tariuszy. Każdy dał z siebie wszystko i najlepiej jak potrafił. Dużo się przy tym wszyscy nauczyliśmy, a zdobyte doświadczenie bardzo się przydadzą w orga-nizacji przyszłorocznego Festiwalu.

Pragniemy serdecznie i gorąco podziękować ty-siącom uczestników Festiwalu za ich zainteresowa-nie i udział. Trzydniowe oblężenie placówek akade-


mickich i naukowych, wysoki poziom intelektualny audytorium, rzeczowe pytania, gorące dyskusje - to wszystko utwierdziło nas w przekonaniu, że Festi-wal spełnił swoje zadanie. Dziękujemy serdecznie wszystkim za przekazane gratulacje i opinie. Szcze-gólnie dziękujemy za komentarze i sugestie doty-czące poprawienia prezentacji i sprawnego przebie-gu festiwalu.

Ogromne słowa uznania należą się wrocławskim dziennikarzom. Pomoc mediów była nieoceniona, zwłaszcza tych, które objęły nad Festiwalem patro-nat: TV Wrocław, Radio "Eska", "Gazeta Wyborcza" i "Wieczór Wrocławia". Dzięki sygnalnym informa-cjom, omówieniom, licznym wywiadom, telewizyj-nym spotom reklamowym i wreszcie pełnej edycji programu Festiwalu w "Gazecie Wyborczej" i "Wie-czorze Wrocławia", impreza mogła stać się przysło-wiowym "strzałem w dziesiątkę" i dotrzeć dosłow-nie do każdego.

Naszym wysiłkiem zyskaliśmy sobie przychyl-ność Prezydenta Wrocławia, Bogdana Zdrojewskie-go oraz Władz Miasta. Sądzę, że możemy liczyć na ich pomoc w roku przyszłym. Mamy już zapewnienie Ministra Andrzeja Wiszniew-skiego dotyczące pomocy i osobistego patronatu nad planowanym festiwalem. Z radością dowiedzieliśmy się, że Minister Edukacji Narodowej Mirosław Hand-ke wyraził zgodę na objęcie patronatem kolejnego Festiwalu Nauki we Wrocławiu. A zatem prace nad organizacją przyszłorocznej im-prezy już się rozpoczęły. Wkrótce pojawi się też nowa strona www na rok 1999, pod tym samym adresem co dotychczas: http://www.festiwal.uni.wroc.pl

PREZYDENT WROCŁAWIA

Pani P ro f .d r .hab . A leksand ra Kubicz Uniwersyte t Wrocławski

Szanowna Pani Profesor.

Festiwal Nauki Środowiska Wrocławskiego, odbyty « dniach 2.1-25 września br.. został przyjęty przez mieszkańców Wrocławia ¡ák i władze samorządowe niezwykle serdecznie i z ogromnym entuzjazmem Pozytywne opinie, bardzo wysokie noty zarówno elit gospodarczych jak i pobocznych, stanowią najwyższe -uznanie. Milo mi. :c mogę takie oceny potwierdzić.

Uprzejmie dziękuję za tą niezwykłą formę promocji naszego Miasta, jego historii, dorobku i wspaniałych ludzi Serdecznie dziękuję za zaanga-żowanie, trud i wysiłek poświęcony pracy w Komitecie Organizacyjnym

Korzystając z okazji proszę o przyjęcie życzeń wszelkiej pomyślno-ści. satysfakcji ora: kolejnego sukcesu iv roku przyszłym.

szacunku i pozdrowieniami

Bogdan Z d r o j e w s k i

Uroclaw. !.< października IWti i

LISTA ORGANIZATORÓW FESTIWALU NAUKI:

Organizatorzy centralni • prof. dr hab. Aleksandra Kubicz - Uniwersytet Wrocławski (Koordynator Środowiskowy) • dr Jacek Leluk - Uniwersytet Wrocławski (Sekretarz Festiwalu) • dr Zdzisław Wróblewski - Uniwersytet Wrocław-ski (Pełnomocnik d/s promocji) • mgr Maria Wanke-Jerie - Akademia Rolnicza • mgr Małgorzata Wanke-Jakubowska - Akade-mia Rolnicza • dr Ludmiła Dziewięcka-Bokun - Uniwersytet Wro-cławski Koordynatorzy poszczególnych uczelni, pla-cówek PAN i instytucji • dr Jędrzej Chumiński - Akademia Ekonomiczna • dr hab. Marek Mędraś - Akademia Medyczna • dr Krystian Kiełb - Akademia Muzyczna • prof. dr hab. Józef Szlachta - Akademia Rolnicza • dr Jus tyna Chrzanowska - Akademia Rolnicza • prof. dr hab. Zbigniew Naglak - Akademia Wy-chowania Fizycznego • Teresa Kyzioł - Państwowa Wyższa Szkoła Tea-tralna • ks. doc. dr hab. Piotr Liszka - Papieski Fakultet Teologiczny • prof. dr hab. Ludwik Komorowski - Politechnika Wrocławska • prof.dr. hab. Elżbieta Lonc - Uniwersytet Wro-cławski • płk dr inż. Janusz Szelka - Wyższa Szkoła Oficer-ska • prof. dr hab. Elwira Lisowska - Instytut Immu-nologii i Terapii Doświadczalnej PAN • dr Marek Wołcyrz - Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN • prof. dr hab. Gerwazy Świderski - Światowa Fe-deracja Chirurgów Kręgosłupa i Spondyliatrów • dr Adolf Juzwenko - Zakład Narodowy im. Osso-lińskich • dr Antoni Gucwiński - Ogród Zoologiczny • mgr Dariusz Ostrowski - Urząd Miejski Wrocła-wia • mgr Zenon Tagowski - Kuratorium Oświaty • mgr Ewa Przegoń - Kuratorium Oświaty

dr Jacek Leluk

http://www.festiwal.uni.wroc.pl


Dyskusja panelowa inaugurująca Festiwal Nauki Etyka i moralność w różnych zawodach, od lewej: red. Maria Dorywa-ła (dziennikarz), prof. Andrzej Wiszniewski (minister w KBN), Bogdan Zdrojewski (polityk, prezydent Wrocławia), prof. Miro-

sław Soroka (pracownik nauki, fizyk), mec. Henryk Rossa (adwokat), prof. Andrzej Kiibler (pracownik nauki, lekarz)

Dyskusja panelowa Ewolucja w ujęciu różnych nauk prof. Jan Mozrzymas (moderator), obok prof. Aleksandra Kubicz (bio-

chemia), od lewej: prof. Antoni Ogorzałek (biologia), prof. Adam Jezierski (chemia), dr Stanisław Cebrat (biologia mole-

kularna), dr Mirosław Dudek (fizyka) i prof. Henryk Cugier (astronomia)

Dyskusja panelowa Czy badania genetyczne mogą stanowić zagrożenie dla człowieka, od lewej: ks. dr Tadeusz Reroń (teo-logia), prof. Jan Szopa-Skórkowski (biochemia i biologia mole-kularna), prog. Tadeusz Wilusz (biologia, enzymologia), prof.

Maria Sąsiadek (genetyka medyczna), prof. Antoni Polanowski (biologia, biotechnologia), dr Stanisław Cebrat (genetyka mo-

lekularna)

Dyskusja panelowa Etyczne problemy kary śmierci

poprowadzona przez prof. Stanisława Kaźmierczyka (prawnika)

Wykład prof. Jana Miodka (językoznawcy) pt. Ojczyzna-Polszczyzna

Dr Cezary Wąs przewodnikiem po Wrocławiu XIX-XX wieku

Numer 9


"Cyrk fizyczny" - demonstracje - gotowanie jajka na miękko "w zimnej kąpieli"

Jak zrobić bombę? ... choinkową - dr Andrzej Vogt pokazuje piękno eksperymentów chemicznych

Kwiaty od skoczka spadochronowego dla pań, od lewej: prof. Elżbiety Lonc, prof. Aleksandry Kubicz i pani Ewy Wiszniew-skiej. W środku prof. Andrzej Wiszniewski, minister KBN, po

prawej prof. Tadeusz Szulc, rektor Akademii Rolniczej, po lewej płk. dr inż. Janusz Szelka z Wyższej Szkoły Oficerskiej

Wykład prof. Andrzeja Wiszniewskiego pt. Nauka ... Technika ... Człowiek

i dyskusja panelowa rektorów uczelni Wrocławia i Opola zakończyły Festiwal Nauki Wrocław '98

Numer 9

"Wściekły azot" i "chemiczne rafy koralowe" tworzy dr Andrzej Vogt

Obserwacje nieba przy pomocy teleskopu Clarka-Repsolda


z PRASY ...

Dorobek fakultetu (wczoraj i dziś) W ciągu trzydziestolecia Papieski Fakultet Teologicz-

ny we Wrocławiu nadał 2 doktoraty "honoris causa" (kard. Henrykowi Gulbinowiczowi, Wielkiemu Kanclerzowi Uczelni oraz kard. Joachimowi Meisnerowi, arcybisku-powi Kolonii). W czasie tegorocznej inauguracji PFT uho-norował dhc arcybiskupa Podeborn Johannesa Joachima Dedenhardta (dop. red.). Fakultet przeprowadził 15 prze-wodów habilitacyjnych, kreował 66 doktorów nauk teolo-gicznych, wydał 340 dyplomów licencjackich i ponad 2000 dyplomów magisterskich.

Strukturę naukowo-dydaktyczną tworzy obecnie na Fakultecie siedem zespołów katedr, stanowiących specja-lizacje, z których kształtuje się sieć wykładów kursorycz-nych na studium podstawowym (dla alumnów - teologia "A" oraz dla młodzieży świeckiej - "B") i monograficznych na studium licencjacko-doktoranckim. Specjalizacja teo-logii biblijnej posiada 5 katedr, teologii dogmatycznej - 6 katedr, teologii moralnej - 3 katedry, teologii praktycznej - 6 katedr, prawa kościelnego - 3 katedry, historii Kościo-ła - pięć katedr i filozofii - 7 katedr, w sumie 35 katedr.

W chwili obecnej Papieski Fakultet Teologiczny po-siada następujące sekcje i filie: Sekcja w Gorzowie Wiel-kopolskim (dla świeckich), Wyższe Seminarium Duchow-ne diecezji zielonogórsko-gorzowskiej w Gościkowie-Pa-radyżu, Wyższe Seminarium Duchowne diecezji legnic-kiej w Legnicy, Wyższe Seminarium Duchowne Księży Salwatorianów w Bagnie i Wyższe Seminarium Duchow-ne Ojców Franciszkanów we Wrocławiu. Ponadto na PFT studiują alumni ze Zgromadzenia Księży Klaretynów i Ojców Sercanów.

W roku akademickim 1997/98 PFT we Wrocławiu za-trudniał 28 samodzielnych pracowników naukowych, w tym 11 na pierwszym etacie, 41 doktorów, 3 starszych wykładowców, 7 asystentów i 6 lektorów - w sumie 85 pracowników naukowych oraz 15 pracowników admini-stracyjnych. Liczba zaś studiujących sięga prawie 2500.

W latach dziewięćdziesiątych, w związku z przemia-nami społeczno-politycznymi w Europie środkowo-wscho-dniej, powróciła, najpierw we Wrocławiu, a z czasem i w całej Polsce, sprawa wydziałów teologii na uniwersyte-tach państwowych. W środowisku naukowym Wrocławia zaczęto rozważać potrzebę odbudowy Uniwersytetu jako szkoły głównej, która by łączyła w ramach mniej lub bar-dziej jednolitej struktury organizacyjnej tradycyjne dys-cypliny, jakie kiedyś tworzyły jednolitą uczelnię. W kli-macie tych rozważań i dyskusji odżył projekt włączenia w struktury uniwersyteckie Papieskiego Fakultetu Teo-logicznego. W dyskusjach ujawniły się różne stanowiska, argumenty merytoryczne ścierały się z ukrytymi argu-mentami personalnymi. Wyraźną intencję włączenia fa-kultetu w strukturę Uniwersytetu ujawniła strona ko-ścielna. Na posiedzeniu Senatu dwukrotnie rozważano sprawę powołania komisji, która by bliżej zajęła się tym problemem. Jednakże nie doszło do pozytywnych decyzji. Przeciwnicy włączenia odwoływali się do racji finanso-wych i wyrażali obawę, że Wydział Teologii nie dostosuje się do obowiązujących uniwersyteckich norm prawnych. Obawiano się też ideologizacji Uniwersytetu.

W międzyczasie 1 października 1994 roku powstał w Opolu państwowy Uniwersytet z Wydziałem Teologicz-nym. Przy jego założeniu pokonano różnego rodzaju prze-

szkody natury ideologicznej i finansowej. Fakt ten pod-trzymał klimat rozważań i dyskusji nad powołaniem wy-działów teologii na uniwersytetach, zwłaszcza w tych miastach, gdzie były ku temu warunki kadrowe. Oczeki-wano jednak na lepszą aurę polityczną, jako że po wybo-rach parlamentarnych w roku 1993 powstał lewicowy rząd. sprzyjający czas dla tej sprawy pojawił się znowu po wyborach parlamentarnych we wrześniu 1997 roku, po których rządy w Polsce przejęła koalicja centro-prawi-cowa (AWS i UW). Dyskusje na ten temat rozgorzały już jesienią 1997 roku i rozszerzyła się z miast, w których funkcjonują papieskie wydziały (Poznań, Warszawa, Wro-cław), na pozostałe miasta uniwersyteckie, a także na inne, seminaryjne ośrodki teologiczne naszego kraju.

W środowisku wrocławskim oficjalne rozmowy w tej sprawie podjęto w pierwszych miesiącach roku 1998. 25 marca tegoż roku zostało wniesione do Rektora i Se-natu Uniwersytetu Wrocławskiego oficjalne pismo Papie-skiego Fakultetu Teologicznego we Wrocławiu, podpisa-ne przez kard. Henryka Gulbinowicza, Arcybiskupa Me-tropolitę Wrocławskiego, zarazem Wielkiego Kanclerza Papieskiego Fakultetu Teologicznego oraz ks. prof. Igna-cego Deca, rektora tegoż Fakultetu. W piśmie został przedłożony wniosek o przywrócenie Wydziału Teologii w Uniwersytecie Wrocławskim.

ks. Ignacy Dec Za Naszym Fakultetem 2/3 (98)

Uwierzmy w Ukrainę (...) Bez pojednania francusko-niemieckiego nie było-

by dziś Unii Europejskiej. Tamto pojednanie wymagało wysiłku i ogromnej dojrzałości politycznej obu stron. Obie strony musiałyby okazać dobrą wolę. Obywatele obu państw musieli nawiązać dobre kontakty. Prezydenci Francji i Niemiec odwiedzili cmentarze w Verdun, by zło-żyć kwiaty na grobach żołnierzy obu stron.

Jestem przekonany, że Polacy i Ukraińcy są równie dojrzali jak Francuzi i Niemcy. Pojednanie musi nastąpić na wszystkich poziomach - nie tylko oficjalnym, ale też między społeczeństwami. Trzeba wznieść się ponad gorz-kie wspomnienia. Wielkoduszność którejkolwiek ze stron może stać się zaraźliwa. A Lwów może odegrać poważną rolę w tym historycznym procesie. Jest to położone naj-dalej na zachód, najbardziej środkowoeuropejskie mia-sto Ukrainy. Kulturalne centrum Ukrainy, ważny ośro-dek akademicki i naukowy. W tym mieście widoczne są nie tylko tradycje ukraińskie, ale również polskie, żydow-skie, ormiańskie i austriackie. Polskim odpowiednikiem Lwowa jest Wrocław. Są między nimi podobieństwa: Lwów jest środkowoeuropejską kotwicą Ukrainy, Wrocław leży w samym środku Europy Środkowej, a jednocześnie prze-nosi Polskę do Europy Zachodniej. Myślę, że byłoby bar-dzo dobrze, gdyby te dwa miasta ustanowiły szczególną współpracę. Zrobiły tak niektóre miasta francuskie i nie-mieckie, aby ułatwić pojednanie. Związek między Lwo-wem a Wrocławiem byłby ogromnym krokiem w kierun-ku tworzenia więzi między niezależną Polską a niezależ-ną Ukrainą.

(fragment wystąpienia Zbigniewa Brzezińskiego w ratuszu lwowskim 24 września 1998 )

Za Gazetą Wyborczą, 10-11.10.98r.


Unia Europejska bada drożdże Geny śmierci Dr Stanisław Cebrat: - Zawsze marzyłem o takiej meto-dzie badawczej, która pozwoli szybciej osiągać wyniki, niż w zwykłym laboratorium z mikroskopami, probówkami itp. - Proszę, pokażę pani całe laboratorium - nie wiem, czy błysk w oczach dr Cebrata, to duma, czy uciecha z moje-go zdziwienia. To laboratorium to dziesięć komputerów (jeden najszybszy we Wrocławiu) i zwykłe biurka z poro-zwalanymi papierami. - Ale - uspokaja mnie dr Stanisław Cebrat - w Instytucie Mikrobiologii Uniwersytetu Wrocławskiego są też pracow-nie genetyczne jakich się pani spodziewała: z mikrosko-pami, menzurkami itp. Ja jednak zostaje tutaj, gdzie re-alizowany jest program Unii Europejskiej badań nad ... drożdżami.

Spory uczonych Właściwie ten program realizowany jest w różnych

pracowniach na całym świecie i pomiędzy nimi trwa wy-wołany przez wrocławskiego badacza spór. Zdarza się, że wpada do laboratorium na Przybyszewskiego światowy guru fizyki komputerowej albo jakiś inny autorytet w zakresie genetyki, zaczynają się kłócić, dyskutować, prze-konywać, a potem, wracają do swoich instytutów, żeby znów badać drożdżowy genom. Bo są to właściwie pra-cownie genomiczne (ta wrocławska jedyna tego rodzaju w kraju).

Co to jest genomika Genomika to nowa dziedzina genetyki, która zajmuje

się pełną informacją genetyczną organizmu, nie poszcze-gólnymi genami. - Jeśli każdy gen - tłumaczy dr Cebrat zapisywany jest czterema literami, to genom drożdżowy ma tych liter 12 i pół miliona. Na ekranie komputera pojawia się przetworzona informacja o komórce drożdży: 7400 wierszy w ponad stu kolumnach. Dr Stanisław Ce-brat twierdzi, że część zapisanych tu genów nie koduje, czyli nie zawiera informacji dla organizmu. I o to toczy się spór: Kodują czy nie? Badają to na całym świecie. To są olbrzymie koszty: sprawdzenie jednego genu kosztuje 5 tys. dolarów. Jeśli rację Cebrata uda się dowieść wcze-śniej - czysta oszczędność i kolejny krok w wiedzy o ...czło-wieku.

Drożdże jak człowiek - Drożdże to najprostszy organizm podobny do człowieka (mają jądro komórki) - wyjaśnia wrocławski genetyk. -Jeżeli zdołamy dokładnie poznać i opisać jak funkcjonuje komórka drożdży, to będziemy mieć instrukcję dotyczącą komórki człowieka. Jeśli wiemy, co robią poszczególne geny u drożdży, wiemy co robią u człowieka. W ten spo-sób zyskuje się np. wiele informacji o procesach nowo-tworowych.

Nie jest to jedyny program badawczy realizowany przez kilkunastoosobowy zespół dr Cebrata. Drugi, nie mniej fascynujący związany jest z procesami starzenia organizmów. W 1995r. brazylijski genetyk ogłosił hipote-zę, że człowiek umiera na skutek stopniowego włączania się genów śmierci. Dziś już wiadomo, że są też śmierci przypadkowe i spowodowane defektami innego typu.

Model śmierci Rzecz w tym, by włączyć te ostatnie do modelu brazylij-skiego. Wtedy teoretyczny model śmierci stworzony przez

naukowców będzie można wykorzystać w praktyce. - Czy to oznacza, że będzie można sterować genami tak, by człowiek był nieśmiertelny? - pytam. - Teoretycznie tak - śmieje się Stanisław Cebrat. Urywamy ten watek, bo oto za pośrednictwem internetu domaga się konsulta-cji magistrant Cebrata, fizyk teoretyczny z Kolonii. To o czym ze sobą komputerowo rozmawiają (nigdy się nie widzieli) rozumie może jeszcze kilkanaście osób na świe-cie, ale z efektów tych tajemnych rozmów korzystać bę-dzie cała ludzkość.

Za Gazetą Wrocławską, 30.10.98 r.

Opinie Prof. Andrzej Wiszniewski przewodniczący Komitetu Badań Naukowych:

"-Na czteroletni V Ramowy Program Unii Europejskiej (1999-2002) wpłacimy 140-150 milionów ecu. Dzięki temu, jak w pokerze, wejdziemy do gry. W puli do wzięcia bę-dzie już ponad 14 miliardów ecu. Ile kto wygra, będzie zależało od tego, jak atrakcyjne przedstawi projekty i jak duża będzie jego siła przebicia w Brukseli. Reguły nie ukrywam, są brutalne. (...) Finowie w pierwszym roku uczestnictwa w poprzednim programie wyciągnęli dwa razy więcej niż wpłacili, a Izraelczycy tylko 40 procent. Tajemnica sukcesu Finów jest bardzo prosta - na naukę wydają około 2,5 procent PKB. Porównajmy to z naszym wskaźnikiem - 0,47, a odpowiedź na pytanie o źródło suk-cesu Finów będzie oczywista". ( W rozmowie z Marzanną Stychlerz-Kłucińską, "Gentle-man", październik 1998)

Za Polityką, 17.10.98r.

Tajemniczy Świat Z prof. Henrykiem Ratajczakiem, dyrektorem Stacji Na-ukowej PAN w Paryżu, rozmawia Zbigniew Judycki (frag-menty rozmowy). - Zeszłoroczne dwa tomy czasopisma naukowego Journal of Molecular Structure, znanego Wydawnictwa Elseuier w Amsterdamie został dedykowany właśnie Panu z oka-zji 65 rocznicy urodzin. Umieścili w nim swoje prace zna-ni naukowcy nie tylko z Polski, ale również z Niemiec, Anglii, Stanów Zjednoczonych, Francji i innych państw świata. Wśród nich noblista z 1996 roku, Harold Kroto, Anglik polskiego pochodzenia. Świadczy to o dużej soli-darności czy nawet przyjaźni wśród fizyków i chemików. - Jest to dla mnie jako naukowca ogromne wyróżnienie i bardzo się z tego cieszę.

- Nie jest to jedyne wyróżnienie, które Pan ostatnio otrzy-mał. W ostatnim roku uzyskał Pan prestiżową nagrodę im. Marii Skłodowskiej-Curie i Wilhelma Klemme Nie-mieckiego Towarzystwa Chemicznego. - Kilka lat temu Polskie Towarzystwo Chemiczne z Nie-mieckim Towarzystwem Chemicznym, celem zacieśnie-nia współpracy, ufundowało nagrody Polskiego Towarzy-stwa Chemicznego dla Niemców i Niemieckiego Towa-rzystwa Chemicznego dla Polaków. Niemcy zapraszają raz w roku na wykłady do kilku ośrodków niemieckich Polaka i odwrotnie. Zaproszono mnie z wykładami. By-łem w Berlinie, Kolonii i Munster.

- W ramach działalność Stacji PAN w Paryżu planuje Pan wydawanie od bieżącego roku pisma Science and Society, którego zadaniem będzie przedstawienie roli na-uki w kształtowaniu społeczeństwa. Do Komitetu Redak-


cyjnego zaprosił Pan naukowców z różnych zakątków świata. - Utworzyliśmy międzynarodowe czasopismo Science and Society (Nauka i Społeczeństwo). Skierowane ono jest głównie do polityków, dziennikarzy i osób wykształconych, interesujących się rozwojem cywilizacji współczesnego świata. Autorami artykułów będą głównie ludzie nauki. W Kolegium Redakcyjnym mamy już dwóch noblistów. Czasopismo będzie wydawane w języku angielskim. Oczy-wiście możliwe są przedruki na inne języki.

- W tym roku ma się również ukazać pierwszy numer Rocznika Stacji Naukowej PAN w Paryżu, który powstał także z Pana inicjatywy. - Roczniki będą wydawane po polsku i po francusku. Pu-blikacja pomyślana została przede wszystkim jako miej-sce spotkań i dialogu. W Rocznikach znajdą się informa-cje o polsko-francuskiej współpracy w nauce, osiągnię-ciach polskich uczonych pracujących we Francji, o dzia-łalności instytucji polskich i polonijnych współpracują-cych ze Stacją. Obok oryginalnych artykułów i wywia-dów, zamieszczane będą przedruki ciekawszych tekstów z innych źródeł.

- Był Pan członkiem komitetu organizacyjnego UNESCO przygotowującego międzynarodowe spotkanie młodych, przyszłych naukowców XXI wieku, które odbyło się pod koniec kwietnia tego roku. - Z okazji 100-letniej rocznicy odkrycia polonu i radu przez naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie, UNESCO postanowiło promować nauki ścisłe i przyro-dnicze wśród młodzieży w świecie, a w szczególności wśród dziewcząt. Panuje bowiem przekonanie, że nauki ścisłe są domeną mężczyzn. Maria Skłodowska-Curie jest świet-nym przykładem, że tak nie jest. Również kobiety mogą odnosić sukcesy w tych dziedzinach nauki. Wymaga to jednak silnej motywacji, aby poznawać złożoną przyrodę i otaczający nas świat. W tym dwudniowym (23-24 kwiet-nia 1998 roku) międzynarodowym spotkaniu zorganizo-wanym w siedzibie UNESCO w Paryżu wzięło udział 155 dziewcząt i chłopców z 33 państw świata. Z polski przyje-chało 26 osób. Dzięki Polakom udział w imprezie wzięli również Ukraińcy, Białorusini, Litwini. Odbyło się kilka wykładów i sesji plenarnych, które wygłosili lub prowa-dzili wybitni naukowcy z różnych państw. Wykład poświę-cony życiu i działalności Marii Skłodowskiej-Curie wy-głosiła Polka, pani Barbara Despinai-Żochowska, obecnie mieszkająca w Paryżu. W sesji plenarnej uczestniczyła prof. Katarzyna Nałęcz z Instytutu Biologii Doświadczal-nej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie, która z wdzię-kiem i humorem odpowiadała na liczne pytania, a doty-czyły one jej kariery zawodowej i zainteresowań nauko-wych jako biologa molekularnego. Mówiła również, jak pogodzić obowiązki żony i matki z ambicjami zawodowy-mi i konkurować skutecznie z mężczyznami. Ponadto obra-dy odbywały się w sześciu sekcjach specjalistycznych, a jedną z nich prowadził prof. Piotr Słonimski, światowej sławy genetyk polskiego pochodzenia, od wielu lat pra-cujący w Centrum Genetyki Molekularnej CNRS w Gif-sur-Yvette. Impreza zakończyła się polskim akcentem w Ambasadzie RP w Paryżu, gdzie wysłuchano koncertu młodego pianisty z Polski, pana Tomasza Wojaka, oraz gdzie odbyło się towarzyskie spotkanie młodzieży z wy-bitnymi naukowcami.

- Również w kwietniu odbyły się w Paryżu uroczystości

związane ze 100-letnią rocznicą odkrycia przez Marię Skłodowską-Curie polonu i radu. - Organizatorami tej uroczystości, która odbyła się w dniach 29-30 kwietnia był Uniwersytet im. Piotra i Marii Curie w Paryżu, przy udziale paryskiej Stacji Naukowej PAN. Zorganizowana konferencja poświęcona była głów-nie życiu i działalności Marii Skłodowskiej-Curie. Wygło-szono 12 referatów na temat niezwykłej działalności na-szej rodaczki i znaczenia jej odkryć dla rozwoju nauki, medycyny i techniki XX wieku. Wygłaszali je na prze-mian Polacy i Francuzi. Jeden z referatów poświęcony był również twórczości naukowej Piotra Curie. Z Polski udział w imprezie wzięło 20 wybitnych naukowców, którzy piastują jednocześnie wysokie funkcje w Akademii lub w rządzie. Było to pod każdym względem bardzo udane spo-tkanie naukowe, wszechstronnie przedstawiające twór-czość i życie Marii Skłodowskiej-Curie, jej nieprzeciętne zdolności, pasję poznania i siłę charakteru (...).

Za Naszą rodziną - pismem wydawanym w Paryżu, nr 9-19/98

Prof. Henryk Ratajczak jest profesorem Uniwersyte-tu Wrocławskiego. Zajmuje się badaniami naukowymi z zakresu fizyki chemicznej, ze szczególnym uwzględnie-niem spektroskopii molekularnej. Od dwóch lat jest dy-rektorem Stacji Naukowej PAN w Paryżu.

0 historii Uniwersytetu Wrocławskiego Mieczysław Pater, Historia Uniwersytetu Wrocław-

skiego do roku 1918, Wrocław 1997, Wydawnictwo Uni-wersytetu Wrocławskiego.

Pięknie wydana, w twardej oprawie książka, ilustro-wana znakomitymi postaciami profesorów i celnymi do-kumentami, stanowi doskonałą wizytówkę intelektual-nego i kulturalnego ośrodka naukowego jakim jest Uni-wersytet Wrocławski. Wiadomości o nim otwiera infor-macja o ruchu umysłowym na Śląsku jeszcze w średnio-wieczu, skupionym początkowo wokół szkoły katedralnej we Wrocławiu. Szkoła ta miała tendencje do powołania Uniwersytetu, co zresztą znajduje swoje usankcjonowa-nie w akcie erekcyjnym i fundacyjnym króla Władysława Jagiellończyka.

Wbrew współczesnej opinii zarówno niemieckiej, jak i polskiej, twierdzącej, że Uniwersytet we Wrocławiu po-wstał w 18lir. autor książki sięgnął do aktu królewskie-go i wskazał bezzasadność tego twierdzenia. Ponadto opi-sał trudne dzieje Uniwersytetu Leopoldyńskiego, działa-jącego we Wrocławiu od 1702r., poprzedzonego okresem intensywnych starań i prób założenia wyższej uczelni już w XVI wieku. Autor opisał wcześniejsze dzieje i rozwój szkolnictwa jezuickiego. Zagrożenia dla uczelni Leopol-dyńskiej pod panowaniem pruskim i po kasacie zakonu jezuickiego w 1773r., która pociągnęła za sobą całkowita zmianę charakteru tej uczelni. Odtąd przez cały wiek XIX można mówić o uniwersytecie prusko-niemieckim. Jego struktura organizacyjna oparta została, tak jak w innych uczelniach niemieckich, na obowiązujących przepisach sprzed r. 1819. Wszystkie późniejsze zmiany wprowadza-ne do 1848 r. zostały cofnięte przez konferencję berlińską w 1949r., przywracając dawne porządki. Odtąd o działal-ności uczelni niemieckich decydowali profesorowie zwy-czajni.

Uniwersytet prusko-niemiecki posiadał pięć wydzia-łów, w tym dwa teologiczne: Wydział Teologii Katolickiej 1 Wydział Teologii Ewangelickiej; ponadto wydziały: pra-


wa, medycyny i filozoficzny z dwoma kierunkami - hu-manistycznym i matematyczno-przyrodniczym. Do struk-tur pomocniczych zaliczano: opiekę społeczną pracowni-ków i ich rodzin, kasę zapomogową i pomoc stypendialną dla studentów. Autor omówił także problematykę studenc-ką, przebieg studiów, organizacje studenckie (w tym tak-że organizacje studentów polskich). Ważnym zagadnie-niem w dziejach Uniwersytetu Wrocławskiego były prze-łomy dziejowe, takie jak: rok 1848 i 1870. Wyraźniej za-znacza się wtedy reakcja organizacji młodzieży niemiec-

kiej i organizacji młodzieży polskiej. Powstają wtedy an-tagonizmy na tle interesów narodowych. Dla uczelni to problem dyscypliny i rygoru, a także określenie miejsca Uniwersytetu Wrocławskiego wśród innych uniwersyte-tów niemieckich. Książkę kończy nakreślony obraz uczelni wrocławskiej w czasie pierwszej wojny światowej.

Jan Ziółek Za Przeglądem Uniwersyteckim,

pismem KUL-u, nr 4(54)

Londyn, 18.10.98 Jego Magnificencja prof.dr hab. Roman Duda Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego

Wasza Magnificencjo! Drogi Panie Rektorze

Życzenia nadesłane przez Waszą Magnificencję z okazji nadania mi Honorowego Obywatelstwa Miasta Zielona Góra, odbieram z wielką przyjemnością, jako wyraz uzna-nia dla Rządu Polskiego w Londynie, który przez długie lata swej działalności nie szczędził starań, aby te prasta-re ziemie piastowskie, przywrócone po wojnie Państwu Polskiemu zostały uznane przez naszych sojuszników za przynależne Polsce na wieki. W tej niezwykle istotnej sprawie cała emigracja niepodległościowa łączyła swój głos z narodowym pragnieniem zachowania trwałości i niena-ruszalności granic Polski.

Dziękując Waszej Magnificencji za miłe słowa łączę wyrazy szacunku i najlepsze pozdrowienia

(-) Ryszard Kaczorowski

Groningen,23.10.1998

Rektor i Senatorowie Uniwersytetu Wrocławskiego

Drogi Panie Rektorze, Drodzy Senatorowie Uniwersyte-tu Wrocławskiego,

Trzy tygodnie temu, podczas imponującej uroczysto-ści w Auli Leopoldyńskiej, odbyła się inauguracja nowe-go roku akademickiego na Uniwersytecie Wrocławskim. Wszyscy, którzy wzięli w niej udział, byli pod wrażeniem uroczystych i podniosłych przemówień, brzmienia chóru akademickiego oraz obecności polskiego premiera prof. Jerzego Buzka. Patrząc wstecz ku 1. październikowi mogę tylko wyrazić najgłębsze uczucie wdzięczności, również w imieniu mojej żony i kolegów, za przyznanie mi Złote-go Medalu Waszego Uniwersytetu. Nagroda ta jest pa-miątką przyjaźni i wzajemnego szacunku, zarówno w sto-sunkach osobistych, jak i w stosunkach między naszymi instytucjami. Kończąc, chciałbym życzyć wspaniałego i owocnego roku akademickiego, w którym stosunki pomiędzy uniwersy-tetami na całym świecie będą rozkwitać. Vivat, Crescat, Floretat Universitas Wratislaviensis!

Z poważaniem (-) Han Borg

Poznań, 28.10.1998r. J.M. Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego Prof. dr hab. Roman Duda

Szanowny Panie Rektorze,

Pragnę Panu złożyć raz jeszcze serdeczne podzięko-wania za bezpłatne udostępnienie Auli Leopoldyńskiej dla dyskusji podiumowej w dn. 16.10.1998r. w ramach zorganizowanej przez Instytut Zachodni konferencji pt. "Niemcy i Polacy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Próba bilansu pierwszego dziesięciolecia 1989-1998".

Jestem wdzięczny Panu także za okazaną Instytuto-wi Zachodniemu życzliwość w sprawie rozpropagowania dyskusji wśród pracowników i studentów Uniwersytetu.

Z wyrazami szacunku

Sekretarz Naukowy Instytutu Zachodniego

(-) dr Krzysztof Malinowski

LISTY

Lublin, 17 października 1998r.

Jego Świątobliwość Ojciec Święty Jan Paweł II Watykan

Umiłowany Ojcze Święty, W czasie, gdy cały świat jednoczy się obchodząc dwu-

dziestą rocznicę objęcia Stolicy Piotrowej przez Waszą Świątobliwość, rektorzy zgromadzeni na posiedzeniu Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich w Kato-lickim Uniwersytecie Lubelskim pragną wyrazić wdzięcz-ność za wszystkie lata posługi myślenia i krzewienia praw-dy w miłości. W pamięci mamy zachowane spotkania z Waszą Świątobliwością, które były ukierunkowaniem naszej pracy i uczelni, którymi zarządzamy.

Życząc Waszej Świątobliwości zdrowia i wszelkich potrzebnych darów, ufamy, że środowisko akademickie będzie mogło stanąć przed Ojcem Świętym i bezpośre-dnio złożyć wyrazy czci i najwyższego szacunku.

Prof.dr hab. Włodzimierz Siwiński Przewodniczący Konferencji Rektorów

Uniwersytetów Polskich Rektor Uniwersytetu Warszawskiego

i Rektorzy 17. Uniwersytetów w Polsce

Wśród uniwersyteckiej społeczności systematycznie rośnie liczba osób posiadających konto osobiste w ban-kach. ROR-y umożliwiają kwesturze sprawną wypłatę wy-nagrodzeń i stypendiów blisko 68 proc. rzeszy pracowni-ków i doktorantów. Z przelewów wynagrodzeń na konta osobiste korzysta 78 proc. nauczycieli akademickich.

W wyniku zawartych porozumień pomiędzy Uniwer-sytetem a Bankiem Śląskim i Bankiem Zachodnim 200 pracowników godzinowo płatnych, straży przemysłowej i straży uniwersyteckiej otrzymuje wynagrodzenia w tych bankach.

Po wyrażeniu zgody przez Samorząd Studencki wy-płaty stypendiów studenckich Wydziału Prawa i Admini-

stracji, Wydziału Filologicznego, Wydziału Matematyki i Informatyki, Wydziału Chemii i Wydziału Nauk Przyro-dniczych dokonywane są w placówkach wyżej wymienio-nych banków. Wypłaty stypendiów odbywają się na pod-stawie list płatniczych przekazywanych tym dwu ban-kom każdorazowo przed terminem wypłaty. Część stu-dentów zdecydowała się na założenie kont osobistych. Posiadacze kont osobistych mają możliwość korzystania z dogodnej oferty banków w postaci m.in. uruchomienia linii kredytowej, debetu czy używania karty kredytowej, którą posługiwać się można zarówno w kraju jak i za gra-nicą.

ZESTAWIENIE LICZBY OSÓB W UNIWERSYTECIE WROCLAWSKIMPOBIERAJĄCYCH WYNAGRODZENIA

w KASIE UCZELNI I Z KONT RACHUNKÓW OSOBISTYCH W BANKU

Nauczyciele akademiccy Pozostali pracownicy Jednostka organizacyjna wypłata w kasie wypłata z konta wypłata w kasie wypłata z konta

uczelni w banku uczelni w banku 1. Wydział Filologiczny 72 202 19 46 2. Wydział Nauk Histor. i Pedagog. 44 193 33 38 3. Wydział Prawa i Administracji 41 118 22 44 4. Wydział Chemii 9 127 11 72 5. Wydział Fizyki i Astronomii 24 91 31 35 6. Wydział Nauk Przyrodniczych 48 193 57 160 7. Wydział Matematyki i Informatyki 9 100 7 28 8. Wydział Nauk Społecznych 27 110 7 24

Razem wydziały 274 1.134 187 447

Jednostki międzywydziałowe i pozawydziałowe

1. Biblioteka 10 14 81 114 2. Studium Prakt. Nauk Jęz. Obcych 22 51 1 2 3. Studium Prakt. Nauki Jęz. Ang. 1 9 0 1 4. Ośrodek Alliance Française 4 6 2 1 5. Centrum Badań Śląskozn. i Bohem. - - 1 3 6. Atlas Dolnego Śląska - - 0 3 7. Archiwum - - 1 3 8. Muzeum Uniwersytetu Wr. - - 1 2 9. MLASKiO - - 0 9 10. Obiekty Sportowe Uniwersytetu - - 2 1 Razem jednostki międzywydziałowe i 37 80 89 139 pozawydziałowe

Ogółem 311 1.214 276 586

Administracja + obsługa - - 260 412

Doktoranci 349 327 - -

Wypłaty w kasie uczelni

Wypłaty z konta osobistego w banku

Nauczyciele akademiccy 311 1.214

Pozostali pracownicy wydziałów i jednostek międzywydziałowych i

pozawydziałowych

276 586

Administracja i obsługa 260 412

Doktoranci 349 327

Ogółem pracownicy i doktoranci Uniwersytetu 1.196 2.539


KWESTOR INFORMUJE:


UCHWAŁA N R 2 1 1 SENATU UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO

z DNIA 1 4 PAŹDZIERNIKA 1 9 9 8 R .

Senat Uniwersytetu Warszawskiego wyraża głębokie zaniepokojenie poparciem Sejmu, Rady Ministrów i Pre-zydenta RP dla idei organizacji zimowej olimpiady 2006 w Polsce, ponieważ wersja proponowana przez Polski Komitet Olimpijski zakłada nieuchronną i nieodwracal-ną dewastację przyrody Tatr - wyjątkowo cennego pod względem bogactwa przyrodniczego zakątka kraju. Nasz sprzeciw budzi zwłaszcza zamiar przeprowadzenia w re-jonie Kasprowego Wierchu konkurencji alpejskich, wy-magających brutalnej ingerencji technicznej w samym sercu Tatrzańskiego Parku Narodowego. Byłoby zresztą jaskrawym naruszeniem ustawy o ochronie przyrody i ratyfikowanych przez Polskę konwencji międzynarodo-

wych w zakresie ochrony różnorodności biologicznej oraz ochrony dziko żyjących gatunków i ich naturalnych sie-dlisk. Żadna, nawet najbardziej prestiżowa, impreza spo-rtowa nie może usprawiedliwiać działań, w konsekwen-cji których będą zniszczone, kształtowane przez wieki, skarby polskiej przyrody.

Senat Uniwersytetu Warszawskiego apeluje o uwzglę-dnienie tych argumentów przez wszystkie kompetentne władze.

Przewodniczący Senatu Uniwersytetu Warszawskiego

R e k t o r (-) Prof.dr hab. Włodzimierz Siwiński

DZIAŁ NAUKI INFORMUJE TERMINARZ GŁÓWNYCH SPRAW PROWADZONYCH PRZEZ DZIAŁ NAUKI

(TERMINY SKŁADANIA DOKUMENTACJI)

Lp Przedmiot/sprawa adresat Bliższe określenie Kto składa Terminy składania

dokumentacji w Dziale Nauki

1. Działalność statutowa i badania własne KBN

Wnioski o dofinans. w roku nast. i raporty za rok poprzedni

instytuty i katedry do 20.08. każdego roku

2.

Projekty badawcze (granty)

KBN

Wnioski o przyjęcie projektów: - własnych - promotorskich - zamawianych

umowy z KBN umowy z wykonawcami aneksy i raporty, karty inf. SYNABA

każdy pracownik Uczelni

wnioski do 31.01. i do 31.07. (kolejne konkursy)

umowy i aneksy na bieżąco cały rok

raporty roczne do 20.02. raporty końcowe do 30 dni po zakończeniu projektu

3.

Uniwersyteckie projekty badawcze

Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą przez

Dziekana

Wnioski o zatwierdzenie projektów

Umowy, raporty roczne i końcowe

asystenci i doktoranci w

wieku do 30 lat adiunkci w wieku

do 35 lat

wnioski do 15.02. każdego roku

umowy na bieżąco raporty roczne i końcowe do 15.02.

4.

Umowy o wykonanie pracy badawczej

Zleceniodawca

Wnioski na zespół opiniodawczy Umowy generalne aneksy, umowy indywidualne

instytuty i katedry na bieżąco przez cały rok

5. Inwestycje aparaturowe i

budowlane KBN

Wnioski o dofinansowanie w roku następnym


6.

Działalność Ogólnotechniczna DOT

MEN

Wnioski o dofinansowanie w roku następnym: - konferencji - dział, wydawniczej - dział, bibliotecznej rezygnacja z dotacji sprawozd. i rozliczeń.

instytuty, katedry,

Biblioteka Główna

pracownicy

wnioski do 20.08. każdego roku

rezygnacja z dotacji do 15.09. sprawozdania i rozliczenia w terminie 40 dni po zakończeniu przedsięwzięcia

UCHWAŁY


7.

Zawiadomienie o nadaniu stopnia naukowego doktora

MEN

Kwestionariusz zawiadomienia i karta informacyjna SYN AB A

jedn. org. mające uprawn. do nad.

st. nauk dr

na bieżąco przez cały rok (w ciągu 3 tygodni po uchwale Rady Wydziału i Rady Instytutu)

8.

Zawiadomienie o nadaniu stopnia naukowego doktora

habilitowanego CK ds. Tytułów Naukowych i

Stopni Naukowych

Dokumentacja przewodu habilitacyjnego i karta informacyjna SYN AB A

jedn. org. mające uprawnienia do nadawania st. nauk dr hab.

jak wyżej

9.

Stypendia naukowe

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej

Wnioski o przyznanie w r. nast. stypendiów dla młodych naukowców

pracownicy naukowi i

doktoranci w wieku do 30 lat

do 25.10. każdego roku

10.

Stypendium Naukowe Uczelni

Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą

Wnioski o przyznanie stypendiów doktor, i habilit. dla prac. Uczelni, Sprawozd. z postępów pracy naukowej

Dziekanaty

Stypendyści

na bieżąco przez cały rok

co pół roku

11. Staże krajowe

Wyższe Uczelnie, Instytuty PAN Wnioski o skierowanie staż krajowy

instytuty i katedry

na bieżąco przez cały rok (2 miesiące przed

rozpoczęciem stażu)

Wnioski o utworzenie studiów

jedn. org. Uczelni mające uprawnie-

nia donadaw. stopni nauk. dr

hab.

kierownicy studiów

doktoranckich

3 miesiące przed planowaną datą powołania studium

12.

Studia doktoranckie


informacje o rekrutacji, protokoły z rekrutacji

informacje o zaliczeniach semestralnych

jedn. org. Uczelni mające uprawnie-

nia donadaw. stopni nauk. dr

hab.

kierownicy studiów

doktoranckich

2 miesiące przed datą rekrutacji, w ciągu 7 dni od daty zakończenia rekrutacji do 15.02. i 15.07. każdego

roku

13. Doktoraty honoris causa

J.M. Rektor

Dokument dot. wszczęcia postępow. o nad. tyt. dhc (uzasadnienie, uchwała R.W., informacje o kandydacie)

dziekanaty na bieżąco przez cały rok

Nagrody dla nauczycieli akademickich

Dokumentacja dotycząca przyznania nagród: Prezesta Rady Min. dziekanaty do 20.01. każdego roku

14. Kancelaria Premiera, MEN i inne resorty

J.M. Rektor

Ministra Edukacji Narodowej

innych resortów

J.M. Rektora

dziekanaty

dziekanaty

dziekanaty


(zgodnie z regulaminami tych resortów)


15. Plany badań nauk.


Informacje o tematach badań własnych finans. przez KBN

instytuty i katedry

na bieżąco wraz z etapowymi kalkulacjami badań własnych

16. Plany konferencji naukowych


Informacje o konferencjach organizowanych w roku następnym.


17.

Sprawozdanie z działalności za rok poprzedni

J.M. Rektor

Sprawozdanie z dział, w kalendarzowym roku poprzednim

Sprawozdanie z działalności w poprzednim roku akademickim

dziekanaty, jedn. pozawydz., działy

administracji centralnej

jednostki pozawydz.

działy administracji

centralnej



Numer 9

Redaktor: KAZIMIERA DĄBROWSKA, e-mail:[email protected] Adres Redakcji: pl.Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław, tel. 402-212, fax 402-232 Przygotowanie do druku i druk: VOLUMEN, ul.Różyckiego 14, 51-612 Wrocław

tel. 0601 70-36-10

PRZEGLĄD UNIWERSYTECKI Pismo Uniwersytetu Wrocławskiego

mailto:[email protected]

Przegląd Uniwersytecki (Wrocław) R.4 Nr 9 (32) listopad 1998 · mgr ANDRZE WITOLJ STANKIEWICD z...

Documents

Transcript of Przegląd Uniwersytecki (Wrocław) R.4 Nr 9 (32) listopad 1998 · mgr ANDRZE WITOLJ STANKIEWICD z...