PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLETOWE

Promieniowanie ultrafioletowe to promieniowanie elektromagnetyczne o fali długości 10 - 400 nm, które nie wywołuje wrażeń wzrokowych.

Rodzaje promieniowania UV

1. UVC – dł. fali 200 – 280 nm; prawie całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową, tak więc nie dociera do Ziemi wraz ze światłem słonecznym;

2. UVB – dł. fali 280 – 315 nm; większość jest pochłaniana przez warstwy atmosfery, ale część dociera do Ziemi

3. UVA – dł. fali 315 – 400 nm; stanowi ok. 95% promieniowania UV.

• 4. Nadfiolet próżniowy – dł. fali 10 – 200 nm; fale te są bardzo silnie pochłaniane przez powietrze, tak więc może być on badany wyłącznie w próżni.

• Człowiek jest narażony przede wszystkim na działanie dwóch rodzajów promieniowania UV:

UVA UVB

UVA / UVB• Najdłuższa fala i mniejsza

energia• Natężenie stałe bez względu na

porę dnia, roku czy pogodę• Przenika przez chmury, szyby

okienne, aż do głębokich warstw skóry

• Nie wywołuje rumienia

• Efekty działania kumulują się, są zauważalne po latach

• Skutki: reakcje fotouczulające i starzenie się skóry

• Krótsza fala i większa energia• Najwyższe natężenie w okresie

letnim, w godzinach 10.00 -15.00

• Jest częściowo filtrowane przez chmury, szyby; działa głównie na naskórek

• Wywołuje rumień i poparzenia słoneczne

• Skutki widoczne niemal natychmiast

• Skutki: zmiany nowotworowe skóry i uszkodzenie wzroku

ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA UV Słońce – najsilniejsze naturalne źródło promieniowania UV. Do

Ziemi dociera jego niewielka część, reszta jest pochłaniana przez atmosferę. Udział promieniowania UV w świetle słonecznym zależy między innymi od:

szerokości geograficznej, położenia Słońca na niebie, wysokości n.p.m., stopnia czystości powietrza, ilości promieniowania odbitego (od wody, śniegu, piasku) ciała ogrzane co najmniej do temperatury 3000 K lampy np. rtęciowe, ultrafioletowe

WYKORZYSTANIE PROMIENIOWANIA UV

Dzięki swym właściwościom, promieniowanie ultrafioletowe wykorzystywane jest przez człowieka w tak różnych dziedzinach, jak:

technika oświetleniowa - świetlówki, żarówki uvb, montowane np. w terrariach, jako imitujące światło naturalne

sterylizacja pomieszczeń badania mikroskopowe komórek i tkanek przemysł spożywczy – konserwowanie żywności medycyna - światłolecznictwo kryminalistyka muzealnictwo.

KORZYSTNE DZIAŁANIEPROMIENIOWANIA UV

NA ZDROWIE CZŁOWIEKA• Istotna rola w wytwarzaniu witaminy D, całkowite unikanie

słońca prowadzi do jej niedoborów, a w konsekwencji do osłabienia kości

• Dobroczynny wpływ w niektórych chorobach skóry• Pomaga zwalczać bóle mięśniowe

UWAGA !

Tylko NIEWIELKIE ilości promieniowania UVsą korzystne dla zdrowia.

KONSEKWENCJE ZDROWOTNE• Choroby oczu : uszkodzenie spojówki i rogówki, trwałe zmiany w

oku prowadzące do zaćmy, a w konsekwencji do całkowitej ślepoty

• Przedwczesne starzenie się skóry

• Przebarwienia skóry, zaskórniki

KONSEKWENCJE ZDROWOTNE

• Nowotwory skóry, • np.: czerniak złośliwy

Osłabienie układu odpornościowego, co może powodować na przykład nawroty wirusa opryszczki

• Rumień i oparzenia słoneczne

GRUPY RYZYKA• Dzieci i młodzież – skóra jest bardziej narażona na szkodliwe skutki

promieniowania UV u osób w wieku rozwojowym• Osoby regularnie korzystające z solarium – prawdopodobieństwo

wystąpienia czerniaka złośliwego zwiększa się o 50% u osób poniżej 18 roku życia – aż o 150 %.

• Osoby z fenotypem skóry I i II *• Osoby z licznymi znamionami na skórze lub uszkodzeniami skóry• Osoby z dużą ilością piegów – długotrwała ekspozycja na promieniowanie

UV powoduje ciemnienie i zwiększenie ilości piegów• Osoby, które już miały oparzenie słoneczne.

• Fenotyp I – skóra, która nigdy się nie opala, zawsze ulega oparzeniom : osoby o rudych włosach i bladej karnacji

• Fenotyp II – skóra, która czasami się opala, często ulega oparzeniom : osoby z jasnymi blond włosami i jasną karnacją

NAJLEPSZA OCHRONA• ograniczenie czasu przebywania na słońcu, zwłaszcza w

godz. 10.00-14.00• częstsze przebywanie w cieniu; przerwy w opalaniu się• nie eksponować całego ciała – noszenie lekkich,

bawełnianych ubrań; szczególna ochrona oczu, twarzy, szyi

• używanie okularów słonecznych z panelami bocznymi• stosowanie kremów ochronnych z wysokim filtrem• jak najrzadsze korzystanie z solariów – WHO zaleca wprowadzenie zakazu dla młodzieży w wieku szkolnym• bezwzględna ochrona niemowląt i dzieci.

SOLARIUM – TAK CZY NIE ?

Wieloletnie badania naukowe dowodzą, że sztuczne światło imitujące światło słoneczne jest prawdopodobnie rakotwórcze. Najnowsze analizy potwierdzają,

że KORZYSTANIE Z SOLARIUM JEST GŁÓWNYM CZYNNIKIEM

RAKOTWÓRCZYM. Skóra, pod wpływem zwiększonej dawki promieniowania UVA, ulega

procesowi fotostarzenia W czasie jednorazowej krótkiej wizyty w solarium, skóra otrzymuje 25-krotnie

większą dawkę promieniowania niż w czasie powolnego opalania się na słońcu Skumulowane dawki promieniowania UVA są równie szkodliwe jak UVB Korzystanie z solarium raz w tygodniu zwiększa ryzyko zachorowania na

czerniaka złośliwego aż o 70% zwłaszcza u osób ze znamionami skóry Powoduje TANOREKSJĘ, czyli uzależnienie młodzieży od korzystania z solarium

SOLARIA W POLSCE W sierpniu 2009 r., w związku ze stwierdzonymi przypadkami

poparzeń na skutek korzystania z urządzeń opalających, Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziła kontrolę działających solariów. *

Skontrolowano 1857 salonów. Stwierdzono nieprawidłowości w 160 przypadkach, co stanowi ok. 9%.

Najczęstsze nieprawidłowości to: brak etykiet z nazwą i datą przydatności na pojemnikach z kosmetykami lub środkami dezynfekcyjnymi; brak wentylacji w pomieszczeniu solarium; niewłaściwy stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i sprzętu

Dane na przykładzie 5 województw: lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, śląskiego i świętokrzyskiego

Prezentacje przygotowała:Joanna Aksamit