Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu SpołecznegoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

INFORMACJA DOTYCZĄCA PRZEPROWADZONYCH BADAŃ I WSPÓŁPRACY INFORMACJA DOTYCZĄCA PRZEPROWADZONYCH BADAŃ I WSPÓŁPRACY UNIWERSYTETU PZRYRODNICZEGOUNIWERSYTETU PZRYRODNICZEGO Z ZAKŁADEM PRZETWÓRSTWA ZIÓŁ - Z ZAKŁADEM PRZETWÓRSTWA ZIÓŁ -

FIRMĄ KRAUTEXFIRMĄ KRAUTEXW ramach projektu Wsparcia Regionalnej Sieci Współpracy, W ramach projektu Wsparcia Regionalnej Sieci Współpracy,

zgłoszonego przez przedsiębiorcę problemu nr 85,zgłoszonego przez przedsiębiorcę problemu nr 85, KOORDYNOWANEGO PRZEZ URZĄD MARSZAŁKOWSKI W LUBLINIEKOORDYNOWANEGO PRZEZ URZĄD MARSZAŁKOWSKI W LUBLINIE

TEMAT PROJEKTU BADAWCZEGO TEMAT PROJEKTU BADAWCZEGOOpracowania założeń techniczno-technologicznych procesu Opracowania założeń techniczno-technologicznych procesu

pozyskiwania olejków eterycznych z świeżo zbieranych korzeni kozłka pozyskiwania olejków eterycznych z świeżo zbieranych korzeni kozłka już na etapie ich zbioru i miejsca wstępnego składowania.już na etapie ich zbioru i miejsca wstępnego składowania.

FORMY I ZAKRES WSPÓŁPRACYFORMY I ZAKRES WSPÓŁPRACY

I etap:I etap:a) spotkania i dyskusje obu zainteresowanych stron koordynowane przez a) spotkania i dyskusje obu zainteresowanych stron koordynowane przez Zespół pracowników Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie.Zespół pracowników Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie.

- - dotyczyły doprecyzowania zgłoszonego problemu,dotyczyły doprecyzowania zgłoszonego problemu,- wypracowania organizacyjnych (podstawowych) form współpracy - wypracowania organizacyjnych (podstawowych) form współpracy

(miejsca i częstotliwości spotkań, sposobów komunikowania się i (miejsca i częstotliwości spotkań, sposobów komunikowania się i wymiany aktualnych informacji i problemów itp.), wymiany aktualnych informacji i problemów itp.),

II etap:II etap:- spotkania i konsultacje organizowane w Urzędzie Marszałkowskim spotkania i konsultacje organizowane w Urzędzie Marszałkowskim

dotyczące bieżących relacji z prowadzonych badań i współpracy, dotyczące bieżących relacji z prowadzonych badań i współpracy, III etap:III etap:- wymiana informacji i dyskusje dotyczące uzyskanych wyników badań i ich wymiana informacji i dyskusje dotyczące uzyskanych wyników badań i ich

analizy,analizy,- spotkania wszystkich zainteresowanych stron odnośnie sporządzenia spotkania wszystkich zainteresowanych stron odnośnie sporządzenia

końcowego raportu z przeprowadzonych badań i współpracy oraz formy ich końcowego raportu z przeprowadzonych badań i współpracy oraz formy ich opracowania i ewentualnego wdrożenia do praktyki. opracowania i ewentualnego wdrożenia do praktyki.

WstępWstęp

Teren Lubelszczyzny to zagłębie upraw zielarskich, gdzie Teren Lubelszczyzny to zagłębie upraw zielarskich, gdzie między innymi produkowane są duże ilości korzenia waleriany (kozłka między innymi produkowane są duże ilości korzenia waleriany (kozłka lekarskiego). lekarskiego).

Po najczęściej mechanicznym zbiorze, rolnicy suszą korzenie Po najczęściej mechanicznym zbiorze, rolnicy suszą korzenie (kłącza) w różnego typu suszarniach przy stosowaniu zróżnicowanych (kłącza) w różnego typu suszarniach przy stosowaniu zróżnicowanych temperatur czynnika suszącego i pozostałych zmiennych warunków temperatur czynnika suszącego i pozostałych zmiennych warunków suszenia. suszenia.

W trakcie tego procesu, zwłaszcza prowadzonego w przy W trakcie tego procesu, zwłaszcza prowadzonego w przy nieodpowiednich warunkach suszenia następują duże straty zawartych nieodpowiednich warunkach suszenia następują duże straty zawartych w kłączach kozłka olejków eterycznych i aktywnych substancji w kłączach kozłka olejków eterycznych i aktywnych substancji leczniczych. leczniczych.

Wysuszone korzenie poddawane są procesowi ekstrakcji. Wysuszone korzenie poddawane są procesowi ekstrakcji.

Problem badawczyProblem badawczyMając na względzie obniżenie strat cennych składników Mając na względzie obniżenie strat cennych składników

oraz oszczędności w zużywanej na suszenie energii powstała idea oraz oszczędności w zużywanej na suszenie energii powstała idea i konieczność opracowania metody ekstrakcji substancji czynnych i konieczność opracowania metody ekstrakcji substancji czynnych z części zbieranych jesienią mokrych korzeni kozłka waleriany. z części zbieranych jesienią mokrych korzeni kozłka waleriany.

Problem badawczy dotyczył propozycji opracowania Problem badawczy dotyczył propozycji opracowania założeń techniczno-technologicznych procesu pozyskiwania założeń techniczno-technologicznych procesu pozyskiwania olejków eterycznych z świeżo zbieranych korzeni już na etapie ich olejków eterycznych z świeżo zbieranych korzeni już na etapie ich zbioru i miejsca wstępnego składowania.zbioru i miejsca wstępnego składowania.

Następnie zestawienie i opracowanie poszczególnych Następnie zestawienie i opracowanie poszczególnych operacji technologicznych umożliwiających odzyskiwanie olejków operacji technologicznych umożliwiających odzyskiwanie olejków z mokrych kłączy z pominięciem energochłonnego procesu ich z mokrych kłączy z pominięciem energochłonnego procesu ich suszenia. suszenia.

Cel i zakres badańCel i zakres badańGłównym celem badań było udokumentowanie, w oparciu Głównym celem badań było udokumentowanie, w oparciu

o przeprowadzone eksperymenty naukowe i analizy, czy możliwe o przeprowadzone eksperymenty naukowe i analizy, czy możliwe jest uzyskanie, i w jakich ilościach (w porównaniu do kozłka jest uzyskanie, i w jakich ilościach (w porównaniu do kozłka suszonego) pozyskanie olejków eterycznych z mokrych, tuż po suszonego) pozyskanie olejków eterycznych z mokrych, tuż po zbiorze korzeni kozłka lekarskiego. zbiorze korzeni kozłka lekarskiego.

Dodatkowym zadaniem było określenie ilości Dodatkowym zadaniem było określenie ilości najcenniejszych substancji biologicznych w postaci dwóch grup najcenniejszych substancji biologicznych w postaci dwóch grup kwasów (acetoksywalerianowego i walerianowego), które zawarte kwasów (acetoksywalerianowego i walerianowego), które zawarte są w wyekstrahowanym oleju z mokrych korzeni kozłka.są w wyekstrahowanym oleju z mokrych korzeni kozłka.

Na podstawie analizy literatury i zgłoszonego problemu Na podstawie analizy literatury i zgłoszonego problemu badawczego sformułowano następującą hipotezę roboczą:badawczego sformułowano następującą hipotezę roboczą:

H1. Zaproponowane sposoby przygotowania, przechowywania, a H1. Zaproponowane sposoby przygotowania, przechowywania, a zwłaszcza suszenia kłączy kozłka lekarskiego mają wpływ i prowadzą do zwłaszcza suszenia kłączy kozłka lekarskiego mają wpływ i prowadzą do znacznych strat olejków eterycznych.znacznych strat olejków eterycznych.

Metodyka i warunki badańMetodyka i warunki badańDo badań wykorzystano świeżo zebrane kłącza z okolic Fajsławic. Do badań wykorzystano świeżo zebrane kłącza z okolic Fajsławic. Próbki o wadze 1 kg, pakowano w foliowe worki strunowe i Próbki o wadze 1 kg, pakowano w foliowe worki strunowe i

umieszczano w lodówce (tem. przechowywania +4oC) oraz w zamrażarce (tem. umieszczano w lodówce (tem. przechowywania +4oC) oraz w zamrażarce (tem. przechowywania - 20oC). przechowywania - 20oC).

Część próbek przeznaczonych do dłuższego przechowywania była Część próbek przeznaczonych do dłuższego przechowywania była pakowana próżniowo. pakowana próżniowo.

Pozyskiwanie olejków eterycznych z przechowywanych w warunkach Pozyskiwanie olejków eterycznych z przechowywanych w warunkach chłodniczych kłączy prowadzono w 2 - tygodniowych odstępach czasowych. chłodniczych kłączy prowadzono w 2 - tygodniowych odstępach czasowych.

Drugą partię surowca stanowiły próbki suszone w dwu różnych Drugą partię surowca stanowiły próbki suszone w dwu różnych czasach oraz zróżnicowanych warunkach suszenia konwekcyjnego. czasach oraz zróżnicowanych warunkach suszenia konwekcyjnego.

Proces pozyskiwania olejków realizowano poprzez zastosowanie Proces pozyskiwania olejków realizowano poprzez zastosowanie destylacji z parą wodną, wykorzystując zestaw aparatów Derynga. destylacji z parą wodną, wykorzystując zestaw aparatów Derynga.

Określenie zawartości olejków eterycznych oraz zawartych w nich Określenie zawartości olejków eterycznych oraz zawartych w nich kwasów przeprowadzono w certyfikowanym laboratorium CLA Parku kwasów przeprowadzono w certyfikowanym laboratorium CLA Parku Technologicznego w Lublinie. Technologicznego w Lublinie.

Przebieg wykonania usługi badawczo – Przebieg wykonania usługi badawczo – rozwojowejrozwojowej

Badania przeprowadzono w laboratoriach Katedry Badania przeprowadzono w laboratoriach Katedry Inżynierii i Maszyn Spożywczych Uniwersytetu Przyrodniczego w Inżynierii i Maszyn Spożywczych Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, przy ścisłej współpracy z Kierownictwem i pracownikami Lublinie, przy ścisłej współpracy z Kierownictwem i pracownikami laboratorium przyzakładowego Firmy Krautex. laboratorium przyzakładowego Firmy Krautex.

Analizy chemiczne zlecone zostały certyfikowanemu Analizy chemiczne zlecone zostały certyfikowanemu laboratorium CLA w Lublinie.laboratorium CLA w Lublinie.

Badania przeprowadzono w okresie od 30.09. 2012r. do Badania przeprowadzono w okresie od 30.09. 2012r. do

01.03.2013r. 01.03.2013r.

Ilość powtórzeń dla każdej próby wynosiła n=3. Ilość powtórzeń dla każdej próby wynosiła n=3.

W trakcie prowadzonych badań odbywały się liczne W trakcie prowadzonych badań odbywały się liczne spotkania robocze z Dyrekcją i pracownikami Firmy KRAUTEX.spotkania robocze z Dyrekcją i pracownikami Firmy KRAUTEX.

Wyniki badań i ich analiza Wyniki badań i ich analiza

Rys. 1. Zawartość olejków eterycznych w kozłku lekarskim poddanym różnym Rys. 1. Zawartość olejków eterycznych w kozłku lekarskim poddanym różnym rodzajom obróbki wstępnej: rodzajom obróbki wstępnej:

A1- surowiec świeży, A1- surowiec świeży, A2- surowiec suszony w temperaturze 36A2- surowiec suszony w temperaturze 36C przez czas 120h, C przez czas 120h, A3- surowiec suszony w temperaturze 50 A3- surowiec suszony w temperaturze 50 C przez czas 90h, C przez czas 90h, A4- surowiec mrożony.A4- surowiec mrożony.

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

A1 A2 A3 A4

rodzaj próby

zaw

arto

śc o

lejk

u [%

] .

Wyniki badań i ich analizaWyniki badań i ich analiza

Rys. 2. Zawartość olejków eterycznych w kozłku lekarskim poddanym różnym Rys. 2. Zawartość olejków eterycznych w kozłku lekarskim poddanym różnym rodzajom obróbki wstępnej rodzajom obróbki wstępnej po przeliczeniu na 100g surowca świeżegopo przeliczeniu na 100g surowca świeżego: :

A1- surowiec świeży, A1- surowiec świeży, A2- surowiec suszony w temperaturze 36A2- surowiec suszony w temperaturze 36C przez czas 120h, C przez czas 120h, A3- surowiec suszony w temperaturze 50A3- surowiec suszony w temperaturze 50C przez czas 90h, C przez czas 90h, A4- surowiec mrożonyA4- surowiec mrożony

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

A1 A2 A3 A4

rodzaj próby

zaw

arto

śc o

lejk

u [%

] .

Wyniki badań i ich analizaWyniki badań i ich analizaTabela 1. Skład olejków eterycznych otrzymanych z kozłka lekarskiego Tabela 1. Skład olejków eterycznych otrzymanych z kozłka lekarskiego

poddanego różnym rodzajom obróbki wstępnej: A1- surowiec świeży, A2- poddanego różnym rodzajom obróbki wstępnej: A1- surowiec świeży, A2- surowiec suszony w temperaturze 36surowiec suszony w temperaturze 36C przez czas 120h, A3- surowiec C przez czas 120h, A3- surowiec suszony w temperaturze 50suszony w temperaturze 50C przez czas 90h, A4- surowiec mrożonyC przez czas 90h, A4- surowiec mrożony

Udział [%] Nr Nazwa związku Próba A1 Próba A2 Próba A3 Próba A4

1 Tricyclene 0.21 0.18 0.16 0.19 2 Thujene<alpha-> 0.17 0.10 0.08 0.17 3 Pinene>alpha-> 3.99 3.84 3.89 7.16 4 Fenchene<alpha-> 7.61 3.93 3.02 5.02 5 Camphene 6.53 7.88 6.81 7.41 6 Sabinene 0.20 0.1 0.11 0.16 7 Pinene<beta-> 1.50 1.53 1.38 1.64 8 Myrcene tr tr. tr tr 9 Cineole<dehydro-1,8-> tr. tr. tr. tr 10 Phellandrene <alpha> - tr. tr. tr. 11 Carene<delta-2-> tr. tr. tr tr. 12 Cymene<para-> 0.05 0.07 tr 0.08 13 Limonene 0.88 0.66 0.50 0 74 14 Phellandrene<beta->7,85 0.19 0.12 0.34 0.21 15 Ocimene<( E )-beta-> tr. tr. tr. tr 16 Terpinene<gamma-> 0.08 0.08 0.07 0.09 17 Vertocitral C<cis-> tr tr. tr tr 18 Tolualdehyde<para-> tr tr. tr. tr 19 Terpinolene tr 0.05 tr 0.05 20 Sabinene hydrate<trans-> tr tr. - - 21 Mentha-2,8-diene-1-ol<trans-para-> 0.10 tr. 0.06 0.06 22 Pinene hydrate<cis-> tr tr. tr tr. 23 Mentha-2,8-diene-1-ol<cis-para-> 0.05 tr. tr tr 24 Sabinol<cis-> tr 0.05 tr. tr 25 Verbenol<trans-> tr tr. tr tr 26 Camphene hydrate tr tr. tr. tr. 27 Isobomeol tr tr. - tr. 28 Borneol 0.38 0.48 0.44 0.25 29 Terpinen-4-ol 0 25 0.2 0.18 0.18 30 Acetophenone<para-methyl-> tr tr. tr. - 31 Myrtenol 0.76 0.36 0.19 tr 32 ?? tr tr. tr. tr 33 Piperitol<cis-> tr tr. tr. tr. 34 Thymol, methyl ether 0.09 0.06 tr. tr. 35 Carvacrot, methyl ether 0.09 0.06 0.05 0.06 36 Dihydro carveol <neoiso> - - 0.12 -

Wyniki badań i ich analizaWyniki badań i ich analizaTabela 1. c.d. Skład olejków eterycznych otrzymanych z kozłka lekarskiego Tabela 1. c.d. Skład olejków eterycznych otrzymanych z kozłka lekarskiego poddanego różnym rodzajom obróbki wstępnej: A1- surowiec świeży, A2- poddanego różnym rodzajom obróbki wstępnej: A1- surowiec świeży, A2-

surowiec suszony w temperaturze 36surowiec suszony w temperaturze 36C przez czas 120h, A3- surowiec C przez czas 120h, A3- surowiec suszony w temperaturze 50suszony w temperaturze 50C przez czas 90h, A4- surowiec mrożonyC przez czas 90h, A4- surowiec mrożony37 ?? tr. - 0.09 0.21 38 Thujyl acetate<neoiso-3-> 12.84 15.76 13.56 14.00 39 Terpinene-7-al<alpha-> 0.23 0.22 0.11 0.13 40 Sabinyl acetate<trans-> 0.07 0.05 tr. - 41 Myrtenyl acetate 6.82 4.07 2.48 0.06 42 Elemene<delta-> 0.97 1.32 2.28 2.51 43 Terpinyl acetate<alpha-> 0.06 0.24 0.27 0.1 44 Longipinene<alpha-> 0.38 0.3 0.29 0.08 45 Carvyl acetate<cis-> tr. tr. 0.08 - 46 Longicyclene tr 0.32 tr. tr. 47 Isoledene 0.11 0.06 0.09 tr. 48 Elemene<beta-> 0.26 0.32 0.29 0.32 49 Caryophyllene<Z-> 0.15 0.2 0.21 0.32 50 Gurjunene<alpha-> 1.86 1.61 1.67 1.15 51 Caryophyllene<E-> 2.10 2.87 0.91 0.79 52 Elemene<gamma-> 0.09 0.16 0.21 0.16 53 Gurjunene<beta-> tr. 0.07 0.25 0.08 54 Aromadendrene tr. tr. 0.17 tr. 55 Farnesene<(Z)-beta-> tr. 0.09 0.14 0.16 56 Himechalene<alpha-> 3.21 2.51 1.91 1.48 57 Humulene<alpha-> 0.29 0.5 0.33 0.30 58 Aromadendrene<allo-> 1.96 1.51 1.40 0.56 59 Caryophyllene<9-epi-(E)-> 0.05 0.1 0.08 0.19 60 Acoradiene<beta-> tr. 0.26 0.20 0.21 61 Curcumene<ar-> 0.93 1.07 0.92 0.87 62 GermacreneD 0.70 0.99 1.11 1.32 63 Selinene<delta-> tr. tr. tr. 0.05 64 Zingiberene<alpha-> 0.41 0.77 0.74 1.03 65 Bicyciogermacrene 3.31 2.11 2.58 1.09 66 Bisabolene<beta-> 0.35 0.53 0.57 0.81 67 Germacrene A tr. 0.09 0.09 0.21 68 Isobornyl isovalerate 0.07 - - - 69 Cadinene<delta-> 0.11 0.35 0.20 0.12 70 Bisabolene<(E)-gamma-> 0.14 0.18 0.20 0.19 71 Liguloxide tr. 0.23 0.22 0.27 72 Kessane tr 1.01 1.44 24.55 73 ?? 0.36 0.54 0.42 0.14 74 Elemol 0.29 1.97 0.27 0.45 75 Longipinanol<epi-> 0.18 tr. 0.26 0.23 76 ?? 1.08 0.6 0.28 tr 77 GermacreneB 0.45 0.59 0.68 0.70 78 ?? 0.18 0.27 1.91 - 79 Spathulenol 2.43 2.51 2.17 0.23 80 Caryophyllene oxide 1.11 1.3 1.21 0.37 81 Viridiflorol 0.52 1.49 1.29 0.87 82 Eudesmol<5-epi-7-epi-alpha-> 0.75 0.58 0.64 0.48 83 Cubenol<1-epi-> 0.19 0.28 0.27 0.13 84 Alloaromadendrene<epoxy-> 0.82 1.91 1.15 0 79 85 ?? 0.53 0.53 0.42 0 56 86 Agarospirol 0.52 0.86 0.87 1 11 87 Valerianol 0.54 3.24 2.64 2.67 88 Caryophyllene< 14-hydroxy-9-epi-( E)-> 0.15 - - 0.32 89 Bisabolol<epi-beta-> 0.96 1.47 1.46 1.04 90 Valeranone 0.74 0.28 3.15 0.26 91 Bisabolol<alpha-> 0.68 1.15 1.74 1.17 92 Cedren-13-ol<8-> 0.63 0.36 0.41 0.23 93 Farnesol<Z,E-> 0.09 0.2 0.14 0.09 94 Curcumenol 0.11 0.1 0.15 tr

Wyniki badań i ich analiza Wyniki badań i ich analiza

Rys. 3. Sumaryczna zawartość kwasów seskwiterpenowych w kozłku lekarskim Rys. 3. Sumaryczna zawartość kwasów seskwiterpenowych w kozłku lekarskim poddanym różnym rodzajom obróbki wstępnej: poddanym różnym rodzajom obróbki wstępnej:

A1- surowiec świeży, A1- surowiec świeży, A2- surowiec suszony w temperaturze 36A2- surowiec suszony w temperaturze 36C przez czas 120h, C przez czas 120h, A3- surowiec suszony w temperaturze 50C przez czas 90h, A3- surowiec suszony w temperaturze 50C przez czas 90h, A4- surowiec mrożonyA4- surowiec mrożony

00,02

0,040,06

0,080,1

0,120,14

0,160,18

0,2

A1 A2 A3 A4

rodzaj próby

sum

aryc

zna

zaw

arto

śc k

was

ów .

[g

/100

g]

Wyniki badań i ich analizaWyniki badań i ich analiza

Rys. 4. Sumaryczna zawartość kwasów seskwiterpenowych w kozłku lekarskim Rys. 4. Sumaryczna zawartość kwasów seskwiterpenowych w kozłku lekarskim poddanym różnym rodzajom obróbki wstępnej poddanym różnym rodzajom obróbki wstępnej po przeliczeniu na 100g po przeliczeniu na 100g

surowca świeżego: surowca świeżego: A1- surowiec świeży, A1- surowiec świeży, A2- surowiec suszony w temperaturze 36A2- surowiec suszony w temperaturze 36C przez czas 120h, C przez czas 120h, A3- surowiec suszony w temperaturze 50A3- surowiec suszony w temperaturze 50C przez czas 90h, C przez czas 90h, A4- surowiec mrożonyA4- surowiec mrożony

0

0,01

0,02

0,03

0,04

0,05

0,06

A1 A2 A3 A4

rodzaj próby

sum

aryc

zna

zaw

arto

ść k

was

ów .

[g

/100

g] .

WnioskiWnioski Uzyskane wyniki badań i ich analiza wykazały, że istnieje możliwość Uzyskane wyniki badań i ich analiza wykazały, że istnieje możliwość

pozyskiwania olejków eterycznych ze świeżych korzeni kozłka lekarskiego.pozyskiwania olejków eterycznych ze świeżych korzeni kozłka lekarskiego.

Wyniki badań potwierdziły hipotezę roboczą, wskazującą, że podczas Wyniki badań potwierdziły hipotezę roboczą, wskazującą, że podczas suszenia kozłka lekarskiego w różnych warunkach czasowo-suszenia kozłka lekarskiego w różnych warunkach czasowo-temperaturowych dochodzi do znacznych strat olejków eterycznych, przy temperaturowych dochodzi do znacznych strat olejków eterycznych, przy czym ubytek olejków eterycznych rośnie wraz z temperaturą, jak i czasem czym ubytek olejków eterycznych rośnie wraz z temperaturą, jak i czasem suszenia.suszenia.

Skutecznym sposobem na ograniczenie strat olejków eterycznych jest Skutecznym sposobem na ograniczenie strat olejków eterycznych jest poddanie korzeni kozłka lekarskiego procesowi zamrażania. poddanie korzeni kozłka lekarskiego procesowi zamrażania.

Uzyskane wydajności olejków eterycznych ze świeżych, jak i Uzyskane wydajności olejków eterycznych ze świeżych, jak i mrożonych korzeni kozłka w przeliczeniu na 100g świeżego surowca są mrożonych korzeni kozłka w przeliczeniu na 100g świeżego surowca są znacznie wyższe od wydajności otrzymanych z surowca suszonego.znacznie wyższe od wydajności otrzymanych z surowca suszonego.

Skład chemiczny olejków eterycznych pozyskanych z surowca poddanego Skład chemiczny olejków eterycznych pozyskanych z surowca poddanego różnym rodzajom obróbki wstępnej pozostaje bez zmian (tab.1).różnym rodzajom obróbki wstępnej pozostaje bez zmian (tab.1).

WnioskiWnioski

Uzyskane wyniki badań potwierdzają celowość opracowania Uzyskane wyniki badań potwierdzają celowość opracowania technologii umożliwiającej pozyskiwanie olejków eterycznych ze technologii umożliwiającej pozyskiwanie olejków eterycznych ze świeżego kozłka lekarskiego.świeżego kozłka lekarskiego.

Opracowany projekt pozyskiwania olejków eterycznych z mokrych Opracowany projekt pozyskiwania olejków eterycznych z mokrych kłączy kozłka obejmuje propozycję wykorzystania kłączy kozłka obejmuje propozycję wykorzystania niekonwencjonalnych i nie stosowanych dotąd operacji i procesów niekonwencjonalnych i nie stosowanych dotąd operacji i procesów technologicznych, które w większości mogą być realizowane w technologicznych, które w większości mogą być realizowane w warunkach gospodarstwa rolniczego.warunkach gospodarstwa rolniczego.

Główne założenie projektu ukierunkowane zostało na obniżenie Główne założenie projektu ukierunkowane zostało na obniżenie energochłonności procesów przygotowawczych, głównie suszenia. energochłonności procesów przygotowawczych, głównie suszenia.

To wpływa na obniżenie ogólnych kosztów ponoszonych na tym etapie To wpływa na obniżenie ogólnych kosztów ponoszonych na tym etapie produkcji.produkcji.

Wytyczne dotyczące nowatorskiej propozycji technologii Wytyczne dotyczące nowatorskiej propozycji technologii pozyskiwania olejów eterycznych z mokrych kłączy kozłka pozyskiwania olejów eterycznych z mokrych kłączy kozłka

lekarskiego. lekarskiego.

Zaproponowana metoda i schemat linii technologicznej obejmuje Zaproponowana metoda i schemat linii technologicznej obejmuje

przerób mokrych kłączy kozłka w warunkach gospodarstw przerób mokrych kłączy kozłka w warunkach gospodarstw specjalizujących się w polowej uprawie tego zioła. specjalizujących się w polowej uprawie tego zioła.

Jednym z założeń projektu jest obniżenie energochłonności Jednym z założeń projektu jest obniżenie energochłonności procesów przygotowawczych, głównie suszenia i tym samym obniżenie procesów przygotowawczych, głównie suszenia i tym samym obniżenie ogólnych kosztów ponoszonych na tym etapie produkcji. ogólnych kosztów ponoszonych na tym etapie produkcji.

Zakłada się, iż 20-30% mokrych korzeni kozłka powinno być Zakłada się, iż 20-30% mokrych korzeni kozłka powinno być poddane przerobowi w warunkach gospodarstwa rolniczego. poddane przerobowi w warunkach gospodarstwa rolniczego.

Wybrane pozycje literatury:Wybrane pozycje literatury: Alibas I., 2010. Determination of drying parameters,ascorbic acid contents and color characteristic Alibas I., 2010. Determination of drying parameters,ascorbic acid contents and color characteristic

sof nettle leaves during microwave-, air- and combined microwave-air-drying. J. Food Process sof nettle leaves during microwave-, air- and combined microwave-air-drying. J. Food Process Engin. 33, 213–233.Engin. 33, 213–233.

Arabhosseini A., Huisman W., Van Boxtel A., Müller J. 2007. Long-term effects of drying Arabhosseini A., Huisman W., Van Boxtel A., Müller J. 2007. Long-term effects of drying conditions on the essential oil and color of tarragon leaves during storage. J. Food Engin. 79, 561–conditions on the essential oil and color of tarragon leaves during storage. J. Food Engin. 79, 561–566.566.

Arslan D., Özcan M. M., Okyay Mengeş H., 2010. Evaluation of drying methods with respect to Arslan D., Özcan M. M., Okyay Mengeş H., 2010. Evaluation of drying methods with respect to drying parameters, some nutritional and colour characteristics of peppermint (Mentha x iperita L.). drying parameters, some nutritional and colour characteristics of peppermint (Mentha x iperita L.). Energy Convers. Manag. 51, 2769–2775.Energy Convers. Manag. 51, 2769–2775.

Bandoniene D., Venskutonis P. R., Gruzdiene D., Murkovic M., 2002. Antioxidative activity of sage Bandoniene D., Venskutonis P. R., Gruzdiene D., Murkovic M., 2002. Antioxidative activity of sage (Salvia officinalis L.), savory (Satureja hortensis L.) and borage (Borago officinalis L.) extracts in (Salvia officinalis L.), savory (Satureja hortensis L.) and borage (Borago officinalis L.) extracts in rapeseed oil. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 5, 286–292.rapeseed oil. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 5, 286–292.

Bandyopadhyay M., Chakraborty R., Raychaudhuri U., 2007. Bandyopadhyay M., Chakraborty R., Raychaudhuri U., 2007. Incorporation of herbs into sandesh, Incorporation of herbs into sandesh, an Indian sweet dairy product, as a source of natural antioxidants. an Indian sweet dairy product, as a source of natural antioxidants. Intern. J. Dairy Technol. 3, 228–Intern. J. Dairy Technol. 3, 228–233.233.

Calvo-Irabien L. M., Yam-Puc J. A., Dzib G., Escalante- Erosa F., Peña-Rodriguez L. M., 2009. Calvo-Irabien L. M., Yam-Puc J. A., Dzib G., Escalante- Erosa F., Peña-Rodriguez L. M., 2009. Effect of postharvest drying on the composition of Mexican oregano (Lippia graveolens) essential Effect of postharvest drying on the composition of Mexican oregano (Lippia graveolens) essential oil. oil. J. Herbs Spices Med. Plants 15, 281–287.J. Herbs Spices Med. Plants 15, 281–287.

Capecka E., Mareczek A., Leja M., 2005. Capecka E., Mareczek A., Leja M., 2005. Antioxidant activity of fresh and dry herbs of some Antioxidant activity of fresh and dry herbs of some Lamiaceae speciesLamiaceae species. . Food Chem. 93, 223–226.Food Chem. 93, 223–226.

Czapski J., Mikołajczyk K., 2007. Czapski J., Mikołajczyk K., 2007. Czynniki wpływające na zawartość przeciwutleniaczy w Czynniki wpływające na zawartość przeciwutleniaczy w surowcach roślinnych. surowcach roślinnych. [W:] [W:] Przeciwutleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne, technologiczne, Przeciwutleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne i analityczne. molekularne i analityczne. Grajek W. (red.). Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 209–Grajek W. (red.). Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 209–216.216.

Dąbrowska K.J.: Wielka księga perfum. Warszawa: Wydawnictwo książkowe „Twój Styl”, 1998. Dąbrowska K.J.: Wielka księga perfum. Warszawa: Wydawnictwo książkowe „Twój Styl”, 1998. Daly T., Jiwan M. A., O’Brien N. M., Aherne S. A., 2010. Daly T., Jiwan M. A., O’Brien N. M., Aherne S. A., 2010. Carotenoid content of ommonly Carotenoid content of ommonly

consumed herbs and assessment of their bioaccessibility using an in vitro digestion modelconsumed herbs and assessment of their bioaccessibility using an in vitro digestion model . Plant . Plant Foods Human Nutr. 65, 164–169.Foods Human Nutr. 65, 164–169.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu SpołecznegoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

INFORMACJA DOTYCZĄCA PRZEPROWADZONYCH BADAŃ I WSPÓŁPRACY Z ZAKŁADEM INFORMACJA DOTYCZĄCA PRZEPROWADZONYCH BADAŃ I WSPÓŁPRACY Z ZAKŁADEM PRZETWÓRSTWA ZIÓŁPRZETWÓRSTWA ZIÓŁ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ