Program "Uczenie się przez całe życie". Raport 2011

Raport 2011

PROGRAM „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE żyCIE”

PROG

RAM

„UCZEN

IE SIĘ PRZEZ CAŁE żyCIE” Raport 2011

Raport 2011

PROGRAM „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE żyCIE”

s p i s t r e ś c i

8 Program „Uczenie się przez całe życie”

10 Comenius

18 Erasmus

28 Leonardo da Vinci

36 Grundtvig

44 Wizyty Studyjne

50 eTwinning

56 Czas polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej

78 Europass

80 Eurydice

82 European Language Label

88 Upowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów programu „Uczenie się przez całe życie”

90 Konkurs EDUinspiracje 2011

92 Wydarzenia

108 Projekty międzyagencyjne

112 Obchody Europejskiego Roku Wolontariatu

114 Polecane publikacje

120 Przydatne linki

Mirosław MarczewskiDyrektor generalny FunDacji

rozwoju SyStemu eDukacjiRok 2011 był dla nas czasem ogromnych wyzwań. Pierwsze półrocze upłynęło pod

hasłem ISO – uzyskaliśmy certyfikat w zakresie zarządzania międzynarodowymi i krajowymi

programami edukacyjnymi. Uważam to za nasz duży sukces.

Kolejne sześć miesięcy to wielki wysiłek związany z przewodnictwem Polski w Radzie

Unii Europejskiej. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji mocno zaangażowała się

w realizację kilku bardzo istotnych wydarzeń, za co usłyszeliśmy wiele bardzo ciepłych słów.

Możemy być też dumni z roli, jaką odegraliśmy w promowaniu polskiego szkolnictwa wyższego za granicą. Mamy nadzieję, że owoce tej pracy

będą niedługo widoczne.

x zacznijmy od iso. o czym świadczy zdobycie tego certyfikatu?to ukoronowanie kilkuletnich wysiłków nad budowaniem ja-kości pracy i jej standaryzacją. myślę, że ten dokument jest bardzo ważny nie tylko dla nas, ale i naszych beneficjentów oraz instytucji powierzających nam zadania do realizacji. to zewnętrzne potwierdzenie, że wypełniamy swoje obowiąz-ki w odpowiedni sposób, a procedury wymagane przy ob-słudze programów i transparentność tego procesu zostały zachowane.

x co trzeba było zmienić w Fundacji, by ten certyfikat uzyskać?konieczne było przede wszystkim przeanalizowanie, ujed-nolicenie i usystematyzowanie stosowanych procedur. Fun-dacja realizuje w sumie 14 różnych zadań, trzeba więc było wypracować kompromisy, by zapewnić jakość we wszyst-kich programach. co ważne, certyfikat nie tylko potwierdził osiągnięcie jakości, ale też wymusza jej zachowanie. co kilka miesięcy musimy zatrzymać się w naszym pędzie i ponow-nie spojrzeć na procedury – sprawdzić, czy czegoś nie trzeba udoskonalić. certyfikat nie jest wieczny, dostaliśmy go na trzy lata, ale podlega corocznej weryfikacji. to jest po prostu uczenie się przez całe życie.

Mirosław sielatyckiPoDSekretarz Stanu w miniSterStwie

eDukacji naroDowej i PrzewoDniczĄcy raDy FunDacji rozwoju SyStemu eDukacji

x Jak pan ocenia rolę Fundacji rozwoju systemu edukacji podczas sprawowania przez polskę prezydencji w Unii europejskiej?rolę Fundacji oceniam bardzo dobrze. Fundacja uczestniczy-ła w całym procesie przygotowania, realizacji i podsumowa-nia okresu naszego przewodnictwa w radzie ue. Przedsta-wiciele FrSe byli członkami zespołu ds. Prezydencji, który funkcjonował w ministerstwie, mieli więc wpływ zarówno na opracowanie priorytetów w obszarze edukacji i młodzie-ży, jak i na zaprojektowanie bardzo konkretnych wydarzeń. mam tu na myśli przede wszystkim konferencję Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Euro-pie, na której przyjęto deklarację w sprawie wielojęzyczności. uważam, że komponent językowy wciąż jest za mało obecny w programach językowych, a Fundacja zrobiła dużo, by pod-kreślić jego znaczenie: w 2011 r. obchodziliśmy dziesięciole-cie konkursu european language label oraz dziesięciolecie europejskiego Dnia języków. FrSe przejęła też wydawanie kwartalnika „języki obce w Szkole”, za co jestem jej nie-zmiernie wdzięczny.ważna była również konferencja Mobilność sposobem zdoby-wania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora, w trakcie której przyjęto deklarację mobilnościową. trzeba też wspo-mnieć o konferencji Go East, Erasmus w Białymstoku – było to spotkanie istotne, gdyż poprzedzało otwarcie dyskusji na temat przyszłego programu „erasmus dla wszystkich” na lata 2014-2020.wszystkie te wydarzenia były ważnym wkładem do zapo-czątkowania dyskusji w obrębie państw ue na temat przy-szłości edukacji w europie. Fundacja pełniła bardzo istotną rolę moderatora i dobrze się z tego zadania wywiązała – za-równo organizacyjnie, jak i w wymiarze merytorycznym. Po-średnio Fundacja miała wpływ na przyjęte już w całej unii europejskiej dokumenty. mam tu na myśli zwłaszcza kon-kluzje rady europejskiej dotyczące kompetencji językowych, przewidujące zwiększenie mobilności, jak też konkluzje rady w sprawie ram odniesienia dla mobilności edukacyjnej. Pod-sumowując – w trakcie prezydencji udało nam się wspólnie zorganizować jedną z najbardziej żywych, autentycznych i pogłębionych dyskusji edukacyjnych w ostatnich latach w Polsce.

x w czasie dyskusji nad kształtem programu „erasmus dla wszystkich” strona polska zgłosiła do niego istotne za-strzeżenia. czy udało się znaleźć zrozumienie dla naszych postulatów?Propozycja kształtu nowego programu „erasmus dla wszyst-kich”, który ma zastąpić inicjatywy „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w działaniu”, została przedstawiona przez komisję europejską w listopadzie 2011 r. już w czasie pre-zydencji rozpoczęliśmy konsultacje społeczne, które miały służyć wyjaśnieniu wszelkich zastrzeżeń. w momencie, gdy mówię te słowa, widać pierwsze efekty tych rozmów: w maju 2012 r. rada ue ds. edukacji, młodzieży, kultury i Sportu przyjęła kompromisową propozycję, przygotowaną przez prezydencję duńską, która w znacznej mierze antycypuje wyniki konsultacji z państwami członkowskimi. w zmody-fikowanym dokumencie uwzględniono również szereg na-szych postulatów, takich jak wyodrębnienie obszaru mło-dzieżowego i zapewnienie mu osobnej linii finansowania czy lepsze umocowanie komponentu kształcenia zawodowego. możliwe będzie także otwarcie programu na państwa trze-cie. oczywiście, zostały jeszcze sprawy niezałatwione, ale mimo to trzeba powiedzieć, że dokonał się istotny postęp w negocjacjach nad kształtem przyszłego programu – m.in. dzięki Polsce.

x czy kształt nowego programu będzie miał wpływ na funk-cjonowanie Fundacji rozwoju systemu edukacji?oczywiście, że tak, choć nie sądzę, aby zmiany były duże. cały czas walczymy o to i myślę, że dyskusja w Parlamen-cie europejskim pozwoli na pewne poprawki w ostatecznym dokumencie tak, aby w pełni obowiązywała zasada subsy-diarności. chodzi o to, by z jednej strony alokacja środków pozwalała na ich planowanie bliżej beneficjentów, a z drugiej – o równowagę między trzema partnerami: komisją europej-ską, władzami krajowymi i narodowymi agencjami. uważa-my, że te proporcje obecnie są trochę zachwiane – rola struk-tur krajowych jest nieco pomniejszona.

x czy realizacja zadań związanych z polską prezydencją przyniosła równie wiele satysfakcji?tak. wymagała wprawdzie ciężkiej pracy, ale ten duży wysiłek dał dużą satysfakcję. Przez te pół roku wzięliśmy udział w pra-wie 10 istotnych wydarzeniach związanych z edukacją, z któ-rych 3 zostały zrealizowane bezpośrednio przez nas – chodzi o wrześniowe konferencje: Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wyzwania uczenia się przez całe życie, Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecz-nego w Europie oraz zorganizowaną w październiku konferencję Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od ju-niora do seniora. te dwa ostatnie wydarzenia wpisane były do oficjalnego kalendarza polskiej prezydencji. wszystkim w tym raporcie poświęcamy wiele miejsca.

x Jakie były rezultaty tych konferencji?informacje zwrotne, które uzyskaliśmy od partnerów i bene-ficjentów pokazują, że zostaliśmy ocenieni bardzo wysoko, zarówno jeśli chodzi o poziom merytoryczny, jak i kwestie or-ganizacyjne. wymiernym efektem naszych konferencji – języ-kowej i mobilnościowej – były przyjęte w ich trakcie deklaracje. Pierwszy z tych dokumentów wskazuje kierunki, w jakich należy rozwijać polską i europejską edukację oraz podkreśla znaczenie nauczania języków i rozwijania kompetencji językowych w śro-dowisku wielokulturowym. goście spotkania nie mieli wątpli-wości, że wspieranie tych kompetencji powinno być jednym z celów nowego programu edukacyjnego ue na lata 2014-2020. w drugiej deklaracji, przyjętej na konferencji mobilnościowej, podkreślono, że mobilność jest bardzo ważnym elementem zdobywania nowych umiejętności, przez co ułatwia znalezienie swego miejsca na rynku pracy. Bardzo byśmy chcieli, aby oba te zagadnienia – kompeten-cje językowe i mobilność – znalazły swoje miejsce w nowym programie edukacyjnym ue na lata 2014-2020, którego za-rys przedstawiono w listopadzie 2011 r. tak jak mobilność odgrywa w nim dużą rolę, tak kwestie językowe trzeba zasy-gnalizować dużo wyraźniej.

x czy uzyskanie certyfikatu iso będzie miało wpływ na to, kto będzie realizował nowy unijny program po roku 2014?Decyzja w tej sprawie jeszcze nie zapadła i należy do rządu, ale jestem przekonany, że certyfikat będzie dla decydentów potwierdzeniem, że Fundacja rozwoju Systemu edukacji jest w stanie zarządzać dużymi programami edukacyjnymi, zarówno krajowymi, jak i międzynarodowymi. nieskromnie można powiedzieć, że do zarządzania nowym programem je-steśmy w Polsce najlepiej przygotowani – nie tylko ze wzglę-du na certyfikat iSo, ale także z uwagi na doświadczenie. re-alizujemy unijne inicjatywy już od 1998 r., można powiedzieć, że nie mamy dużej konkurencji w tym obszarze.

x potwierdzeniem tego, jak dużym zaufaniem decydentów cieszy się Frse jest również rola Fundacji w promocji polskiego szkolnictwa wyższego za granicą.to prawda, od 2011 r. wspieramy ministerstwo nauki i Szkol-nictwa wyższego w działaniach służących międzynarodowej promocji rodzimych uczelni. wspieraliśmy resort nauki za-równo merytorycznie, jak i organizacyjnie – byliśmy obecni m.in. na targach w naFSa w Vancouver i eaie w kopenha-dze. to były dla nas bardzo ciekawe doświadczenia, które w 2012 r. będziemy kontynuować.

54

proc. w kolejnych latach było podobnie, można więc śmiało powiedzieć, że w porównaniu z innymi funduszami europej-skimi, np. strukturalnymi, wypadamy dużo lepiej. jeśli cho-dzi o tło międzynarodowe, to pod względem efektywności wykorzystywania środków jesteśmy w pierwszej dziesiątce krajów.

x czy w roku 2012 Frse także może liczyć na dodatkowe środki? Po dotychczas przeprowadzonych konkursach widać, że znów zainteresowanie wzrosło, a projektów jest więcej. na dodatkowe środki mamy więc spore szanse, choć ich rozdy-sponowanie będzie zależało od wykonania budżetu na pozio-mie europejskim.

x wszystko się rozwija. Nie żal panu, że za dwa lata, wraz z nowym programem Ue, obecne struktury i procedury przestaną istnieć?mamy nadzieję, że tak nie będzie. nowa propozycja Bruk-seli, wobec której jest tak dużo zastrzeżeń, jest jeszcze dys-kutowana w różnych gremiach. wierzymy, że ostatecznie program ten będzie dobrą kontynuacją naszych dotychcza-sowych osiągnięć. oczywiście cieszymy się, że zapropono-wany przez komisję budżet nowej inicjatywy jest tak znaczą-co zwiększony – aż o 70 proc. – ale trzeba pamiętać, że to tylko element większej układanki. o te pieniądze trzeba bę-dzie jeszcze powalczyć, bo apetyt na unijne środki mają tak-że rolnicy, przedsiębiorcy czy samorządy. musimy przekonać unijnych decydentów, że na edukacji nie można oszczędzać, bo tylko ona da impuls do rozwoju i pozwoli walczyć ze skut-kami kryzysu, który mamy. Po drugie, finanse to jednak nie wszystko. Pod hasłem ułatwienia i uproszczenia procedur nie można zgubić pewnych ważnych grup docelowych.

MarciN rolNikDyrektor Programu „uczenie Się Przez całe życie” DS. ProgramÓw grunDtVig,

leonarDo Da Vinci i euroPaSSDobre planowanie i właściwa realizacja zadań pozwoliły nam w ubiegłym roku po raz kolejny

uzyskać zwiększenie budżetu dla naszych beneficjentów. Nigdy jednak ten bonus nie był

tak wielki – dostaliśmy dodatkowo ponad 7 mln euro. W roku 2011 cała kwota przekroczyła

79 mln euro. Dzięki temu wzrosła liczba wspieranych projektów i ich uczestników, a to cieszy nas szczególnie. Celem naszych działań zawsze było to, by szansę na realizację miało

jak najwięcej wartościowych inicjatyw.

x Na co przeznaczono dodatkowe pieniądze?wydaliśmy je przede wszystkim na dofinansowanie mobil-ności studentów w ramach programu erasmus oraz mobilno-ści uczniów w comeniusie. większe środki do rozdyspono-wania miały także programy leonardo da Vinci i grundtvig. efekt jest oczywisty – więcej pieniędzy to więcej zadowolo-nych beneficjentów. w tej chwili wskaźnik sukcesu kształtuje się zwykle na poziomie 25-30 proc. i bardzo zależy nam na tym, by rósł.

x Jakie konkretne warunki trzeba było spełnić, by zasłużyć na dodatkowe finansowanie?unia europejska systematycznie analizuje swój budżet i sprawdza, czy są jakieś niewykorzystane środki. jeśli są, to Bruksela szuka krajów, które program realizują najlepiej, a jednocześnie mają największe potrzeby, czyli wielu chęt-nych i sporo dobrych projektów. Pod tym względem od lat wypadamy doskonale. Przyznanie dodatkowych środków jest więc zarówno formą wyróżnienia, jak i elementem efek-tywnego zarządzania budżetem przez komisję europejską.

x innymi słowy, komisja dostrzegła, że Frse dobrze radzi sobie z wypełnianiem swoich obowiązków.o efektywność dbamy od lat i mamy na tym polu spore suk-cesy. Działamy w sumie podobnie jak komisja – regularnie sprawdzamy wykorzystanie środków i w razie potrzeby prze-suwamy je na inne cele, by jak najmniej pieniędzy się zmar-nowało. efekty są dobre, np. w 2007 r. wykorzystanie środ-ków w programie „uczenie się przez całe życie” wyniosło 95

aNNa atłasDyrektor Progamu „uczenie Się Przez całe życie” DS. ProgramÓw comeniuS,

eraSmuS, eraSmuS munDuS, temPuS, ekSPerci BolońScy, ell i wizyty StuDyjneZ punktu widzenia programu „Uczenie się przez

całe życie” kluczowym wydarzeniem 2011 r. było rozpoczęcie dyskusji nad kształtem nowego

programu edukacyjnego Unii Europejskiej. Propozycja Komisji zatytułowana „Erasmus dla wszystkich” zakłada bardzo daleko idące

zmiany – przewiduje m.in. rezygnację z podziału sektorowego w edukacji, czyli odejście od idei oddzielnych programów dla edukacji wyższej

czy szkolnictwa zawodowego. To dla nas niepokojący sygnał. Obawiamy się, że małe,

słabsze organizacje stracą dostęp do unijnych środków.

x komu będzie najłatwiej otrzymać unijne środki, jeśli „erasmus dla wszystkich” powstanie w obecnie propono-wanym kształcie?Przy współpracy partnerskiej premiowane będą „partnerstwa strategiczne”, zawiązywane najprawdopodobniej przez duże konsorcja i sieci, z przeważającym udziałem instytucji z obsza-ru szkolnictwa wyższego. obawiamy się więc, że małe szkoły, stowarzyszenia i różnego rodzaju grupy nieformalne, wspie-rane dotychczas w programach „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w działaniu” – który też zostanie włączony w nową strukturę – będą zbyt słabe, by konkurować o dofinansowanie z mocnymi europejskimi podmiotami. to jest pierwsze zastrze-żenie. Drugie dotyczy mobilności – choć komisja deklaruje, że będzie kładła na nią nacisk, to z projektu nowego programu wy-nika, że nie będzie już wsparcia dla mobilności klas szkolnych czy indywidualnej mobilności uczniów. Program skoncentruje się na wyjazdach studentów i uczestników kształcenia zawo-dowego. grupy wczesnowiekowe, które mogłyby rozpoczynać współpracę międzynarodową podczas edukacji szkolnej, będą z mobilności wykluczone. Polskie szkoły na tym stracą.

x Nowa propozycja komisji nie ma żadnych zalet?oczywiście ma, oprócz zwiększonego budżetu oraz obiecywa-nego uproszczenia struktury programu, co przełoży się – miej-my nadzieję – także na uproszczenie procedur aplikowania

o dofinansowanie, przewiduje na przykład wzmocnienie mobil-ności nauczycieli. Pytanie tylko, czy będą oni gotowi zostawiać swoje miejsca pracy, by wyjeżdżać na staże czy kursy doszkala-jące. może sie zdarzyć, że nie wszyscy doceniają korzyści z ta-kiego wyjazdu.

x Jaka będzie struktura nowego programu? co zapropono-wała komisja?Program ma być podzielony na trzy duże grupy działań. w pierwszej będzie się mieścić mobilność edukacyjna, w drugiej współpraca partnerska, a w trzeciej działania wspierające reformy polityczne. komisja zastrzegła jednak, że większość projektów w drugiej i trzeciej akcji będzie re-alizowana na poziomie komisji, czyli poziomie scentralizo-wanym. kraje członkowskie będą się miały koncentrować na projektach mobilności, z wyłączeniem tych będących kon-tynuacją obecnych programów erasmus mundus i tempus, czyli przewidujących wyjazdy do krajów trzecich. rozważana jest jeszcze koncepcja tzw. małych partnerstw. możliwe, że będą one mogły być zarządzane przez państwa członkow-skie, jednak komisja chce je wybierać na poziomie europej-skim. to kolejne niebezpieczeństwo. nasze instytucje słabo wypadają w selekcjach centralnych – nie mają doświadcze-nia w pisaniu wniosków do akcji scentralizowanych albo wystarczająco rozwiniętych kontaktów międzynarodowych, niezbędnych do zbudowania silnej grupy partnerskiej.

x przy okazji zeszłorocznej konferencji w sopocie spotkali się szefowie narodowych agencji programu „Uczenie się przez całe życie” z innych krajów. czy oni podzielają polskie obawy?jest grupa krajów, z którymi mamy wspólne stanowisko. zgadzamy się m.in. co do tego, że to kraje powinny decy-dować o sposobie wdrażania programu, czyli o tym, ile jest krajowych agencji: jedna czy więcej. komisja dąży do tego, by w każdym państwie była tylko jedna agencja bądź jedna ko-ordynująca agencja. Są też kraje, które podzielają nasze oba-wy związane z nieuwzględnieniem specyfiki poszczególnych grup docelowych czy brakiem określonej minimalnej alokacji budżetu na działania zdecentralizowane.

x czy nowe propozycje będą miały wpływ na kształt organi-zacyjny samej Fundacji?oczywiście – to, w jakich zespołach funkcjonujemy w FrSe, jest odzwierciedleniem struktury programu. musimy się za-stanowić, jak w sytuacji połączenia programów sektorowych zagwarantować taką kadrę, która będzie się znała na poszcze-gólnych grupach edukacyjnych. konieczna będzie znajomość szczegółowych przepisów dotyczących poszczególnych systemów, trzeba też będzie umieć docierać do grup doce-lowych. rozważamy więc utrzymanie podziału sektorowego w zespołach merytorycznych. Poza tym komisja przewiduje, że w nowym programie duży nacisk zostanie położony na mo-nitoring jakościowy. niezależnie od tego, kto wybierze projekt, to narodowa agencja będzie dbać o to, by rezultaty były od-powiedniej jakości. trzeba więc będzie mieć wszechstronnie wyspecjalizowanych ekspertów, którzy staną na wysokości zadania w sytuacji, gdy nie wiemy, ile projektów będzie wybra-nych i z jakiego tematu. ostatnia sprawa to budżet – skoro bę-dzie dużo większy, potrzebnych będzie znacznie więcej osób do rozliczeń. jednocześnie pierwsze wyliczenia pokazują, że środki operacyjne na wdrażanie nowego programu mogą być relatywnie niższe niż te, które są przyznawane obecnie.

76

odpowiedzialność za wdrażanie progra-mu leży po stronie komisji europejskiej i państw członkowskich, zaś instytucjami wdrażającymi są powołane przez wła-dze krajowe narodowe agencje. w Polsce funkcję narodowej agencji Programu peł-ni Fundacja rozwoju Systemu edukacji, będąca fundacją Skarbu Państwa. FrSe realizuje programy akcji zdecentralizo-wanych na podstawie umowy z komisją europejską oraz umów zawartych z men i mniSw. Programami akcji scentralizowa-nych programu „uczenie się przez całe ży-cie” zarządza bezpośrednio agencja wy-konawcza komisji europejskiej w Brukseli.

STRUKTURA PROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”

Program „uczenie się przez całe życie” składa się z następujących programów sektorowych:

comenius – edukacja szkolna; erasmus – szkolnictwo wyższe; grundtvig – edukacja dorosłych; leonardo da Vinci – kształcenie i szko-lenie zawodowe; wizyty Studyjne – część programu międzysektorowego, dla decydentów odpowiedzialnych za edukację ogól-ną, zawodową, kształcenie ustawicz-ne oraz partnerów społecznych i osób odpowiedzialnych za rozwój zasobów ludzkich.

Programy/inicjatywy wspomagające re-alizację celów programu „uczenie się przez całe życie”:

european language label (ell) – to europejski znak innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia się języków obcych; program etwinning – promuje euro-pejską współpracę szkół z wykorzy-staniem technologii informacyjno-ko-munikacyjnych (tik);

europass – jest inicjatywą komisji eu-ropejskiej umożliwiającą każdemu oby-watelowi europy lepszą prezentację kwalifikacji i umiejętności zawodowych; eurydice – Sieć informacji o edukacji w europie. Sieć składa się z biur kra-jowych, utworzonych przez minister-stwa edukacji poszczególnych krajów, i z biura europejskiego (eacea P9), utworzonego przez komisję europej-ską. celem działania eurydice jest rozwój uczenia się przez całe życie, a także propagowanie osiągania jak najlepszych wyników, innowacji oraz europejskiego wymiaru systemów nauczania i praktyki w tej dziedzinie.

CELE PROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”:

1. wspieranie realizacji europejskiego obszaru uczenia się przez całe życie;

2. poprawa jakości, atrakcyjności i dostęp-ności ofert w zakresie uczenia się przez całe życie w państwach członkowskich;

3. wzmocnienie spójności społecznej, aktywnego obywatelstwa, dialogu międzykulturowego, równości kobiet i mężczyzn oraz samorealizacji;

4. wspieranie kreatywności, konkuren-cyjności, szans na zatrudnienie oraz postaw przedsiębiorczych;

5. zwiększanie uczestnictwa w uczeniu się przez całe życie osób w każdym wieku, w tym osób o szczególnych po-trzebach edukacyjnych oraz grup defa-woryzowanych, niezależnie od ich śro-dowiska społeczno-gospodarczego;

6. propagowanie nauki języków obcych i różnorodności językowej;

7. tworzenie innowacyjnych i opartych na tik treści, usług, metodologii ucze-nia oraz praktyk w zakresie uczenia się przez całe życie;

8. wzmacnianie roli uczenia się przez całe życie w tworzeniu poczucia oby-watelstwa europejskiego opartego na zrozumieniu i poszanowaniu praw człowieka oraz zasad demokracji, a także zachęcaniu do tolerancji i sza-cunku dla innych narodów i kultur;

9. współpraca w zapewnianiu wysokiej jakości we wszystkich dziedzinach edukacji i szkoleń w europie;

10. wykorzystywanie wyników, innowa-cyjnych produktów i procesów oraz wymiana dobrych praktyk w dziedzi-nach objętych programem „uczenie się przez całe życie” w celu poprawy jakości edukacji i szkoleń.

Budżet programu „uczenie się przez całe życie” na 2011 r. wynosił dla 31 krajów nim objętych 986 689 000 euro. Polska otrzymała na realizację akcji zdecentra-lizowanych 78 990 000 euro. Podział środków przez komisję europejską na akcje zdecentralizowane w poszczegól-nych programach sektorowych dla krajów członkowskich został dokonany zgod-nie z zapisaną w decyzji o ustanowieniu programu zasadą minimalnego przydzia-łu środków w wysokości: comenius 16,2 proc., erasmus 49,8 proc., leonardo da Vinci 29,4 proc., grundtvig 4,2 proc., wi-zyty Studyjne 0,43 proc.

DZIAŁANIA INFORMACYJNE, UPOWSZECHNIAJĄCE I SZKOLENIOWE

Fundacja rozwoju Systemu edukacji pro-wadzi zakrojone na szeroką skalę dzia-łania informacyjne, upowszechniające i szkoleniowe. w 2011 r., podobnie jak w 2010 r., działaniami tymi objęto około 25 000 osób. Dodatkowo przygotowano kilkanaście tysięcy ulotek, informatorów, przewodników, opracowań, w tym poka-zujących przykłady dobrej praktyki re-alizacji projektów akcji zdecentralizowa-nych programu „uczenie się przez całe życie”. Ponadto FrSe regularnie organizo-wała dni otwarte i indywidualne konsulta-cje dla beneficjentów i wszystkich zainte-resowanych programem. Przedstawiciele Fundacji uczestniczyli też w licznych kon-ferencjach, seminariach i spotkaniach, na których prezentowali osiągnięcia programu. główne osiągnięcia Fundacji rozwoju Systemu edukacji w 2011 r. to:– utrzymanie wysokiego stopnia zainte-

resowania programem oraz wysokiej skuteczności w dystrybucji i rozlicza-niu środków europejskich. ze względu na wysoki stopień wykorzystania fun-duszy programu Polsce zostały przy-dzielone dodatkowe środki na działa-nia zdecentralizowane w programach erasmus, leonardo da Vinci, comenius i grundtvig;

– aktywny udział w działaniach inicjo-wanych przez polską prezydencję w obszarze edukacji, w tym organizacja dwóch kluczowych konferencji z ofi-cjalnego kalendarza prezydencji – na temat wielojęzyczności i mobilności oraz współorganizacja około 10 innych wydarzeń;

– zaangażowanie ekspertów Fundacji w przygotowanie dokumentów przyję-tych przez radę podczas polskiej pre-zydencji w unii europejskiej;

– wdrożenie w Fundacji Systemu zarzą-dzania jakością, opartego na normie iSo 9001 – 2008, który przyczynił się do podniesienia jakości obsługi bene-ficjentów i skutkował ujednoliceniem procedur wewnętrznych dla wszyst-kich obsługiwanych programów;

– aktywna współpraca polskiej narodo-wej agencji na poziomie europejskim – m.in. udział w projektach międzyagen-cyjnych i w procesie konsultacyjnym przy tworzeniu ram dla nowej gene-racji programów edukacyjnych na lata 2014-2020;

– doskonalenie działań zmierzających do jak najszerszego upowszechniania re-zultatów programu i przykładów dobrej praktyki, w tym także efektów projek-tów centralnych;

– zachęcanie różnych instytucji zaanga-żowanych w proces edukacji formalnej, pozaformalnej i nieformalnej do nawią-zywania ponadsektorowej współpracy w ramach Sieci lll (sieci współpracy na rzecz uczenia się przez całe życie);

– wzmacnianie współpracy między róż-nymi programami i inicjatywami za-rządzanymi przez Fundację – progra-mem „młodzież w działaniu”, siecią eurodesk, Funduszem Stypendialnym i Szkoleniowym oraz Funduszem Sty-pendialnym ScieX w celu jak najsku-teczniejszego docierania do różnych grup docelowych z szeroką ofertą moż-liwych działań.

P r o g r a m U c z e N i e s i Ę

p r z e z c a ł e Ż y c i e w P o l S c e

Program „Uczenie się przez całe życie” jest z sukcesem wdrażany w Polsce oraz w trzydziestu innych krajach Europy od roku 2007 na mocy decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 li-stopada 2006 r. Jest ważnym instrumentem realizacji Strategii Lizbońskiej, a także Procesu Bolońskiego i Procesu Kopenhaskiego. Ma również służyć osiąganiu celów strategicznych Europa

2020 dla obszaru edukacji i szkoleń w perspektywie finansowej 2007-2013.

UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE

98

PROGRAMy I INICJATyWy WSPOMAGAJĄCE REALIZACJĘ CELÓWPROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE żyCIE”

European Language Label (ELL), eTwinning, Europass, Eurydice, Zespół Ekspertów Bolońskich

WIZyTy STUDyJNEAkcja zdecentralizowana programu międzysektorowego

LEONARDO DA VINCIKształcenie i szkolenie zawodowe

GRUNDTVIGEdukacja dorosłych

ERASMUSSzkolnictwo wyższe

COMENIUSEdukacja szkolna

Tabela nr 1. Realizacja budżetu LLP w 2011 r.

Budżet programu w euro Liczba złożonych wniosków Liczba wniosków zaakceptowanych Przyznane dofinansowanie w euro

COMENIUS 13 387 000 3 548 1 770 13 387 000

ERASMUS 43 158 000 319 298 43 158 000

LdV 19 161 000 1060 367 19 161 000

GRUNDTVIG 3 123 000 784 323 3 123 000

WIZyTy STUDyJNE 161 000 245 165 161 000

razeM 78 990 000 5 956 2 923 78 990 000

Źródło: opracowanie własne FrSe

llp.org.pl

1110

comenius

c o M e N i U s

Comenius to jeden z czterech programów sektorowych programu „Uczenie się przez całe życie”. Jego celem jest podniesienie poziomu oświaty w państwach członkowskich i nadanie jej bardziej europejskiego wymiaru. Comenius pomaga uczniom i nauczycielom w zdobywaniu oraz doskona-leniu umiejętności i kompetencji niezbędnych do rozwoju osobistego, efektywnego uczestnictwa

w życiu zawodowym i aktywnego obywatelstwa europejskiego.

W roku 2011 po raz kolejny pobiliśmy rekordy w liczbie przyjętych wniosków, co powoli staje się naszą tradycją. Ale nie z tego jestem najbardziej dumna. Bardziej cieszy mnie tempo, w jakim uporaliśmy się z formalną oceną aplikacji. Choć były ich tysiące, pracę skończyliśmy wcześniej niż planowaliśmy. To świadczy o dobrej organizacji zespołu Comeniusa, wysokich kompetencjach i sprawności procedur. Myślę, że to dobry sygnał nie tylko dla mnie, ale i dla beneficjentów programu.

aleksandra Długosz zastępca dyrektora programu „uczenie się przez całe życie” ds. programu comenius

comenius.org.pl

x ile wniosków złożono w ubiegłym roku w programie comenius?Tylko w Mobilności Szkolnej Kadry Edukacyjnej i Asystenturze Comeniusa dostaliśmy ponad 2280 aplikacji. Mieliśmy świadomość, że czeka nas ogrom pracy, ale jej efekty przeszły moje oczekiwania. Szybsze zakończenie oceny formalnej sprawiło, że wcześniej niż zakładaliśmy mogła się rozpocząć ocena merytoryczna, dokonywana przez zewnętrznych ekspertów. Zdecydowało nasze doświadczenie – z roku na rok się doskonalimy; wiemy, jak przygotować zespół.

x Macie jakiś szczególny pomysł na sukces?Nie, wystarczy rzetelna praca. Na pewno jednak w ubiegłym roku mieliśmy kilka promocyjnych sukcesów. Świetnie rozwinęło się nasze internetowe forum, coraz bardziej popularny staje się blog na temat Asystentury Comeniusa, dostajemy też mnóstwo zaproszeń do prowadzenia różnego rodzaju warsztatów i szkoleń. Wyraźnie widać, że szkoły dostrzegają zalety Comeniusa – wiedzą już, że w tym programie trzeba wziąć udział.

x wniosków jest więcej, a pieniędzy?Też! W minionym roku dostaliśmy dodatkowe środki na Partnerskie Projekty Szkół. W efekcie dofinansowanie dostało ponad 500 projektów, a więc o wiele więcej niż rok wcześniej. To bardzo dobry wynik – za każdym projektem kryje się przecież spora liczba uczestników.

x postęp ilościowy się dokonał. a jakościowy?Z każdym rokiem jakość projektów jest coraz wyższa, dostajemy coraz więcej nietuzinkowych, niepowtarzalnych tematów, a szkoły zaskakują nas pomysłowością w dobieraniu partnerów. Co ważne, na mapie Polski nie ma już takich regionów, które wyróżniałyby się szczególnie niską aktywnością. Mamy projekty z każdego zakątka kraju.

x rok 2011 był pierwszym rokiem realizacji indywidualnych wyjazdów Uczniów comeniusa. akcja zdobywa popularność?Tak – w pierwszym roku realizacji Akcji wpłynęło ze szkół 7 wniosków, w drugim już 16. Liczba chętnych wzrosła więc o sto procent. To też daje nam satysfakcję, bo rezultaty wyjazdów tych bardzo młodych ludzi mogą być fascynujące.

PARTNERSKIE PROJEKTY SZKÓŁ

rok 2011 w akcji Partnerskie Projek-ty Szkół zdominowały przedsięwzięcia zwiększające kompetencje językowe i świadomość obywatelską, pozwalające poznać obce kultury i pogłębić wiedzę

na temat współczesnej europy. Spośród 527 zwycięskich projektów aż 159 doty-czyło Uczenia się i nauczania języków ob-cych, 157 – Dziedzictwa kulturowego, a 154 szkoły wybrały tematykę Europejskie oby-watelstwo i wymiar europejski. zdarzały się projekty, które poruszały kilka tema-tów jednocześnie. Dużą popularnością

1312

comeniuscomenius

(90 aplikacji) cieszyła się też tematyka związana z Ochroną środowiska i zrówno-ważonym rozwojem. te dane wiele mówią o polskiej szkole i jej potrzebach. Projekty partnerskie, zakła-dające dwuletnią współpracę co najmniej dwóch (projekty dwustronne) lub trzech (projekty wielostronne) szkół europej-skich, wzbogacają ofertę edukacyjną, są okazją do zacieśnienia współpracy na poziomie lokalnym, a także umożliwiają żywy kontakt z językiem obcym i rozwią-zaniami pedagogicznymi stosowanymi w innych krajach. osiągane przez szkolne

społeczności rezultaty pokazują, że pol-scy nauczyciele i dyrektorzy z roku na rok coraz odważniej szukają nowych roz-wiązań i chętniej sięgają po innowacyjne metody pracy, a priorytetem jest dla nich trwałość projektów i efektywne wykorzy-stanie możliwości, jakie ze sobą niosą. w 2011 r., podobnie jak w latach ubie-głych, dofinansowanie w ramach Part-nerskich Projektów Szkół mogła otrzy-mać tylko co druga aplikująca placówka. umowy w sprawie realizacji zwycięskich projektów zostały podpisane przez: 224 szkoły ponadpodstawowe, 149 szkół

podstawowych, 26 szkół zawodowych, 11 placówek wychowania przedszkolnego i 8 instytucji dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Do programu włączyło się także 109 placówek, które ze względu na typ nie zostały przypisane do żadnej z wymienionych kategorii, jak np. młodzieżowe ośrodki wychowawcze, centra kształcenia ustawicznego, Spe-cjalne ośrodki Szkolno-wychowawcze czy bursy.

WIELOSTRONNE PARTNERSKIE PROJEKTY SZKÓŁ

według niezależnych ekspertów w 2011 r. tylko 32 spośród 1137 wniosków aplika-cyjnych w akcji wielostronne Partnerskie Projekty Szkół nie spełniały kryteriów związanych z jakością, a 11 zostało od-rzuconych ze względów formalnych. to bardzo dobry wynik – także w skali eu-ropejskiej – pokazujący, że działania po-dejmowane przez polskich nauczycieli doskonale uzupełniają codzienne zajęcia w szkole czy przedszkolu, są bowiem do-brze zaplanowane, odpowiadają na rze-czywiste potrzeby i wykorzystują inno-wacyjne metody nauczania. utrzymująca się od początku funkcjono-wania programu „uczenie się przez całe życie” wysoka jakość wniosków przekła-da się na świetne projekty. ich rezulta-ty wykorzystywane są później w salach lekcyjnych i podczas szkolnych wyda-rzeń. Stanowią też punkt wyjścia do na-stępnych działań i kolejnych partnerstw – zarówno międzynarodowych, jak i tych tworzonych na poziomie lokalnym – an-gażujących uczniów, rodziców, nauczy-cieli i władze samorządowe. wyjazdy zagraniczne (w ramach projektów wielo-stronnych w latach 2009-2011 wyjechało 7039 nauczycieli i 62 219 uczniów), któ-re są okazją do wymiany doświadczeń, dobrych praktyk czy metod pedagogicz-nych, oswajają dzieci i dorosłych z moż-liwościami, jakie daje członkostwo w unii europejskiej.

DWUSTRONNE PARTNERSKIE PROJEKTY SZKÓŁ

Projekty dwustronne, polegające na wy-mianie klas i realizowane przez dwie szkoły partnerskie, mają w programie comenius swoją renomę. nic dziwne-go, przynoszą dużo satysfakcji zarówno uczniom, jak i nauczycielom. w 2011 r.

tego rodzaju działania rozpoczęło 40 pol-skich szkół (o dofinansowanie starało się 91). w związku z tym, że projekty bilate-ralne w 2011 r. służyć miały kształceniu językowemu i obejmować co najmniej 10 dni nauki w placówce partnerskiej, szkoły rozszerzyły poruszaną tematykę o eduka-cję międzykulturową i zagadnienia zwią-zane z dziedzictwem europejskim.w wymianach zorganizowanych w ramach przedsięwzięć zakończonych w 2011 r. wzię-ło udział 626 nauczycieli i 4172 uczniów powyżej 12. roku życia. ta granica wieko-wa, w Partnerskich Projektach Szkół okre-ślona tylko dla projektów dwustronnych, miała wpływ na ich specyfikę. na ogół były to działania pogłębiające zainteresowania uczniów, uwzględniające profil szkoły, wy-korzystujące języki obce: zarówno roboczy projektu, jak i używany w kraju partnera. w ten sposób projekty dwustronne przy-czyniły się do popularyzacji zintegrowane-go nauczania języka obcego i przedmiotów niejęzykowych (clil), podnosząc kompe-tencje zawodowe nauczycieli i pozytywnie wpływając nie tylko na stopień znajomości języków obcych, ale także na zainteresowa-nie nauką i rozwój umiejętności społecz-nych uczniów.

PARTNERSKIE PROJEKTY REGIO

w 2011 r. uważniej przyglądaliśmy się rezultatom Partnerskich Projektów re-gio – to ostatni rok realizacji 26 pro-jektów zakontraktowanych w 2009 r., a więc w pierwszej edycji tej ciągle jesz-cze nowej, ale i docenianej już przez be-neficjentów akcji. Projekty regio czerpią z doświadczeń współpracy dwustronnej i mają na celu podnoszenie jakości edu-kacji w sposób systemowy, w oparciu o lokalną współpracę władz (w Polsce są to jednostki samorządu terytorialnego i kuratoria oświaty), szkół lub przedszko-li oraz instytucji działających na rzecz edukacji w regionie, np. bibliotek, klubów sportowych, organizacji pozarządowych. Składające się z co najmniej trzech tego rodzaju partnerów konsorcjum znajdu-je podobny podmiot za granicą i nawią-zuje współpracę, której celem powinno być stworzenie trwałych rozwiązań dla zdiagnozowanych problemów edukacyj-nych. takie współdziałanie na poziomie europejskim przynosi widoczne rezultaty w wymiarze lokalnym. uczestnicy wyjaz-dów studyjnych – przedstawiciele władz zajmujący się edukacją, nauczyciele, pra-cownicy innych organizacji – mają okazję

Tabela nr 2. Podział środków finansowych na poszczególne akcje programu Comenius w roku 2011

Wnioski Liczba

Odrzucone (niezatwierdzone do finansowania) 47

Zatwierdzone do finansowania i realizowane, w tym: 108

a) seminaria kontaktowe (27)

b) wizyty przygotowawcze (81)

Zatwierdzone do finansowania, ale nierealizowane (rezygnacja uczestnika) 2

ogółeM 157


Tabela nr 3. Liczba wniosków złożonych i dofinansowanych dla poszczególnych terminów składania wniosków na Mobilność Szkolnej Kadry Edukacyjnej w 2011 r.

Termin złożenia wniosku Wnioski złożone Wnioski zaakceptowane

I termin 1245 590

II termin 279 210

III termin 284 220

razeM 1808 1020


Wykres nr 1. Wyniki konkursu 2011 dla programu Comenius

liczba zgłoszonych wniosków

liczba wniosków zaakceptowanych


Wielostronne Partnerskie Projekty Szkół

Mobilność Szkolnej Kadry Edukacyjnej

Partnerskie Projekty Regio

Dwustronne Partnerskie Projekty Szkół

Asystentura Comeniusa – asystenci

Wizyty przygotowawcze i seminaria kontaktowe

Wyjazdy Indywidualne Uczniów

1 137487

1020

21

40

86

1 10

6

1808

25

91

323

157

7

Wykres nr 2. Środki finansowe przeznaczone na poszczególne akcje programu Comenius w roku 2011


Wielostronne Partnerskie Projekty Szkół (9 260 000,00 euro)

Mobilność Szkolnej Kadry Edukacyjnej (1 864 629,65 euro)

Partnerskie Projekty Regio (760 778,69 euro)

Dwustronne Partnerskie Projekty Szkół (730 000,00 euro)

Asystentura Comeniusa – asystenci (622 000,00 euro)

Wizyty przygotowawcze i seminaria kontaktowe (116 379,66 euro)

Wyjazdy Indywidualne Uczniów (33 212,00 euro)

przenieść niektóre rozwiązania z kraju partnerskiego, opracować nowe pomysły w międzynarodowym zespole i wymienić się doświadczeniami. realizatorzy projektów regio zakoń-czonych w 2011 r. porównywali syste-my edukacji, sposoby włączania rodzi-ców w działania edukacyjne, pracowali z dziećmi imigranckimi. Podobna była te-matyka projektów złożonych w konkursie dwa lata później. instytucje wnioskujące o dofinansowanie w 2011 r. w polu tema-tyka projektu najczęściej wpisywały: „Po-równywanie systemów edukacyjnych”, „współpraca szkół ze społecznością lo-kalną” i „tożsamość regionalna”. Podob-nie jak w Partnerskich Projektach Szkół

i tu coraz popularniejsze są działania związane ze środowiskiem i zrównowa-żonym rozwojem.

WYJAZDY INDYWIDUALNE UCZNIÓW COMENIUSA

wyjazdy indywidualne uczniów co-meniusa to najmłodsza akcja programu comenius, do której Polska przyłączyła się w 2010 r. jej adresatami są ucznio-wie, którzy dzięki dofinansowaniu mogą wyjechać do jednego z uczestniczących w akcji krajów europejskich (ciągle nie są to wszystkie kraje członkowskie ue) i przez kilka tygodni lub miesięcy uczyć

1514

comeniuscomenius

się w tamtejszej szkole. co ważne, stro-nami są tu szkoły zarówno te goszczące, jak i wysyłające uczniów, przy czym wa-runkiem realizacji przedsięwzięcia jest ich wcześniejsze lub trwające w chwili składania wniosku uczestnictwo w Part-nerskich Projektach Szkół. „mały erasmus”, bo tak czasem nazywa się wyjazdy indywidualne uczniów co-meniusa, to oferta dla młodzieży powy-żej 14. roku życia, to sposób na usamo-dzielnienie i pogłębienie zainteresowań, oswojenie się z językiem obcym i zdoby-cie doświadczeń, które mogą zaprocento-wać w dorosłym życiu. w 2011 r. do za-granicznych szkół wyjechało 19 uczniów z 6 polskich placówek. w tym samym czasie oraz na początku roku 2012 do 6 polskich szkół przyjmujących przy-jechało 14 uczniów z zagranicy. każdy z takich wyjazdów trwał trzy miesiące. wybrane przez polskich uczniów kraje to: Hiszpania (5 osób), Francja (2 oso-by), łotwa (2 osoby), Słowenia (1 osoba), Szwecja (3 osoby) i włochy (6 osób). w polskich szkołach w tym czasie uczyło się 7 uczniów z Hiszpanii, 2 uczniów z ło-twy, 1 ze Słowenii i 4 z włoch. w roku szkolnym 2012/2013 w ramach wyjazdów indywidualnych uczniów co-meniusa dofinansowane zostaną poby-ty za granicą 38 polskich gimnazjalistów i uczniów szkół średnich. tylko 1 wniosek z 16 złożonych przez polskie szkoły nie spełnił kryteriów jakości. jak co roku, naj-więcej polskich uczniów przyjmą szkoły hiszpańskie i włoskie, nowością na liście są Finlandia i turcja.

WIZYTY PRZYGOTOWAWCZE I SEMINARIA KONTAKTOWE

kolejną propozycją programu comenius, ściśle związaną z Partnerskimi Projekta-mi Szkół i Partnerskimi Projektami regio, są wizyty przygotowawcze i seminaria kontaktowe. wizyty przygotowawcze to organizowane przez przyszłych part-nerów spotkania mające na celu opra-cowanie wniosku o dofinansowanie i omówienie szczegółów planowanego projektu. Seminaria kontaktowe orga-nizowane są przez narodowe agencje programu comenius i służą znalezieniu partnerów do projektu. w obu przypad-kach dofinansowanie otrzymuje jeden reprezentant szkoły, przedstawiciel jed-nostki samorządu terytorialnego lub ku-ratorium oświaty, a sam wyjazd trwa od jednego do pięciu dni. jego efektem jest uzgodnienie kwestii dotyczących projek-tu (często już w formie wniosku o dofi-nansowanie) oraz – co nie mniej waż-ne – nawiązanie bezpośrednich relacji z członkami grupy partnerskiej. w 2011 r. złożono 157 wniosków o dofi-nansowanie wizyt przygotowawczych i seminariów kontaktowych. ostatecz-nie w odbywających się za granicą wi-zytach przygotowawczych wzięło udział 81 osób, a w 6 seminariach kontakto-wych – zorganizowanych w Belgii, niem-czech, Francji, islandii, Holandii i we włoszech – 27 osób. 101 wniosków do-tyczyło Partnerskich Projektów Szkół, 4 – Partnerskich Projektów regio, ubie-gano się także o dofinansowanie udziału

Tabela nr 4. Liczba beneficjentów i wysokość dofinansowania Partnerskich Projektów Szkół w 2011 r.

WojewództwoPPS

WielostronnePPS

Dwustronne RazemŚrodki finansowe

w tys. euro WPPSŚrodki finansowe w tys. euro DPPS

Środki finansowe w tys. euro Partnerskie Projekty Szkół – ogółem

mazowieckie 39 4 43 735 70 805

świętokrzyskie 19 2 21 345 40 385

podlaskie 15 0 15 270 0 270

wielkopolskie 38 6 44 725 105 830

zachodniopomorskie 23 0 23 445 0 445

pomorskie 25 1 26 450 20 470

łódzkie 27 0 27 520 0 520

małopolskie 53 7 60 1 035 130 1 165

śląskie 111 7 118 2 130 130 2 260

lubelskie 20 2 22 375 35 410

podkarpackie 29 2 31 565 35 600

lubuskie 6 0 6 115 0 115

dolnośląskie 34 2 36 650 35 685

opolskie 12 1 13 215 15 230

kujawsko-pomorskie 24 3 27 455 35 490

warmińsko-mazurskie 12 3 15 230 55 285

ogółeM 487 40 527 9 260 705 9 965


Tabela nr 5. Liczba mobilności nauczycieli w ramach Mobilności Szkolnej Kadry Edukacyjnej w 2011 r.

Województwo Liczba mobilności

mazowieckie 134

świętokrzyskie 26

podlaskie 24

wielkopolskie 79

zachodniopomorskie 41

pomorskie 57

łódzkie 66

małopolskie 105

śląskie 184

lubelskie 48

podkarpackie 60

lubuskie 14

dolnośląskie 70

opolskie 28

kujawsko-pomorskie 45

warmińsko-mazurskie 39

ogółeM 1020


w 3 spotkaniach poświęconych akcjom centralnym programu comenius. w tym samym czasie z powodzeniem rozliczyliśmy 121 raportów końcowych, w których nauczyciele i samorządowcy opisali doświadczenia zdobyte podczas wyjazdów dofinansowanych w konkur-sie 2010.

MOBILNOŚĆ SZKOLNEJ KADRY EDUKACYJNEJ

nie wszystkie indywidualne wyjaz-dy nauczycieli, które dofinansowujemy w ramach programu comenius, muszą być wstępem do realizacji projektów partnerskich. w stworzonej w celu pod-noszenia kompetencji zawodowych na-uczycieli akcji mobilność Szkolnej kadry edukacyjnej biorą udział osoby, których pasją jest uczenie i które chcą nadążać za najnowszymi trendami w tej dziedzinie. w ramach tej akcji nauczyciele wyjeż-dżają na zagraniczne kursy doskonalenia zawodowego, konferencje, seminaria czy job shadowing umożliwiający obserwację pracy w europejskich szkołach pod okiem tamtejszych nauczycieli. w trzech naborach wniosków zorgani-zowanych w 2011 r. otrzymaliśmy apli-kacje od 1808 nauczycieli. ostatecz-nie zaakceptowaliśmy 1020 wniosków, z których większość dotyczyła szkoleń adresowanych do nauczycieli języków obcych. Przyczyną, dla której osoby na-uczające innych przedmiotów rzadziej wnioskują o uczestnictwo w mobilności

programu „uczenie się przez całe życie” w całej europie. w każdym z województw udało nam się zorganizować spotkania monitorujące dla beneficjentów będących w trakcie reali-zacji projektów, udzielaliśmy też wspar-cia drogą elektroniczną i telefoniczną. Prężnie działa również forum interneto-we comeniusa, z którego korzysta ponad 2300 użytkowników. naszym ogromnym sukcesem jest zaufanie, jakim darzą nas beneficjenci, o którym przekonujemy się zarówno podczas rozmów czy spotkań w regionach, jak i przy okazji wizyt moni-torujących, których – we współpracy z ko-ordynatorami wojewódzkimi – udało nam się w 2011 r. przeprowadzić 31. cieszymy się, że nauczyciele coraz częściej traktu-ją narodową agencję jak miejsce, w któ-rym znajdą odpowiedzi na nurtujące ich pytania, rozwieją wątpliwości i uzyskają pomoc w rozwiązaniu problemów zwią-zanych z projektem.Stałym elementem spotkań organizowa-nych przez nas w 2011 r. była prezentacja najlepszych projektów. nauczyciele rozpo-czynający swoją przygodę z comeniusem wysoko oceniali przydatność porad i prak-tycznych wskazówek udzielanych im przez doświadczonych beneficjentów. o najlep-szych rozwiązaniach stosowanych przez naszych beneficjentów opowiadaliśmy na łamach miesięcznika „Bliżej przedszkola” i w wydawanym przez FrSe kwartalniku „europa dla aktywnych”.w 2011 r. pracowaliśmy nad nową stroną internetową, wydaliśmy broszurę i plaka-ty promujące wszystkie akcje programu. w tej samej, zgodnej z identyfikacją wi-zualną programu szacie graficznej opra-cowany został elektroniczny baner – znak jakości – do zamieszczania na stronach internetowych najwyżej ocenionych

przedsięwzięć. Spośród najlepszych ini-cjatyw partnerskich koordynowanych przez polskie szkoły wybraliśmy 8 (5 pro-jektów wielostronnych, 2 projekty dwu-stronne, 1 projekt regio), które otrzymały europejski status projektu-gwiazdy (Star Project) i zostały wyróżnione w europej-skiej Bazie Produktów (http://llp.est.org.pl), zawierającej informacje na temat wszystkich projektów partnerskich re-alizowanych w programie „uczenie się przez całe życie”.

zagranicznej, wydaje się przede wszyst-kim bariera językowa.

ASYSTENTURA COMENIUSA

Przyszli nauczyciele: studenci i absol-wenci kierunków nauczycielskich chęt-nie korzystają z możliwości odbycia sta-żu zagranicznego w ramach asystentury comeniusa. trwający od 13 do 45 tygodni pobyt w jednej z europejskich szkół sta-nowi doskonałe uzupełnienie edukacji i jest dobrym sposobem na rozpoczęcie kariery zawodowej. asystenci comeniu-sa uczestniczą w życiu przyjmujących ich szkół, uzyskują wsparcie merytoryczne, poznają europejskie systemy edukacji, uczą się elastyczności i radzenia sobie z różnicami kulturowymi. w 2011 r. wnioski o dofinansowanie zło-żyło 323 polskich asystentów, 86 z nich zostało zaakceptowanych. gotowość przyjęcia gościa zagranicznego zadekla-rowało w tym czasie 121 polskich szkół, z których 25 otrzymało zagraniczne-go asystenta. chociaż zainteresowanie przyjazdem do Polski zgłasza ciągle sto-sunkowo niewielu przyszłych nauczycieli z zagranicy, ci, którzy decydują się odbyć asystenturę w polskiej szkole lub przed-szkolu, chwalą zaangażowanie polskich nauczycieli-mentorów i dobrze wspomi-nają lekcje z polskimi uczniami. Dla szkół wizyta asystenta to powiew świeżości, wzbogacenie oferty edukacyjnej i okazja do spojrzenia na swoją codzienną pracę z nowej perspektywy.

PROMOCJA I UPOWSZECHNIANIE REZULTATÓW PROGRAMU COMENIUS

Starając się zwiększyć liczbę szkół i na-uczycieli uczestniczących w programie comenius, współpracowaliśmy z wo-jewódzkimi koordynatorami – pracow-nikami kuratoriów i innych instytucji edukacyjnych – odpowiedzialnymi za promocję programu w regionach. uda-ło nam się także podtrzymać współpra-cę z urzędami marszałkowskimi w łodzi i lublinie, Przedstawicielstwem komisji europejskiej w Polsce, Biurem Funduszy europejskich miasta warszawy i uni-wersytetem łódzkim. uczestniczyliśmy w wydarzeniach organizowanych m.in. przez instytut Badań edukacyjnych, na-rodowy Punkt kontaktowy Programu etwinning oraz inne narodowe agencje

1716

comeniuscomenius

celem projektu Family Matters, realizowanego w la-tach 2009-2011 w ramach akcji comenius – Partner-skie Projekty regio, było porównanie sposobów świad-czenia usług edukacyjnych na rzecz dzieci i młodzieży w radomsku (woj. łódzkie) i brytyjskim lincolnshire. Partnerom w projekcie zależało przede wszystkim na zidentyfikowaniu, rozwinięciu i popularyzacji najlep-szych praktyk i rozwiązań w tym zakresie. w trakcie przedsięwzięcia analizowano także sytuację społeczną rodzin imigranckich i problem adaptacji dzieci imigran-tów w środowisku szkolnym oraz badano rolę wolonta-riatu we wspieraniu rodzin, a także spójności społecz-nej. ważnym celem akcji było również poszukiwanie najlepszych metod podnoszenia standardów naucza-nia i wychowania młodzieży.założone cele zostały osiągnięte – partnerzy wymie-niali się doświadczeniami w trakcie szeregu wizyt mię-dzynarodowych, działań lokalnych, spotkań i warsz-tatów. w ramach wizyt tematycznych brali udział w konferencjach na temat uczestnictwa dzieci i mło-dzieży w życiu społecznym oraz partnerstwa na rzecz rodzin. uczestnicy projektu spotykali się z nauczycie-lami i uczniami na wizytach studyjnych i warsztatach oraz brali udział w job shadowing. każde spotkanie było okazją do pogłębiania dialogu międzykulturowe-go, a także motywowało do stawiania nowych wyzwań i wprowadzania innowacyjnych rozwiązań.w projekcie realizowane były także działania lokal-ne, takie jak: rodzinny piknik, warsztaty dla młodzieży i opiekunów szkolnych samorządów oraz wewnętrz-ne konferencje podsumowujące. Potwierdziły one, że realizacja przedsięwzięcia pozwoliła na wymianę do-świadczeń dotyczących edukacji oraz pozaszkolnych form pracy z dziećmi, młodzieżą i rodzicami. Podjęte działania były też inspiracją dla młodzieży do anga-żowania się w życie szkoły, grupy rówieśniczej czy społeczności.realizacja projektu przyniosła wiele rezultatów – cieka-wych, wartościowych, niejednokrotnie zaskakujących. Powstała dwujęzyczna strona internetowa (www.fami-lymatters.pl), na której można znaleźć opis wszystkich podejmowanych działań oraz podstawowe informacje o programie comenius regio – jego projektach, celach i działaniach. wydano również dwie broszury. Pierw-sza z nich to poradnik dla młodzieży w formie kartek

pocztowych, informujący jak angażować się w życie społeczności lokalnej oraz jak sprawić, by głos mło-dych ludzi był słyszany w świecie dorosłych. Druga broszura zawiera podsumowanie wszystkich wydarzeń projektowych, materiały z wyjazdów, wypracowane re-zultaty, a także mnóstwo zdjęć.niewątpliwie największym osiągnięciem projektu jest otwarcie w radomsku pierwszego centrum dla dzie-ci i rodziców, które cieszy się ogromną popularnością wśród radomszczańskich rodzin, a także ukonstytu-owanie się grupy młodych liderów. w szkołach wpro-wadzane są zmiany: nowe metody pracy, systemy mo-tywowania i nagradzania uczniów, dodatkowe zajęcia dla młodzieży w formie wolontariatu. realizacja przed-sięwzięcia pozwoliła wzmocnić dialog międzykultu-rowy, zacieśnić partnerstwo między miastami oraz nawiązać współpracę pomiędzy kolejnymi szkołami z radomska i hrabstwa lincolnshire, które obserwując korzyści płynące z projektu, przystępują do następ-nych konkursów w ramach akcji comenius.

przykłaD DoBreJ praktyki

Family Matters. W poszukiwaniu najlepszych pomysłów


Asystentura Comeniusa w Finlandii

Udział w projektach w ramach akcji Comenius Regio to same korzyści! Na ich realiza-cji korzystają szkoły, inne instytucje, mieszkańcy – krótko mówiąc, całe społeczności lokalne. Dla mnie projekt był nie tylko wyzwaniem, ale też niezapomnianą przygo-dą. Zdobyłam nowe doświadczenia, podniosłam swoje kwalifikacje zawodowe, po-znałam ciekawych ludzi i nawiązałam trwałe przyjaźnie – tak o projekcie Family Matters opowiada Justyna Półrola z Biura Strategii i Rozwoju w Urzędzie Miasta w Radomsku.x czego dowiedziałam się o systemie edukacji kraju

goszczącego?jedną z zasad fińskiego systemu szkolnictwa jest edukacja otwarta dla wszystkich bez względu na kraj pochodzenia, język ojczysty, warunki finansowe czy wiek. Poza przedmiotami obowiązkowymi możliwe jest także uczestniczenie w licznych przedmiotach dodatkowych (języki obce, nauka gotowania i prac domowych, prace ręczne, jak np. majsterkowanie, robienie mebli, szycie, robienie na drutach).

x czego nauczyłam się o kulturze i języku kraju goszczącego?z językiem fińskim miałam styczność na co dzień i to w niezwykle ciekawych formach – nie tylko słyszałam go przez kilka godzin dziennie, ale także mogłam go poznawać w całkiem naturalny sposób, czytając komiksy w „metrze” (gazecie dostępnej za darmo w środkach transportu publicznego), tłuma-cząc książkę (o przygodach muminka), oglądając telewizję czy słuchając radia. taki sposób przyswa-jania wiedzy był dla mnie nowy, ponieważ dotąd nie miałam okazji spędzić tak długiego czasu poza gra-nicami kraju, a języków obcych uczyłam się raczej w tradycyjny, podręcznikowy sposób.

kompetencje znacznie się rozwijały. z czasem na-bierałam biegłości i odwagi. zauważałam, jakie wy-rażenia czy sposoby przedstawienia tematu były ja-śniejsze dla uczniów. Poza tym bardzo często, czasem nawet częściej niż francuskiego, używałam języka an-gielskiego, i to w przypadku tego właśnie języka mam wrażenie że dokonałam największego postępu.

x czego uczniowie i szkoła goszcząca nauczyli się w odniesieniu do kultury i języka mojego kraju?Dzięki współpracy z nauczycielami różnych przed-miotów miałam możliwość prezentowania Polski na różnych zajęciach (m.in. z geografii, gotowania czy na zajęciach poświęconych pojęciu kultury) w for-mie wykładów wspartych prezentacjami PowerPoint lub w formie gry planszowej połączonej z quizem. Dzięki temu możliwe stało się przedstawienie histo-rii, geografii, kuchni, języka, tradycji świątecznych, najpiękniejszych polskich miast, zamków i pałaców Dolnego Śląska, kultury młodych ludzi (wykonaw-ców muzyki, artystów, sportowców), słynnych Pola-ków czy polskiej kinematografii.w czasie mojego pobytu uczniowie i nauczyciele mieli okazję poznać podstawowe informacje o Polsce, takie jak: przynależność do grupy językowej, alfabet, pod-stawowe zwroty, formy grzecznościowe, podobień-stwo do innych języków itd. Słuchaczy zachęcałam do podjęcia nauki języka polskiego, prezentując pod-ręczniki opracowane dla obcokrajowców oraz udo-stępniając linki do stron internetowych, których celem jest nauczanie naszego języka. myślę, że udało mi się stworzyć pozytywny wizerunek języka polskiego

x asystentura a moja przyszłość zawodowauczestnictwo w asystenturze comeniusa z pew-nością będzie miało wpływ na moją przyszłą pracę w zawodzie nauczyciela. zdobyłam bogate doświad-czenie, poznałam metody nauczania, urozmaicone materiały dydaktyczne – to wszystko w istotny spo-sób zaowocuje po podjęciu pracy. od nauczyciela języka obcego powinno się wymagać nie tylko zna-jomości przedmiotu, ale także postawy otwartości na inne kultury, na drugiego człowieka, gdyż nie jest możliwe nauczanie języka z pominięciem kompeten-cji kulturowych. mam nadzieję, że to doświadczenie przebywania w tak różnorodnym środowisku wpłynie na moją postawę i pozwoli mi na przekazywanie jej uczniom, z którymi kiedyś przyjdzie mi pracować.

W połowie września 2011 r. rozpoczęłam swoją trzymiesięczną asystenturę Comeniusa w szkole Saarnilaakson koulu w Espoo, mieście położonym na południu Finlandii graniczącym ze stolicą kraju – Helsinkami. Ten czas był dla mnie nie tylko dużym wyzwaniem, ale i niezapomnianą przy-godą pozwalającą odkryć nieznany dotąd kraj. Nabyłam i rozwinęłam umiejętności, które już za-czynają wydawać pierwsze owoce – tak swój udział w programie Comenius opisuje Beata Całus.

x wpływ, jaki miała asystentura na moje kompeten-cje językowePobyt w Finlandii… miał ogromny wpływ na moje kompetencje językowe, bez wątpienia niezwykle pozytywny. nauczając, człowiek sam się uczy – ta znana zasada sprawdziła się bardzo dobrze w moim przypadku. choć w czasie lekcji wracałam do mate-riału dobrze mi znanego, to wytłumaczyć go uczniom musiałam w całości po francusku, co było dla mnie nową sytuacją. w zasadzie każdego dnia czułam, że dzięki takiej nowej dla mnie formie nauczania moje

18 19

erasmus

e r a s M U s

Erasmus jest programem Unii Europejskiej adresowanym do szkół wyższych. Wspiera wymianę studentów i pracowników uczelni oraz współpracę między uczelniami z krajów uczestniczących

w programie.

Pozytywnym zjawiskiem w 2011 r. było według mnie utrzymanie przez Polskę pozycji lidera, jeśli chodzi o wyjazdy pracowników – zarówno w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych, jak i na szkolenia. Gdy koledzy z innych narodowych agencji pytają nas, jak osiągnąć tak dobry wynik, odpowiadamy – może nieco na wyrost – że wynika to z wagi, jaką polskie uczelnie przykładają do mobilności pracowników.

Beata skibińskazastępca dyrektora programu„uczenie się przez całe życie”ds. programu erasmus

erasmus.org.pl

x o sukcesie programu erasmus decyduje nie tyle Narodowa agencja, co same uczelnie. wygląda jednak na to, że współpraca od lat układa się coraz lepiej.Z zadowoleniem stwierdzam, że uczelnie coraz częściej uwzględniają mobilność erasmusową jako element strategii podnoszenia kompetencji oraz rozwoju własnej kadry dydaktycznej i administracyjnej. To świadczy o coraz większej świadomości znaczenia kompetentnej kadry, gotowej wszechstronnie wspierać studentów w procesie uczenia się. Jest to kolejny krok w kierunku zorientowania kształcenia na studenta. Z pewnością także umiędzynarodowienie nabiera właściwego znaczenia.

x co jeszcze dla zespołu erasmusa było w 2011 r. powodem do zadowolenia?Bardzo cieszymy się ze wzrastającego zainteresowania studentów wyjazdami na praktyki. Satysfakcję sprawia nam również dobra opinia, jaką zyskują projekty typu kurs intensywny oraz ponownie znakomity wskaźnik wykorzystania środków przeznaczonych na dofinansowanie działań zdecentralizowanych programu Erasmus. Przekroczył on 99 proc., co przy liczbie obsługiwanych uczelni jest naprawdę dobrym wynikiem. Znalazłyby się także powody do niezadowolenia, ale traktujemy je w kategoriach wyzwań i problemów do dalszego rozwiązywania – jako przykład niech posłuży zmniejszająca się liczba wyjazdów studentów na studia oraz wciąż sygnalizowane problemy z zaliczeniem okresu studiów odbytych w uczelni partnerskiej.

x czy fakt, że rośnie liczba studentów wyjeżdżających na praktyki świadczy o skuteczniejszej promocji?Nasze działania w tym zakresie w 2011 r. nie różniły się od podejmowanych we wcześniejszych latach. To, że statystyki się poprawiają jest przede wszystkim skutkiem działań uczelni, które coraz bardziej wspierają i ułatwiają wyjazdy. W kolejnym roku akademickim 2012/13 Polska dostanie więcej środków na wyjazdy studentów Erasmusa i Leonardo, umożliwiające udział w praktykach. Bardzo się z tego cieszymy.

x czy nowy unijny program „erasmus dla wszystkich” będzie korzystny dla studentów?Tego jeszcze nie wiemy, bo diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach. Na pewno pozytywne jest to, że Komisja Europejska chce wnioskować do Parlamentu Europejskiego o dużo większe środki. To daje nadzieję na wsparcie większej liczby wyjazdów.

OFERTA ERASMUSA

Dla uczelni. Szkoły współpracujące w pro-gramie erasmus mogą prowadzić wymia-nę studentów i pracowników, organizo-wać kursy intensywne, czyli zajęcia dla międzynarodowej grupy studentów oraz realizować projekty z różnych dziedzin

wspólnie z instytucjami z różnych kra-jów. warunkiem udziału szkoły wyższej w programie jest przyznanie jej przez ko-misję europejską karty uczelni erasmusa, uprawniającej do ubiegania się o fundusze na dofinansowanie konkretnych działań.Dla studentów. mogą oni w ramach era-smusa wyjechać na uczelnię zagraniczną

20 21

erasmuserasmus

na studia lub do zagranicznego przedsię-biorstwa na praktykę (na 3-12 miesięcy). warunkiem ubiegania się o wyjazd w ra-mach programu erasmus jest udział ma-cierzystej uczelni w tym programie.Studenci mogą też wziąć udział w kursie intensywnym erasmusa, jeżeli w takim projekcie uczestniczy ich wydział, oraz uczęszczać na zajęcia prowadzone w ra-mach erasmusa przez zagranicznych na-uczycieli lub profesjonalistów z przedsię-biorstw odwiedzających ich uczelnię.pracownicy uczelni. nauczyciele aka-demiccy mogą wyjeżdżać do szkół wyż-szych za granicą w celu prowadzenia tam zajęć dydaktycznych. natomiast wszy-scy pracownicy uczelni mogą się ubiegać o wyjazdy na szkolenia w zagranicznych instytucjach lub uczelniach. Pracownicy mogą także m.in. uczestniczyć w pro-jektach typu kursy intensywne i w in-nych projektach oraz sieciach erasmusa, w które są zaangażowane ich macierzy-ste jednostki.

DZIAŁANIA FINANSOWANE W PROGRAMIE ERASMUS

Działania koordynowane przez narodo-we agencje programu w poszczególnych krajach:– wymiana studentów (wyjazdy stu-

dentów na część studiów, wyjazdy na praktyki);

– wymiana pracowników uczelni (wy-jazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w za-granicznych uczelniach, wyjazdy pra-cowników uczelni na szkolenia);

– projekty typu kursy intensywne era-smusa (Intensive Programmes, iP);

– kursy językowe erasmusa (Erasmus In-tensive Language Courses, eilc).

wyjazdów pochłonęło 79,13 proc. wszyst-kich środków przeznaczonych na działa-nia związane z mobilnością w programie erasmus. uczelnie wykorzystały w sumie 30,8 mln euro, tj. prawie 100 proc. kwo-ty przyznanej Polsce na ten cel (99,36 proc.). Dofinansowanie ze środków wła-snych uczelni i z innych źródeł wyniosło ok. 1,2 mln euro.

WYJAZDY NA STUDIA

w roku 2010/11 do zagranicznych szkół wyższych wyjechało na część studiów 11 572 studentów z 210 polskich uczel-ni. jeśli chodzi o przyjazdy, to w roku 2009/10 nasze uczelnie przyjęły 6070, a w roku 2010/11 – ok. 7200 zagranicz-nych studentów erasmusa.najwięcej studentów wysłały na studia w ramach erasmusa duże uniwersyte-ty i politechniki. w pierwszej dziesiątce znalazły się: uniwersytet warszawski, uniwersytet jagielloński, uniwersytet im. adama mickiewicza w Poznaniu, uniwer-sytet wrocławski, uniwersytet łódzki, uniwersytet mikołaja kopernika w toru-niu, Politechnika warszawska, uniwer-sytet gdański, Politechnika łódzka i uni-wersytet Śląski w katowicach.

WYJAZDY NA PRAKTYKI

zagraniczna praktyka w programie era-smus trwa od 3 do 12 miesięcy. jest ściśle związana z dziedziną studiów, a macierzysta uczelnia zalicza ją jako praktykę obowiązkową lub nieobowiąz-kową i wpisuje do suplementu do dyplo-mu. Praktyki erasmusa cieszą się wśród studentów coraz większą popularnością. Pozwalają zdobyć cenne doświadczenia zawodowe, ale i cechy przydatne w przy-szłej karierze, takie jak zaradność, samo-dzielność, umiejętność radzenia sobie z problemami.w roku 2010/11 na praktyki wyjechało 2662 studentów ze 158 uczelni, tj. o po-nad 10 proc. więcej niż w roku 2009/10 (2408 studentów).

WYMIANA PRACOWNIKÓW

wyjazdy zagraniczne dają pracow-nikom uczelni szerokie możliwości

rozwoju zawodowego, pomagają po-lepszać znajomość języków, ułatwiają wymianę doświadczeń dydaktycznych i naukowych, jak również doskonale-nie własnych umiejętności. wymiana pracowników uczelni przyczynia się do podnoszenia poziomu kształcenia i ułatwia współpracę między szkołami. umożliwia też studentom korzysta-nie na miejscu z wiedzy zagranicznych wykładowców prowadzących gościn-ne zajęcia. w roku 2010/11 odbyło się w sumie 5215 wyjazdów pracowników uczelni w ramach erasmusa.

WYJAZDY NAUCZYCIELI AKADEMICKICH W CELU PROWADZENIA ZAJĘĆ NA UCZELNIACH ZAGRANICZNYCH

w roku 2010/11 odbyło się 3381 wy-jazdów nauczycieli akademickich z 215 polskich uczelni. na ich dofinansowa-nie uczelnie wykorzystały łącznie prawie 2,5 mln euro z budżetu programu era-smus. Po spadku liczby wyjazdów w roku 2009/10 do 2974 w roku 2010/11 liczba ta ponownie wzrosła.jeśli chodzi o przyjazdy zagranicznych nauczycieli akademickich, to w roku 2010/11 (według niezatwierdzonych jesz-cze danych z uczelni) gościnne zajęcia w naszych uczelniach prowadziło 1444 nauczycieli z innych krajów.

WYJAZDY PRACOWNIKÓW UCZELNI NA SZKOLENIA

wyjazdy na szkolenia organizowane w zagranicznych uczelniach lub innych instytucjach zyskują coraz większą po-pularność wśród pracowników uczelni, zwłaszcza zatrudnionych w działach ad-ministracyjnych czy bibliotekach aka-demickich, którzy do roku 2007/08 nie mieli możliwości udziału w mobilności erasmusa.w roku 2010/11 na szkolenia zagranicz-ne wyjechało 1834 pracowników 189 uczelni, czyli aż o 24 proc. więcej niż rok wcześniej.

INTENSYWNE KURSY JĘZYKOWE ERASMUSA (EILC)

jedną z form wspierania i propagowa-nia nauki języków obcych są intensywne kursy językowe (Erasmus Intensive Langu-age Courses – eilc) dla studentów przy-jeżdżających do krajów, których języki należą do rzadziej nauczanych. Do tej kategorii zaliczono większość języków europejskich z wyjątkiem angielskiego, niemieckiego, francuskiego i hiszpańskie-go, oraz język turecki.celem kursów eilc jest przede wszyst-kim umożliwienie studentom posługi-wania się danym językiem w życiu co-dziennym i jak najlepsza integracja ze środowiskiem lokalnym, dlatego szcze-gólny nacisk kładzie się na praktyczną

Było to fantastyczne pół roku, niesamowite doświadczenie. Z łezką w oku wspominam wszystkie spędzone tam chwile. Spotkałam cudownych ludzi z całego świata, który okazali się niezwykle pomocni i przyjacielscy. Przebywając z nimi, mogłam poznać ich kultury. Wspólne Święta Wielkanocne były niesamowitym przeżyciem – siedząc przy jednym stole z ludźmi z Brazylii, Rumunii, Czech czy Słowacji, można było poczuć się jak w domu...Taki wyjazd pomógł mi się usamodzielnić (…). A co najważniejsze – poznałam język. (…) I uwierzcie mi, najważniejsze jest to, żeby przełamać barierę mówienia. Wyjazd na Erasmusa był najlepszą decyzją w moim życiu. Nigdy nie będę żałowała, że zdecydowałam się na taką wymianę.

Matylda, Państwowa wyższa Szkoła zawodowa im. angelusa Silesiusa w wałbrzychuinstytucja przyjmująca: instituto Politecnico de Braganca, 2010/11

1998/1999 1 426 1999/2000 2 813 2000/2001 3 691 2001/2002 4 322 2002/2003 5 419 2003/2004 6 278 2004/2005 8 388 2005/2006 9 974 2006/2007 11 219 2007/2008 12 854 2008/2009 13 402 2009/2010 14 021 2010/2011 14 234

Wykres nr 3. Liczba polskich studentów, którzy wyjechali na stypendia Erasmusa w latach 1998-2012


1998/1999 220 1999/2000 466 2000/2001 614 2001/2002 750 2002/2003 996 2003/2004 1 459 2004/2005 2 332 2005/2006 3 063 2006/2007 3 730 2007/2008 4 446 2008/2009 4 923 2009/2010 6 070 2010/2011 7 291

Wykres nr 4. Liczba zagranicznych studentów, którzy przyjechali na stypendia Erasmusa do Polski w latach 1998-2011


Tabela nr 6. Liczba uczelni posiadających Kartę Uczelni ErasmusaRok akademicki

2008/2009 270

2009/2010 288

2010/2011 302

2012 315

Liczba uczelni ogółem rok 2011 302

Uczelnie publiczne 129

Uczelnie niepubliczne 173

Źródło: opracowanie własne FrSe 1 z uwagi na cykl sprawozdawczy w programie erasmus prezentowane poniżej informacje pochodzą przede wszystkim z roku akademickiego 2010/11, z którego oficjalne dane statystyczne zostaną zatwierdzone w roku 2012. niektóre dane z roku 2010/11 (zwłaszcza dotyczące przyjazdów do Polski) mają charakter wstępny.

Działania koordynowane przez komisję europejską (obsługę techniczną zapew-nia powołana przez komisję agencja wy-konawcza ds. edukacji, kultury i Sektora audiowizualnego – The Education, Audio-visual and Culture Executive Agency):– Projekty wielostronne (w których part-

nerami są uczelnie); – Sieci (Networks);– Działania towarzyszące.

ERASMUS W POLSCE

Polska uczestniczy w erasmusie od 1998 r. obecnie aktywny udział w programie bie-rze blisko 260 polskich uczelni publicznych i niepublicznych. Do roku 2010/11 z wyjaz-dów erasmusa skorzystało ponad 108 tys. studentów i ponad 26 tys. nauczycieli aka-demickich. odbyło się ponad 5 tys. wyjaz-dów szkoleniowych pracowników uczelni.co roku wzrasta też liczba przyjazdów studentów i pracowników zagranicznych uczelni do Polski. od 1998 do 2011 r. nasz

kraj odwiedziło ok. 36 tys. studentów (na studia i praktyki) i ponad 12 tys. wykła-dowców z innych krajów uczestniczących w programie1.

WYMIANA STUDENTÓW

wyjazd na kilka miesięcy lub rok studiów do zagranicznej uczelni albo na zagranicz-ną praktykę jest dla studentów nie tylko okazją do zdobycia nowych umiejętności, poszerzenia wiedzy, horyzontów i polep-szenia znajomości języków. Daje także możliwość poznania innych krajów, kultur i ludzi z różnych stron świata. zagranicz-ny wyjazd pomaga rozwijać umiejętności i kompetencje pomocne w przyszłej pra-cy. Dla uczelni wymiana studentów jest jednym z najważniejszych elementów współpracy międzynarodowej.w roku 2010/11 na studia i praktyki era-smusa wyjechało łącznie 14 234 pol-skich studentów (o 1,5 proc. więcej niż w roku 2009/10). Dofinansowanie tych

22 23

erasmuserasmus

naukę języka. ważnym elementem kur-sów jest też program kulturalny pozwa-lający uczestnikom zdobyć podstawową wiedzę na temat kraju, do którego przyje-chali i uniknąć szoku kulturowego.Program kursów eilc organizowanych w Polsce dla zagranicznych studentów obejmuje naukę języka polskiego z wyko-rzystaniem nowoczesnych metod i tech-nologii, zajęcia o Polsce, a także wyciecz-ki krajoznawcze i program kulturalny, np. pokazy filmów, warsztaty muzyczne i teatralnew roku 2011 kursy dla zagranicznych stu-dentów erasmusa prowadziło 12 uczelnia-nych ośrodków nauczania języka polskie-go jako obcego, wyłonionych w konkursie wniosków. w kursach eilc wzięło udział ogółem 375 studentów z 24 krajów.kursy eilc są cenione i doceniane przez studentów. Dość ograniczony budżet tej akcji nie pozwala jednak w stu procen-tach zaspokoić rosnącego zainteresowa-nia nauką języków obcych, w tym języka polskiego. w latach 1998-2011 w kursach eilc w Polsce uczestniczyło łącznie 2106 zagranicznych stypendystów erasmusa, a na organizację kursów wykorzystano ogółem ponad 655 tys. euro z funduszy programu erasmus.

KURSY INTENSYWNE ERASMUSA

kurs intensywny programu erasmus (In-tensive Programme) to projekt realizowa-ny przez grupę szkół wyższych z różnych krajów uczestniczących w programie, którego celem jest opracowanie i prze-prowadzenie cyklu zajęć dydaktycznych poświęconych specjalistycznemu zagad-nieniu albo tematyce interdyscyplinarnej. uczestnikami kursu są studenci uczelni biorących udział w projekcie.w roku akademickim 2010/11 19 pol-skich uczelni koordynowało 23 projek-ty typu kurs intensywny (trzy szkoły wyższe koordynowały więcej niż jeden projekt): 1. An Interdisciplinary and Holistic

Approach to Engineering Education – Workshops on Advanced Learning Technology in Design and Practice of Embedded Systems (WALT) (projekt 2-letni, pierwszy rok realizacji, koor-dynator: Politechnika Białostocka);

2. Summer School on Good Gover-nance in the Context of European Integration: Institutions-Rights-So-cieties (projekt 3-letni, drugi rok re-alizacji, koordynator: wyższa Szkoła

administracji Publicznej im. Stanisła-wa Staszica w Białymstoku);

3. The Use of Modern Printing Tech-nologies in Marketing and Mana-gement (projekt roczny, koordy-nator: wyższa Szkoła zarządzania w częstochowie);

4. Computational Nanotechnology (CoNan) (projekt 3-letni, trzeci rok realizacji, koordynator: Politechnika gdańska; polskie uczelnie partnerskie: Państwowa wyższa Szkoła zawodo-wa im. Prezydenta St. wojciechow-skiego w kaliszu, zachodniopomorski uniwersytet technologiczny);

5. Sensing the City – Designing Urban Experience (projekt 3-letni, drugi rok realizacji, koordynator: Politechnika gdańska);

6. Modern Data Transfer Standards for Industrial Automation (projekt 3-let-ni, pierwszy rok realizacji, koordyna-tor: akademia górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w krakowie);

7. Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contempora-ry European Cities (projekt 3-letni, drugi rok realizacji, koordynator: Po-litechnika krakowska im. tadeusza kościuszki);

8. Narration and Migration: an Inter-disciplinary Study (projekt 3-letni, drugi rok realizacji, koordynator: Pań-stwowa wyższa Szkoła zawodowa w krośnie; polska uczelnia partner-ska: uniwersytet jagielloński);

9. Language and Culture Data: Me-thods and Applications (projekt 3-letni, pierwszy rok realizacji, koor-dynator: uniwersytet łódzki);

10. Role of Agriculture in Territorial Identity and Competitiveness of Ru-ral Areas (projekt 3-letni, trzeci rok realizacji, koordynator: uniwersytet Przyrodniczy w lublinie);

11. Euromaster Summer School „Me-asurement Science in Chemistry (MSC)” (projekt roczny, koordyna-tor: uniwersytet im. adama mickie-wicza w Poznaniu; polskie uczelnie partnerskie: uniwersytet marii curie--Skłodowskiej w lublinie, uniwersy-tet warszawski);

12. NANOSIZE – Nanosized Particles as Building Blocs for Creation of Nano-structures (projekt 3-letni, drugi rok realizacji, koordynator: uniwersytet im. adama mickiewicza w Poznaniu; polska uczelnia partnerska: Politech-nika Poznańska);

13. RESTLAKE – Summer School – Eco-logical State of the Lake during

Restoration Measures (projekt 3-let-ni, pierwszy rok realizacji, koordyna-tor: uniwersytet im. adama mickie-wicza w Poznaniu);

14. Energy Efficient and Ecological Urban Transport of the Future (EEE Urban Transport) (projekt 3-letni, pierwszy rok realizacji, koordynator: Politechnika radomska im. kazimie-rza Pułaskiego);

15. Polish Settlements in Europe – the Directions of Development of Contemporary Polish Culture in the Region of Bucovina in Romania (pro-jekt 3-letni, drugi rok realizacji, ko-ordynator: uniwersytet Szczeciński; polskie uczelnie partnerskie: uniwer-sytet im. adama mickiewicza w Po-znaniu, uniwersytet wrocławski);

16. The Expanding Horizons in Europe-an Geography Teaching (ExHEGeT) (projekt 3-letni, trzeci rok realizacji,

koordynator: uniwersytet mikołaja kopernika w toruniu);

17. Law and Economy in a „Global Villa-ge” of Financial Crisis (projekt 3-let-ni, drugi rok realizacji, koordynator: wyższa Szkoła Bankowa w toruniu);

18. International Workshop on Acce-leration and Applications of Heavy Ions (projekt 3-letni, pierwszy rok realizacji, koordynator: uniwersytet warszawski);

19. Organic Food Production Chain (OFPC) (projekt 3-letni, trzeci rok re-alizacji, koordynator: Szkoła główna gospodarstwa wiejskiego);

20. MOBILE – Studies of Migration and Mobility in Europe (projekt 3-letni, pierwszy rok realizacji, koordynator: Szkoła wyższa Psychologii Społecz-nej w warszawie; polska uczelnia partnerska: uniwersytet gdański);

21. REMICS – Research Methods in Co-gnitive Studies – an Interdisciplinary Winter School (projekt 3-letni, trze-ci rok realizacji, koordynator: Szko-ła wyższa Psychologii Społecznej w warszawie; polska uczelnia part-nerska: uniwersytet jagielloński);

22. Reduction of CO2 Emission by Im-plementation of Renewable Resour-ces in Central Europe Regions in the Context of EU Energy Policy (projekt 3-letni, trzeci rok realizacji, koordyna-tor: Politechnika wrocławska);

23. Qualität des Lebens und Qualität der Schule (QLiS) (projekt 3-letni, drugi rok realizacji, koordynator: uniwersy-tet zielonogórski).

kursy intensywne koordynowane przez polskie uczelnie były prowadzone we współpracy z 97 partnerami z 25 krajów uczestniczących w programie, w tym 9 uczelniami z Polski. w roku 2010/11 w kursach intensywnych udział wzię-ło 774 studentów i 295 wykładowców z uczestniczących w projektach szkół wyższych (o 35 studentów i 63 nauczy-cieli akademickich więcej niż w 20 pro-jektach w roku 2009/10).

UDZIAŁ POLSKICH UCZELNI W PROJEKTACH WIELOSTRONNYCH

Projekty wielostronne to działanie scen-tralizowane, nadzorowane w imieniu komisji europejskiej przez agencję wy-konawczą ds. edukacji, kultury i Sektora audiowizualnego w Brukseli. w roku 2011 w programie erasmus realizowano przed-sięwzięcia należące do kategorii Projekty wielostronne, Sieci lub Działania towa-rzyszące, zatwierdzone w konkursach z lat 2010, 2009 i 2008 (projekty mogą być finansowane maksymalnie przez trzy lata).jak wynika z kompendium projektów cen-tralnych programu erasmus dostępnego na stronie internetowej agencji wykonawczej (adres internetowy podany niżej), wśród przedsięwzięć zaakceptowanych w roku

2010 (działania realizowane od roku 2011) żadne nie będzie koordynowane przez pol-ską instytucję (w dwóch wnioskach koor-dynatorem była instytucja polska, ale nie uzyskały one akceptacji). z ogólnej licz-by 197 złożonych projektów centralnych w konkursie roku 2010 (159 projektów wielostronnych, 19 sieci i 19 działań towa-rzyszących) zaakceptowano 69 propozycji (54 projekty wielostronne, 8 sieci i 7 dzia-łań towarzyszących). Polskie uczelnie lub instytucje uczestniczyły w 22 zaakcepto-wanych projektach.Dodając do projektów zatwierdzonych w 2010 roku te, które zostały zaakcep-towane w konkursach roku 2009 i 2008, można stwierdzić, że w roku 2011 polskie instytucje koordynowały 3 projekty (uni-wersytet łódzki z konkursu 2009 oraz 2 uczelnie z konkursu 2008), a uczest-niczyły jako partnerzy w 64 projektach. od początku programu „uczenie się przez całe życie” polskie uczelnie lub in-stytucje wzięły udział w 107 projektach centralnych. jest to wynik porównywal-ny z Holandią (krajem o wiele mniejszej liczbie uczelni) i gorszy od uzyskanego przez wielką Brytanię, niemcy, Hiszpa-nię, włochy, Belgię czy Francję.mniejszą aktywność polskich uczelni w realizacji projektów wielostronnych można tłumaczyć m.in. wieloetatowością kadry dydaktycznej i niskim prestiżem dydaktyki w stosunku do działalności badawczej – pracownicy naukowo-dy-daktyczni angażują się w pierwszym rzę-dzie w inicjatywy badawcze mające bez-pośredni wpływ na ich zawodową ocenę oraz na ocenę jakości pracy jednostki or-ganizacyjnej. Przyczyną może być jednak także brak wyspecjalizowanych jednostek administracyjnych wspierających pracę nauczycieli akademickich realizujących projekty czy nieumiejętność zarządzania finansami projektów międzynarodowych przez kwestury.Szczegółowe informacje na temat projek-tów centralnych w programie erasmus są dostępne na stronie internetowej: http://eacea.ec.europa.eu/index.htm.

Erasmus jest przygodą, poznaniem nowego życia, ludzi, tradycji, kultury. Jest czymś, na co jedzie się z obawą, a wyjeżdża ze łzami w oczach, że to już koniec i tak naprawdę to już nigdy się nie powtórzy. Już zazdroszczę każdej osobie, która planuje wyjechać.

ola, wyższa Szkoła Bankowa w toruniuinstytucja przyjmująca: Fachhochschule amberg-weiden, 2010/11

Tabela nr 8. wyjazdy pracowników polskich uczelni w ramach programu erasmus do poszczególnych krajów – łączna liczba w latach 1998-2011

Kraj Liczba

Austria 564

Belgia 708

Bułgaria 277

Cypr 72

Czechy 1 507

Niemcy 4 483

Dania 461

Estonia 119

Hiszpania 2 721

Finlandia 786

Francja 2 190

Grecja 507

Węgry 392

Irlandia 178

Islandia 248

Włochy 2 262

Liechtenstein 22

Litwa 871

Luksemburg 1

Łotwa 327

Malta 58

Holandia 466

Norwegia 354

Portugalia 1 359

Rumunia 188

Szwecja 477

Słowenia 291

Słowacja 1 223

Turcja 984

Wielka Brytania 1 491

Polska 2

ogółeM 25 589


tabela nr 7. wyjazdy polskich studentów na stypendia erasmusa do poszczególnych krajów – łączna liczba w latach 1998-2011

Kraj Liczba

Austria 2 554

Belgia 4 798

Bułgaria 603

Cypr 276

Czechy 2 661

Niemcy 23 409

Dania 5 408

Estonia 290

Hiszpania 12 597

Finlandia 3 986

Francja 11 400

Grecja 2 665

Węgry 1 031

Irlandia 1 135

Islandia 125

Włochy 8 620

Liechtenstein 12

Litwa 812

Luksemburg 18

Łotwa 340

Malta 154

Holandia 4 544

Norwegia 1 194

Portugalia 5 300

Rumunia 276

Szwecja 3 480

Słowenia 803

Słowacja 1 183

Turcja 2 092

Wielka Brytania 6 275

ogółeM 108 041


24 25

erasmuserasmus

POLSKI ZESPÓŁ EKSPERTÓW BOLOŃSKICH

w roku 2011 kontynuował pracę polski zespół ekspertów Bolońskich, którego działania są koordynowane przez FrSe, narodową agencję Programu „uczenie się przez całe życie” (a konkretnie przez zespół programów erasmus, erasmus mundus, tempus, eksperci Bolońscy). w związku z reformą szkolnictwa wyż-szego ogłoszoną w 2011 r. przez mini-sterstwo nauki i Szkolnictwa wyższego, polegającą m.in. na wprowadzeniu kra-jowych ram kwalifikacji dla Szkolnictwa wyższego, zespół ekspertów Boloń-skich skoncentrował się na przygotowa-niu polskiego środowiska akademickie-go do wdrożenia reformy programowej w jednostkach organizacyjnych szkół wyższych. eksperci – przy wsparciu ad-ministracyjnym FrSe – oferowali uczel-niom doradztwo i pomoc w prawidłowym wdrażaniu zaleceń wynikających z nowe-lizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyż-szym i towarzyszących jej rozporządzeń. Praca zespołu polegała przede wszyst-kim na organizacji seminariów dla

przedstawicieli polskich szkół wyższych, podczas których eksperci przybliżali zain-teresowanym takie tematy, jak: krajowe ramy kwalifikacji, budowa programów studiów w oparciu o efekty uczenia się, wewnętrzne systemy zapewniania jako-ści kształcenia, prawidłowe stosowanie systemu ectS czy mobilność. na każdym z 23 seminariów informowano również o założeniach rozwoju edukacji w unii europejskiej sformułowanych w takich dokumentach, jak edukacja i Szkolenia 2020 czy komunikat komisji europej-skiej w sprawie modernizacji szkolnictwa wyższego.eksperci prowadzili też spotkania in-formacyjne dla pedagogów i uczniów szkół ponadgimnazjalnych z całej Polski (6 spotkań), na których zaprezentowano aktualne możliwości studiowania w Pol-sce i w europejskim obszarze Szkolnic-twa wyższego (eoSw). Ponadto w 2011 r. eksperci Bolońscy opra-cowali broszurę „Studiuj po europejsku. Poradnik dla kandydatów na studia i stu-dentów”. Publikacja ta ma pomóc mło-dzieży kończącej szkołę średnią lub roz-poczynającej studia lepiej odnaleźć się

w zmienionej rzeczywistości akademic-kiej zarówno na uczelniach w Polsce, jak i w innych krajach europy.w czerwcu 2011 r. zakończyły się dwie umowy z komisją europejską, na podstawie których zespół działał od 2009 r. raporty z dwuletniej pracy ze-społu przygotowane przez FrSe zostały wysoko ocenione przez komisję euro-pejską. w podsumowaniu jednego z nich napisano: Nie ulega wątpliwości, że polski Zespół Ekspertów Bolońskich celująco wy-konał swoje zadania, a cały projekt był za-rządzany w sposób modelowy2. w efekcie komisja europejska przyznała polskiemu zespołowi ekspertów Bolońskich pełne finansowanie, o jakie FrSe się ubiega-ła. od połowy 2011 r. zespół funkcjonu-je w oparciu o kolejną umowę z komisją europejską, która będzie trwała do końca 2013 r. Przewidywany budżet na prace zespołu na ten okres to ponad 340 tys. euro, co oznacza piąte co do wysokości dofinansowanie w europie. Środki zosta-ną przeznaczone na promocję rozwiązań europejskich scalających eoSw oraz wsparcie polskiego środowiska akade-mickiego we wdrażaniu reform.

zrealizowane we wrześniu 2011 r. kursy eilc dla dwóch 15-oso-bowych grup obejmowały 80 godzin lekcyjnych nauki języka pol-skiego na poziomie podstawowym (a1), a ponadto: konwersacje i laboratorium językowe, wykłady, warsztaty i wycieczki krajo-znawcze w regionie. lektorzy posługiwali się przede wszystkim metodą komunikacyjną, aby studenci po ukończeniu kursu nie obawiali się używać języka polskiego w typowych sytuacjach ży-cia codziennego. organizatorzy sięgali po różne formy zachęcania i motywowania uczestników do komunikowania się po polsku. Bardzo interesują-cą inicjatywą – z punktu widzenia nie tylko językowego, lecz tak-że integracyjnego – było zaproszenie klasy ze szkoły podstawo-wej na wspólne zajęcia, podczas których dzieci przeprowadzały krótkie wywiady z uczestnikami kursów eilc, a następnie pre-zentowały je całej grupie. koordynatorem przedsięwzięcia była dr maria rółkowska.

Projekt pod nazwą Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contemporary European Cities prowadzony jest przez Politechnikę krakowską im. tadeusza kościuszki we współpracy z uczelniami z Holandii (technische universiteit Delft) i niemiec (Hawk Fachhochschule Hildesheim-Holzminden--göttingen oraz Hochschule für technik und wirt-schaft Dresden). w drugiej edycji przedsięwzięcia, zrealizowanej w roku akademickim 2010/11, w trakcie dwutygo-dniowych warsztatów studenci podjęli próbę zin-tegrowania nowego centrum rotterdamu z terena-mi w zasięgu tzw. Brandlijn (linii ognia), całkowicie zniszczonymi w wyniku bombardowań na początku wojny. rok wcześniej uczestnicy kursu pracowali nad integracją urbanistyczną muzeum auschwitz-Birke-nau i terenu dawnych zakładów ig Farben z miastem oświęcim, a w roku 2011/12 w trzeciej edycji przed-miotem studiów będzie centrum Drezna. Podczas zajęć omawiane są zagadnienia dotyczące: uwarunkowań społecznych, historii, tradycji, tożsa-mości miejsca, wartości kulturowych, środowiska, krajobrazu i innych czynników istotnych dla przyjmo-wanych rozwiązań projektowych.celem działań jest rozwijanie umiejętności wnikliwego analizowania historycznego kontekstu miejsc objętych projektowaniem urbanistycznym. kompleksowe po-dejście uwzględnia zrozumienie potrzeb społeczności lokalnej, jej poglądów i wartości, współpracę z eksper-tami zewnętrznymi oraz udział społeczności lokalnej w procesie projektowym. kurs intensywny umożliwia studentom uzyskanie wiedzy niezbędnej w zarządza-niu środowiskiem zurbanizowanym.Przedsięwzięcie to wyróżniają m.in.: – wielodyscyplinarny program dydaktyczny, obejmują-

cy zagadnienia z zakresu: architektury, projektowania urbanistycznego, budownictwa, architektury krajo-brazu, historii i historii urbanistyki, nauk społecznych, ochrony dóbr kultury i ekonomii;

– różnorodne i innowacyjne metody dydaktyczne (stu-dia terenowe, studio projektowe, warsztaty z udzia-łem potencjalnych grup użytkowników, panele dys-kusyjne, wykłady, prezentacje multimedialne, grafika komputerowa, w tym wizualizacje 3D);

– zaangażowanie lokalnych i regionalnych społeczności oraz władz, osób niepełnosprawnych, przedstawicie-li organizacji rządowych i pozarządowych, lokalnych wydziałów architektury i planowania przestrzennego,


Ślady wojny w miastach Europy – wyzwania dla młodych urbanistów

mediów, przedsiębiorców i decydentów w ewaluację osiągnięć studentów – udział w otwartej dyskusji nad projektami uczestników kursu intensywnego;

– produkty i rozwiązania upowszechniające rezultaty projektu (broszury promocyjne, materiały dydak-tyczne i pomoce naukowe, prace studentów, wysta-wy prac studentów w Polsce, Holandii i w niemczech, prace konkursowe i dyplomowe studentów; infor-macje o kursie w profesjonalnych portalach archi-tektonicznych i uniwersyteckich: www.architekci.pl; www.ronet.pl; www.dezwartehond.nl; www.ravb.nl rotterdamse academie van Bouwkunst; www.jade-architecten.nl; www.airfoundation.nl).

osiągnięcia podjętych działań przedstawiono na dwu-języcznej stronie internetowej http://urbanwarim-pacts.eu.

Projekt Facing Impact of the Second World War: Urban Design in Contemporary European Cities został zapre-zentowany – jako jeden z przykładów dobrej praktyki w dziedzinie architektury, literatury, nauk humani-stycznych i sztuki – podczas ogólnoeuropejskiej konfe-rencji ERASMUS Intensive Programmes – Mobility and In-novation in the European Context zorganizowanej przez Deutscher akademischer austausch Dienst (DaaD) we współpracy z komisją europejską i jedenastoma narodowymi agencjami programu „uczenie się przez całe życie” – erasmus, w tym polską na, w Bonn w dniach 22-23 listopada 2011 r.

Studenci architektury i projektowania urbanistycznego z Polski, Holandii i Niemiec w ramach Kursu intensywnego Erasmusa pracują nad integracją przestrzeni pu-blicznych w miastach, na których II wojna światowa odcisnęła szczególne piętno. W roku 2010/11 zajęli się centrum Rotterdamu.

2 tłumaczenie – katarzyna lasota, FrSe. oryginał: The Polish Bologna Experts have clearly done excellent work and the overall project has been managed in an exemplary way.


Intensywny kurs polskiegoTrzydziestu zagranicznych studentów Eramusa wzięło udział w dwóch kursach językowych zorganizowanych przez Centrum Kultury i Języka Polskiego dla Cudzoziemców na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie.

26 27

erasmuserasmus

Porównując dane statystyczne z pierwszego roku akademickiego, w którym polskie uczelnie rozpoczę-ły działalność w programie erasmus (rok 1998/99), z ostatnim rokiem, z którego mamy ostateczne dane zatwierdzone przez komisję europejską (rok 2009/10), możemy stwierdzić, że w dziedzinie wy-miany nastąpił ogromny postęp – liczba zagranicznych studentów erasmusa wzrosła z 220 do 6070, czyli pra-wie 28-krotnie! jeżeli wstępne dane z roku akademic-kiego 2010/11 zostaną potwierdzone, to liczba 7200 przyjazdów oznaczałaby kolejny dobry wynik pod względem dynamiki wzrostu. w tym samym okresie wzrosła też liczba studentów wyjeżdżających z 1426 w roku 1998/99 do 14 234 w roku 2010/11. jednak pra-wie 10-krotny wzrost liczby wyjeżdżających w porów-naniu z prawie 28-krotnym wzrostem liczby przyjeż-dżających wskazuje, że dążymy do równowagi – Polska staje się coraz popularniejszym krajem docelowym dla zagranicznych studentów. z jakich krajów przyjeżdża do Polski najwięcej studen-tów? Do roku akademickiego 2006/07 pozycję nie-kwestionowanego lidera pod względem liczby studen-tów wysyłanych do Polski zajmowały niemcy. w roku 2007/08 pierwszą pozycję w tym rankingu objęła jednak turcja i utrzymała ją także w roku 2008/09.

że spośród 243 uczelni uczestniczących w erasmusie 67 nie przyjęło żadnego zagranicznego studenta. co decyduje o wyborze danego kraju i uczelni? czyn-ników jest wiele i z pewnością mają one bardzo różną wagę w wyborach dokonywanych przez poszczegól-nych studentów. nie popełnimy jednak dużego błę-du, twierdząc, że w przypadku decyzji o wyjeździe na część studiów do innej uczelni1 największe znaczenie mają takie czynniki, jak: atrakcyjność miejsca (kra-ju, regionu, miasta), do którego się wyjeżdża, atrak-cyjność oferty dydaktycznej oraz jakość oferowanych przez uczelnię „usług”.uczelnie powinny więc promować walory kulturowe, historyczne i turystyczne miasta i regionu, w którym są zlokalizowane. Polska nadal nie jest dobrze znanym krajem, wielu obywateli państw europejskich mało wie o bogactwie kultury i przyrody naszego kraju, jak rów-nież o naszej prężnie rozwijającej się gospodarce.atrakcyjność regionu i miasta nie wystarczy jednak, jeżeli uczelnia nie będzie mogła zaproponować za-granicznym studentom dobrej oferty dydaktycznej. europejski student przyjeżdżający na semestr chce zgromadzić 30 punktów ectS za przedmioty zwią-zane z wymaganymi przez jego macierzystą uczelnię efektami kształcenia. oferta musi być też dobrze prze-myślana pod względem organizacyjno-logistycznym – studentowi potrzebne jest wsparcie informacyjne i doradcze, pozwalające mu na pokonywanie trudności związanych z życiem i nauką w innym, często niezna-nym mu kraju i mieście. Przykładem atrakcyjnego dla zagranicznych studentów ośrodka jest centrum kształcenia międzynarodowego Politechniki łódzkiej. Dzięki uruchomieniu przed kilku-nastoma laty programów kształcenia w językach ob-cych, dostępnych zarówno dla studentów polskich, jak i zagranicznych, cudzoziemcy przyjeżdżający w ramach

erasmusa na Politechnikę łódzką mogą uczestniczyć w tych samych zajęciach, na które uczęszczają studen-ci lokalni. Dla studentów polskich udział w zajęciach prowadzonych w językach obcych to swoiste okno na świat i dobre przygotowanie do udziału w mobilności międzynarodowej. łódzka placówka oferuje 9 progra-mów kształcenia w języku angielskim oraz 1 program w języku francuskim. Dzięki ofercie ckm Politechnika łódzka z roku na rok niweluje różnicę między liczbą wyjeżdżających i przyjeżdżających erasmusowców.innym przykładem racjonalnego rozwiązania w zakre-sie przyjmowania studentów zagranicznych są uczel-nie medyczne. Studenci erasmusa są tam włączani do grup obcokrajowców, którzy odbywają studia w ra-mach istniejących komercyjnych programów w języku angielskim. istotnym jednak problemem w przypadku uczelni medycznych jest konieczność bezpośrednie-go porozumiewania się w języku polskim z pacjentami podczas zajęć klinicznych.kolejnym ciekawym przykładem promowania przy-jazdów jest Państwowa wyższa Szkoła zawodowa w legnicy, która w 2007 r. nawiązała kontakty z tu-reckimi uczelniami Selcuk universitesi w konya oraz cumhuriyet universitesi w Sivas. w roku akademickim 2007/08 przyjechali do legnicy pierwsi tureccy stu-denci, którzy za zgodą macierzystych uczelni studio-wali w systemie indywidualnych konsultacji prowadzo-nych w języku angielskim. współpraca na kolejny rok akademicki okazała się na tyle obiecująca, że w roku 2008/09 PwSz uruchomiła na wydziale admini-stracji cały moduł prowadzony w języku angielskim, a w roku 2009/10 – kolejny w zakresie zarządzania i informatyki. Studenci tureccy uczęszczali na te zaję-cia oraz na zajęcia z języka angielskiego i polskiego. w roku akademickim 2008/09 PwSz w legnicy przy-jęła rekordową liczbę 30 studentów z turcji, choć sama w tym samym roku wysłała za granicę w ramach era-smusa jedynie 14 młodych ludzi. tureccy przybysze są przyjaźnie przyjmowani przez lokalnych studentów, mieszkają we wspólnym akademiku, mają pozytywny wpływ na zainteresowanie lokalnej społeczności cho-ciażby nauką języka angielskiego. uczelnia nie ukrywa, że początkowe problemy z uruchomieniem zajęć w ję-zyku angielskim wydawały się nie do pokonania, uda-ło się jednak je przezwyciężyć. w znakomity sposób przygotowano także obsługę zagranicznych studen-tów – od informacji przed przyjazdem do legnicy, po-przez odbiór z dworca, wsparcie podczas pierwszych dni pobytu, stałe dostarczanie potrzebnych informacji, spotkania organizacyjne i integracyjne trwające aż po dzień wyjazdu. w większości polskich uczelni istnieje jednak znaczna przewaga liczby studentów wyjeżdżających w stosun-ku do liczby przyjeżdżających. w roku akademickim 2009/10 stosunek ten wyniósł 14 234 : 6070, czyli jak 2,5 : 1. to nadal spora nierównowaga, ale znacznie mniejsza niż 10 lat temu, kiedy proporcja ta wynosiła 6,5 : 1. zmierzamy we właściwym kierunku, choć dale-ko nam jeszcze to erasmusowego ideału, czyli do peł-nej równowagi wymiany. oprac. Beata Skibińska

liderem w roku 2009/10 stała się z kolei Hiszpa-nia, która prawdopodobnie będzie nim także w roku 2010/11 (o ile wstępne dane z polskich uczelni zostaną potwierdzone w ogólnych statystykach komisji euro-pejskiej). jeśli zaś chodzi o niemcy, to liczba studen-tów przyjeżdżających z tego kraju nieco spada. w roku akademickim 2009/10 kraj ten uplasował się dopiero na trzecim miejscu w rankingu, po Hiszpanii i turcji.jak pokazują zbiorcze dane z lat 1998/99 – 2009/10, najwięcej studentów przyjechało do Polski z uczel-ni niemieckich, hiszpańskich, francuskich, tureckich i portugalskich. w okresie tym największy, bo ponad 100-krotny wzrost liczby przyjazdów zaobserwowali-śmy w przypadku Hiszpanii i Portugalii, najmniejszy, bo tylko około 2,5-krotny – z uczelni brytyjskich.analiza danych statystycznych niezmiennie potwier-dza fakt, że znaczna część wszystkich studentów przy-jeżdżających do naszego kraju trafia do kilkunastu naj-większych ośrodków akademickich (np. warszawa, kraków, wrocław). w roku 2009/10 14 uczelni, które przyjęły najwięcej studentów (każda ponad 100 osób) i które stanowiły zaledwie 5,7 proc. ogółu placówek re-alizujących wymianę studentów, przyjęło łącznie pra-wie połowę wszystkich studentów erasmusa, którzy wybrali Polskę jako kraj studiowania. warto też dodać,

Studenci zagraniczniProgram Erasmus kojarzy się w naszym kraju przede wszystkim z wyjazdami studentów na zagraniczne uczelnie. Często natomiast zapominamy, że studenci Erasmusa przyjeżdżają także do Polski. Jest ich coraz więcej, ale nie można jesz-cze uznać wymiany studentów w naszym kraju za zrównoważoną.

Wykres nr 5. Liczba studentów przybyłych do Polski na studia i praktyki w ramach programu Erasmus

3 w anglojęzycznej nomenklaturze tego typu mobilność określana jest jako credit mobility – wyjazdy w celu uzyskania w uczelni partnerskiej określonej liczby punktów zaliczeniowych ectS.

AT BE BG Cy CZ DE DK EE ES FI FR GR HR HU IE IS IT LI LT LU LV MT NL NO PT RO SE SI SK TR UK

1 400

1 200

1 000

800

600

400

200

0

przyjazdy studentów 2008/2009 przyjazdy studentów 2009/2010


71/6

197

/98

72/9

7

155/

144

0/0

0/0

654/

676

594/

656

860/

1 312

22/3

65/

10 61/4

1

55/8

9

88/1

240/

13

11/1

2

307/

363

0/4

117/

146

0/4 46

/62

12/1

143

6/52

066

/81

51/8

5

32/3

7

70/8

0

95/1

1052

/39

895/

1 156

4/3

28 29

LEONARDO DA VINCI

l e o N a r D o D a V i n c i

Program Leonardo da Vinci wspiera kształcenie i szkolenie zawodowe. Promuje innowacyjne po-dejście do edukacji i doskonalenia zawodowego, tak by było ono jak najbardziej atrakcyjne i sku-teczne, a efekty nauczania odpowiadały potrzebom rynku pracy. Program wspiera także mobil-

ność pracowników w Europie.

leonardo.org.pl

Największą satysfakcję w 2011 r. przyniósł fakt, że udało się nam przyciągnąć dużo nowych wnioskodawców – było ich więcej niż planowaliśmy. I, co równie ważne, wysoki był tzw. wskaźnik sukcesu wśród tych instytucji: na 187 zatwierdzonych projektów staży i wymiany doświadczeń aż 70 nadesłały podmioty, które nigdy w programie Leonardo nie brały udziału. To sukces tym większy, że z roku na rok jakość aplikacji jest coraz lepsza, a oceny końcowe wniosków przyznawane przez ekspertów wyższe. Mimo to nowym instytucjom, bez doświadczenia, udało się awansować do elitarnego grona realizatorów projektów.

izabela laskowskazastępca dyrektora programu„uczenie się przez całe życie”ds. programu leonardo da Vinci

x albo pisanie wniosków do leonardo da Vinci nie jest takie trudne, albo swoich potencjalnych uczestników potraficie dobrze przygotować do wyzwań.Myślę, że duża liczba nowych wnioskodawców świadczy zarówno o naszym sukcesie promocyjnym, jak i o dobrej pracy punktów kontaktowych, które uruchomiliśmy w izbach rzemieślniczych i kuratoriach. Potrafią one wiedzę o programie przenieść na grunt praktyczny. Dzięki nim możliwe było dotarcie do nowych rodzajów instytucji, które jeszcze nie miały okazji realizować projektów w programie. Bardzo nas to cieszy.

x liczba nowych instytucji w programie rośnie. czy nowe są również branże, do których te instytucje należą?Oczywiście. Większość stanowią co prawda szkoły ponadgimnazjalne i zawodowe, ale nie brakuje również placówek i instytucji zupełnie innego typu np. cechów rzemiosł. To pozytywna tendencja, którą zawdzięczamy wspomnianej współpracy z izbami rzemieślniczymi. Przybywa również stowarzyszeń i fundacji pracujących z osobaami wykluczonymi – w szerokim tego słowa znaczeniu. Mogłoby się wydawać, że tego rodzaju instytucje nie poradzą sobie w programie Leonardo da Vinci, bo napisanie wniosku będzie dla nich za trudne. Jest inaczej.

x skoro jest tak dobrze, czy to znaczy, że niczego nie trzeba poprawiać?To, że jesteśmy zadowoleni, nie oznacza, że przed nami nie ma już wyzwań. Myślę, że w tym roku i kolejnym będziemy się starać, by więcej wniosków płynęło z województw słabiej reprezentowanych w programie, czyli lubuskiego, opolskiego, warmińsko-mazurskiego i kujawsko-pomorskiego. Pierwsze efekty naszych działań w tym kierunku już widać: w 2011 r. zorganizowaliśmy w Opolskiem dużą konferencję i warsztaty dobrych praktyk. Wskaźnik sukcesu od razu skoczył do 42,9 proc., choć nie przyznawaliśmy już punktów „za pochodzenie”. Dla porównania na bardzo aktywnym Śląsku wskaźnik wyniósł tylko 32 proc.

W 2012 r. chcemy również zastanowić się, jak wesprzeć zmiany w obszarze kształcenia zawodowego, wprowadzone w sierpniu 2011 r. z inicjatywy Ministerstwa Edukacji Narodowej. W ich efekcie kształcenie zawodowe ma nabrać nowego, pozytywnego wizerunku. Naszym zadaniem będzie stworzenie narzędzi i materiałów, które wesprą ten proces.

Program leonardo da Vinci (ldV) w ramach Projektów transferu innowa-cji wspiera rozwój innowacji i moderni-zację systemów kształcenia ustawiczne-go. z kolei w ramach Projektów wymian i Staży (zwanych też Projektami mobil-ności) finansuje wyjazdy uczniów i ka-dry. w programie realizowane są również Projekty Partnerskie, które umożliwiają

organizacjom z różnych krajów podejmo-wanie na poziomie europejskim wspól-nych działań związanych z kształceniem i doskonaleniem zawodowym.na działalność programu leonardo da Vinci wpływ mają również konkret-ne inicjatywy promujące rozwój, testo-wanie i wdrażanie wspólnotowych na-rzędzi na rzecz kształcenia i szkolenia

30 31

LEONARDO DA VINCILEONARDO DA VINCI

zawodowego. Szczególnie ważny z punk-tu widzenia ldV jest system transfe-ru i akumulacji osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ecVet).

PROJEKTY MOBILNOŚCI: staże zawodowe oraz wymiana doświadczeń

celem projektów jest wspieranie mię-dzynarodowej mobilności osób w trakcie szkolenia zawodowego oraz osób odpo-wiedzialnych za prowadzenie takich szko-leń. głównym założeniem tych przedsię-wzięć jest połączenie teorii z praktyką, a zatem wzmocnienie więzi między świa-tem edukacji i pracy. Projekty dają bene-ficjentom możliwość nawiązania współ-pracy międzynarodowej i organizacji wyjazdów na staże zagraniczne. nauczy-ciele, trenerzy i instruktorzy mogą dzięki nim doskonalić warsztat metodyczny.w ramach wszystkich projektów za-twierdzonych w 2011 r. szansę na wyjazd uzyskały 4862 osoby. najliczniejszą gru-pę stanowią uczestnicy projektów mo-bilności (3302 osoby, czyli 68 proc.) ze szkół zawodowych. następna pod wzglę-dem liczebności grupa (1077 osób, czyli 22 proc.) uczestniczyć będzie w projek-tach wymiany doświadczeń, a dla mło-dych pracowników i absolwentów za-planowano 483 staże (10 proc. ogólnej liczby wyjazdów).ciekawa jest też informacja o wielko-ści budżetu projektów staży i wymiany

doświadczeń zatwierdzonych do realiza-cji w konkursie 2011. Dla projektów staży dla uczniów (iVt) średni budżet wynosi około 72 tys. euro, dla projektów staży adresowanych do absolwentów i osób bezrobotnych (Plm) średnia wysokość budżetu to ponad 96 tys. euro, zaś dla projektów skierowanych do kadry i na-uczycieli zawodu (VetPro) średni bu-dżet jest już znacznie mniejszy i wynosi około 35 tys. euro. niezwykle interesujący jest fakt udzia-łu w konkursie z 2011 r. wielu nowych

wnioskodawców. wśród zatwierdzonych 187 projektów staży i wymiany doświad-czeń 37 proc. nadesłanych zostało przez instytucje, które w latach 2007-2010 nie realizowały projektu w tej akcji. wynik ten potwierdza skuteczność działań na-rodowej agencji, której priorytetem kra-jowym było wspieranie uczestnictwa no-wych organizacji.

Staże zagraniczne dla pracowników (PLM) i praktyki zawodowe dla uczniów (IVT)

uczestnikami projektów staży mogą być osoby w trakcie wstępnego kształcenia zawodowego (iVt – Initital Vocational Training) oraz osoby pracujące i poszu-kujące pracy (Plm – People on the Labo-ur Market). Staż lub praktyka zawodowa jest formą nauki zawodu, polegającą na zdobywaniu doświadczenia zawodowego w miejscu pracy. Staże w ramach progra-mu leonardo da Vinci odbywają się w za-granicznych organizacjach partnerskich, w ramach współpracy między instytucja-mi szkolącymi i przedsiębiorstwami. Staż musi stanowić integralną część szkolenia zawodowego. czas trwania stażu za gra-nicą może wynosić od 2 do 39 tygodni dla uczniów na wstępnym etapie kształcenia (iVt) i od 2 do 26 tygodni dla osób pracu-jących i poszukujących pracy (Plm). Staż może odbywać się w państwach, które biorą udział w programie leonar-do da Vinci. w 2011 r. projekty będą

realizowane w 25 krajach. najwięcej osób wyjedzie do niemiec (2737, czyli 56 proc.), włoch (724 – 15 proc.), wiel-kiej Brytanii (675 – 14 proc.) i Hiszpanii (519 – 11 proc.). najwięcej zagranicznych staży zawodo-wych (iVt i Plm) zatwierdzonych w kon-kursie w roku 2011 odbędzie się w firmach z branży gastronomicznej i hotelarskiej, informatycznej, budowlanej, samochodo-wej i ogrodniczej.

WYMIANA DOŚWIADCZEŃ (VETPRO)

Projekty wymiany doświadczeń to wyjaz-dy zagraniczne osób odpowiedzialnych za kształcenie i szkolenie zawodowe lub rozwój zasobów ludzkich w instytucjach szkoleniowych i przedsiębiorstwach. celem wyjazdów jest poznanie i prze-niesienie ciekawych rozwiązań, a także doskonalenie i modernizacja metod oraz praktyk związanych z kształceniem za-wodowym. w projektach VetPro mogą brać udział: nauczyciele zawodu (w tym nauczyciele języków obcych), instrukto-rzy zawodu, doradcy zawodowi, osoby odpowiedzialne za szkolenia, kierownicy działów kadr, kadra zarządzająca insty-tucji i przedsiębiorstw (szczególnie sek-tora mŚP).Projekty wymiany doświadczeń mogą trwać od 1 do 6 tygodni. w roku 2011 naj-częściej decydowano się na pobyty tygo-dniowe (70 proc. uczestników) i dwuty-godniowe (28 proc.). Projekty wymian najczęściej zgłaszały szkoły zawodowe, komendy policji, urzędy pracy i organi-zacje pozarządowe. aplikacje dotyczy-ły wymiany doświadczeń dotyczących m.in. kształcenia i szkoleń, nauki o za-rządzaniu i administracji, świata pracy, szkoleń nauczycieli przedmiotów zawo-dowych, rzemiosła, pracy socjalnej i po-radnictwa, ochrony osób i mienia, opieki

społecznej, bezpieczeństwa i ochrony (programy ogólne).

PROJEKTY PARTNERSKIE

Projekty Partnerskie to inicjatywy współ-pracy wielostronnej o małej skali finan-sowania. Polegają na tworzeniu przez różnorodne instytucje międzynarodo-wych partnerstw. Służą one współpracy w rozwiązywaniu problemów kształcenia i doskonalenia zawodowego oraz wypra-cowaniu konkretnych produktów. Projek-ty Partnerskie zakładają aktywny udział osób szkolonych oraz wspierają ich mo-bilność. celem Projektów Partnerskich ldV może być: opracowywanie wspól-nych treści i koncepcji szkoleń; wzmoc-nienie związków pomiędzy edukacją

a światem pracy; rozwój kwalifikacji na-uczycieli i szkoleniowców w kształceniu zawodowym; testowanie i stosowanie wspólnych europejskich podejść do kształcenia i szkolenia zawodowego oraz integracja potrzeb szkoleniowych rynku pracy.w 2011 r. na konkurs wpłynęły łącz-nie 224 wnioski, z czego 50 pochodzi-ło od instytucji koordynujących, a 174 od podmiotów pełniących rolę partnera. zainteresowanie wnioskodawców pro-jektami partnerskimi w stosunku do ubie-głego roku wzrosło niemal dwukrotnie – w 2010 r. wniosków było 143.w każdym projekcie partnerskim uczest-niczą co najmniej trzy instytucje z trzech różnych krajów. w tegorocznej edycji naj-więcej partnerów pochodzi z turcji (42 instytucje), niemiec (38), włoch (23),

lubuskie 2 podlaskie 4 zachodniopomorskie 5 warmińsko-mazurskie 5 opolskie 6 łódzkie 8 świętokrzyskie 9 podkarpackie 9 kujawsko-pomorskie 9 dolnośląskie 10 pomorskie 12 małopolskie 13 wielkopolskie 15 lubelskie 16 mazowieckie 25 śląskie 39

Wykres nr 6. Projekty Mobilności zatwierdzone w konkursie 2011 w podziale na województwa


Tabela nr 9. Liczba wniosków w edycji 2011 dla programu Leonardo da Vinci – Projekty Mobilności

Nazwa programu/akcjiLiczba wniosków

w konkursieZaakceptowane do

realizacji

Odrzucone, w tym:

Środki przyznane (euro)

Brak środków finansowych Niska jakość

Odrzucone formalnie

Leonardo da Vinci – projekty staży dla uczniów (IVT) 430 115 289 22 4 8 343 791,20

Leonardo da Vinci – projekty staży dla osób na rynku pracy (PLM) 91 18 53 17 3 1 729 916,00

Leonardo da Vinci – projekty wymiany doświadczeń (VETPRO) 103 54 36 11 2 1 897 217,00


32 33


Hiszpanii (22) i wielkiej Brytanii (17).

PROJEKTY TRANSFERU INNOWACJI

Projekty transferu innowacji to projek-ty współpracy wielostronnej polegające na przenoszeniu i zastosowaniu na no-wym gruncie innowacyjnych rozwiązań i produktów w celu podniesienia jako-ści kształcenia i szkolenia zawodowego. w toku międzynarodowej współpracy partnerzy adaptują pomysły sprawdzone pod kątem merytorycznym, językowym, kulturowym i prawnym oraz wdrażają je w kolejnych krajach, sektorach lub dla nowych grup odbiorców. Przedmiotem transferu mogą być rezultaty projektów pilotażowych lub tematycznych realizo-wanych w poprzedniej fazie programu leonardo da Vinci oraz wszelkie inno-wacyjne rozwiązania niezwiązane z pro-gramem. realizowane projekty transferu innowacji muszą się wpisywać w ogłoszo-ne przez komisję europejską priorytety europejskie.w konkursie 2011 na projekty transferu innowacji programu leonardo da Vin-ci złożono 46 wniosków. zatwierdzono 19 projektów o łącznym dofinansowa-niu w wysokości 4 683 102,80 euro. Przedsięwzięcia realizowane będą przez uczelnie wyższe (11), przedsiębiorstwa (4), instytuty badawcze (2) oraz izby gospodarcze, fundacje i stowarzyszenia (2).w każdym projekcie toi uczestniczy co najmniej trzech partnerów z trzech róż-nych krajów. w projektach z roku 2011 najczęściej są to partnerzy z włoch, wielkiej Brytanii i litwy.

grupy docelowe, które w przyszłości skorzystają z wypracowanych rezultatów to m.in.: – inżynierowie sektora budownictwa

i spawalnictwa; – menedżerowie logistyki; – rolnicy i pracownicy służb rolnych,

doradcy rolni; – przedsiębiorcy oraz pracownicy ma-

łych i średnich przedsiębiorstw;– pracownicy zawodowych uczelni

wyższych; – uczniowie i nauczyciele szkół zawo-

dowych.

Projekty toi zatwierdzone do realizacji w 2011 r. dotyczą opracowania, wytwo-rzenia, przetestowania oraz upowszech-niania produktów związanych z kształ-ceniem i szkoleniami zawodowymi. w szczególności chodzi o:– opracowanie materiałów dydaktycz-

nych, dostępnych w języku angielskim, na temat analizy niepewności pomia-rów, na potrzeby i wg wymagań pra-cowników przemysłu zajmujących się metrologią;

– stworzenie platformy komunikacyjnej lot4eng.com osadzonej w środowisku

Tabela nr 10. Wyniki selekcji wniosków o dofinansowanie Projektów Partnerskich w programie Leonardo da Vinci w 2011 r.

Nazwa programu/akcji

Liczba wniosków

w konkursieZaakceptowane

do realizacji

Wnioski na liście

rezerwowej

Odrzucone, w tym:Środki

przyznane (euro)


Odrzucone formalnie Inne

Program Leonardo da Vinci – Projekty Partnerskie 224 55 5 122 21 9 17 1 090 000,00


Tabela nr 11. Wyniki selekcji wniosków o dofinansowanie Projektów Transferu Innowacji w programie Leonardo da Vinci w 2011 r.

Nazwa programu/akcjiLiczba wniosków

w konkursieZaakceptowane do

realizacji

Odrzucone, w tym:

Środki przyznane (euro)


Odrzucone formalnie

Program Leonardo da Vinci – Projekty transferu innowacji 46 19 14 12 1 4 683 102,80


Wykres nr 8. Liczba wniosków z poszczególnych województw złożonych w ramach akcji Wizyty przygotowawcze programu Leonardo da Vinci - konkurs 2011.


kujawsko-pomorskie 2 lubelskie 2 opolskie 2 świętokrzyskie 2 dolnośląskie 3 podlaskie 3 warmińsko-mazurskie 4 łódzkie 5 pomorskie 7 podkarpackie 8 wielkopolskie 9 mazowieckie 15 małopolskie 17 śląskie 26

Wykres nr 7. Zestawienie porównawcze składanych wniosków do akcji Projekty Partnerskie w konkursach 2009-2011. Program Leonardo da Vinci


ogółem

polski koordynator

polski partner

250

200

150

100

50

0

120

28

92

143

122

21

50

174

224

2009 2010 2011

logisticstube jako płaszczyzny współ-pracy dla świata kształcenia zawodo-wego i świata pracy;

– przygotowanie e-narzędzia do identyfi-kacji zapotrzebowania na kompetencje inżynierskie i menedżerskie w obszarze logistyki;

– opracowanie 13 modułów e-learningo-wych (9 menedżerskich i 4 inżynier-skich) dotyczących logistyki;

– stworzenie innowacyjnego, opartego na teoretycznych podstawach, auto-diagnostycznego narzędzia doradz-twa zawodowego – systemu S2cPt pozwalającego określić indywidualne predyspozycje zawodowe i ukierun-kowującego młodych ludzi na ścieżce kariery. System będzie się składał z na-rzędzi do niezależnej diagnozy ucznia oraz materiałów pomocniczych dla do-radców/nauczycieli, a także rodziców;

– opracowanie modułów szkoleniowych

z dziedziny agroturystyki, biznesu w rolnictwie (zarządzania, marketin-gu, zarządzania finansami, planowania, zarządzania produkcją), szkółkarstwa, produkcji organicznej, innowacyjności produkcji zwierzęcej i roślinnej;

– przygotowanie strategicznej gry mene-dżerskiej jako innowacyjnej metody na-uczania w edukacji biznesowej;

– stworzenie dla doradców zawodo-wych innowacyjnej, wielowymiarowej platformy lmS z wbudowaną obsługą

serwisów społecznościowych, w opar-ciu o metodologię opracowaną pod-czas tworzenia narzędzia crein (com-prehensive itinerary of professional and social (re)insertion);

– opracowanie sześciu podręczni-ków dla inżynierów i menedżerów budowlanych;

– stworzenie aplikacji komputerowej do samodzielnej nauki technicznego języ-ka angielskiego BuilD your engliSH;

– zdefiniowanie modelu

kompetencyjnego menedżerów pro-jektów finansowanych ze środków ue (kompetencji typowych dla menedże-rów projektów inwestycyjnych, badaw-czych, szkoleniowych oraz międzyna-rodowych), z uwzględnieniem każdej fazę wdrażania projektu;

– stworzenie proceduralnych, formalnych, prawnych oraz kulturowych podstaw dla prowadzenia procesów uznawania kształcenia nie- oraz pozaformalnego;

– przygotowanie i przetestowanie kursu e-learningowego na temat wzajemnej poprawy pracy, zdrowia, organizacji i zarządzania konfliktami, zwłaszcza w przedsiębiorstwach rodzinnych.

WIZYTY PRZYGOTOWAWCZE I SEMINARIA KONTAKTOWE

Przed złożeniem wniosku na konkurs insty-tucje mogą skorzystać z możliwości udziału w wizytach przygotowawczych i semina-riach kontaktowych. w 2011 r. wsparto 105 wniosków o dofinansowanie udziału w tego rodzaju przedsięwzięciach. wyjazdy mają na celu przygotowanie wspólnego projektu, określenie ról i zadań partnerów. najczę-ściej wybierane kraje, w których odbyły się wizyty przygotowawcze i seminaria kontak-towe, to: niemcy, Hiszpania, zjednoczone królestwo, włochy i Francja. w semina-riach kontaktowych organizowanych przez narodowe agencje w roku 2011 brało udział 18 osób. uczestnictwo w tego typu spotka-niu umożliwia m.in. poznanie przedstawi-cieli instytucji z innych krajów europejskich i utworzenie z nimi grupy partnerskiej.najwięcej wniosków, które otrzymały do-finansowanie i w rezultacie dane inicjaty-wy z powodzeniem zostały zrealizowane lub są w trakcie realizacji projektu, pocho-dziło z województwa śląskiego (26). wy-raźnie można zauważyć dużą aktywność tego rejonu Polski na tle innych woje-wództw. kolejne miejsce w rankingu zaję-ły województwa małopolskie i mazowiec-kie, z których napłynęło odpowiednio 17 i 15 przyjętych wniosków.

34 35


Stażyści to uczniowie klas ii i iii kierunku technika ży-wienia i gospodarstwo domowe. Do wyjazdu starali się przygotować najlepiej, jak potrafili. odbyli szkolenie z języka francuskiego (w tym zawodowego), poznawali kulturę Francji oraz obyczaje, tradycje i warunki życia panujące w nicei i okolicach. w ramach przygotowa-nia pedagogicznego poznali też zasady komunikacji interpersonalnej, sposoby rozwiązywania konfliktów oraz przeszli trening zachowań asertywnych i szkole-nie BHP.w nicei młodzi ludzie pracowali w grupach 2-osobo-wych i jednej 4-osobowej w 14 restauracjach w cen-trum miasta. Staż zrealizowali zgodnie z programem. Praca w profesjonalnych zakładach gastronomicznych pozwoliła im poznać zasady funkcjonowania prowan-salskich restauracji, tajniki właściwego przyrządzania potraw i napojów oraz obsługi konsumenta. Przyczyni-ła się również do rozwoju umiejętności prawidłowego posługiwania się językiem francuskim, szczególnie je-śli chodzi o słownictwo zawodowe. lepszą znajomość francuskiego stażyści mieli okazję wykorzystać m.in. w trakcie późniejszych praktyk w warszawskich hote-lach sieci accor i louvre.

we Francji uczestnicy stażu nabyli też umiejętność pracy w zespole, nabrali pewności siebie, stali się bar-dziej tolerancyjni i przedsiębiorczy, zrozumieli rów-nież, co znaczy być obywatelem unii europejskiej. wymiernym efektem praktyk było uzyskanie między-narodowych certyfikatów umiejętności w zakresie ga-stronomii i obsługi klientów, które zwiększają szanse stażystów na atrakcyjną pracę (niektórzy już otrzymali oferty).Po powrocie do Polski uczestnicy projektu zaprezento-wali swe umiejętności, przygotowując dla rówieśników ze szkoły, nauczycieli i zaproszonych gości potrawy charakterystyczne dla kuchni francuskiej. zaprojek-towali i wykonali wystrój wnętrza (ozdobiły je m.in. oliwki, słoneczniki i lawenda), a chcąc oddać klimat nicejskich restauracji, zadbali o odtworzenie znanych francuskich piosenek. Przedstawili również prezenta-cję multimedialną dokumentującą staż. nabyte umie-jętności uczniowie zaprezentowali także w konkursie kulinarnym z okazji Święta Szkoły oraz w trakcie Dnia otwartego dla gimnazjalistów – mogli oni obserwo-wać, jak stażyści przygotowują poczęstunek.uczestnicy opublikowali wspomnienia z wyjazdu w ga-zecie szkolnej i udzielili wywiadów radiu Bogoria. zo-stali również bohaterami filmu pt. Pewnego dnia będę szefem kuchni, emitowanego w kuchni.tv, a wyprodu-kowanego przez canal+ cyfrowy przy udziale Fran-cusko-Polskiego Funduszu współpracy. Film pokazuje drogę zawodowego rozwoju młodych kucharzy z gro-dziska. tego rodzaju wyróżnienie wpłynęło mobilizują-co na innych uczniów, było też świetną promocją szko-ły, miasta i całego regionu. Francuskim partnerem projektu było Stowarzysze-nie restauratorów w nicei. koordynatorem przedsię-wzięcia była anna wrona. Staż trwał od 20 maja do 30 czerwca 2010 r. Dofinansowanie z programu le-onardo da Vinci wyniosło 93 596 euro.


Gotowi do gotowania – projekt Europejskie kształcenie zawodowe kreatywnego pracownika w drodze ponadnarodowych staży

32 uczniów klas gastronomicznych z Zespołu Szkół nr 1 – Technikum nr 1 w Grodzisku Mazowieckim uczestniczyło w stażu zawodowym we francuskiej Nicei. Poznali tajniki kuchni śródziemnomorskiej, uczyli się też praktycznej obsługi konsumenta.

Pierwszy etap prac polegał na zebraniu wszelkich materiałów dotyczących oprogramowania webcast i wykorzystywania go do celów edukacyjnych. zgro-madzono również informacje na temat metodyki nauczania na odległość osób dorosłych – instytucje uczestniczące wykorzystały m.in. własne doświad-czenia z poprzednich inicjatyw oraz dostępne raporty i badania.na podstawie zebranych materiałów przygotowano pierwszą wersję metodyki nauczania poprzez we-bcast (wtm). następnie partnerzy przeprowadzili serię wewnętrznych, pilotażowych szkoleń webcast, seminaria oraz spotkania szkoleniowe dla instytucji edukacyjnych (firm szkoleniowych, szkół wyższych, stowarzyszeń szkoleniowych i indywidualnych tre-nerów). efekty testowania oraz informacje zwrotne uzyskane od uczestników seminariów pomogły we wprowadzeniu poprawek do metodyki szkoleń oraz przygotowywanych publikacji.Projekt miał na celu podniesienie świadomości śro-dowiska szkoleniowego w zakresie wykorzystania mediów strumieniowych w edukacji. uczestnikami działań byli trenerzy, edukatorzy, nauczyciele oraz pra-cownicy instytucji edukacyjnych. głównym rezultatem projektu jest transfer wtm oraz materiałów na temat wykorzystywania go. na ich podstawie przygotowane zostały opracowania oraz scenariusze planowanych webcastów (w formie szkoleń online). Dodatkowo na bazie materiałów tematycznych stworzono podręcz-nik oraz narzędzia dostępne online, m.in. krótkie filmy szkoleniowe dotyczące wtm i wykorzystania nowych mediów do celów edukacyjnych. By wypromować metodykę nauczania poprzez we-bcast (wtm), partnerzy przeprowadzili kampanię w mediach elektronicznych (mailingi, artykuły spon-sorowane, profile projektu w mediach społecznościo-wych oraz boksy i banery na portalach branżowych). na stronie internetowej projektu umieścili 20 prezen-tacji multimedialnych dotyczących efektywnego reali-zowania szkoleń webcast, zorganizowali też 40 spo-tkań, 42 szkolenia face-to-face oraz 20 szkoleń online, w których łącznie wzięło udział 810 osób (trenerów, edukatorów, pracowników mŚP).

Finalnym punktem przedsięwzięcia i kampanii promo-cyjnej była konferencja, która odbyła się 25 paździer-nika 2010 r. w hotelu kyriad Prestige w warszawie. Do jej sukcesu przyczyniły się firmy i media, które za-angażowały się w to wydarzenie (wystąpienia dwóch kluczowych prelegentów transmitowane były na żywo ze Stanów zjednoczonych). Sama konferencja również była dostępna w sieci dla wszystkich tych, którzy nie mogli osobiście wziąć w niej udziału.Strona internetowa projektu, dostępna w czterech wersjach językowych, stała się ważnym źródłem wie-dzy dla wszystkich osób zainteresowanych edukacją zdalną i realizacją spotkań online. od początku 2010 r. stronę odwiedziło ponad 13 tys. osób, a wiele z nich za-poznało się również z publikacjami i materiałami (wi-deo-poradami, scenariuszami webcastów, artykułami pisanymi przez ekspertów itp.). Dzięki temu przed-sięwzięcie to stało się ważnym punktem odniesienia dla wszystkich osób zainteresowanych tą tematyką. zarówno metodyka, jak i manual mogą posłużyć jako podręczniki przydatne każdej osobie, która chce na-uczyć się, jak realizować szkolenia online i jak najlepiej się do nich przygotować.koordynatorem przedsięwzięcia była Fundacja obser-watorium zarządzania, a kierownikiem krzysztof zie-liński. zagraniczni partnerzy to: imotec – institute of mobile technologies for education and culture (wil-no, litwa), adam Smith college (kirkcaldy, wielka Brytania), czech efficient learning node (Praga, re-publika czeska). Dofinansowanie z budżetu programu „uczenie się przez całe życie” wyniosło 292 065 euro.

Przez dwa lata instytucje z Polski, Czech, Litwy i Wielkiej Brytanii pracowały nad testowaniem i promocją metodyki nauczania online przy pomocy technologii webcast.


Tajemnice uczenia na odległość – projekt How to Webcast – new media use

in the efficient learning processes

36 37

grUndTVig

g r U N D t V i g

Program Grundtvig wspiera europejską współpracę i wymianę doświadczeń związanych z nieza-wodową edukacją osób dorosłych – niezależnie, czy jest to edukacja formalna, pozaformalna czy nieformalna. Jest to czwarty, najmniejszy i najmłodszy program sektorowy programu „Uczenie

się przez całe życie”.

x liczba wniosków złożonych w programie grundtvig była w ubiegłym roku tak duża, że można chyba mówić o klęsce urodzaju.To prawda. W akcji Asystentury Grundtviga, która w 2011 r. realizowana była dopiero po raz trzeci, liczba wniosków wzrosła ponad trzykrotnie. Równie imponujący był wzrost w przypadku Projektów Wolontariatu Seniorów – złożono ich dwukrotnie więcej. O około połowę wzrosła liczba zgłoszonych wniosków w dwóch innych akcjach: Warsztaty Grundtviga i Projekty Partnerskie Grundtviga.

x wniosków przybywa bardzo szybko, a pieniędzy?Co roku mamy nieco zwiększony budżet, a dodatkowo w roku 2011 otrzymaliśmy środki z rezerwy europejskiej i nasz budżet zwiększył się do 3,1 mln euro, dzięki czemu mogliśmy zaakceptować znacznie więcej wniosków. Niestety, tego, czy dodatkowe pieniądze będą, czy nie – nie da się przewidzieć. Teoretycznie zależy to od liczby odrzuconych wniosków, a w praktyce wyliczenia są bardziej skomplikowane. Cieszymy się, że w 2012 roku budżet będzie znacząco większy i wyniesie 3,5 mln euro.

x w rozwój programu grundtvig włożono przez ostatnie lata ogromny wysiłek, tymczasem próżno szukać jego kontynuacji w pomysłach komisji na lata 2014-2020.Nie ukrywam, że jesteśmy tym bardzo rozczarowani. Na razie wszystko wskazuje na to, że za dwa lata Grundtvig, podobnie jak Comenius czy Leonardo da Vinci, zniknie. Trudno nam to sobie wyobrazić – szczególnie nie rozumieją tego beneficjenci. W proponowanym przez Komisję nowym programie znacznie pomniejszono obszary dotychczas reprezentowane przez program Grundtvig. Mamy nadzieję, że te propozycje nie są ostateczne i w nowym budżecie uda się wywalczyć środki na niezawodową edukację dorosłych obywateli Europy.

grundtvig.org.pl

W 2011 r. udało nam się sprostać kilku dużym wyzwaniom. Po pierwsze, udanie wpisaliśmy się w obchody Europejskiego Roku Wolontariatu. W związku z prezydencją Polski w Radzie UE zorganizowaliśmy europejską konferencję poświęconą wolontariatowi dorosłych oraz wsparliśmy realizację dwóch ważnych wydarzeń krajowych: dorocznego Forum Trzeciego Wieku towarzyszącemu Forum Ekonomicznemu w Krynicy oraz Dnia Wolontariatu Seniorów. Ubiegły rok był udany także pod względem statystyk: liczba wniosków oraz dofinansowanych działań znów znacząco wzrosła.

alina respondekzastępca dyrektora programu„uczenie się przez całe życie”ds. programu grundtvig

w programie grundtvig działania kiero-wane są przede wszystkim do tych słu-chaczy, którzy wymagają szczególnego wsparcia. Dla nich tworzona jest oferta edukacyjna, w tym alternatywne ścieżki edukacji.Program z założenia ma pomagać – po-przez stwarzanie możliwości uczenia się – w rozwiązywaniu problemów starze-jącego się społeczeństwa europejskie-go. wśród jego celów, oprócz poprawy współpracy europejskiej w dziedzinie nie-zawodowej edukacji dorosłych, wymiany

doświadczeń i tworzenia innowacyjnej oferty edukacyjnej, jest zwiększenie licz-by edukacyjnych wyjazdów do innych krajów europy – zarówno kadry, jak i do-rosłych słuchaczy.cele programu grundtvig realizowane są przez 10 różnych akcji, z czego 7, tzw. zdecentralizowanych, obsługuje obec-nie Fundacja rozwoju Systemu edukacji, a 3 – agencja wykonawcza w Brukseli.w kampanii informacyjnej grundtvi-ga w roku 2011 szczególnie wiele uwagi – z racji obchodów europejskiego roku

38 39

grUndTViggrUndTVig

wolontariatu 2011 – poświęcono pro-mocji programu wśród osób zaangażo-wanych w wolontariat dorosłych, w tym wolontariat seniorów. w bezpośrednich działaniach promocyjnych, czyli takich, w których wnioskodawcy mieli bezpo-średni kontakt z pracownikami narodo-wej agencji, uczestniczyło łącznie ponad 800 potencjalnych beneficjentów.w celu upowszechniania rezultatów najlepszych działań sfinansowanych z budżetu programu grundtvig w każdej

z jego 7 akcji wybierano przykłady do-brej praktyki, które następnie opisywa-no na stronie internetowej programu w galerii projektów oraz w wydawanych broszurach. w 2011 r. opublikowano 26 przykładów dobrej praktyki, z czego aż 13 dotyczy największej akcji – Projektów Partnerskich grundtviga.w roku 2011 program grundtvig w Pol-sce dysponował budżetem w wysokości 3,1 mln euro.

PROJEKTY PARTNERSKIE GRUNDTVIGA

Są to dwuletnie projekty wielostronnej współpracy europejskiej na stosunkowo niewielką skalę, których głównym celem jest wymiana doświadczeń dotyczących edukacji dorosłych przez europejskie orga-nizacje partnerskie. inicjatywy służą zwykle tworzeniu atrakcyjnej oferty edukacyjnej, rozwijaniu kompetencji kluczowych u do-rosłych (np. języki obce, tik, kompetencje

obywatelskie) oraz motywowaniu ich do dalszego uczenia się – zwłaszcza tych, któ-rzy nie ukończyli szkoły i są zagrożeni wy-kluczeniem społecznym.Projekty dotyczą również: zagadnień międzykulturowych, walki z ksenofo-bią i nietolerancją, edukacji rodziców, uczenia się osób w starszym wieku, specjalnych potrzeb edukacyjnych osób

niepełnosprawnych, edukacji prozdro-wotnej, konsumenckiej oraz prowadzo-nej w zakładach karnych, a także oferty edukacyjnej dla dorosłych na terenach wiejskich, sztuki, muzyki i kultury. w pro-jektach tych bardzo ważne jest aktywne zaangażowanie dorosłych słuchaczy we wszelkie działania, w tym w wyjazdy do organizacji partnerskich.

Projekty partnerskie to największa akcja w programie grundtvig – cieszy się w Pol-sce bardzo dużym zainteresowaniem. ilu-strują to dane z kolejnych lat: w 2009 r. złożono 165 wniosków, w 2010 r. – 209, a w roku 2011 aż 287, z których zaakcep-towano 111 projektów.

WARSZTATY GRUNDTVIGA

celem warsztatów grundtviga jest umożliwienie dorosłym słuchaczom wzięcia udziału w edukacyjnych warsz-tatach tematycznych odbywających się w innym kraju europejskim. warsztaty trwają od 5 do 10 dni i są organizowane dla 10-20 osób. uczestnicy muszą repre-zentować minimum trzy kraje (oprócz kraju organizatora), przy czym z żadnego kraju nie może pochodzić więcej niż 1/3 słuchaczy. osoby z kraju organizatora mogą brać udział w warsztatach, ale nie otrzymują dofinansowania z programu grundtvig.zasady organizacji warsztatów są pro-ste: ich inicjator wnioskuje do narodo-wej agencji w swoim kraju o dofinanso-wanie kosztów organizacji warsztatu, a w przypadku pozytywnego wyniku se-lekcji zawiera umowę z agencją na po-krycie kosztów, m.in. rekrutacji uczestni-ków, ich podróży i pobytu oraz kosztów

Tabela nr 12. Grundtvig w Polsce na tle Europy – liczba wniosków zaakceptowanych w Polsce i w Europie w poszczególnych akcjach programu Grundtvig z budżetu roku 2011 (stan na 31 grudnia)

KrajProjekty

Partnerskie Grundtviga

Projekty Wolontariatu

SeniorówWarsztaty

GrundtvigaKursy

doskonalenia zawodowego

Wizyty i wymiana

kadryAsystentury Grundtviga

Wizyty Przygotowawcze Razem

Hiszpania 173 11 10 253 31 44 44 566

Niemcy 145 11 33 212 24 6 80 511

Włochy 201 22 12 114 53 11 52 465

Wlk. Brytania 139 16 14 101 80 6 52 408

Francja 116 6 12 91 102 20 55 402

Turcja 142 1 11 158 9 6 24 351

polska – liczba wniosków zaakceptowanych 111 10 20 88 37 10 47 323

polska – udział procentowy 5,95% 7,87% 10,36% 4,32% 5,29% 6,25% 6,85% 5,55%

Rumunia 105 4 20 132 16 3 11 291

Holandia 38 3 4 86 37 1 34 203

Szwecja 33 2 1 92 42 2 27 199

Portugalia 56 4 6 61 19 10 26 182

Austria 67 4 11 52 25 2 20 181

Finlandia 34 5 4 76 25 3 17 164

Grecja 52 3 2 55 12 3 20 147

Węgry 49 4 4 27 19 6 19 128

Czechy 46 0 3 41 12 3 6 111

Belgia (flamandzka) 25 1 1 59 21 2 0 109

Litwa 45 6 4 35 7 1 9 107

Dania 26 2 1 29 29 2 17 106

Słowacja 36 2 42 10 3 8 101

Norwegia 21 0 0 42 18 0 19 100

Belgia (francuska) 18 1 2 27 21 4 9 82

Irlandia 22 0 1 25 7 2 18 75

Estonia 21 2 2 21 5 3 11 65

Słowenia 18 1 2 13 4 1 19 58

Łotwa 31 2 3 9 3 1 5 54

Szwajcaria 27 0 1 9 6 0 9 52

Chorwacja 12 1 0 20 4 2 7 46

Bułgaria 20 1 1 16 3 1 0 42

Cypr 18 2 2 10 3 0 5 40

Islandia 8 0 1 14 7 2 4 36

Malta 0 1 0 20 2 0 2 25

Luksemburg 7 0 3 3 5 0 4 22

Belgia (niemiecka) 2 1 0 3 0 0 5 11

Liechtenstein 1 0 0 0 2 0 1 4

razeM 1865 127 193 2036 700 160 686 5764


Projekty Partnerskie Grundtviga

Projekty Wolontariatu Seniorów

Warsztaty Grundtviga

Kursy doskonalenia zawodowego kadry dla edukacji dorosłych

Wizyty i wymiana kadry dla edukacji dorosłych

Asystentury Grundtviga

Wizyty Przygotowawcze

Wykres nr 9. Udział poszczególnych akcji w budżecie programu Grundtvig w Polsce w latach 2009-2011 – wnioski zaakceptowane (stan na 31 grudnia)

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%


66,363,7

68,3

3,7 3,25,75,9 6,1 4,7

1,8 2,0 2,01,7 2,6 3,23,0 2,3 1,7

17,6 20,114,5

2009 2010 2011

40 41

grUndTViggrUndTVig

związanych z realizacją warsztatu. Słu-chacze chcący wyjechać na warsztaty sami wyszukują interesujące ich inicja-tywy w specjalnym katalogu, następnie zgłaszają się bezpośrednio do organizato-rów. nie ponoszą żadnych kosztów zwią-zanych z udziałem w przedsięwzięciu.warsztaty nie mogą dotyczyć doskona-lenia umiejętności zawodowych ani być skierowane do określonej grupy zawodo-wej. w 2011 r. narodowa agencja otrzy-mała prawie 65 proc. więcej aplikacji niż w roku 2010 – wpłynęło 96 wniosków, z czego 20 zostało zaakceptowanych do realizacji. tematyka warsztatów w Pol-sce w 2011 r. była bardzo różnorodna – od nauki wykonywania biżuterii, poprzez warsztaty taneczne, dotyczące ekotury-styki, astronomii, aż po naukę języka pol-skiego dla obcokrajowców.

PROJEKTY WOLONTARIATU SENIORÓW

te dwuletnie projekty mają na celu współ-pracę dwóch organizacji partnerskich z dwóch krajów europejskich (minimum jeden musi być członkiem unii europej-skiej) dotyczącą wolontariatu seniorów oraz wymianę wolontariuszy-seniorów. każdy z partnerów zarówno wysyła, jak i przyjmuje u siebie kilkuosobową grupę

wolontariuszy. ich pobyt w organizacji partnerskiej trwa kilka tygodni i jest oka-zją do uczenia się oraz do dzielenia się swoją wiedzą, umiejętnościami i do-świadczeniem. Praca wolontariuszy nie może przynosić zysku i nie może być za-stępstwem w pracy. wolontariusze nie mogą być tylko obserwatorami – muszą aktywnie uczestniczyć w działaniach or-ganizacji partnerskiej.

Projekty Partnerskie Grundtviga

Projekty Wolontariatu Seniorów

Warsztaty Grundtviga

Kursy doskonalenia zawodowego kadry dla edukacji dorosłych

Wizyty i wymiana kadry dla edukacji dorosłych

Asystentury Grundtviga

Wizyty Przygotowawcze

Wykres nr 10. Liczba wniosków złożonych w poszczególnych akcjach programu Grundtvig w latach 2009-2011 (stan na 31 grudnia)

250

200

150

100

50

0


165

209

287

225

13 1223

146

221

3544 50

9 11

34

91

62 69

34

60

96

2009 2010 2011

Projekty umożliwiają wymianę doświad-czeń i pomagają rozwinąć stałą europejską współpracę organizacji partnerskich – pro-fil ich działalności musi być więc podobny, nie mogą też one pełnić roli pośrednika. wszystko po to, by po zakończeniu ini-cjatywy można było kontynuować działal-ność związaną z wolontariatem seniorów. wolontariuszami mogą być osoby, któ-re ukończyły 50 lat, mają obywatelstwo

jednego z krajów uczestniczących w pro-gramie albo pracują lub mieszkają w ta-kim kraju. nie muszą mieć doświadczenia w pracy wolontariackiej. tematem wo-lontariatu może być np. rozwiązywanie problemów lokalnej społeczności, praca na rzecz osób wymagających opieki i inne działania wg ustaleń partnerów. Podczas współpracy za granicę z każdej organiza-cji partnerskiej wyjeżdża od 2 do 6 wo-lontariuszy, a ich praca musi trwać od 3 do 8 tygodni.w 2011 r. – europejskim roku wolon-tariatu – polska narodowa agencja odnotowała znaczący wzrost liczby otrzymanych wniosków. złożono 23 aplikacje na Projekty wolontariatu Se-niorów, tj. o ponad 90 proc. więcej niż w roku poprzednim. Do realizacji w obu uczestniczących krajach zaakceptowano 10 projektów. Przedmiotem pracy wo-lontariuszy w zaakceptowanych przed-sięwzięciach będą m.in. działania pro-ekologiczne i kulturalne.

WIZYTY PRZYGOTOWAWCZE I SEMINARIA KONTAKTOWE GRUNDTVIGA

aby poznać przyszłych partnerów w projekcie, lepiej zaplanować współ-pracę i przygotować wniosek o jej do-finansowanie, pracownicy organizacji zajmujących się niezawodową edukacją dorosłych mogą uczestniczyć w kilku-dniowych indywidualnych wyjazdach za granicę. w programie grundtvig wyjazdy na wizytę przygotowawczą mogą dotyczyć projektów w 2 akcjach

zdecentralizowanych (Projekty Partner-skie grundtviga i Projekty wolontariatu Seniorów) oraz 3 akcjach scentralizowa-nych, zarządzanych przez agencję wyko-nawczą w Brukseli. Podczas wizyty przygotowawczej poten-cjalni partnerzy wyznaczają cele, zało-żenia i metodologię przyszłego projektu, określają swoje role, zakres obowiązków i zadań, a także pracują nad planem pra-cy przyszłego przedsięwzięcia i treścią wniosku o dofinansowanie. w ramach akcji oferowane są dwa typy wyjazdów: – seminarium kontaktowe organizowane

przez narodowe agencje;– indywidualne spotkanie z przyszłymi

partnerami planowanego projektu.w roku 2011 zaakceptowano 47 wnio-sków, z czego 18 dotyczyło wyjazdów na seminaria kontaktowe.

KURSY DOSKONALENIA ZAWODOWEGO KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH

akcja ta dofinansowuje wyjazdy przed-stawicieli kadry edukacji dorosłych na za-graniczne kursy doskonalenia zawodowe-go, trwające od 5 dni do 6 tygodni. ofertę kursów można znaleźć m.in. w europej-skim katalogu szkoleń. można też sko-rzystać z wszelkich innych szkoleń, które spełniają wymogi programu.akcja skierowana jest do edukatorów, szkoleniowców, nauczycieli, kadry kie-rowniczej i innych osób związanych z niezawodową edukacją dorosłych. z wyjazdów korzystają pracownicy bar-dzo różnych organizacji: przedstawiciele uniwersytetów trzeciego wieku, człon-kowie organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych, kadra centrów kształcenia ustawicznego, pracownicy muzeów, bibliotek, domów kultury.kursy mogą dotyczyć m.in. tworzenia oferty edukacyjnej dla dorosłych, sposo-bów poprawy dostępu tych osób – szcze-gólnie z grup defaworyzowanych – do kształcenia, a także zarządzania w eduka-cji dorosłych.w 2011 r. akcja cieszyła się niesłabnącą popularnością. większość osób, które wyjechały na kursy, działa na rzecz po-zaformalnej i nieformalnej edukacji doro-słych w organizacjach o charakterze non profit. największą popularnością cieszyły się kursy organizowane w wielkiej Bry-tanii, we włoszech, na cyprze i w niem-czech. w roku 2011 zaakceptowano do realizacji 88 wniosków.

WIZYTY I WYMIANA KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH

Są to wyjazdy zagraniczne przedstawi-cieli kadry edukacji dorosłych, a także studentów ostatniego roku studiów ma-gisterskich z zakresu edukacji dorosłych na seminaria, konferencje lub praktyki typu job shadowing poświęcone edukacji dorosłych. wyjazd może trwać od 1 dnia do 12 tygodni.od momentu wydzielenia tej akcji w 2009 r. zainteresowanie pozakur-sowymi formami mobilności eduka-cyjnej systematycznie rośnie. złożone w 2011 r. wnioski dotyczyły ciekawych inicjatyw edukacyjnych i odznaczały się wysoką jakością. wśród wnioskodaw-ców znaleźli się m.in. trenerzy pracujący z dorosłymi osobami dotkniętymi auty-zmem, edukatorzy rodzinni, pracownicy organizacji kobiecych i proekologicznych. w roku 2011 zaakceptowano do realizacji 37 wniosków.

ASYSTENTURY GRUNDTVIGA

asystentury to dłuższe pobyty przedsta-wicieli kadry edukacji dorosłych, a także studentów ostatniego roku studiów ma-gisterskich z zakresu edukacji dorosłych w zagranicznej organizacji zajmującej się tą dziedziną. asystent grundtviga może pełnić rolę pomocniczą, asystując w nauczaniu bądź zarządzaniu organi-zacją, lub też być ekspertem odpowie-dzialnym za jedno lub więcej szkoleń czy wybrany aspekt zarządzania organizacją. wyjazdy mogą również służyć wspiera-niu osób ze specjalnymi potrzebami edu-kacyjnymi, informowaniu o swojej ojczyź-nie i asystowaniu w nauczaniu rodzimego języka oraz inicjowaniu, opracowywaniu i pomocy przy realizacji projektów edu-kacyjnych. wyjazd trwa od 85 dni do 45 tygodni.w 2011 r. narodowa agencja odnotowała nadspodziewanie duże zainteresowanie tego typu wyjazdami. wpłynęły 34 wnio-ski, czyli aż trzy razy więcej niż rok wcze-śniej. jednak z uwagi na ograniczenia bu-dżetowe zaakceptowanych do realizacji mogło być tylko 10 aplikacji. wśród bene-ficjentów akcji są m.in.: nauczyciele języ-ków obcych ze szkół dla dorosłych, kadra zarządzająca i administracyjna organiza-cji edukacyjnych oraz trenerzy zajmują-cy się edukacją międzykulturową. więk-szość osób zdecydowała się na wyjazdy trwające bardzo długo – do 45 tygodni.

42 43

grUndTViggrUndTVig

wyjazdów skorzystało 8 pracowników i 5 słuchaczy – ich celem było m.in. poznanie form pracy z dorosłymi osobami z niepełnosprawnością.zorganizowane w ramach projektu międzynarodowe spotkania zachęciły pracowników stowarzyszenia do nauki języków obcych i uświadomiły im, że podejmo-wane przez nich działania mają wymiar europejski. rozwiązania poznane w innych krajach były stop-niowo wprowadzane w stowarzyszeniu – organizacja zdecydowała się m.in. uruchomić dom aktywności twórczej dla dorosłych osób z autyzmem. otwarto go we wrześniu 2011 r. w miejscowości kup na opolsz-czyźnie. w trakcie uroczystości zaprezentowano również projekt szkoły dla osób z autyzmem, który powstał na podstawie doświadczeń zdobytych pod-czas wizyt w zagranicznych organizacjach partner-skich. Przy okazji można było zobaczyć prace uczest-ników z różnych krajów wykonane podczas spotkania w irlandii.w ramach projektu powstały dwie wspólne strony internetowe prowadzone przez partnera z Hiszpanii: http://sharingarts.blogspot.com, http://arteencentros.blogspot.com. wiadomości o działaniach projekto-wych zamieszczone są również na stronie interneto-wej stowarzyszenia: www.autyzmopole.pl. Partnerzy wydali też publikację podsumowującą efekty konkur-su „tak czuję muzykę Fryderyka chopina” oraz zreali-zowali dwa filmy dokumentujące działania artystycz-ne zorganizowane w trakcie spotkania partnerskiego w Polsce.Przez cały okres trwania przedsięwzięcia powstawały prace w różnych technikach plastycznych, ilustrujące polskie legendy. Były one eksponowane na stronie in-ternetowej organizacji oraz na wystawie w Bibliotece miejskiej w opolu i wystawach okazjonalnych podczas imprez integracyjnych. zorganizowano również konfe-rencję szkoleniową SZKOŁA – PRACA – DOM – godne życie osoby z autyzmem, która była okazją do prezentacji osiągnięć stowarzyszenia w pracy z dorosłymi i przed-stawienia efektów międzynarodowych inicjatyw.Pomysł na wspólną realizację projektu dotyczącego aktywizacji artystycznej zrodził się w 2008 r. w trak-cie seminarium kontaktowego w Besançon we Francji, w którym udział przedstawicieli stowarzyszenia zo-stał sfinansowany w ramach akcji programu grundtvig – wizyty Przygotowawcze.

Partnerami w tych dwustronnych projektach były orga-nizacje z turcji, litwy i Francji. grupę docelową stano-wili wolontariusze w wieku 50+ zainteresowani wolon-tariatem lokalnym i zagranicznym oraz szeroko pojętą pracą społeczną, rekrutowani m.in. spośród słuchaczy uniwersytetu trzeciego wieku.Pomysł na projekt był prosty: wymiana w ramach każ-dej z inicjatyw pięciu wolontariuszy-seniorów. za-daniem uczestników była praca z młodymi ludźmi ze środowisk nieuprzywilejowanych – dzielenie się swo-ją wiedzą, doświadczeniem i umiejętnościami. reali-zowane przedsięwzięcia miały zwiększyć aktywność seniorów i pomóc im w przełamaniu barier międzypo-koleniowych. jednocześnie, wykorzystując potencjał osób starszych, chciano poprawić jakość życia przed-stawicieli grup dyskryminowanych.Przed wyjazdem wolontariusze przeszli intensywny kurs języka angielskiego i szkolenia z zakresu użycia komu-nikatorów internetowych. część z nich wzięła udział w wolontariacie lokalnym (działania artystyczne na rzecz innych seniorów), który kontynuują do tej pory. Bezpo-średnio przed wyjazdem na wymianę odbyło się też kilka spotkań z mentorem, dotyczyły one różnic kulturowych i przygotowania materiałów do pracy wolontariackiej. Doświadczenia zdobyte podczas realizacji trzech pro-jektów wolontariatu Seniorów zaprezentowano m.in. 15 września 2011 r. we wroclawiu podczas konferen-cji Edukacja nieformalna i pozaformalna dorosłych na przykładzie programu Grundtvig – Projekty Wolontariatu Seniorów, współorganizowanej przez stowarzyszenie. w spotkaniu wzięły udział seniorki, uczestniczki pro-jektów, które udzielały informacji na ich temat i dzieliły się doświadczeniami z wyjazdu.


Walka z marginalizacją – projekt SHAREStowarzyszenie na rzecz Autyzmu „Uczymy się żyć razem” z Opola zrealizowało w latach 2009-2011 projekt partnerski Grundtviga zatytułowany SHARE (Sharing Art Experiences). Celem inicjatywy, zorganizowanej wraz z partnerami z Hiszpanii, Irlandii, Włoch i Finlandii, była aktywizacja artystyczna osób dorosłych z różnymi trudnościami, wymiana doświadczeń nauczycieli zajmujących się tymi grupami oraz poznanie kultury poszczególnych krajów.

Beneficjentami projektu były osoby dorosłe zagrożone marginalizacją społeczną, np. uchodźcy, więźniowie, matki samotnie wychowujące dzieci, osoby starsze i niepełnosprawne – w zależności od profilu działalno-ści danej organizacji partnerskiej. w Polsce grupą do-celową były osoby dorosłe z autyzmem objęte opieką stowarzyszenia.Ponieważ marginalizacja społeczna i zawodowa jest problemem we wszystkich krajach, ważnym celem działań było poznanie metod i form ograniczania jej skutków. organizatorom zależało również na wzmoc-nieniu kadry pracującej z grupami marginalizowanymi. Projekt obejmował zgłębianie technik arteterapeu-tycznych w zakresie plastyki, muzyki, teatru, literatury i tańca. w ramach projektu odbyło się 5 spotkań partnerskich, w tym 1 w Polsce. celem spotkania organizowane-go przez stowarzyszenie było przybliżenie partnerom z zagranicy problemu autyzmu i ukazanie możliwości nieformalnej edukacji artystycznej dorosłych osób z tą niepełnosprawnością. w działaniach krajowych pro-jektu uczestniczyło 80 osób dorosłych, w tym 43 z au-tyzmem, oraz 37 nauczycieli specjalistów z prowadzo-nego przez stowarzyszenie ośrodka. z zagranicznych


Podzielić się doświadczeniem – projekty Committed to community 50+

Stowarzyszenie „Nowa Rodzina” z Wrocławia, zajmujące się organizacją wolonta-riatu na Dolnym Śląsku oraz przygotowaniem wolontariuszy do pracy, zrealizowa-ło w latach 2009-2011 trzy projekty Wolontariatu Seniorów. Miały one zwiększyć aktywność seniorów, sprawić, by dzielili się swoimi doświadczeniami i wiedzą oraz pomóc w przełamaniu barier międzypokoleniowych.

rezultatem projektu są sprawozdania uczestników z wyjazdów oraz dwa artykuły o wolontariacie senio-rów, opublikowane na ogólnopolskiej stronie ngo i w kwartalniku FrSe „europa dla aktywnych”. Po-wstał także plakat promujący wolontariat seniorów (wyróżnienie w konkursie Pierwsza liga grundtviga w kategorii najlepszy plakat), a wolontariusze seniorzy prezentowali swoje doświadczenia z wymiany między-narodowej w pawilonie erw 2011, podczas Dnia wo-lontariatu Seniorów 8 września 2011 r. w warszawie.trzy równolegle realizowane przez Stowarzyszenie „nowa rodzina” projekty wolontariatu Seniorów Commi-ted to Community 50+ były pierwszymi międzynarodowy-mi przedsięwzięciami tej organizacji. jej pracownicy mieli okazję zwiększyć swoje umiejętności językowe, a osoby prowadzące zajęcia dla seniorów – udoskonalić swój warsztat pracy. Przedsięwzięcia te były źródłem ogrom-nego doświadczenia i zachęciły stowarzyszenie do ubie-gania się o kolejne dofinansowanie w ramach Projektów Partnerskich grundtviga i warsztatów grundtviga. za podsumowanie projektów mogą posłużyć słowa jednej z wolontariuszek: Ideę wolontariatu seniorów po-znałam na Uniwersytecie Trzeciego Wieku we Wrocławiu. W ramach programu Grundtvig wyjechałam na wolonta-riat na Litwę, gdzie pracowałam w domu dziecka i domu samotnej matki. To, co robiłam dawało mi satysfakcję, zdo-byłam nowe doświadczenie i poszerzyłam wiedzę o świe-cie i ludziach, z wieloma się zaprzyjaźniłam. Wcześniej nie byłam świadoma, jak wiele osób cierpi z powodu braku bli-skich i potrzebuje pomocy – nie tylko materialnej, ale czę-sto obecności drugiego człowieka, który wysłucha czy po-czyta książkę. Nauczyłam się dwóch rzeczy: umiejętności słuchania i większej tolerancji dla ludzkich słabości.

44 45

Wizyty studyjne

w i z y t y S t u D y j n e

Program Wizyty Studyjne należy do działań kluczowych w programie międzysektorowym. Jego celem jest rozwój współpracy i wymiany dobrych praktyk związanych z realizacją strategii ucze-nia się przez całe życie. Program finansuje wizyty kadry kierowniczej i ekspertów z zakresu edu-

kacji ogólnej oraz wizyty osób zaangażowanych w kształcenie i doskonalenie zawodowe.

x czego dotyczyły wizyty zorganizowane w trakcie polskiego przewodnictwa w radzie Ue?obie nawiązywały bezpośrednio do priorytetów edukacyjnych polskiej prezydencji (edukacja na rzecz mobilności edukacyjnej i zawodowej oraz modernizacja uniwersytetów). Pierwsza wizyta, zorganizowana w dniach 19-23 września 2011 r., nosiła tytuł Od innowacyjnego kształcenia zawodowego do sukcesu na rynku pracy – szerzej opisujemy ją na kolejnych stronach Raportu. temat drugiej – równoległej – brzmiał Podnoszenie jakości kształcenia i szkolenia zawodowego we współpracy z pracodawcami i szkolnictwem wyższym. Spotkanie to zorganizował krajowy ośrodek wspierania edukacji zawodowej i ustawicznej w warszawie przy współpracy z narodową agencją, europejskim centrum rozwoju kształcenia zawodowego w Salonikach (ceDeFoP) oraz komisją europejską. uczestniczyło w nim siedmiu wysokiej rangi ekspertów i decydentów (peer learning visit) z Portugalii, cypru, Słowenii, Hiszpanii, grecji, wielkiej Brytanii i Belgii. ze względu na wagę dyskutowanego tematu, jak i rangę uczestników w spotkaniu wzięła również udział przedstawicielka komisji europejskiej joanna Basztura i ekspertka z ceDeFoP tina Bertzeletou. tematyka wizyty koncentrowała się na podnoszeniu jakości kształcenia zawodowego. we wnioskach z niej podkreślono, że szczególną rolę odgrywa współpraca środowiska edukacyjnego, w tym władz centralnych, regionalnych i lokalnych oraz szkół z pracodawcami i szkołami wyższymi.

x Uczestnicy wizyty mieli szansę uczestniczyć w wydarzeniu specjalnym...to prawda. elementem wizyty był udział w konferencji Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wyzwania uczenia się przez całe życie, która odbyła się 23 września 2011 r. w warszawie. co ważne, konkluzje z konferencji zostały dostrzeżone oraz docenione podczas prac rady ds. edukacji, młodzieży, kultury i Sportu i zostały przedstawione na spotkaniu dyrektorów generalnych do spraw kształcenia i szkolenia zawodowego.

x czy w latach 2012-2013 czekają nas równie poważne wyzwania?jesteśmy bardzo zadowoleni z wizyt studyjnych, które będziemy organizować w przyszłym roku szkolnym. w ofercie znalazło się wiele interesujących propozycji dla decydentów i specjalistów na co dzień pracujących w obszarze edukacji i kształcenia zawodowego. Dyrektorzy szkół i przedszkoli, metodycy i wizytatorzy mogą na przykład wyjechać na jedną z wizyt poświęconych wykorzystaniu ict w edukacji czy nauczaniu i uczeniu się języków obcych. w katalogu znajduje się też wiele wizyt związanych z kształceniem zawodowym, zwłaszcza dotyczących wspierania współpracy pomiędzy obszarami kształcenia, szkolenia i pracy. na szczególną uwagę zasługują spotkania organizowane przez partnerów społecznych dla partnerów społecznych. wśród najciekawszych można wymienić wizyty odbywające się w niemczech: Doskonalenie i rozwój zawodowy szkoleniowców w zakładzie pracy organizowaną przez izbę Przemysłu i Handlu w monachium (iHk münchen) i Kształcenie zawodowe i edukacja obywatelska zaproponowaną przez niemiecką Federację związków zawodowych (Deutscher gewerkschaftsbund – DgB nrw) i Stowarzyszenie ośrodków kształcenia Dorosłych.

sv.org.pl

Wizyty studyjne zorganizowane w 2011 r. były dla nas niezwykle ważne. Część z nich przypadła bowiem na okres sprawowania przez Polskę prezydencji w Radzie UE, a uczestniczyli w nich m.in. przedstawiciele Komisji Europejskiej i CEDEFOP. Szczególnie zależało nam więc na wysokim poziomie merytorycznym i organizacyjnym. Myślę, że sprostaliśmy wyzwaniu. Jesteśmy też zadowoleni z wyników konferencji poświęconej rozwijaniu współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych. Dlaczego? O tym napiszemy w przygotowywanej właśnie pokonferencyjnej publikacji.

anna Dębskakoordynatorka programuwizyty Studyjne

46 47

Wizyty studyjneWizyty studyjne

i kształcenia zawodowego w wymiarze europejskim.za koordynację działań na poziomie eu-ropejskim odpowiada ceDeFoP – euro-pejskie centrum rozwoju kształcenia zawodowego w Salonikach w grecji, na-tomiast narodowe agencje współpracują przy tworzeniu katalogu wizyt, rekrutacji uczestników i upowszechnianiu rezulta-tów wizyt w swoich krajach.w 2011 r. zostało zorganizowanych w Pol-sce 17 wizyt studyjnych. Dotyczyły one

głównie kształcenia i doskonalenia za-wodowego, dostosowania umiejętności uczniów i absolwentów do oczekiwań rynku pracy, rozwijania talentów i pasji u uczniów oraz uczenia języków obcych. w wizytach studyjnych ważne były rów-nież tematy związane z: utrzymaniem atrakcyjności nauczania i szkolenia, do-skonaleniem umiejętności przywódczych, udziałem partnerów społecznych w ucze-niu się przez całe życie, wdrażaniem wspólnych europejskich narzędzi, zasad

Wspieranie współpracy pomiędzy obszarami kształcenia, szkolenia i pracy

Wspieranie wstępnego i ustawicznego szkolenia nauczycieli, osób prowadzących szkolenia oraz kadry kierowniczej instytucji zajmujących się kształceniem i szkoleniem

Promowanie przyswajania kluczowych kompetencji za pośrednictwem systemu kształcenia i szkolenia

Propagowanie włączenia społecznego i równości płci w obszarze kształcenia i szkolenia, łącznie z integracją migrantów

Opracowywanie strategii uczenia się przez całe życie i mobilności

65

Tabela nr 13. Miasta, w których organizowane były wizyty studyjne w 2011 r.

Miasto Liczba zorganizowanych wizyt

Białystok 2

Kielce 1

Toruń 2

Poznań 2

Włocławek 1

Wrocław 1

Piaseczno 1

Łódź 1

Warszawa 2

Pułtusk 1

Opole 1

Rzeszów 1

Tarnów 1

ogółeM 17


Program wizyty Studyjne jest jedy-ną akcją zdecentralizowaną w progra-mie międzysektorowym. oznacza to, że wnioskodawcy aplikują o dofinansowa-nie bezpośrednio do narodowych agen-cji w krajach, w których mieszkają lub pracują.Program adresowany jest do kadry kie-rowniczej i ekspertów z zakresu eduka-cji ogólnej oraz kształcenia i doskona-lenia zawodowego. wspiera działania zmierzające do zacieśnienia współpra-cy i wymiany dobrych praktyk związa-nych z realizacją Strategii lizbońskiej, projektu edukacja i Szkolenia 2020, jak również procesów bolońskiego i kopenhaskiego wraz z inicjatywami towarzyszącymi.usytuowanie wizyt Studyjnych w pro-gramie międzysektorowym umożliwia tworzenie połączeń z programami sek-torowymi: comeniusem, erasmusem, grundtvigiem i leonardo da Vinci. wizy-ty mogą być włączane do projektów re-alizowanych w programach sektorowych na poziomie lokalnym i regionalnym, a ich rezultaty mogą być upowszechniane wśród beneficjentów programów sekto-rowych oraz ekspertów zajmujących się na co dzień edukacją ogólną. w trakcie wizyt studyjnych możliwe jest również szukanie partnerów do nowych projek-tów, a w czasie realizacji projektów sek-torowych – zachęcanie beneficjentów do udziału w wizytach.Program wizyty Studyjne zapewnia fo-rum do dyskusji, wymiany doświadczeń i wzajemnego uczenia się dla osób zainte-resowanych różnymi aspektami edukacji

Wykres nr 11. Najczęściej wybierane tematy wizyt studyjnych przez uczestników z Polski

Wykres nr 12. Kraje najczęściej wybierane przez polskich uczestników wizyt studyjnych w 2011 r.

Cypr 1 Estonia 1 Litwa 1 Łotwa 1 Bułgaria 2 Chorwacja 2 Malta 2 Szwecja 2 Węgry 2 Czechy 3 Holandia 3 Niderlandy 3 Irlandia 4 Norwegia 4 Belgia 6 Dania 6 Austria 7 Grecja 7 Portugalia 7 Finlandia 8 Francja 11 Turcja 11 Niemcy 13 Włochy 13 Wielka Brytania 15 Hiszpania 30

Wykres nr 13. Uczestnicy wizyt studyjnych według województw w 2011 r.

świętokrzyskie 1 zachodniopomorskie 1 lubuskie 2 opolskie 2 pomorskie 3 kujawsko-pomorskie 5 lubelskie 5 małopolskie 5 warmińsko-mazurskie 5 dolnośląskie 6 podkarpackie 6 podlaskie 11 łódzkie 14 wielkopolskie 24 mazowieckie 34 śląskie 41

i struktur ramowych na rzecz uczenia się przez całe życie oraz tworzeniem powią-zań pomiędzy kształceniem i szkoleniem zawodowym a szkolnictwem wyższym.w 2011 r. szczególnie dwie wizyty za-sługują na uwagę, ponieważ związane były z polską prezydencją w radzie ue. Pierwszą zorganizował krajowy ośrodek wspierania edukacji zawodowej i usta-wicznej w warszawie. jej tematem było Podnoszenie jakości kształcenia zawodowe-go we współpracy z pracodawcami i szkol-nictwem wyższym (Raising quality of VET in cooperation with employers and higher education). Drugą wizytę zorganizowało euroPea Polska Stowarzyszenie edu-kacji rolniczej i leśnej w Pułtusku. temat brzmiał: Od innowacyjnego kształcenia za-wodowego do sukcesu na rynku pracy (From innovative professional training to success on the labour market).corocznie w wizytach studyjnych bierze udział 165 osób wybranych w ramach konkursu wniosków. uczestnicy rekrutu-ją się z różnych grup zawodowych oraz regionów Polski. udział w wizycie finan-sowany jest ze środków unii europejskiej w formie indywidualnego dofinansowania

przyznawanego przez narodową agencję.Propozycje wizyt studyjnych znajdują się w katalogu publikowanym corocznie przez komisję europejską. temat wybra-nej wizyty powinien mieć ścisły związek z profilem zawodowym wnioskodawcy.Program wizyty Studyjne stwarza rów-nież możliwość goszczenia w Polsce eu-ropejskiej kadry zarządzającej oświatą oraz specjalistów z zakresu kształcenia i doskonalenia zawodowego. organiza-torami wizyt studyjnych mogą być insty-tucje i organizacje aktywne w dziedzinie edukacji i kształcenia zawodowego, które chciałyby podzielić się doświadczeniami z przedstawicielami z innych krajów.

14

18

21

47




48 49

Wizyty studyjneWizyty studyjne

zaznaczyli, że chcieliby jeszcze więcej czasu poświę-cić dyskusjom. nie powinno to jednak dziwić – temat wizyty był bardzo obszerny, a program zorganizowa-ny przez kujawsko-Pomorską wojewódzką komendę oHP napięty. mówi się, że podróże kształcą. tym bardziej kształcą podróże ekspertów z dziedziny edukacji.

wizyta studyjna zorganizowana przez europea Polska Stowarzyszenie edukacji rolniczej i leśnej odbyła się w dn. 19-23 września 2011 r. Pochodzący z pięciu kra-jów uczestnicy odwiedzili szkoły wdrażające projekty edukacyjne oraz instytucje, które tworzą tzw. środowi-sko edukacji zawodowej.rozmowy z uczniami przekonały uczestników o efektach innowacyjnego procesu kształcenia w szkole zawodowej. innowacyjnego – bo wzbogaco-nego o różnorodne projekty edukacyjne odpowiada-jące aktualnym potrzebom wszystkich klientów edu-kacji, a więc uczniów, pracodawców i konsumentów. nauczyciele z kolei podkreślali możliwość stosowania nowoczesnych metod i możliwość wyboru treści na-uczania na poszczególnych zajęciach. wspominano też o roli mobilności uczniów w późniejszym funkcjo-nowaniu na rynku pracy, przygotowaniu do podejmo-wania działalności pozarolniczej na terenach wiejskich oraz podnoszeniu inicjatywności i przedsiębiorczości uczniów szkół rolniczych.uczestnicy wizyty poznali metody tworzenia podstaw programowych i programów nauczania, przeanalizo-wali kształt współpracy szkół z otoczeniem ekono-micznym, system pracy placówek i ich działalność po-zalekcyjną oraz oczekiwania uczniów i pracodawców. goście zapoznali się też z projektem Doskonalenie pod-staw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego, a ponieważ ujednolicenie systemu zdo-bywania kwalifikacji jest aktualnym tematem w każ-dym kraju, dyskusja była bardzo ożywiona i przeniosła się poza czas wizyty.Bardzo ciekawe okazało się także spotkanie w mazo-wieckiej jednostce wdrażania Programów unijnych w warszawie, gdzie uczestnicy mieli okazję poznać projekty dotyczące Modernizacji oferty kształcenia za-wodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/regio-nalnego rynku pracy, przyczyniające się do podniesienia innowacyjności społecznej. z kolei w centrum infor-macji i Planowania kariery zawodowej w wojewódz-kim urzędzie Pracy – Filia w ciechanowie uczestnicy wizyty dyskutowali o formach wsparcia dla absolwen-tów i o pomocy dla osób odchodzących z rolnictwa lub podejmujących próby różnicowania działalności rolniczej.jak te działania sprawdzają się w praktyce, pokaza-ła prezentacja gospodarstwa wielofunkcyjnego jako


Wielkie wyzwania zielonej edukacji – projekt Od innowacyjnego kształcenia zawodowego do sukcesu na rynku pracy

Udział w Europejskim Kongresie Edukacji Rolniczej i Leśnej był głównym punk-tem wizyty studyjnej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Europea Polska. Konferencja była znakomitą okazją do wymiany doświadczeń.

przykładu przedsiębiorczości i różnicowania docho-dów na obszarach wiejskich. uczestnicy dyskutowali z gospodarzem o szansach i zagrożeniach dla przed-siębiorczości na terenach wiejskich, a to, co zobaczyli porównywali z doświadczeniami ze swoich regionów i krajów. najbardziej inspirującym elementem okazało się jed-nak włączenie wizyty studyjnej w program europej-skiego kongresu edukacji rolniczej i leśnej w ramach Prow 20070-2013, objętego patronatem polskiej prezydencji. w kongresie uczestniczyły delegacje z 23 krajów europy, a tematem obrad i dyskusji w grupach było kształcenie w zakresie przedsiębiorczości w Pol-sce i w szkołach europejskich, zachęcanie uczniów do podejmowania nauki w zawodach rolniczych i podno-szenie atrakcyjności kształcenia w szkołach. zgodnie podkreślono ścisły związek innowacyjnego kształcenia zawodowego z sukcesem na rynku pracy. kongres był wyjątkową okazją do wymiany doświadczeń i podzie-lenia się wiedzą w gronie ponad 100 osób związanych z edukacją w sektorze zielonym, reprezentujących róż-ne typy instytucji i szczeble kształcenia.goście nie mieli wątpliwości, że rolnictwo i tzw. sektor zielony wymagają radykalnych zmian form i treści na-uczania – muszą zmierzyć się z oczekiwaniami rynku pracy i konsumentów, ale także z problemem zmian klimatycznych. uczestnicy wizyty zgodnie uznali, że każde międzynarodowe spotkanie w gronie specja-listów służy wymianie dobrych praktyk i inspiruje do podejmowania wspólnych projektów. – Najważniejszym zadaniem szkół jest rozwijanie kluczowych kompetencji, innowacyjności oraz przedsiębiorczości uczniów szkół rol-niczych i kształcenia zgodnego z wymogami gospodarki opartej na wiedzy – stwierdzili uczestnicy.


Walka ze stereotypami – projekt Edukacja międzykulturowa

w projektach edukacyjnychO czym mogą rozmawiać eksperci z dziedziny edukacji z różnych kulturowo państw europejskich? Przy dyskusji o edukacji międzykulturowej w projektach edukacyj-nych na pewno nie powstanie kłopotliwa cisza.

właśnie tego zagadnienia dotyczyła wizyta studyj-na, która w dn. 10-13 maja 2011 r. odbyła się w toru-niu. miasto gościło dziesięciu specjalistów z zakresu edukacji z Holandii, niemiec, wielkiej Brytanii, włoch, Hiszpanii, turcji, rumunii i chorwacji. celem spotkania było podzielenie się doświadczeniami w zakresie me-tod doskonalenia edukacji międzykulturowej, między-kulturowego procesu uczenia się oraz poznanie innych kultur. głównym organizatorem wizyty była kujawsko-Po-morska wojewódzka komenda ochotniczych Hufców Pracy, na co dzień wspierająca politykę społeczną skie-rowaną do młodych ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym wskutek niższego poziomu wykształcenia czy gorszej pozycji zawodowej.aby pokazać uczestnikom wizyty studyjnej jak najpeł-niejszy obraz edukacji międzykulturowej w toruniu, instytucja ta nawiązała współpracę z innymi jednost-kami zajmującymi się tym zagadnieniem. Dzięki temu goście mogli się zapoznać z systemem polskiej eduka-cji w kujawsko-Pomorskim centrum edukacji nauczy-cieli w toruniu oraz ze stanem edukacji międzykultu-rowej na uczelniach wyższych. uczestnicy odwiedzili wyższą Szkołę kultury Społecznej i medialnej w toru-niu, uniwersytet mikołaja kopernika i wyższą Szkołę Filologii Hebrajskiej. Swoje działania międzykulturowe zaprezentowały także organizacje pozarządowe – sto-warzyszenie „motyka” przedstawiło przykłady reali-zowanych projektów wymian młodzieży, a fundacja „wiatrak” z Bydgoszczy zaproponowała gościom dys-kusję o stereotypach.nie zabrakło również spojrzenia na współpracę kultu-rową okiem władz lokalnych – przedstawiciel urzędu marszałkowskiego omówił współpracę międzynaro-dową województwa kujawsko-pomorskiego, dyrektor wydziału edukacji urzędu miasta zaprezentowała międzynarodowe projekty szkół, a dyrektor z miejskiej instytucji kultury toruń 2016 przybliżyła gościom pro-ces starania się torunia o miano europejskiej Stolicy kultury w 2016 roku.oprócz przygotowania spotkań merytorycznych orga-nizatorzy zadbali także o to, aby ich międzynarodowi goście zwiedzili miasto i skosztowali polskiej kuchni oraz słynnych toruńskich pierników. czy czegoś zabrakło podczas wizyty? uczestnicy w raporcie podsumowującym czterodniowe spotkanie

50 51

eTWINNING

e t w i N N i N g

Program eTwinning promuje europejską współpracę szkół z wykorzystaniem technologii infor-macyjno-komunikacyjnych (TIK). Poszerza zakres pedagogicznych możliwości oferowanych uczniom i nauczycielom oraz motywuje do nauki i otwarcia się na Europę. eTwinning zapewnia nauczycielom i uczniom narzędzia internetowe potrzebne do znalezienia partnera i realizacji pro-jektów. Zachęcając do korzystania z najnowszych osiągnięć techniki, realizuje swój podstawowy

cel – rozwijanie kompetencji technicznych, językowych oraz interkulturowych.

etwinning.pl

Rok 2011 był dla nas wyjątkowo pracowity: zorganizowaliśmy wiele spotkań i szkoleń, m.in. 3 międzynarodowe seminaria kontaktowe dla nauczycieli zarejestrowanych w eTwinning. Ważnym wydarzeniem było też uruchomienie drugiego poziomu kursu komputerowego – dla zaawansowanych. Dzięki niemu nauczyciele mogą dowiedzieć się więcej o narzędziach współpracy, jej dokumentowaniu czy ewaluacji.Kursów na dwóch poziomach nie ma jeszcze nikt, dlatego nasza oferta e-learningu jest najlepszą albo jedną z dwóch najlepszych w Europie.

agnieszka gierzyńska-kierwińskakoordynatorka programuetwinning

Podczas 126 wydarzeń promocyjnych w całym kraju spotkaliśmy się z ponad 4000 nauczycielami i dyrektorami szkół. wielu z nich dołączyło do programu, po-większając społeczność etwinning w Pol-sce do ponad 15 tys. osób, realizujących ponad 7000 różnych projektów mię-dzynarodowej współpracy szkół. wielu z nich zdobywa liczne nagrody w konkur-sach europejskich. Przede wszystkim jednak był to kolejny rok, w którym polski etwinning utrzy-mał pierwsze miejsce wśród wszystkich 32 krajów uczestniczących w programie. Polscy nauczyciele są w etwinningu naj-aktywniejsi, dlatego Polska wciąż bezape-lacyjnie zajmuje pozycję europejskiego li-dera pod względem liczby prowadzonych partnerskich projektów współpracy oraz liczby aktywnych szkół.etwinning to nie tylko projekty part-nerskie szkół. to także szeroka oferta

różnych form doskonalenia zawodowego nauczycieli. narodowe Biuro kontaktowe (nSS) etwinning w 2011 r. wysłało 82 pe-dagogów na międzynarodowe semina-ria kontaktowe i warsztaty doskonalenia zawodowego organizowane za granicą. Polscy nauczyciele mają dzięki progra-mowi etwinning coraz więcej możliwo-ści nawiązywania kontaktów z kolegami z innych krajów europejskich, wymiany opinii i doświadczeń oraz prowadzenia nowych, ciekawych projektów współpra-cy ich szkół. w ubiegłym roku z inicjaty-wy polskich etwinnerów powstało ponad 1500 takich nowych projektów.w ubiegłym roku aż 163 polskie przed-sięwzięcia otrzymały cenne wyróżnie-nia – europejskie odznaki jakości – po-twierdzające ich wysoką jakość. to dla nas szczególny powód do dumy. cieszą nas też zwycięstwa polskich nauczycie-li w europejskim konkursie etwinning.

52 53

eTWINNINGeTWINNING

języki obce 5423 informatyka/TIK 3611 historia 3349 sztuka 2744 historia kultury 2627 geografia 2543 przedmiot interdyscyplinarny 2145 języki i literatura 2011 muzyka 1906 ochrona środowiska 1624 studia europejskie 1387 obywatelstwo 1384 teatr 1345 przedmioty w szkole podst. 1308 edukacja medialna 1141 socjologia 919 religia 895 technologia 749 etyka 713 wychowanie fizyczne 690 nauki przyrodnicze 620 matematyka/geometria 538 filozofia/logika 496 zdrowie 429 projektowanie i technologia 411 tematy przedszkolne 406 biologia 396 ekonomia 386 edukacja specjalna 253 polityka 169 fizyka 166 psychologia 154 domowa ekonomia 142 chemia 136 geologia 104 astronomia 88 prawo 58 języki klasyczne (łacina/greka) 54

poczta elektroniczna 7256 wideo 6951 PowerPoint 6951 obrazki i rysunki 6951 publikacje internetowe 4244 czat 4134 forum 3510 MP3 2150 wideokonferencja 1832 środowisko wirtualnej nauki 1580 konferencja dźwiękowa 1139

Wykres nr 16. Przedmioty w ramach projektów eTwinning

Wykres nr 18. Technika wykorzystywana w projektach eTwinning

które umożliwią szybkie i skuteczne przy-swojenie umiejętności posługiwania się różnymi darmowymi przydatnymi narzę-dziami np. wordpress czy audacity, Voki czy glogsterem.warto też podkreślić, że rozwój pro-gramu w Polsce nie byłby możliwy bez wsparcia, zaangażowania i życzliwego współdziałania wielu osób w każdym z regionów naszego kraju. Są to nasi re-gionalni przedstawiciele etwinning (ko-ordynatorzy, promotorzy, ambasado-rzy, trenerzy), którym dogodne warunki do rozwijania programu stwarzają: ku-ratoria oświaty, ośrodki doskonalenia

w programie i doradzimy, jak założyć swój własny nowy projekt. także oferta uczenia się i dokształcania na odległość będzie rozwijana i szeroko promowana wśród nauczycieli. Prowadzi-my już kurs internetowy dla początkują-cych etwinnerów. w roku 2011 dołączyła do niego nowa edycja – dla zaawansowa-nych. zainteresowani nim nauczyciele mogą pogłębiać swoje umiejętności po-sługiwania się tik we współpracy z part-nerską szkołą oraz komunikacji i pracy na odległość z użyciem zaawansowanych narzędzi. Dodatkowo zaproponowaliśmy krótkie kilkudniowe kursy Tydzień z…,

szkoła podstawowa

gimnazjum

szkoła średnia

projekty z różnych poziomów edukacyjnych

przedszkole

Wykres nr 17. Poziom edukacji i wiek uczniów w projektach eTwinning

2950

999

453

1300

2069

Bookraft, projekt zrealizowany w gimna-zjum nr 3 w lublinie, zdobył jedną z na-gród w europejskim konkursie rozstrzy-gniętym w marcu 2011 r. w Budapeszcie. w tegorocznym konkursie na najwyż-szym podium staną dwa kolejne zespoły projektowe. Pierwszy z nich tworzą auto-rzy projektu ICT, You&Me, który wraz z Bo-okraftem bliżej przedstawiamy Państwu w dalszej części Raportu.Podczas wielu spotkań w większych i mniejszych miejscowościach nauczycie-le upewniali nas, że warto kontynuować kampanię promocyjną eTwinning w każdej szkole oraz promować ideę school teams, czyli współpracy nauczycieli różnych przedmiotów przy realizacji wspólnego projektu etwinning. Specyfika programu wręcz wymusza pracę metodą projektu, co sprawia, że etwinningowe lekcje są doskonałym pomysłem na wypełnienie wymogów zawartych w nowej podsta-wie programowej. w ramach kampanii

Wykres nr 14. Polska na tle innych krajów Wykres nr 15. Kraje, z którymi współpracują polskie szkoły

Rumunia 2305 Włochy 2162 Turcja 2090 Hiszpania 1617 Francja 1360 Grecja 1320 Wielka Brytania 1245 Czechy 1148 Bułgaria 975 Portugalia 974 Niemcy 969 Słowacja 949 Litwa 758 Słowenia 400 Estonia 344 Łotwa 332 Belgia 321 Węgry 312 Finlandia 290 Szwecja 282 Holandia 274 Malta 247 Cypr 208 Chorwacja 204 Dania 182 Austria 162 Irlandia 156 Islandia 132 Norwegia 125 Macedonia 112 Luksemburg 22 Szwajcaria 3

eTwinning w każdej szkole zespół nSS etwinning chce odwiedzić każdy region Polski, spotkać się ze wszystkimi na-uczycielami zainteresowanymi rozpo-częciem współpracy międzynarodowej oraz – z pomocą i z udziałem koordynato-rów najlepszych projektów etwinning już zrealizowanych w danym województwie

– przybliżyć receptę na sukces. Po gdań-sku, Białymstoku, olsztynie, Suwałkach, krakowie i lublinie odwiedzimy też kiel-ce, rzeszów i Szczecin. wszędzie spo-tkamy się z liczną grupą nauczycieli, poprowadzimy szkolenia komputerowe z zakresu narzędzi etwinning, odpowie-my na pytania, wyjaśnimy zasady udziału

Projekty

Szkoły

Źródło: opracowanie własne FrSe Źródło: opracowanie własne FrSe




zawodowego nauczycieli, urzędy mar-szałkowskie i urzędy miast. wszystkie te osoby oraz instytucje są współautorami naszego sukcesu.

Polska 9168/7771 Włochy 6762/5732 Francja 9811/5538 Hiszpania 7625/4873 Wielka Brytania 8545/4432 Rumunia 4336/4237 Turcja 16761/3615 Niemcy 4409/3238 Grecja 3470/3062 Czechy 2351/2583 Słowacja 1313/1926 Portugalia 1642/1967 Bułgaria 1822/1533 Litwa 1413/1273 Szwecja 1739/1056 Belgia 1289/1020 Holandia 1145/968 Finlandia 1212/968 Słowenia 472/793 Węgry 1101/711 Estonia 619/649 Dania 1088/632 Austria 796/615 Łotwa 555/544 Malta 265/547 Norwegia 747/535 Cypr 331/494 Irlandia 806/494 Chorwacja 471/300 Islandia 217/294 Luksemburg 81/76 Szwajcaria 43/12

54 55

eTWINNINGeTWINNING

nawiązali wówczas kontakt z Helen karavanidou i po-łączyli siły doświadczonego partnera z greckiej elefsi-ny z kreatywnością gimnazjum nr 3 w lublinie. greccy uczniowie dążyli do poszerzenia działań swojego klubu czytelniczego „aroma 7”, a uczniowie z lublina chcieli połączyć naukę z przyjemnością poprzez udział w nie-spotykanym do tej pory w szkole międzynarodowym projekcie internetowym.Partnerstwo nauczycieli polegało na ustalaniu kolej-nych zadań i sposobów ich realizacji. w trakcie czatów rozmawiali o życiu, kulturze i o pracy nauczycieli bi-bliotekarzy w grecji. zagraniczni partnerzy dzielili się wiedzą i zarażali zapałem, silną motywacją, doświad-czeniem, zaangażowaniem i kreatywnością.równolegle do partnerstwa nauczycieli funkcjonowało partnerstwo uczniów, którzy komunikowali się i wyko-nywali interaktywne zadania. w ich efekcie stworzono audiobooki, prezentacje multimedialne, piosenkę We are eTwinning i kalendarz Piękno czytania. Powstały też prace inspirowane przez partnerów, np. listy książek polecanych do przeczytania czy utworów muzycznych do słuchania w czasie czytania. każda z grup inspirowała i motywo-wała do pracy grupę partnerską. – Najbardziej zabawnym momentem było tworzenie filmu do kroniki szkolnej, podsu-mowującego projekt. Poznaliśmy też narzędzia internetowe do tworzenia animacji, do nagrywania filmów. Wcześniej nie mogłem się zebrać, żeby się tego nauczyć – napisał po pro-jekcie jeden z jego uczestników mateusz.najciekawszym wykorzystywanym narzędziem był Skype – nauczyciele bibliotekarze użyli go po raz pierwszy. Podczas wspólnych, systematycznych wide-okonferencji uczniowie porozumiewali się w języku an-gielskim i bliżej poznawali kulturę krajów partnerskich i siebie nawzajem, dzieląc się wiedzą i pomysłami. uczyli się świadomego i bezpiecznego przekazywania informacji w internecie. Samodzielnie wyszukiwali tre-ści w zasobach biblioteki, jak i w sieci. Ponadto pozna-wali i analizowali różne teksty literackie (współczesną literaturę młodzieżową oraz literaturę światową – np. dramaty Szekspira i Antygonę Sofoklesa) oraz inne dzieła sztuki – m.in. teatralne i muzyczne. w trakcie projektu zainicjowano szereg przedsięwzięć promujących czytanie jako coś, co jest trendy i może być przyjemnością. Powstał również film podsumowu-jący projekt Sześć miesięcy przyjaźni i współpracy w sześć minut, a szczególnie dużo emocji dostarczały uzyski-wane kolejno nagrody, kręcony o projekcie film i per-spektywa spotkania partnerów twarzą twarz na obozie i konferencji etwinning 2011 w Budapeszcie.

Projekt ICT, You&Me założyły dwie nauczycielki: aga-ta czarniakowska – matematyczka ze Szkoły Podsta-wowej nr 4 w zambrowie oraz elena Vladescu – na-uczycielka fizyki z rumuńskiej szkoły colegiul national Vocational „nicolae titulescu”. Do projektu chętnie dołączyły wkrótce szkoły z kolejnych czterech krajów: łotwy (Daugavpils Saskaņas pamatskola, Daugavpils), Hiszpanii (Siete campas, zorrozgoiti), grecji (32. Pri-mary School of Patra oraz turcji (kinik İlkÖĞretİm okulu, Çorum).kreatywność uczniów i nauczycieli oraz obszerność tematu sprawiły, że było to przedsięwzięcie między-przedmiotowe, realizowane w każdej ze szkół na lek-cjach matematyki, geografii, przyrody oraz angiel-skiego, z wykorzystaniem różnorodnych narzędzi informacyjno-komunikacyjnych.realizacja projektu rozpoczęła się od zapoznania jego uczestników z netykietą oraz podstawami praw au-torskich. uczniowie wzajemne poznawali się poprzez dostrzeganie podobieństw i różnic kulturowych, pre-zentację szkół, miast, systemów edukacji, atrakcji tu-rystycznych innych krajów. Do najbardziej ekscytujących momentów projektu dla uczniów należy zaliczyć: tworzenie awatarów, projek-towanie logo, rozwiązywanie quizów oraz tworzenie modelu statystycznego uczestnika projektu. Połączył on cechy, zainteresowania i poglądy młodych europej-czyków zaangażowanych w projekt. Przekonali się oni, iż mimo różnych nacji i kultur wszyscy jesteśmy do sie-bie podobni.

Projekt okazał się doskonałą zabawą edukacyjną dla wszystkich. odmienił lekcje i sprawił, że w jego re-alizację zaangażowała się grupa nauczycieli różnych przedmiotów matematycznych i przyrodniczych oraz językowiec – anglista. Doskonały rezultat i końcowy sukces jest więc efektem międzyprzedmiotowego uję-cia tematu i pracy metodą projektu. użycie wielu narzędzi ict na różnym poziomie trudno-ści oraz uniwersalna tematyka pozwalają adaptować tę inicjatywę do różnych poziomów nauczania oraz roz-wijać ją według pomysłów uczniów i nauczycieli.


Roztańczona biblioteka z Lublina – projekt Bookraft

Projekt Bookraft był efektem szukania nowatorskich sposobów rozszerzenia oferty edukacyjnej biblioteki szkolnej w Gimnazjum nr 3 w Lublinie. Greckich partnerów do projektu pracownicy lubelskiej placówki znaleźli w trakcie kursu e-learningowego.

wśród rezultatów i korzyści wynikających z projektu wymienić można:– wypracowanie bazy materiałów interdyscyplinarnych

z zakresu czytelnictwa, literatury, historii, sztuki, in-formatyki umieszczonych na blogu www.etwinning-bookraft.blogspot.com i na platformie twinSpace;

– zakładki do książek wykonane techniką decoupage i scrapbooking, książki origami, inicjały, kalendarz Piękno czytania; materiały dydaktyczne: e-booki Pol-ski Romeo spotyka Grecką Julię, Hamlet, maski greckie i szekspirowskie, przedstawienia Antygona i Szekspir na wesoło, scenariusze konkursów z historii książki i czytelnictwa etc.;

– wzrost umiejętności praktycznego posługiwania się językiem angielskim wśród uczniów i nauczycieli;

– odkrywanie nowych talentów i umiejętności uczniów (artystycznych, fotograficznych, informatycznych, językowych);

– zachęcenie do czytania dla przyjemności; – poznanie innych kultur, w tym dawnej i współczesnej

europy;– nawiązanie kontaktów i przyjaźni z młodymi euro-

pejczykami z grecji i cypru;– rozwijanie umiejętności posługiwania się narzędzia-

mi web 2.0 i technologią komputerową;– wymiana doświadczeń w zakresie pracy pedago-

gicznej bibliotek szkolnych w europie;– wyjazd na konferencję europejską i obóz etwinning

w Budapeszcie, kamera wideo, nagroda finansowa dla szkoły.

Projekt był wielokrotnie nagradzany – otrzymał m.in. następujące polskie i europejskie nagrody za wysoką wartość pedagogiczną i zastosowanie innowacyjnych metod nauczania:– krajowa i europejska odznaka jakości etwinning;– i miejsce w konkursie europejskim etwinning 2011

w kategorii 16-19 lat;– top 50 w learning award 2010;– ii miejsce w konkursie ogólnopolskim etwinning

2011, kategoria etwinning w szkolnej bibliotece.koordynatorką projektu była aneta Szadziewska, na-uczycielka bibliotekarka. współpracowały z nią ewa oso-ba (nauczycielka bibliotekarka) oraz emilia kosowska--wstępniak (nauczycielka języka angielskiego). Szkoły partnerskie: geniko lykeio – elefsina (grecja), agios Sty-lianos Primary School – lakatamia (cypr), V gimnazjum (5 Γυμνάσιο Σερρών) – Serres (grecja) oraz zespół Szkół zawodowych z Bogatyni. Projekt zrealizowano w okresie 1 kwietnia 2010 r. – 16 października 2011 r.

rezultaty i korzyści z realizacji projektu ICT, You&Me:– model statystycznego uczestnika przedsięwzięcia

oraz film dokumentujący jego tworzenie;– prezentacja Prezi danych statystycznych opracowa-

nych w formie diagramów;– prezentacja liczebników w językach krajów partner-

skich, quizy oraz zbiór zadań matematycznych doty-czących miast i krajów partnerskich;

– glogi na temat zdrowego stylu życia, zainteresowań, ciekawych miejsc; Voicethread z dyskusją partne-rów na temat zdrowego stylu życia; mapą myśli z za-sadami zdrowego stylu życia;

– poszerzenie wiedzy uczniów w zakresie przyrody (treści prozdrowotne i ekologiczne), matematyki (w tym statystyki), języka angielskiego i informatyki;

– doskonalenie umiejętności współpracy w grupie, au-toprezentacji, integracja zespołu, wzrost aktywizacji poznawczej uczestników.

realizacja przedsięwzięcia przyczyniła się także do promocji szkoły. koordynatorka projektu i jej uczniowie odebrali trzy prestiżowe tytuły: – krajową odznakę jakości etwinning;– i miejsce w konkursie etwinning dla nauczycieli

przedmiotów matematyczno-przyrodniczych 2011;– ii miejsce w konkursie europejskim etwinning 2012,

kategoria wiekowa 12-15 lat.

Co może połączyć pasjonatów przedmiotów matematyczno-przyrodniczych ze szkół w Polsce, Rumunii, Turcji, na Łotwie, w Grecji i w Hiszpanii? Program eTwinning!


Pasjonujący świat ICT i matematyki – projekt ICT, You&Me

Najnowocześniejsze technologie uatrakcyjniały nasze lekcje. Realizacja projektu zachęciła uczniów do poznawania i opracowywania własnych narzędzi statystycznych, pogłębiania umiejętności matematycznych. Nowa forma współpracy za pomocą serwisu VoiceThread wpłynęła na atrakcyjność lekcji angielskiego. Udział w internetowych burzach mózgów pozwolił na zapoznanie się z opiniami kolegów z innych krajów i ośmielił ich do wypowiadania się w języku angielskim. Tworzone gry i quizy stanowiły ciekawą formę pogłębiania, utrwalania i sprawdzania zdobytej wiedzy. Cały projekt i jego narzędzia pozwoliły uwolnić kreatywność uczniów.

anna czarniakowska, koordynatorka projektu

57

Czas POLsKIEJ PREzYDENCJI

CzaS POLSKIEJ PREzYDENCJI

58 Czas polskiej prezydencji

60 Jeden cel, wspólny wysiłek

Konferencja Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wyzwania uczenia się przez całe życie

64 Języki – sposób na sukces

Konferencja Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie

Językowe wyzwania za Odrą – rozmowa z Thomasem Spielkampem

Nagrody European Language Label

Deklaracja końcowa konferencji

70 Dyskusje przy molo

Konferencja Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora

Fragmenty wykładu inauguracyjnego Jana Truszczyńskiego

Najlepsze projekty programu „Uczenie się przez całe życie”

Deklaracja końcowa konferencji

77 Konferencja dyrektorów programu „Uczenie się przez całe życie”

frse.org.pl/prezydencja

5958

Czas POLsKIEJ PREzYDENCJI Czas POLsKIEJ PREzYDENCJI

spotkań eksperckich, jak również szereg istotnych konferencji, nawiązujących do priorytetów edukacyjnych i młodzie-żowych. trzy najważniejsze konferencje opisujemy na kolejnych stronach niniej-szego Raportu, o wielu innych wspomina-my w dziale Wydarzenia.efektem debat na forach konferencyjnych było przyjęcie kolejnych dokumentów:x Konkluzji dotyczących wschodnie-

go wymiaru mobilności (konferencja Wschodni Wymiar Mobilności, 6-7 lipca 2011 r., warszawa);

x Rekomendacji dotyczących mobilności młodzieży (Unijna Konferencja Młodzie-żowa, 5-7 września 2011 r., warszawa);

x Deklaracji wielojęzyczności (konferen-cja Kompetencje językowe podstawą suk-cesu zawodowego i społecznego w Euro-pie, 28-29 września 2011 r., warszawa) – więcej na stronach 64-69 Raportu;

x Deklaracji mobilnościowej (konferen-cja Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora, 17-19 października 2011 r., So-pot) – więcej na stronach 70-75.

Ponadto, w ramach konferencji ministrów ds. kształcenia obowiązkowego (11 paź-dziernika 2011 r., gdańsk) poruszano pro-blemy wczesnej edukacji i kompeten-cji językowych w kontekście nauczania początkowego, jak też różnorodności

systemów edukacyjnych prowadzących do uzyskiwania najlepszych osiągnięć w nabywaniu wiedzy, umiejętności i kom-petencji w kontekście polityki opartej na faktach (evidence-based policy).w sytuacji pogłębiającego się kryzysu gospodarczego w europie polska pre-zydencja zainicjowała również dysku-sję na temat skutecznego inwestowania w kształcenie i szkolenie na rzecz zrów-noważonego rozwoju. o tym rozmawiali ministrowie edukacji w trakcie posiedze-nia rady, a także eksperci z obszaru ba-dań edukacyjnych z ue, oecD, uneSco, Banku Światowego, europejskiej Funda-cji Szkoleniowej i innych ośrodków pod-czas konferencji Skuteczność polityk na rzecz rozwoju kompetencji młodzieżowych w Europie (16-18 listopada 2011 r., war-szawa). rezultatem prowadzonych de-bat był jednoznaczny przekaz od państw członkowskich, aby – przy respektowaniu koniecznych ograniczeń budżetowych – nie zaniechać dalszego inwestowania w edukację, która jest warunkiem rozwo-ju kapitału ludzkiego i społecznego, a tym samym długoterminowego wzrostu go-spodarczego w europie. niewątpliwą wartością dodaną dla Polski, unii i innych partnerów w eu-ropie jest również zwrócenie w okre-sie naszego przewodnictwa większej

uwagi partnerów w unii na wschodnie sąsiedztwo wspólnoty. Pomimo osła-bionego zainteresowania tą tematyką ze strony największych państw człon-kowskich (co wynikało po części z na-silającego się w tym okresie kryzysu finansowego, a w części z wydarzeń poprzedzających polską prezydencję – tzw. wiosny arabskiej, która skupiła uwagę ue na sąsiedztwie śródziemno-morskim), udało się nam zaistnieć na szerszym forum z kilkoma inicjatywami na rzecz Partnerstwa wschodniego – od otwierającej prezydencję konferen-cji Wschodni wymiar mobilności, poprzez debatę ministerialną mniSw Go East, Erasmus! (27-28 września 2011 r., Bia-łystok), po zorganizowany przez mSz Szczyt Partnerstwa wschodniego (29-30 września 2011 r., warszawa). Dba-łość o otwieranie inicjatyw ue na jej sąsiedztwo, nie tylko wschodnie, było, jest i będzie podkreślane przez Pol-skę, również w kontekście przyszłego programowania w obszarach edukacji i młodzieży na lata 2014-2020. Sprawowanie przez Polskę przewod-nictwa w radzie unii europejskiej moż-na określić jako „3 razy w” – było waż-nym, wymagającym i wyczerpującym doświadczeniem. Przeżyliśmy je dobrze i z pożytkiem dla wszystkich.

oczekiwania związane z edukacyjnymi ak-centami polskiej prezydencji były duże. nasz kraj miał odegrać ważną rolę na europejskiej arenie nie tylko dlatego, że przyszło mu prze-wodniczyć radzie ue, lecz także ze wzglę-du na to, że przewodnictwo to przypadło w okresie pełnym wyzwań, gdy podejmowa-ne były decyzje wpływające na edukacyjną rzeczywistość całej najbliższej dekady. to właśnie w drugiej połowie 2011 r. rozpoczął się gorący etap dyskusji o nowych progra-mach edukacyjnych unii europejskiej, czyli o tym, jaką treścią zostaną wypełnione ramy zarysowane w strategii europa 2020 – i jej priorytetowych inicjatywach: „Programie na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” oraz „mobilnej młodzieży”.Dziś można już powiedzieć, że Polska ode-grała ważną rolę jako organizator i mode-rator tych dyskusji. Szczególnie dotyczy to konsultacji na temat nowego programu poświęconego edukacji i młodzieży na lata 2014-2020 – „erasmus dla wszystkich”. wśród głównych efektów polskiej prezy-dencji w radzie unii europejskiej w ob-szarze edukacji i młodzieży można wy-różnić efekty bezpośrednie i pośrednie – te dla całej ue i te wewnątrzkrajowe. Do rezultatów bezpośrednich, w wymiarze wspólnotowym i mających jednocześnie wpływ na kształtowanie polskiej polityki edukacyjnej, należy zaliczyć w pierwszym rzędzie przyjęcie przez radę ds. edukacji, kultury, młodzieży i Sportu wielu waż-nych dokumentów w dziedzinie oświaty i szkolnictwa wyższego, takich jak:x konkluzje rady dotyczące kompetencji

językowych pozwalających zwiększać mobilność;

x rezolucja rady w sprawie odnowionej europejskiej agendy w zakresie uczenia się dorosłych;

x konkluzje rady na temat poziomu od-niesienia dla mobilności edukacyjnej;

x konkluzje rady w sprawie modernizacji szkolnictwa wyższego;

w zakresie polityki młodzieżowej: x konkluzje rady w sprawie wschodnie-

go wymiaru zaangażowania młodzieży i jej mobilności.

Dokumenty były konsultowane przez ze-spół zadaniowy ds. Prac nad Dokumen-tami eu w obszarze edukacji i młodzieży. w pracach brały udział anna atłas - dy-rektor programu „uczenie się przez całe życie” i anna Smoczyńska - kierownik Polskiego Biura eurydice.Spoglądając na ten obszerny dorobek w dziedzinie mobilności, polityk eduka-cyjnych i polityki sąsiedztwa, z zadowo-leniem można stwierdzić, że wyznaczone przez ministerstwo edukacji narodowej priorytety sektorowe, tj. Edukacja na rzecz mobilności, Młodzież i świat oraz Modernizacja uniwersytetów – obszar priorytetowy ministerstwa nauki i Szkol-nictwa wyższego – znalazły swoje od-zwierciedlenie we wspólnych wnioskach i zobowiązaniach państw członkowskich na przyszłość.obok prowadzonych przez polską prezy-dencję posiedzeń rady ue ds. edukacji, młodzieży, kultury i Sportu oraz grup ro-boczych – komitetu ds. edukacji i grupy roboczej ds. młodzieży, które inicjowa-ły dyskusje i prowadziły negocjacje nad projektami dokumentów, odbyło się wiele

Tych sześciu miesięcy Polska nie musi się wstydzić. Wręcz przeciwnie – możemy być z nich dumni. Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej zaznaczyła się nie tylko istotnymi inicjatywami związanymi z kryzysem gospodarczym, ale także całą serią ważnych działań dotyczących innych dziedzin życia. Wśród nich – również edukacji.

Program związanych z prezydencją imprez poświęconych różnym aspektom uczenia i nauczania – od etapu przedszkolnego po pracę z seniorami – był bogaty, inspirujący i, co najważniejsze, udało się go zrealizować na najwyższym poziomie. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji miała w tym sukcesie znaczący udział.

agnieszka pietrzak dyrektorka promocji i komunikacji FrSe

od prawej: Dyrektor generalny Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Mirosław Marczewski, podsekretarz stanu w MEN Mirosław Sielatycki, Helene Clark dyrektor DG ds. Edukacji i Kultury, Jan Truszczyński dyrektor generalny ds. edukacji, szkolenia, kultury i młodzieży KE, Tomasz Bratek dyrektor programu "Młodzież w działaniu" wśród uczestników konferencji, Sopot 17-19 października 2011 r.

6160


Moim zdaniem, błędem jest twierdzenie,

że szkolnictwo zawodowe, edukacja

wyższa i uczenie się przez całe życie to

odrębne elementy edukacji. Cóż to byłby

za uniwersytet, którego studenci nie byliby

przygotowywani do uczenia się przez całe

życie, do tego, że świat się będzie zmieniał?

Ile warta jest szkoła, która nie przygotowuje

swoich studentów do pracy zawodowej? Nie

mówmy więc, że szkolnictwo wyższe można

oddzielić od uczenia przez całe życie.

richard lewis były przewodniczący międzynarodowej Sieci agencji zapewniania jakości w Szkolnictwie wyższym, wlk. Brytania

Europejską sieć tematyczną QALLL – Za-

pewnianie jakości w uczeniu się przez całe

życie realizuje 15 narodowych agencji zaj-

mujących się uczeniem się przez całe życie.

Koncentrujemy się na dwóch obszarach:

edukacji i szkoleniach zawodowych oraz

edukacji dorosłych. Czym jest zapewnianie

jakości? To wielowymiarowa koncepcja,

w której mieszczą się zarówno elementy

ilościowe, związane ze standardami, jak

i jakościowe – związane z aspiracjami

uczącego się.

Barbara Höller oeaD – austriackie centrum wymiany akademickiej

Edukacja dla rynku pracy jest jednym głów-

nych obszarów polityki edukacyjnej miasta

stołecznego Warszawy. W jej ramach stara-

my się tworzyć szeroką ofertę edukacyjną

warszawskich szkół zawodowych, rozwijać

doradztwo zawodowe i akcje informacyjne

oraz nawiązywać współpracę z uczelniami

wyższymi i pracodawcami. Dzięki naszym

działaniom w ciągu ostatnich pięciu lat

odsetek uczniów wybierających technika

wzrósł z 16 do 25 proc.

Mieczysława Nowotniak zastępca dyrektora Biura edukacji m. st. warszawy

System poradnictwa zawodowego, wspie-

rany przez Europejską Sieć Całożyciowego

Poradnictwa Zawodowego, poprawia sku-

teczność edukacji, efektywność rynku pracy

i rynku szkoleń, ma wpływ na podniesienie

produktywności, może też być środkiem

komunikacji pomiędzy pracodawcą a resztą

świata, gdy identyfikujemy pewne koniecz-

ne umiejętności czy obszary kompetencji.

raimo Vuorinen koordynator projektu, europejska Sieć całożyciowego Poradnictwa zawodowego, Finlandia

Skuteczna edukacja oznacza nie tylko za-

pewnienie uczniom wiedzy i umiejętności,

ale także uświadomienie im prawdy: jest

tylko jeden sposób na to, by uniknąć wyklu-

czenia społecznego i mieć dobrą emeryturę:

dłużej pracować. Trzeba uświadamiać ludzi

w wieku 30-40 lat, że wskutek różnych

zmian na emeryturę odejdą najprawdopo-

dobniej dopiero w wieku 75 lat, a nawet

najlepsze kwalifikacje wystarczać będą

tylko na 15-20 lat życia zawodowego.

Marek góra Szkoła główna Handlowa

Skrót ECCE oznacza Engineering Observa-

tory on Competence Based Curricula for

Job Enhancement. To projekt realizowany

przez dziewięć instytucji partnerskich,

m.in. z Włoch, Niemiec, Francji i Wielkiej

Brytanii, którego celem jest analizowanie

programów studiów na wyższych szkołach

technicznych pod kątem potrzeb rynku

pracy. Dlaczego to robimy? Bo kształcenie

inżynierów wiąże się z koniecznością poko-

nania coraz większej liczby wyzwań.

clementina Marinoni Fondazione Politecnico di milano, włochy

KONFERENCJa ROZWIJANIE WSPÓŁPRACY POMIĘDZY KSZTAŁCENIEM ZAWODOWYM, SZKOLNICTWEM WYŻSZYM I UCZENIEM SIĘ DOROSŁYCH W ODPOWIEDZI NA WYZWANIA UCZENIA SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE WaRSzaWa, 23 WRzEŚNIa 2011 R.

Jak przygotować młodego Europejczyka do wymagań rynku pracy? Jak ukształtować systemy szkolnictwa, by ścieżki edukacji były drożne i przejrzyste, a ich zakończenie potwierdzone w sposób zrozumiały zarówno dla samych zainteresowanych, jak i pracodawców? W końcu: co zrobić, by absolwent wyższej uczelni był atrakcyjny na rynku pracy i miał świadomość, że swoje kwalifikacje będzie musiał uzupełniać przez całe życie?

to tylko kilka pytań, na które odpowiedź starali się znaleźć europejscy specjaliści w dziedzinie edukacji wyższej, kształce-nia zawodowego i uczenia się przez całe życie, którzy przyjęli zaproszenie na war-szawską konferencję. jej temat nawiązy-wał do priorytetów edukacyjnych realizo-wanych w czasie węgierskiej prezydencji w unii europejskiej, organizatorzy posta-wili jednak przed sobą ambitne zadania wzbogacenia dotychczasowej dyskusji o nowe wątki. Służył temu dobór gości: na sali warszawskiego hotelu novotel za-siedli m.in. przedstawiciele komisji euro-pejskiej, eksperci ceDeFoP, przedstawi-ciele ministerstw krajów członkowskich, reprezentanci środowisk akademickich oraz eksperci z dziedziny zapewniania ja-kości i poradnictwa zawodowego. wyda-rzeniem towarzyszącym była wizyta stu-dyjna Raising quality of VET in cooperation with employers and higher education – wię-cej na jej temat na stronie 63.otwierając konferencję, dyrektor gene-ralny Fundacji rozwoju Systemu edu-kacji mirosław marczewski podkreślił, że w sytuacji szybko zmieniających się

Jeden cel, wspólny wysiłek

oczekiwań rynku pracy jakość kształce-nia zawodowego nabrała szczególnego znaczenia. konieczne jest również dalsze rozwijanie narzędzi służących uznawa-niu i potwierdzaniu efektów kształcenia, czyli kwalifikacji. mirosław marczewski zwrócił też uwagę na znaczenie całoży-ciowego poradnictwa zawodowego oraz potrzebę otwarcia się szkół wyższych na nietypowego studenta, czyli osoby do-rosłe poszukujące możliwości wzboga-cenia swych umiejętności i poszerzenia wiedzy.Swoimi spostrzeżeniami na wstępie spotkania podzielił się również podse-kretarz stanu w ministerstwie nauki i Szkolnictwa wyższego zbigniew mar-ciniak. – Idea uczenia się przez całe życie staje się w dzisiejszym świecie jedną roz-sądną ideą – stwierdził. – Potrzebujemy

zmian w systemie edukacji. Musimy po-dejmować coraz więcej działań na rzecz tego, by ludzie posiadali lepsze kwalifika-cje – dodał.wśród prelegentów otwierających konfe-rencję byli również joao Delgado z Dyrek-cji generalnej ds. edukacji i kultury oraz jacek Falkowski z ministerstwa eduka-cji narodowej. Poszczególne wątki z ich przemówień stały się podstawą do dys-kusji w trakcie kolejnych etapów. w ku-luarach długo dyskutowano również o in-teresującej tezie, którą postawił kolejny z mówców, richard lewis, były prorektor Brytyjskiego uniwersytetu otwartego. jego zdaniem szkolenia zawodowego, edukacji wyższej i kształcenia przez całe życie w ogóle nie powinno się traktować jako odrębnych elementów edukacji, bo każda nowoczesna placówka powinna

głos w DyskUsJacH

Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wyzwania uczenia się przez całe życie Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wyzwania uczenia się przez całe życie

Zbigniew Marciniak podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego

6362


Na Węgrzech tworzenie systemu całożycio-

wego doradztwa zawodowego opierało się

na czterech filarach. Po pierwsze, konieczne

było rozpoznanie podmiotów zainteresowa-

nych doradzaniem. Po drugie, musieliśmy

zadbać o pełen dostęp do sieci doradczej na

różnych poziomach. Po trzecie – starali-

śmy się zwiększyć liczbę profesjonalistów

zajmujących się doradztwem. I po czwarte

– stworzyliśmy narzędzia służące informo-

waniu, m.in. portale.

tibor Bors Borbely-pecze doradca węgierskiego krajowego Biura na rzecz rozwoju zatrudnienia

W Polsce jesteśmy w dość szczęśliwej

sytuacji. Wiele celów ilościowych zapisa-

nych w strategii Europa 2020 już spełniamy

– chodzi tu np. o odsetek osób przedwcze-

śnie kończących edukację. Teraz więc po-

winniśmy skupić się na jakości. Po otwarciu

granic absolwenci wyruszają w świat ze

swoimi dyplomami. Te dokumenty muszą

być wiarygodne. Musimy więc zastanowić

się, co mają w głowach ci młodzi ludzie –

jakie wymagania zostały spełnione?

zbigniew Marciniak podsekretarz stanu w ministerstwie nauki i Szkolnictwa wyższego

Przyjęte ostatnio w Polsce zmiany w szkol-

nictwie wyższym przewidują m.in. zacie-

śnienie współpracy pomiędzy uczelniami

wyższymi a rynkiem pracy. Chodzi m.in.

o zaangażowanie zewnętrznych interesa-

riuszy, głównie pracodawców, w projekto-

wanie programów nauczania. Instytucje

szkolnictwa wyższego muszą analizować

potrzeby rynku pracy jako warunek

wstępny wprowadzenia nowych kierunków

nauczania.

andrzej kraśniewski sekretarz generalny konferencji rektorów akademickich Szkół Polskich

Polskie doświadczenia w zakresie walidacji

kompetencji uzyskanych w trakcie edukacji

pozaformalnej i nieformalnej przekonują,

że aby uniknąć problemów w tym proce-

sie, trzeba przestrzegać kilku podstawo-

wych zasad. Po pierwsze, trzeba zadbać

o wewnętrzne i zewnętrzne mechanizmy

zapewniania jakości walidacji. Po drugie,

podmioty oceniające należy oddzielić od

podmiotów nauczających. Po trzecie, ko-

nieczne jest precyzyjne ustalenie wymagań.

agnieszka chłoń-Domińczak instytut Badań edukacyjnych

iMpreza towarzyszĄca wizyta stUDyJNa

Wysoka jakość kształcenia zawodowego

Jak powinna wyglądać modelowa współpraca instytucji kształ-cenia zawodowego i pracodawców? Jak do tej współpracy włączać wyższe uczelnie? to najważniejsze pytania wizyty studyjnej, która w dniach 19-23 września 2011 r. odbyła się w Warszawie.

Była to wizyta szczególna, ponieważ towarzyszyła konfe-rencji Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wy-zwania uczenia się przez całe życie, organizowanej w trakcie polskiej prezydencji. zaproszenie krajowego ośrodka wspierania eduka-cji zawodowej i ustawicznej, organizatora wizyty studyjnej, przy-jęło siedmiu uczestników z Portugalii, cypru, Słowenii, Hiszpanii, grecji, wielkiej Brytanii i Belgii. ze względu na wagę dyskutowa-nego tematu, jak i rangę uczestników w spotkaniu wzięła również udział przedstawicielka komisji europejskiej – joanna Basztura i ekspertka z europejskiego centrum rozwoju kształcenia za-wodowego w Salonikach (ceDeFoP) – tina Bertzeletou.

aby pokazać uczestnikom wizyty studyjnej jak najpełniej-szy obraz kształcenia zawodowego w Polsce, poproszono różne

instytucje działające w środowisku edukacyjnym o zaprezento-wanie, na przykładzie warszawy, dobrych praktyk oraz syste-mowych rozwiązań w tej dziedzinie. nie zabrakło również spoj-rzenia na edukację okiem prywatnych przedsiębiorców, m.in. przedstawicieli Polskiej konfederacji Pracodawców Prywatnych lewiatan.

Duże zainteresowanie wzbudziły przykłady porozu-mień zawartych między ministerstwem edukacji narodowej i Biurem edukacji m. st. warszawy a szkołami zawodowymi, dzię-ki którym uczniowie mają możliwość wziąć udział w praktykach zawodowych u najlepszych pracodawców w regionie. goście z ciekawością słuchali również o współpracy szkół zawodowych z uczelniami wyższymi, zwłaszcza z Politechniką warszawską. natomiast podczas konferencji uczestnicy wizyty studyjnej mo-gli spojrzeć na współpracę różnych sektorów edukacji i biznesu z szerszej, europejskiej perspektywy i porównać to, co zobaczyli w warszawie z osiągnięciami innych krajów europejskich.

Maria Brugia – moderatorka warsztatu na temat współpracy ustawicznego kształcenia zawodowego ze szkolnictwem wyższym

mieć świadomość, że jej absolwentom potrzebna jest wiedza zarówno akade-micka, jak i praktyczna, a śledzenie karier i wspomaganie w ciągłym rozwoju jest naturalnym elementem dostosowywania się do wymogów współczesności.wiele uniwersalnych refleksji zawarł w swoim przemówieniu również micha-el ryan z gecko Programmes. zwrócił on uwagę, że olbrzymi odsetek społeczeń-stwa europejskiego posiada kwalifikacje w zawodach, które przestają być potrzeb-ne. mało tego – wśród tych osób bar-dzo niska jest świadomość konieczności kontynuowania nauki i szukania nowych szans na rynku pracy. w podobnym tonie wypowiedział się prof. marek góra, autor polskiej reformy emerytalnej, a obecnie pracownik naukowy Szkoły wyższej Han-dlowej. jego zdaniem, absolwenci szkół powinni być nie tylko przygotowani do spełnienia wymagań pracodawców, ale także do ciągłej nauki i poszerzeszania kwalifikacji.Sporo miejsca w trakcie konferencji za-jęły też opisy doświadczeń poszcze-gólnych krajów i instytucji w rozwija-niu narzędzi i strategii służących lepszej współpracy szkolnictwa zawodowego i edukacji wyższej. ciekawie brzmiały pre-zentacje niemieckich rozwiązań w tym

zakresie. klaus Fahle, dyrektor naro-dowej agencji przy Federalnym insty-tucje kształcenia zawodowego (BiBB), zaprezentował funkcjonujący od lat u naszych zachodnich sąsiadów model „dualnego” kształcenia na studiach wyż-szych, polegający na integracji edukacji akademickiej z zawodową. jak podkreślił, ta unikalna metoda daje efekty, których inne kraje zazdroszczą, ale, niestety, nie są w stanie powtórzyć. głównym proble-mem jest zaangażowanie pracodawców w proces kształcenia – w niemczech jest ono olbrzymie i przybiera również wy-miar finansowy, w innych krajach bywa zbyt małe.o edukacji wyższej za odrą mówił też Berthold Hubers, również reprezentujący BiBB. zwrócił szczególną uwagę na rolę, jaką odgrywają niemieccy pracodawcy w kształtowaniu programów nauczania oraz w organach zajmujących się akredy-tacją i potwierdzaniem kwalifikacji.inny ważny wątek – drożności systemów edukacji – poruszyły isabelle le mouillour z ceDeFoP oraz karin luomi-messerer z austriackiego 3s research laboratory. Pierwsza z prelegentek omówiła naj-ważniejsze wyzwania w procesie zapew-niania drożności ścieżek edukacyjnych w europie – wspomniała m.in. o potrzebie

kooperacji między szkołami i instytucjami edukacyjnymi, wypracowywaniu wspól-nych standardów oceniania, uznawania i walidacji, a także potrzebie przejrzysto-ści dokumentów potwierdzających zdo-byte kwalifikacje. luomi-messerer po-kazała, jak z punktu widzenia drożności ścieżek edukacyjnych wygląda austriacki system edukacji.wątek osób dorosłych, zagrożonych wy-kluczeniem z rynku pracy wrócił w pre-zentacji tibora Bors-Borbely-Pecze do-radcy węgierskiego krajowego Biura na rzecz rozwoju zatrudnienia. Przedstawił on doświadczenia swojego kraju w budo-wie systemu całożyciowego doradztwa zawodowego. wśród czterech filarów tego systemu wymienił wyszkolenie spe-cjalistów, dla których praca z osobami, których kwalifikacje stają się „przetermi-nowane”, jest zawodem, a nie dodatkową działalnością, łączoną np. z nauczaniem w szkole. Sporo ciekawego o doradztwie zawodowym powiedział też gość z Fin-landii – raimo Vuorinen. jak podkreślił, zadanie polega nie tylko na wspieraniu osób mających problemy, ale także do-brze radzących sobie w życiu profesjona-listów, którzy chcą po prostu poznać inne, nowe szanse na rynku pracy. w sumie w trakcie części plenarnej oraz podczas warsztatów przedstawiono kil-kanaście ciekawych i inspirujących pre-zentacji, dotykających wszystkich proble-mów związanych z tematem konferencji. głos zabierali nie tylko zaproszeni prele-genci, ale także goście z sali – dyskuto-wano m.in. o profilach kompetencji zawo-dowych i roli szkolnictwa zawodowego w nowych programach unijnych plano-wanych na lata 2014-2020.konferencja udowodniła, że europejscy decydenci – zarówno na poziomie kra-jowym, jak i unijnym – powinni wzmóc wysiłki w celu takiego usprawnienia do-stępnych narzędzi, by miały one bardziej efektywny wpływ na systemy kształcenia zawodowego i wyższego. cel wszystkich instytucji nie budzi przecież kontrowersji: edukacja musi przygotowywać młodych europejczyków nie tylko do podjęcia za-trudnienia zaraz po ukończeniu szkoły, ale również do elastycznego reagowania na zmiany w kolejnych latach pracy.warszawska konferencja, będąca jednym z najważniejszych elementów eduka-cyjnego programu polskiej prezydencji, spełeniła swoją rolę. jej uczestnicy ko-mentowali: spotykając się tutaj, dajemy przykład uczenia się przez całe życie. każdy z nas poszerzył przecież swą wiedzę i kompetencje.

głos w DyskUsJacH

Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wyzwania uczenia się przez całe życie Rozwijanie współpracy pomiędzy kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się dorosłych w odpowiedzi na wyzwania uczenia się przez całe życie

6564


KONFERENCJa KOMPETENCJE JĘZYKOWE PODSTAWĄ SUKCESU ZAWODOWEGO I SPOŁECZNEGO W EUROPIE, WaRSzaWa, 28-29 WRzEŚNIa 2011 R.

Trudno byłoby o lepszy termin spotkania europejskich ekspertów związanych z nauczaniem języków obcych niż dziesiąty, jubileuszowy Europejski Dzień Języków. Dla nikogo nie ulegało wątpliwości, że choć z wielu dokonań w dziedzinie wielojęzyczności Europa może być już dumna, to przed Starym Kontynentem stoi jeszcze więcej wyzwań. Konferencja była dokonałą okazją, by o nich wszystkich szczegółowo podyskutować.

Języki – sposób na sukces

Dobra znajomość języków obcych i umie-jętność posługiwania się nimi to klu-czowa kompetencja niezbędna do funk-cjonowania we współczesnym świecie i na rynku pracy, która zwiększa szanse edukacyjne młodych ludzi oraz mobil-ność zawodową osób dorosłych. tak brzmiał najważniejszy wniosek war-szawskiej konferencji poświęconej wie-lojęzyczności. zorganizowane z rozma-chem spotkanie prawie 400 ekspertów, decydentów i praktyków było jednym z najważniejszych wydarzeń edukacyjne-go programu polskiej prezydencji w unii europejskiej. Przez dwa dni sale konfe-rencyjne w dawnej Bibliotece uniwersy-tetu warszawskiego służyły dyskusjom, prezentacjom i wymianie doświadczeń na temat różnych aspektów nauczania języków obcych – od kształcenia peda-gogów, poprzez edukację w wieku przed-szkolnym, aż po metody certyfikowania kompetencji, istotne dla rynku pracy.

organizatorzy – wśród nich Fundacja roz-woju Systemu edukacji – postarali się zro-bić wszystko, by atmosfera do dialogu na wysokim poziomie była jak najlepsza.Doskonałą podstawą do dalszych dys-kusji okazały się już przemówienia inau-guracyjne. minister edukacji narodowej katarzyna Hall podkreśliła, że znajomość języków obcych nie tylko ułatwia naukę i pracę w innym kraju, ale także pozwala na pełniejsze uczestnictwo w kulturze i daje większą satysfakcję z podróżowania. Przy-pomniała też, że flagowa inicjatywa unii europejskiej „mobilna młodzież”, będąca częścią strategii europa 2020, przewidu-je, by pod koniec trwającej dekady, każdy młody człowiek mógł część swojej eduka-cji odbyć za granicą.w kuluarach długo komentowano również wideo-przesłanie komisarz ue ds. eduka-cji, kultury, młodzieży i wielojęzyczności androulli Vasilliou, zakończone słowami czeskiego przysłowia: kto zna tylko jeden

Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie

język, ten żyje tylko raz; kto zna wiele ję-zyków – żyje wiele razy. komisarz zwróciła uwagę, że termin warszawskiej konferen-cji zbiegł się z okresem podejmowania kluczowych decyzji dotyczących unijnych programów młodzieżowych w latach 2014-2020. wyraźne wsparcie dla idei promocji wielojęzyczności goście konfe-rencji usłyszeli też z ust Sjura Bergana, przedstawiciela rady europy. Przypomniał on sylwetki dwóch wielkich Polaków: marii Skłodowskiej i konrada korzeniowskiego, którzy odnieśli światowy sukces właśnie dzięki temu, że odważyli się przekroczyć barierę własnego języka.Po wystąpieniach inauguracyjnych przy-szedł czas na serię czterech wykładów, których autorami byli wybitni zagranicz-ni goście – zaprzyjaźniony z uniwersyte-tem warszawskim prof. wolfgang mac-kiewicz z european language council,

dyrektor generalny ds. tłumaczeń pi-semnych w komisji europejskiej rytis martikonis, jan Sokol z uniwersytetu karola w Pradze oraz regis ritz ze Sto-warzyszenia uniwersytetów europej-skich. Przemówienia ekspertów rzuciły światło na kilka najistotniejszych kwestii związanych z ideą wielojęzyczności: do-celowego modelu jej realizacji (mackie-wicz), wyzwań związanych z tłumacze-niami (martikonis), kulturowej funkcji i historycznej roli języków (Sokol) oraz polityki nauczania języków na uczel-niach wyższych (ritz).tematy poruszone w wykładach wielo-krotnie powracały podczas kolejnych czę-ści konferencji. nawiązywali do nich m.in. uczestnicy dwóch sesji panelowych: tema-tem pierwszej było Kształcenie językowe na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i współcze-snego rynku pracy, tytuł drugiej brzmiał

Polityka językowa i jej potencjał dla wspie-rania aktywności społecznej i obywatelskiej. Drugi dzień konferencji był poświęcony pracy w pięciu grupach roboczych. wy-pracowane w nich rekomendacje i wnioski (czytaj str. 68) przedstawiono na podsu-mowującym spotkaniu, w trakcie którego głos zabrali podsekretarz stanu w men mirosław Sielatycki oraz jan truszczyński dyrektor generalny ds. edukacji, szkolenia, kultury i młodzieży w komisji europejskiej. obaj podkreślili to, o czym od początku konferencji mówili inni jej uczestnicy: or-ganizując spotkanie poświęcone wieloję-zyczności, Polska pokazała, że znajduje się w głównym nurcie dyskusji o najważniej-szych wyzwaniach edukacyjnych kolejnej dekady, a w roli moderatora sprawdziła się doskonale.

Uczestnicy konferencji Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego

w Europie

Co zrobić z osobami, które nie są w stanie zrealizować modelu 1+2?myślę, że wyjście jest tylko jedno: dajmy sobie spokój z grama-tyką na 150 proc. czy idiomami – zadbajmy o najbardziej pod-stawowe umiejętności i słowa oraz tylko tyle gramatyki, by być w stanie się komunikować.

Językowe wyzwania za Odrą Rozmowa z Thomasem Spielkampem z niemieckiej Narodowej Agencji Programu „Uczenie się przez całe życie”

p.o. Dyrektora PAD, Narodowej Agencji ds. programu Comenius i Wizyty Studyjne w Niemczech

Jakie są główne problemy w nauczaniu języków obcych w Niemczech?może to nieco zaskakujące, ale najważniejsze wyzwanie wiąże się z językiem chińskim. mamy całkiem dobre systemy naucza-nia języków angielskiego i francuskiego oraz długą tradycję w nauczaniu języków klasycznych, ale nie potrafimy do końca stworzyć usystematyzowanego podejścia do nauczania tzw. nowych języków, takich jak chiński. występuje olbrzymie zain-teresowanie ze strony szkół i przedsiębiorstw, ale sporo czasu upłynie, zanim wypracujemy model szkolenia nauczycieli i doro-bimy się profesjonalistów w tym zakresie.

W trakcie konferencji wspomniał Pan również o trwającej w Niemczech dyskusji na temat tego, jak wcześnie powinno się zaczynać naukę języków obcych. Nie wszyscy są już przekona-ni, że powinna to być pierwsza klasa podstawówki.to prawda. Badania PiSa pokazały, że imigranciw niemczech mają olbrzymi problem z mówieniem po niemiecku. Powstało więc pytanie: czy sensownie jest uczyć ich w szkołach angielskiego, skoro nawet nie znają w odpowiednim stopniu języ-ka niemieckiego? ostatnio więc coraz popularniejsza jest opinia, że z nauczaniem języka obcego trzeba poczekać do klasy trzeciej.

6766


Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie

Europejski Dzień Języków obchodzi 10.

rocznicę. Warto przy tej okazji przypo-

mnieć, dlaczego tak ważne jest, by języków

się uczyć, by je szanować i by ich używać.

Ograniczenia w naszych umiejętnościach

językowych to są też ograniczenia w na-

szych umysłach. Każdy język, którego nie

znamy, odcina nas od źródeł wiedzy i od

pewnych doświadczeń, które pozostają dla

nas nieodkryte.

sjur Bergan dyrektor wydziału ds. Szkolnictwa wyższego i nauczania Historii, rada europy

Płynne posługiwanie się kilkoma języka-

mi stało się warunkiem koniecznym do

tego, byśmy jako obywatele Unii w pełni

korzystali z szans związanych z otwarciem

europejskich rynków. Niezwykle ważne

jest to, by – niezależnie od wybranej ścieżki

kształcenia – dodatkowo posiadać umie-

jętność posługiwania się dwoma językami

poza językiem ojczystym. Biegłość w tych

językach jest absolutną koniecznością dla

wszystkich – nie tylko dla elit.

wolfgang Mackiewicz przewodniczący european language council

Nie zapominajmy, że wielojęzyczność to nie

tylko narzędzie robienia interesów, ale tak-

że rynek sam w sobie. Tłumaczenia pisem-

ne, ustne, nauka języków, teksty do filmów,

technologie związane np. z tłumaczeniami

maszynowymi – to wszystko dynamicznie

się rozwija. Z badań Dyrekcji Generalnej

ds. Tłumaczeń wynika, że obroty sektora

tłumaczeniowego w 2008 r. sięgały 8,5 mld

euro. W najbliższych latach – mimo kryzysu

– mają wzrosnąć o 10 proc.

rytis Martikonis p.o. dyrektor generalny ds. tłumaczeń Pisemnych w komisji europejskiej

Komunikacja jest zdecydowanie elementar-

ną funkcją języka. Ale język jest czymś wię-

cej. Jest nośnikiem całego środowiska zna-

czeń, w którym ludzie się rodzą i dorastają.

To za pomocą języka przyjmujemy kulturę,

w której się urodziliśmy – przyjmujemy ją

od rodziców i społeczeństwa. To dzięki temu

pierwszemu językowi dziecko może odkry-

wać świat i starać się go zrozumieć.

Jan sokol uniwersytet karola w Pradze

Niestety, rzeczywistość trzeba nazwać po

imieniu: bardzo niewiele uniwersytetów

w Europie prowadzi politykę językową.

Większość uczelni pozostawia tę dziedzinę

samą sobie. Na jednej z uczelni usłyszałem:

uczymy aż dziesięciu języków nowożyt-

nych! Ale czy macie jakąś politykę? – spyta-

łem. Nie, nie mamy, to jest po prostu podaż

i popyt – odpowiedziano. To jest problem.

Musimy pomóc uniwersytetom we wdroże-

niu prawdziwej polityki językowej.

regis ritz Stowarzyszenie europejskich uniwersytetów

Choć prognozy gospodarcze na razie są

kiepskie, Komisja Europejska chce 70-proc.

wzrostu środków na kolejny program

młodzieżowy. Ktoś mógłby zapytać: czy to

na pewno jest rozsądne? Komisja uważa,

że to nie tylko jest rozsądne, ale również

konieczne, by osiągnąć rzeczywistą wartość

dodaną – czyli wykształcić pracowników

o umiejętnościach odpowiednich do tego, by

wykonywać postawione przed nimi zadania.

Belen Bernaldo de Quiros dyrekcja generalna ds. edukacji i kultury komisji europejskiej

głos w DyskUsJacH

Jednym z najważniejszych wydarzeń towarzyszących konferencji było wręczenie certyfikatów 10. jubileuszowej edycji konkursu European Language Label. Edycja była wyjątkowa pod względem liczby nadesłanych zgłoszeń – zarejestrowano prawie sto wniosków konkursowych. Komitet selekcyjny wyróżnił znakiem ELL osiemnaście projektów oraz przyznał pierwszą w historii konkursu nagrodę honorową.

laureaci odbierali swe nagrody z rąk minister edukacji narodowej katarzyny Hall oraz dyrektora generalnego ds. tłu-maczeń pisemnych komisji europejskiej rytisa martikonisa, przy aplauzie blisko czterystu gości warszawskiej konferencji.jubileuszowa edycja konkursu była wyjąt-kowa nie tylko pod względem liczby nade-słanych zgłoszeń. godny odnotowania był również poziom zróżnicowania tematycz-nego zgłaszanych inicjatyw oraz nowator-skie podejście metodyczne. wśród zwycię-skich projektów były działania artystyczne, zajęcia językowe w szpitalu, nauczanie języ-ków z wykorzystaniem nowych technologii oraz program pomagający młodym ludziom odnaleźć się na obcojęzycznym rynku pracy. Projekty realizowane były w przedszkolach,

Nagrody European Language Label

gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych i na uniwersytetach. nauka języków inicjo-wana była przez stowarzyszenia, instytucje prywatne, domy kultury, a także organizo-wana przy współpracy z teatrem. zaanga-żowanie tak wielu podmiotów to znak, że edukacja językowa nie jest jedynie domeną wyspecjalizowanych jednostek, ale z powo-dzeniem może być realizowana w środowi-sku pozaszkolnym.największą wartość ponad 600 projektów nadesłanych przez ostatnie 10 lat na kon-kurs ell stanowi nowatorskie podejście do nauki języków obcych, jak również fakt, że wielojęzyczność przestała być jedynie po-stulatem ke. Przełamano prymat języka an-gielskiego jako lingua franca, a wielu nauczy-cieli zrozumiało, że celem nauki języków nie jest jedynie dobre przygotowanie uczniów do egzaminu, ale przede wszystkim wypo-sażenie ich w kompetencje językowe, które pomogą im w przyszłości studiować na za-granicznych uczelniach i korzystać z ofert pracy na całym świecie.wydarzeniem towarzyszącym gali wręcze-nia certyfikatów była wystawa poświęcona dekadzie european language label w Pol-sce. wystawa została otwarta 28 września przed gmachem dawnego Buw-u przez rytisa martikonisa i dyrektora generalne-go FrSe mirosława marczewskiego (na zdjęciu poniżej). na tablicach pokazano 20 projektów nagrodzonych certyfikatem ell w ciągu ostatnich 10 lat. wystawa udowod-niła, że konkurs ell okazał się świetnym

narzędziem promowania znakomitych projektów, wnoszących innowacyjne roz-wiązania w dziedzinie kształcenia języko-wego. zaprezentowane inicjatywy w spo-sób przekrojowy ukazały charakter całego konkursu, jego różnorodność i bogactwo pomysłów. wystawa cieszyła się sporym zainteresowaniem.

Nagrody European Language Label za rok 2011 otrzymali:Osoby indywidualne uczące się języków obcych:– Dorota kowalik, zespół Szkół ogólno-

kształcących nr 10 w gliwicach.Instytucje:– our Preschool w warszawie oraz wyż-

sza Szkoła Pedagogiczna twP;– zespół Szkół Publicznych w Szewnie;– Szkoła Podstawowa nr 7 im. erazma

z rotterdamu w Poznaniu;– zespół Szkół w zebrzydowicach;– gimnazjum nr 93 im. księżnej izabeli

czartoryskiej w warszawie;– XXi lo im. H. kołłątaja w warszawie;– XXii liceum ogólnokształcące w łodzi;– Państwowa wyższa Szkoła zawodowa

w Sandomierzu;– worldwide School Sp. z o. o. w warszawie;– Szkoła językowa Funenglish.pl.Nauczyciele:– anna kizeweter, zSP nr 4 im. k. wiel-

kiego w Siedlcach;– justyna nierada, gimnazjum nr 3 im.

noblistów Polskich w gliwicach;– magdalena Pabian, DoDn w jeleniej

górze;– agnieszka Pietrus-rajman, Studium

języków obcych uniwersytet ekono-miczny we wrocławiu;

– iwona Przemyk, zespół Szkolno-Przed-szkolny w Studzienicach;

– janina Serdakowska-Słowik, młodzieżowy Dom kultury w aleksandrowie łódzkim;

– marlena uziębło, Stowarzyszenie Pro--Deutsch w Siedlcach.

nagrodę honorową konkursu otrzymała izabela jaros z uniwersytetu jana kocha-nowskiego w kielcach. więcej na jej te-mat na str. 86.

Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie

Otwarcie jubileuszowej wystawy ELL przez dyrektora generalnego Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Mirosława Marczewskiego i dyrektora generalnego ds. tłumaczeń pisemnych z Komisji Europejskiej Rytisa Martikonisa

6968


Na tej sali siedzą ludzie już „nawróceni”,

którzy mówią wieloma językami, bo wiedzą,

że taka jest konieczność. Moja platforma

na rzecz wielojęzyczności zajmuje się

rzeczywistością na zewnątrz. Staramy

się badać, jak wygląda kwestia języków

obcych w służbach policyjnych, transporcie

publicznym, sprawdzamy czy istnieje jakaś

polityka językowa w szpitalach. Czy; jeśli ja,

obcokrajowiec – trafię do polskiej karetki, to

lekarze będą umieli ze mną rozmawiać?

Uwe Mohr szef grupy ds. wielojęzyczności w eunic w Brukseli

W społeczeństwie wciąż pojawiają się wątpli-

wości, czy dla uczniów z dużymi problemami

w nabywaniu kompetencji językowych w ję-

zyku narodowym, nauka języków obcych nie

jest za trudna. Specjaliści obecnie nie mają

już takich rozterek. Celem nauczania w szko-

le nie muszą być przecież koniecznie dobrze

rozwinięte sprawności językowo-komunika-

cyjne, ale sama rehabilitacja i intergracja ze

środowiskiem rówieśników.

katarzyna karpińska-szaj uniwersytet adama mickiewicza

W imieniu Rady Europy badaliśmy strate-

gie związane z nauczaniem języków i ich

wpływem na integrację w ponad 30 krajach

Europy. Zauważyłem, że we wszystkich

badanych przez nas systemach główny

nacisk położony był na nauczanie krajowego

języka. I to był dobry znak. Ale w większości

krajowych strategii brakowało mi drugiego

elementu: pomysłu na to, jak wykorzystać

repertuar językowy imigrantów, którzy chcą

żyć w naszym społeczeństwie.

piet van avermaet dyrektor centrum ds. różnorodności i uczenia się na uniwersytecie w gandawie

GRUPA I – Edukacja językowa na etapie

wczesnoszkolnym i przedszkolnym. Oferta

języków obcych nauczanych od wczesnego

dzieciństwa powinna być jak najszersza

i obejmować również języki mniej popular-

ne oraz języki używane przez kraje sąsied-

nie. Konieczne jest zapewnienie ciągłości

nauczania języków.

karmen pižorn, sprawozdawca, uniwersytet w lublanie, Słowenia

GRUPA II – Kształcenie językowe na rzecz

mobilności – przygotowanie do edukacji

i pracy poza granicami własnego kraju.

Należy zwiększyć mobilność nauczycieli

języków obcych oraz specjalistów od

nauczania metodą CLIL.Konieczne jest

wspieranie rozwoju strategii nauczania

języków obcych w małych i średnich przed-

siębiorstwach.

anna grabowska, sprawozdawca, koordynatorka ell, Polska

GRUPA III – Kanały komunikacji w wielo-

kulturowej klasie.

Dzieci imigrantów powinny mieć możli-

wość uczenia się zarówno języka kraju, do

którego przyjechały, jak i języka ojczystego.

Będzie to służyć włączeniu społecznemu

i idei wielojęzyczności. Kultura i język

migrantów muszą być uwzględniane w pro-

gramach nauczania.

piet van avermaet, sprawozdawca, uniwersytet w gandawie, Belgia

GRUPA IV – Aspekty językowe inter-

nacjonalizacji kształcenia na poziomie

wyższym.

Znaczenie procesu zapewniania jakości

w edukacji musi być stale podkreślane,

a dostępne narzędzia i metody należy

w pełni wykorzystywać. Należy wspierać

mobilność nauczycieli języków obcych

i poprawiać jakość ich kształcenia.

Mirosława wojciechowska-szepczyńska sprawozdawca, uniwersytet warszawski

GRUPA V – Na potrzeby rynku pracy:

kształcenie tłumaczy i kształcenie języko-

we pracowników.

Współpraca systemów edukacyjnych z biz-

nesem musi być zacieśniana.Kształcenie

tłumaczy oraz ich kompetencje muszą być

dostosowane do wymogów rynku pracy.

Zawód tłumacza powinien być promowany.

aleksandra kowalska, sprawozdawca, komisja europejska

Studenci uczący się we Włoszech języka

polskiego na pytanie, jakimi zawodami by-

liby zainteresowani po zakończeniu nauki

na pierwszym miejscu wymienili zawód

tłumacza. Myślę, że to nikogo nie dziwi

– ja sam nazywam tłumaczy arystokracją

urzędniczą Unii Europejskiej. Studenci

wymieniali też przedsiębiorstwa współpra-

cujące z Polską oraz wspominali o pracy na

uczelni. Byli też tacy, którzy chcieli nauczać

języka włoskiego w Polsce.

władysław Miodunka uniwersytet jagielloński

Uczenie się obcych języków nie jest

wyłącznie zadaniem dla elit. Tę koniecz-

ność musimy mieć zakodowaną wszyscy.

Właśnie w tym duchu działa fundusz, który

reprezentuję. To wspólna inicjatywa Amba-

sady Francji w Polsce oraz francuskich firm

działających na polskim rynku. Chodziło

nam o tworzenie warunków do współpracy

w zakresie szkolenia zawodowego, czyli

w praktyce o zbliżenie świata szkół i świata

przedsiębiorstw.

alain Henry ambasada Francji w Polsce

głos w DyskUsJacH

głos w DyskUsJacH

Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie

eFekty prac grUp roBoczycH

Deklaracja końcowa

1. w dniach 28-29 września 2011 r. w warszawie odbyła się kon-ferencja Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie, którą zorganizowała polska prezydencja w radzie ue oraz komisja europejska. konferencja poświęcona była roli języków w przygotowywaniu obywateli do funkcjonowa-nia w wielojęzycznej i wielokulturowej europie. 2. w konferencji wzięli udział eksperci z państw członkowskich unii europejskiej zajmujący się nauczaniem języków, nauczycie-le i wykładowcy akademiccy, przedstawiciele ośrodków badaw-czych, narodowych agencji programu uczenie się przez całe życie, koordynatorzy european language label, pracownicy instytucji zajmujących się nauczaniem języków obcych, kształceniem i do-skonaleniem nauczycieli, stowarzyszeń tłumaczy, studenci, jak również przedstawiciele instytucji unii europejskiej i rady europy. 3. uczestnicy konferencji: a) wyrazili zadowolenie, że konferencja w sposób wszechstron-ny objęła różnorodne aspekty kształcenia językowego, w tym szczególnie nauczanie przedszkolne i wczesnoszkolne, naucza-nie w klasach wielokulturowych i w szkolnictwie zawodowym, kształcenie na rzecz mobilności, umiędzynarodowienie szkolnic-twa wyższego oraz na potrzeby rynku usług językowych; b) podkreślili, że ustanowienie przez unię europejską i radę eu-ropy w roku 2001 europejskiego Dnia języków wniosło istotny wkład w podnoszenie świadomości społecznej na temat znacze-nia kompetencji językowych; c) wyrazili przekonanie, że projekty realizowane w ramach kon-kursu european language label promują językową różnorodność europy, tworzą wartościową bazę najlepszych innowacyjnych praktyk kształcenia językowego, wzbogacają i uatrakcyjniają kra-jowe praktyki nauczania i uczenia się języków obcych poprzez

konferencji Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie

wprowadzanie autorskich programów kształcenia językowego, nowatorskich metod nauczania oraz wykorzystywanie nowocze-snych technologii komunikacyjnych; d) docenili dotychczasowy dorobek komisji europejskiej i państw członkowskich w zakresie wielojęzyczności, w szczególności „pakiet językowy” ogłoszony latem 2011 r.; e) zaapelowali o zagwarantowanie promocji uczenia się i na-uczania języków odpowiedniego miejsca w nowej generacji unij-nych programów edukacyjnych i młodzieżowych; f) wyrazili opinię, że powołanie przez komisję europejską Stałej grupy roboczej do spraw języków przyczyniłoby się do wzmoc-nienia współpracy, wymiany doświadczeń i dobrych praktyk mię-dzy państwami członkowskimi w obszarze wielojęzyczności oraz lepszego przygotowania obywateli do mobilności edukacyjnej i zawodowej. 4. konferencja podkreśliła, że dobra znajomość języków obcych i umiejętność posługiwania się nimi to dziś kluczowa kompeten-cja niezbędna do funkcjonowania we współczesnym świecie i na rynku pracy, która zwiększa szanse edukacyjne młodych ludzi oraz mobilność zawodową osób dorosłych. wnioski z prac grup dys-kusyjnych potwierdziły, że wielojęzyczność jest nie tylko dziedzic-twem europy, ale szansą na tworzenie społeczeństwa otwartego, szanującego zróżnicowanie kulturowe i gotowego na współpracę.

orgaNizatorzy koNFereNcJiFundacja rozwoju systemu edukacji (koordynator anna gra-bowska) i Ministerstwo edukacji Narodowej (koordynator Barbara skaczkowska) we współpracy z przedstawicielstwem komisji europejskiej w polsce, Uniwersytetem warszawskim, Urzędem m. st. warszawy i ośrodkiem rozwoju edukacji.

7170


najważniejszym elementem konferencji były jednak prace w sied-miu grupach roboczych. kilkudziesięciu ekspertów mogło w nich swobodnie podyskutować o wielu aspektach mobilności, podzielić się doświadczeniami, wyjaśnić mechanizmy działania poszczegól-nych narzędzi wsparcia i zastanowić się nad sposobami rozwiąza-nia najważniejszych problemów. rozmowy dotyczyły m.in. zapew-niania jakości mobilności, sposobów dokumentowania kwalifikacji nabytych w trakcie zagranicznych wizyt, wpływu mobilności na systemy edykacyjne i poszczególne placówki, a także mobilności wirtualnej, realizowanej np. w ramach programu etwinning. eks-perci próbowali również odpowiedzieć na pytanie, jak prowadzić naukę języków obcych, aby uczący się zdobywali umiejętności niezbędne do komunikowania się w życiu zawodowym i rozumieli kontekst kulturowy kraju, w którym przebywają.w dyskusjach wzięli udział m.in. johannes gehringer z wydzia-łu ds. Szkolnictwa wyższego i Programu erasmus komisji euro-pejskiej i alison crabb z wydziału ds. kształcenia i Szkolenia zawodowego i Programu leonardo da Vinci komisji europej-skiej. Sesje podsumowujące rezultaty prac w grupach poprowa-dzili: dyrektor programu „uczenie się przez całe życie” w Polsce anna atłas oraz tomasz Szymczak, członek zarządu Fundacji rozwoju Systemu edukacji. oboje podkreślali dorobek unii eu-ropejskiej w zakresie mobilności – przypomnieli, że z możliwo-ści wyjazdów studenckich, staży, praktyk zawodowych czy wo-lontariatu w ramach programów „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w działaniu” co roku korzystają dziesiątki tysięcy osób. ważnym akcentem trzeciego dnia obrad było wystąpienie po-sła do Parlamentu europejskiego ze Słowenii milana zvera. nie krył on obaw związanych z nowym kształtem unijnych progra-mów wspierających młodzież i mobilność. jego zdaniem, zmiany

trzeba przeprowadzać ostrożnie, bo sytuacja młodych ludzi w eu-ropie jest bardzo trudna. w niektórych krajach poziom bezrobocia wśród młodzieży przekracza 40 proc., a w skali całego kontynentu zatrudnienia nie może znaleźć aż 5 mln młodych europejczyków. zver podkreślił też, że mniej niż jedna trzecia mieszkańców ue ma wykształcenie wyższe, podczas gdy w Stanach zjednoczonych wskaźnik ten przekracza 40 proc., a w japonii – 50 proc. Dane te niepokoją szczególnie w kontekście rosnących wymagań praco-dawców: według prognoz w 2020 r. 35 proc. dostępnych miejsc pracy wymagać będzie wysokich kwalifikacji (obecnie 29 proc.). unia europejska nie ma więc wyboru: skoro mobilność jest nie-zbędnym elementem procesu nabywania kompetencji, wspólnota musi ją wspierać i promować jej rezultaty.ostatnie słowa podczas konferencji należały do przedstawicieli organizatorów: dyrektora generalnego FrSe mirosława marczew-skiego, podsekretarza stanu w ministerstwie edukacji narodowej mirosława Sielatyckiego i dyrektor ds. edukacji i kultury w komi-sji europejskiej Helene clark. żadne z nich nie miało wątpliwości: sopockie spotkanie było istotnym wkładem w dyskusję nad po-żądanym kształtem unijnego wsparcia dla projektów mobilności. ranga przybyłych gości zagwarantowała wysoki poziom meryto-ryczny, a zespół Promocji FrSe – doskonałą organizację.

Polska prezydencja zachowała się jak dobry gospodarz. W dziedzinie edukacji najlepsze zostawiła na koniec. Spotkanie w Sopocie, dotyczące mobilności i jej roli w zdobywaniu kompetencji, było doskonałym zwieńczeniem bogatego programu wydarzeń poświęconych edukacji – pozwoliło nie tylko na wymianę doświadczeń bezpośrednio związanych z tematem, ale także na dyskusję o kształcie unijnych programów w kolejnej dekadzie.

te dwa wątki przeplatały się ze sobą od początku do końca trzy-dniowego spotkania. nie sposób było przecież mówić o rozwoju mobilności w oderwaniu od jej instytucjonalnego wymiaru, czyli unijnych programów. w momencie, gdy do Sopotu zjeżdżali naj-lepsi europejscy specjaliści zajmujący się mobilnością – zarów-no teoretycy, jak i praktycy, decydenci i realizatorzy projektów – w komisji europejskiej trwały ostatnie prace nad kształtem nowych programów ue poświęconych młodzieży. zaproszeni na konferencję goście – w tym przedstawiciele ministerstwa edu-kacji narodowej i Fundacji rozwoju Systemu edukacji – starali się więc do ostatniej chwili przekonywać do swoich racji, zwra-cając uwagę, że programy „uczenie się przez całe życie” i „mło-dzież w działaniu” doskonale spełniają swoją rolę. okazję do przedstawienia swoich poglądów miała też komisja europejska, której reprezentanci zapewniali, że zmiany – zastąpienie dwóch programów jednym („erasmus for all”) – pozwolą w nowej per-spektywie budżetowej na bardziej efektywne wydawanie pu-blicznych pieniędzy, których w dodatku będzie znacznie więcej niż dotychczas.Do merytorycznej pracy goście przystąpili w drugim dniu spo-tkania. o tym, że mimo planowanych zmian wspieranie mo-bilności pozostanie priorytetem unii europejskiej przeko-nywał jan truszczyński, szef Dyrekcji generalnej edukacja i kultura (fragmenty wystąpienia na stronie 72). wcześniej głos zabrali minister katarzyna Hall oraz podsekretarz stanu w mi-nisterstwie nauki i Szkolnictwa wyższego prof. zbigniew mar-ciniak. oboje podkreślili, że mobilność jest nie tylko sposobem na zdobycie kompetencji zawodowych i językowych, ale tak-że bodźcem do innowacji i rozwoju instytucji edukacyjnych oraz organizacji działających na rzecz młodzieży.o tym, jak skutecznie wykorzystać potencjał mobilności w ramach kształcenia formalnego i pozaformalnego dyskutowali uczestnicy panelu moderowanego przez szefa ceDeFoP christiana lettmay-ra. uczestniczący w nim jarosław jankowski z ministerstwa edu-kacji narodowej wyraził przekonanie, że studia wyższe w wielu krajach wciąż są przywilejem dla wybranych, dlatego też należy

rozwijać ofertę mobilności również na innych etapach kształcenia. guoda lomanaite z europejskiego Forum młodzieży zaapelowa-ła natomiast, by w nowym programie poświęconym młodzieży na lata 2014-2020 edukacja pozaformalna nie została zepchnięta na margines, a głos młodzieży w tej sprawie nie był lekceważo-ny. obawy te od razu starała się rozwiać Helene clark z komisji europejskiej. jej zdaniem, nowe pomysły Bruskseli mają służyć je-dynie większej efektywności i ściślejszej współpracy międzyinsty-tucjonalnej, zmiana priorytetów nie wchodzi natomiast w rachu-bę. Paneliści rozmawiali również o oczekiwanej wartości dodanej wynikającej z udziału w mobilności oraz minimalnych wymaga-niach, które muszą być spełnione, by móc osiągać zakładane cele edukacyjne.o praktycznych aspektach mobilności dyskutowali też uczest-nicy okrągłego stołu, moderowanego przez dyrektora programu „młodzież w działaniu” tomasza Bratka. Do rozmowy zasiadły laureatki konkursu eDuinspiracje Beata Stępień i Barbara kafel (więcej o konkursie na str. 90–91) oraz działacze organizacji mło-dzieżowych: rok Primożić, jean-Pierre mandet i michał Braun. każdy z nich podzielił się prywatnymi spostrzeżeniami dotyczą-cymi wpływu mobilności na rozwój zawodowy i osobisty. Puenta wszystkich opowieści była podobna: wyjeżdżać za granicę warto, bo to szkoła życia w każdym jego wymiarze.

KONFERENCJa MOBILNOŚĆ SPOSOBEM ZDOBYWANIA I ROZWIJANIA KOMPETENCJI – OD JUNIORA DO SENIORA, SOPOT, 17-19 PaŹDzIERNIKa 2011 R.

Dyskusje przy molo

Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora

Podczas okrągłego stołu, uczestnicy projektów mobilności Barbara Kafel, Beata Stępień, Michał Braun, Jean-Pierre Mandet i Rok Primozic wzięli udział w dyskusji moderowanej przez dyrektora programu „Młodzież w działaniu" Tomasza Bratka.

Dyrektor programu "Uczenie sie przez całe życie" Anna Atłas, wicedyrektor Alina Respondek, Roxana Brandt i Alison Crabb z Komisji Europejskiej

orgaNizatorzy koNFereNcJiFundacja rozwoju systemu edukacji – koordynator anna atłas i Ministerstwo edukacji Narodowej – koordynator anna łysik.

7372


Szanowna Pani Minister Hall,Szanowni Goście,Szanowni Państwo,

mam zaszczyt i przyjemność otworzyć konferencję. korzystając z tej okazji, chciałbym podzielić się z Państwem moimi przemy-śleniami na temat mobilności i jej znaczenia. uważam, że mo-bilność należy rozpatrywać z dwóch perspektyw i postrzegać ją zarówno jak możliwość, jak i wyzwanie.mobilność jako możliwość zwiększenia szans życiowych. Do-świadczenie zdobyte za granicą zwiększa przede wszystkim zatrudnialność, a możliwość swobodnego przemieszczenia się z jednego kraju ue do innego ułatwia nam wykorzystanie umie-jętności tam, gdzie są one najwyżej cenione i lepiej opłacane. Po-nadto umiejętności językowe zdobyte za granicą i zrozumienie odmiennych kultur sprawia, że stajemy się bardziej tolerancyjni i otwarci na świat i tym samym łatwiej jest nam przystosować się do nowych warunków. również w większym stopniu umie-my wykorzystywać możliwości pojawiające się w życiu prywat-nym i zawodowym. nade wszystko jednak stajemy się bardziej europejscy.ale mobilność to również wyzwanie. wyniki badania eurobaro-metr pokazują, że niemal połowa młodych europejczyków chęt-nie wyjechałaby na studia lub do pracy w innym kraju, gdyby tylko mieli taką możliwość. jednak mobilni studenci i pracownicy stano-wią obecnie jedynie niewielki procent populacji. tak więc głównym wyzwaniem dla ue jest zapewnienie takich możliwości najwięk-szej liczbie osób reprezentujących cały przekrój społeczeństwa (...).Promowanie mobilności to kluczowy element polityki unii eu-ropejskiej w dziedzinie edukacji i szkoleń. jest to również jeden z priorytetowych celów Strategicznych ram europejskiej współ-pracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia („et 2020”).unia europejska od wielu lat z sukcesem promuje umiejętności i mobilność, szczególnie za pośrednictwem programów „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w działaniu”.zapotrzebowanie na te programy rośnie, ponieważ zdajemy so-bie sprawę ze znaczących korzyści, jakie mobilność może dać studentom i młodym ludziom. Badania pokazują, że zarówno pracodawcy, jak i studenci uważają czas spędzony na studiach lub w pracy za granicą za pomocny w rozwijaniu określonych umiejętności, szczególnie umiejętności przekrojowych, które mają kluczowe znaczenie dla radzenia sobie z globalnymi wy-zwaniami gospodarki opartej na wiedzy. (...)korzyści wynikające z mobilności nie ograniczają się jedynie do rynku pracy. niezaprzeczalnie krótki lub długi pobyt za grani-cą w celach edukacyjnych ma duży wpływ na rozwój osobisty uczestników mobilności. na przykład pobyt za granicą w charak-terze wolontariusza trwający do 12 miesięcy i praca na rzecz spo-łeczności goszczącej to doświadczenie, które może zmienić całe nasze życie. takie doświadczenia mają dużą wartość edukacyjną i długotrwały wpływ na rozwój zawodowy, społeczny i osobisty wolontariusza. (...)

Mobilność jako szansa i wyzwanie dla rynku pracy i budowy społeczeństwa obywatelskiego w Europie – fragmenty wykładu inauguracyjnego Jana Truszczyńskiego

z wyżej wymienionych powodów uważamy, że w długookre-sowej perspektywie mobilność powinna stać się normą, a nie wyjątkiem. aby zapewnić postępy w tym kierunku, nie tylko bę-dziemy dalej rozwijać unijne programy mobilności, lecz również zaproponujemy poziomy odniesienia dla mobilności, które będą obowiązywać w całej ue i zostaną osiągnięte do 2020 r. obejmu-ją one realizację celu określonego w ramach procesu bolońskie-go, który zakłada, że do 2020 r. przynajmniej 20 proc. absolwen-tów szkół wyższych powinno odbyć praktyki lub okres studiów za granicą. został również zaproponowany poziom odniesienia dla mobilności w ramach kształcenia zawodowego (iVet) (naj-nowsza propozycja: 6 proc.). te poziomy odniesienia będą miały duże znaczenie dla zwiększenia rozwoju gospodarczego w ue. (...) Dziękuję za uwagę.


Jan Truszczyński, dyrektor generalny ds. edukacji, szkolenia, kultury i młodzieży w Komisji Europejskiej

GRUPA III: Mobilność jako narzędzie rozwo-

ju instytucjonalnego i transferu innowacji

do edukacji.

x Jednym z głównych czynników sukcesu

programu „Uczenie się przez całe życie”

jest swoboda wyboru przedmiotu współ-

pracy międzyinstytucjonalnej.

x Mobilność i internacjonalizacja w połącze-

niu z zapewnianiem jakości to nie tylko

oczekiwania świata zewnętrznego lub

„widzimisię” rektorów, lecz niezbędny

element zapewniania zrównoważonego

rozwoju instytucji.

x Mobilność to główna cecha globalnego

społeczeństwa, trzeba więc rozwiewać

obawy przed „denacjonalizacją jednostki”

alison crabb, sprawozdawca,wydział ds. kształcenia i Szkolenia zawodowego oraz programu leonardo da Vinci, komisja europejska

GRUPA IV: Mobilność jako narzędzie

służące podnoszeniu jakości kształcenia

nauczycieli.

x Wśród głównych barier w rozwoju mobil-

ności należy wymienić wciąż popularne

poglądy, że „międzynarodowa mobilność

to coś w rodzaju turystyki”, a „mobil-

ność kadry edukacyjnej zaburza pracę

organizacji”.

x Problemem w rozwoju mobilności jest

również brak informacji o istniejących

możliwościach, słabe kompetencje

językowe oraz brak akceptacji ze strony

przełożonych.

x Należy zachęcać władze państw, by

w programie kształcenia nauczycieli

znalazło się miejsce na międzynarodową

mobilność.

christelle coet-amette, sprawozdawca, agencja europe education Formation

GRUPA I: Mobilność jako narzędzie włącza-

nia społecznego i pobudzania aktywności

obywatelskiej.

x Procedury związane z dostępem do mobil-

ności należy uprościć i uelastycznić tak,

by lepiej odpowiadały potrzebom osób

z mniejszymi szansami.

x Na wsparcie mobilności trzeba przezna-

czyć większe środki: zarówno w fazie jej

przygotowania, jak i w jej trakcie oraz po

zakończeniu.

x Konieczne jest przeprowadzenie kam-

panii promujących mobilność i podno-

szących świadomość korzyści z niej

płynących.

x Oceniając projekty związane z mobil-

nością, należy przyznawać dodatkowe

punkty inicjatywom angażującym osoby

wykluczone.

alina respondek, sprawozdawca, zastępca dyrektora programu „uczenie się przez całe życie”

GRUPA II: Mobilność a rozwój osobisty

i zawodowy.

x Należy zachęcać jak największą liczbę

studentów, członków kadry edukacyjnej

oraz absolwentów do zdobywania mię-

dzynarodowych doświadczeń – są one

niezwykle istotne dla rozwoju osobistego,

atrakcyjności na rynku pracy oraz inter-

nacjonalizacji instytucji.

x Konieczne jest położenie większego naci-

sku na mobilność edukacyjną oraz rozwój

kompetencji zawodowych, językowych

i międzykulturowych. Trzeba stworzyć

lepsze, bardziej przyjazne mobilności

warunki ramowe – tak, by zdobywanie

międzynarodowych doświadczeń oraz

mobilność stały się normalnym elemen-

tem rozwoju.

roxana Brandt, sprawozdawca, wydział ds. uczenia się osób Dorosłych i Programu grundtvig, komisja europejska

pełNa listauczestników dyskusji w grupach roboczych oraz ich prezentacje dostęp-ne są na stroniewww.konferencje.frse.org.pl.


7574


GRUPA V: Zapewnienie jakości mobilności

z uwzględnieniem celów, działań opera-

cyjnych i grup docelowych. Prezentacja

dobrych praktyk w odniesieniu do szkoleń

formalnych, nieformalnych i pozaformal-

nych.

x Najważniejszym wyzwaniem w zakre-

sie zapewniania jakości jest zmniejsze-

nie kosztów mobilności przy jedno-

czesnym zwiększeniu płynących z niej

korzyści.

x By zrealizować ten cel, należałoby zrezy-

gnować ze wspierania małych, indywi-

dualnych projektów mobilności na rzecz

ramowych programów mobilności oraz

przejść od jednorazowej współpracy do

budowania trwałych sieci, gwarantują-

cych wyższą jakość.

Fiora imberciadori, sprawozdawca, inDire, włochy


pełNa listauczestników dyskusji w grupach roboczych oraz ich prezentacje dostęp-ne są na stronie:www.konferencje.frse.org.pl.

GRUPA VIII: Wykorzystanie potencjału

i wspieranie wirtualnej mobilności.

Wykorzystanie TIK.

x O wirtualnej mobilności można mówić

w dwóch wymiarach: jest to mobilność

sama w sobie, ale też często pełni rolę

wspierającą i uzupełniającą dla rzeczywi-

stej mobilności.

x Korzyśści z wirtualnej mobilnością są

ewidentne: umożliwia ona rozwój zawo-

dowy, podnoszenie kwalifikacji, dzielenie

się dobrymi praktykami i współpracę

uczniów i nauczycieli.

x Wśród problemów wymienić można brak

wystarczającej motywacji i umiejętności

wśród nauczycieli, kłopoty z potwierdza-

niem tożsamości i prawami autorskimi.

Zaletą są bardzo niskie koszty.

Johannes gehringer, sprawozdawca, Dg edukacja i kultura, wydział ds. Szkolnictwa wyższego oraz programu erasmus, komisja europejska


GRUPA VI: Uznanie kwalifikacji zawodo-

wych nabytych podczas mobilności. Mobil-

ność a procesy na rynku pracy.

x W sytuacji, gdy ścieżki edukacyjne

w poszczególnych państwah znacznie się

różnią, szczególnym wyzwaniem staje

się ocena osiągnięć w ramach edukacji

pozaformalnej i nieformalnej.

x Należy się zastanowić, czy rozbudowa-

ny system narzędzi i instrumentów,

obejmujący EQF, EQA-VET, Europass jest

wystarczająco transparentnty i zrozu-

miały dla pracodawców?

x Dla dokumentacji zdobytych umiejęt-

ności kluczowe znaczenie mają profile

kwalifikacji, pomocne szczególnie dla

pracodawców.

gerhard Volz, sprawozdawca, oeaD, austria

GRUPA VII: Wpływ mobilności na systemy

edukacyjne i programy nauczania. Innowa-

cyjne metody i narzędzia. Mobilność kadry

nauczycielskiej jako źródło innowacji.

x Międzynarodowa mobilność kadry

owocuje trwałą zdolnością adapatcji

do zmieniających się warunków, uczy

wykorzystywania okazji do zmian oraz

uświadamia różnorodność, która staje się

źródłem innowacji.

x Mobilność ma wielki wpływ na kadrę:

prowadzi do interakcji, wywołuje

refleksje, zwiększa świadomość i uczy

elastyczności.

x Współpraca międzysektorowa umożliwia

zaangażowanie w mobilność podmiotów

spoza sektora edukacji.

Beata skibińska zastępca dyrektora programu „uczenie się przez całe życie”

Zanim goście sopockiej konferencji rozpoczęli dyskusję, na Placu Przyjaciół Sopotu odbyła się inna uroczystość – odsłonięto wystawę promującą najlepsze projekty mobilności zrealizowane w ramach programów „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”.

Najlepsze projekty programów „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”

w wydarzeniu udział wzięli minister edukacji narodowej katarzyna Hall, pre-zydent Sopotu jacek karnowski oraz dyrektor generalny Fundacji rozwoju Systemu edukacji mirosław marczew-ski. w krótkich przemówieniach wyrazili oni nadzieję, że zaprezentowane na wy-stawie inicjatywy zainspirują naśladow-ców, i podkreślili, że programy „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w dzia-łaniu” mają osiągnięcia, obok których nie sposób przejść obojętnie. rezultaty

realizowanych projektów dają nadzieję, że młode pokolenia Polaków będą coraz lepiej radzić sobie podczas nauki, szkoleń czy pracy za granicą.Przez kolejne dni wystawa cieszyła się sporym zainteresowaniem mieszkań-ców miasta i turystów – dla wielu z nich mógł to być pierwszy, inspirujący kontakt z rezultatami projektów realizowanych w ramach programów edukacyjnych unii europejskiej.

Otwarcie wystawy przez minister edukacji narodowej Katarzynę Hall, prezydenta Sopotu Jacka Karnowskiego i dyrektora generalnego Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Mirosława Marczewskiego

mobility is here to stay - to najważniejszy wniosek naszych obrad z mobilności skorzystać może obecnie kilka procent młodzieży i studentów. mu-simy pracować na tym, by było ich dużo więcej.naszym wysiłkom służą wyniki badań, które wskazują, że osoby, które dzię-ki międzynarodowej mobilności miały

Podsumowanie konferencji – Tomasz Szymczak, dyrektor programu eTwinning, członek zarządu FRSE

okazję poznać inne kultury życia i pracy, lepiej odnajdują się na trudnym rynku za-wodowym. zdobyte doświadczenie spra-wia, że są bardziej twórczymi i otwartymi pracownikami. rozwój osobisty wspiera-ny mobilnością przyczynia się także do rozwoju naszego kraju.

7776


1. w dniach 17-19 października 2011 r. w Sopocie odbyła się kon-ferencja Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora, którą zorganizowała polska prezydencja w radzie ue we współpracy z komisją europejską. konferencja poświęcona była mobilności w ramach programów wspólnoto-wych w obszarze kształcenia i szkolenia oraz młodzieży, jak też roli mobilności w zdobywaniu i rozwijaniu kompetencji. 2. w konferencji wzięli udział przedstawiciele Parlamentu eu-ropejskiego, komisji europejskiej, członkowie komitetów Pro-gramów „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w działaniu”, eksperci ceDeFoP, przedstawiciele: narodowych agencji edu-kacyjnych i młodzieżowych programów ue, organizacji poza-rządowych, zagranicznych i krajowych instytucji oświatowych działających w obszarze kształcenia i szkolenia oraz młodzieży, instytucji szkolnictwa wyższego, dyrektorzy i nauczyciele szkół, placówek edukacji dorosłych, przedstawiciele pracodawców, a także partnerzy społeczni. 3. uczestnicy konferencji: a) wyrazili zadowolenie, że konferencja stworzyła unikatową oka-zję do wymiany poglądów na temat istniejących w ramach progra-mów wspólnotowych narzędzi służących wspieraniu mobilności (zarówno na poziomie europejskim, jak i na poziomach krajowych) oraz stanowiła forum do przedyskutowania perspektyw na przy-szłość, w tym lepszych metod wykorzystywania wyników mobil-ności dla rozwoju społecznego i stworzenia bazy instytucjonalnej; b) docenili dotychczasowy dorobek oraz potencjał wspólno-towych programów „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w działaniu” w zakresie nabywania kompetencji, wspierania mo-bilności oraz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, akcentując konieczność kontynuowania typów akcji realizowanych w ra-mach tych programów;

Deklaracja końcowakonferencji Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora

c) wyrazili przekonanie, że biorąc pod uwagę wpływ mobilności edukacyjnej na rozwój osobisty i zawodowy uczestników, ko-nieczne jest położenie większego nacisku nie tylko na jej upo-wszechnienie, lecz także na jej jakość; d) podkreślili, że programy nowej generacji powinny objąć swoim działaniem beneficjentów i grupy docelowe w każdym wieku – od juniora do seniora – zarówno w ramach edukacji formalnej, poza-formalnej i nieformalnej; e) podkreślili znaczenie tworzenia sieci wsparcia dla rozwoju mobilności edukacyjnej poprzez kreowanie partnerstw na pozio-mie europejskim, regionalnym i lokalnym; f) zaapelowali o promowanie oraz efektywne korzystanie z do-stępnych narzędzi i rozwiązań wspierających proces walidacji i uznawania osiągnięć nabywanych podczas mobilności eduka-cyjnej, w tym poza edukacją formalną; g) uznali za niezbędne promowanie i rozszerzenie współpracy pomiędzy systemami kształcenia i szkolenia a rynkiem pracy w programach nowej generacji, przez co zwiększą szanse na za-trudnienie beneficjentów programów, w szczególności młodych ludzi, którzy stawiają pierwsze kroki na rynku pracy; h) uznali potrzebę rozwijania mobilności edukacyjnej i młodzie-żowej pomiędzy Państwami członkowskimi a Państwami Są-siedzkimi unii europejskiej; i) zaapelowali o zagwarantowanie nauczaniu i uczeniu się języ-ków odpowiedniego miejsca w nowej generacji unijnych progra-mów edukacyjnych i młodzieżowych. 4. konferencja potwierdziła potrzebę i znaczenie organizowania forów do dyskusji, wymiany dobrych praktyk, doświadczeń oraz szerokiego upowszechniania rezultatów programów ue.Sopot, 19 października 2011 r.

Sopocka konferencja dotycząca mobilności zgromadziła m.in. szefów wielu narodowych agencji programu „Uczenie się przez całe życie” z całej Europy. Trudno było nie wykorzystać ich obecności, by porozmawiać o problemach i przyszłości programu podczas dodatkowego spotkania.

Pomysł Fundacji rozwoju Systemu edu-kacji – polskiej narodowej agencji Pro-gramu „uczenie się przez całe życie” spotkał się z życzliwym przyjęciem za-równo komisji europejskiej, jak i zainte-resowanej grupy dyrektorów. zamysłem FrSe było, oprócz organizacji spotkania formalnego, także stworzenie przestrzeni na spotkanie nieformalne.Spotkanie miało dać narodowym agen-cjom możliwość zabrania głosu w spra-wach związanych z kształtem nowego programu „erasmus dla wszystkich”, który będzie następcą programów „uczenie się przez całe życie” i „młodzież w działaniu”. Dlatego ważnym akcentem było przed-stawienie przez tomasza Bratka, zastępcę dyrektora generalnego FrSe, negatywne-go stanowiska narodowych agencji Pro-gramu „młodzież w działaniu” wobec po-mysłu łączenia programów „uczenie się przez całe życie” i „młodzieży w działaniu” w jedno przedsięwzięcie. wskazano m.in. na brak możliwości wyodrębnienia środ-ków przeznaczonych na edukację niefor-malną i działania organizacji młodzieżo-wych, które ze względu na swoją specyfikę wymagają szczególnego wsparcia.część nieformalną spotkania rozpoczęto pracą w dwóch grupach moderowanych przez dyrektorów polskiej narodowej agencji, marcina rolnika i annę atłas.

Pierwsza grupa zbierała pomysły na popra-wę metod wdrażania nowego programu, bazując na naszych obecnych doświad-czeniach. Dyskutowano o konieczności uproszczenia procedur, tak aby więcej cza-su móc poświęcać beneficjentom i moni-torowaniu jakości działań projektowych. Podkreślono przekonanie, że należy pie-lęgnować dorobek obecnych programów i unikać działań, które mogą spowodować dezorientację grup docelowych progra-mu oraz zniechęcić małe organizacje do uczestnictwa w programie. jednocześnie zaakcentowano, że w nowym programie powinna być większa elastyczność i możli-wość realizacji działań ponadsektorowych. grupa druga zastanawiała się, w jaki spo-sób wzmocnić dotychczasową współpra-cę między agencjami. tematem wspólnym okazała się sprawa profesjonalnego roz-woju pracowników. uczestnicy konferencji postanowili w większym stopniu wymie-niać się doświadczeniami, w jaki sposób budować agencyjne „centra kompeten-cji”, oparte na wiedzy eksperckiej naszych współpracowników. zapowiedzieli też szersze wykorzystywanie możliwości job shadowing, czyli wyjazdów pracowników – szczególnie pracowników operacyjnych, nie tylko menedżerów – w celach szkole-niowych do innych narodowych agencji.zaproponowano również, aby instytucje, które posiadają certyfikat iSo, dzieliły się swoimi doświadczeniami, w jaki sposób systemy zarządzania jakością wpłynęły na prace organizacji i motywację pracow-ników, a w których miejscach napotykano trudności. kolejnym interesującym wszyst-kich tematem była możliwość wymiany do-świadczeń w zakresie systemów informa-tycznych wspomagających pracę agencji.część formalną spotkania dyrektorów z ramienia komisji europejskiej prowa-dzili luca Dalpozzo, kierownik wydziału ds. koordynacji i alenka kampl, jego za-stępczyni. omawiane były zagadnienia

operacyjne związane ze składaniem ra-portów z działań narodowych agencji oraz nadzoru nad programem, sprawowanego przez państwa członkowskie. Przedstawi-ciele komisji europejskiej podkreślili, że widoczna jest poprawa jakościowa w pro-cesie raportowania w ciągu ostatnich lat. Dyrektorzy agencji z austrii (ernst gessl-bauer), włoch (Fiora imbreciadori) oraz Finlandii (mikko nupponen) przedsta-wili propozycje uproszczeń w procedu-rach konkursowych, wzorach formularzy i umów z beneficjentami oraz w modelach organizacyjnych agencji. Podczas dyskusji na grupach warsztatowych zastanawiano się, które z tych rozwiązań będą mogły być zastosowane jeszcze w obecnej fazie pro-gramu, a które należy wykorzystać przy tworzeniu wytycznych dla nowego progra-mu „erasmus dla wszystkich”.organizatorom wielką satysfakcję spra-wiły słowa uznania za wysoki meryto-ryczny poziom spotkania i zapadającą w pamięć oprawę kulturalną, które będą kojarzone z polską prezydencją.

Konferencja dyrektorów programu „Uczenie się przez całe życie”


Dyrektorzy Agencji Narodowych Programu "Uczenie sie przez całe życie". Od prawej: Fiora Imberciadori, Ernst Gesslbauer, Mikko Nupponen, Marcin Rolnik

Dyrektor programu „Uczenie sie przez całe życie” Anna Atłas

78 79

EUROPASS

W skład Europass wchodzą:(1) Europass – CV;(2) Europass – Paszport Językowy

– prezentujący stopień znajomości języków obcych zgodnie z jednolitymi kryteriami przyjętymi na obszarze całej UE;

(3) Europass – Mobilność – dokument potwierdzający europejskie ścieżki kształcenia;

(4) Europass – Suplement do Dyplomu;

(5) Europass – Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe.

się, po raz kolejny, na siódmym miejscu wśród państw ue w zakresie korzystania z europass – cV oraz europass – Pasz-portu językowego.Dokumenty europass są już docenia-ne przez pracodawców. Dzięki portfolio europass każdy z nich może bez trudu porównać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe kandydatów do pracy po-chodzących z różnych krajów, szczegó-łowo zapoznać się z ich możliwościami porozumiewania się w językach obcych, a także zrozumieć dokładnie poziom i ro-dzaj posiadanego przez nich wykształce-nia i kwalifikacji zawodowych.

w celu promocji i upowszechnienia do-kumentu europass – Paszport językowy ośrodek rozwoju edukacji oraz krajowe centrum europass zorganizowały kon-kurs na pracę pisemną (esej, dziennik, blog) będącą osobistą refleksją na te-mat „europejskiego Portfolio językowego w praktyce” (jedną z trzech części Port-folio językowego jest dokument europass – Paszport językowy). konkurs był skie-rowany do nauczycieli wszystkich typów szkół i placówek oświatowych, którzy korzystali z europejskiego Portfolio ję-zykowego w swojej pracy dydaktycznej i chcieli się podzielić refleksjami na ten

temat. Ponadto w roku 2011 krajowe cen-trum europass we współpracy z ore pro-wadziło prace nad uruchomieniem forum dla nauczycieli dotyczącego wymiany do-świadczeń na temat możliwości, sposo-bów i korzyści, jakie płyną ze stosowania dokumentu europass – Paszport języko-wy i europejskiego Portfolio językowego.w roku 2011 krajowe centrum europass wydało blisko 5200 dokumentów euro-pass – mobilność, a okręgowe komisje egzaminacyjne 170 192 Suplementy do Dyplomu Potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. w roku 2011 odnotowano 198 528 wejść na stronę krajowego cen-trum europass. w 2011 r. Polska znalazła

e U r o p a s s

Europass jest inicjatywą Komisji Europejskiej, która umożliwia obywatelom Europy prezentację swoich kwalifikacji i umiejętności zawodowych w sposób jasny i zrozumiały, co zwiększa ich kon-kurencyjność na krajowym i europejskim rynku pracy oraz stwarza nowe możliwości kształcenia

i zdobywania doświadczeń za granicą.

europass został przyjęty decyzją Par-lamentu europejskiego i rady ue z dn. 15 grudnia 2004 r. i obowiązuje od dn. 1 stycznia 2005 r. obejmuje pięć doku-mentów funkcjonujących w takiej samej formie na obszarze unii europejskiej, państw eFta/eog oraz krajów kandydu-jących do ue. każdym z tych dokumen-tów można posługiwać się osobno, ale kompletując je, zyskuje się pełne portfolio związane z karierą zawodową.w 2011 r. przedstawiciele krajowego centrum europass przeprowadzili w całej Polsce prawie 40 prezentacji oraz warsz-tatów pokazujących możliwości wyko-rzystania dokumentów europass w trak-cie poszukiwania pracy. w spotkaniach uczestniczyli zarówno przedstawiciele instytucji edukacyjnych i rynku pracy, jak również władze oświatowe i samorzą-dowe wszystkich szczebli, pracodawcy, doradcy zawodowi, studenci szkół wyż-szych, młodzież szkół ponadgimnazjal-nych oraz osoby bezrobotne.w roku 2011 krajowe centrum euro-pass starało się dotrzeć z informacją szczególnie do osób zajmujących się

europass.org.pl

W 2011 r. zrobiliśmy kolejny krok naprzód, jeśli chodzi o popularyzowanie naszego programu. Po pierwsze, wzięliśmy udział w przygotowaniu polskiej wersji językowej nowego, europejskiego portalu Europass. Po drugie, stworzyliśmy internetową bibliotekę elektronicznych wzorów Suplementu do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe. Po trzecie, uruchomiliśmy wspólnie z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji forum dotyczące Europejskiego Portfolio Językowego. Dzięki niemu nauczyciele języków obcych mogą się wymieniać doświadczeniami.

Małgorzata turekkoordynatorkakrajowego centrum europass

pośrednictwem pracy i doradztwem za-wodowym. Specjalnie dla tej grupy zorga-nizowano m.in. seminarium informacyjne w warszawie oraz spotkanie w opolu na zaproszenie ogólnopolskiego konwen-tu agencji Pracy. inicjatywę europass promowano również – w formie rekla-my kontekstowej – w internecie, w me-diach elektronicznych oraz prasie lokalnej i branżowej. Powtórzono także akcję pro-mocyjną na i w autobusach komunikacji miejskiej w warszawie, krakowie, wro-cławiu i lublinie – w 2010 r. spotkała się ona z dużym zainteresowaniem. w roku 2011 kampania promowała głównie na-rzędzie online służące do przygotowania dokumentu europass – cV. na stronach www.europass.org.pl umieszczono bibliotekę wzorów doku-mentów europass – Suplement do Dy-plomu Potwierdzającego kwalifikacje za-wodowe. Dokumenty można wygodnie wyszukiwać po nazwie dyplomu, rodza-ju szkoły lub dostępnych zawodach. we współpracy z centrami europass w in-nych krajach opracowano też krótki film promocyjny oraz kartkę pocztową.

80 81

EURYDICE

e U r y D i c e

Sieć Informacji o Edukacji w Europie Eurydice przygotowuje i publikuje opisowe analizy, studia porównawcze oraz wskaźniki dotyczące różnych poziomów i systemów edukacji. Misją Sieci jest wspieranie procesu podejmowania decyzji i tworzenia polityki edukacyjnej na poziomie krajowym oraz europejskim, a w szczególności wspieranie prac podejmowanych przez Komisję Europejską oraz państwa członkowskie w kontekście nowej strategii współpracy w dziedzinie edukacji i szko-

leń do roku 2020 (Edukacja i Szkolenia 2020).

Publikacje eurydice dostarczają informa-cji o systemach edukacyjnych w europie, w tym także o polskim systemie kształ-cenia. opisy można znaleźć zarówno w internecie pod adresem: http://eacea.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurydi-ce, jak również w postaci publikacji książ-kowych. należą do nich: tematyczne pu-blikacje komparatystyczne (Comparative studies), seria kluczowe dane o edukacji (Key Data Series) – publikacje zawierające wskaźniki, wykresy, dane liczbowe, a tak-że publikacje terminologiczne (glosariu-sze, tezaurus) i bazy danych (takie jak np. kalendarz roku szkolnego czy zarobki nauczycieli). ogółem w roku 2011 ukazało się 7 publi-kacji w języku angielskim oraz 6 w języku polskim. Ponadto biuro eurydice przygo-towało dodruk publikacji The System of Education in Poland. Publikacja cieszy się dużą popularnością wśród polskich po-lityków edukacyjnych wyjeżdżających za granicę oraz wśród użytkowników za-granicznych zainteresowanych polskim systemem edukacji. Dodruk przygotowa-no także z myślą o zwiększonym zainte-resowaniu polskim systemem edukacji podczas prezydencji Polski w ue. opubli-kowano również siedem numerów biule-tynu Nowości Wydawnicze Eurydice w na-kładzie 500 egzemplarzy. największa i najważniejsza baza danych zawierająca szczegółowe opisy europej-skich systemów edukacyjnych w języku angielskim (oraz w niektórych językach narodowych) została gruntownie prze-budowana, rozbudowana i wyposażona w najnowszą technologię wiki. od grud-nia 2011 r. baza funkcjonuje pod nazwą eurypedia i cieszy się coraz większym za-interesowaniem użytkowników. w roku 2011 publikacje w języku polskim i angielskim (opatrzone streszczeniem w języku polskim) przesłane zostały do

eurydice.org.pl

Nasz sukces w 2011 r.? Miał miejsce na początku grudnia w Brukseli. Spośród 37 krajowych biur tworzących Sieć Eurydice tylko 3 – w tym polskie – zostały zaproszone do aktywnego udziału w inauguracji europejskiej encyklopedii systemów edukacji. Rok 2011 to również czas przewodnictwa Polski w Radzie UE. W tym kontekście nie sposób nie wspomnieć o zaangażowaniu całego Polskiego Biura Eurydice w pracę działającego przy MEN i MNiSW Zespołu Zadaniowego ds. Dokumentów UE w Obszarze Edukacji i Szkoleń. Praca polegała na analizie i konsultacji wszystkich dokumentów powstających w tym okresie w dziedzinie edukacji.

anna smoczyńskakoordynatorkakrajowego Biura eurydice

ok. 250 adresatów, wśród których wy-mienić należy pracowników ministerstwa edukacji narodowej oraz ministerstwa nauki i Szkolnictwa wyższego, instytu-cje badawcze, biblioteki, wyższe uczelnie, kancelarię Sejmu, Senatu i kancelarię Prezydenta rP oraz kuratoria i wojewódz-kie biblioteki pedagogiczne.zarejestrowana została również liczba około 200 użytkowników indywidualnych zainteresowanych publikacjami eurydi-ce, z czego większość kontaktowała się z biurem za pomocą poczty elektronicz-nej. Strona internetowa polskiego biura cieszyła się dużą popularnością – w roku 2011 odnotowano ok. 3 tys. wejść na stro-nę miesięcznie. w 2011 r. wysłano także 10 newsletterów informujących o nowych publikacjach sieci. lista adresowa new-slettera obejmuje ok. 250 pozycji, insty-tucji i użytkowników indywidualnych. książki eurydice były promowane pod-czas krajowych i zagranicznych konfe-rencji oraz seminariów poświęconych zagadnieniom edukacji, także w ramach prezydencji. Szczegółowe informacje na www.eurydi-ce.org.pl lub [email protected].

82 83

EUROPEAN LANGUAGE LABEL

jednak coraz częściej pojawiają się wnio-ski dotyczące nauki języków rzadziej uży-wanych i nauczanych, takich jak: szwedz-ki, hebrajski, japoński oraz języków dialektycznych, np. gwary kociewskiej. obchody 10-lecia ell w Polsce skłania-ją do refleksji, czy inicjatywy nagradza-ne certyfikatem ell przyczyniły się do podniesienia poziomu kształcenia języ-kowego w naszym kraju. z całą pewno-ścią można stwierdzić, że w szkołach, na wyższych uczelniach i w społeczno-ściach lokalnych, w których realizowano projekty ell, wzrosła motywacja do na-uki języków. edukacja językowa bowiem

Tabela nr 14. Liczba wniosków w konkursie ELL w latach 2002-2011

Rok

Liczba zgłoszonych

wniosków

Liczba nagrodzonych

projektów

2002 33 13

2003 53 21

2004 83 22

2005 104 38

2006 43 33

2007 81 28

2008 68 23

2009 54 13

2010 38 15

2011 92 18

razeM 649 224

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Wykres nr 19. Liczba nagrodzonych projektów

liczba zgłoszonych wniosków

liczba nagrodzonych projektów

e U r o p e a N l a n g u a g e l a B e l

European Language Label (ELL) to Europejski znak innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia się języków obcych, przyznawany we wszystkich krajach uczestniczących w programie „Uczenie się przez całe życie”. Laureaci wyłaniani są w drodze konkursu projektów. W Polsce konkurs ELL prowadzony jest przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji – Narodową Agencję Programu „Uczenie się przez całe życie” oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej. Zwycięzcy otrzymują certyfikaty oraz prawo do firmowania swoich produktów i usług znakiem European

Language Label.

wszystkie projekty zgłaszane do kon-kursu ell muszą spełniać ustalone przez komisję europejską wymagania. Powin-ny być innowacyjne, mieć wielostronny charakter, wnosić tzw. wartość dodaną do dotychczasowych krajowych praktyk nauczania i uczenia się języków obcych, promować językową różnorodność ue i stanowić źródło inspiracji. muszą też być możliwe do zastosowania w naucza-niu różnych grup wiekowych i w różnych kontekstach kulturowych. wyróżnienie znakiem ell jest sygnałem dla społecz-ności lokalnej, że nagrodzona instytucja naucza języków obcych w sposób inno-wacyjny i niestandardowy. certyfikat po-świadcza także europejski zasięg realizo-wanych inicjatyw i ich twórczy charakter.

X EDYCJA PROGRAMU EUROPEAN LANGUAGE LABEL

w czerwcu 2011 r. rozstrzygnięto dziesią-tą, jubileuszową edycję konkursu o euro-pejski znak innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia się języków obcych. wpłynęła rekordowa liczba 92 wniosków – komitet selekcyjny nagrodził łącznie 19 projektów, w tym: 1 projekt w kategorii indywidualnej, 7 projektów realizowa-nych przez nauczycieli oraz 11 projektów koordynowanych przez instytucje. jury konkursowe przyznało również nagrodę honorową za całokształt działań w dzie-dzinie nauki języków obcych nagrodzo-nych dotychczas certyfikatem ell.zwycięskie projekty realizowane były we wszystkich typach placówek edukacyj-nych: przedszkolach, szkołach podstawo-wych, gimnazjach, szkołach ponadgimna-zjalnych, szkołach wyższych, instytucjach prywatnych, a także instytutach kultury. laureaci otrzymali certyfikaty podpisa-ne przez komisarza ue ds. edukacji, kul-tury, wielojęzyczności i młodzieży oraz

ell.org.pl

Rok 2011 był szczególnym czasem dla programu European Language Label – obchodziliśmy 10-lecie funkcjonowania konkursu w Polsce, a także 10-lecie obchodów Europejskiego Dnia Języków. Był to też rok polskiego przewodnictwa w Radzie UE. Te trzy wydarzenia wyznaczyły tok naszej pracy. Kulminacją była wpisana w kalendarz prezydencji konferencja Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie. W jej trakcie wręczyliśmy nagrody laureatom jubileuszowej edycji konkursu ELL oraz przyjęliśmy tzw. Deklarację Warszawską. Odniesienia do niej znajdujemy teraz w wielu europejskich dokumentach.

anna grabowskakoordynatorkaeuropean language label

ministra edukacji narodowej. uroczy-sta gala wręczenia nagród odbyła się 28 września 2011 r. w trakcie organizowanej w ramach polskiej prezydencji w radzie ue międzynarodowej konferencji Kompe-tencje językowe podstawą sukcesu zawodo-wego i społecznego w Europie. certyfikaty ell wręczyli laureatom: ówczesna mini-ster edukacji katarzyna Hall oraz rytis martikonis, dyrektor generalny ds. tłuma-czeń pisemnych w komisji europejskiej.

10 LAT KONKURSU EUROPEAN LANGUAGE LABEL W POLSCE

Pierwszą edycję programu ell w Polsce ogłoszono w 2002 r. wnioski na konkurs złożyły głównie duże instytucje eduka-cyjne zajmujące się opracowywaniem programów nauczania i pomocy dydak-tycznych, takie jak: centralny ośrodek Doskonalenia nauczycieli, wydawnictwa edukacyjne czy uczelnie wyższe. Projek-ty językowe nadsyłane na konkurs ell w latach 2002-2004 zazwyczaj skon-centrowane były na nauczaniu jednego języka, a realizowali je przede wszystkim nauczyciele językowcy. wraz z wejściem Polski do ue i wzro-stem mobilności obywateli zwiększyła się potrzeba coraz lepszego przygoto-wania językowego nauczycieli i uczniów do funkcjonowania w wielonarodowej rzeczywistości. z roku na rok przybywa-ło projektów wielojęzycznych i interdy-scyplinarnych. nauczanie języków ob-cych przestało być domeną językowców. zaczęli oni angażować w swoje przed-sięwzięcia nauczycieli fizyki, historii czy muzyki. Do dziś wśród projektów nad-syłanych na konkurs ell przeważają ini-cjatywy realizowane w języku angielskim, niemieckim, francuskim i hiszpańskim,

33

53

43

81

68

92

54

38

83

104

13

21

33

28

23

18

13

15

22

38

przestała być kojarzona z uczeniem się jedynie formuł gramatycznych, a stała się elementem nowoczesnego kształ-cenia w każdej dziedzinie nauki, kultury czy sportu. coraz częściej pojawiają się nauczyciele szkół technicznych, którzy – przy braku na rynku podręczników do

nauki języków specjalistycznych – opra-cowują programy autorskie przygotowu-jące przyszłych kucharzy, inżynierów lub farmaceutów do podejmowania pracy za granicą.nieodłącznym elementem projektów nad-syłanych na konkurs ell są nowoczesne



Minister Katarzyna Hall oraz dyrektor generalny ds. tłumaczeń pisemnych w Komisji Europejskiej Rytis Martikonis wraz z laureatami konkursu

84 85

dobre przygotowanie uczniów do egza-minu, ale przede wszystkim wyposażenie ich w kompetencje językowe, które po-mogą im w przyszłości studiować na za-granicznych uczelniach i korzystać z ofert pracy na całym świecie.


kształcenia językowego. ustanowienie przez ke na lata 2010-2011 priorytetów tematycznych ell niezwiązanych bezpo-średnio z rozwojem metodyki nauczania języków obcych (tj. umiejętności języko-we jako przygotowanie do pracy zawo-dowej oraz nauka języków jako sposób na aktywizację i integrację społeczności lokalnej) skłoniło do udziału w konkur-sie również instytucje spoza systemu edukacji, takie jak: biblioteki, organizacje

pozarządowe, władze lokalne i urzędy pracy. jednak największą wartość ponad 600 projektów nadesłanych przez ostatnie 10 lat na konkurs ell stanowi nowatorskie podejście do nauki języków obcych, jak również fakt, że wielojęzyczność przesta-ła być jedynie postulatem ke. Przełama-no prymat języka angielskiego jako lin-gua franca. wielu nauczycieli zrozumiało, że celem nauki języków nie jest jedynie

technologie. w przedszkolach i szkołach podstawowych do porozumiewania się w języku obcym z rówieśnikami z innych krajów używa się Skype’a lub e-maila. na uniwersytetach do nauki np. języka angiel-skiego wykorzystuje się najnowsze osią-gnięcia techniczne i metody e-learningu, uwzględniające nowy profil studentów z tzw. pokolenia sieci. obniżenie przez men wieku rozpoczy-nania nauki pierwszego języka obce-go zaowocowało, szczególnie w latach 2008-2011, przedsięwzięciami dotyczą-cymi kształcenia językowego najmłod-szych. wśród laureatów ell znalazło się wiele przedszkoli i szkół podstawowych, których nauczyciele z wielkim zaanga-żowaniem uczą swoich podopiecznych poprzez zabawę, angażując w proces kształcenia językowego rodziców i poka-zując dzieciom korzyści płynące z posia-dania umiejętności porozumiewania się w języku obcym. zyskujące coraz większe znaczenie i popularność wśród uczniów i rodziców zintegrowane nauczanie przedmiotu i języka (clil) przyczyniło się również do wzrostu liczby projektów ell składanych przez nauczycieli ze szkół dwujęzycznych lub szkół z oddziałami dwujęzycznymi. wiele zmian w tematyce i jakości skła-danych projektów przyniosła jubileuszo-wa edycja konkursu ell. wśród rekor-dowej liczby zgłoszonych inicjatyw dużą część stanowiły wnioski złożone przez nauczycieli, którzy otrzymują certyfikat ell za wybitne osiągnięcia w dziedzinie


język angielski

język niemiecki

język francuski

język hiszpański

język polski jako obcy

Wykres nr 20. Główne języki projektów w konkursie ELL w latach 2002-2011

48%

27%

18%

5% 2%

uniwersytety 44 ponadgimnazjalne 39 gimnazja 32 sp 40 przedszkola 16 ośrodki doskonalenia 24 szkoły języków obcych 16 inne 13

Wykres nr 21. Projekty według województw w latach 2002-2011

Wykres nr 22. Udział instytucji w projektach ELL w latach 2002-2011

lubelskie

7

łódzkie 14

mazowieckie

63

podlaskie

1

warmińsko-

-mazurskie

2

świętokrzyskie

8podkarpackie

6małopolskie

15

śląskie 46

opolskie 4

dolnośląskie

14

lubuskie

2wielkopolskie

11

kujawsko--pomorskie

18

zachodniopo-morskie

2

pomorskie

11



Kategoria:

Instytucjonalna

Nauczycielska

Indywidualna

Wykres nr 23. Nagrodzeni według kategorii konkursowej w latach 2002-2011

70%

28%

2%

Źródło: opracowanie własne FrSeŹródło: opracowanie własne FrSe

86 87


LIFE™ to międzynarodowy projekt edukacyjny stwo-rzony z myślą o promowaniu edukacji międzykulturo-wej w Polsce. jego celem było opracowanie i wdroże-nie programu nauki języka angielskiego na poziomie umożliwiającym studiowanie w tym języku (Acade-mic IELTS) oraz nauka języka polskiego jako obcego. w przedsięwzięciu wzięli udział studenci z Polski, kró-lestwa arabii Saudyjskiej, wietnamu, iranu oraz je-menu. od roku 2008 zorganizowano jego trzy edycje. liczba studentów rosła z roku na rok – w sumie wzięło w nim udział 250 osób. w ramach projektu realizowane są roczne programy przygotowujące studentów zagranicznych do podję-cia studiów w Polsce na wydziałach z wykładowym językiem angielskim. nauka w nowym kręgu kulturo-wym to dla wielu ogromne wyzwanie, dlatego program


Budowanie porozumienia – projekt LIFE™ Foundation Programme

250 studentów – m.in. z Arabii Saudyjskiej i Wietnamu – wzięło udział w projekcie edukacyjnym, który miał im pomóc w zdaniu egzaminu Academic IELTS.

wykracza poza rozwijanie kompetencji językowych. głównym założeniem jest pomoc w budowaniu efek-tywnych strategii zarządzania konfliktem na tle kul-turowym, religijnym czy etnicznym, ale również pro-mocja Polski jako miejsca, gdzie warto studiować. nieocenioną rolę w programie pełnią polscy studenci, organizujący imprezy integracyjne, dzięki którym szyb-ko nawiązują się przyjaźnie trwające długo po zakoń-czeniu programu.Studenci biorący udział w przedsięwzięciu osiągają wyniki umożliwiające im studiowanie lub kontynuowa-nie nauki na renomowanych polskich i zagranicznych uczelniach. organizatorem projektu była worldwide School Spół-ka z o.o., a koordynatorkami jolanta kulik, katarzyna Szczepaniak i urszula migdał.


laureatka wyróżnienia, izabela jaros z uniwersytetu

jana kochanowskiego w kielcach, zrealizowała łącznie pięć projektów, które w latach poprzednich były nagro-dzone znakiem ell. oto krótkie przypomnienie tych przedsięwzięć.x w 2005 r. nagrodzony został projekt Język angielski

z klockami Cuisenaire’a, który powstał w celu testo-wania przydatności matematycznych pomocy dy-daktycznych w nauce języka angielskiego oraz popu-laryzacji idei wykorzystania liczb w procesie uczenia się języka.

x Portfolio kreatywnego nauczyciela języków obcych w kształceniu zintegrowanym to inicjatywa nagro-dzona w 2007 r. miała ona na celu opracowanie zbioru pomocy dydaktycznych dla nauczycieli języ-ków obcych pracujących z dziećmi w wieku 6-9 lat.

x T-shirt edukacyjny to przedsięwzięcie nagrodzo-ne w 2008 r. Polegało na przygotowaniu pomocy

inspiracją do opracowania projektu było bardzo bliskie sąsiedztwo uczelni i szpitala. rozmowy zarówno z wła-dzami uczelni, jak i ordynatorem oddziału dziecięce-go o ewentualnej współpracy i jej formie spotkały się z serdecznym odzewem. Pomysł polegał na wykorzy-staniu umiejętności studentów – przyszłych nauczy-cieli języka angielskiego i niemieckiego – do opracowa-nia i przeprowadzania zajęć z chorymi dziećmi. Pierwsza edycja projektu trwała od kwietnia do czerw-ca 2010 roku. Spotkania odbywały się co tydzień w szpitalnej świetlicy. Bohaterami lekcji, prowadzonych według autorskiego scenariusza, były wybrane posta-ci z międzynarodowych bajek, legend czy opowiadań. Druga edycja działań, która nosi nazwę Karaoke, roz-poczęła się w marcu 2011 r. Podczas spotkań studenci wykorzystywali piosenki w autorskim opracowaniu. celem przedsięwzięcia było rozwijanie profesjo-nalnych umiejętności w zakresie nauczania języka

NagroDa HoNorowa

Wielka nagroda za wielkie osiągnięciaW 2011 r. przyznany został pierwszy w historii konkursu European Language Label honorowy certyfikat za całokształt działań w dziedzinie kształcenia językowego.

dydaktycznej – koszulki zawierającej ilustracje do wprowadzanego słownictwa w języku obcym. Pro-jekt był wdrażany przez studentów pedagogiki w przedszkolu samorządowym w kielcach.

x główną ideą projektu (Bardzo) wczesna nauka języ-ków obcych z misiem, fotoksiążkami, nowoczesnymi technologiami oraz rodzicami z 2010 r. było popu-laryzowanie nauki języków obcych od 3. roku życia z wykorzystaniem innowacyjnego środka dydaktycz-nego – książeczek fotograficznych wykonywanych przez rodziców wspólnie z dziećmi.

x Projekt Kreatywne wykorzystanie tablicy interaktywnej w zintegrowanym nauczaniu językowo-przedmiotowym (clil) z 2011 r. realizowany był we współpracy ze szkołą podstawową. w trakcie przedsięwzięcia po-wstały materiały służące do nauki języków obcych podczas zajęć przedmiotowych z wykorzystaniem tablicy interaktywnej.


Świetlica pełna bajek – projekt Once upon a time

Przyszli nauczyciele języka angielskiego i niemieckiego prowadzili w szpitalu w Sandomierzu zajęcia językowe z chorymi dziećmi.

angielskiego, zachęcanie studentów do postrzegania otaczającej ich przestrzeni publicznej jako ewentual-nego miejsca ich rozwoju zawodowego oraz uwrażli-wianie studentów na potrzebę lokalnych działań cha-rytatywnych na rzecz chorych dzieci.realizacja projektu przyniosła pozytywne efekty każdej ze stron. Dzięki współpracy uczelni ze szpitalem po-szerzyła się oferta praktyki metodycznej o dobrowolne lekcje językowe dla małych pacjentów. Studenci zdobyli doświadczenie w prowadzeniu lekcji poza klasą szkol-ną oraz z grupą dzieci w różnym wieku i na nierównym poziomie językowym, natomiast mali pacjenci mogli, mimo choroby, uczestniczyć w zajęciach edukacyjnych. Projekt zorganizowała Państwowa wyższa Szkoła za-wodowa w Sandomierzu, koordynatorką była anna Bąk-Średnicka.

8988

W TROSCE O JAKOŚĆ EDUKACJI

w trakcie tego wydarzenia, wpisanego do oficjalnego kalendarza polskiej pre-zydencji w radzie ue, wręczono nagrody zwycięzcom konkursu eDuinspiracje. ze-szyt służył ich prezentacji – w broszurze znalazły się informacje na temat sześciu laureatów oraz dwunastu osób wyróż-nionych. opisano również kilka zgłoszo-nych do konkursu przykładów mobilności w programach erasmus i grundtvig, które nie zmieściły się w wąskim gronie najlep-szych projektów. w zeszycie zamieszczo-no też omówienie zasad konkursu, jego idei i przebiegu.w 2011 r. w ramach serii zatytułowa-nej Przykłady dobrej praktyki w progra-mie „Uczenie się przez całe życie” zuiwr przygotował również – we współpracy z programami sektorowymi – publikację zatytułowaną Uczenie się przez całe ży-cie – Raport 2010, w polskiej i angielskiej wersji językowej. rozpoczęto też prace nad Raportem 2011, który przybliży zasa-dy funkcjonowania programu oraz zapre-zentuje najważniejsze wydarzenia w roku 2011, ze szczególnym uwzględnieniem działań FrSe w obszarze edukacji i mło-dzieży w trakcie polskiego przewodnic-twa w radzie ue.wszystkie zeszyty tematyczne oraz Ra-port 2010 (wersje polska i angielska) są dostępne w formie elektronicznej (w ser-wisie iSSuu: http://issuu.com/frse/docs) do pobrania ze strony FrSe.coraz szerszemu upowszechnianiu efek-tów programu służy też stale rozwija-na specjalna zakładka waloryzacyjna na

stronie internetowej FrSe (bezpośredni link: http://waloryzacja.llp.org.pl), gdzie zamieszczane są m.in. publikacje w wer-sji elektronicznej – opracowania walo-ryzacyjne, raporty, zeszyty tematyczne, prezentacje dotyczące zagadnień upo-wszechniania i wykorzystania rezulta-tów programu, omówienia konferencji i seminariów wraz z prezentacjami pre-legentów. w bazie danych Dobre praktyki w Polsce zamieszczane są jednolicie opra-cowane przykłady dobrej praktyki, które odbiorcy mogą wyszukiwać według pro-gramów i obszaru tematycznego.Ponadto w 2011 r. zespół uiwr kontynu-ował współpracę w zakresie przygotowa-nia wspólnych kryteriów wyłaniania przy-kładów dobrej praktyki oraz star project (do bazy upowszechniającej eSt – euro-pean Shared treasure, promującej współ-pracę partnerską i rezultaty wypracowa-ne w programach comenius, leonardo da Vinci i grundtvig) w programie „uczenie się przez całe życie”.

WSPÓŁPRACA POLSKO- -NIEMIECKA W RAMACH EUROPEJSKICH PROGRAMÓW EDUKACYJNYCH – RAPORT PRZEGLĄDOWY 1998-2010

w związku z dwudziestą rocznicą pod-pisania traktatu między rzecząpospo-litą Polską a republiką Federalną nie-miec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej

współpracy FrSe zaprezentowała raport przeglądowy dotyczący współpracy Polski i niemiec w ramach programów eduka-cyjnych unii europejskiej. uwzględniono w nim inicjatywy Socrates, leonardo da Vinci, „uczenie się przez całe życie”, „mło-dzież dla europy”, młoDzież i „młodzież w działaniu” w latach 1998-2010.Publikacja ukazuje wagę i różnorodność wspólnych działań podejmowanych w ramach wymienionych programów oraz ich znaczenie dla polskiego syste-mu oświatowego. Skalę współpracy oraz pozycję partnera niemieckiego we współ-pracy z Polską zobrazowano statystyka-mi, często uwzględniającymi pozostałe kraje europejskie. w raporcie uwzględ-niono podział na poszczególne programy i akcje, skierowane do odrębnych grup odbiorców.współpracę polsko-niemiecką przeanali-zowano pod kątem jej obszarów i dyna-miki, raport wzbogacono też prezentacją wybranych przykładów dobrych prak-tyk oraz relacjami na temat ciekawych wydarzeń.raport został włączony do materiałów na wspólne posiedzenie komitetu ds. edukacji przy Polsko-niemieckiej komisji międzyrządowej.

u P o w S z e c H n i a n i e i w y k o r z y -

S t y w a n i e r e z u lt a t Ó w P r o g r a m u

U c z e N i e s i Ę p r z e z c a ł e Ż y c i e

Konferencje przekrojowe, zeszyty tematyczne, publikacje w Internecie – oto dorobek Narodowej Agencji Programu „Uczenie się przez całe życie” w zakresie upowszechniania i wykorzystywania

rezultatów programu w roku 2011.

jak najlepsze wykorzystywanie wyników projektów, ich innowacyjnych produktów i procesów oraz wymiana dobrych prak-tyk służyć mają poprawie jakości kształ-cenia. zachęcanie do tych działań jest za-daniem narodowej agencji zgodnie z art. 1 ust. 3 Decyzji ustanawiającej program „uczenie się przez całe życie”.jednym ze sposobów realizacji tych za-leceń jest organizowanie przekrojowych konferencji, ukazujących osiągnięcia pro-gramów sektorowych i prezentujących przykłady dobrej praktyki w prowadzo-nych projektach. Problematyka konfe-rencji związana jest z kompetencjami kluczowymi oraz tematem danego euro-pejskiego roku ogłaszanego decyzją Par-lamentu europejskiego i rady. Spotkania mają ukazywać możliwości całego pro-gramu w aspekcie określonego zagadnie-nia, są więc wyrazem współpracy wszyst-kich programów sektorowych.z okazji konferencji przygotowywane są zeszyty tematyczne – specjalne publika-cje poświęcone upowszechnianiu war-tościowych rezultatów projektów w celu wykorzystania ich na szerszą skalę. ma to zapewnić trwałość efektów programu.

KONFERENCJE I ZESZYTY TEMATYCZNE

w ramach rozwijania kompetencji klu-czowych i wspierania celów europejskie-go roku wolontariatu w 2011 r. zespół

upowszechniania i wykorzystywania rezultatów Programu „uczenie się przez całe życie” (zuiwr) zorganizował ogól-nopolską konferencję pt. Rozwijanie kom-petencji społecznych i obywatelskich. Spo-tkanie przygotowane we współpracy z programami sektorowymi, programem międzysektorowym oraz ośrodkiem rozwoju edukacji odbyło się 25 maja 2011 r. w warszawie, w siedzibie ore. wzięło w nim udział ponad 120 osób: nauczycieli i dyrektorów szkół, przedsta-wicieli władz lokalnych, ośrodków do-skonalenia nauczycieli, uczelni wyższych, organizacji pozarządowych, organów nadzoru i organów prowadzących szkoły, a także reprezentantów centralnych władz oświatowych i instytucji edukacyjnych.konferencja była kolejnym od 2007 r. przedsięwzięciem FrSe poświęconym kompetencjom kluczowym. Stanowiła element realizacji wytycznych komi-sji europejskiej w zakresie rozwijania wspomnianych kompetencji oraz upo-wszechniania i wykorzystywania re-zultatów programu. złożyły się na nią dyskusje w trzech równoległych pane-lach oraz wspólna agora, w trakcie któ-rej zaplanowano wystąpienia ekspertów oraz podsumowano dyskusje panelowe. Prezentacje dobrej praktyki, wymiana doświadczeń oraz ogólne uwagi eksper-tów pozwoliły ukazać kompetencje spo-łeczne i obywatelskie w różnorodnych perspektywach: rozmawiano o historii i przyszłości, edukacji szkolnej i uczeniu się przez całe życie, aktywności społecz-nej i racji stanu, dobru państwa i polityce edukacyjnej, kodach kulturowych społe-czeństwa i standardach kultury organi-zacyjnej szkoły.w trakcie spotkania przedstawiono też najnowsze wyniki badań PiSa oraz zorganizowano równoległe seminaria

dyskusyjne na temat potrzeby rozwija-nia kompetencji matematycznych, na-ukowych i technicznych. Prowadzono je z perspektywy oświaty, szkolnictwa wyższego i szkolenia zawodowego. za-prezentowano również osiągnięcia wy-pracowane w wybranych projektach, a także szerokie możliwości, jakie oferuje program „uczenie się przez całe życie” w rozwijaniu kompetencji kluczowych.z myślą o konferencji zespół zuiwr opra-cował zeszyt tematyczny pt. Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich w projektach współpracy europejskiej. ilu-strację synergii działań międzysektoro-wych stanowiła prezentacja – zarówno w zeszycie, jak i na konferencji – przykła-dów dobrej praktyki różnych działań w pro-gramie „uczenie się przez całe życie”.Drugim opracowaniem był zeszyt tema-tyczny pt. Mobilność od juniora do seniora – EDUinspiracje 2011, konkurs na najlepszy projekt programu „Uczenie się przez całe życie”. Publikację przygotowano z okazji konferencji zorganizowanej w Sopocie w dn. 17-19 października 2011 r. pod tytu-łem Mobilność sposobem zdobywania i roz-wijania kompetencji – od juniora do seniora.

waloryzacja.llp.org.pl

9190

EDUINSPIRACJE 2011

warunkiem uczestnictwa w konkursie było wypełnienie formularza zgłosze-niowego online oraz załączenie wyma-ganych dokumentów. Dokumentację konkursową stanowiły: zgłoszenie obej-mujące dane projektu oraz opis zrealizo-wanej mobilności i jej efektów odnoszą-cych się do poszczególnych kryteriów konkursowych, prezentacja w programie PowerPoint przedstawiająca osiągnięcia mobilności oraz zeskanowane dokumen-ty potwierdzające mobilność – dokumen-ty europass lub inny formalny dokument o odbyciu wyjazdu (zaświadczenie o po-bycie na stypendium, szkoleniu czy kur-sie, certyfikat potwierdzający uzyskane kwalifikacje, formalne uznanie okresu studiów za granicą).łącznie wpłynęło 189 zgłoszeń konkur-sowych. Po ocenie formalnej dokonanej w narodowej agencji Programu „uczenie się przez całe życie” do oceny ekspertów zewnętrznych przekazano 134 projek-ty. na tym etapie odpadły te aplikacje, w przypadku których stwierdzono brak wymaganej dokumentacji oraz (lub) po-wtórne zgłoszenie. Projekty najwyżej ocenione przez eks-pertów zewnętrznych zostały rekomen-dowane kapitule konkursowej, do której

zaproszeni zostali przedstawiciele FrSe, men i mniSw. kapituła rozstrzygnę-ła konkurs 14 czerwca 2011 r. – wyłoniła łącznie 6 laureatów w dwóch kategoriach oraz przyznała wyróżnienia 12 projektom. Pełne wyniki konkursu zostały ogłoszone na stronie internetowej FrSe: http://wa-loryzacja.llp.org.pl.ceremonia wręczenia nagród odbyła się podczas sopockiej konferencji (więcej na st. 70-75) pod tytułem Mobilność sposo-bem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora. (więcej na st. 70-75). laureatom eDuinspiracji wręczono nagrody, statuetki i dyplomy, a ich nagro-dzone i wyróżnione projekty FrSe objęła programem upowszechniania osiągnięć – jako przykłady dobrych praktyk zostały opublikowane w wersji drukowanej oraz elektronicznej na stronie Fundacji.nagrody w kategorii instytucjonalnej otrzymali:i miejsce Z sercem do Europejskiego Senio-ra; Szkoła Policealna Pracowników Służb medycznych i Społecznych im. jadwigi wolskiej w nowym Sączu; koordynatorka projektu: agata Piwowar;ii miejsce Zadziwiająca Europa; zespół Szkół integracyjnych nr 1 integracyjna Szkoła Podstawowa nr 67 im. janusza

korczaka w łodzi; koordynatorka projek-tu: julita Skulimowska-wilk;iii miejsce Rehabilitacja Środowiskowa w Neurologii – Program Edukacyjny; eu Sp. z o.o.; koordynatorka projektu: anna czernuszenko.

nagrody w kategorii indywidualnej:i miejsce – Beata Stępień; Tworzenie kursów e-learningowych – narzędzia i wskazówki praktyczne; Szkoła Podstawowa nr 1 z od-działami integracyjnymi w raciborzu; mo-bilność Szkolnej kadry edukacyjnej;ii miejsce – iwona Przemyk; Zastosowa-nie ICT w nauczaniu i uczeniu się metodą projektu edukacyjnego; zespół Szkolno--Przedszkolny w Studzienicach; mobil-ność Szkolnej kadry edukacyjnej;iii miejsce – Piotr Sikora; Trzy razy T – teo-ria, nauczanie, technologie: nauczanie i ucze-nie się z wykorzystaniem nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych; urząd gmi-ny w tarnowcu; wizyta Studyjna.

e D U i N s p i r a c J e 2 0 1 1

W 2011 r. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji ogłosiła pierwszą edycję konkursu na najlep-szy projekt programu „Uczenie się przez całe życie”. Na liście laureatów znalazło się sześć osób

i instytucji.

konkurs noszący nazwę eDuinspiracje 2011 odbywał się pod hasłem Mobilność od juniora do seniora. jego zadaniem było wyłonienie najlepszych projektów reali-zowanych w ramach programu „uczenie się przez całe życie”, których rezultaty warto upowszechniać i wykorzystywać jako przykłady dobrej praktyki. w edy-cji 2011 istotne było ukazanie znaczenia mobilności – indywidualnej bądź instytu-cjonalnej – jako elementu podnoszącego jakość edukacji.wybór tematu przewodniego nie był przypadkowy – wiązał się z wagą, jaką unia europejska przykłada do wspie-rania mobilności obywateli w procesie kształcenia i szkolenia na wszystkich etapach życia. nawiązując do polityki i strategii edukacyjnej ue, organizato-rzy przedsięwzięcia postawili sobie za zadanie ukazanie szerokich możliwości programu „uczenie się przez całe życie” w aspekcie mobilności oraz jego bogatej i zróżnicowanej oferty edukacyjnej do-stosowanej do różnych grup odbiorców:

od uczniów i studentów, poprzez na-uczycieli i kadrę kierowniczą, aż po oso-by starsze.konkurs skierowany był do beneficjen-tów programu „uczenie się przez całe życie” – jego programów sektorowych: comenius, erasmus, leonardo da Vinci, grundtvig oraz programu międzysekto-rowego wizyty Studyjne. Projekty można było zgłaszać w dwóch kategoriach: in-dywidualnej i instytucjonalnej (zarówno instytucje wysyłające, jak i przyjmujące beneficjentów). udział w konkursie mo-gły brać przedsięwzięcia zrealizowane w latach 2008-2010.Przy ocenie zgłoszonych projektów brane były pod uwagę następujące kryteria:1. trafności i istotności – czy projekt

był ważny i odpowiadał na potrzeby beneficjenta?

2. efektywności – czy był opłacal-ny (efektywność ekonomiczna oraz satysfakcja)?

3. skuteczności – w jakim stopniu cele mobilności zostały osiągnięte?

4. oddziaływania i wpływu – jaki jest związek pomiędzy celami projektu a celami ogólnymi – instytucji, szero-kiej grupy odbiorców, systemu, czyli w jakim stopniu korzyści beneficjenta miały wpływ na większą grupę ludzi/instytucji?

5. trwałości efektów – czy jest zapew-nione utrzymanie wpływu w dłuższym okresie np.: transfer wiedzy, zastoso-wanie lub przeniesienie doświadczeń do praktyki? jakie jest wykorzystanie rezultatów po zakończeniu projektu?

eduinspiracje.pl

Laureaci konkursu z przedstawicielami MEN, MNiSW, KE i FRSE.

Przewodniczący kapituły konkursu, podsekretarz stanu w MEN Mirosław

Sielatycki i dyrektor generalny FRSE Mirosław

Marczewski wręczają nagrodę laureatce Beacie

Stępień

9392

WYDARZENIA

się przez całe życie” – w tym m.in. o pro-gramie leonardo da Vinci – do strate-gicznych grup docelowych programu, tj. przedstawicieli środowiska edukacyjnego (dyrektorów i nauczycieli szkół zawodo-wych) oraz świata pracy (zakładów rze-mieślniczych i cechów oraz innych grup pracodawców). w sumie w całej Polsce odbyło się 38 spotkań, warsztatów i kon-ferencji zorganizowanych przez partne-rów strategicznych. w trakcie spotkań nauczyciele i dyrektorzy szkół zawodo-wych, a także przedstawiciele cechów rzemieślniczych oraz lokalnych przedsię-biorców mogli zdobyć informacje na te-mat oferty programu leonardo da Vinci, zapoznać się z przykładami ciekawych projektów oraz ze szczegółowymi infor-macjami na temat wnioskowania o środki programu. Dzięki tym działaniom dotarli-śmy z bezpośrednią informacją o progra-mie do ponad 3300 osób w całej Polsce. Szczególny nacisk został położony na promocję programu w regionach najsła-biej reprezentowanych w programie (woj. warmińsko-mazurskie, opolskie, lubu-skie, podlaskie). Partnerzy strategiczni z tych regionów byli szczególnie zachęca-ni do organizowania spotkań informacyj-nych i promocyjnych.

i izby rzemieślnicze, pełniące rolę punk-tów kontaktowych bądź koordynatorów wojewódzkich llP.

Szkolenie dla trenerów programu „Uczenie się przez całe życie”

zespół programu ldV zorganizował spo-tkanie dla trenerów współpracujących do-tychczas z programem comenius, mające na celu przybliżenie programu leonardo da Vinci osobom mogącym prowadzić w terenie prezentacje oraz warsztaty na temat wypełniania wniosków o dofinan-sowanie w tym programie. Spotkanie odbyło się 27 maja 2011 r., wzięło w nim udział 13 osób. Przeszkoleni w jego trak-cie trenerzy współpracowali już w kilku przypadkach z regionalnymi partnerami strategicznymi przy prowadzeniu konfe-rencji i szkoleń na temat programu.

współpraca z regionalnymi partnerami strategicznymi w zakresie promocji in-formacji i szkoleń została uznana przez komisję europejską za przykład dobrej praktyki.

Szkolenie dla przedstawicieli regionalnych partnerów strategicznych

coroczne spotkanie dla przedstawicieli regionalnych partnerów strategicznych zostało zorganizowane wspólnie z pro-gramem comenius i europass w listo-padzie 2011 r. jego celem było podsu-mowanie dotychczasowej współpracy, przedstawienie nowości w programie „uczenie się przez całe życie” w kontek-ście konkursu 2012 oraz w inicjatywie europass, a także dyskusja na temat wza-jemnych oczekiwań i propozycji działań partnerów i FrSe.uczestnikom zaproponowano również szkolenie na temat polityki równościowej w edukacji i w projektach pt. Polityka rów-ności szans: szansa na równość – czyli dla-czego warto promować edukację wolną od dyskryminacji. w szkoleniu wzięły udział osoby reprezentujące kuratoria oświaty

LEONARDO DA VINCI

Ogólnopolska konferencja informacyjno-promocyjna

91 osób zainteresowanych wnioskowa-niem o dofinansowanie projektów part-nerskich, transferu innowacji oraz mo-bilności uczestniczyło w konferencji programu leonardo da Vinci, zorgani-zowanej 10 listopada 2011 r. w warsza-wie. Podczas pierwszej części spotkania szczegółowo omówiono zasady wniosko-wania w konkursie 2012 r. dla wszystkich typów projektów oraz przykłady cieka-wych inicjatyw już zrealizowanych. za-prezentowano też priorytety programu na 2012 r. oraz kryteria oceniania wnio-sków. jedna z sesji dotyczyła systemu ecVet, którego rozwój w Polsce jest jed-nym z priorytetów programu leonardo da Vinci.Druga część obrad przebiegała w gru-pach poświęconych poszczególnym ty-pom projektów. omawiano w nich spe-cyfikę przygotowania danego rodzaju projektów oraz zasady wnioskowania i kryteria selekcji.w 2011 r. pracownicy zespołu leonardo da Vinci organizowali, prowadzili bądź bra-li udział również w wielu innych spotka-niach, konferencjach i warsztatach w ca-łej Polsce, promując program, informując o możliwościach, które oferuje i przygo-towując potencjalnych beneficjentów do udziału w konkursie projektów. od grud-nia 2011 r. do lutego 2012 r. prowadzono też bezpośrednie konsultacje z poten-cjalnymi wnioskodawcami w ramach Dni otwartych, przygotowujące wnioskodaw-ców do wzięcia udziału w konkursie 2012. każdy mógł wówczas umówić się na spo-tkanie w siedzibie FrSe i przedyskutować szczegóły swojego projektu oraz uzyskać cenne wskazówki, jak go zaprezentować, by uzyskał jak najwyższe noty.

organizacja corocznych spotkań standa-ryzujących dla ekspertów oceniających wnioski została doceniona przez komisję europejską i uznana za dobrą praktykę w zarządzaniu.

Współpraca z regionalnymi partnerami strategicznymi

zespół programu leonardo da Vinci kon-tynuował w 2011 r. trwającą już od daw-na współpracę z partnerami w regionach, wprowadzając jednocześnie w życie przyjęte w 2010 r. przez narodową agen-cję Zasady współpracy z regionalnymi partnerami strategicznymi FRSE w zakre-sie wdrażania programu „Uczenie się przez całe życie”. zgodnie z tym dokumentem kontakty z regionalnymi partnerami stra-tegicznymi przebiegają w ścisłej współ-pracy z zespołami innych programów sektorowych (szczególnie comeniusa) oraz z zespołem krajowego centrum europass, co pozwala na optymalizację działań i ich synergię. Do partnerów stra-tegicznych zaliczają się kuratoria oświa-ty, izby rzemieślnicze oraz wojewódzkie urzędy pracy.współpraca pozwala na szersze i bardziej skuteczne dotarcie z informacją o wszyst-kich komponentach programu „uczenie

w y D a r z e N i a

Szkolenia dla ekspertów programu Leonardo da Vinci

Dwa spotkania w marcu, jedno w listo-padzie – tak wyglądał ubiegłoroczny ka-lendarz szkoleń dla ekspertów programu leonardo da Vinci. 9 marca 2011 r. poznali oni aktualności programu ldV oraz zasa-dy oceniania wniosków mobilności i part-nerskich, zaś 16 marca – zasady oceniania wniosków transferu innowacji. Spotkania te wiązały się z przekazaniem do oce-ny merytorycznej wniosków złożonych w konkursie 2011.listopadowe spotkanie w Serocku zwią-zane było natomiast z czwartą już edycją szkolenia standaryzującego dla eksper-tów. celem tych corocznych spotkań jest wypracowanie jednolitego podejścia do oceny jakościowej wniosków. Szkolenie umożliwiło wzajemną dyskusję i wymia-nę doświadczeń pomiędzy ekspertami. Przeprowadzono serię ćwiczeń warszta-towych, w trakcie których rozpatrywano konkretne wnioski oraz wypracowywano wspólne, ustandaryzowane stanowisko dotyczące ich oceny. w spotkaniu uczest-niczyli też przedstawiciele innych progra-mów sektorowych (erasmus, comenius, wizyty Studyjne), którzy rozważają or-ganizację podobnych spotkań dla eksper-tów w swoich programach.

frse.org.pl

doświadczenia z kilkutygodniowego wo-lontariatu zagranicznego: we Francji, turcji, Holandii oraz na litwie. wolon-tariuszki podkreślały, że to właśnie ich doświadczenie, wiedza i umiejętności wynikające z dojrzałego wieku pozwala-ły im na owocną pracę za granicą. Pewne zadania były możliwe do wykonania tylko dzięki nagromadzonemu doświadczeniu życiowemu. wolontariat jest zatem nie tylko sposobem na uczenie się i aktyw-ność osób starszych, ale też szansą dla społeczeństwa na wykorzystanie poten-cjału seniorów.

Forum III Wieku

w 2011 r. intensywnie rozwijano rozpo-czętą rok wcześniej współpracę ze śro-dowiskiem seniorów reprezentowanym przez ogólnopolską Federację Stowarzy-szeń uniwersytetów trzeciego wieku. we wrześniu przedstawiciele programu grundtvig brali udział w Forum iii wieku, które towarzyszyło obradom XXi Forum ekonomicznego w krynicy.Forum iii wieku, specjalistyczna konfe-rencja odbywająca się częściowo w kry-nicy, a częściowo w nowym Sączu, jest inicjatywą środowiska uniwersytetów trzeciego wieku. celem imprezy jest zwrócenie uwagi na wyzwania, przed ja-kimi stoi świat, a w szczególności europa, w kontekście starzejącego się społeczeń-stwa oraz mobilizowanie ośrodków rzą-dowych, samorządowych, niezależnych grup badawczo-naukowych, organizacji pozarządowych, a także środowisk go-spodarczych do wypracowywania roz-wiązań systemowych odnoszących się do tego zagadnienia.organizatorami Forum iii wieku były ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń uniwersytetów trzeciego wieku oraz Sądecki uniwersytet trzeciego wieku. uczestnikami byli liderzy utw w Polsce oraz zaproszeni goście i paneliści z kra-ju i zagranicy – politycy, samorządowcy, działacze, dziennikarze, m.in. Pełnomoc-nik rządu ds. równego traktowania oraz doradca Pełnomocnika Premiera ds. Prze-ciwdziałania wykluczeniu Społecznemu.Program grundtvig wspierał organizato-rów w przygotowaniach do Forum oraz współuczestniczył w jego prowadzeniu – w szczególności warsztatów Nawiązy-wanie współpracy z UTW w Europie oraz Wypracowanie skutecznej metody aktywi-zacji osób starszych poprzez wolontariat.

tematyce (30 tematów) w 29 krajach. w czasie spotkania zaprezentowano wy-niki ewaluacji programu. okazało się, że 73 proc. uczestników jest bardzo zado-wolonych z udziału w wizycie. ankieto-wani wśród korzyści wskazywali możli-wość wymiany poglądów, dzielenia się doświadczeniami, spotkania kolegów po fachu, przedstawicieli ministerstw, in-teresariuszy. z badań wynika, że udział w wizycie często skutkuje samodzielną organizacją takiego spotkania.kolejną częścią seminarium była pra-ca w grupach. Polegała ona na dyskusji z liderami – wybranymi organizatorami wizyt studyjnych (niektórzy z nich zor-ganizowali już ponad 20 wizyt). lide-rzy dzielili się wiedzą i doświadczeniem w organizacji tego typu przedsięwzięcia, odpowiadali na pytania, udzielali porad, opowiadali o nieprzewidzianych sytu-acjach i sposobach radzenia sobie z pro-blemami. tematyka pracy w grupach była różnorodna, m.in. program wizyty, strate-gia organizacyjna („zawsze miej plan B”), motywowanie uczestników do dyskusji, współpraca z interesariuszami przy orga-nizacji wizyty i podczas niej, za i przeciw organizacji programu kulturalnego.

ERASMUS

Erasmusie, na Wschód!

Polska prezydencja w unii europejskiej położyła szczególny nacisk na współ-pracę w ramach utworzonego w 2010 r. Partnerstwa wschodniego – także w za-kresie współpracy edukacyjnej. zespół programów erasmus, erasmus mundus, tempus, eksperci Bolońscy podjął współ-pracę z ministerstwem nauki i Szkolnic-twa wyższego przy organizacji wydarze-nia wpisującego się w priorytety polskiej prezydencji, a mianowicie konferencji Go East, Erasmus!, która odbyła się w Białym-stoku w dn. 27-28 września 2011 r.Spotkanie zgromadziło ponad 70 uczest-ników, wśród których znaleźli się mini-strowie odpowiedzialni za szkolnictwo wyższe w krajach Partnerstwa wschod-niego lub ich wysłannicy, przedstawiciele władz edukacyjnych niektórych państw członkowskich ue, reprezentanci polskie-go środowiska akademickiego oraz władz lokalnych Białegostoku i Podlasia. najważniejszymi uczestnikami konfe-rencji byli jednak studenci i doktoranci z organizacji studenckich państw Part-nerstwa wschodniego oraz ue, w tym

95

WYDARZENIA

WIZYTY STUDYJNE

Szkolenie dla organizatorów Wizyt Studyjnych w Salonikach

w dn. 21-23 września 2011 r. w Salonikach w grecji odbyło się szkolenie dla przed-stawicieli instytucji, które organizują wi-zyty studyjne w ramach programu „ucze-nie się przez całe życie”. organizatorzy zaprosili 65 osób z 30 krajów unii euro-pejskiej, m.in. niemiec, Francji, austrii, Danii i Holandii. w spotkaniu uczestni-czyli także przedstawiciele chorwacji i turcji, a więc państw starających się o członkostwo w ue. Polskę reprezento-wały trzy osoby: z nauczycielskiego cen-trum kolegium języków obcych w Sta-rym tomyślu, uniwersytetu kazimierza wielkiego w Bydgoszczy oraz z krajowe-go ośrodka wspierania edukacji zawo-dowej i ustawicznej w warszawie.celem szkolenia było przedstawienie i omówienie nowych trendów w kształce-niu zawodowym w europie, a także dzie-lenie się wiedzą i doświadczeniem zwią-zanym z organizacją wizyt studyjnych. kwestia, jak zorganizować dobrą wizy-tę studyjną była tematem przewodnim seminarium.Pierwszego dnia przedstawione zosta-ły priorytety kształcenia zawodowego na najbliższe dziesięciolecie. Pokrótce omówiono treść dokumentu A strategic framework for European cooperation in edu-cation and training (ET 2020), mówiące-go o niezbędnych dla wszystkich krajów członkowskich priorytetach kształcenia zawodowego. Dyskutowano o zwięk-szeniu atrakcyjności kształcenia zawo-dowego poprzez doinwestowanie i ści-ślejszą współpracę komisji europejskiej z przedstawicielami edukacji. rozmawia-no również o zaleceniach dotyczących kształcenia zawodowego, m.in. o ramach kwalifikacji, wytycznych dotyczących po-wiązania efektów kształcenia z wymaga-niami rynku pracy, zachowaniu spójności pomiędzy kształceniem zawodowym, rynkiem pracy, polityką społeczną i go-spodarczą, stosowaniu europejskich prze-pisów i dyrektyw w konsekwentny i spój-ny sposób oraz o uznawaniu umiejętności na podstawie europass. Podczas warsz-tatów przedstawiono również proces or-ganizacji wizyty studyjnej i zachęcano do korzystania ze specjalnie w tym celu opracowanego podręcznika. w progra-mie wizyty Studyjne w latach 2011-2012 odbędzie się 221 wizyt o różnorodnej

GRUNDTVIG

Europejska konferencja dotycząca wolontariatu dorosłych

w ramach obchodów europejskiego roku wolontariatu zespół obsługujący program grundtvig zorganizował mię-dzynarodową konferencję tematyczną dotyczącą wolontariatu pt. Grundtvig Eu-ropean Conference on Adult Volunteering. odbyła się ona w warszawie w dn. 23-26 listopada 2011 r. i zgromadziła ponad 120 osób z 32 krajów – przedstawicieli komisji europejskiej, narodowych agen-cji i beneficjentów-ekspertów programu grundtvig.w ramach konferencji odbyły się sesje plenarne, na których eksperci przedsta-wili najważniejsze zagadnienia dotyczące wolontariatu seniorów i związanych z nim kwestii edukacyjnych. zrealizowano też cykl trzech warsztatów tematycznych: 1. uczenie się na etapie przygotowania do wolontariatu; 2. uczenie się podczas wolontariatu; 3. rola programu grundtvig oraz innych funduszy europejskich we

Grundtvig podczas Dnia Wolontariatu Seniorów

Program grundtvig wspierał przygotowa-nia i uczestniczył w spotkaniu poświęco-nym wolontariatowi osób dorosłych w Pa-wilonie europejskiego roku wolontariatu na Placu Defilad w warszawie 8 września 2011 r. za koordynację tego wydarzenia odpowiadały: centrum inicjatyw Senio-ralnych z Poznania oraz ogólnopolska Fe-deracja uniwersytetów trzeciego wieku z siedzibą w nowym Sączu. Pawilon był elementem eyV tour 2011, stanowiącego jedno z kluczowych wydarzeń w ramach obchodów europejskiego roku wolonta-riatu na poziomie unii europejskiej. eyV tour 2011 gościł każdy kraj członkowski ue. Podczas Dnia pracownicy programu grundtvig przedstawili ofertę progra-mu oraz poprowadzili panel dotyczący aspektów edukacyjnych wolontariatu seniorów. natomiast beneficjentki pro-gramu grundtvig – wolontariuszki ze Stowarzyszenia nowa rodzina z wro-cławia i z Federacji organizacji Socjal-nych województwa warmińsko-mazur-skiego z olsztyna przedstawiły swoje

94

WYDARZENIA

wspieraniu wolontariatu dorosłych. Pod-czas warsztatów zaprezentowano m.in. przykłady dobrej praktyki w omawianym obszarze – projekty programu grundtvig zrealizowane w całej europie. warsztaty pozwoliły przedstawicielom narodowych agencji, komisji europejskiej i beneficjen-tom-ekspertom wymienić się pomysłami i doświadczeniami oraz wzajemnie zmo-tywować do dalszej pracy na rzecz lep-szego wykorzystania skromnych środków programu grundtvig na cele związane z wolontariatem dorosłych.Bardzo ważną częścią programu konfe-rencji była sesja konsultacyjna dla be-neficjentów programu grundtvig, pod-czas której mogli oni znaleźć partnerów i wspólnie opracować nowe projekty do-tyczące różnych tematów związanych z wolontariatem dorosłych. w czasie tej półtoragodzinnej sesji powstały założe-nia dziewięciu projektów, dotyczących m.in. uznawania kompetencji nabytych podczas wolontariatu, zaangażowania społecznego osób starszych i współpracy międzypokoleniowej.

quiz wiedzy o europie, który wyzwo-lił wśród studentów ducha rywalizacji. Spotkanie okazało się też doskonałą okazją do zaprezentowania tańców na-rodowych studentów.Drugi dzień zlotu został podzielony na część teoretyczną, czyli wykład o wie-lokulturowej historii lublina, oraz część praktyczną, czyli „Szeptany lublin” – wycieczkę po mieście z wykorzysta-niem multimediów (odtwarzaczy mp3), w trakcie której trzeba było postawić na wytrwałość.kolejnym punktem programu była gra miejska, podczas której studenci musie-li wykazać się pomysłowością, sprytem i poczuciem humoru. należało m.in. policzyć wszystkie restauracje w po-bliskim centrum handlowym, odszukać pomnik unii lubelskiej, dowiedzieć się, co symbolizuje dziwna metalowa kon-strukcja znajdująca się przed ratuszem i zrobić zdjęcia dwóch siekier na Starym mieście. w międzyczasie zaś należało wymieniać z przechodniami otrzyma-ne wcześniej jajka na różne intrygujące przedmioty. gra miejska zdecydowanie okazała się strzałem w dziesiątkę – za-graniczni studenci erasmusa na pewno do dziś z uśmiechem wspominają swoje wyczyny.

Seminarium Zdrowie i bezpieczeństwo wymiany studentów w programie Erasmus

Spotkanie zorganizowały w dn. 18-20 maja 2011 r. Fundacja rozwoju Systemu edukacji, uniwersytet mikołaja koperni-ka i international relations offices Forum – stowarzyszenie zrzeszające uczelniane biura współpracy z zagranicą. uczestnicy dyskutowali nad zapewnieniem bezpie-czeństwa i odpowiedniej opieki medycz-nej studentom wyjeżdżającym za granicę oraz przyjeżdżającym na nasze uczelnie. Stały rozwój mobilności skłania uczelnie do poszukiwania i wprowadzania nowych rozwiązań organizacyjnych, również w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Podczas sesji wprowadzającej omówio-no m.in. współpracę uczelni z urzędami oraz różnego typu służbami krajowymi i miejskimi, np. z urzędem ds. cudzo-ziemców, ze Strażą graniczną, z cen-trami zarządzania kryzysowego i strażą miejską. jedna z kolejnych sesji poświę-cona była „kompleksowemu myśleniu kryzysowemu” (Complex Crisis Thinking).

akademickich w zagranicznych szkołach wyższych, których celem jest prowadze-nie zajęć dydaktycznych dla studentów, jak i o wyjazdy pracowników różnych działów uczelni na szkolenia.w spotkaniu wzięli udział przedstawi-ciele 13 krajów oraz komisji europej-skiej. ogólne trendy zaprezentowane przez przedstawicielkę ke wskazują, że wiele europejskich uczelni teoretycznie uczestniczących w programie korzy-sta z erasmusowej mobilności w zbyt małym stopniu; problem ten dotyczy przede wszystkim wyjazdów pracow-ników. Dyskusje uczestników koncen-trowały się więc wokół pytania: jakie są bariery utrudniające mobilność pra-cowników i jak skuteczniej zachęcać uczelnie i ich pracowników do korzysta-nia z różnych form mobilności w era-smusie? Poruszono problem niedoce-nianej roli wyjazdów dydaktycznych jako ważnego elementu doskonalenia zawodowego nauczycieli akademickich. Przedyskutowano kwestię, jak bardziej wymiernie oceniać wpływ wyjazdów z perspektywy indywidualnej i insty-tucjonalnej oraz problemy związane z gromadzeniem i wykorzystaniem da-nych związanych z mobilnością.Po zakończeniu sesji i paneli dyskusyj-nych zagraniczni goście mieli okazję zwiedzić warszawę i delektować się spe-cjałami polskiej kuchni.

97

WYDARZENIA

zaprezentowano na niej przykład dobrej praktyki w tej dziedzinie – systemowe rozwiązania stosowane na uniwersyte-cie w leiden, gdzie zarówno w przypad-ku studentów wyjeżdżających, jak i przy-jeżdżających uczelnia wdrożyła „system bezpieczeństwa”, obejmujący m.in. stałe telefony alarmowe, pod które studenci mogą dzwonić o każdej porze w przy-padku jakiegokolwiek poważniejszego problemu.Podczas kolejnych sesji poruszono m.in. problem dojrzałości młodych osób wyjeż-dżających na stypendia (Jak zapobiegać przypadkom nieprzygotowania do dłuższej rozłąki z domem rodzinnym?). uczestni-cy mieli także okazję obejrzenia filmów związanych z bezpieczeństwem studen-tów np. podczas zajęć w laboratoriach.

Spotkanie narodowych agencji Erasmusa w Warszawie

w dn. 21-22 czerwca 2011 r. polska na-rodowa agencja Programu „uczenie się przez całe życie” – erasmus była gospo-darzem nieformalnego spotkania przed-stawicieli narodowych agencji z krajów uczestniczących w programie, którego tematem przewodnim była mobilność pracowników uczelni. zespół progra-mu erasmus wybrał ten temat nie bez przyczyny: w ostatnich latach nasz kraj zajmuje pierwsze miejsce w ogólnych rankingach erasmusa pod względem liczby wyjazdów pracowników uczel-ni. chodzi zarówno o wizyty nauczycieli

z Polski. apelowali oni o rozszerzenie na kraje Partnerstwa mobilności studentów i pracowników w takiej formie, jaka jest obecnie realizowana w programie unii europejskiej erasmus. możliwość odbycia części studiów w innym kraju, wspólna praca i spędzanie wolnego czasu z przed-stawicielami wielu różnych nacji to nie-samowita szkoła tolerancji, otwartości, poznawania innych kultur, światopoglą-dów, poprawy kompetencji językowych, społecznych i obywatelskich. minister Barbara kudrycka mówiła pod-czas konferencji o zaletach pokolenia Erasmusa. twierdziła, że jako kraj, który jeszcze przed akcesją do unii mógł czer-pać z dobrodziejstw uczestnictwa w era-smusie, mamy wyjątkowe zobowiąza-nie w stosunku do państw Partnerstwa wschodniego, aby i one mogły być lepiej przygotowane na moment członkostwa w unii. Podczas konferencji nie zabrakło okazji do zaprezentowania wyjątkowości Białe-gostoku i Podlasia. obrady miały miejsce w Pałacu Branickich, nazywanym kiedyś wersalem Północy. Dla specjalnych gości konferencji – delegacji rządowych – zor-ganizowano wycieczkę do Supraśla, która była okazją do zwiedzenia muzeum ikon, Prawosławnego klasztoru męskiego oraz wysłuchania koncertu męskiego chóru

nauczyciele akademiccy, przedstawiciele władz uczelni i ich jednostek organizacyj-nych, a także pracownicy szkół wyższych i innych instytucji oraz organizacji, zain-teresowani tematyką uznawania efektów dotychczasowego uczenia się i walidacji osiągnięć w zakresie edukacji pozafor-malnej i nieformalnej.

Zlot Zagranicznych Studentów Erasmusa

w dn. 3-5 czerwca 2011 r. Fundacja roz-woju Systemu edukacji wraz z Politech-niką lubelską zorganizowały VIII Zlot Zagranicznych Studentów Erasmusa. w spotkaniu wzięło udział 150 osób z różnych krajów, m.in. z turcji, Hiszpanii, włoch, węgier, Francji i niemiec. moty-wem przewodnim zjazdu była wielokultu-rowość i dziedzictwo lublina.zloty studentów erasmusa organizowa-ne są co roku w innym ośrodku akade-mickim. Daje to szansę zagranicznym studentom na poznanie różnych regio-nów Polski, ich historii i tradycji. w pierw-szym dniu zlotu zaprezentowano jednak nie tylko miasto lublin, ale i miejscową Politechnikę. jej studenci przygotowa-li prezentację o tym, jak wygląda nauka w ich uczelni. zorganizowano również

96

WYDARZENIA

kameralnego w Pałacu archimandrytów. wnioski z białostockiej debaty zostały przedstawione na szczycie Partnerstwa wschodniego, który miał miejsce w war-szawie tuż po zakończeniu białostockiej konferencji.

Konferencja w sprawie efektów kształcenia

Uznawanie efektów dotychczasowego ucze-nia się i walidacja osiągnięć w zakresie edukacji pozaformalnej i nieformalnej. Wy-zwania dla szkolnictwa wyższego w Polsce – taki był tytuł konferencji zorganizowa-nej przez uniwersytet gdański oraz Fun-dację rozwoju Systemu edukacji (zespół programów erasmus, erasmus mundus, tempus, eksperci Bolońscy), która odbyła się 9 grudnia 2011 r. w gdańsku. celem spotkania było przedyskutowanie rozwią-zań w zakresie uznawania efektów do-tychczasowego uczenia się – w tym poza instytucjami szkolnictwa wyższego – sto-sowanych przez różne kraje, m.in. esto-nię, Francję i wielką Brytanię, oraz próba określenia rozwiązań odpowiednich dla polskiego szkolnictwa wyższego.w konferencji wzięło udział blisko 120 uczestników, wśród których znaleźli się

Minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka w towarzystwie gości konferencji.

kraju. informacje wyszukiwać można te-matycznie lub według krajów, co umoż-liwia przyjrzenie się zarówno rozwią-zaniom występującym w jednym kraju, jak i dokonywanie międzynarodowych porównań.w inauguracji eurypedii uczestniczyli przedstawiciele i pracownicy komisji eu-ropejskiej, europejskiego Biura eurydice, biur krajowych sieci, pracownicy agen-cji wykonawczej ds. edukacji, kultury i Sektora audiowizualnego oraz inni go-ście reprezentujący instytucje edukacyj-ne współpracujące z komisją europejską. Podczas spotkania trzech przedstawicieli krajowych biur eurydice wygłosiło pre-zentacje tematyczne ilustrujące typ infor-macji, jaki można odnaleźć w eurypedii. anna Smoczyńska, koordynatorka eury-dice w Polsce, przedstawiła najnowsze reformy w polskim systemie edukacji od-noszące się do strategii edukacja i Szkole-nia 2020 (et 2020).

Prezentacja raportów sieci Eurydice

Słabe wyniki z matematyki oraz przed-miotów ścisłych i przyrodniczych są wyzwaniem dla europy – to wniosek z dwóch raportów eurydice, które przed-stawiono po raz pierwszy podczas konfe-rencji Skuteczność polityk na rzecz poprawy kompetencji młodzieży w Europie, zorga-nizowanej w dn. 16-18 listopada 2011 r. w warszawie. konferencja przygotowana przez mini-sterstwo edukacji narodowej, komisję europejską oraz instytut Badań eduka-cyjnych odbywała się w ramach polskiej prezydencji w radzie unii europejskiej. wśród 200 jej uczestników byli eksper-ci z instytutów badawczych i organizacji międzynarodowych oraz przedstawiciele ministerstw edukacji państw członkow-skich ue. opracowania stworzone przez europej-ską Sieć informacji o edukacji eurydice prezentują stan edukacji matematycznej i przyrodniczej w 31 krajach Starego kon-tynentu. Powstały w odpowiedzi na pro-blem niepowodzeń uczniów w zakresie matematyki i przedmiotów ścisłych oraz przyrodniczych w europie, które zostały potwierdzone wynikami międzynarodo-wych testów PiSa oraz timSS. raporty eurydice mogą stanowić punkt wyjścia do europejskiej i krajowej debaty na temat podnoszenia standardów edukacyjnych.Poza prezentacją wyników raportów eu-rydice ważnym elementem konferencji

eTWINNING

Trzy międzynarodowe seminaria kontaktowe eTwinning

Polskie Biuro kontaktowe etwinning zor-ganizowało w 2011 r. trzy międzynarodo-we seminaria kontaktowe dla nauczycieli: w krakowie – dla nauczycieli początku-jących w etwinningu i chcących współ-pracować w języku polskim, w ostró-dzie – dla historyków i nauczycieli wiedzy o społeczeństwie oraz w warszawie – dla ambasadorów regionalnych etwinning, pracowników ośrodków kształcenia na-uczycieli i dla dyrektorów szkół. w seminariach udział wzięło łącznie blisko 160 uczestników z czech, Francji, Hiszpanii, litwy, łotwy, niemiec, włoch i Polski. celem spotkań było zapoznanie nauczycieli z zasadami udziału w pro-gramie etwinning. w programie znalazły się: warsztaty komputerowe dotyczące narzędzi ict wykorzystywanych w pro-jektach edukacyjnych, szkolenie z zakre-su metod współpracy europejskiej szkół oraz prezentacje dobrych praktyk etwin-ning. uczestnicy dyskutowali o tym, jak nawiązywać kontakty z nauczycielami z innych krajów europejskich, dowiedzie-li się więcej na temat pracy zespołowej i pracy metodą projektu, a następnie – podczas pracy w grupach – ustalali tema-ty i plan pracy w ramach swoich nowych projektów etwinning. w efekcie seminariów powstało 30 no-wych międzynarodowych projektów edu-kacyjnych etwinning. uczestnicy wyso-ko ocenili seminaria: zarówno poziom

99

WYDARZENIA

była dyskusja na temat wniosków, któ-re płyną z innych międzynarodowych badań nad kompetencjami młodzieży. analizowano przede wszystkim badania: PiSa (Program międzynarodowej oceny umiejętności uczniów), które jest ko-ordynowane przez oecD, timSS (mię-dzynarodowe studia na temat nauczania matematyki i przedmiotów ścisłych) oraz PirlS (międzynarodowe studia na temat postępów w czytaniu). głównym wątkiem dyskusji były rozwa-żania na temat sposobów na poprawę wyników w nauce i umiejętności mło-dzieży. wielu prelegentów podkreślało, że jest to ważne, bo przekłada się na kon-kurencyjność i wzrost gospodarczy da-nego kraju. tak twierdzili między innymi obecni na konferencji prof. eric Hanushek (ekonomista ze Stanford university) oraz alberto rodriguez z Banku Światowego.Poza sesjami plenarnymi odbywały się też dyskusje i prezentacje w czterech grupach panelowych, które analizowały konkretne kwestie, takie jak m.in. zwięk-szanie odsetka młodzieży o najlepszych wynikach, udrażnianie ścieżek edukacyj-nych i przejścia ze szkoły na rynek pracy, skuteczne wykorzystanie nowych tech-nologii oraz ocenianie i kształcenie no-wych umiejętności w dobie gospodarki opartej na wiedzy. wiedza zdobywana przez uczniów musi być przez nich wyko-rzystywana w życiu codziennym i w tym kierunku podąża europejska edukacja – to wniosek ogólny, który padł podczas dyskusji oraz analizy poszczególnych raportów.


Seminaria informacyjne dla nauczycieli języków obcych

Polska narodowa agencja Programu „uczenie się przez całe życie” nie tylko zapewnia obsługę administracyjną kon-kursu ell, ale również aktywnie wspiera rozwój kształcenia językowego. właśnie z tego względu w marcu 2011 r. w ośrod-ku rozwoju edukacji (ore) odbyło się seminarium dla germanistów, w którym wzięło udział 120 nauczycieli j. niemiec-kiego. uczestnicy, oprócz otrzymania in-formacji o ofercie kształcenia i doskona-lenia językowego w ramach programów sektorowych llP, wzięli udział w warsz-tatach prowadzonych przez laureatów ell z 2010 r. prezentujących przykłady nagrodzonych projektów.Podobne seminaria dla nauczycieli ję-zyków ze wszystkich typów szkół i in-stytucji edukacyjnych organizowane są rokrocznie, wspólnie z programami co-menius, leonardo da Vinci i europass. Przy organizacji takich spotkań dział ell współpracuje z partnerami zewnętrzny-mi: Przedstawicielstwem ke w Polsce,

EURYDICE

Uroczysta inauguracja Eurypedii

5 grudnia 2011 r. w siedzibie komisji eu-ropejskiej (madou tower) odbyła się uroczysta inauguracja eurypedii – euro-pejskiej encyklopedii Systemów edukacji. to nowe, internetowe i stale aktualizowa-ne źródło informacji na temat systemów edukacji w europie oraz najnowszych reform w tej dziedzinie. zawiera ponad 5000 artykułów i obejmuje systemy edu-kacji (w tym szkolnictwa wyższego) w 33 krajach biorących udział w programie „uczenie się przez całe życie” (państwa członkowskie ue oraz chorwacja, islan-dia, liechtenstein, norwegia, Szwajcaria i turcja).eurypedia wykorzystuje technologię wiki, dzięki której artykuły sporządza-ne i publikowane są bezpośrednio przez krajowe Biura eurydice we współpracy z ministerstwami edukacji i krajowymi ekspertami w obszarze edukacji i szkoleń. encyklopedia dostępna jest w języku an-gielskim oraz w większości przypadków również w języku narodowym danego

98

WYDARZENIA

men, ore, warszawskim centrum in-nowacji edukacyjno-Społecznych, Biu-rem edukacji urzędu miasta Stołecz-nego warszawy, instytutem goethego, British council, longman Pearson, Hu-ber Polska.

„Języki Obce w Szkole”

jesienią 2011 r. zespół ell rozpoczął przy-gotowania do przejęcia od ore czasopi-sma „języki obce w Szkole”. uwieńczono je podpisaniem umowy 19 grudnia 2011 r. w roku 2012 jowS będą bardzo ważnym instrumentem upowszechniania rezulta-tów projektów językowych realizowanych w ramach programu llP. jednym z celów pisma będzie również promowanie metod stosowanych we współczesnej dydaktyce języków ob-cych w ujęciu teoretyczno-praktycznym. jowS będą wydawane w formie elek-tronicznej. z okazji europejskiego Dnia języków przygotowywany będzie numer drukowany.

COMENIUS

Europejski Tydzień Comeniusa

Przypadający na pierwszy tydzień maja, ogłaszany w całej europie tydzień co-meniusa to czas, w którym zespół szcze-gólnie chwali się osiągnięciami progra-mu. 6 maja 2011 r. w siedzibie urzędu marszałkowskiego w łodzi odbyła się konferencja Międzynarodowa współpraca w obszarze edukacji, zorganizowana przez narodową agencję Programu comenius – Fundację rozwoju Systemu edukacji we współpracy z Departamentem kul-tury i edukacji urzędu marszałkowskie-go w łodzi z inicjatywy komisji nauki, kultury i Sportu Sejmiku województwa łódzkiego. Podczas tego wydarzenia mieli okazję spotkać się i porozmawiać o wyzwaniach edukacyjnych w swoim regionie przedstawiciele jednostek sa-morządu terytorialnego, akademicy oraz dyrektorzy przedszkoli i szkół wojewódz-twa łódzkiego. Podczas konferencji zostały przedsta-wione rezultaty realizowanych w regionie łódzkim projektów partnerskich w ak-cjach Partnerskie Projekty regio i Part-nerskie Projekty Szkół, a o swoich osią-gnięciach i metodach pracy opowiedziały

i przedszkoli – także tych, które dopiero przymierzają się do realizacji projektów międzynarodowych.

Szkolenia w ramach akcji Wyjazdy Indywidualne Uczniów

Po raz pierwszy w historii programu co-menius w 2011 roku w organizowanych przez jego zespół szkoleniach wzięli udział najmłodsi beneficjenci – uczniowie w wieku 14-18 lat przygotowujący się do wyjazdów w ramach nowej akcji, wyjaz-dów indywidualnych uczniów.Podczas dwudniowego szkolenia dla mło-dzieży i nauczycieli, które zostało zorgani-zowane w dn. 13-14 czerwca, młodzi ludzie mówili o próbie, jakiej chcą się poddać: o wchodzeniu w dorosłość, nauce samo-dzielnego rozwiązywania problemów, na-wiązywania kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi w innym języku, w innej kultu-rze. mówili o tym, że w szkole często czują się osamotnieni jako osoby, które zdecy-dowały się opuścić klasę i szkołę na okres trzech miesięcy. rówieśnicy nie zawsze rozumieją ich motywację, a i nie wszyscy nauczyciele są przychylnie nastawieni do nieobecności na lekcjach.w szkoleniu wzięło udział 19 uczniów i 6 nauczycieli z 6 szkół uczestniczących

101

WYDARZENIA

nauczycielki korzystające z oferty mobil-ności Szkolnej kadry edukacyjnej i asy-stentury comeniusa. Polskie szkoły aktywnie włączyły się w działania związane z tygodniem co-meniusa – nie tylko uczestnicząc w spo-tkaniach i innych działaniach organizowa-nych przez narodową agencję Programu comenius oraz narodowe Biuro kontak-towe Programu etwinning, ale także po-dejmując własne akcje promocyjne, opo-wiadając w społecznościach lokalnych o realizowanych projektach międzynaro-dowych, zachęcając uczniów i nauczycie-li do nauki języków obcych i poznawania europy. w tygodniu comeniusa odbyły się kon-kursy dla uczniów oraz wystawy ich prac, spotkania z partnerami, zostały rozesłane biuletyny dla nauczycieli, organizowano festyny, dni językowe. na europejskiej stronie podsumowującej wydarzenia w ramach comenius week polscy na-uczyciele zamieścili ponad 100 pomy-słów na wypromowanie programów co-menius i etwinning oraz realizowanych dzięki nim projektów. Promowane co? także za pośrednictwem polskiej strony internetowej programu www.comenius.org.pl i na profilu FrSe na Facebooku http://www.facebook.com/FrSe.fb po-służyły jako inspiracja dla innych szkół

merytoryczny zajęć, jak i organizację pobytu.Polskie Biuro etwinning jest jednym z naj-bardziej aktywnych w europie. organizuje co roku dwa lub – jak w latach 2011-2012 – trzy międzynarodowe seminaria kon-taktowe, z których każde skierowane jest do różnych grup docelowych nauczycieli.

Wręczenie nagród laureatom ogólnopolskich konkursów eTwinning 2011

6 czerwca 2011 r. w toruniu odbyła się uroczystość wręczenia nagród laureatom ogólnopolskich konkursów etwinning. w konferencji pod patronatem mini-stra edukacji narodowej, zorganizowanej z okazji rozdania nagród, wzięli udział przedstawiciele men, mSwia, Sejmu rP, władz miasta torunia, kuratoriów oświa-ty, urzędu województwa kujawsko-Po-morskiego, instytutów językowych, am-basad i innych sponsorów nagród.nagrodzono 22 najlepsze projekty edu-kacyjne etwinning w następujących kategoriach: konkurs „Nasz projekt eTwinning – VII edy-cja 2011” wraz z konkursami tematycznymi:– konkurs dla nauczycieli przedmio-

tów matematyczno-przyrodniczych

konferencje zostały zorganizowane przez FrSe – narodowe Biuro kontaktowe etwinning, we współpracy i przy wspar-ciu urzędów marszałkowskich oraz regio-nalnych ośrodków doskonalenia zawodo-wego nauczycieli. uczestnicy spotkań poznali podstawo-we zasady funkcjonowania programów etwinning oraz comenius. Dowiedzieli się też, w jaki sposób ich koledzy i kole-żanki nauczyciele zdobywali doświadcze-nie, rozpoczynając własne projekty eu-ropejskie, dziś nagradzane i wyróżniane w Polsce oraz w konkursach europejskich.następnie, podczas warsztatów kompu-terowych osoby uczestniczące w spotka-niach miały możliwość zarejestrowania swojej szkoły w etwinning, wypróbowa-nia narzędzi ict oraz funkcji oferowanych przez twinSpace – wirtualną przestrzeń służącą realizacji projektów.łącznie w warsztatach i prelekcjach wzięło ponad 500 nauczycieli, z których wielu dołączyło do programu etwinning. w każdej z dotychczas zorganizowanych konferencji (w Białymstoku, olsztynie, warszawie, krakowie i lublinie) wzięli udział przedstawiciele władz samorzą-dowych i oświatowych danego regionu. w roku 2012 Biuro etwinning zorganizuje podobne konferencje i warsztaty w kiel-cach, rzeszowie, łomży i Szczecinie.

100

WYDARZENIA

(matematyka, fizyka, chemia, przyro-da, biologia, geografia);

– konkurs „etwinning w szkolnej bibliotece”;– konkurs językowy etwinning dla na-

uczycieli języka francuskiego, nie-mieckiego, rosyjskiego, hiszpańskiego i włoskiego;

– konkurs „Dyrektorzy szkół w etwinning”;– konkurs na pomysł projektu etwinning

dotyczący życia i pracy naukowej marii Skłodowskiej-curie.

laureaci-nauczyciele i ich uczniowie otrzymali nagrody ufundowane przez FrSe, men, mSwia, image recording Solutions, Stowarzyszenie nowe Hory-zonty i ambasadę Francji. Szczegółowe prezentacje zwycięskich projektów, ich planów działań, autorskich lekcji i osią-gniętych efektów zostały zamieszczone w publikacji biura etwinning Zwycięskie projekty na stronie www.frse.org.pl (za-kładka Publikacje) oraz na portalu www.etwinning.pl.

Cykl regionalnych konferencji eTwinning

w czerwcu 2011 r. narodowe Biuro etwinning rozpoczęło nową kampanię promocyjną programu, połączoną z serią szkoleń komputerowych dla nauczycieli.

103102

WYDARZENIAWYDARZENIA

w akcji wyjazdy indywidualne uczniów comeniusa. we wrześniu młodzież wy-jechała do szkół we włoszech, Hisz-panii, Francji, Szwecji, Słowenii i na ło-twie. Spędzili tam trzy miesiące, ucząc się w szkole, mieszkając u rodziny goszczącej.w rundzie selekcyjnej 2010/11 zostały zorganizowane także dwa szkolenia dla uczniów z zagranicy, którzy przyjechali uczyć się w polskich szkołach, oraz dla ich polskich nauczycieli-mentorów: 3-4 paź-dziernika 2011 r. – dla uczniów przyjeżdża-jących na naukę w pierwszym semestrze i 6-7 lutego 2012 r. dla uczniów przyjeż-dżających w drugim semestrze. w pierw-szym szkoleniu wzięło udział 5 uczniów z Hiszpanii, włoch i Słowenii oraz 3 na-uczycieli. w czasie drugiego spotkania goszczonych było 9 uczniów z Hiszpanii, włoch i łotwy oraz 3 nauczycieli.Szkolenia prowadzone były głównie w grupach homogenicznych – nauczy-ciele i uczniowie, ale organizowano także wspólne podsumowania. uczniowie pra-cowali z trenerami młodzieżowymi mają-cymi duże doświadczenie zdobyte pod-czas szkoleń, między innymi w programie „młodzież w działaniu”. najważniejsza dla młodych uczestników była przestrzeń służąca podzieleniu się doświadczeniami z dotychczasowego pobytu w Polsce. za-jęcia dotyczyły także takich kwestii, jak: uczenie się języka polskiego, przygoto-wanie się do ważnych rozmów i ich pro-wadzenie (np. aby zaproponować zmianę dotychczasowych ustaleń), wykorzysta-nie pobytu w Polsce tak, aby nauczyć się dużo o sobie i otaczającej rzeczywistości. rozmawiano również o rozwiązywaniu problemów i o formalnych wymogach wiążących się z realizowaniem projektu w ramach akcji wiuc.

Spotkania z nauczycielami – uczestnikami wyjazdów indywidualnych

Drzwi otwarte to akcja organizowana przez narodową agencję Programu co-menius w celu udzielenia bezpośrednie-go wsparcia beneficjentom aplikującym o dofinansowanie w ramach mobilności Szkolnej kadry edukacyjnej i asystentu-ry comeniusa. Spotkania odbywają się w warszawie i dotyczą szczegółowych kwestii związanych z przygotowaniem wniosku o dofinansowanie. w roku 2011 odbyło się 6 spotkań dotyczących in-dywidualnych wyjazdów nauczycieli, 2 razy przeprowadzono inicjatywę drzwi

Tabela nr 15. Targi i spotkania edukacyjne, w których brała udział Fundacja, były okazją do szerokiej promocji oferty programów edukacyjnych, szczególnie działań i akcji prowadzonych w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”.

Lp. Nazwa Data Miasto

1. Podkarpackie Spotkania Edukacyjne 13 i 14.01.2011 Sanok, Krosno

2. Targi Edukacyjne EDUKACJA 15-16.02.2011 Lublin

3. XV Międzynarodowy Salon Edukacyjny Perspektywy 2011 3-5.03.2011 Warszawa

4. XIII Ogólnopolskie Targi EDUKACJA 08-10.03.2011 Katowice

5. Akademickie Targi Pracy 15.03.2011 Warszawa

6. IX Targu Edukacyjne ABSOLWENT 2011 – edycja wielkopolska 22.03.2011 Leszno

7. Częstochowskie Targi Edukacyjne 29.03.2011 Częstochowa

8. III Targi Mobilności Studenckiej 8.12.2011 Kraków


kraków

lublin

warszawa

częstochowa

Sanokkrosno

leszno

katowice

Wykres 24. Mapa udziału FRSE w targach i spotkaniach edukacyjnych w roku 2011.


otwarte dla przyszłych asystentów co-meniusa. w akcji tej ogółem wzięło udział ok. 50 osób. w ramach asystentury comeniusa zo-stały zorganizowane 3 spotkania mające na celu przygotowanie beneficjentów do udziału w programie. Spotkanie organiza-cyjno-informacyjne dla wyjeżdżających asystentów comeniusa, przygotowują-cych się do praktyk w europejskich szko-łach w roku szkolnym 2011/12, odbyło się 8 lipca w warszawie. uczestniczyło w nim 80 osób, którym przedstawiono

najważniejsze zasady asystentury come-niusa, przekazano informacje na temat programu etwinning oraz europejskie-go roku wolontariatu. Bardzo ważnym punktem programu były relacje byłych asystentów comeniusa, którzy podzie-lili się swoimi doświadczeniami. zjazd umożliwił przyszłym asystentom nie tyl-ko zebranie cennych informacji, ale także poznanie innych uczestników programu. Spotkania organizacyjne dla opieku-nów asystentów comeniusa goszczą-cych w polskich szkołach odbyły się we

105104


wrześniu w kuratorium oświaty w ka-towicach oraz w warszawie, w siedzi-bie narodowej agencji. łącznie w obu z nich wzięło udział 25 osób. uczestnicy zapoznali się z zasadami programu, ze szczególnym uwzględnieniem roli opie-kuna asystenta comeniusa, wymieniali się doświadczeniami i pomysłami na to, jak skorzystać z obecności zagranicznego asystenta w szkole. 26 października do warszawy zostało zaproszonych 25 zagranicznych asysten-tów, którzy rozpoczynali w tym czasie pracę w polskich szkołach. Podczas ze-brania rozmawiano o polskim systemie edukacji oraz wymieniano się doświad-czeniami. asystenci mieli też czas na po-znanie się – nawiązane wtedy znajomości pomogły im przetrwać pierwsze miesiące w obcym kraju.

Konferencje informacyjne i promocyjne programu Comenius

Podczas 12 konferencji informacyjno-pro-mocyjnych programu „uczenie się przez całe życie” wojewódzcy koordynatorzy programu oraz pracownicy narodowej agencji opowiadali o możliwościach, ja-kie niesie ze sobą program comenius. w każdym spotkaniu uczestniczyło śred-nio 100 osób – nauczycieli, dyrektorów szkół i przedszkoli, przedstawicieli jed-nostek samorządu terytorialnego. Przed-stawiano wówczas dobre praktyki: swoje osiągnięcia prezentowali koordynatorzy projektów partnerskich i uczestnicy indy-widualnych mobilności.

Pracownicy narodowej agencji wzięli udział w 55 wydarzeniach organizowa-nych przez samorządy, przedstawiciel-stwo komisji europejskiej, w konfe-rencjach dla nauczycieli i akademików działających w obszarze edukacji języko-wej. Program comenius był obecny pod-czas obchodów europejskiego Dnia języ-ków obcych oraz konferencji związanych z polską prezydencją w radzie ue. w ten sposób o ofercie programu dowiedziało się ponad 5000 osób. Beneficjenci co-meniusa brali udział i zwyciężali w kon-kursie eDuinspiracje 2011 pod hasłem Mobilność od juniora do seniora – zarówno w kategorii mobilności indywidualnych, jak i działań realizowanych przez instytu-cje edukacyjne.

Konferencje dotyczące zarządzania projektem

ważnym zadaniem narodowej agen-cji Programu comenius jest udzielanie wsparcia beneficjentom rozpoczynają-cym instytucjonalne projekty partnerskie, jak i tym będącym na kolejnych etapach ich realizacji. w 2011 r. beneficjenci, któ-rzy otrzymali dofinansowanie w ramach 527 Partnerskich Projektów Szkół come-niusa i 21 Partnerskich Projektów regio, po raz pierwszy się zobaczyli się z zespo-łem programu w warszawie, na 5 spo-tkaniach mających na celu określenie zasad współpracy z narodową agencją i przybliżenie kwestii związanych z zarzą-dzaniem projektami. ważnym elemen-tem tych zebrań były prezentacje szkół, które realizację projektów partnerskich

mają już za sobą – praktyczne informacje z pierwszej ręki spotykały się z dużym za-interesowaniem uczestników. w spotka-niach wzięło udział 1090 osób. Podobnie jak w latach ubiegłych w 2011 r. zorganizowano także 19 spotkań moni-toringowych, w których wzięli udział na-uczyciele, dyrektorzy i przedstawiciele organów prowadzących szkoły, będący w trakcie realizacji projektów partner-skich comeniusa. zjazdy miały na celu wsparcie beneficjentów, przedstawienie najlepszych praktyk i omówienie dal-szych zasad współpracy z narodową agencją. także przy tej okazji promowa-no przykłady dobrej praktyki, tym razem do udziału i prezentacji podczas spotkań zostały zaproszone szkoły, przedszko-la i jednostki samorządu terytorialne-go, które na podstawie oceny projektów z danego regionu otrzymały status przy-kładów dobrej praktyki. w każdym spo-tkaniu wzięło udział średnio około 100 osób.

WYDARZENIA PROMOCYJNE I INFORMACYJNE PROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”

Europejski Dzień Języków

europejski Dzień języków w 2011 roku był wyjątkowy – cała europa świętowa-ła 10. rocznicę jego ustanowienia. z tej okazji rada europy i komisja europejska przyjęły specjalną deklarację.imprezy związane z europejskim Dniem języków 2011 trwały aż sześć dni. roz-poczęły się 24 września od gry miejskiej dla młodzieży, zakończyły – 29 września pokazowymi lekcjami języków obcych w Bibliotece Publicznej Dzielnicy ocho-ta. to święto językowej różnorodności miało pokazać, że nauka języków obcych może być świetną zabawą i fascynującą przygodą.Przekonali się o tym uczestnicy pierwszej z imprez – wspomnianej już gry miej-skiej. zespoły graczy broniły na ulicach warszawy językowej różnorodności eu-ropy przed zakusami językowego terro-rysty – el Hombre de lenguas. Stawka była wysoka – bezpłatne kursy językowe ufundowane przez europejskie instytu-ty kultury. Dzień później w roli głównej wystąpili najmłodsi – w trakcie pikniku Wielokulturowe twarze Warszawy można było spotkać, pobawić się i porozmawiać z maluchami mówiącymi w tak rzadkich

językach, jak wietnamski czy czeczeński. rodzice mogli zaś podyskutować z eks-pertami i dowiedzieć się, jak najlepiej po-móc dzieciom w nauce języków obcych.26 września do działań przystąpiła po-nownie nieco starsza młodzież. w te-atrze ochoty zorganizowano warsztaty, a główną atrakcją był występ duńskiej grupy „Parada andersena”, która zapre-zentowała postaci znane z bajek słynne-go pisarza. tego samego dnia w rosyj-skim ośrodku nauki i kultury rozpoczął się przegląd filmów europejskich, które wyświetlano również w kinie alchemia. trzy kolejne dni to, obok opisywanej na sąsiednich stronach konferencji, warszta-ty językowe zorganizowane na uniwersy-tecie warszawskim oraz w bibliotekach na Pradze-Południe i ochocie. w trakcie warsztatów nauczyciele mogli uzyskać pełną informację o edukacyjnych progra-mach europejskich: ell, europass, come-nius i etwinning. Ponadto na kampusie uw ustawione były stoiska wystawowe instytutów kultury, FrSe oraz ke, oferują-ce ulotki i broszury informujące o możli-wościach nauki języków obcych w Polsce i za granicą.europejski Dzień języków 2011 miał tak-że swój wymiar polityczny. 26 września 2011 r. w Strasburgu komisarz unii euro-pejskiej ds. edukacji i kultury androulla

Vassiliou i sekretarz generalny rady euro-py thorbjørna jaglanda podpisali wspól-ną deklarację rady europy i komisji eu-ropejskiej. wydarzenie to zbiegło się z 20-leciem członkostwa Polski w radzie europy, stąd też deklaracja została prze-kazana uczestnikom warszawskiej kon-ferencji na temat wielojęzyczności przez przedstawiciela re Sjura Bergana i stano-wiła bardzo ważny element jej obrad.treść deklaracji odwołuje się nie tylko do współpracy rady europy i komisji euro-pejskiej w dziedzinie promowania nauki języków obcych i różnorodności języko-wej. jest w niej również mowa o pierw-szym prowadzonym przez ke w latach 2009-2011 badaniu kompetencji języko-wych piętnastolatków – Surveylang. Ba-danie, oparte na europejskim Systemie kształcenia językowego (ceFr) i przygo-towane przez re, stanowić ma podstawę krajowych ram kwalifikacji w dziedzinie kształcenia językowego.Ponadto w deklaracji zapowiedziano współpracę obu instytucji przy opraco-waniu europejskiego wskaźnika kom-petencji językowych, który ma ułatwiać obywatelom państw członkowskich ue uznawanie ich kwalifikacji, a tym samym zwiększać szanse na rynku pracy. Dlate-go też deklaracja podkreśla wagę nauki języków obcych w ramach kształcenia

zawodowego. ostatnim elementem do-kumentu re i ke jest odwołanie do eu-ropejskiej karty języków regionalnych i mniejszościowych, będącej unikalnym narzędziem promocji i ochrony językowe-go dziedzictwa europy.jubileuszowe obchody eDj zorganizowa-ne zostały przez FrSe, Przedstawiciel-stwo ke, uw, ambasady, instytuty kultu-ry zrzeszone w ramach eunic oraz wielu innych partnerów.

Konferencja Studenci zagraniczni w Polsce 2011

Ponad 180 osób z prawie 70 uczelni wzięło udział w konferencji zorganizo-wanej w dniach 23–25 lutego w ramach programu „Study in Poland”. Funda-cja rozwoju Systemu edukacji – oprócz tego, że była partnerem tego wydarzenia – miała także swój wkład merytorycz-ny. Podczas jednej z sesji dyskusyjnej panelistkami były: anna atłas, dyrektor programu „uczenie się przez całe ży-cie” oraz jej zastępczyni ds. programu erasmus Beata Skibińska. konferencję zorganizowały konferencja rektorów akademickich Szkół Polskich i Fundacja edukacyjna „Perspektywy”.

107106


Inauguracja w Polsce unijnej inicjatywy „Mobilna Młodzież” („Youth on the Move”)

w dniach 3–5 marca 2011 r. podczas XV Salonu edukacyjnego „Perspektywy” w Pałacu kultury i nauki w warszawie zainaugurowano nową unijną inicjatywę „mobilna młodzież”. Stoisko komisji eu-ropejskiej, przygotowane i obsługiwane wspólnie z FrSe, odwiedziło około 8000 osób. ogromnym zainteresowaniem cieszyły się prezentacje przygotowane przez beneficjentów programów unij-nych oraz euroquiz, w którym można było sprawdzić swoją wiedzę na temat unii europejskiej.najważniejszym wydarzeniem trzydnio-wej imprezy była jednak konferencja „mobilna młodzież” (4 marca), w trak-cie której dyrektor generalny ds. edukacji i kultury w ke jan truszczyński, ówcze-sna minister edukacji narodowej kata-rzyna Hall, posłanka do Parlamentu euro-pejskiego Danuta Huebner oraz dyrektor generalny FrSe mirosław marczewski i dwójka ambasadorów inicjatywy „mo-bilna młodzież” jan mela i marta Sziłaj-tis-obiegło rozmawiali na temat tego, jak wielkie korzyści możemy odnieść, je-śli postawimy na mobilność edukacyjną

i zawodową. w konferencji uczestniczyło 550 uczniów, nauczycieli i beneficjentów programów zarządzanych przez FrSe.

IV Forum Funduszy Europejskich

w dniach 6–7 maja 2011 r. już po raz czwarty ministerstwo rozwoju regio-nalnego zorganizowało Festiwal Fundu-szy europejskich pod hasłem Siła zmian. goście Festiwalu mogli odwiedzić nie-mal 100 stoisk, na których swe osiągnię-cia promowały instytucje gospodarujące funduszami europejskimi, a także benefi-cjenci, czyli ci, którzy dotacje unijne wy-korzystali z sukcesem. także tu FrSe pre-zentowała ofertę swoich programów.

Parada Schumana

to była już ósma edycja Parady Schuma-na, w której wzięła udział Fundacja. rado-sna grupa entuzjastów zjednoczonej eu-ropy przemaszerowała ulicami warszawy w sobotę, 7 maja. tradycyjnie parada – odbywająca się tym razem pod hasłem europejskiego Dnia wolontariatu – za-kończyła się w miasteczku europejskim. Platforma z naszymi wolontariuszami

była najbardziej rozśpiewana i roztańczo-na. jak co roku eksperci FrSe udzielali też informacji i rozdawali bezpłatne materia-ły wszystkim zainteresowanym.

Konferencja i targi NAFSA

w dniach 29 maja – 3 czerwca 2011 r. w kanadyjskim Vancouver odbyły się konferencja i targi amerykańskiego Sto-warzyszenia międzynarodowych eduka-torów (naFSa, Association of Internatio-nal Educators), poświęcone współpracy uczelni wyższych z całego świata. w obu imprezach udział wzięło ponad 8000 przedstawicieli organizacji edukacyjnych. Polskie stoisko Higher Education in Poland – w imieniu ministerstwa nauki i Szkol-nictwa wyższego – zorganizowała FrSe we współpracy z konferencją rektorów akademickich Szkół Polskich (kraSP). w ramach udziału w naFSa w konsula-cie rP w Vancouver zorganizowano też spotkanie polskiej delegacji z przedsta-wicielami polonijnego środowiska akade-mickiego z kanady. konsul rP krzysztof czapla uczestniczył również w otwarciu polskiego stoiska.

I Kongres Edukacji Polskiej

w dniach 5–6 czerwca 2011 r. odbył się i kongres edukacji Polskiej. jego uczestnicy rozmawiali o jakości eduka-cji w szkole, znaczeniu uczenia się przez całe życie oraz powiązaniach edukacji nastawionej na efekty uczenia się z ryn-kiem pracy. Podczas kongresu instytut Badań edukacyjnych przedstawił Raport o stanie edukacji, pierwszy komplekso-wy opis stanu polskiej oświaty, prezen-tujący wyniki najbardziej aktualnych badań. Przedstawiciele FrSe uczest-niczyli w dyskusji, a ponadto Fundacja miała swoje stoisko, na którym prezen-towała możliwości unijnych programów edukacyjnych.

Konkurs Grasz o staż

Po raz piąty FrSe wzięła udział w kon-kursie Grasz o staż organizowanym przez Pricewaterhousecoopers. w 2011 r. Fun-dacja przyjęła na staż 13 osób wyłonio-nych w dwustopniowych eliminacjach. wybór nie był łatwy, ponieważ wszyscy prezentowali wysoki poziom przygo-towania merytorycznego, ciekawe do-świadczenie naukowe i zawodowe, zaan-gażowanie w działalność wolontariacką, zainteresowanie tematyką edukacyjną i międzynarodową.nowe koleżanki i koledzy rozpoczęli swo-je praktyki w lipcu, sierpniu i wrześniu, w zespołach european language label, erasmus, „młodzież w działaniu”, leonar-do da Vinci oraz Salto. Stażyści wspie-rali zespoły FrSe w ich bieżącej pracy lub prowadzili swoje indywidualne projekty.listę laureatów konkursu oficjalnie ogło-szono 8 czerwca 2011 r. w Hotelu mariott. FrSe reprezentował na tej uroczystości tomasz Bratek, członek zarządu Fun-dacji. wypowiadając się w imieniu fun-datorów reprezentujących sektor ngo, powiedział, że warto zainteresować się praktykami, a następnie pracą w sferze pozarządowej, gdyż rozwija ona kreatyw-ność, pozwala zdobyć umiejętność or-ganizacji pracy i współpracy w zespole, umożliwia poznanie innych kultur, kwestii związanych z edukacją, kulturą, rozwo-jem lokalnym.Grasz o staż to najstarszy, popularny i prestiżowy konkurs stażowy w Polsce. można się w nim ubiegać o atrakcyjne, merytoryczne, płatne, trwające mini-mum 4 tygodnie letnie praktyki, z moż-liwością przedłużenia lub zatrudnienia na stałe. konkurs oferuje więc młodym

ludziom szansę zaprezentowania się pracodawcy, a w przyszłości zdobycia ciekawej pracy. lista laureatów konkur-su liczy już prawie 2000 nazwisk. wielu z tych osób pracuje teraz w firmach, któ-re ufundowały im staż. organizatorem Grasz o staż jest firma Pricewaterhouse-coopers oraz agora S.a., wydawca „ga-zety wyborczej”.

Konferencja Wschodni Wymiar Mobilności

to dwudniowe spotkanie zorganizowane przez komisję europejską na początku lipca 2011 r. w ramach polskiej prezydencji poświęcone było prezentacji możliwości wsparcia mobilności w ramach progra-mów ue oraz poprzez nowe inicjatywy. w pierwszym dniu swoje wystąpienia przedstawili znamienici goście ze świata polityki i edukacji – zarówno polskiej, jak i europejskiej. jedna z prezentacji doty-czyła osiągnięć programu etwinning ko-ordynowanego przez FrSe. Drugiego dnia odbyły się panele dyskusyjne, z których aż dwa poprowadzili pracownicy FrSe, m.in. Beata Skibińska, zastępczyni dyrek-tora programu „uczenie się przez całe ży-cie” i koordynatorka programów erasmus mundus i tempus.

Konferencja i targi EAIE

Pod hasłem Higher Education in Poland w dniach 14–16 września 2011 r. 20 pol-skich uczelni zaprezentowało się na tar-gach w kopenhadze. Stoisko zorganizo-wały ministerstwo nauki i Szkolnictwa wyższego oraz Fundacja we współpracy z konferencją rektorów akademickich Szkół Polskich, a otworzył je ambasador rP w kopenhadze rafał wiśniewski.konferencja eaie organizowana jest od 23 lat. Biorą w niej udział przedstawicie-le instytucji naukowych i edukacyjnych z całego świata: rektorzy uniwersytetów, dyrektorzy i pracownicy uczelnianych ko-mórek ds. współpracy z zagranicą, pro-gramów międzynarodowych, szkół ję-zykowych, gazet i portali edukacyjnych oraz innych międzynarodowych pod-miotów promujących szkolnictwo wyż-sze. w edycji 2011 uczestniczyło ponad

4000 przedstawicieli uczelni i ekspertów z 87 krajów świata.

Europejski Salon Edukacyjny Studiować dziś w Polsce

25 listopada 2011 r. podczas Salonu edu-kacyjnego w Paryżu FrSe zaprezento-wała ofertę skierowaną do studentów i pracowników uczelni wyższych. Ponad-to w Bibliotece Polskiej odbyło się se-minarium Étudier en Pologne aujourd’hui (Studiować dziś w Polsce) zorganizowane przez ministerstwo nauki i Szkolnictwa wyższego oraz program etudier Visiter Pl – association open europa. w semi-narium wzięli udział przedstawiciele fran-cuskich i polskich uczelni, a przedstawi-cielka FrSe zaprezentowała możliwości studiowania w naszym kraju w ramach programu erasmus.

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji w Stowarzyszeniu Współpracy Akademickiej (ACA)

od 1 grudnia 2011 r. FrSe jest jedną z 23 instytucji i organizacji działających w Stowarzyszeniu współpracy akade-mickiej, które wspiera umiędzynarodo-wienie szkolnictwa wyższego i mobilności edukacyjnej. Do aca (Academic Coopera-tion Association) należą m.in. DaaD, Bri-tish council, campusFrance, nuffic, in-stitut of international education z uSa, a z Polski jedynie Fundacja „Perspektywy” i – od niedawna – FrSe. jako członek aca zyskamy możliwość aktywnego włącza-nia się w działania służące wzmocnieniu kontaktów w międzynarodowym środo-wisku akademickim.

109108

PROJEKTY MIĘDZYAGENCYJNE

Główne rezultaty projektu to:– raport syntetyczny prezentujący po-

ziom udziału w programie „uczenie się przez całe życie” grup wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem;

– raport przedstawiający aktualne bada-nia/opracowania dotyczące tematyki projektu;

– baza 150 projektów stanowiących przykłady dobrej praktyki w obszarze włączania grup wykluczonych i zagro-żonych wykluczeniem;

– raport dla komisji europejskiej, agen-cji wykonawczej i narodowych agen-cji prezentujący zalecenia na temat zwiększenia udziału w programie grup wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem.

w 2011 r. Polska na uczestniczyła w 4 spotkaniach partnerów projektu i 1 seminarium tematycznym (pt. Learn and Share, what can we do together?) oraz była odpowiedzialna za koordynowanie pracy parterów regionalnych – narodo-wych agencji z czech, rumunii i Słowenii.

INCLUSION – SUPPORTING THE PARTICIPATION OF UNDER-REPRESENTED GROUPS IN THE LIFELONG LEARNING PROGRAMME (WSPIERANIE UDZIAŁU GRUP ZAGROŻONYCH WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM I ZAWODOWYM W PROGRAMIE „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”)

strona internetowa projektu: www.llpinclusion.eu

Fundacja rozwoju Systemu edukacji – narodowa agencja Programu „uczenie się przez całe życie” uczestniczy, jako klu-czowy partner, w projekcie incluSion. inicjatywa ta jest realizowana od 1 grud-nia 2009 r. do 30 listopada 2012 r. przez jedną z czterech grup tematycznych po-wołanych przez komisję europejską w ra-mach akcji Sieci tematyczne programu „uczenie się przez całe życie”. koordy-natorem grupy jest narodowa agencja Programu leonardo da Vinci, grundtvig i transversal z wielkiej Brytanii (eco-ryS), a w jej skład wchodzi w sumie 13 narodowych agencji z: czech, Danii, Fin-landii, łotwy, niemiec, Polski, Portugalii, rumunii, Słowenii, Szwecji, turcji, wiel-kiej Brytanii i włoch.celem projektu incluSion jest wspie-ranie programu „uczenie się przez całe życie” we włączaniu do udziału w proce-sie uczenia się przez całe życie grup wy-kluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym.

Poszczególne etapy projektu obejmują:– analizę definicji „grupy zagrożone wy-

kluczeniem” w krajach partnerskich projektu;

– analizę skuteczności programu „ucze-nie się przez całe życie” we włącza-niu grup wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem;

– opracowanie rekomendacji dla komi-sji europejskiej, agencji wykonawczej, narodowych agencji i innych interesa-riuszy, dotyczących zwiększania udzia-łu w programie grup wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem.

NET ECVET: WORKING TOGETHER TO UNDERSTAND AND IMPLEMENT ECVET (NET ECVET: SIEĆ WSPÓŁPRACY NA RZECZ ZROZUMIENIA I WDROŻENIA SYSTEMU TRANSFERU PUNKTÓW KREDYTOWYCH W KSZTAŁCENIU ZAWODOWYM)

Projekt międzyagencyjny net ecVet re-alizowany jest od 1 grudnia 2010 r. do 30 li-stopada 2013 r. Przedsięwzięcie to jest ko-ordynowane jest przez narodową agencję Programu leonardo da Vinci w niemczech (BiBB), a biorą w nim udział na z: austrii, Danii, Finlandii, Francji, Holandii, norwe-gii, Polski, rumunii, Szwecji, turcji, węgier, wielkiej Brytanii oraz włoch.

celem projektu jest dokonanie przeglądu rezultatów, wyników, metod i instrumen-tów opracowanych w ramach działań projektowych finansowanych z progra-mu „uczenie się przez całe życie”, które dotyczą wdrażania i testowania systemu ecVet. w ramach net ecVet planowane są inicjatywy mające na celu szerokie

upowszechnianie w krajach partnerskich dostępnych rezultatów i efektów pro-jektów w zakresie stosowania systemu ecVet, jak również wymianę doświad-czeń między krajami partnerskimi oraz upowszechnianie informacji i stosowa-nych praktyk związanych z nim. w 2011 roku zostały wypracowane nastę-pujące rezultaty:

p r o J e k t y m i ę D z y a g e n c y j n e

W ramach działań konkursowych dla narodowych agencji Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” uczestniczy jako partner strategicz-

ny lub wspierający w kilku projektach międzyagencyjnych.

w 2011 r. realizowanych było pięć takich projektów: City-M (przez zespół upowszechniania i wykorzystywania rezulta-tów), INCLUSION, NET ECVET (przez zespół leonardo da Vin-ci), ENIQAB oraz sieć tematyczna QALLL (realizowana między-sektorowo pod nadzorem dyrektora programu „uczenie się przez całe życie”). ze względu na powiązanie projektów Qalll i eni-QaB z kształceniem zawodowym ich opisy znajdują się w części poświęconej programowi leonardo da Vinci.

wszystkie projekty międzyagencyjne są realizowane na podsta-wie dodatkowych umów z ke – dofinansowywane i nadzorowane przez Dg ds. edukacji i kultury ke. wyjątkiem jest Qalll, w któ-rej polska na jest partnerem wspierającym i nie korzysta z dofi-nansowania przyznanego przez komisję europejską.

CITY-M – CREATIVE, INNOVATIVE AND TRANSFERABLE METHODS IN THE TRA INING OF TEACHERS AND TRAINING STAFF (TWÓRCZE, INNOWACYJNE I MOŻLIWE DO PRZENOSZENIA METODY W ZAKRESIE SZKOLEŃ NAUCZYCIELI I PRACOWNIKÓW DYDAKTYCZNYCH)

które mogą mieć wpływ na kształt poli-tyki na poziomie krajowym i europejskim w obrębie kształcenia i doskonalenia za-wodowego kadry edukacyjnej. w projekcie city-m bierze udział 13 na-rodowych agencji wdrażających program „uczenie się przez całe życie” z 12 krajów. Polska współpracuje z austrią, Belgią, cyprem, Danią, niemcami, litwą, Holan-dią, norwegią, Szwecją i wielką Brytanią (ecotec i British council). koordynatorem projektu jest rumuńska narodowa agen-cja anPcDeFP. w trakcie spotkań partnerskich w 2010 r. w madrycie i kolonii wypracowano kryteria

oceny projektów oraz przeprowadzono przegląd działań projektowych ze wszyst-kich krajów realizujących program „ucze-nie się przez całe życie”, badając spełnie-nie kryterium innowacyjności i twórczości w kształceniu nauczycieli. Do wszystkich skierowano ankietę internetową na temat wykorzystywania i rozwijania twórczych, innowacyjnych i możliwych do przenosze-nia metod. wyniki badania są dostępne na stronie internetowej programu. osiągniętym w 2011 r. rezultatem jest podręcznik innowacyjnych metod dosko-nalenia nauczycieli i kadry szkolącej. Bę-dzie on szeroko promowany i upowszech-niany w europie w wersji elektronicznej we wszystkich językach partnerów pro-jektu oraz w wersji papierowej w językach angielskim, francuskim, niemieckim oraz hiszpańskim. w 2011 r., w drugim roku realizacji pro-jektu, odbyły się również 3 seminaria te-matyczne: w Polsce, Szwecji i wielkiej Brytanii w celu wypracowania sposobów podniesienia dostępności rezultatów wy-branych projektów, dyskusji na temat naj-lepszych metod wprowadzania efektów projektów do głównego nurtu polityki edukacyjnej oraz wypracowania propo-zycji udoskonaleń w zakresie szkoleń na-uczycieli w odniesieniu do ekspertów, de-cydentów politycznych i partnerów. końcowa konferencja odbędzie się w marcu 2012 r. w Bukareszcie.

adres strony internetowej projektu: www.city-m.eu

city-m jest projektem trwającym dwa i pół roku (2010-2012), którego celem jest podniesienie dostępności i możliwo-ści wykorzystania rezultatów programów „uczenie się przez całe życie”. Szczegól-nie odnosi się to do projektów comenius, leonardo da Vinci i grundtvig. ważne jest zaprezentowanie dobrych praktyk,

waloryzacja.llp.org.pl

111110


dorosłych w odpowiedzi na wyzwania ucze-nia się przez całe życie.Pracownicy na brali udział w spotka-niach grupy partnerskiej oraz w drugiej konferencji tego projektu zorganizowanej w Berlinie 28 listopada 2011 r.

SIEĆ TEMATYCZNA QALLL – STANDS FOR “QUALITY ASSURANCE IN LIFELONG LEARNING WITH A FOCUS ON VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING AND ADULT EDUCATION” (ZAPEWNIANIE JAKOŚCI W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I EDUKACJI DOROSŁYCH)

strona internetowa projektu: www.qalll.eu

koordynatorem projektu jest austriacka narodowa agencja Programu „uczenie się przez całe życie”. Partnerzy projek-tu to: 14 narodowych agencji programu (z niemiec, Finlandii, włoch, Słowacji, Holandii, Słowenii, islandii, czech, ir-landii, turcji, norwegii, Szwecji, Belgii wspólnoty niemieckojęzycznej, luk-semburga) oraz 3 instytucje wspierające – na z Polski i węgier oraz agencja wy-konawcza eacea. inicjatywa ta odnosi się do programów leonardo da Vinci oraz grundtvig i obejmuje zarówno projekty scentralizowane, jak i zdecentralizowane. Qalll jest odpowiedzią na wyzwania dotyczące problematyki zapewniania ja-kości w działaniach edukacyjnych. celem projektu jest upowszechnianie dobrych praktyk i narzędzi zapewniania jakości w obszarze uczenia się przez całe życie oraz wspólne wypracowanie rekomen-dacji dla szerokiego kręgu beneficjentów programu „uczenie się przez całe życie” oraz władz krajowych. ma także na celu zdefiniowanie priorytetów dotyczących zapewniania jakości, które mogłyby zo-stać uwzględnione w przyszłej generacji europejskich programów edukacyjnych. Projekt jest realizowany od 2010 do 2012 roku.zadaniem polskiej na była identyfikacja przykładów ciekawych inicjatyw poświę-conych tematyce zapewniania jakości oraz promocja konferencji organizowa-nych przez grupę partnerską w ramach projektu. Qall był także przedstawiony na konferencji zorganizowanej podczas polskiej prezydencji Rozwijanie współ-pracy pomiędzy kształceniem zawodo-wym, szkolnictwem wyższym i uczeniem się

– przedstawieniu systemu kształcenia zawodowego w Polsce oraz aktualnie przeprowadzanej modernizacji kształ-cenia zawodowego na użytek partne-rów projektu;

– wybraniu projektów programu „ucze-nie się przez całe życie” i ich rezulta-tów (a zwłaszcza ldV), promujących rozwiązania dotyczące zapewnia-nia jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym;

– pełnieniu roli łącznika pomiędzy dzia-łaniami, strategiami wypracowanymi w ramach projektu a dotychczasowymi inicjatywami podejmowanymi/realizo-wanymi w Polsce w obszarze zapew-niania jakości w Vet;

– upowszechnianiu wyników projektu na poziomie regionalnym i krajowym.


PROJEKT ENIQAB – EUROPEAN INITIATIVE FOR QUALITY ASSURANCE AND DEVELOPMENT IN VOCATIONAL TRAINING

dobrej praktyki we wdrażaniu ecVet w europie;

– uruchomiono interaktywną interneto-wą platformę dotyczącą ecVet http://netecvet.com;

– podjęto przygotowania w celu organi-zacji warsztatów na temat Quality Ma-nagement in ECVET Mobility, które od-będą się w maju 2012 r. w warszawie;

– przedstawicielka narodowej agen-cji w Polsce uczestniczyła w trzech spotkaniach partnerskich mających

na celu monitorowanie działań w pro-jekcie i dyskusję na temat kolejnych działań.

w kolejnych etapach planowane są na-stępujące działania:– interaktywny poradnik dotyczący

projektowania ecVet (web based toolbox);

– materiał szkoleniowy dla trenerów na temat wdrażania ecVet;

– 4 regionalne warsztaty poświęcone za-gadnieniom definiowania i opisywania efektów uczenia oraz oceny jednostek efektów uczenia;

– konferencja końcowa dotycząca prak-tycznego zastosowania ecVet.

Projekt skierowany jest do ekspertów na-rodowych, władz krajowych, beneficjen-tów projektów edukacyjnych programu ”uczenie się przez całe życie”, którzy są związani z wdrażaniem bądź upowszech-nianiem ecVet. tym samym jego od-biorcą są osoby mające wpływ bądź bę-dące zależne od zmian organizacyjnych i merytorycznych w systemie kształcenia zawodowego – w tym m.in. moderniza-cji systemu potwierdzania kwalifikacji zawodowych.

– BiBB, Federal institute for Vocational education and training (coordinator) – niemcy;

– oeaD-gmbH, austrian agency for in-ternational cooperation in education and research – austria;

– FrSe, Fundacja rozwoju Systemu edu-kacji – Polska;

– Dgert, Directorate general for em-ployment and industrial relations – Portugalia.

koordynator projektu BiBB, Federal in-stitute for Vocational education and training zwrócił się z prośbą do part-nerów o włączenie się w upowszech-nianie rezultatów dziesięciu projektów

realizowanych przez instytucje z nie-miec w krajach partnerskich. Projekty wypracowują instrumenty zapewniania jakości w kształceniu dualnym, z udzia-łem uniwersytetów, pracodawców, in-stytucji szkoleniowych i rzemiosła. w dn. 25 maja 2011 r. FrSe zorganizowała spo-tkanie z udziałem przedstawicieli izb rzemieślniczych oraz związku rzemio-sła Polskiego zainteresowanych pilota-żowym zbadaniem możliwości wykorzy-stania rezultatów projektów niemieckich w warunkach polskich. rola FrSe (na programu „uczenie się przez całe życie”) jako partnera w działa-niach projektowych polega na:

strona internetowa projektu: netecvet.com

Fundacja rozwoju Systemu edukacji jest partnerem w dwuletnim projekcie eni-QaB – european initiative for Quality assurance and Development in Vocatio-nal training. ma on na celu upowszech-nianie wypracowanych w ramach projek-tów pilotażowych zleconych przez BiBB rozwiązań i modeli zapewniania jakości w kształceniu zawodowym oraz wzmac-nianie współpracy i wymianę doświad-czeń w tym zakresie, w szczególności z krajami europy, gdzie model kształ-cenia dualnego nie jest powszechnie obowiązujący. Partnerami projektu są następujące instytucje:

– rozbudowano europejską bazę produk-tów i projektów programu leonardo da Vinci (aDam – http://www.adam--europe.eu) o inicjatywy dotyczące te-matyki ecVet, wraz z umieszczeniem kluczowych produktów. Do wybranych projektów zostały podłączone etykiety z napisem ecVet, tym samym istnieje możliwość prostego ich wyszukiwania we wspomnianej bazie;

– z puli odznaczonych projektów wy-brano te, które stanowią przykłady

113112

OBCHODY EUROPEJSKIEGO ROKU WOLONTARIATU

x ogólnopolska konferencja Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich zorganizowana w ramach rozwijania kompetencji kluczowych i wspierania ce-lów europejskiego roku Działalności wo-lontariackiej na rzecz aktywnego obywa-telstwa przez zespół upowszechniania i wykorzystywania rezultatów Programu „uczenie się przez całe życie” przy współ-pracy programów sektorowych i progra-mu międzysektorowego oraz współpracy z ośrodkiem rozwoju edukacji. konfe-rencja odbyła się 25 maja 2011 r. w war-szawie, w siedzibie ore. wzięło w niej udział ponad 120 osób: przedstawicie-li ośrodków doskonalenia nauczycieli, nauczycieli i dyrektorów szkół, uczelni wyższych kształcących nauczycieli, orga-nizacji pozarządowych – partnerów spo-łecznych szkół, organów nadzoru i orga-nów prowadzących szkoły. w spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele centralnych władz oświatowych i szkolnictwa wyż-szego, centralnych instytucji edukacyj-nych, władz lokalnych, szkół wyższych, dyrektorzy szkół, dydaktycy. Połączenie prezentacji dobrych praktyk z wymianą doświadczeń i perspektywami ogólnymi nakreślonymi przez ekspertów umożliwi-ło zobaczenie kompetencji społecznych i obywatelskich w różnorodnych perspek-tywach: historycznej i wizji przyszłości, edukacji szkolnej i uczenia się przez całe życie, w kategoriach aktywności społecz-nej i racji stanu, dobra państwa i polityki edukacyjnej, kodów kulturowych społe-czeństwa i standardów kultury organiza-cyjnej szkoły;

x Dzień wolontariatu Młodzieżowego oraz wolontariatu seniorów w pawilo-nie eyV tour w warszawie – 2 i 8 wrze-śnia 2011 r. – zakładały prezentację jak najszerszej oferty wolontariatu dla mło-dych ludzi i seniorów. FrSe koordynowała organizację Dnia wolontariatu młodzie-żowego i pełniła rolę partnera podczas

organizacji Dnia wolontariatu Seniorów. Pawilon europejskiego roku wolontaria-tu w Dniu wolontariatu młodzieżowego odwiedziło prawie 1000 młodych ludzi, natomiast w Dniu wolontariatu Senio-rów – 300 osób;

x ogólnopolskie Forum inicjatyw po-zarządowych, warszawa, 16 września 2011 r. Fundacja rozwoju Systemu edu-kacji prowadziła stoisko informacyjne podczas konferencji zorganizowanej w ramach Vi ogólnopolskiego Forum inicjatyw Pozarządowych, które zgro-madziło ponad 400 przedstawicieli organizacji pozarządowych z całej Pol-ski. na stoisku FrSe prowadzone było doradztwo na temat możliwości pozy-skania dofinansowania w ramach za-rządzanych przez FrSe programów. odwiedzający mieli okazję do roz-mowy i konsultacji swoich pomysłów związanych m.in. z wolontariatem eu-ropejskim z przedstawicielami FrSe – pracownikami programu „młodzież w działaniu”, „uczenie się przez całe życie” – comenius i leonardo da Vinci;

x europejska konferencja programu grundtvig na temat wolontariatu doro-słych zorganizowana przez polską na-rodową agencję Programu „uczenie się przez całe życie”. konferencja odbyła się w warszawie w dn. 23-26 listopada 2011 r. i zgromadziła ponad 130 zagra-nicznych ekspertów i praktyków grund-tviga z 32 krajów oraz przedstawicieli komisji europejskiej, narodowych agen-cji i beneficjentów programu grundtvig. Spotkanie miało na celu popularyzację idei wolontariatu osób dorosłych jako sposobu uczenia się i nabywania przez nich nowych umiejętności (więcej o kon-ferencji na str. 94).

w ramach prac zespołu Fundacja brała udział m.in. w procesie konsultacji konklu-zji rady ue dot. roli wolontariatu w polity-ce społecznej (przyjętych przez radę ds. zatrudnienia, Polityki Społecznej, zdrowia i Spraw konsumenckich w dn. 3 listopada 2011 r.), zgłaszając uwagi (uwzględnione w ostatecznej wersji konkluzji) dotyczące potrzeby szerszego podkreślenia znaczenia wolontariatu w procesie uczenia się przez całe życie, szczególnie w odniesieniu do osób starszych. Fundacja rozwoju Systemu edukacji podję-ła się także roli organizatora całego szeregu różnorodnych wydarzeń skupiających się na wolontariacie, jego wartości i znaczeniu, które stanowiły część krajowego Programu Działania w czasie erw 2011. europejski rok wolontariatu stanowił okazję do podej-mowania dodatkowych wysiłków na rzecz upowszechniania osiągnięć i doświadczeń beneficjentów akcji 2. wolontariat euro-pejski programu „młodzież w działaniu” oraz akcji wolontariat Seniorów programu grundtvig. wśród przedsięwzięć zreali-zowanych przez FrSe podczas obchodów erw 2011 znalazły się między innymi:

x Forum Wolontariat międzynarodowy – wolontariat dla wszystkich, które odby-ło się 20 stycznia 2011 r. w warszawie, miało na celu popularyzację programów umożliwiających wyjazd na wolontariat międzynarodowy, w tym programu „mło-dzież w działaniu” oraz grundtvig. kon-ferencja zgromadziła ponad 200 przed-stawicieli organizacji pozarządowych i instytucji publicznych, stanowiąc forum do dyskusji nad wyzwaniami towarzyszą-cymi mobilności wolontariuszy;

o B c H o D y e U r o p e J s k i e g o

r o k U w o l o n t a r i a t u

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji aktywnie zaangażowała się w obchody Europejskiego Roku Wolontariatu w Polsce. Jeszcze w 2010 r. FRSE włączyła się w prace Międzysektorowego Zespołu Roboczego ds. ERW 2011 koordynowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, stając

się jego jednym z najbardziej aktywnych członków.

erw2011.gov.pl/pl

115114

Erasmus w Polsce w roku akademickim 2009/2010

wydawana co roku publika-cja prezentująca zestawienia, wykresy i podsumowania do-tyczące realizacji programu erasmus przez polskie uczel-nie na tle danych pochodzą-cych ze wszystkich krajów uczestniczących w programie.

POLECANE PUBLIKACJE

Projekty typu kurs intensywny koordynowane przez polskie szkoły wyższe w latach 2007/2008 – 2009/2010. Kompendium

Broszura prezentuje cieka-wy i bardzo popularny wśród studentów sposób na umię-dzynarodowienie programu kształcenia – cykl intensyw-nych zajęć dydaktycznych, przygotowanych przez spe-cjalistów w konkretnej dzie-dzinie akademickiej, często przy współudziale profesjo-nalistów spoza uczelni. Spe-cyficzną cechą kursu inten-sywnego jest udział w nim międzynarodowej grupy stu-dentów i prowadzenie zajęć również przez międzynarodo-wy zespół dydaktyków i profesjonalistów. w pozycji tej zawarto także opisy projektów prowadzonych przez grupy europejskich szkół wyższych w programie erasmus w latach 2007/2008 – 2009/2010, zakończonych w roku 2010.

Higher Education in Poland

Publikacja kompleksowo przedstawia szkolnictwo wyż-sze w Polsce, prezentuje sze-roką ofertę uczelni wyższych publicznych i prywatnych, które dążą do wysokich stan-dardów w nauczaniu przy naj-wyższych kryteriach jakościo-wych. zawarte są w niej także praktyczne wskazówki dla studentów.

Biuletyn Leonardo da Vinci 1/2011. Rolnictwo

kolejny numer biuletynu, tym razem poświęcony tematyce szeroko rozumianej edukacji rolniczej, intensywnie rozwi-janej w projektach programu leonardo da Vinci. w publi-kacji znajduje się wiele bar-dzo ciekawych wypowiedzi, które mogą stać się inspiracją do nowych działań i kolejnych projektów w programie le-onardo da Vinci.

Szkolnictwo wyższe w Europie 2010: wpływ Procesu Bolońskiego. Seria Focus

(Focus on Higher Educa-tion in Europe 2010: The impact of the Bologna Process)tłumaczenie na ję-zyk polski wydanego w lutym 2010 r. rapor-tu Focus on Higher Edu-cation in Europe 2010: The impact of the Bologna Process. raport opracowany przez sieć euryDice dla komisji europejskiej ukazuje postępy poczynio-ne w zakresie reformowania szkolnictwa wyższego w 46 krajach biorących udział w Procesie Bolońskim. opracowanie powstało w oparciu o informacje krajowe, które następnie zaprezentowano w ujęciu porównawczym.oficjalna inauguracja europejskiego obszaru szkolnictwa wyż-szego w 2010 r. uwidoczniła ogromne zmiany w strukturach szkolnictwa wyższego w całej europie, które wpisują się w re-alizację założeń Procesu Bolońskiego. jednym z najbardziej wy-raźnych zjawisk minionej dekady jest widoczny wzrost znacze-nia zewnętrznego zapewniania jakości w szkolnictwie wyższym. Sektor europejskiego szkolnictwa wyższego podlega procesowi dynamicznych zmian i, co za tym idzie, musi sprostać coraz to nowym, pojawiającym się nieuchronnie wyzwaniom. Szczególnie wyższa niż kiedykolwiek liczba studentów, wciąż utrzymująca się stagnacja w zakresie finansowania i konieczność wprowadzania reform powodują dodatkowe obciążenie tego sektora. Dlatego też potrzeba intensywniejszej współpracy na poziomie europej-skim staje się coraz bardziej paląca, zwłaszcza że udoskonalo-ne mechanizmy monitorowania okazują się konieczne do oceny wpływu przeprowadzanych reform.Publikacja jest dostępna w języku angielskim i polskim.

p o l e c a N e P u B l i k a c j e

Internacjonalizacja studiów wyższych

Redakcja Waldemar MartyniukPublikacja prezentuje głosy w dyskusji nad potrzebami i przejawami internacjonaliza-cji studiów wyższych w Polsce oraz umieszcza te wypowie-dzi w szerszym, europejskim i światowym, kontekście. Do udziału w dyskusji zapro-szeni zostali przedstawicie-le polskich i zagranicznych ośrodków oraz stowarzyszeń uniwersyteckich, a także in-stytucji europejskich.

Europejski wymiar edukacji – program Comenius w Polsce

Redakcja Magdalena SzpotowiczPrezentacja artykułów zbie-rających doświadczenia ze zrealizowanych projektów, a także tekstów metodycz-nych wskazujących zalety i perspektywy wykorzystania metody pracy projektowej w niemałym zadaniu, jakim jest międzynarodowy projekt prowadzony przez instytucje partnerskie.

Issues in Promoting Multilingualism Teaching – Learning – Assessment

Redakcja Hanna KomorowskaPozycja ta została przygo-towana specjalnie na konfe-rencję Kompetencje językowe podstawą sukcesu zawodowego i społecznego w Europie, która odbyła się na uw w dn. 28-29 września 2011 r. w ramach prezydencji Polski w radzie ue. książka jest zbiorem ar-tykułów w języku angielskim obejmujących najważniej-sze zagadnienia związane z edukacją językową i pro-mowaniem wielojęzyczności w europie.

frse.org.pl/publikacje

117116

Science education in Europe: National Policies, Practices and Research

(Nauczanie przedmiotów ści-słych i przyrodniczych w Euro-pie: Polityka, praktyka i bada-nia naukowe) raport przedstawia organi-zację nauczania przedmio-tów ścisłych i przyrodniczych w europie oraz przegląd po-lityki edukacyjnej i strategii, które mają na celu poprawę jakości ich nauczania. opra-cowanie prezentuje działania mające na celu wspieranie nauczycieli i szkoły w proce-sie motywowania uczniów i rozwijania ich zainteresowań przedmiotami ścisłymi i przyrod-niczymi. raport zawiera też przegląd literatury odnoszącej się do nauczania przedmiotów ścisłych i przyrodniczych, najważ-niejsze wnioski z międzynarodowych badań PiSa i timSS oraz z badań pilotażowych dotyczących treści programów kształcenia nauczycieli. Publikacja dotyczy 31 krajów (państwa członkowskie unii europejskiej oraz islandia, liechtenstein, norwegia i turcja), a rok odniesienia to 2010/11.

Mathematics education in Europe: Common Challenges and National Policies

(Edukacja matematyczna w Europie: wspólne wyzwania oraz krajowe polityki)kompetencje matematycz-ne stanowią integralną część wielu dziedzin, zawodów i ob-szarów życia. raport opra-cowany przez sieć eurydice przedstawia kluczowe aspek-ty polityk i praktyki w zakre-sie nauczania matematyki w europejskich systemach edukacji, kładąc szczególny nacisk na kwestie reform pro-gramów nauczania, stosowa-nych metod nauczania i sposobów oceniania uczniów oraz na kształcenie nauczycieli tego przedmiotu. raport prezentuje rów-nież kroki podejmowane w krajach europy w celu przeciwdziała-nia zjawisku słabych wyników/niepowodzeń w matematyce oraz działania, jakie kraje podejmują, aby zachęcać uczniów do nauki tego przedmiotu. Pozycja powstała w oparciu o szerokie badania nad literaturą dotyczącą edukacji matematycznej, wnioski z mię-dzynarodowych badań PiSa i timSS oraz wyniki pilotażowego badania sieci eurydice (SiteP) na temat treści zawartych w pro-gramach studiów przygotowujących nauczycieli matematyki. raport obejmuje 31 krajów (wszystkie państwa członkowskie ue oraz islandię, liechtenstein, norwegię i turcję) i zawiera dane za rok 2010/11.

Modernisation of Higher Education in Europe 2011: Funding and the Social Dimension

(Modernizacja szkolnictwa wyż-szego w Europie 2011: Finanso-wanie i wymiar społeczny)głównym tematem raportu jest wymiar społeczny szkol-nictwa wyższego – zagad-nienie szeroko dyskutowane w ramach polityki europej-skiej i krajowej ostatnich lat. wymiar społeczny dotyczy przede wszystkim procesu zwiększania dostępu do edu-kacji na poziomie wyższym dla jak najszerszej grupy osób. Publikacja zawiera dane za rok 2009/10 i obejmuje 31 krajów (państwa członkowskie ue oraz islandia, liechtenstein, norwegia i turcja).jednym z istotnych trendów w europejskim szkolnictwie wyż-szym ostatniej dekady był stały wzrost liczby studentów, który osiągnął średnio 25 proc. tendencja ta jest globalna i wiąże się ze zwrotem w kierunku społeczeństwa opartego na wiedzy, które stanowi dla krajów europy nowe wyzwanie. Fakt, że liczba studentów stale wzrasta nie oznacza jednak, że do instytucji szkolnictwa wyższego ma dostęp coraz szersza pod względem przekroju społecznego grupa osób. ministrowie szkolnictwa wyższego podkreślają, że ogół studentów podejmu-jących, odbywających i kończących studia na wszystkich pozio-mach powinien odzwierciedlać różnorodność naszych popula-cji i potwierdzają, że istotną sprawą jest to, aby studenci mogli kończyć studia bez przeszkód związanych z ich pochodzeniem społecznym i sytuacją materialną (komunikat londyński 2007). zgodnie z deklaracjami obowiązującymi w europie większość krajów zapowiada, że zwiększenie liczby studentów i zróżnico-wanie tej grupy stanowi jeden z głównych celów ich polityki.

eTwinning dziś. Nauczyciele mają głos

książka z serii nauczycie-le mają głos zatytułowana etwinning dziś jest efektem wspólnego wysiłku. zosta-ła napisana przez nauczycieli z wielu krajów europejskich, którzy odgrywają aktywną rolę w etwinningu i chcą podzielić się swoim entuzjazmem, do-świadczeniami, a także radą lub nawet uwagami na temat przeszkód, które napotkali. wypowiedzi autorów tej pu-blikacji mają charakter indy-widualny, ale jest też coś, co je wszystkie łączy.

POLECANE PUBLIKACJEPOLECANE PUBLIKACJE

Program „Uczenie się przez całe życie – Raport 2010”

kolejny raport z rocznej dzia-łalności programu „uczenie się przez całe życie” w Polsce. twórcy publikacji zapraszają do zapoznania się z przykła-dami dobrej praktyki benefi-cjentów programu, statysty-kami za rok 2010, działaniami narodowej agencji, progra-mami i inicjatywami wspo-magającymi realizacje celów programu „uczenie się przez całe życie”.

Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich

zeszyt pt. Rozwijanie kompe-tencji społecznych i obywatel-skich w projektach współpracy europejskiej został przygoto-wany jako materiał na konfe-rencję zatytułowaną Rozwi-janie kompetencji społecznych i obywatelskich, zorganizowa-ną 25 maja 2011 r. w war-szawie w ramach europej-skiego roku wolontariatu. upowszechniając przykłady dobrej praktyki, kształtujące postawy prospołeczne w pro-jektach programów sektoro-wych programu „uczenie się przez całe życie”, programu mię-dzysektorowego wizyty Studyjne oraz programów etwinning i european language label, publikacja wspiera cele europejskie-go roku wolontariatu 2011. Prezentowany zeszyt ukazuje także możliwości, jakie stwarza program „uczenie się przez całe życie” dla aktywnego udziału w życiu społecznym.

Kluczowe dane o kształceniu i innowacjach z zastosowaniem technologii informacyjno- -komunikacyjnych w szkołach w Europie. Wydanie 2011

(Key Data on Learning and In-novation through ICT at School in Europe 2011)technologie informacyjno--komunikacyjne (tik) roz-wijają się w błyskawicznym tempie już od 10 lat i zasto-sowanie ich w edukacji po-woduje zmiany w dydaktyce, metodach i programach na-uczania oraz w procesie ewa-luacji kształcenia. w oparciu o poprzednie publikacje eu-rydice dotyczące technologii informacyjno-komunikacyj-nych w szkołach w europie raport Kluczowe dane 2011 koncen-truje się na ewolucji zastosowania tik w edukacji oraz zmianach, jakie technologie te przyniosły w zakresie polityki edukacyjnej i w praktycznym zastosowaniu metod i programów nauczania, oraz procesie ewaluacji kształcenia. opracowanie przedstawia proces wdrażania europejskich kompetencji kluczowych oraz promocję umiejętności ponadprzedmiotowych, jak również rolę technologii informacyjno-komunikacyjnych w tym względzie. Prezentuje także krajowe strategie w szkoleniu i wspieraniu na-uczycieli w wykorzystaniu tik.Publikacja jest dostępna w języku angielskim i polskim.

Dorośli w systemie edukacji formalnej: polityka i praktyka w Europie

(Adults in Formal Education: Po-licies and Practices in Europe)w ciągu ostatniej dekady kon-cepcja uczenia się przez całe życie zajmowała centralne miejsce w europejskich dys-kusjach dotyczących polityki w zakresie kształcenia i szko-lenia. Przekonani o istotnym znaczeniu edukacji doro-słych i jej zasadniczym udzia-le w rozwoju konkurencyjno-ści, zatrudnialności i spójności społecznej ministrowie ue ds. edukacji uzgodnili, że wskaźnik osób dorosłych uczestniczących w kształceniu i szkoleniu (w cią-gu 4 tygodni przed badaniem) powinien do 2020 r. wzrosnąć do co najmniej 15 proc. raport eurydice Dorośli w systemie edukacji formalnej: Polityka i praktyka w Europie przedstawia sytuację będącą następstwem realizacji Planu działań na rzecz kształcenia dorosłych – na naukę zawsze jest odpowiednia pora (komisja europejska, 2007). w szczególności raport odwołuje się do jednego z ce-lów Planu – umożliwienia dorosłym pójścia o krok wyżej i dąże-nia do nowych osiągnięć edukacyjnych. opracowanie skupia się na możliwościach zdobycia formalnych kwalifikacji przez osoby, które przedwcześnie przerwały naukę, jak również opisuje stoso-waną politykę oraz środki podejmowane w krajach europejskich, mające na celu zwiększenie udziału dorosłych w szkolnictwie wyższym.Publikacja jest dostępna w języku angielskim i polskim.

119118

Teachers’ and School Heads’ Salaries and Allowances in Europe, 2009/10

(Zarobki – wraz z dodatkami – nauczycieli i dyrektorów szkół w Europie, 2009/10)raport porównuje różne aspekty wynagrodzeń oraz zawiera porównywalne ze-stawienia danych krajowych dotyczących płac nauczycieli i dyrektorów w sektorze pu-blicznym od edukacji przed-szkolnej do szkolnictwa śred-niego ii stopnia w 27 krajach ue oraz islandii, liechtenste-inie, norwegii i turcji. Publika-cja zawiera m.in. informacje dotyczące:– organów odpowiedzialnych za określanie podstawowego usta-

wowego wynagrodzenia w szkołach publicznych;– wynagrodzeń i zasad ich ustalania w sektorze prywatnym;– minimalnych i maksymalnych rocznych wynagrodzeń brutto

w pełni wykwalifikowanych nauczycieli/dyrektorów zatrudnio-nych na pełny etat w szkołach publicznych;

– rzeczywistych poziomów wynagrodzeń (tam, gdzie dane są dostępne);

– wzrostu/spadku płac w ostatnich dwóch latach;– dodatków do wynagrodzeń dla nauczycieli/dyrektorów.część porównawcza prezentuje organy odpowiedzialne za usta-lanie ustawowych poziomów wynagradzania nauczycieli i dyrek-torów. minimalne i maksymalne wynagrodzenia są przedstawio-ne w odniesieniu do PkB na jednego mieszkańca w każdym kraju, wraz ze wskazaniem wzrostu wynagrodzenia w zależności od do-świadczenia zawodowego (stażu pracy). Dodatkowo minimalne i maksymalne stawki wynagrodzenia w PPS eur są porównywane ze średnimi rzeczywistymi wynagrodzeniami (tam, gdzie dane są dostępne). analizowany jest również ostatni wzrost/spadek siły nabywczej pracowników zatrudnionych w oświacie w odniesieniu do kryzysu ekonomicznego notowanego od 2008 roku. Przedsta-wione są także różne rodzaje dodatków do wynagrodzenia oraz or-gany odpowiedzialne za ich przydział i wymiar.

10 lat European Language Label w Polsce. Laureaci 2010-2011

Publikacja poświęcona de-kadzie funkcjonowania kon-kursu ell w Polsce oraz pro-jektom nagrodzonym tym certyfikatem w latach 2010 i 2011. zostały w niej zapre-zentowane oryginalne pomy-sły oraz metody nauczania i uczenia się języków, opra-cowane przez nauczycieli, metodyków, a także uczniów. materiał ma służyć jako twór-cza inspiracja dla nauczycieli językowców oraz pasjonatów uczenia się języków.

Drugoroczność w kształceniu obowiązkowym w Europie: regulacje prawne i statystyki

(Grade Retention during Com-pulsory Education in Europe: Regulations and Statistics)tłumaczenie na język polski wydanej w styczniu 2011 r. pu-blikacji pt. Grade Retention during Compulsory Education in Europe: Regulations and Statistics. opra-cowanie prezentuje porówna-nie, w jaki sposób rozwiązanie polegające na zatrzymywaniu uczniów na drugi rok szkolny w tej samej klasie jest stoso-wane w szkołach w europie. Publikacja przedstawia znaczne zróżni-cowanie w stosowaniu tego rozwiązania w poszczególnych krajach. Fakt, czy uczeń ma powtórzyć rok zależy głównie od kultury eduka-cyjnej danego kraju i oceny nauczyciela, a nie od obiektywnych wy-ników, jakie uzyskał. opracowanie zostało przygotowane dla komi-sji europejskiej przez sieć eurydice, która obecnie obejmuje 33 kraje (kraje członkowskie ue, islandia, liechtenstein, norwegia, Szwajca-ria, chorwacja i turcja). Podczas prac nad publikacją Grade Retention Szwajcaria i chorwacja nie były jeszcze członkami sieci. Publikacja jest dostępna w języku angielskim i polskim.

Gdyby nie Grundtvig… 10 lat programu Grundtvig oczami beneficjentów

Publikacja, wydana w wer-sji polsko-angielskiej, składa się z trzech części. Pierwsza z nich zawiera podsumowa-nie 10 lat realizacji programu grundtvig w Polsce. Druga poświęcona jest konkurso-wi Pierwsza Liga Grundtviga, ogłoszonemu z okazji 10-le-cia programu. ostatnia, naj-obszerniejsza część, zawiera 20 wywiadów z wybranymi beneficjentami wszystkich akcji zdecentralizowanych programu grundtvig.

POLECANE PUBLIKACJEPOLECANE PUBLIKACJE

Nauka czytania w Europie: kontekst, polityka i praktyka

(Teaching Reading in Euro-pe: Contexts, Policies and Practices)Pierwsze paneuropejskie opracowanie przedstawia-jące wszechstronny obraz kształtowania umiejętności czytania u dzieci i młodzieży w wieku od 3 do 15 lat. opra-cowanie podejmuje cztery główne zagadnienia: meto-dyka i dydaktyka w naucza-niu czytania, radzenie sobie z trudnościami w czytaniu, kształcenie nauczycieli oraz promocja czytania poza szkołą. każde zagadnienie jest opraco-wane z wykorzystaniem wyników badań edukacyjnych, najnow-szych wyników badań międzynarodowych oraz pogłębionych analiz polityki prowadzonej w poszczególnych krajach, progra-mów oraz przykładów dobrej praktyki. raport powstał na zamó-wienie komisji europejskiej i został opracowany na podstawie informacji i analiz zebranych w 31 krajach Sieci. Pozycja ta ujawnia, że większość krajów europejskich ma obec-nie sformułowaną politykę dotyczącą promocji czytania, często jednak brakuje w niej konkretnych rozwiązań przeznaczonych dla grup zagrożonych problemami w nauce czytania, takich jak chłopcy, dzieci z defaworyzowanych gospodarstw domowych czy też dzieci migranci. raport podkreśla także fakt, że tylko w kilku krajach w szkołach zatrudniani są specjaliści nauki czyta-nia w celu wspierania nauczycieli i uczniów. w roku 2009 w unii europejskiej około jedna piąta 15-latków miała trudności z czyta-niem. kraje ue uzgodniły, że do roku 2020 konieczne jest ogra-niczenie odsetka uczniów mających kłopoty z czytaniem do 15 proc. jedynie w Belgii (wspólnota Flamandzka), Danii, estonii, Polsce, Finlandii i norwegii odsetek uczniów mających trudności tego typu był niższy lub równy 15 punktom procentowym.Publikacja jest dostępna w języku angielskim i polskim.

Różnice w wynikach nauczania a płeć uczniów: obecna sytuacja i działania podejmowane w Europie

(Gender Differences in Educa-tional Outcomes: study on the measures taken and current si-tuation in Europe)tłumaczenie na język pol-ski wydanej w grudniu 2009 r. publikacji Gender Differen-ces in Educational Outcomes: study on the measures taken and current situation in Eu-rope. tradycyjne stereotypy są największym wyzwaniem dla równouprawnienia płci w edukacji – wniosek ten wy-nika z przedstawionej przez komisję europejską publikacji dotyczącej zagadnienia równo-uprawnienia płci w edukacji w krajach europy. wynika z niej, że płeć jest nadal istotnym czynnikiem przy wyborze studiów i osią-ganiu wyników w nauce. zależności między płcią a wykształce-niem zmieniły się znacząco w ciągu ostatnich 50 lat i obecnie różnice przybierają bardziej złożone formy. w szkołach pracują głównie kobiety, ale systemami edukacji zarządzają mężczyźni. większość absolwentów szkół wyższych stanowią kobiety, ale naukę przedwcześnie kończą najczęściej chłopcy. Polityka do-tycząca równouprawnienia płci powinna być więc oparta na ja-snym rozumieniu zależności między płcią ucznia a jego wynikami w nauce – powiedziała europejska komisarz ds. edukacji andro-ulla Vassiliou.raport komisji powstał na podstawie danych zebranych i opraco-wanych przez sieć eurydice. w jego przygotowaniu uczestniczy-ły biura eurydice z 29 państw (wszystkie państwa członkowskie ue z wyjątkiem Bułgarii oraz liechtenstein, islandia i norwegia).Publikacja jest dostępna w języku angielskim i polskim.

Konkurs EDUinspiracje 2011 na najlepszy projekt programu „Uczenie się przez całe życie” w zakresie mobilności

w publikacji zaprezen-towano sześciu lau-reatów konkursu oraz dwunastu wyróżnio-nych. Pokazano również kilka zgłoszonych do konkursu przykładów mobilności w progra-mach erasmus i grund-tvig, mimo że nie znalazły się w wąskim gronie projektów wska-zanych w tegorocznej edycji jako najlepsze.

Zwycięskie projekty w konkursach programu eTwinning – 2011

Publikacja przedstawia naj-ciekawsze i najwyżej oce-nione projekty, w nadziei, że zainspirują one i zachęcą ko-lejnych nauczycieli i uczniów do korzystania z fascynują-cych możliwości programu etwinning. w broszurze zna-leźć można obszerne opisy 16 projektów – laureatów ogól-nopolskiego konkursu Nasz projekt eTwinning w roku 2011 wraz z konkursami tematycz-nymi: etwinning w szkolnej bibliotece, konkursem dla nauczycie-li przedmiotów matematyczno-przyrodniczych oraz konkursem językowym.

„Europa dla Aktywnych”

16-stronicowy kwartalnik Fun-dacji rozwoju Systemu edukacji. jest połączeniem dziennika in-formacyjnego, poradnika i gaze-ty opinii. Porusza problematykę związaną z polityką młodzieżo-wą unii europejskiej, edukacją międzykulturową, programami edukacyjnymi i informacją mło-dzieżową. informuje o ciekawych inicjatywach, inspiruje do two-rzenia dobrych projektów.

120

p r z y D a t N e l i n k i

Realizacja programu „Uczenie się przez całe życie” odbywa się w dużej mierze w świecie nowo-czesnych technologii. Połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji stoso-wania technologii informatycznych jest definiowane jako kluczowe kompetencje informatyczne. Obejmują one niezbędne umiejętności poszukiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji znajdujących się na stronach internetowych oraz ich wykorzystywania w krytyczny i systema-

tyczny sposób.

Linki do stron zarządzanych przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji

Fundacja rozwoju Systemu edukacji zarządza kilkunastoma serwisami internetowymi. Ponadto osoby zainteresowane programem mogą korzystać z wielu przydatnych linków. Poniżej polecamy Państwu strony internetowe poszerzające i pogłębiające informacje zawarte w niniejszym Raporcie, ważne dla przybliżenia idei uczenia się przez całe życie. ich poznanie z pewnością otwiera nowe per-spektywy, pobudza kreatywność w realizacji własnych projektów oraz umożliwia dzielenie się doświadczeniem.

Fundacja rozwoju Systemu edukacji www.frse.org.plProgram „młodzież w działaniu” www.mlodziez.org.plProgram „uczenie się przez całe życie” www.llp.org.plProgram comenius www.comenius.org.plProgram erasmus www.erasmus.org.plProgram leonardo da Vinci www.leonardo.org.plwizyty Studyjne www.sv.org.pl eksperci Bolońscy www.ekspercibolonscy.org.plProgram grundtvig www.grundtvig.org.plProgram etwinning www.etwinning.pleuropean language label www.ell.org.pleuropass www.europass.org.pleurydice – europejska Sieć informacji o edukacji www.eurydice.org.plwizyty przygotowawcze www.pv.org.plupowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów programu „uczenie się przez całe życie” w Polsce www.waloryzacja.llp.org.pljęzyki obce w Szkole www.jows.pleDuinspiracje www.eduinspiracje.plHigher education in Poland www.highereducationinpoland.org.pl

Przydatne linki:

ministerstwo edukacji narodowej men.gov.plministerstwo nauki i Szkolnictwa wyższego mnisw.gov.plagencja wykonawcza ds. edukacji, Sektora audiowizualnego i kultury eacea.ec.europa.eukomisja europejska (Programy edukacyjne) ec.europa.eu/dgs/education_cultureceDeFoP (europejskie centrum rozwoju kształcenia zawodowego) cedefop.europa.eueuropa – oficjalny portal unii europejskiej europa.eucentrum informacji europejskiej ministerstwa Spraw zagranicznych cie.gov.plBiuro uznawalności wykształcenia i wymiany międzynarodowej buwim.edu.pleuryPeDia (europejska encyklopedia krajowych Systemów edukacji) eurydice.org.pl/eurypedia

N o t a t k i

N o t a t k i

Tytuł:Program „uczenie Się Przez całe życie” w PolSce – raPort 2011

Redaktor prowadzący:krzysztof Szwałek

Redakcja:konrad romaniuk, ewa koźbiał, małgorzata Piekarska, tadeusz wojciechowski

Raport powstał przy udziale i współpracy zespołów programów:comenius, erasmus, leonardo da Vinci, grundtvig, wizyty Studyjne,etwinning, european language label, europass, eurydice

Korekta:agnieszka Pawłowiec

Projekt graficzny i skład:

Druk:topDruk zelkowski ryszard; www.drukarniattp.pl

WydawcaFundacja rozwoju Systemu edukacjinarodowa agencja Programu„uczenie się przez całe życie”ul. mokotowska 4300-551 warszawae-mail: [email protected]

iSBn 978-83-62634-67-5

w raporcie wykorzystano zdjęcia nadesłane przez beneficjentów programu „uczenie się przez całe życie”, dokumentujące działania prowadzone w projektach i spotkania uczestników. autorami wymienionych fotografii są: krzysztof kuczyk (str. 56, 64, 65, 67, 83, 84, 85, 86, 87, 99, 105 i 106), jarosław Paszkiewicz (str. 39, 40, 43, 94), Sebastian jezierski (str. 59, 70, 71, 72, 75, 76, 77, 90, 91), wojciech wojtowicz (str. 45, 46, 47, 60, 62, 89), krzysztof zieliński (str. 30), ewa Bełdowska (str. 82). Pozostałe zdjęcia pochodzą z zasobów FrSe.

Publikacja sfinansowana z funduszy komisji europejskiej w ramach programu „uczenie się przez całe życie”. komisja europejska nie ponosi odpowiedzialności za treść umieszczoną w publikacji.Publikacja bezpłatna

FrSe w mediach społecznościowych

Publikacja dostępna w internecie:

Fundacja Rozwoju Systemu EdukacjiNarodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie”ul. Mokotowska 4300-551 [email protected] | www.llp.org.pl

ISBN 978-83-62634-67-5

CO M E N I U S

E R A S M U S

L EO N A R D O DA V I N C I

G R U N DT V I G

W I Z Y T Y ST U DYJ N E

e T W I N N I N G

E U RO PA SS

E U RY D I C E

E U RO P E A N L A N G UAG E L A B E L

PROG

RAM

„UCZEN

IE SIĘ PRZEZ CAŁE żyCIE” Raport 2011

Program "Uczenie się przez całe życie". Raport 2011

Documents

Transcript of Program "Uczenie się przez całe życie". Raport 2011