MINISTERSWO EDUKACJI NAROBOWEJ

PROGRAM NAUCZANIA

TECHMIK TURYSTYKl WlEJSKlEJ 341[08]

Zatwierdzam

u

Minister Edukacji Narodowej

Warszawa 2008

Autorzy: rngr inz. Maria Majewska rngr inz. Jolanta Borczyriska-Zbikowska rngr inz. Krystyna Szwed rngr inz. Kinga Szwed rngr ini. Justyna Zdunek

Recenzenci: rngr ini. Gabriela Albettin rngr Maria Napiorkowska-Gzula

Opracowanie redakcyjne: rngr ini. Maria Majewska Janina Dqbrowska

I. Plany nauczania

I!. Programy nauczania przedmiotow zawodowych

1. Podstawy turystyki wiejskiej

2. Obstuga ruchu turystycznego

3. Organizacja ustug noclegowych

4. Zywienie turystow

5. Produkcja roSlinna

6. Produkcja zwierzgca

7. Ekonornika i zarzqdzanie przedsigbiorstwem

8. Jezyk obcy zawodowy

9. Zajgcia praktyczne

10. Praktyka zawodowa

I . PLANY NAUCZANIA

PLAN NAUCZANIA Technikum czteroletnie Zawod: technik turystyki wiejskiej 341[08] Podbudowa programowa: gimnazjum

*Program wybranej przez szkok specjalizacji opracowuje szkolny zespol przedmiotowy wlasciwy dla zawodu

PLAN NAUCZANIA Szkola policealna Zawod: technik turystyki wiejskiej 341 [08] Podbudowa programowa: szkota dajqca wyksztatcenie Srednie

Dla mtodzieiy / Dla doroslych Liczba I Liczba I Liczba

1 1 / aodzin 1 aodzin I aodzin 1

Przedmioty nauczania

'Program wybranej przez szkole specjalizacji opracowuje szkolny zespol przedmiotowy wlaSciwy dla zawodu

Szczeg&owe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczeh (sluchacz) powinien umieC: - okreSliC sposoby zagospodarowania czasu wolnego, - scharaMeryzowaC rodzaje i formy rekreacji, - wyjaSniC podstawowe pojecia z zakresu turystyki i rekreacji, - okreSliC rodzaje i formy turystyki oraz dokonaC ich klasyfikacji, - scharakteryzowad mdzaje ruchu turystycznego. - scharaMeryzowaC rodzaje turystyki wiejskiej, - okreSliC czynniki determinujqce rozw6j turystyki, - wyjaSniC wplyw roinych czynnik6w na rozwdj turystyki wiejskiej, - okreSliC szanse i zagrozenia rozwoju turystyki wiejskiej, - okreSliC znaczenie turystyki wiejskiej dla zr6wnowaionego rozwoju

obszar6w wiejskich, - wyjaSniC podstawowe poj~cia z zakresu geografii turystycznej, - scharakteryzowaC regiony geograficzne Polski, - oceniC walory turystyczne region6w Polski i Swiata, - okreSliC walory przyrodnicze i kuiturowo-spdeczne rniejscowoSci

i regionu, - scharakteryzowaC walory turystyczne Srodowiska lokalnego, - okreSliC wplyw turystyki na Srodowisko przyrodnicze, - poslutyC sie mapami geograficznymi i turystycznymi, - scharakteryzowaC przedsiebiorstwa turystyczne, - okreSliC podstawy prawne funkcjonowania gospodarstw rolnych oraz

agroturystyki w Polsce i Unii Europejskiej, - scharalkejzowa~ rodzaje przedsiewzigC agroturystycznych, - za~lanowaC dzialania zwiazane z ~rowadzeniem uslug turvstvcznvch. - o k r e ~ i i ~ kompetencje samirzqdu terytorialnego w zak;esie t&st);ki, - okreSliC rolq oSrodk6w doradztwa rolniczego w rozwoju turystyki na

obszarach wiejskich, - scharakteryzowac zadania krajowych organizacji turystycznych, - okreSliC formy wsp6lpracy z instytucjami i organizacjami

turystycznyrni.

Material nauczania

1. Podstawowe wiadomoSci o turystyce wiejskiej Czas woiny i jego organizacja. Uwarunkowania wykorzystania czasu wolnego. Styl tycia i jego znaczenie dla rekreacji. Rodzaje i formy rekreacji. Podstawowe pojecia dotyczqce turystyki. Rola turystyki we wsp&czesnym Swiecie. Klasyfikacja turystyki wg Swiatowej Organizacji Turystyki. Ruch turystyczny. Rodzaje i formy turystyki. Specyfika turystyki wiejskiej. Historia rozwoju turystyki wiejskiej. Rolnictwo i obszary wiejskie w Unii Europejskiej. Warunki rozwoju turystyki na obszarach wieiskich. Tuwstyka wiejska jako dodatkowe trodto dochodu dla gospodar&a rolnego. ~urystyka wiejska a agroturystyka. Szanse i zagrotenia rozwoju turystyki wiejskiej w Polsce. Czynniki determinujqce rozw6j turystyki. wplyw turystyki na Srodowisko przyrodnicze - turystyka zrownowatona.

Cwiczenia: e OkreSlanie najnowszych trend6w w turystyce polskiej i Swiatowej. 0 Ocenianie atrakcyjnoSci turystycznej regionu. 0 Pianowanie r6tnych form turystyki wiejskiej w najblitszej okolicy.

2. Geografia tuwstyczna ~eografia turysty&ia. Krajoznawshvo turystyczne. Regiony turystyczne, ich rola i klasyfikacja. Waloryzacja turystyczna - pojecie i klasyfikacja. Walory przyrobnicze i antropogeniczne (kulturowe). Walory turystyczne okreSlonych region6w Polski i Swiata. Walory specjalistyczne w turystyce. Charakterystyka regionow turystycznych Poiski. Roia i funkcje krajobrazu w turystyce. Gliwvne jednostki krajobrazowe Polski i ich elementy turystyczne. Formy utytkowania turystycznego i ich oddzialywanie na przyrodg i krajobraz. PrzydatnoSC teren6w wiejskich dia turystyki i rekreacji. Trasy i szlaki turystyczne. Walory turystyczne obszar6w wiejskich w Polsce. Mapy i iiteratura turystyczna, inne trbdla informacji geograficzno-turystycznej. Zagospodarowanie turystyczne obszar6w wiejskich.

Cwiczenia: a OkreSlanie funkcji turystycznej wybranego parku iub innej jednostki

krajobrazowej. Dokonywanie anaiizy potencjalu turystycznego wybranego obszaru.

* Przygotowywanie prezentacji na temat atrakcji turystycznych w regionie.

Odczytywanie map turystycznych i okreslanie powiqzan pomiedzy przedstawionymi na niej elementami.

3. Podstawy prawne turystyki wiejskiej Podstawy prawne funkcjonowania turystyki w Polsce i Unii Europejskiej. Cywilnoprawne aspekty obstugi ruchu turystycznego. Prawa producentow i konsumentbw w turystyce. DzialalnoSC rolnicza. Formy organizacyjno-prawne dziatalnosci rolniczej. Podstawy prawne funkcjonowania gospodarstw rolnych oraz agroturystyki w Polsce i Unii Europejskiej.

Cwiczenia: e Analizowanie podstawowych przepisow prawa regulujqcych

prowadzenie dziatalnoSci turystycznej. e Analizowanie podstawowych przepisow prawa regulujqcych

prowadzenie dzialalno8ci rolniczej. e Analizowanie podstawowych przepisow prawa regulujqcych

prowadzenie dziatalnoSci agroturystycznej.

4. Organizacja turystyki w Polsce Kompetencje samorzqdu terytorialnego w zakresie turystyki. Zadania samorzqdu gospodarczego w zakresie turystyki. Polska Organizacja Turystyczna (POT). Lokalne i regionalne organizacje turystyczne. Miedzynarcdowe organizacje turystyczne. Stowarzyszenia agroturystyczne i ich zwiqzki. Rola osrodkbw doradztwa rolniczego w rozwoju turystyki na obszarach wiejskich. Baza agroturystyczna w Polsce. Mtodzieiowe organlzacje i zwiqzki turystyczne. Organizatorzy, posrednicy i agenci turystyczni. Przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek. Animatorzy turystyki.

Cwiczenia: s Analizowanie szans i zagrozen podczas planowania dziatalnosci

w zakresie turystyki. a Planowanie rotnych form dziaialnoSci turystycznej na obszarach

wiejskich. s Analizowanie dziatalnosci organizacji turystycznych, takich jak: Polska

Organizacja Turystyki, Polska Agencja Rozwoju Turystyki, Polska Federacja Turystyki Wiejskiej, Europejska Federacja Stowarzyszen Turystyki Wiejskiei. Analizowanie roli i zadali lokalnych organizacji turystycznych.

Porownywanie kwaiifikacji i uprawnieh organizatorow turystyki, posrednikow turystycznych, przewodnikow turystycznych i piiotow wycieczek.

~ r o d k i dydaktyczne Urzqdzenia biurowe: zestawy komputerowe, telefony, faks, kopiarka. Dokumenty, wzory umbw, przykladowe biznesplany. Formularze wnioskow o dofinansowanie, kredytowych, ubezpieczeniowych. Foidery, przewodniki i mapy turystyczne, ulotki reklamowe. Przykladowe cenniki uslug turystycznych. Giobalny Kodeks Etyki w Turystyce. Ustawa o uslugach turystycznych.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Podstawy furystyki wiejskiej obejmuje

zagadnienia dotyczqce organizacji i rozwoju turystyki w Polsce. Ksztaltowanie umiejetnosci wynikajqcych ze szczeg6towych cel6w

ksztalcenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wlasciwego doboru srodkow dydaktycznych. Wskazane jest stosowanie nastepujqcych metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objasnleniem, metody projektbw oraz Cwiczeri praktycznych.

W ceiu uzyskania dobrych efekt6w dydaktycznych zaleca sig stosowanie metod aktywizujqcych, pobudzajqcych myslenie i zapamigtywanie, ulatwiajqcych rozwiqzywanie problemow w sytuacjach typowych i nietypowych. Stosowane metody nauczania powinny by6 odpowiednie do percepcji uczniow. Wskazane jest przestrzeganie zasad iqczenia teorii z praktyka poglqdowoSci oraz stopniowania trudnoSci.

W procesie nauczania-uczenia sie nalezy wykorzystywaC wiadomoSci i umiejetnosci uczni6w z innych obszarow tematycznych oraz rozwijaC umiejetnosc samoksztatcenia i korzystania z roinych ir6del informacji.

W procesie ksztatcenia naleiy zwracaC uwage na stosowanie terminologii z zakresu turystyki i geografii turystycznej, zastosowanie przepisdw prawa dotyczqcych dzialalnosci turystycznej i roiniczej oraz organizacje turystyki w Poisce.

Cwiczenia powinny byc prowadzone w pracowni turystyki wyposatonej w odpowiednie Srodki dydaktyczne, w grupach do I 5 os6b.

Nauczyciel powinien przygotowaC materialy potrzebne do wykonywania pokaz6w i Cwiczeri, jak: katalogi, przykladowq dokumentacje, cenniki uslug turystycznych, mapy turystyczne oraz przepisy prawa dotyczqce uslug turystycznych.

Wzbogacanie procesu dydaktycznego pokazami, filmami dydaktycznymi, wycieczkami dydaktycznymi do gospodarstw agroturystycznych utatwi osiaganie zatozonych celow ksztatcenia.

Proponuje siq nastqpujqcy podziat godzin na realizacje dziatow tematycznych:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacjq poszczegolnych dziaiow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moze wprowadzat zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych.

LP.

1.

2, 3. 4.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniqc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgnigc uczniow naleiy prowadzie systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow. Kryteria oceniania powinny uwzglgdniak poziom wiadomosci oraz zakres opanowania przez uczniow umiejqtnosci przewidzianych w szczegotowych celach ksztalcenia.

Kontrcla i ocena osiqgnigk uczniow mo ie bye dokonywana za pomocq: - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osiagniek szkoinych, - wykonanych projektow.

Umiejqtnosci praktyczne mogq byc sprawdzane i oceniane na podstawie obserwacji pracy uczniow w trakcie wykonywania twiczen.

W ocenie osiagniqC edukacyjnych uczniow naleiy uwzglqdnik nastepujqce umiejetnosci: - postugiwanie sig podstawowymi pojeciami i tekstami zrodtowymi

dotyczqcymi turystyki, - ocenianie przydatnosci Srodowiska geograficznego dla potrzeb

turystyki, - okreilanie wplywu turystyki na srodowisko, - stosowanie przepisow prawa dotyczqcych turystyki wiejskiej,

Dzialy tematyczne

Podstawowe wiadomosci o turystyce wiejskiej Geografia turystyczna Podstawy prawne turystyki wiejskiej Organizacja turystyki w Polsce

Orientacyjna liczba godzin

29 30 35 50

Razem 144

- charakteryzowanie przedsigbiorstw turystycznych oraz gospodarstw rolnych prowadzqcych dziatalnose agroturystycznq,

- okreslanie zadan organizacji turystycznych. Podczas oceniania osislgnigk uczniow nalezy zwrocic uwage na

dokiadnosc i czas realizacji zadania, interpretacjg przepis6w prawa, poprawnosc wnioskowanla, pornyJowoSC w rozwiqzywaniu problemow oraz urniejqtnosc wykorzystania wiedzy podczas realizacji okreslonych zadan.

W ocenie koncowej nalezy uwzglgdnic wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela rnetod sprawdzania osiqgnigt uczniow.

Literatura Borne H., Doliriski A.: Organizacja turystyki. WSiP, Warszawa 2000 Butowski L.: Organizacja turystyki w Polsce. Wydawnictwo Akademickie Wyiszej Szkoly Spoleczno-Przyrodniczej, Lublin 2004 Cabaj W., Kruczek Z.: Podstawy geografii turystycznej. Wyd. Proksenia, Krakow 2007 Gaworecki W. W.: Turystyka. PWE, Warszawa 2003 Gospodarek J.: Prawo turystyczne w zarysie. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2003 Kmita-Dziasek E. red.: Prawno-finansowe uwarunkowania prowadzenia ustug turystycznych na polskiej wsi po akcesji do UE. Poradnik ~raktvcznv. KCDRRIOW. Krakow 2004 i<ow~lczyk A.: ~ e o ~ r a f i a turyzmu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000 Kruczek Z. [red.]: Turystyka, Testy i pytania. Wyd. Proksenia, Krakow 2007 Kruczek Z. [red.]: Kompendium pilota wycieczek. Wyd. Proksenia, Krakow 2007 Kruczek Z. [red.]: Obsiuga ruchu turystycznego. KSH, Krakow 2006 Lewan M.: Zarys dziejow tutystyki w Polsce. Wyd. Proksenia, Krakow 2004 -. . .

Lijewski T., Mikutowski B., Wyrzykowski J.: Geografia turystyki Polski. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002 toboiewicz T., Binczyk G.: Podstawy turystyki. WSE, Warszawa, 2001 Majewski J.: Agroturystyka to t e i biznes. Fundacja Wspomagania Wsi., Warszawa 2000 Majewski J., Lane B.: Turystyka wiejska i rozwoj lokalny. Fundacja Fundusz Wspolpracy, Poznari 2001 Mazur E.: Leksykon turystyki i krajoznawstwa. Wyd. US, Szczecin 2000 Merski J.: Turystyka kwalifikowana. WSE, Warszawa 2002 Meyer 5.: Obsluga ruchu turystycznego. PWN, Warszawa 2006 Mikuta B., telazna K.: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. Format- AB, Warszawa 2004 Mikuta B.. Sawicka B., Swiqtkowslta M.: Ustugi hotelarsko-turystyczne. Format-AB, Warszawa 2007 Piotrowski J. P., ldziak W.: Kultura bogactwem turystyki wiejskiej. Fundacja Wspomagania Wsi, Warszawa 2001 Rapacz A,: Przedsigbiorstwo turystyczne. Difin, Warszawa 2007 Rbiycki P.: Zarys wiedzy o turystyce. Proksenia, Krakow 2006 Sikora J.: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. WSiP, Warszawa Siwihski W.: Adaptacja do zawodu animatora rekreacji i turystyki. AWF, Poznah2002

Swietlikowska U. (red.): Agroturystyka. FAPA, Warszawa 2000 Sznajder M., Przezborska L.: Agroturystyka. PWE, Warszawa 2005 Toczek-Werner S. (red.): Podstawy rekreacji i turystyki. Wydawnictwo AWF, Wroclaw 2007 Turos L.: Turystyka edukacyjna. Wyd. WSRP, Siedlce 1990 Turystyka rekreacyjna oraz turystyka specjalistyczna. Pr. zb. MRiRW, Warszawa 2003 Zarqba D.: Ekoturystyka. PWN, Warszawa 2000 Strategia Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013

Wykaz literatury nalety aktualizowaC w miare ukazywania si? nowych pozyc$ wydawniczych.

Szczegotowe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztaicenia uczen (siuchacz) powinien umiec: - zorganizowae biuro podroiy, - obslutyc urzqdzenia i sprzet techniczny stosowany w pracy biurowej, - skorzystae z roinych irodel informacji dotyczqcych uslug

turystycznych, - posluiyC sie specjalistycznymi programami komputerowymi

stosowanymi w biurach podroiy, - posiuiyC si? pocztq elektroniczn?,, - okresliC znaczenie komunikacji interpersonalnej w procesie

ksztaltowania postaw przedsiebiorczych, - zastosowat zasady komunikowania sie z klientami oraz

wsp6lpracownikami, - rozpoznac bariery w procesie komunikowania sie, - przeprowadzic negocjacje z klientami i kontrahentami, - zastosowaC metody rozwiqzywania konfliktow, - podjqc decyzje w zakresie wykonywanych zadah zawodowych, - scharakteryzowac potrzeby cziowieka w zakresie turystyki, - okreslic rodzaje i formy uslug turystycznych, - przygotowaC, zorganizowae i rozliczyc impreze turystyczna - sporzqdzii: umowy o swiadczenie uslug turystycznych, - zastosowac roine formy obslugi klientow usiug turystycznych, - skorzystac z roinych rodzajow ubezpieczeri turystycznych, - udzieliC informacji turystycznej, - zorganizowac sprzedai uslua turvstvcznvch. - . . , . - sporzqdzic dokumentacje zwiqzanq z organizacjq i prowadzeniem

usiug turystvcznvch. - . . . . - zorganizowac stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, - udzielic pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, - zastosowac przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska.

Material nauczania

1. Organizacja biura podroiy Zasady funkcjonowania biura w turystyce. Struktura organizacyjna biura podroiy. Organizacja i technika pracy biurowej. Rodzaje pism i zasady redagowania. Organizacja obiegu korespondencji. Korespondencja handlowa, administracyjna oraz dotyczqca spraw osobowych i finansowych. Wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjnych w obstudze ruchu turystycznego. Proces komunikacji miedzyludzkiej - znaczenie, funkcje. Komunikacja werbalna, niewerbalna. Bariery w komunikowaniu sie miedzy ludimi. Typy zachowari uczestnikow procesu komunikacji. Techniki budowania i utrzymywania kontaktu. Techniki negocjacyjne. Podejmowanie decyzji zawodowych. Zasady etyki zawodowej.

cwiczenia: 0 Planowanie organizacji biura obstugi ruchu turystycznego.

Dokumentowanie usiug turystycznych. 0 Stosowanie specjalistycznych programow komputerowych do obstugi

biura podrbty. Dokonywanie sprzedaty ustug turystycznych za posrednictwem lnternetu (syrnulacja).

e Rozpoznawanie barier w komunikowaniu sig. Prowadzenie rozmow z zastosowaniern techniki aktywnego siuchania oraz udzielania informacji zwrotnych.

* Rozwiqzywanie konfliktow zaistniaiych podczas kontaktow z klientem. r Prowadzenie negocjacji z trudnym klientem, dotyczqcych wyboru

oferty turystycznej. e Pozyskiwanie informacji dotyczqcych preferencji turystycznych

klienta, podczas rozmowy bezposredniej i telefonicznej.

2. Uslugi turystyczne Miejsce turystyki w systemie potrzeb cztowieka. Rodzaje i formy usiug turystycznych. Transport w turystyce. Charakterystyka Srodkow transportu. Obsiuga podroinicza w turystyce. Dokumenty komunikacyjne, rezerwacja, sprzedai. Jakosc i bezpieczeristwo w turystyce. Ochrona prawna klienta. Rodzaje i formy ubezpieczeri w turystyce. Kultura obstugi klienta. Zasady wspotpracy biura podroiy z usiugodawcarni.

Cwiczenia: Planowanie roinych form dzialalnoSci turystycznej na obszarach wiejskich. Dobieranie Srodkow transportu do rodzaju uslugi turystycznej. Rozpoznawanie czynnikow wplywajqcych na jakoSC uslug turystycznych Analizowanie przepisow prawa dotyczqcych bezpieczelistwa odbiorcbw uslug turystycznych. Dobieranie rodzaju ubezpieczenia do organizowanej imprezy turystycznej.

3. Organizacja imprez turystycznych Podzial i charakterystyka imprez turystycznych. Charakterystyka imprez turystycznych i rekreacyjnych organizowanych na wsi. Etapy organizowania imprezy: opracowywanie programu imprezy turystycznej, kalkulacja kosztow, zamawianie Swiadczen, sprzedai produktu, realizacja imprezy turystycznej, rozliczanie kosztow imprezy. Dokumentacja imprezy turystycznej.

Cwiczenia: Przygotowywanie dokumentacji planowanej imprezy turystycznej.

e Dobieranie Srodkow transportu dla uczestnikow okreslonej imprezy tulystycznej.

8 Kalkulowanie kosztow imprezy turystycznej. e Planowanie wycieczek dla roznych grup turystow. @ Rozliczanie kosztow imprezy turystycznej.

4. Informacja turystyczna Rola i miejsce informacji w turystyce. System informacji turystycznej w Polsce. Znaki informacji turystycznej. Zrodla informacji turystycznej: opracowania geograficzne, slowniki turystyczne i krajoznawcze, przewodniki, informatory i katalogi turystyczne, foldery, mapy i atlasy turystyczne, materiaiy multimedialne. Rola i zadania Polskiej Organizacji Turystycznej w zakresie informacji turystycznej. Wykorzystanie nowoczesnych technik informatycznych w turystyce. Prawne aspekty wykorzystania lnternetu w turystyce.

Cwiczenia: Rozpoznawanie znakow informacji turystycznej.

9 Korzystanie z roznych zr6del informacji turystycznej. Prowadzenie rozmow telefonicznych z klientami (inscenizacja).

0 Rozpoznanie potrzeb klientow zwiqzanych z turystykq i udzielanie informacji (symulacja).

0 Przygotowywanie prezentacji na temat atrakcji turystycznych w regionie. Przygotowywanie oferty turystycznej. Wykorzystanie specjalistycznych programow komputerowych w procesie obstugi ruchu turystycznego na obszarach wiejskich.

0 Opracowywanie projektu portalu internetowego - promocyjnego, sprzedaiowego on-line i off-line.

* Analizowanie zalet i ograniczeti dotyczqcych korzystania ze sprzedaiy internetowej.

5. Bezpieczenstwo i higiena pracy, ochrona przeciwpoiarowa oraz ochrona srodowiska w turystyce

Przepisy dotyczqce praw i obowiqzkow pracownika, pracodawcy oraz bezpieczenstwa i higieny pracy. Elementy ergonomii. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciqzliwe i niebezpieczne wystepujqce w procesie pracy. Srodki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zagroienia potarowe, zasady ochrony przeciwpoiarowej. Ochrona Srodowiska w turystyce. Zasady udzielania pierwszej pornocy.

Cwiczenia: Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii. Dobieranie Srodkow ochrony indywidualnej do rodzaju pracy.

0 Stosowanie podrecznego sprzetu i Srodkow gasniczych. Wykonywanie na fantomie sztucznego oddychania, zgodnie z obowiqzujqcymi procedurami. Wykonywanie na fantomie masaiu zewngtrznego serca, zgodnie z zasadami udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroienia zycia i zdrowia. Analizowanie prizepisow prawa dotyczqcych ochrony Srodowiska obowiqzujqcych w turystyce wiejskiej.

~ r o d k i dydaktyczne Urzqdzenia biurowe: zestawy kornputerowe, fax, drukarka, kopiarka, telefony. Oprogramowanie: pakiet biurowy, pakiet do wspomagania organizacji i rozliczefi finansowych ustug turystycznych, programy do aranzacji wngtrz. Mapy i atlasy turystyczne.

Przewodniki i informatory na temat atrakcji turystycznych roinych regionow, katalogi biur podroiy. Materiaiy informacyjno - reklamowe. Rozkiady jazdy przewoinikow autobusowych, kolejowych, lotniczych, promowych. Wzory dokumentow: ksiqzka meldunkowa, rachunki, faktury. Przykiadowe cenniki ustug turystycznych. Srodki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Podrgczny sprzgt gasniczy. Fantom do nauki udzielania pierwszej pomocy. Apteczka. Zestaw podstawowej literatury tematycznej. Kodeks Pracy.

Uwagi o realizacji Przedmiot Obsiuga ruchu turystycznego obejmuje tresci dotyczqce

organizacji biura podroiy, prowadzenia usiug turystycznych, udzielania informacji turystyoznej, stosowania zasad bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska obowiqzujqcych w turystyce.

Ksztattowanie umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegotowych cel6w ksztatcenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wtasciwego doboru 51-odkow dydaktycznych.

Wskazane jest stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wykiadu informacyjnego, pokazu z instruktaiem, pokazu z objasnieniem, dyskusji dydaktycznej, metody projektow i Cwiczen praktycznych.

Zajgcia naleiy prowadzit w pracowniach: hotelarskiej i turystki, w grupach do 15 uczniow.

Podczas realizacji programu istotne jest ksztattowanie poczucia odpowiedzlalnoSci uczniow za podejmowane decyzje oraz zwrocenie szczegolnej uwagi na przestrzeganie obowiqzujqcych przepisow zwiqzanych z obstugq klientow w turystyce wiejskiej, organizacjq ustug tutystycznych, a takie bezpieczehstwem i higienq pracy, ochronq przeciwpoiarowq i ochronqSrodowiska.

Tematykg Cwiczen w poszczegolnych dziaiach naleiy traktowaC jako propozycje, nauczyciel moie opracowac wiasne Cwiczenia, moiliwe do realizacji w warunkach szkoty.

W procesie nauczania-uczenia sig wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do biur podroiy, punktow informacji turystycznej w celu poznania rzeczywistych warunkow pracy.

Podczas realizacji programu nauczania naleiy wdraiaC uczniow do samodzielnej pracy, zachgcac do studiowania literatury zawodowej oraz korzystania z zasobow lnternetu.

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczegolnych dziaiow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzak zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnieC uczniow naleiy prowadzic systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiqgniec uczniow uzyskuje sie informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejetnosci okreslonych w szczeg6iowych celach ksztaicenia.

Kontrola i ocena osiqgniqe uczniow moie by6 dokonywana za pomoc*: - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osiqgniec szkolnych, - obsetwacji uczniow podczas realizacji cwiczen, - prezentacji opracowanych projektow, - sprawdzianow praktycznych.

Podczas oceniania osiqgniet uczniow naleiy zwracac uwage na: - poslugiwanie siq podstawowymi pojeciami z zakresu obsiugi turystow, - interpretowanie przepisow prawa zwiqzanych z obsiugq klientow

w turystyce wiejskiej, - przygotowanie, organizowanie i rozliczanie imprez turystycznych, - przestrzeganie wymagan dotyczqcych uslug turystycznych, - przestrzeganie przepisow bezpieczetistwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska w turystyce wiejskiej.

Proponuje sie nastepujqcy podziai godzin na realizacje poszczegolnych dziaiow tematycznych:

LP. -- I. 3. 4. 5 . 6,

- Ra7em -1 744

-

Dzialy tematyczne

Organizacja biura podroiy Usiugi turystyczne aganizacja imprez turystycynych lnformacja turystyczna Bezpieczehstwo i higiena pracy, ochrona

Orientacyjna liczba godzin

47 -_ 30 25 22 -

przeciwpoiarowa oraz ochrona Srodowiska w turystyce

I -- 20

W ocenie koricowej osiqgnigi: uczniow naleiy uwzglgdniat wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiqgnigi: uczniow.

Literatura Alejziak 8.: Organizacja i technika pracy biurowej w turystyce. Wydawnictwo ALBIS, Krakow 2002 Bernd L.: Sztuka komunikacji. Wydawnictwo WAM, Krakow. 2007 Buchfelder M. A,: Podrecznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 2004 Cybula P.: Umowa o impreze turystycznq. LexisNexis, Warszawa 2005 Dotegowski B., Janczata S.: Co kaidy pracownik o ochronie przeciwpoiarowej wiedziec powinien. ODDK, Gdansk 2004 Dotegowski B., Janczata S.: Co pracownik powinien wiedziec o bhp. ODDK, Gdansk 2004 Hamer H.: Rozwoj umiejgtnosci spolecznych. Jak skuteczniej dyskutowac i wsp6tpracowaC? Wydawnictwo Veda. Warszawa 1999. ans sen A,: ~ez~ieczer istwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Jarosz E.: Ubezpieczenia w turystyce. Kompendium pilota wycieczek. Proksenia, Krak6w 2006 Kmita - Dziasek E. red.: Prawno-finansowe uwarunkowania prowadzenia ustug turystycznych na polskiej wsi po akcesji do UE. Poradnik praktyczny. KCDRRiOW, Krakow 2004 Kruczek Z., Walas B.: Promocja i informacja turystyczna. Proksenia, Krakow 2004 Kruczek Z.: Obstuga ruchu turystycznego. Krakowska Szkota Hotelarska, Krakow 2006 Meyer B. (red.): Obstuga ruchu turystycznego. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 Mikuta B., Sawicka B., ~wiqtkowska M.: Ustugi hotelarsko-turystyczne. Format-AB, Warszawa 2007 Mikuta B., Zelazna K.: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. Format- AB, Warszawa 2004 Nalazek M., Moskata J.: Internet w turystyce, hotelarstwie - informatyka w hotelarstwie. Polskie Zrzeszenie Hoteli, Warszawa 2004 Sepkowska Z., Zurakowski F.: PrzedsigbiorczoSC. Komunikacja interpersonalna, lstota przedsigbiorczosci. Wyd, e ~ ~ i ' Poznan 2000 Sikora J.: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. WSiP, Warszawa 1999 Sitek M.: Polityka ochrony srodowiska w sektorze ustug turystycznych w swietle prawa Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmihsko-Mazurskiego. Olsztyn 2007 Stewart, J. (red.),: Mosty zamiast murow. Podrecznik komunikacji interpersonalnej. PWN. Warszawa, 2003.

Sznajder M., Przezb6rska L.: Agroturystyka. PWE, Warszawa 2005 Swietlikowska U. (red.): Agroturystyka. FAPA, Warszawa 2000 Turkiewicz: Organizacja imprez turystycznych Krakowska Szkota Hotelarska, Krakow 1997 Zarqba D.: Ekoturystyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000 Strategia Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013

Wykaz literafury naleiy aktualizowaC w miare ukazywania sic nowych pozycji wydawniczych.

Szczegofowe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczen (sluchacz) powinien umiet: - posluiyi: sie terminologiq z zakresu hotelarstwa, - okreslic czynniki warunkujqce rozwoj hotelarstwa, - dokonac klasyfikacji hoteli wedlug okreslonych kryteriow, - okreSliC stan ilosciowy i jakosciowy bazy noclegowej w Polsce, - okreslic rodzaje i specyf~ke wiejskiej bazy noclegowej, - okreslic kategorie wiejskiej bazy noclegowej, - dokonac analizy przepisow dotyczqcych kategoryzacji wiejskiej bazy

noclegowej, - zastosowac zasady klasyfikacji i standaryzacji bazy noclegowej, - okreslic wymagania dotyczqce wyposaienia roinych rodzajow

obiektow bazy noclegowej, - przygotowac wniosek o przeprowadzenie kategoryzacji, - przygotowac obiekt do oceny kategoryzacyjnej, - dokonac analizy moiliwosci adaptacji gospodarstwa wiejskiego na

potrzeby bazy noclegowej oraz do cel6w rekreacyjnych, - zaplanowac uklad funkcjonalny i wyposaienie pokoi dla turystow, - wykonac prace zwiqzane z przygotowaniem pokoi dla turystow, - wykonac czynnosci zwiqzane z przyjmowaniem, meldowaniem oraz

wymeldowywaniem gosci, - rozliczyk koszt pobytu gosci w obiekcie noclegowym, - zastosowad przepisy dotyczqce odpowiedzialnoSci za rzeczy gosci

obiektu noclegowego, - zastosowat przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpoiarowej w obiektach noclegowych.

Material nauczania

1. Baza noclegowa w Polsce Podstawowe pojecia i definicje w hotelarstwie. Czynniki warunkujqce rozwoj hotelarstwa. Podziat hoteli. Stan ilosciowy i jakosciowy bazy noclegowej w Polsce. Rodzaje i specyfika wiejskiej bazy noclegowej.

Cwiczenia: e Analizowanie stanu iloSciowego i jakosciowego bazy noclegowej

w Polsce. 0 Klasyfikowanie wybranych hoteli wedtug okreslonych kryteriow.

2. Wiejska baza noclegowa Idea kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej, kategorie WBN. Podstawowe pojecia. Przepisy prawa. Zadania Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej ,,Gospodarstwa Goscinne". Rodzaje zakwaterowania. Minimaine wymagania dotyczqce: pokoi goScinnych, pokoi grupowych, samodzielnych jednostek mieszkalnych i przyzagrodowych pol namiotowych. Zasady zgtaszania obiektbw do kategoryzacji. Ocena kategoryzacyjna.

~wiczenia: e Analizowanie przepisbw prawa dotyczqcych kategoryzacji wiejskiej

bazy noclegowej. 0 Wypetnianie wniosku o przeprowadzenie kategoryzacji. * Okreslanie wymagari dotyczqcych wyposazenia wybranych obiektow

wiejskiej bazy noclegowej. 0 Rozpoznawanie oznaczen kategorii WEN. e Rozpoznawanie piktogramow informujqcych o dodatkowych

udogodnieniach w obiekcie noclegowym.

3. Planowanie przestrzeni mieszkalnej Podstawowe pojecia: adaptacja, modernizacja, projektowanie. Uklad funkcjonalny pomieszczeri. Urzqdzanie pokoi goscinnych dia roznych grup gosci. Wyposaienie tazienek. Wyposazenie pokoi dziennych, wykorzystanie balkonow i tarasow. Przystosowanie wnetrz budynkow dla potrzeb osob niepetnosprawnych. Przygotowanie gospodarstwa wiejskiego dla potrzeb turystyki.

Cwiczenia: Analizowanie dokumentacji projektowej pomieszczeri bazy noclegowej.

0 Sporzqdzanie planu adaptacji pomieszczeri dla potrzeb bazy noclegowej. Planowanie wyposaienia pokoi dla turystow. Planowanie wyposaienia tazienek i innych pomieszczen. Planowanie przystosowania budynku do potrzeb os6b niepetnosprawnych.

0 Wykorzystywanie programow komputerowych do araniacji wnetrz.

4. Organizacja pracy w wiejskiej bazie noclegowej Organizacja pracy w gospodarstwie agroturystycznym i innych obiektach noclegowych. Systemy pracy, harmonogramy pracy. Zadania zwiqzane

z przyjeciem goscia, jego zameldowaniem, opiekq w czasie pobytu i rozliczeniem kosztow pobytu. Spnqt, srodki i technika utrzymywania czystosci. Dekoracje pomieszczen - swiqteczne, okoiiczno~ciowe i stale. OdpowiedzialnosC obiektu hotelarskiego. OdpowiedziainosC materialna pracownikow. Przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoiarowej. Cwiczenia: a Przygotowywanie pomieszczen dla okresionej grupy turystow. e Wykonywanie dekoracji pomieszczen w zaleinosci od okolicznosci. 0 Wypelnianie ksiq2ki meldunkowej. e Obliczanie kosztow prowadzenia usiug nociegowych.

~ r o d k i dydaktyczne Urzqdzenia biurowe: zestawy komputerowe, faks, kopiarka, telefony. Wyposaienie pokoju noclegowego. Zestawy poscieii i recznikow. Wyposaienie uzupelniajqce i dekoracyjne. Materialy informacyjno-reklamowe. kazienka z podstawowym zestawem urzqdzeh i Srodkow higieniczno- sanitarnych. Wzory dokumentow: ksiqika meidunkowa, rachunki, faktury. Zbior przepisdw prawa dotyczqcych uslug hotelarskich. Przykiadowe cenniki uslug turystycznych. Zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Organizacja usiug nociegowych obejmuje tresci

dotyczqce bazy noclegowej w Polsce, pianowania przestrzeni mieszkalnej oraz organizacji pracy w wiejskiej bazie nociegowej.

Zajgcia dydaktyczne naleiy realizowac w korelacji z pnedmiotami: Organizacja turystyki wiejskiej, Obsluga ruchu turystycznego oraz Jqzyk obcy zawodowy.

Ksztaktowanie umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegolowych celow ksztaicenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wlasciwego doboru Srodk6w dydaktycznych.

Wskazane jest stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wykladu informacyjnego, pokazu z instruktaiem, pokazu z objaknieniem, dyskusji dydaktycznej, metody projektow i cwiczefi praktycznych.

W trakcie realizacji programu przedmiotu naieiy zwracac szczegoinq uwage na ksztaltowanie umiejetnosci: - organizowania pracy obiekcie noclegowym,

Podana w tabeii iiczba godzin na realizacje poszczegolnych dziatow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych.

- kompleksowej obstugi gosci, - utrzymania czystosci i porzqdku w obiekcie noclegowym.

Bardzo wazne jest takze ksztaltowanie postaw uczniow takich jak: organizowanie pracy, dbatost i porzqdek na stanowisku pracy, rzetelnose i odpowiedzialnosc za jakosk pracy, umiejetnosc wspolpracy w zespole.

Zajecia powinny odbywac sie w pracowni hotelarskiej. Cwiczenia naleiy wykonywac w grupach do 15 uczniow, w zespotach 2-3 osobowych.

Podczas realizacji programu istotne jest ksztattowanie poczucia odpowiedzialnosci uczniow za podejmowane decyzje oraz zwracanie szczegolnej uwagi na przestrzeganie obowiqzujqcych przepisow zwiqzanych z organizacjq wiejskiej bazy noclegowej, a takie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoiarowej.

Tematyke Cwiczeti w poszczegoinych dziatach naleiy traktowak jako propozycje, nauczyciel moze opracowat wlasne Cwiczenia, moiliwe do realizacji w warunkach szkoty.

W procesie nauczania-uczenia sig wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do hoteli, pensjonatow oraz innych obiektow nociegowych oraz prezentowanie filmow dotyczacych ustug noclegowych.

Podczas realizacji programu nauczania naieiy wdraiac uczniow do samodzielnej pracy, zachecat do studiowania literatury zawodowej oraz korzystania z zasobow lnternetu.

Proponuje sie nastepujqcy podziat godzin na realizacje poszczegolnych dzialow tematycznych:

LP.

1. 2 . 3. 4.

Dzialy tematyczne

Baza nociegowa w Poisce Wiejska baza noclegowa Planowanie przestrzeni mieszkalnej Organizacja pracy w wiejskiej bazie

n o c l e g o w e j

Orientacyjna liczba godzin

16 22 32

36 Razem 106

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie o s i ~ n i g c uczniow nalety prowadzic systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiqgni~t uczniow uzyskuje siq informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejqtnosci okresionych w szczegotowych celach ksztatcenia.

Kontrola i ocena osiqgniqC uczniow moze byC dokonywana za pomocq: - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osiqgniqc szkolnych, - obserwacji uczniow podczas realizacji cwiczeri, - prezentacji opracowanych projektow, - sprawdzianow praktycznych.

Podczas oceniania osiqgnigC uczniow naleiy zwracaC uwage na: - poslugiwanie sie podstawowymi pojqciami z zakresu kategoryzacji

wiejskiej bazy nociegowej, - stosowanie przepisow prawa zwiqzanych z prowadzeniem uslug

noclegowych, - okreslanie wymagan dotycz.qcych wyposazenia roinych rodzajow

obiektow wiejskiej bazy noclegowej, - przygotowywanie pomieszczeli dla turystow, - przestrzeganie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpoiarowej. W ocenie koricowej osiqgniec uczniow nalety uwzgledniae wyniki

wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiagnige uczniow.

Literatura Borne H., Doliliski A,: Organizacja turystyki. WSiP, Warszawa Gaworecki W. W.: Turystyka. PWE, Warszawa 2003 Kmita - Dziasek E. red.: Prawno-finansowe uwarunkowania prowadzenia uslug turystycznych na polskiej wsi po akcesji do UE. Poradnik praktyczny. KCDRRiOW, Krakow 2004 Knowles T.: Zarzqdzanie hotelarstwem i gastronomiq. PWE, Warszawa 2001 Majewski J.: Agroturystyka to t e i biznes. Fundacja Wspomagania Wsi, Warszawa 2000 Majewski J., Lane 8.: Turystyka wiejska i rozwoj lokalny. Fundacja Fundusz Wsp6tpracy, Poznah 2001 Mikuta B., Sawicka B., Swiqtkowska M.: Uslugi hotelarsko-turystyczne. Format-AB, Warszawa 2007 Mikuta B., Zelazna K.: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. Format- AB, Warszawa 2004 Oparka S., Nowicka T.: Organizacja i technika pracy w hotelarstwie. PZH Warszawa 2005 Sikora J.: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. WSiP, Warszawa Sikora J., Kajszczak W.: Kwatera agroturystyczna. Poradnik praktyczny PARP. Warszawa 2001 Strategia Rozwoju Turystyki na lata 2007-201 3 http:liwww.mg.gov.pllTurystyka/Strategia+turystykil Swietlikowska U. (red.): Agroturystyka. FAPA, Warszawa 2000 Sznajder M., Przezborska L.: Agroturystyka. PWE, Warszawa 2005 Turystyka rekreacyjna oraz turystyka specjalistyczna. Pr. zb. MRiRW, Warszawa 2003 Witkowski Cz.: Hotelarstwo cz. 1 - Podstawy hotelarstwa. WSE Warszawa 2002 Zareba D.: Ekoturystyka. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2000

Wykaz literatury naleiy aMualizowaC w miare ukazywania si? nowych pozycji wydawniczych.

Szczegotowe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczen (siuchacz) powinien umiec: - zastosowat zasady racjonalnego iywienia, - okreslic zapotrzebowanie organizmu na skladniki pokarmowe, - obliczyc wartoSC energetycznq produktow, posilkow i potraw, - okreslie normy iywienia na skiadniki pokarmowe i produkty

spoiywcze, - obliczyc Sredniq racje pokarmowq dla okreslonej grupy osob, - uloiyc jadlospis dla okreslonej grupy turystow, - dokonak kalkulacji iywienia turystow, - zaplanowac zaopatrzenie w produkty iywnosciowe

z uwzglednieniem iywnosci produkowanej we wlasnym gospodarstwie rolnym,

- zorganizowac prace zwiqzane z iywieniem turystow, - zastosowai: zasady przechowywania surowcow i potraw, - sporzqdzic potrawy i napoje zgodnie z wymaganiami sanitarno -

higienicznymi (HACCP), standardami jakosci oraz przepisami bezpieczenstwa zdrowotnego zywnosci,

- okreslic przyczyny zatrue pokarmowych, - przygotowat positki z uwzglgdnieniem potraw dietetycznych

i regionalnych oraz przetworow wtasnej produkcji, - okreSliC rodzaje swiadczeti iywieniowych dla os6b korzystajqcych z wypoczynku w gospodarstwach agroturystycznych i innych obiektach turystyki wiejskiej,

- zagospodarowac odpady iywnosciowe pokonsumpcyjne, zgodnie z zasadami ochrony Srodowiska,

- przygotowat pomieszczenia do zywienia turystow, - zastosowac zasady nakrywania stolow do rotnych posiikow, - zastosowat zasady podawania potraw i obslugi gosci, - zorganizowac przyjecia okolicznoSciowe, - zastosowac zasady higieny i etyki zawodowej podczas obstugi

konsumentow, - okreslic moiliwoSci przystosowania pomieszczen przeznaczonych do

iywienia turystow w domowym gospodarstwie wiejskim, - zorganizowat iywienie turystow zgodnie z wymaganiami sanitarno -

higienicznymi dotyczqcymi iywienia zbiorowego, - zastosowac przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpotarowej oraz ochrony Srodowiska dotyczqce iywienia turystow.

Material nauczania

1. Podstawy iywienia cztowieka Znaczenie nauki o iywieniu czlowieka. Rola skladnikow pokarmowych w prawidiowym funkcjonowaniu organizmu. Wartosc odiywcza produktow spoiywczych. Normy iywienia i ich zastosowanie. Zasady ukladania jadiospisow. Podstawy iywienia dietetycznego. Planowanie iywienia roinych grup turystow. Zwyczaje iywieniowe w Polsce i na swiecie.

Cwiczenia: r Charakteryzowanie sktadnikow pokarmowych i okreslanie ich roli

w funkcjonowaniu organizmu. e Rozroinianie grup produktow spoiywczych i ocenianie ich wartosci

odiywczej dla kaidej grupy produktow. e Okreslanie normy iywienia na skladniki pokarmowe i produkty

spoiywcze. e Obliczanie sredniej dziennej racji pokarmowej dla rodziny z dwojgiem

dzieci w wieku szkolnym, na podstawie tabel racji pokarmowych. Uktadanie jadlospisow dla okreslonej grupy turystow. Uktadanie jadtospisow ddl os6b stosujqcych roinego rodzaju diety.

e Planowanie wyiywienia dla os6b dorostych, korzystajqcych z okreslonych form wypoczynku.

r Obliczanie kosztbw iywienia turystow.

2. Organizacja i higiena sporzqdzania potraw Rodzaje swiadczeri iywieniowych. trodla zaopatrzenia w produkty iywnosciowe. Zasady przechowywania produktow spoiywczych. Przyrzqdzanie potraw zgodnie z wymaganiami sanitarno - higienicznymi (HACCP). Ocena organoleptyczna produktow i potraw. Sposoby zagospodarowania odpadow pokonsumpcyjnych. Przyczyny zatruc pokarmowych.

cwiczenia: Planowanie sposobow przechowywania roinych produktow spoiywczych.

* Planowanie dziatati na rzecz zapewnienia bezpieczeilstwa zdrowotnego iywnosci. Ocenianie organoleptyczne produktow i potraw.

s Zabezpieczanie i przechowywanie prob do kontroli iywnosci.

e Pianowanie zagospodarowywania odpadow iywnosci. e Analizowanie przyczyn zatruc pokarmowych i sposobow ich

eiiminowania.

3. Zasady nakrywania do stolu, obsluga gosci Przygotowanie saii konsumpcyjnej do spotywania posilkow. Rodzaje, dobor i zastosowanie bieiizny, zastawy stotowej oraz sprzqtu pomocniczego. Zasady utrzymania czystosci zastawy stotowej. Nakrywanie stolu do rMnych posilkow. Zasady obstugi konsumenta. Przyjecia okolicznosciowe i ich organizacja. Poziom i kultura obslugi turystow.

Cwiczenia: r Przygotowywanie sali konsumpcyjnej do podawania posilkow. 8 Dobieranie bielizny stolowej w zaletnosci od okoiicznosci, wielkosci

i ksztaltu stolow. e Dobieranie naczyti stolowych do podawania r6inych potraw

i napojow. * Postugiwanie sie sprzetem pomocniczym podczas podawania

posilkow. Organizowanie prac zwiqzanych ze zmywaniem naczyh stolowych.

e Nakrywanie stotu obrusami, porcelanq, sztutcami i szklem stotowym w zaietnosci od rodzaju podawanych potraw i napoj6w. Stosowanie prawidlowego kierunku obstugi konsumentow, wykonywanie czynnosci z prawej i lewej strony goscia siedzqcego przy stole. Nakrywanie stolu na okresione przyjecie okoiicznosciowe.

0 Ukladanie menu na rotnego rodzaju przyjqcia.

4. Przygotowanie pomieszczeri do iywienia turystow Podstawowe wiadomosci o zakladach zywienia zbiorowego. Podziat przestrzenny zakladu tywienia zbiorowego. Wyposaienie pomieszczei zakiadu iywienia zbiorowego. Czynnosci porzqdkowe wykonywane w zaktadzie iywienia zbiorowego. Zasady organizowania zywienia zbiorowego turystow w pomieszczeniach gospodarstwa domowego rolnika.

Cwiczenia: e Sporzqdzanie schematu ukiadu funkcjonalnego zakladu iywienia

zbiorowego. e Wyznaczanie drbg, po ktorych poruszajq sig pracownicy w zakladzie

iywienia zbiorowego. 0 Planowanie wyposaienia pomieszczen w zakladzie iywienia

zbiorowego. Planowanie codziennych i okresowych czynnohci wykonywanych w zakiadzie iywienia zbiorowego.

* Sporzqdzenie planu przystosowania pomieszczeri do iywienia turystow w domowym gospodarstwie wiejskim, zgodnie z zasadami funkcjonowania zakiadu iywienia zbiorowego.

Srodki dydaktyczne Plansze, foliogramy, modele, atrapy, dotyczqce iywnosci, iywienia i obslugi konsurnentow. Produkty spoiywcze. Zestaw urzqdzeri, mebli i sprzgtu do wyposaienia stanowisk w pomieszczeniach przeznaczonych do iywienia. Zestaw bielizny stolowej do nakrywania stotow w sali konsumpcyjnej: moltony, obrusy, serwety, serwetki, bieiniki, itp. Zestaw naczyii stotowych do podawania potraw. Zastawa stotowa do sniadania, obiadu, kolacji, przystawek, deserow. SztuCce do serwowania potraw i konsumowania posiikow, Naczynia szkiane do napojow zimnych i gorqcych. Szklo stolowe do napoj6w alkoholowych. Rekwizyty niezb~dne do nakrywania stot6w. Przepisy prawa dotyczqce usiug iywieniowych. Regulaminy dotyczqce organizacji pracy w pracowni iywienia i sali konsumpcyjnej. Tabele wartosci odiywczych produktow.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Zywienie tuystdw obejmuje tresci dotyczqce

zasad iywienia czlowieka, sporzqdzania potraw, nakrywania stoiu i obslugi gosci oraz przygotowania pomieszczeri do iywienia turystow.

Program przedmiotu naleiy realizowaC w korelacji z przedmiotami: Produkcja roslinna, Produkcja zwierzqca, Organhacja ustug noclegowych oraz Obstuga ruchu fu~sfycznego.

Ksztaltowanie umiejetnoSci wynikajqcych ze szczegoiowych celow ksztalcenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wlasciwego doboru srodkow dydaktycznych.

Wskazane jest stosowanie nastepujqcych metod nauczania: wykladu inforrnacyjnego, pokazu z instruktaiem, pokazu z objasnieniem, dyskusji dydaktycznej oraz Cwiczen praktycznych.

Zaj9cia naleiy prowadzit w pracowni zywienia. Uczniowie powinni wykonywaC Cwiczenia, w grupach do 15 osob.

Podczas realizacji programu naleiy zwracac szczegolnq uwage na przestrzeganie obowiqzujqcych przepis6w zwiqzanych z organizacjq iywienia turystow, a takie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska.

Ternatykg Cwiczen w poszczeg6lnych dziaiach naleiy traktowac jako propozycje, nauczyciel moie opracowaC wiasne Cwiczenia moiliwe do realizacji w warunkach szkoly.

W procesie nauczania - uczenia sie wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zaktadow iywienia zbiorowego: restauracji sarnodzielnych, restauracji prowadzonych w hotelach i pensjonatach oraz kuchni i jadalni w gospodarstwach domowych rolnikbw prowadzqcych iywienie turystow.

Podczas realizacji programu nauczania nalety wdraiaC uczniow do sarnodzielnej pracy, zachecaC do studiowania literatury zawodowej oraz korzystania z zasob6w lnternetu.

Proponuje sig podziai godzin na realizacjq poszczegblnych dziaiow tematycznych:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczeg6lnych dziabw tematycznych majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzit zmiany, majqce na celu dostosowanie programu do potrzeb edukacyjnych.

LP.

1. 2. 3. 4.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia.

Sprawdzanie i ocenianie osiqnigc uczniow naleiy prowadzib systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteribw.

Dzialy tematyczne

Podstawy iywienia czlowieka Organizacja i higiena sporzqdzania potraw Zasady nakrywania do stolu, obsluga gosci Przygotowanie pomieszczeli do iywienia turystow

Orientacyjna liczba godzin

35 35 35 31

Razem 136

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiqgnieC uczniow uzyskuje sie informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejetnosci okresionych w szczegotowych celach ksztatcenia.

Kontrola i ocena osislgnieC uczniow moie byC dokonywana za pomocq - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osislgnigt szkolnych, - obsetwacji ucznibw podczas realizacji Cwiczeti, - sprawdzian6w praktycznych. Podczas oceniania osislgniec uczniow nalety zwracaC uwage na: - przestrzeganie zasad racjonalnego iywienia polegajqcych na

systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbednych sktadnik6w odiywczych w ilosciach i proporcjach odpowiadajqcych jego potrzebom,

- przestrzeganie podstawowych wymagati sanitarno - higienicznych majqcych na celu zapewnienie wtaSciwego bezpieczetistwa i wysokiej jakosci zdrowotnej przygotowywanych potraw i posilkow,

- przestrzeganie zasad kultury osobistej i etyki zawodowej podczas obslugi konsument6w,

- przygotowanie i uzytkowanie pomieszczeti przeznaczonych do zywienia turystow zgodnie z wymaganiami ergonomii,

- przestrzeganie przepisow bezpieczehstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska. W ocenie koticowej osiagnieC uczniow naleiy uwzglgdniC wyniki

wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiagniec ucznibw.

Literatura Arens-Azeve U.: Technologia gastronomiczna. CzeSc I, II, II. Wydawnictwo Rea, Warszawa 1998 Babicz-Zielihska E., Nazarewicz R., Rybowska A,: Zywienie i usiugi iywieniowe w turystyce. Wydawnictwo Akademii Morskiej, Gdynia 2003 Burzynski T., Graczyriski K., Graczynska L.: Turystyka rekreacyjna oraz turystyka specjalistyczna. DEKA, Krak6w 2003 Flis K.: Podstawy iywienia czlowieka. WSiP, Warszawa 1999 Flis K.: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem. WSiP, Warszawa 1997 Gasik A,: Zywienie rodziny wiejskiej. Wydawnictwo TUL, Warszawa 1994 Grzesihska W.: Zywienie w turystyce. WSiP, Warszawa 1999 Jargoh R.: Obsluga konsumenta. CzesC I i II. WSiP, Warszawa 2000 Jargori R.: Organizacja i technika uslug gastronomicznych. WSiP, Warszawa 1992 Kania J,, Vinohradnik K., Bogusz M., Hofman M.: Agroturystyka i uslugi towarzyszqce. MSDR, Krak6w 2005 Kmita - Dziasek E. red.: Prawno-finansowe uwarunkowania prowadzenia usiug turystycznych na polskiej wsi po akcesji do UE. Poradnik praktyczny. KCDRRiOW, KrakBw 2004 Knowels T.: Zarzqdzanie hotelarstwem i gastronomig PWE, Warszawa 2001 -.. .

Kolajtis-Dotowy A,, Gulinska E.: Problematyka konsumenta w nauczaniu racjonalnego iywienia. Zbi6r konspektow. PTEGD, Warszawa 1999 Kunachowicz H.: Zasady iywienia cztowieka. WSiP, Warszawa 2000 Pietruszka B., Kollajtis-Doiowy A,: Racjonalne iywienie rodziny. Hortpress, Warszawa 1995 Sikora J.: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. WSiP, Warszawa 1999 Sznajder M., Przezborska L.: Agroturystyka. PWE, Warszawa 2005 Superczyriska E.: Zasady iywienia. Wydawnictwo Rea, Warszawa 2004 Szczepahska A,: Racjonalne iywienie rodziny. CzeSC I i II. Konspekty do zajeC. Wydawnictwa CDiEwR, Krakow 1993 Swietlikowska U.: Agroturystyka. FAPA, Warszawa 2000

Wykaz literatury naleiy aktualizowa6 w miarq ukazywania sic nowych pozycji wydawniczych.

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczeh (stuchacz) powinien umieC: - okresliC znaczenie gospodarcze produktow rolniczych i ogrodniczych

w turystyce wiejskiej, - wyjaSniCzasady Zwyktej Dobrej Praktyki Rolniczej, - scharakteryzowae klimatyczne i glebowe czynniki siedliska i okreslic

ich wplyw na wzrost, rozwoj i plonowanie roslin, - okreSlic rodzaje zabiegow agrotechnicznych, - dobra6 uprawki lub zespoly uprawek do warunkow glebowych

i wymagah poszczegolnych gatunkow roslin uprawnych i ogrodniczych,

- scharakteryzowac nawozy organiczne i mineralne oraz okreSliC ich oddzialywanie na rosiiny i glebg,

- zaplanowab i zorganizowaC kompleksowe nawoienie w gospodarstwie rolnym zgodnie z zasadami Zwyktej Dobrej Praktyki Rolniczej,

- rozpoznab podstawowe choroby, szkodniki i chwasty roklin uprawnych i ogrodniczych,

- zastosowac metody i srodki ochrony roslin zgodnie z zasadami Zwyklej Dobrej Praktyki Rolniczej,

- zaplanowad zmianowanie roslin oraz ptodozmian w gospodarstwie rolnym,

- rozpoznac i scharakteryzowaC grupy i gatunki roSlin uprawnych oraz roSlinnoSC tak i pastwisk,

- dobraC gatunki i odmiany roSlin uprawnych do warunk6w klimatyczno- glebowych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego,

- zaplanowac wielkosc produkcji roslinnej w gospodarstwie, - zaplanowac i zorganizowac produkcjq roSlin zboiowych, okopowych,

przemystowych i pastewnych, - dobra6 gatunki i odmiany roslin ogrodniczych do warunk6w

klimatyczno-glebowych i ekonomicznych gospodarstwa roinego, - okreslic zasady i metody produkcji materialu szk6lkarskiego

i rozmnoieniowego roslin ogrodniczych, - przygotowaC pomieszczenia, oslony, podtoia i pojemniki do produkcji

roslin ogrodniczych, - wykona6 prace zwiazane z zaktadaniem i pielggnacje upraw roSlin

ogrodniczych w gruncie, w pomieszczeniach i pod ostonaml, - dobra6 rosliny ozdobne oraz materialy pomocnicze do dekoracji

wnetrz,

- scharakteryzowaC sposoby zakiadania i pieiggnowania terenow zieleni,

- obsiutyc rnaszyny i urzqdzenia stosowane w produkcji rosiinnej, - scharakteryzowa6 zasady i metody prowadzenia gospodarstwa

ekologicznego, - dobrad i zastosowaC ekoiogiczne metody produkcji roslinnej, - obiiczyC optacainoSC produkcji roslinnej, - zastosowac przepisy bezpieczehstwa zdrowotnego tywnosci,

bezpieczehstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska dotyczqce produkcji i przechowywania produktow roiniczych i ogrodniczych.

Materiat nauczania

1. Wiadomosci wstqpne Znaczenie gospodarcze produkcji roslinnej. Zasady Zwyktej Dobrej Praktyki Rolniczej.

2. Czynniki srodowiska Kiasyfikacja czynnik6w Srodowiska. Klimatyczne czynniki Srodowiska. Pogoda i jej przewidywanie. Powstawanie i ksztattowanie sig gieb. Profile glebowe, skiad i wlasciwoSci gleb. Klasyfikacja gleb w Polsce. Ochrona gleb zgodnie ze Zwykiq Dobrq Praktykq Rolniczq.

Cwiczenia: r Prognozowanie pogody na podstawie zjawisk meteorologicznych 4 Rozpoznawanie rodzajow gieb.

Ocenianie przydatnosci roiniczej gieb.

3. Zabiegi agrotechniczne Cele i zadania uprawy roli. Rodzaje zabiegow uprawowych. Zespoty uprawek. Uprawa roinych typow gleb. Podziai i charakterystyka nawozow organicznych i rnineralnych. Zasady stosowania i przechowywania nawozow organicznych i rnineralnych. Cele i zadania ochrony rosiin. Choroby i szkodniki roslin uprawnych i ogrodniczych. Rodzaje i szkodliwoSC chwastow. Metody i srodki ochrony rosiin uprawnych i ogrodniczych. lntegrowana ochrona roslin. Maszyny i urzqdzenia stosowane podczas zabiegow agrotechnicznych. Bezpieczehstwo i higiena pracy oraz ochrona srodowiska podczas wykonywania zabiegow agrotechnicznych.

Cwiczenia: s Planowanie zespotow uprawek dla wybranych gatunkow roslin

uprawnych i ogrodniczych. Rozpoznawanie nawozow mineralnych. Obliczanie zapotrzebowania na nawozy mineralne (czysty sktadnik i masa towarowa).

r Planowanie kompleksowego nawoienia w gospodarstwie rolnym. Rozpoznawanie chorob, szkodnikow i chwastow roslin uprawnych i ogrodniczych.

4, Zmianowanie i piodozmian Czynniki zmianowania. Dobbr roslin w strukturze zasiewow. Zasady stosowania zmianowah i ptodozmianow w gospodarstwie.

Cwiczenia: e Opracowywanie przyktadowych zmianowah roslin

Obliczanie struktury zasiew6w w gospodarstwie.

5. Technologie produkcji roslinnej Znaczenie gospodarcze zboi, roslin okopowych, przemystowych i pastewnych. Charaktetystyka biologiczna zboz, roslin okopowych, przemystowych i pastewnych. Technologle produkcji roslin: zbozowych, okopowych, przemysiowych i pastewnych. Dobor odmian roslin uprawnych do warunkow klimatyczno-glebowych. Zabiegi agrotechniczne, zbior i przechowywanie. Standardy jakosciowe produkcji roslinnej, bezpieczehstwo zdrowotne iywnosci. Znaczenie gospodarcze i przyrodnicze uiytkow zielonych. RoSlinnosC uiytkow zielonych. Podziat i zasady uiytkowania uiytkow zielonych. Maszyny i urzqdzenia stosowane w produkcji roslinnej. Gospodarowanie na uiytkach zielonych zgodnie z zasadaml Zwyktej Dobrej Praktyki Rolniczej. OptacalnoSC produkcji zbbi, okopowych, przemystowych i pastewnych. Dokumentacja produkcji roslinnej.

Cwiczenia: e Rozpoznawanie gatunkow roslin uprawnych. * Rozpoznawanie nasion zboi, roslin okopowych, przemystowych

i pastewnych. Dobieranie odmian roilin uprawnych do warunk6w klimatyczno- glebowych gospodarstwa rolnego.

* Rozpoznawanie najczgsciej wystgpujqcych chorob, szkodnikow i chwastow roslin uprawnych oraz dobieranie sposobow zapobiegania

i zwalczania. Planowanie zabiegow agrotechnicznych zwiqzanych z uprawq zbot, roslin okopowych, przemysiowych i pastewnych.

@ Obliczanie optacainosci produkcji zboi, roslin okopowych, przemystowych i pastewnych.

0 Rozpoznawanie gatunkow traw, rosiin motylkowych, ziot i chwastow wystqpujqcych na iqkach i pastwiskach. Uktadanie mieszanek nasiennych do zagospodarowania iqk i pastwisk.

6. Podstawy ogrodnictwa Znaczenie gospodarcze roglin ogrodniczych. Charakterystyka biologiczna grup i gatunkow roslin ogrodniczych. Sposoby rozmnaiania roslin ogrodniczych. Rodzaje osion, podloia i pojemniki stosowane w uprawach ogrodniczych. Zasady i metody zakiadania i prowadzenia upraw ogrodniczych w gruncie, w pomieszczeniach i pod ostonami. Terminy, techniki i sposoby zbioru owocow, warzyw i roslin ozdobnych. Zasady i sposoby przechowywania owocow, warzyw i roslin ozdobnych. Zasady i sposoby sortowania, pakowania i sprzedaiy produktow ogrodniczych. Produkcja owocow, warzyw i roslin ozdobnych. Maszyny i urzqdzenia stosowane w produkcji ogrodniczej. Zasady integrowanej produkcji owocow i warzyw. Zasady ukiadania kompozycji roslinnych. Rodzaje i sposoby wykonywania wyrobow bukieciarskich. Dekoracje wnqtrz - zastosowanie kwiat6w i roslin doniczkowych. Kwietniki i trawniki - zakladanie oraz pielegnowanie. Zywoploty oraz inne nasadzenia trwale w ogrodach. Zasady konserwacji terenow zieleni. OplacalnoSC produkcji ogrodniczej. Przepisy bezpieczeristwa i higieny pracy, bezpieczeristwa zdrowotnego iywnosci i ochrony Srodowiska dotyczqce produkcji ogrodniczej.

ewiczenia: . Porownywanie zawartosci skladnikow odiywczych w podstawowych gatunkach owocow i warzyw. Analizowanie danych statystycznych dotyczqcych spoiycia owocow i warzyw. . Rozpoznawanie gatunkow i odmian owocow, warzyw i roslin ozdobnych. . Porownywanie rodzajow oslon stosowanych w ogrodnictwie. . Planowanie zaktadania i prowadzenia upraw ogrodniczych na podstawie instrukcji technologicznych. Ukladanie kompozycji z suszonych kwiatow do dekoracji stolu. Dobieranie roslin ozdobnych do rodzaju terenu zieleni.

Obliczanie oplacalnosci produkcji ogrodniczej

7. Ekologiczne metody produkcji roslinnej Pojecie i znaczenie gospodarcze rolnictwa ekoiogicznego. Przepisy prawa dotyczqce roinictwa ekologicznego. Kryteria rolnictwa ekologicznego. Zasady kontroli i certyiikacji produktow w gospodarstwie ekologicznym. Dobor gatunkow i odmian roslin uprawnych i ogrodniczych do produkcji ekologicznej. Sqsiedztwo i nastepstwo roglin uprawnych i ogrodniczych. Zablegi agrotechniczne w gospodarstwie ekologicznym. Ekologiczne metody produkcji w ogrodnictwie. Zbi6r i przechowywanie surowcow roSlinnych. Metody przetwarzania ekologicznych surowctrw roslinnych. OplacalnoSC ekologicznej produkcji roslinnej. Dotacje w rolnictwie ekologicznym.

Cwiczenia: e Opracowywanie projektu przystosowania gospodarstwa rolnego do

ekologicznej produkcji. e Wypelnianie wniosku o dotacje na dofinansowanie kosztow

prowadzenia gospodarstwa ekoiogicznego. e Planowanie sqsiedztwa i nastepstwa roslin. e Obliczanie oplacalnosci ekologicznej produkcji roslinnej.

~ r o d k i dydaktyczne Przyrzqdy kontroino-pomiarowe do okresiania: czynnikow meteorologicznych, wlasciwoSci gleb, jakosci materialu siewnego. Mapy dzielnic rolniczo-kiimatycznych Poiski. Mapy giebowo-rolnicze. Modele i plansze profili glebowych. Probki nawozow mineralnych i ekologicznych. Srodkl ochrony roslin. Naturalne Srodki ochrony roslin. Zestawy nasion roslin uprawnych i ogrodniczych. Plansze przedstawiajqce przykladowe plodozmiany. Atlasy chorob, szkodnikow i chwastow roslin uprawnych i ogrodniczych. Atlasy roslin uprawnych oraz roslin ogrodniczych. Kryteria Rolnictwa Ekologicznego. Materialy informacyjne dotyczqce upraw ekologicznych. Atestowane produkty ekologiczne prawidlowo oznakowane. Kalendarz biodynamiczny. Specjalistyczne programy komputerowe. Maszyny i narzedzia do uprawy gleby, nawotenia, ochrony i zbioru roslin.

Maszyny i urzqdzenia do produkcji roslinnej stosowane w gospodarstwie ekologicznym. Maszyny i narzgdzia do zakladania i pielggnowania teren6w zieleni. Katalogi i instrukcje obsiugi maszyn i narzgdzi rolniczych i ogrodniczych.

Uwagi o realizacji Program przedmiotu Produkcja roSlinna obejmuje tresci dotyczqce

organizacji produkcji roslinnej w gospodarstwie rolnym. Podczas realizacji programu przedmiotu proponuje sig stosowanie

nastgpujqcych metod nauczania: wykiadu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, tekstu p~ewodniego, pokazu z objasnieniem i pokazu z instruktaiem, metody projektow oraz Cwiczeh praktycznych. Zastosowanie tych metod sprzyja ksztaltowaniu umiejetnosci podejmowania decyzji, logicznego myslenia, samodzielnego planowania pracy, pracy w zespoie, korzystania z roinych irtrdei informacji.

W procesie nauczania-uczenia sig wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do gospodarstw rolnych, ekologicznych i agroturystycznych.

Tematykg Cwiczen w poszczegdinych dziaiach nalezy traktowaC jako propozycje, nauczyciel mote opracowak wlasne Cwiczenia, moiliwe do realizacji w warunkach szkoly.

Podczas realizacji programu naleiy przygotowat ucznia do podejmowania samodzielnych decyzji dotyczqcych organizacji produkcji roslinnej w gospodarstwie rolnym.

W procesie nauczania -uczenia sig naleiy zwracac szczegolnq uwagg na: - okreslanie wptywu czynnikdw srodowiska na wzrost, rozwoj

i plonowanie roslin rolniczych i ogrodniczych, - planowanie i wykonywanie zabieg6w agrotechnicznych

w gospodarstwie rolnym, - opracowywanie pianu zmianowari dostosowanych do warunkow

przyrodniczych i organizacyjno-ekonomicznych gospodarstwa rolnego,

- planowanie i organizowanie produkcji roslinnej, - zakiadanie i pielggnowanie ogrodu warzywnego oraz sadu

przydomowego, - planowanie i stosowanie ekologicznych metod produkcji roslinnej

W trakcie realizacji trekci ksztalcenia naleiy uswiadomiC uczniom, i e Polska, powinna zintensyfikowaC dzialania dostosowujqce nasz kraj do wymagali jednolitego rynku Unii Europejskiej. Szczegdlnie dotyczy to produkcji iywnosci, ogromne znaczenie przywiqzuje sig do bezpieczeristwa zdrowotnego tywnosci, a kontrole jakosci przeprowadza

sig na wszystkich etapach produkcji, poczqwszy od gospodarstwa rolnego. W katdym gospodarstwie rolnym nalezy prowadzie dokumentacjq produkcji roslinnej, szczegotowe zapisy pozwalajq zidentyfikowac pochodzenie produktu oraz sprawdzic, czy iywnost, bqdz surowiec wytworzony w gospodarstwie, przeznaczony do dalszego przetworstwa, nie stanowi zagroienia dla zdrowia konsumenta.

lstotne jest takie zwrocenie szczegolnej uwagi na przestrzeganie obowiqzujqcych przepisow prawa zwiqzanych z organizacjq produkcji roilinnej w gospodarstwie rolnym, a takze przepisow bezpieczeilstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej i ochrony Srodowiska.

Zajecia naleiy prowadziC w pracowni rolniczej wyposaionej w odpowiednie srodki dydaktyczne oraz w pracowni komputerowej. cwiczenia powinny odbywac siq w 15 osobowych grupach, w zespoiach 2-3 osobowych.

Proponuje sie nastqpujqcy podziat godzin na realizacje dzialow tematycznych:

Dziaty tematyczne

Razem I 170 I

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczegolnych dzialow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac zmiany w zaleinoSci od potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnigc edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnigk uczniow naleiy prowadziC systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiqjniet uczni6w uzyskuje sie informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejetnosci okreslonych w szczegolowych celach ksztaicenia.

Kontrola i ocena osiqgniqC uczniow moie byc dokonywana za pomocq

- sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osislgnigc szkolnych, - obserwacji pracy uczniow podczas wykonywania Cwiczen, - prezentacji opracowanych projektow.

Podczas oceniania osislgnigc uczniow naleiy zwracac uwagg na: - rozpoznawanie gleb i ocenianie ich przydatnosci rolniczej, - planowanie nawoienia w gospodarstwie rolnym, - zapobieganie chorobom, szkodnikom i chwastom roslin uprawnych

oraz ich zwalczanie, - wykonywanie zabiegow agrotechnicznych zwiqzanych z produkcjq

roslin, - wykonywanie prac dotyczqcych zaktadania i pielggnowania ogrodu

warzywnego i sadu przydomowego oraz terenow zieleni, - stosowanie ekologicznych metod produkcji roslinnej, - przestrzeganie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpozarowej, ochrony Srodowiska i bezpieczenstwa zdrowotnego tywnoSci. Oceniajqc osislgnigcia uczniow, naleiy zwrocic uwage na umiejetnosc

logicznego myslenia, wiqzanie teorii z praktyka sprawnosc i dokiadnosc wykonania zadari oraz zaangaiowanie w wykonanq pracg.

W ocenie koficowej osiagnigt uczniow nalety uwzglgdniat wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiagnigc uczniow.

Literatura Birikowska J., Arciszewska 6.: Podstawy produkcji roslinnej-cwiczenia. . . Format AB, Warszawa 1997 Dzieri A. red.: Produkcja i pozyskiwanie surowc6w rolniczych. Format- AB, Warszawa 1998 Fortuna-Antoszkiewicz B., Gadomska E., Gadomski K.: Urzqdzanie i pielegnacja terenow zieleni. Cz. Ill. Hortpress, Warszawa 2007 Fotyma M. red.: Technologie produkcji roslinnej. Hortpress, Warszawa 2002 Gensler A. i in.: Produkcja ogrodnicza. Format-AB, Warszawa 1999 Gruczek T., Nowacki W., Zarzyriska K.: Rolnictwo ekologiczne. Produkcja ziemniakow metodami ekologicznymi. KCRE-RCDRRiOW, Radom 2004 Klimek G.: Sadownictwo. Cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 2000 Kotota E. red.: Podstawy ogrodnictwa. WSiP, Warszawa 2000 Kreuter M., L.: Ogrod w zgodzie z naturq. Praktyczny poradnik dla ogrodnika- ekologa. ELIPSA, Warszawa 1998 Kupczak K. Loska P.: Odmiany warzyw. Uprawy pod ostonami 2007- 2008. PLANTPRESS 2008 Kupczak K. Loska P.: Odmiany warzyw. Uprawy polowe 2007-2008. PLANTPRESS 2008 KuS J., Joriczyk K.: Rolnictwo ekologiczne. Uprawa zbo i w gospodarstwach ekologicznych. KCRE - RCDRRiOW, Radom 2003 Legariska Z., Balcerzak J.: Warzywnictwo. Hortpress, Warszawa 2000 Mikka A,: Sadownictwo. Hortpress, Warszawa 1997 Mynett K., Startek L.: Rosliny ozdobne. Hortpress, Warszawa 2003 Nizihska A.: Bukieciarstwo i dekoracje roslinne. Hortpress, Warszawa 2003 Siebeneicher G.E.: Podrecznik rolnictwa ekologicznego. PWN, Warszawa 1997 Sozar'lska €5.: Rolnictwo ekologiczne. Przestawianie gospodarstw konwencjonalnych na produkcjq ekologicznq. Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego - RCDRRiOW, Radom 2004 Suwara I.: Podstaw produkcji roslinnei. WSiP, Warszawa 1998 Praca zbiorowa: ~obstawy produkcji roslinnej. PWRiL, Warszawa 1999 Praca zbiorowa:Technologie produkcji roslinnej. PWRiL, Warszawa 1999 Program Ochrony Warzyw w polu i pod ostonami PLANTPRESS 2008 Program Ochrony Roslin Sadowniczych. PLANTPRESS 2008 Zwykta Dobra Praktyka Rolnicza. FAPA, Warszawa 2003

Wykaz literafury naleiy aktualizowad w miarf ukazywania sip nowych pozycji wydawniczych.

PRODUKCJA ZWIERZFCA

Szczegotowe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczeri (stuchacz) powinien umieC: - okreSliC znaczenie gospodarcze produkcji zwierzgcej w tywieniu

turystow, - scharakteryzowaC role i znaczenie poszczegoinych nanqdow

i ukladow w funkcjonowaniu organizmu zwierzgcego, - wyjaSni6 znaczenie sktadnikow organicznych i nieorganicznych

w tywieniu zwierzqt, - dokonaC podzialu pasz i okresliC ich wartost pokarmowst - okreSiiC warunki przechowywania i konserwacji pasz, - przyrzqdzic pasze dla zwierzqt, - okreslic czynniki wptywajqce na zdrowie i produkcyjnosc zwierzqt, - okreslic kryteria oceny dobrostanu zwierzqt gospodarskich, - scharakteryzowac przyczyny, objawy i sposoby zapobiegania

chorobom bydla, koni, trzody chlewnej i drobiu, - udzielic pierwszej pomocy chorym zwierzgtom gospodarskim, - dobra6 gatunki, typy utytkowe i rasy bydta, koni, trzody chlewnej

i drobiu do warunkow przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego,

- zaplanowat i zorganizowae rozrod bydla, koni, trzody chlewnej oraz drobiu,

- zaplanowad zywienie bydla, koni, trzody chlewnej oraz drobiu, - scharaMeryzowaC zasady pielggnacji bydla, koni, trzody chlewnej

oraz drobiu, - okreSliC wymagania jakie powinny spetniat pomieszczenia dla bydla,

koni, trzody chlewnej oraz drobiu, - zaplanowaC i zorganizowaC proces produkcji zwierzecej

w gospodarstwie, - obslutyc maszyny i urzqdzenia stosowane w produkcji zwierzgcej, - ZapianowaC i zorganizowac rekreacjg konnq w gospodarstwie, - obliczyC efekty ekonomiczne produkcji zwierzecej w gospodarstwie. . . - . - zorganizowacprodukcjg zwie'rzgcq metodami ekologicznymi, - scharakteryzowae System ldentyfikacji i Rejestracji Zwierzqt, - sprzedaC produkty zwierzgce wytworzone w gospodarstwie~r~ln~m, - zastosowac przepisy o ochronie dobrostanu zwierzqt, zwalczaniu

chorob zakatnych zwierzqt, badaniu zwierzqt rzetnych i migsa oraz o lnspekcji Weterynaryjnej,

- zastosowac przepisy bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej, ochrony srodowiska i bezpieczenstwa zdrowotnego tywnokci.

Material nauczania

1. Anatomia i fizjologia zwierzqt Budowa i fizjologia uktadow: kostnego, migsniowego, powtokowego, kwionosnego i chtonnego, oddechowego, pokarmowego, wydalniczego, rozrodczego, neurohormonalnego oraz narzqdow zmystow. Tcpografia narzqdow i ich uktadow.

Cwiczenia: e OkreSlanie polozenia kosci, stawow oraz potqczeri stawowych na

szkielecie lub tywym zwierzgciu. r Rozpoznawanie narzqdow na modelu lub iywym zwierzgciu.

2. Podstawy tywienia mierzqt Rola sktadnikow pokarmowych w organizmie zwierzgcym. Czynniki wptywajqce na wartosc pokarmowq i strawnost pasz. Podzial pasz. Charakterystyka pasz i okreslanie norm spoiycia. Kiszenie i suszenie pasz. Przemystowe mieszanki pasz.

Cwiczenia: Rozpoznawanie pasz stosowanych w zywieniu roznych gatunkow zwierzqt.

8 Porbwnywanie wartosci pokarmowej roznych pasz. Dokonywanie oceny jakosciowej kiszonki i siana.

3. Zoohigiena Mikroklimat pomieszczen inwentarskich. Dezynfekcja, dezynsekcja ideratyzacja pomieszczeh inwentarskich. Wplyw higieny iywienia i pojenia zwierzqt na bezpieczehstwo zdrowotne zywnosci. Humanitarny transport zwierzqt z uwzggldnieniem przepisbw bezpieczenstwa i higieny pracy. Podziat chorob zwierzqt, przyczyny i drogi zakaienia. Profilaktyka i leczenie chorob. Dziatalnosc lnspekcji Weterynaryjnej w zakresie ochrony zwierzqt i bezpieczenstwa zdrcwotnego iywnosci.

Cwiczenia: 0 Rozpoznawanie chor6b zwierzqt na podstawie objawow

chorobotworczych.

4. Technologie produkcji zwierzecej Znaczenie gospodarcze chowu bydla, koni, trzody chlewnej i drobiu. Rasy i typy uiytkowe bydta, koni, trzody chlewnej i drobiu hodowane w Polsce. Rozpt6d bydta, koni, trzody chlewnej i drobiu. Zasady iywienia bydla, koni, trzody chlewnej i drobiu. Choroby bydla, koni, trzody chlewnej i drobiu. Wybrane technologie produkcji mleka, iywca wotowego, iywca wieprzowego, drobiowego oraz jaj. Maszyny i urzqdzenia stosowane w produkcji zwierzgcej. Rekreacyjne uiytkowanie koni. Hipoterapia. Wyposaienie pomieszczen inwentarskich. OplacalnoSC chowu zwierzqt gospodarskich.

Cwiczenia: Rozpoznawanie typow uiytkowych i ras bydta, koni, trzody chlewnej i drobiu.

* Opisywanie pokroju zwierzqt, Opracowywanie preiiminarza pasz dla bydta, koni, trzody chlewnej i drobiu. Planowanie procesu produkcji wybranego produktu pochodzenia zwierzgcego. Planowanie i wykonywanie prac zwiqzanych z uiytkowaniem rekreacyjnym koni. Obliczanie optacalnoSci produkcji mleka, iywca wotowego, iywca wieprzowego, drobiowego oraz jaj.

5. Ekologiczne metody produkcji zwierzgcej Dobor gatunk6w i ras zwierzqt gospodarskich, Zywienie zwierzqt w gospodarstwie ekologicznym. Metody profilaktyki i ieczenia zwierzqt gospodarskich. Produkcja mleka, iywca wieprzowego i wotowego. Wytwarzanie innych produktow zwierzgcych w gospodarstwie ekologicznym. Przechowywanie surowc6w zwierzgcych. Ekoiogiczne metody przetwarzania surowcow zwierzgcych. OptacalnoSC ekologicznej produkcji zwierzgcej.

Cwiczenia: Wykonywanie prac zwiqzanych z przechowywaniem, przyrzqdzaniem i zadawaniem pasz. Wykonywanie zabieg6w zoohigienicznych. Planowanie i wykonywanie prac zwiqzanych z produkcjq mleka. Planowanie i wykonywanie prac zwiqzanych z produkcjq iywca wieprzowego i wotowego.

Obliczanie oplacalnoSci produkcji zwierzgcej w gospodarstwie ekologicznym.

~ r o d k i dydaktyczne Szkielety zwierzqt, pojedyncze kosci, potqczenia stawowe kosci. Plansze przedstawiajq~e narzqdy i ukiady organizmow zwierzgcych. Modele zwierzqt, Preparaty mokre. Probki pasz. Normy iywienia zwierzat gospodarskich. Podstawowy sprzgt wetelynaryjny. Albumy ras zwierzqt, zdjgcia zwierzqt. Katalogi maszyn i urzqdzen stosowanych w produkcji zwierzgcej. Maszyny i urzqdzenla stosowane podczas produkcji zwierzgcej w gospodarstwie ekologicznym. Foliogramy, filmy dydaktyczne, programy komputerowe dotyczqce produkcji zwierzgcej.

Uwagi o realizacji program nauczania przedmiotu Produkcja zwierzeca obejmuje tresci

dotyczqce pianowania i organizacji produkcji zwierzgcej w gospodarstwie rolnym.

~odczas realizacji programu przedmiotu proponuje sig stosowac nastgpujqce metody nauczania: projektow, przewodniego tekstu, dyskusji dydaktycznej, wykladu informacyjnego, pokazu z objasnieniem i pokazu z instruktaiem oraz cwiczenia praktyczne. Zastosowanie tych metod sprzyja ksztaaowaniu umiejgtnosci podejmowania decyzji, logicznego myslenia, samodzielnego planowania pracy, pracy w zespole, korzystania z roinych dziedzin wiedzy.

Stanowiska cwiczeniowe powinny byc wyposaione w niezbgdny sprzqt, narzgdzia, materialy i pomoce dydaktyczne. Uczniom naleiy umotliwiC korzystanie z r6inych tr6det informacji, takich jak: teksty przewodnie, instrukcje, poradniki, PN, oraz katalogi. Wskazane jest prezentowanie filmow dydaktycznych dotyczqcych technologii produkcji zwierzgcej. Tematykg cwiczen w poszczegolnych dzialach naleiy traktowac jako propozycje, nauczyciel moie opracowac wtasne Cwiczenia, moiliwe do realizacji w warunkach szkoly.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do gospodarstw rolnych, ekologicznych i agroturystycznych.

Podczas realizacji programu naleiy zwr6ciC uwagg na przestrzeganie obowiqzujqcych przepisow zwiqzanych z organizacjq produkcji

zwierzecej w gospodarstwie, a takie bezpieczetistwem i higienq pracy, ochronq przeciwpoiarowq i ochronq Srodowiska.

Zajgcia powinny odbywaC sig w pracowni rolniczej. Cwiczenia naleiy prowadzit w grupach do 15 osob, w zespotach 2-3 osobowych.

Proponuje sig nastgpujqcy podziat godzin na realizacje poszczeg6lnych dziat6w tematycznych:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacjg poszczeg6lnych dziatow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzaC zmiany w zaleinoSci od potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniqC edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnigC uczni6w naleiy prowadzit systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteri6w.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiagnigC uczniow uzyskuje sig informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejgtnosci okreslonych w szczegb~owych celach ksztatcenia.

Kontrola i ocena osiagnigi: uczniow moie by6 dokonywana za pomocq - sprawdzian6w ustnych i pisemnych, - test6w osiqgnigC szkolnych, - obserwacji uczni6w podczas wykonywania Cwiczen, - prezentacji opracowanych projektow.

Podczas oceniania osiagnigC uczniow nalezy zwracaC uwagg na: - stosowanie pasz zgodnie z ich wartoSciq pokarmow% - rozpoznawanie podstawowych objaw6w chorob zwierzqt

gospodarskich, - przestrzeganie zasad dotyczqcych warunk6w utrzymania zwierzqt

w pomieszczeniach inwentarskich, - wykonywanie codziennej pielggnacji zwierzqt gospodarskich,

Orientacyjna liczba godzin

16 28 18 52 22

136

LP.

1. 2. 3. 4. 5.

Dziaty tematyczne

Anatomia i fizjologia zwierzqt Podstawy iywienia zwierzqt Zoohigiena Technologie produkcji zwierzgcej Ekologiczne metody produkcji zwierzgcej

Razem

- planowanie i organizowanie prac zwiqzanych z produkcjq zwierzqca - przestrzeganie przepisbw bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej, ochrony Srodowiska i bezpieczeristwa iywnosci. Oceniajqc osiqgnigcia uczniow, nalezy zwracac uwagq na

umiejgtnost logicznego mySienia, wiqzanie teorii z praktykq, sprawnosC: i dokladnosc wykonania zadan oraz zaangaiowanie w wykonanq pracg.

W ocenie koricowej osiagnigc uczniow naleiy uwzglgdnic wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania o s i ~ n i g t uczniow.

Literatura Lewandowski S, red.: Podstawy produkcji zwierzqcej. Hortpress. Warszawa. 1997 Marciniak-Kuika E.: Produkcja zwierzeca. CzgsC I. REA, Warszawa 2007 Minksztym W.: Podstawy produkcji zwierzecej. Zeszyt 1. Anatomia zwierzqt. Hortpress, Warszawa 1994 Minksztym W.: Podstawy produkcji zwierzecej. Zeszyt 2. tywienie zwierzqt. Hortpress, Warszawa 1995 Minksztym W.: Podstawy produkcji zwierzecej. Zeszyt 3. Zoohigiena Hortpress, Warszawa 1995 Minksztym W.: Technologic produkcji zwierzecej. Zeszyt 1. Bydto. Hortpress, Warszawa 1995 Natgcz-Tarwacka T. red.: Produkcja zwierzcca. CzesC II. Bydio i trzoda chlewna. Hortpress, Warszawa 2006 Natgcz-Tarwacka T. red.: Produkcja zwierzeca. CzgsC Ill. Owce, Kozy, Konie, Drob, Pszczoly, Kroliki. Hortpress, Warszawa 2006 Rekiel A. red.: Produkcja zwierzgca. Czesc I. Wiadomosci podstawowe.. Hortpress, Warszawa 2006 Strzetelski J. A,, Bilik K., Niwinska B., Szyndler J.: Rolnictwo ekologiczne. Chow bydta miecznego metodami ekologicznymi. Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego - RCDRRiOW, Radom 2004 Strzetelski J.A., Bilik K., Niwinska B., Kaczor A,: Rolnictwo ekologiczne. Chdw bydia miesnego metodami ekoiogicznymi. Krajowe Centrum Rolnictwa Ekoiogicznego - RCDRRiOW, Radom 2004 Walczak J., Urbanczyk J., Szewczyk A,: Rolnictwo ekologiczne. Chow trzody chlewnej metodami ekoiogicznymi. Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego - RCDRRiOW, Radom 2004 Praca zbiorowa: Dostosowanie gospodarstw rolnych do standarddw UE - produkcja drobiu i jaj. KCDRRiOW Oddziai w Poznaniu, Poznan 2004 Praca zbiorowa: Dostosowanie gospodarstw roinych do standardow UE - produkcja mleka. KCDRRiOW Oddziat w Poznaniu, Poznah 2004 Praca zbiorowa: Dostosowanie gospodarstw roinych do standardow UE - produkcja bydia miesnego i zywca wotowego. KCDRRiOW Oddziai w Poznaniu, Poznah 2004 Praca zbiorowa: Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardow UE - produkcja trzody chlewnej. KCDRRiOW Oddziat w Poznaniu, Poznan 2004 Praca zbiorowa: Hodowla zwierzqt. Tom 1 i 2. PWRiL. Warszawa 1996 Praca zbiorowa: Podstawy produkcji zwierzecej. WSiP. Warszawa 1997 Systemy utrzymania bydla - poradnik. lnstytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Projekt Blizniaczy PHARE Standardy Dla Gospodarstw Rolnych, Warszawa 2004

Systemy utrzymania drobiu - poradnik. IBMER, Wsrszawa 2004 Systemy utrzymania +win - poradnik. IBMER, Warszawa 2004

Wykaz literafury naleiy aMualizowaC w miare ukazywania sic nowych pozycji wydawniczych.

Szczegotowe cele ksztakenia W wyniku procesu ksztatcenia uczeri (sluchacz) powinien umiec: - wyjasnit mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej, - dokonac analizy rynku ustug turystycznych, ze szczegoinym

uwzglgdnieniem turystyki wiejskiej, - zaplanowac i zatoiyc przedsigbiorstwo ustug turystycznych, - okreSliC elementy sktadowe przedsigbiorstwa ustug turystycznych, - ocenic wyposaienie przedsigbiorstwa w Srodki produkcji, - obliczyc efektywnosc inwestycji zwiqzanych z prowadzeniem turystyki

wiejskiej, - zaplanowac proces produkcji w przedsigbiorstwie ustug

turystycznych, - postuiyc sig podstawowymi instrumentami marketingu, - wypromowac markowe produkty turystyki wiejskiej, - przeprowadzit analizg marketingowq i opracowac strategig dziafania

przedsigbiorstwa ustug turystycznych, - podjqc wspolpracg z otoczeniem rynkowym, - pozyskac Srodki finansowe na rozwoj turystyki wiejskiej, - dokonac analizy rnozliwoSci i warunkow uzyskania kredytow, - sporzqdzic dokumentacjg ksiggowq, - zastosowac uproszczonq rachunkowoSC w przedsiebiorstwie ustug

turystycznych, - obliczyc koszty i optacalnosc dziatalnosci w zakresie ustug

turystycznych na wsi, - sporzqdzit sprawozdania finansowe, - scharakteryzowac zaloienia polityki Unii Europejskiej dotyczqcej wsi

i rolnichva, - okreslic procedury korzystania ze Srodkow finansowych Unii

Europejskiej, - sporzqdzic wnioski o dofinansowanie ze Srodkow finansowych Unii

Europejskiej, - okreslic zasady zarzqdzania przedsigbiorstwem ustug turystycznych, - zastosowac przepisy Kodeksu pracy dotyczqce praw i obowiqzkow

pracownika i pracodawcy oraz warunkow pracy, - podjqc dziatania zwiqzane z poszukiwaniem pracy, - sporzqdzic dokumenty zwiqzane z zatrudnieniem, - zaplanowac wlasnq karierg zawodowq,

- skorzystaC z r6inych zrodei informacji oraz z doradztwa specjalistycznego w zakresie rozwoju turystyki wiejskiej.

Material nauczania

1. Podstawy gospodarki rynkowej Podstawowe pojecia ekonomiczne: potrzeby, czynniki wytworcze, dobra, ustugi, towar, praca, produkcja, koszty, dochody, cena, popyt, podai, ekonomia. Gospodarka rynkowa. Rodzaje rynkow. Decyzje konsumentow i producentow w procesie gospodarowania. Mechanizm rynkowy. ElastycznoSC popytu i podaiy. Rownowaga rynkowa. Ekonomia gospodarki otwartej. Miejsce rolnictwa w gospodarce rynkowej i w agrobiznesie.

Cwiczenia: 0 Badanie rynku konsumenta z zastosowaniem wywiadu

kwestionariuszowego. 0 Analizowanie wynik6w badania rynku konsumenta.

Analizowanie rynku ustug turystycznych.

2. Przedsiebiorstwo i jego otoczenie Przedsiebiorstwo - definicja i podziat wedtug rdtnych kryteriow: forma wtasnosci, forma prawna, obszar dziatania, wielkosc, rodzaj produkcji illub Swiadczonych uslug. Przedsiebiorstwo turystyczne. Przedsiebiorstwo a gospodarstwo rolne. Zaktadanie przedsiebiorstwa ustug turystycznych, planowanie dziatalnosci przedsiqbiorstwa. Biznesplan. Srodki produkcji i ich rola w organizacji przedsigbiorstwa. EfektywnosC inwestycji. Organizacja produkcji i pracy w przedsigblorstwie. Proces produkcji. Sktadniki systemu gospodarowania zasobami pracy. Organizacja i normowanie pracy. Planowanie zatrudnienia. Pomiar wydajnosci pracy i czynniki jej wzrostu. Zarzqdzanie czasem. Standardy bezpieczeristwa i ochrony pracy w Unii Europejskiej. Makro- i mikrootoczenie przedsiqbiorstwa. lnstytucje rzqdowe, samorzqdowe i pozarzqdowe. Obstuga bankowa. Podatki i ubezpieczenia. Funkcje gospodarstwa rolnego. Organizacja terytorium gospodarstwa rolnego. Rodzaje przedsigwzieC agroturystycznych. Wymagania stawiane gospodarstwu agroturystycznemu. Oferta agroturystyczna. Warunki rozwoju agroturystyki i ushg towarzyszqcych.

~wiczenia: Planowanie dziatari zwiqzanych z zatoieniem przedsiebiorstwa ustug turystycznych.

r Analizowanie struktury organizacyjnej i ocena kierunkow dziatania przedsiebiorstwa ustug turystycznych.

e Analizowanie podstawowych form organizacji przedsiebiorstw . turystycznych.

r Sporzqdzenie biznesplanu przedsiebiorstwa uslug turystycznych. e Rozpoznawanie elementow sktadowych przedsiebiorstwa ustug

turystycznych. 0 Analiza otoczenia rynkowego i potencjatu strategicznego

przedsiebiorstwa. Przeprowadzenie analizy SWOT przedsiebiorstwa ustug turystycznych. Planowanie dziatalnosci agroturystycznej.

0 OkreSlanie korzysci wynikajqcych z funkcjonowania agroturystyki.

3. Marketing Ustuga turystyczna jako produkt, ldentyfikacja sktadnikow produktu. Rodzaje produktow turystycznych. Cykl zycia produktu turystycznego. Procedura tworzenia produktu. Ocena jakosci i bezpieczetistwo produktu turystycznego. Produkty markowe w turystyce wiejskiej. Definicja, wizerunek, nazwa i znak marki. Wprowadzenie marki na rynek. Zarzqdzanie produktem. Zasady i cele marketingu. Narzqdzia, techniki i kierunki rozwoju marketingu. Rynek uslug turystycznych. Segmentacja rynku. Podmioty rynku uslug turystycznych. Konsumenci ustug turystycznych. Badania marketingowe na rynku ustug turystycznych. Analiza marketingowa. Marketing mix w turystyce. Strategie marketingowe w turystyce. Planowanie dziatalnosci marketingowej. Budowanie wizerunku firmy. Marketing krajow i regionow.

ewiczenia: e Okreslanie preferencji respondentow w zakresie form spedzania

czasu wolnego. * Opracowywanie strategii promocji produktu turystycznego. 0 Opracowywanie roinych form komunikacji marketingowej.

Planowanie kampanii wprowadzajqcej nowq mark? produktu turystycznego na rynek.

a Opracowywanie projektu kanalow sprzedaiy produktu turystycznego z wykorzystaniem lnternetu i nowych technologii.

4. RachunkowosC i finanse Podstawy prawne prowadzenia rachunkowosci. Zakres przedmiotowy rachunkowosci. ~okumentacja ksiggowa. lnwentaryzacja. irodla przychodow. Klasyfikacja kosztow wedlug rodzajow. Kalkulacja kosztow. ~ ~ r o s z c z o n a ewidencja gospodarcza. ~ospodarka finansowa. Bilanse i sprawozdania finansowe. Typy operacji gospodarczych. Rachunek ekonomiczny dziaialnosci usiugowej. Mierzenie efektow dzialalnosci uslugowej. Rodzaje cen, ustalanie cen, strategie cenowe w turystyce wiejskiej. RachunkowosC zarzqdcza. Finansowanie uslug turystycznych. Fundusze wtasne i obce. Wspieranie rozwoju obszarow wiejskich ze srodkow Unii Europejskiej. Fundusze strukturalne i inicjatywy wsp6lnotowe. lnstytucje wdraiajqce programy pomocowe Unii Europejskiej. Program Rozwoju Obszarow Wiejskich. Turystyka na terenach wiejskich jako jeden z obszar6w markowych produktow turystyki polskiej. Wspieranie rozwoju gospodarstw agroturystycznych. Kierunki dziatalnosci nierolniczej. Zarzqdzanie projektami UE w turystyce.

Cwiczenia: Analiza zasad finansowania uslug turystycznych.

0 Ewidencjonowanie operacji gospodarczych w podatkowej ksiedze przychodow i rozchod6w.

r Analizowanie efektywnosci ekonomicznej przedsiebiorstwa usiug turystycznych. OkreSlanie moiliwosci pozyskiwania unijnych i komercyjnych Srodkow finansowania uslug turystycznych.

e Analizowanie programow pomocowych dostgpnych dla rolnikow i innych mieszkatic6w wsi na rozwoj turystyki.

0 Analizowanie moiliwosci otrzymania dotacji na dziatalnosC turystyczna,

* Analizowanie procedur korzystania ze Srodkow finansowych Unii Europejskiej.

e Sporzqdzanie wnioskow o dofinansowanie dziaialnosci turystycznej na wsi.

5. Zarzqdzanie przedsiqbiorstwem ustug turystycznych Funkcje i zasady zarzqdzania. Style zarzqdzania. Nowoczesne metody zarzqdzania przedsiebiorstwem. Zarzqdzanie personelem. Kompetencje wspotczesnego menediera. Zarzqdzanie jakosciq, wdratanie systemow zarzqdzania jakosciq ISO. Zarzqdzanie strategiczne, opracowywanie

strategii, strategie konkurencji. Zarzqdzanie ryzykiem. Internet jako wspotczesne narzgdzie zarzqdzania, komunikowania sig oraz informacji.

Cwiczenia: e Analizowanie czynnikow warunkujqcych sukces przedsiqbiorstwa

ustug turystycznych. Analizowanie celow strategicznych i operacyjnych wybranego przedsigbiorstwa ustug turystycznych. Planowanie zarzadzania przedsiebiorstwem ustug turystycznych. - ~~

o Obslugiwanie systemow informatycznych wspomagajqcych zarzqdzanie w przedsigbiorstwie ustug turystycznych.

6. Rynek pracy w turystyce Wybrane przepisy prawa pracy. Aktywne metody poszukiwania pracy. Dokumenty zwiqzane z zatrudnieniem. Prawa i obowiqzki pracownika i pracodawcy. Systemy wynagrodzen. Ocena pracy. Wizerunek pracownika turystyki i rekreacji. Zasady etykiety biznesu. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Formy doskonalenia zawodowego.

Cwiczenia: e Analizowanie ofert pracy na rynku uslug turystycznych. 8 Sporzqdzanie listu motywacyjnego i iyciorysu zawodowego

Planowanie Scieiki rozwoju zawodowego.

~ r o d k i dydaktyczne Globalny Kodeks Etyki w Turystyce. Ustawa o ustugach turystycznych. Strategia Krajowego Produktu Turystycznego. Kodeksy pracy. Kodeks cywilny. Wzory dokumentow, formularze umow oraz wnioskow o dofinansowanie, kredytowych, ubezpieczeniowych. Arkusze spisu z natury. Ksigga przychodow i rozchodow. Przyklady planow marketingowych i biznesplanow. Formularze wnioskow o pomoc finansowq z funduszy Unii Europejskiej. Roczniki statystyczne. Cenniki uslug turystycznych. Zbiory norm. Materialy biurowe. Materialy reklamowe.

Foldery, przewodniki i mapy turystyczne. lnstrukcje oraz teksty przewodnie do Cwiczeti. Tablice poglqdowe, foliogramy, artykuty, prezentacje oraz filmy dotyczqce turystyki wiejskiej. Komputerowe programy utytkowe w wersji szkoleniowej. Zestawy komputerowe z dostepem do lnternetu. Urzqdzenia biurowe.

Uwagi o realizacji Przedmiot Ekonomika i zarzqdzanie przedsiebiorstwem obejmuje

tresci dotyczqce zastosowania zasad gospodarki rynkowej w turystyce wiejskiej oraz zasad i metod jej promowania. Podstawowym celem realizacji programu przedmiotu jest ksztattowanie umiejgtnosci niezbgdnych do podejmowania dziatalnosci gospodarczej w turystyce wiejskiej oraz jej prowadzenia w warunkach konkurencji.

Przed przystqpieniem do realizacji zajeC, nalety zdiagnozowaC poziom opanowania przez ucznidw wiadomosci i umiejgtnosci z zakresu przedsi~biorczo8ci. Wskazane jest systematyczne wyrownywanie poziomu wiedzy uczniow.

W procesie nauczania-uczenia sie naleiy zwracac uwagq na: - zaktadanie przedsiebiorstwa ustug turystycznych, - okreslanie reiacji przedsigbiorstwa z otoczeniem mikro-

i makroekonomicznym, - analizowanie rynku i planowanie strategiczne oraz wykorzystanie

narzedzi marketingu do wdratania planow marketingowych, - korzystanie z funduszy Unii Europejskiej przeznaczonych na rozwoj

obszarow wiejskich, w tym turystyki wiejskiej, - sporzqdzania wnioskow o dofinansowanie uslug turystycznych ze

srodkow Unii Europejskiej. Ksztaltowanie umiej+tnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow

ksztaicenia wymaga stosowania roinych metod i form pracy z uczniami oraz wtasciwego doboru Srodkow dydaktycznych.

Podczas realizacji programu nalezy stosowaC metody nauczania, takie jak: dyskusja dydaktyczna, metoda projektow oraz Cwiczenia praktyczne. Zaleca sig stosowanie aktywizujqcych metod nauczania utatwiajqcych ksztattowanie umiejgtnosci myslenia kategoriami ekonomicznymi, podejmowania decyzji oraz rozwiqzywania problemow.

Cwiczenia powinny by6 prowadzone w pracowni komputerowej wyposaionej w odpowiednie Srodki dydaktyczne, stosujqc grupowe (do 15 os6b w grupie) i indywiduaine formy pracy.

Tematyke cwiczeli w poszczegolnych dzialach naleiy traktowat jako propozycje, nauczyciel moie opracowac wiasne cwiczenia, moiliwe do realizacji w warunkach szkoly.

W procesie nauczania-uczenia sie wskazana jest organizowanie wycieczek dydaktycznych.

Podczas realizacji programu istotne jest ksztaitowanie poczucia odpowiedzialnoSci uczniow za podejmowane decyzje oraz zwrocenie szczegolnej uwagi na przestrzeganie obowl~zujqcych przepisow prawnych zwiqzanych z podejmowaniem i prowadzeniem dzialalnosci turystycznej.

Podczas sporzqdzania biznesplanu naleiy pamietac, i e dokument ten moie by6 instrumentem pozyskiwania z bankow i innych instytucji srodkow finansowych do realizacji okreslonych celow rozwojowych oraz kontroli wykonywania zadali. Opracowujqc biznesplan i plan marketingowy, liczqc koszty i efekty ekonomiczne dzialalnosci turystycznej naleiy korzystac z rzeczywistych danych statystycznych.

Podczas realizacji programu nauczania naleiy wdraiac uczniow do samodzielnej pracy, zachecac do studiowania literatury zawodowej oraz korzystania z zasob6w lnternetu. Uczniowie powinni mieC moiliwost korzystania z materialow informacyjnych roinych instytucji i organizacji turystycznych, a w zakresie turystyki wiejskiej i agroturystyki - osrodkow doradztwa rolniczego.

Umiejetnosci nabyte w procesie ksztalcenia, powinny umozliwi~ uczniom samodzielne prowadzenie dzialalnosci turystycznej na obszarach wiejskich, w tym gospodarstwa agroturystycznego oraz podejmowanie pracy miedzy innymi w biurach i przedsiebiorstwach turystycznych, oSrodkach informacji turystycznej oraz instytucjach zajmujqcych siq organizacjq i promocjq turystyki na wsi.

Proponuje sie nastepujqcy podziai godzin na realizacje dziatow tematycznych:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacjg poszczeg6lnych dziatow ma charakter orientacyjny. Nauczyciei moie wprowadzac zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgnieC edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagniec uczni6w nalezy prowadzic systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteribw.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiagniqc uczniow uzyskuje sig informacje dotyczqce poziomu I zakresu opanowania umiejgtnosci okreslonych w szczeg6towych celach ksztatcenia.

Kryteria oceniania powinny uwzglqdniac poziom wiadomosci oraz zakres opanowania przez uczniow umiejetnoSci przewidzianych w szczegotowych celach ksztalcenia.

Osiqjnigcia uczniow mogq byc oceniane na podstawie: sprawdzianow ustnych i pisemnych, testow osiagnigt szkolnych oraz wykonanych projektow. Umiejqtnosci praktyczne mogq byC sprawdzane i oceniane na podstawie obserwacji pracy uczniow w trakcie wykonywania Cwiczeri.

Podczas oceniania osiagnigc edukacyjnych ucznia nalety uwzglgdnic nastqpujqce umiejgtnosci: - sporzqdzanie biznesplanu, - promowanie markowych produktbw turystyki wiejskiej, - prowadzenie niezbgdnej dokumentacji ksiqgowej, - obliczanie kosztow i oplacainosci Swiadczonych uslug turystycznych, - sporzqdzanie wniosku o dofinansowanie dziatalnosci ze srodkow UE, - planowanie wtasnej kariery zawodowej.

Podczas oceniania naleiy zwracac uwagg na doktadnoSC i czas realizacji zadania, stosowanie przepisow prawa, poprawnoSc wnioskowania, pomystowosi: w rozwlqzywaniu problemow oraz umiejgtnosc wykorzystania wiedzy podczas realizacji zadati.

Po zakoticzeniu realizacji programu przedmiotu, w celu zbadania poziomu osiagniec uczniow, proponuje sig zastosowanie testu osiagnigc szkolnych z zakresu poszczegolnych dziatow tematycznych.

W ocenie koncowej nalezy uwzglgdnic wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania csiagniqC uczniow.

Literatura Altkorn J.: Marketing w turystyce. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2006 Briggs S.: Marketing w turystyce. PWE, Warszawa 2003 Budzynski W.: Wizerunek firmy. Kreowanie, zarzqdzanie, efekty. Poltext, Warszawa 2003 Butowski L.: Finansowanie projektow turystycznych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. WSSP, Lublin 2005 Grontkowska A,, Klepackl 8.: Ekonomika i zarzqdzanie w agrobiznesie. Format-AB, Warszawa 2007 Hajdamowicz A,, Ksiqtek K.: Podstawy rachunkowoSci i finansow w hotelarstwie. Rea, Warszawa 2007 Holloway J.Ch., Robinson Ch.: Marketing w turystyce. PWE, Warszawa 1997

Jgdrzejczyk I.: Nowocze$ny biznes turystyczny. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 Kaczmarek J., Stasiak A., Wiodarczyk B.: Produkt turystyczny. PWE, Warszawa 2005 Kamietiska-Radomska I.: Etykieta biznesu, czyli migdzynarodowy jgzyk kurtuazji. Studio EMKA, Warszawa 2003 Knosala R. red.: Komputerowe wspomaganie zarzqdzania przedsigbiorstwem. PWE, Warszawa 2007 Knowles T.: Zarzqdzanie hotelarstwem i gastronomiq. PWE, Warszawa 2001 Kornak A,, Rapacz A.: Zarzqdzanie turystykq i jej podmiotami w miejscowoSci i regionie. Wydawnictwo AE, Wrociaw 2001 Kruczek Z., Walas B.: Promocja i informacja turystyczna. Proksenia, Krakow 2004 Majewski J., Lane B.: Turystyka wiejska i rozwoj lokalny. Fundacja Fundusz Wspotpracy, Poznan 2001 Maliszewski E.: Marketing. Format-AB, Warszawa 2007 Mazurkiewicz L.: Planowanie marketingowe w przedsigbiorstwie turystycznym. PWE, Warszawa 2002 Panasiuk A. [red.]: Markowe produkty turystyczne. Fundacja na rzecz US, Szczecin 2004 Panasiuk J.: Marketing uslug turystycznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 Pasieczny J.: Biznesplan. Skuteczne narzgdzie pracy przedsiebiorcy. PWE, Warszawa 2007 Pender L., Sharpley R. red. Zarzqdzanie turystykq. PWE, Warszawa 2008

Plucinski E. M.: Ekonomia gospodarki otwartej. Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2004 Ries A. L.: Upadek reklamy, wzlot public relations. PWE, Warszawa 2004 Sala J.: Marketing w gastronomii. PWE, Warszawa 2004 Turkowski M.: Marketing usiug hotelarskich. PWE, Warszawa 2003

Wykaz literatury nalezy aktualizowad w miare ukazywania sic nowych pozycji wydawniczych.

JEZYK OBCY ZAWODOWY

Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczeti (siuchacz) powinien umiec: - posluzyC sig jezykiem obcym w zakresie wykonywanych zadati

zawodowych, - posiuiyC sig slownictwem zwiqzanym z prowadzeniem dziaialnosci

gospodarczej, - zarekomendowat zagranicznemu turyscie walory i atrakcje

turystyczne miejscowosci, regionu Polski, - udzielic klientom informacji dotyczqcych usiug noclegowych

i iywieniowych oraz innych informacji uzytkowych, - posiuzyc sie terminologiq miedzynarodowq podczas planowania

i organizowania dziaialnosci w zakresie turystyki wiejskiej, - sporzqdzic korespondencje z instytucjami i klientami, - przeczytac ze zrozumieniem i przetlumaczyc obcojezycznq

korespondencje, - przetlumaczyc, z zachowaniem zasad gramatyki i oriografii jezyka

obcego ieksty zawodowe napisane w jezyku polskim, - pozyskac informacje w drodze konwersacji telefonicznej, - sporzqdzit notatki z tekstu wysiuchanego i przeczytanego, - skorzystac z obcojezycznych irodel informacji dotyczqcych usiug

turystycznych, - skorzystac z obcojezycznych zasobow lnternetu zwiqzanych

z tematykqzawodow$ - opracowat projekt reklamy produktow i uslug w zakresie dziaialnosci

turystycznej, - napisac typowy sformalizcwany tekst uiytkowy, - przedstawic sie, zaprezentowac swoje umiejetnosci i doswiadczenie

zawodowe w rozmowie kwalifikacyjnej o przyjecie do pracy, - skorzystac z obcojezycznych irodei informacji w celu doskonalenia

i akiualizowania wiedzy zawodowej, - skorzystac z dwujezycznych siownikow ogolnych i specjalistycznych.

Material nauczania

1. lnformacje turystyczne Regiony turystyczne Polski. Rodzaje krajobrazu. Parki narodowe. Rosliny i zwierzeta. Pogoda, pory roku, pory dnia. Instytucje, urzgdy, sklepy, szpitale i pomoc medyczna, poczta. Dni i godziny urzedowania. Ostrzeienia, ogloszenia, telefony alarmowe. Komunikacja krajowa

@ Sporzqdzanie dokumentow zwiqzanych z zatrudnieniem: iyciorysu, listu motywacyjnego, podania o prace. Rozmowa kwalifikacyjna dotyczqca ubiegania siq o przyjecie do pracy (inscenizacja).

3. Ustugi noclegowe i iywieniowe Rodzaje obiektow noclegowych. Kategorie hoteli, typy pokoi i ich wyposaienie. Uslugi podstawowe i dodatkowe. Obsluga turystow indywidualnych i grupowych. Rezerwacja, meidowanie, pobyt, regulowanie naleinosci za pobyt. Specjalnosci kuchni regionalnej. Sposoby przyrzqdzania i podawania potraw. Zastawa stolowa. Kuchnia narodowa; lokalna, wegetariariska. Tradycyjne potrawy kuchni polskiej. Organizacja imprez okolicznosciowych. Zamawianie posilkow. Karty menu. ~ a n i a z karty oraz dania w zestawach. Doradzanie w kwestii wyboru potraw i napojow. Przyjmowanie naleinosci z zastosowaniem roinych form ptatnosci, wyjasnianie poszczegolnych pozycji rachunku.

Cwiczenia: Rezerwowanie telefoniczne noclegow (symulacja).

0 Udzieianie informacji zwiqzanych z pobytem gosci w pensjonacie (inscenizacja).

e Przyjmowanie skarg gosci dotyczqcych wyposaienia pokoju, prowadzonych usjug turystycznych (inscenizacja). . . . .

r ~rowadzede rozmowy z gosciem podczas przyjmowania do pensjonatu oraz wymeldowywania (inscenizacja).

e Odczytywanie obcojezycznych kart menu. e Tjumaczenie wypowiedzi w jezyku obcym: pytati i zyczeh

konsumentow dotyczqcych zamowien dah i napojow. e Udzielanie informacji na temat tradycyjnych dan kuchni polskiej

dotyczqcych: smaku, wyglqdu, skladnikow potraw, sposobu przyrzqdzania i podania. . lnformowanie o godzinach serwowania positkow.

o Przygotowywanie prezentacji na temat zwyczajow kulinarnych w regionie.

e Zamawianie potraw w restauracji (inscenizacja). Przedstawianie obcokrajowcowi oferty dan obiadowych (inscenizacja).

e Przyjmowanie reklamacji dotyczqcych potraw i obstugi konsumenta (inscenizacja). Ukladanie jadtospisu na jedno- lub kilkudniowy pobyt turystow.

a Zapisywanie przepisu na potrawe lub napoj.

* Opracowywanie w jezyku obcym projektu karty menu na przyjecie okolicznosciowe.

~ r o d k i dydaktyczne Stowniki, podreczniki i poradniki. Przepisy prawa. Obcojgyczne czasopisma. Normy, katalogi i cenniki. Wzory formularzy, pism i dokumentow zawodowych. Wzory listow motywacyjnych i zyciorysow zawodowych. Formularze um6w o pracg. Specjalistyczne materiaty audiowizualne. Filmy dydaktyczne o tematyce zawodowej w wersji obcojezycznej. Nagrania obcojezycznych tekstow o charakterze ekonomiczno-rolniczym oraz z zakresu turystyki. Sprzet audiowizualny. Zestawy komputerowe z dostppem do lnternetu.

Uwagi o realizacji Celem realizacji programu nauczania przedmiotu Jqzyk obcy

zawodowy jest ksztaeowanie umiejetnoSci postugiwania sig jezykiem obcym na poziomie zaawansowanym poprzez rozwijanie nastgpujqcych sprawnosci jezykowych: rozumienia ze stuchu, mowienia oraz czytania ze zrozumieniem i pisania, aby uczniowie mogli porozumiec siq na tematy zawodowe oraz potrafili korzystat z roinych ir6de4 informacji.

Do osiqgniqcia zamierzonych celbw ksztatcenia zaleca sie stosowanie metod nauczania takich jak: dyskusja dydaktyczna, inscenizacja, metoda sytuacyjna, gry jezykowe oraz Cwiczenia.

Podczas realizacji programu naleiy zwracaC szczegolnq uwage na prawidlowe komunikowanie sie w jezyku obcym, wlasciwq wymowe, akcent, intonacje zdari i prawidlowq pisownie wyrazow. Naleiy uswiadomic uczniom, jak znaczqcq role ma znajomoSC struktur jqzykowych oraz ich wiedza zawodowa. Uczniowie powinni kreatywnie komunikowaC sie w roinych warunkach odbioru, zarowno w tradycyjnej rozmowie, jak i w rozmowie przez telefon.

Zamieszczone w programie Cwiczenia stanowiq propozycjq, nauczyciel mote opracowaC inne Cwiczenia moiliwe do wykonania w warunkach szkoly. cwiczenia powinny by6 dostosowane do poziomu umiejetnosci jezykowych uczniow.

Wskazane jest, aby zajecia byly prowadzone w porozumieniu z nauczycielarni przedmiotow zawodowych, w celu skorelowania materialu nauczania i tematyki Cwiczeti.

Naleiy ksztattowac umiejetnosci postugiwania sie roznymi irodtami informacji, slownikami, czasopismami i prasq obcojqzycznq - czytania ze zrozumieniem, problematyzowania odczytanego tekstu i hierarchizowania jego tresci, streszczania, sporzqdzania notatki.

Niezbgdne jest ksztattowanie umiejgtnosci sporz3dzania tradycyjnej korespondencji handlowej, tekstow przekazywanych za pomocq faksu lub pocztqelektronicznq.

Zajecia powinny odbywaC sie w pracowni komputerowej, w grupach do 15 osob. Podczas zajec kaidy uczeri w grupie powinien miec do dyspozycji zestaw komputerowy z odpowiednim oprogramowaniem, dostgpem do lnternetu i poczty elektronicznej.

Proponuje sie nastepujqcy podziat godzin na realizacjg dziatow tematycznych:

Dzia+y tematyczne Orientacyjna liczba godzin

Podana w tabeli liczba godzin na reaiizacje poszczegolnych dziatow ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzat zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniet edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiqgnigt uczniow naleiy prowadzie systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie okreslonych kryteriow, przedstawionych uczniom na poczqtku zajgc.

W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osiqgnigc uczniow uzyskuje sie informacje dotyczqce poziomu i zakresu opanowania umiejetnosci okreslonych w szczegotowych celach ksztatcenia.

Kontrola i ocena osiag?iec uczniow moie by6 dokonywana za pomocq - sprawdzianow ustnych i pisemnych, - testow osiqgnigc szkolnych.

W procesie oceniania naleiy zwracac uwagg na: - stosowanie terminologii zawodowej, - pozyskiwanie i udzielanie informacji,

- rozumienie i budowanie poprawnych pod wzglgdem jezykowym wypowiedzi ustnych i pisemnych,

- poprawnosc leksykalnq, gramatycznqi plynnosc wypowiedzi, - zgodnosc z tematem oraz sty1 wypowiedzi, - stosowanie form wymaganych w tekstach uiytkowych oraz

przestrzeganie poszczegolnych etapow rozmowy, - stosowanie form grzecznosciowych, - tlurnaczenie i sporzqdzanie tekstu pisanego.

Waine jest, aby nauczyciel premiowal ka idq samodzielnq pracg ucznia, jego inicjatywe w poszerzaniu wiedzy, dodatkowe wiadomosci zwiqzane z obcojezycznym slownictwem dotyczqcym prowadzenia uslug turystycznych.

W koricowej ocenie osiqgniei: uczniow naleiy uwzglgdniC wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.

Literatura Komorowska H.: Metodyka nauczania jezykow obcych. Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2005 Jvzyk angielski Corbeil J.-C.: Wielojezyczny stownik wizualny. Polski. Angielski. Niemiecki. Francuski. Leksykon tematyczny. Wilga, Warszawa 1996 France C., Mann P., Kolossa B.: Ekonomia. Angielsko-polski stownik tematyczny. PWN, Warszawa 2002 Jastrzebska-Okoh I.: Polsko-angielski stownik temalyczny. Harald G., Warszawa 1997 Jaslan J., Jaslan H.: Slownik terminologii prawniczej i ekonomicznej angielsko-polski. WP, Warszawa, 2004 Kienzler I: Stownik terminologii komputerowej angielsko-polski i polsko- -angielski. Ivax, Gdynia 2003 Kopestyriska Z.: English for the Capital Market. PWE, Warszawa 1996 Lukszyn J.: Wielojezyczny stownik modutowy. Avans, Warszawa 2001 Pawtowska B.: Business Letters. PWE, Warszawa 2001 Rosenbaum 0.: Praktyczny stownik komputerowy angielsko-polski i polsko-angielski. Wydawnictwo REA, Warszawa 2001 Strobel H., Szaro L., Jozwiak W.: Niemiecko-angielsko-polski stownik pojeC ekonomiczno-rolniczych. MRIRW, Warszawa 2004 Tittenbrun M.: Duzy stownik polsko-angielski i angielsko-polski. Kastor, Warszawa 2001 Praktyczny stownik angielsko-polski i polsko~angielski. PWN, Warszawa 2002 -- .-

Praca zbiorowa: Wzory list6w angielskich. WP, Warszawa, 2002 Slownik handlowy angielsko-polski. PWE, Warszawa 1991 Wielki stownik angielsko-polski i polsko-angielski. PWN, Warszawa, 2004 Jqzyk francuski Dobrucka H., Krynicka 2.: Wzory listow francuskich. WP, Warszawa 2000 Janik A.: Maly slownik informatyczny francusko-polski. WNT, Warszawa 1991 Janicka S., Szarski J.: Stownik naukowo-techniczny francusko-polski i polsko-francuski. WNT, Warszawa 2002 Pierikos E.: Stownik terminologii ekonomicznej polsko-francuski i francusko-polski. Wiedza Powszechna, Warszawa 2002 i 2004 Piotrowska M. [red.]: Stownik tematyczny francusko-polski. Philip Wilson, Warszawa 2000 Praca zbiorowa: 500 wzorow listow francuskich. WP, Warszawa 2005

Jqzyk niemiecki Aiisch i in.: Ekonomia. Niemiecko-poiski stownik tematyczny. PWN, Warszawa 1999 Bqza S.: Neu Moderne deutsche Handelskorrespondenz. PWE, Warszawa 2000 Droemann M. U., Weifensb M. J.: Stownik ochrony srodowiska niemiecko-poiski i polsko-niemiecki. Wiedza Powszechna, Warszawa 2004 Hanckel G Kilian A.: Stownik jezyka prawniczego i ekonomicznego. Tom 2. Niemiecko-polski. C.H. Beck, 2002 Jedlifiska M., Obodynska D.: Stownik turystyki i hotelarstwa polsko- niemiecki i niemiecko-polski. Poltext, Warszawa 2000 Kilian A,: Stownik jezyka prawniczego i ekonomicznego. Tom 1. Polsko- niemiecki. C.H. Beck, 2002 Piprek J., lppoldt J.: Wieiki stownik niemiecko-polski i polsko-niemiecki, WP, Warszawa 2001 i 2002 Seidel K.-H.: Stownik techniczny niemiecko-polski, polsko-niemiecki. REA, Warszawa 2003 Skibicki W.: Stownik terminologii prawniczej i ekonomicznej niemiecko- -polski. WP, Warszawa 2000 Sokotowska M. i inni: Stownik naukowo-techniczny niemiecko-polski i polsko-niemiecki, WNT, Warszawa 1999 Strobel H., Szaro L., Jozwiak W.: Niemiecko-angielsko-polski stownik pojec ekonomiczno-rolniczych. MRiRW, Warszawa 2004 Wiqzek A,: Stownik techniczny niemiecko-polski, poisko-niemiecki. Aneks, Walbrzych 2003 Zimny L.: Wieiki stownik rolniczy polsko-niemiecki. WP, Warszawa 2000 Praca zbiorowa: Wzory listow niemieckich. WP, Warszawa 2005 Praca zbiorowa: Handelskorrespondenz. Korespondencja firmy. PWE, Warszawa 1996 Praca zbiorowa: Stownik biznesmena polsko-niemiecki. Kanion, Zieiona Gora 2001 Jqzyk rosyjski Domagalski S., Celer N.: Stownik biznesu rosyjsko-polski i poisko- -rosyjski WP, Warszawa 2003 Mroczek T.: Wzory listow we wspolczesnym jezyku rosyjskim. Dolnoslqskie Wydawnictwo Edukacyjne, 2002 Wielki stownik poisko-rosyjski i rosyjsko-poiski WP, Warszawa 2004 Rieger, J., Rieger E.: Stownik tematyczny rosyjsko-polski. WP, Warszawa 2003 Czasopisma specjaiistyczne, obcojqzyczne prasa i zawodowa. Wykaz literafury nalezy aktualizowad w rniarp ukazywania sip nowych pozycji wydawniczych.

ZAJFCIA PRAKTYCZNE

Szczegokowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczen (stuchacz) powinien umieC: - zorganizowat stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, - postuiyC sie sprzetem i urzqdzeniami biurowymi, - okreslit strukture i zakres dzialania roinych przedsiebiorstw

turystycznych, - opracowae projekt dziatania biura turystycznego, - opracowat ofertg turystycznq, - przeprowadzid rozmowy z klientami, - zaplanowac i zorganizowak rozne imprezy towarzyszqce

wypoczynkowi na obszarach wiejskich, - obliczyt koszty prowadzenia ustug turystycznych, - sporzqdzit dokumentacje ustug turystycznych, - zaplanowat uktad funkcjonalny i wyposazenie pomieszczen

mieszkalnych dla turystow, - okreSliC kategorie wiejskiej bazy noclegowej, - wypetniC dokumenty niezbedne do oceny i otrzymania kategorii

wiejskiej bazy nociegowej (WEN), - dobra6 wyposaienie pomieszczeti mieszkalnych dla turystow, - wykonat czynnosci zwiqzane z utrzymaniem czystosci pornieszczeri, - zadbac o czystos6 i porzqdek w jednostkach mieszkalnych, - przygotowac pomieszczenia mieszkalne dia roinych grup turystow, - wykonaC dekoracje codzienne i okolicznoSciowe pomieszczeh dla

turystcjw, - sporzqdzic dokumentacje zwiqzanqz pobytem turystow, - obliczyc koszty uslug noclegowych, - okresiit zasady racjonalnego iywienia turyst6w, - zaplanowat zaopatrzenie w produkty zywnosciowe, - opracowat jadtospisy dla roznych grup turystycznych, - dobrac odpowiednie produkty spoiywcze do zaplanowanych

posilkow, - zapewniC wysokq jakosC zdrowotnq przygotowywanych posilkow, - okreSliC zakres obowiqzkow i organizacje pracy w kuchni, - okresliC zasady obslugi konsumentow podczas podawania positkow, - zaplanowat wyposaienie i wystroj pomieszczen gastronomicznych, - obslutyc urzqdzenia i sprzgt kuchenny, - przygotowae i zaprezentowai oferte ustug zywieniowych, - obliczyt koszty tywienia turystow,

- zastosowac przepisy bezpieczeristwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoiarowej podczas prac zwiqzanych z iywieniem turystow,

- wykonac odkrywkg glebowq i okreSliC przydatnost rolniczq gleby, - wykonac podstawowe zabiegi uprawowe, - wykonad prace zwiqzane z przechowywaniem i stosowaniem

nawozow organicznych i mineralnych oraz Srodkow ochrony roslin, - przygotowac material siewny i sadzeniaki oraz wykonac siew

i sadzenie roslin rolniczych i ogrodniczych, - wykonac prace zwiqzane z uprawq roslin ogrodniczych w gruncie,

w pomieszczeniach i pod ostonami, - wykonad prace zwiqzane z zakiadaniem i pielggnacjq terenow zieleni, - ocenic pokroj zwierzqt gospodarskich, - dobrac metody konserwacji pasz, - przygotowac i zadac pasze zwierzgtom gospodarskim, - wykonac zabiegi pielggnacyjne u zwierzqt, - rozpoznac objawy chorobowe u zwierzqt, - udzielid pomocy zwierzgtom, w nagtych wypadkach, - dokonac oceny pomieszczeti inwentarskich pod wzglgdem

dobrostanu zwierzqt i wyposatenia w urzqdzenia techniczne, - udzielic pomocy zwierzgtom podczas porodu, - wykonac doj rgczny i mechaniczny oraz ocenit organoleptycznie

mleko, - zorganizowac i wykonac prace zwiqzane z rekreacyjnym

uiytkowaniem koni, - przygotowac do pracy, obsiuiyc i dokonac konsewacji podstawowych

maszyn i urzqdzeri stosowanych w produkcji rolniczej i ogrodniczej, - zastosowac przepisy bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej, ochrony srodowiska i bezpieczeristwa zdrowotnego iywnosci podczas prac w gospodarstwie rolnym.

Material nauczania

1. Obs4uga ruchu turystycznego Planowanie organizacji biura obsiugi ruchu turystycznego. Opracowywanie ofert turystycznych. Planowanie i organizacja roinych form dziaialnosci turystycznej na obszarach wiejskich. Komunikowanie sig z klientami. Obliczanie kosztow usiug turystycznych. Dok~mento~an le ~ s i u g I-rystycznycn Przestrzegan e przepisow bezpleczerisnva nlg~eny prac) oraz ocnrony przec wpozarowe].

2. Organizacja uslug noclegowych Okreslanie uktadu funkcjonalnego i wyposaienia pomieszczen mieszkalnych dla turystow. Zgtaszanie obiektu do kategoryzacji i oceny kategoryzacji. Planowanie wyposazenia roinych rodzajow wnetrz. Uiytkowanie pomieszczeh mieszkalnych w turystyce wiejskiej. Obstuga turystow. Gospodarka bielizna Srodkami czystosci i sprzgtem. Dekorowanie pomieszczeh przeznaczonych dla turystow. Prowadzenie dokumentacji usiug noclegowych. Obliczanie kosztow uslug noclegowych. Stosowanie przepisow bezpieczehstwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpozarowej podczas obstugi turystow.

3, Zywienie turystow Planowanie zywienia dla turystow w gospodarstwie domowym. Uktadanie jadtospisow: codziennych, dekadowych, sezonowych, kuchni staropolskiej i regionalnej. Przygotowywanie pomieszczeh do przechowywania iywnosci, przygotowania i spozywania posiikow. Funkcjonalne urzqdzanie kuchni i jadalni zgodnie z wymaganiami ergonomii. Planowanie wyposazenia w naczynia kuchenne i stolowe. Gospodarka bieliznq stotowa srodkami czystosci i sprzetem. Podawanie potraw i posilkow. Obliczanie kosztow prowadzenia dziatalnosci iywieniowej. Prowadzenie dokumentacji zwiqzanej z iywieniem turystow. Stosowanie przepisow bezpieczenstwa i higreny pracy ochrony przeciwpoiarowej oraz ochrony srodowiska dotyczqcych iywienia turystow.

4. Produkcja roslinna Ocenianie przydatnosci rolniczej gleb. Wykonywanie zabiegow uprawowych. Przechowywanie oraz stosowanie nawozow organicznych, mineralnych i srodkow ochrony roslin w gospodarstwie rolnym. Przygotowywanie materialu siewnego isadzeniakow. Wykonywanie siewu i sadzenia roslin. Przygotowywanie pomieszczeh, osion i pojemnikow oraz prowadzenie w nich upraw ogrodniczych. Pielegnowanie upraw rolniczych i ogrodniczych. Zaktadanie kwietnikow, trawnikow i iywoptot6w oraz ich pielegnowanie. Stosowanie przepisow bezpieczenstwa i higieny pracy, ochrony przeciwpozarowej, ochrony Srodowiska i bezpieczehstwa zdrowotnego iywnosci dotyczqcych produkcji roslinnej.

5. Produkcja zwierzeca Ocenianie pokroju zwierzqt gospodarskich. Konserwacja, przygotowanie i zadawanie pasz dla zwierzqt gospodarskich. Pielegnowanie zwierzqt gospodarskich. Rozpoznawanie chorob u zwierzqt, udzielanie pomocy zwierzetom w nagtych wypadkach. Ocenianie stanu pomieszczen

inwentarskich pod wzglgdem zoohigienicznym, dobrostanu zwierzqt i wyposaienia w urzqdzenia techniczne. Organizowanie rozrodu zwierzqt gospodarskich. Organizowanie doju krow. Ocena organoieptyczna mleka. Uiytkowanie rekreacyjne koni. Stosowanie przepisbw bezpieczetistwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej, ochrony Srodowiska i bezpieczeristwa zdrowotnego iywnosci dotyczqcych produkcji zwierzgcej.

Uwagi o realizacji Zajecia praktyczne stanowiq bardzo watnq czgSC pracy dydaktyczno-

wychowawczej w procesie nauczania-uczenia sig. Celem ich jest ksztattowanie niezbgdnych umiejgtnoSci pozwalajqcych na wykonywanie zadari zawodowych.

Zajgcia praktyczne mogq odbywaC sig w szkolnych pracowniach iywienia i w szkolnych stolowkach, w zakladach gastronomicznych, w gospodarstwach agroturystycznych zajmujqcych sig iywieniem turystbw.

Zaleca sig stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: pokazu z objasnieniem, pokazu z instruktaiem oraz Cwiczeti praktycznych.

Przed przyst8pieniem do zajgk praktycznych naleiy zapoznaC uczniow z regulaminami pracy oraz przepisami bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony Srodowiska, bezpieczeristwa zdrowotnego iywnokci, zasadami zachowania sig w razie poiaru i poraienia prqdem eiektrycznym oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy w naglych wypadkach. Nalety pamigtaC o tym, i e ksztattowanie umiejgtnosci bezpiecznego wykonywania pracy powinno odbywak sig na wszystkich zajgciach. W realizacji zajeC praktycznych wain% role spelnia instruktai wstgpny, bieiqcy i kohcoowy. W pdqczeniu z pokazem powinien zawieraC wskazowki i objaSnienia dotyczqce sposobu wykonywania okreslonych czynnosci, doboru narzgdzi, materiatow oraz przestrzegania obowiqzujqcych przepisow.

TreSci programu dotyczqce produkcji roSlinnej i zwierzgcej, z uwagi na sezonowoSC produkcji, powinny by6 realizowane zgodnie z etapami produkcji.

W zaleinosci od miejsca realizacji zajgC, moiliwoSci organizacyjno- technicznych oraz bazy dydaktycznej zajgcia praktyczne powinny by6 prowadzone w grupach do 12 os6b.

Uzyskanie przez uczniow odpowiedniego poziomu kompetencji zawodowych wymaga ksztattowania umiejgtnoSci pracy w zespole, korzystania z roinych irodel informacji oraz ksztattowania takich cech jak: rzetelnoSC i odpowiedziainosC za powierzonq pracg, dbatoSC o jej

jakosc, dbatosc o racjonalne wykorzystanie materiatow, narzedzi, maszyn i urzqdzen rolniczych.

Proponuje sie nastgpujqcy podziat godzin na realizacje dziatow tematycznych:

Podana w tabeli liczba godzin na realizacje poszczegolnych dziabw ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac zmiany w zaleinosci od potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniec edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postqpow uczniow powinno odbywaC sie systematycznie wedtug okreslonych kryteriow. Osiqgnigcia ucznidw moina sprawdzat na podstawie: - obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadan, - sprawdzianow ustnych, - wykonanych prac.

Dokonujqc oceny pracy uczniow naleiy mracaC uwage na: - organizacje stanowiska pracy, - opanowanie poziomu umiejgtnosci praktycznych umoiliwiajqcych

wykonywanie okreslonych zadah na stanowiskach pracy, - kolejnosC i czas wykonywania okresionych czynnosci, - uzytkowanie materiatow, narzgdzi oraz obstugiwanie maszyn

i urzqdzeh zgodnie z wymaganiami technologii rolniczej, - oszczgdnoSC materiatow, - jakosc wykonanych prac, - zaangaiowanie i samodzielnoSC podczas wykonywania powierzonych

zadan, - zachowanie wtasciwej postawy podczas pracy - przestrzeganie

dyscypliny, poczucie odpowiedzialnosci za powierzone mienie, okazywanie szacunku oraz umiejetnosC wsp6tpracy z innymi pracownikami,

- wykorzystywanie umiejgtno8ci zawodowych podczas wykonywania zadari na r6inych stanowiskach pracy. Katde wykonane przez ucznia zadanie powinno byc ocenione.

Kontrolg poprawnoSci wykonania zadan naleiy przeprowadza6 w trakcie i po jego wykonaniu.

Na zakobczenie realizacji dzialu tematycznego proponuje sig zastosowanie testu z zadaniami typu prbba pracy, kt6ry powinien by6 zaopatrzony w kryteria oceny i schemat punktowania.

Ocena po zakohczeniu realizacji programu zajgC praktycznych powinna uwzglqdniaC wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela sposob6w sprawdzania osislgnigC ucznia.

Literatura Majewska M., Birikowska J.: lndeks praktycznej nauki zawodu. Format- AB, Warszawa 2007

Wykaz liferatury nale2y aaMalizowaC w miarp ukazywania siq nowych pozycji wydawniczych.

PRAKWKA ;ZAWODOWA

Szczeg6towe cele ksztatcenia W wyniku procesu ksztalcenia uczeri (stuchacz) powinien umiec: - scharakteryzowab strukture organizacyjnq przedsiebiorstwa

turystycznego, - okreSiiC zakres obowiqzk6w i technikg pracy w biurze turystycznym, - okreSliC obieg dokument6w w przedsiebiorstwie, - zastosowae przepisy regulaminu pracy obowiqzujqcego

w przedsiqbiorstwie turystycznym, - okreSliC zagrolenia spowodowane nieprzestrzeganiem przepisow

bezpieczeristwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpolarowej, - zaplanowaC i zorganizowaC podstawowe prace zwiqzane

z funkcjonowaniem przedsiebiorstwa turystycznego, - posiutyC sig jqzykiem obcym podczas wykonywania zadan

zawodowych, - obstu.2~6 sprzqt i urzqdzenia biurowe, - przygotowaC i zaprezentowac oferte turystyczna - obsiu2yC klientow biura turystycznego, - udzieliC informacji turystycznej, - zarezerwowaC biiety z wykorzystaniem roinych systemow rezerwacji, - zaplanowab imprezq turystyczna - skalkuiowaC zamawiane Swiadczenia, - sporzqdzi6 dokumentacje biura turystycznego, - zastosowac instrukcje, regulaminy i zarzqdzenia obowiqzujqce

obiekcie noclegowym, - przygotowaC pomieszczenia mieszkalne dla r6znych grup turystow, - zadbaC o czystoSC i porzqdek w pomieszczeniach dia turyst6w oraz

w najbiiiszym otoczeniu, - wykonaC prace zwiqzane z obskigqgoSci, - wypdniC ksiqzkq rneidunkowq i inne dokumenty zwiqzane z pobytem

goSci, - wypelnic rachunki iub faktury za ustugi noclegowe, - obstuiyC urzqdzenia i sprzqt kuchenny, - przygotowac i zaprezentowat ofertg uslug iywieniowych, - ZorganizowaC pracq podczas przygotowania i podawania positkow, - przyrzqdziC potrawy z r6inych surowcow spotywczych, - wykonaC prace zwiqzane z nakrywaniem stddw i obstugq

konsumentbw, - sporzqdzit dokumentacje dotyczqcq kalkulowania kosztow potraw

i napojow,

- zastosowac regulaminy, instrukcje i przepisy obowiqzujqce w obiektach prowadzqcych iywienie turystow,

- posiuiyC sie narzedziami, obsluiyc maszyny rolnicze i urzqdzenia zgodnie z instrukcjami ich uiytkowania,

- zorganizowac i wykonac prace zwiqzane produkcjqzboi, okopowych, przemyslowych i pastewnych,

- zaplanowac czynnosci zwiqzane z zakiadaniem sadu przydomowego i ogrodu warzywnego,

- zorganizowac zbior i przechowywanie roslin rolniczyoh i ogrodniczych, - wykonac zabiegi pielggnacyjne terenow zieleni, - przeprowadzic podstawowe prace porzqdkowe w budynkach

inwentarskich i w obejsciu gospodarstwa, - zorganizowac i wykonac prace zwiqzane z calodziennq obsiugq

bydla, trzody chlewnej, drobiu i koni, - zorganizowac i wykonac prace zwiqzane produkcjq rolniczq

w gospodarstwie ekologicznym, - przygotowak do sprzedaiy produkty rolnicze i ogrodnicze, - zastosowac przepisy bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony

przeclwpoiarowej, ochrony srodowiska i bezpieczeristwa zdrowotnego iywnoSci dotyczqce produkcji iywnosci i usiug turystycznych w gospodarstwie wiejskim.

Material nauczania

1. Organizacja pracy w biurze turystycznym Poznanie struktury i organizacji przedsiebiorstwa turystycznego. Przestrzeganie przepisow bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej, regulaminu pracy przedsiebiorstwa turystycznego. Okreslanie rodzaju uslug swiadczonych przez przedsiebiorstwo turystyczne. Organizowanie stanowiska pracy. Okreslanie obiegu dokumentow w przedsigbiorstwie. Obslugiwanie urzqdzeri i sprz$tu biurowego. Gromadzenie informacji turystycznych. Przygotowywanie oferi turystycznych. Komunikowanie siq z klientami w biurze turystycznym. Korzystanie z systemow rezerwacji biletow. Organizacja imprez turystycznych. Obliczanie kosztow ustug turystycznych.

2. Prowadzenie uslug noclegowych Stosowanie instrukcji, regulaminow i przepisow obowiqzujqcych obiektach noclegowych. Przygotowywanie pomieszczen dla goSci w roinych rodzajach wiejskiej bazy noclegowej. Planowanie wyposaienia pomieszczeri mieszkalnych dla roinych grup turystow. Utrzymywanie czystosci i porzqdku w pomieszczeniach mieszkalnych.

Prowadzenie dokumentacji w obiektach wiejskiej bazy noclegowej. Obliczanie kosztow uslug noclegowych.

3. Prowadzenie uslug iywieniowych Stosowanie instrukcji i przepisow dotyczqcych ustug iywieniowych w turystyce wiejskiej. Okreslanie wyposaienia pomieszczeri gastronomicznych. Przygotowywanie potraw z roinych surowcow. Nakrywanie stotow. Podawanie posiikow, obstugiwanie konsumentow. Prowadzenie dokumentacji dotyczqcej iywienia zbiorowego. Obliczanie kosztow prowadzenia usiug iywieniowych.

4. Wykonywanie prac w gospodarstwie rolnym Postugiwanie sig narzgdziami, maszynami i urzqdzeniami stosowanymi w rolnictwie i ogrodnictwie. Wykonywanie zabiegow agrotechnicznych w gospodarstwie. Planowanie sadu przydomowego. Zakladanie ogrodu warzywnego. Dokonywanie zbioru i przechowywanie roslin rolniczych i ogrodniczych. Przygotowanie do sprzedaiy, sortowanie i pakowanie produktow rolniczych, owocow i warzyw. Pielggnowanie terenow zieleni. Sporzqdzanie i zadawanie pasz zwierzgtom. Porzqdkowanie pomieszczeil i otoczenia budynkow inwentarskich. Wykonywanie prac dotyczqcych calodziennej obslugi bydla, trzody chlewnej, drobiu i koni. Przestrzeganie przepisow bezpieczelistwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoiarowej, ochrony srodowiska oraz bezpieczenstwa zdrowotnego iywnosci.

Uwagi o realizacji Celem realizacji programu Praktyki zawodowej jest doskonalenie

umiejgtnosci praktycznych w rzeczywistych warunkach pracy. Praktyka zawodowa moie odbywat sig w przedsigbiorstwach

turystycznych, zakladach gastronomicznych, pensjonatach, gospodarstwach wiejskich prowadzqcych uslugi dia turystow.

Przed podjqciem decyzji o miejscu odbywania praktyki zawodowej naleiy dokonat wyboru przedsiebiorstw, w ldorych moiliwe jest ksztaltowanie umiejgtnosci zatoionych w celach ksztatcenia.

Proponuje sig organizowanie 2 tygodni praktyki zawodowej w biurze podroiy na obszarze wiejskim, 4 tygodni w hotelu iub pensjonacie na obszarze wiejskim oraz 2 tygodni w gospodarstwie rolnym prowadzqcym dzialalnost agroturystycznq.

Przed przystqpieniem do pracy naleiy zapoznaC uczniow z obowiqzujqcymi przepisami bezpieczehstwa i higieny pracy oraz przepisami ochrony przeciwpoiarowej.

KaLde zadanie praktyczne powierzone uczniowi do wykonania powinno bye poprzedzone pokazem lub instruktaiem.

Podczas praktyki zawodowej naleiy ksztaitowac umiejetnosci pracy w zespole oraz poczucie odpowiedzialnosci za jakosC i organizacje wykonywanej pracy. Bardzo waine jest ksztanowanie cech, takich jak: uczciwosc, rzetelnosc, doktadnosc i systematycznosc w wykonywaniu zadan zawodowych.

Uczniowie zobowiqzani s q do prowadzenia dziennika praktyki, w ktorym powinni dokonywae zapisow dotyczqcych stanowiska pracy, zakresu wykonywanych czynnosci, godzin pracy. Zapisy powinny bye sprawdzane i potwierdzane, co najmniej raz w tygodniu przez osobg odpowiedzialnq za realizacje programu praktyki.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgni~C edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiagnigc edukacyjnych ucznibw powinno odbywac sie przez caly okres realizacji programu praktyki zawodowej na podstawie kryteri6w okreslonych na poczqtku praktyki. Kryteria oceniania powinny dotyczyc zakresu i stopnia opanowania przez uczniow umiejetnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztatcenia. Podstawe oceny powinna stanowic obserwacja pracy ucznia.

Kontrola i ocena przebiegu praktyki powinna uwzglqdniac nastqpujqce kryteria: - przestrzeganie przepisow bezpieczehstwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoiarowej oraz ochrony Srodowiska, - samodzielnosc wykonywania pracy, - zdyscyplinowanie i punktualnosC, - organizacj? stanowiska pracy, - umiejetnosk organizowania i wykonywania prac, - zaangaiowanie w realizacje zadan, - jakosc wykonanej pracy. Po zakonczeniu praktyki zawodowej opiekun praktyki zobowiqzany jest do napisania w dzienniku praktyki opinii na temat pracy ucznia oraz wystawienia oceny koricowej. Oceny dokonuje sie zgodnie z obowiqzujqcq skalq ocen.