Prognozy Gospodarki Polskiej - maj 2010 (3)

Prognozy Gospodarki Polskiej (maj 2010)

1

Studenckie Koło Naukowe Finansów Międzynarodowych przedstawia:

Prognozy Gospodarki Polskiej

Maj 2010


2

Wstęp

Raport powstał dzięki pracy i zaangażowaniu członków Sekcji Modelowania i Prognozo-

wania Makroekonomicznego działającego przy Studenckim Kole Naukowym Finansów

Międzynarodowych w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Członkowie sekcji podzie-

leni są na następujące podsekcje: wzrost gospodarczy, inflacja oraz rynek pracy. Raport

zawiera analizy stanu gospodarki w 2009 i początku 2010 roku oraz prognozy głównych

wielkości makroekonomicznych otrzymane przy wykorzystaniu modelowania ekonome-

trycznego. Ponadto przedstawione zostały wnioski i próba interpretacji zaobserwowa-

nych tendencji. Horyzont prognozy obejmuje okres: II kwartał 2010 – II kwartał 2011. W

niektórych przypadkach konieczne było także oszacowanie wartości zmiennych za I

kwartał 2010 roku w przypadku, gdy dane nie zostały jeszcze opublikowane.

Mamy nadzieję, że niniejszy raport będzie interesującą lekturą oraz inspiracją do wła-

snych przemyśleń nad tendencjami w gospodarce polskiej.

Chcielibyśmy serdecznie podziękować pani Karolinie Konopczak i panu Andrzejowi To-

rójowi za pomoc przy realizacji tego projektu.


3

Zespół

Koordynacja projektu Tomasz Miklewicz Marcin Chrostowski

Wzrost gospodarczy Martyna Izdebska-Tran ………………………………………………..……………...…………………………………[email protected]

Tomasz Miklewicz ………………………………………………..………...……………………………[email protected]

Marta Skiba ………………………………………………..………………………………………………[email protected]

Rynek pracy Daniel Sorokocz ………………………………………………..……………………………….………………..………[email protected]

Konrad Szymczyk ………………………………………………..……………………………………..…………..………[email protected]

Inflacja Michał Antoszewski ………………………………………………..……………………………...……[email protected]

Marcin Chrostowski ……………………………………………….…………………………………………[email protected]


4

Spis treści

Wzrost gospodarczy ................................................................................................................ 5 Inflacja ........................................................................................................................................ 11 Rynek pracy ............................................................................................................................. 14 Podsumowanie ....................................................................................................................... 18


5

Wzrost gospodarczy

W tym rozdziale zaprezentowana zostanie opis dotychczasowych trendów i prognoza

dynamiki PKB na 2010 rok. Najpierw jednak przedstawione zostaną prognozy jej skła-

dowych, a więc dynamiki: spożycia, akumulacji oraz salda obrotów z zagranicą.

Spożycie indywidualne gospodarstw domowych

Głównym czynnikiem wzrostu PKB w Polsce jest popyt krajowy. Jeden z jego elementów

stanowi konsumpcja prywatna, liczona jako spożycie indywidualne w sektorze gospo-

darstw domowych. W 2009 roku poziom spożycia indywidualnego wzrastał, natomiast

jego dynamika wykazywała tendencję spadkową.

W I kw. 2009 spożycie indywidualne wzrosło w porównaniu z analogicznym okresem

roku poprzedniego o 3%. Jednak w następnym kwartale roku 2009 wzrost ten wyniósł

już tylko 1,7%. Spadek dynamiki konsumpcji prywatnej w tym okresie mógł być efektem

pogarszającej się sytuacji na rynku pracy, a co za tym idzie, spadkiem dochodów dyspo-

zycyjnych gospodarstw domowych. W kolejnym okresie zaobserwowano nieco szybsze

tempo wzrostu spożycia indywidualnego: 2,2% w stosunku do roku poprzedniego. Jed-

nak pod koniec roku 2009, w IV kwartale, znów nastąpił spadek dynamiki - do poziomu

1,8%.

Zaobserwowaną dynamikę oraz jej prognozę na 6 kolejnych kwartałów przedstawia

wykres.

Źródło: GUS, opracowanie własne 1

101,0

102,0

103,0

104,0

105,0

106,0

107,0

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dynamika spożycia indywidualnego r/r


6

Prognoza dynamiki konsumpcji prywatnej przewiduje odwrócenie trendu na wzrosto-

wy. Jest to związane z poprawą sytuacji gospodarstw domowych oraz powrotem opty-

mizmu konsumentów. Przewidujemy, że w kolejnych kwartałach 2010 roku spożycie

indywidualne będzie rosło w coraz szybszym tempie. W II kwartale 2011 dynamika spo-

życia wyniesie 3,7%. Średnie tempo wzrostu konsumpcji w całym roku 2010 wyniesie

2,9%, co pozytywnie wpłynie na dynamikę PKB w tym okresie. Kolejnym czynnikiem

pobudzającym wzrost konsumpcji będzie również lepsza dostępność kredytów konsu-

menckich w porównaniu z okresem kryzysowym.

Akumulacja brutto1

W 2009 roku zauważalna jest ujemna dynamika akumulacji brutto, która sięgała nawet -18% w stosunku rocznym w I kwartale tegoż roku. Główną przyczyną ograniczenia in-westycji przez przedsiębiorstwa były światowy kryzys gospodarczy oraz niepewność w stosunku do rozwoju sytuacji na rynkach światowych. W kolejnych kwartałach tempo spadku akumulacji brutto spadało osiągając w IV kwartale -3%. Tak duża poprawa moż-liwa była głównie dzięki znacznemu zwiększeniu inwestycji publicznych. W ciągu roku widoczna jest zatem tendencja wzrostowa i przewidujemy, że zostanie ona utrzymana. Co więcej, według prognozy dynamika akumulacji brutto w pierwszej połowie 2010 bę-dzie dodatnia i będzie oscylować wokół 1,5 %. Prognozujemy, że w III kwartale 2010


1 Akumulacja brutto - Przyrost majątku narodowego w określonym czasie obejmujący, w ujęciu wartościowym,

nakłady brutto na środki trwałe, przyrost rzeczowych środków obrotowych, nabycie aktywów o wyjątkowej

wartości pomniejszone o ich rozdysponowanie. Akumulacja brutto = inwestycje brutto + zmiany w zapasach

(źródło: GUS)

80

85

90

95

100

105

110

115

120

125

130


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dynamika akumulacji brutto r/r


7

roku tempo akumulacji brutto osiągnie szczyt i wyniesie 4,1 %. Na początku 2011 roku

oczekujemy wskaźnika na poziomie 3%.

Nakłady brutto na środki trwałe2

W ostatnich 3 kwartałach 2009 roku występowała ujemna dynamika nakładów brutto

na środki trwałe. Najgorzej było w II kwartale kiedy to nakłady spadły o ponad 1% w

stosunku do roku poprzedniego. W drugiej połowie roku zauważalna jest pewna

poprawa choć tempo zmian jest wciąż ujemne. Przyczyną zaistniałej sytuacji był

podobnie jak w przypadku akumulacji brutto kryzys gospodarczy i związana z nim

szybka reakcja przedsiębiorców.

Prognozujemy, że w 2010 roku wystąpi trend wzrostowy tempa nakładów na środki

trwałe w związku z poprawiającą się sytuacją w gospodarce oraz zwiększającym się

stopniem wykorzystania mocy produkcyjnych co zmusi producentów do inwestycji. W

2011 roku przewidujemy stabilizację tempa wzrostu na poziomie 1,3%.


2 Nakłady brutto na środki trwałe - Nakłady zwiększające wartość majątku trwałego oraz nakłady ponoszone na

remonty środków trwałych i przyrost wartości niematerialnych i prawnych. (źródło: GUS)

95

100

105

110

115

120


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dynamika nakładów brutto na środki trwałe r/r


8

Eksport i import

Obserwowany w 2009 r. spadek dynamiki importu w ujęciu rocznym znacznie przewyż-

szył notowany dla eksportu. Największy wpływ na spadek importu miała silna deprecja-

cja złotego wobec euro w okresie wrzesień 2008 – luty 2009 r. Wywołany przez osłabie-

nie kursu szok kosztowy spowodował zmniejszenie zakupów z zagranicy. Jednocześnie

poprawiła się konkurencyjność cenowa eksportu, niwelująca niski popyt zagraniczny.

Rezultatem tych tendencji było ograniczenie deficytu handlowego, co dalej spowodowa-

ło pozytywne przełożenie na wzrost PKB Polski.

W IV kw. 2009 r. tempo wzrostu eksportu wyniosło 8,7% w ujęciu rocznym. Chociaż

przed 2008 r. zazwyczaj osiągało wartości dwucyfrowe (istotne spowolnienie do jedno-

cyfrowego tempa notujemy tylko w 2005 r.), od III kw. 2008 r. wskaźnik spadł do 4,8%.

Co więcej, w kolejnych kwartałach notowaliśmy po raz pierwszy od 7 lat spadek wolu-

menów eksportu r/r o 1,4% i o 0,2% (dane w tys. zł, w cenach bieżących).

Z kolei import w IV kw. 2009 r. zanotował ujemną dynamikę, spadając o 1,8% wobec IV

kw. 2008 r. Wyhamowanie tempa wzrostu było już zauważalne w połowie 2007 r., jed-

nak drastyczny spadek dynamiki nastąpił w III i IV kw. 2008 r. W ubiegłym roku import

zanotował w II kw. 9,5% spadek, co było najgorszym wynikiem od 2001 r.


90,0

95,0

100,0

105,0

110,0

115,0

120,0

125,0


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dynamika eksportu i importu r/r

eksport

prognoza

import

prognoza.


9

Tabela 1. Dynamika PKB w 2009 roku i skala wpływu

poszczególnych kategorii.

Prognoza

Sekcja Modelowania i Prognozowania Makroekonomicznego przewiduje, że w okresie

najbliższych pięciu kwartałów tempo wzrostu eksportu zwiększy się do 9,5% r/r w III

kwartale 2010 r., po czym zacznie się osłabiać do ok. 6,3% w II kwartale 2011 r. Import

towarów i usług wzrośnie o 6,7%, ale w kolejnych kwartałach tempo spadnie do 6,0% -

5,7% w ujęciu rocznym. Napływające wstępne dane z I kwartału bieżącego roku sugeru-

ją ożywienie importu, wynikające z aprecjacji złotego. Ostatnio jednak obserwujemy

zahamowanie umacniania się polskiej waluty, co może spowodować spowolnienie dy-

namiki importu w kolejnych kwartałach.

Zmniejszenie dynamiki eksportu pod koniec przewidywanego okresu prognozy może

mieć negatywny wpływ na przedsiębiorstwa produkujące na eksport, co wpłynie na niż-

sze zatrudnienie w przemyśle i wyższe bezrobocie.

Analiza wkładu czynników do PKB

Dynamika PKB w 2009 roku znacząco wyhamowała w porównaniu z poprzednimi lata-

mi na skutek złej sytuacji w gospodarce światowej. Tabela 1. zawiera wskaźniki skali

wpływu poszczególnych kategorii na

wzrost realny PKB.

Zauważalna jest mocna ujemna kontry-

bucja inwestycji (akumulacji) do PKB,

szczególnie na początku roku, co było

związane z ograniczeniem inwestycji

przez przedsiębiorstwa, które antycy-

powały pogorszenie sytuacji w gospo-

darce. Jednak z kwartału na kwartał sy-

tuacja ulegała poprawie i w IV kwartale

akumulacja przyczyniła się do wzrostu

PKB. Należy się więc spodziewać konty-

nuacji trendu wzrostowego, co znalazło

odzwierciedlenie w prognozie akumula-

cji zaprezentowanej powyżej.

Wkład nakładów brutto na środki trwałe

do PKB oscylował wokół zera. W IV kw.

wyniósł 0,5% co należy odczytywać jako

obiecujący sygnał na przyszłość.

3 Popyt krajowy = spożycie ogółem + akumulacja

2009

I kw. II kw. III kw. IV kw.

PKB 0,8 1,1 1,7 3,1

Popyt krajowy3 -1,6 -2,1 -1,3 0,9

Spożycie ogółem 3,4 1,2 1,6 0,6

Spożycie indy-

widualne 2,3 1,0 1,4 1,1

Akumulacja -5,0 -3,3 -2,9 0,3

Nakłady brutto

na środki trwałe 0,2 -0,6 -0,3 0,5

Saldo obrotów z

zagranicą 2,4 3,2 3,0 2,2

Wartość dodana

brutto 1,1 0,6 1,6 2,7

Źródło: Dep. rachunków narodowych GUS 1


10

Niepokojąco wygląda dynamika spożycia indywidualnego, które dotychczas był moto-

rem wzrostu. Jego wkład do PKB malał z każdym kolejnym kwartałem 2009 roku. W I

kwartale wyniósł 2,3 % podczas gdy w IV kw. jedynie 1,1% w ujęciu rok do roku.

Dynamika spożycia ogółem zmniejszała się jeszcze bardziej (z 3,4% w I kw. do 0,6% w

IV kw.), co spowodowane było ujemną dynamiką spożycia publicznego.

Przez cały 2009 rok utrzymywała się spora pozytywna kontrybucja, na poziomie około

2-3% salda obrotów z zagranicą do PKB. Jednak w ostatnim kwartale wkład eksportu

netto do PKB spadł do 2,2% i spodziewane jest kontynuowanie tej tendencji.

Ogólnie rzecz biorąc w 2009 roku największy pozytywny wpływ na wzrostu był eksport

netto. W przyszłości tendencja ta może zostać zachwiana poprzez umacnianie się złote-

go. W drugiej połowie roku zauważalna jest poprawa sytuacji krajowej, szczególnie w

obszarze inwestycji i nakładów brutto na środki trwałe.

Prognoza

Poniższy wykres przedstawia prognozę dynamiki wzrostu PKB rok do roku w okresie I

kw. 2010-II kw. 2011. Jak widać prognoza jest pozytywna, zakłada wzrost PKB w 2010

roku na poziomie 4% i utrzymanie tej tendencji w pierwszej połowie 2011 roku. Zakła-

damy, że sytuacja w kraju ulegnie poprawie. W II kwartale prognoza z modelu ekonome-

trycznego uległa korekcie eksperckiej. Przyczyną jest powódź i jej negatywny wpływ na

gospodarkę, dlatego została ona zrewidowana w dół.


100,0

101,0

102,0

103,0

104,0

105,0

106,0

107,0

108,0


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dynamika Produktu Krajowego Brutto r/r


11

Inflacja

Przez cały 2009 rok, mimo światowego kryzysu finansowego, kwartalna stopa inflacji

cen dóbr i usług konsumpcyjnych odnosząca się do analogicznego okresu roku poprzed-

niego utrzymywała się na podwyższonym poziomie – w dwóch kwartałach nawet powy-

żej górnej granicy odchyleń od wahań od celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej

(RPP). Tak wolny spadek stopy inflacji wynikał z silnej deprecjacji polskiej waluty w

okresie od listopada 2008 do marca 2009, co implikowało wzrost cen artykułów impor-

towanych, a także ze stosunkowo dobrej sytuacji gospodarczej w Polsce na tle innych

gospodarek europejskich. Dodatkowo w IV kwartale 2009 roku zadziałał efekt bazy

związany z gwałtownymi spadkami cen surowców energetycznych na światowych ryn-

kach a także w Polsce rok wcześniej (o około 45%).

Natomiast na początku bieżącego roku stopa inflacji zaczęła szybko spadać osiągając w

kwietniu poziom 2,4%, czyli poniżej celu inflacyjnego RPP. Duży udział w tym ma na

pewno inny efekt bazy – związany z podwyższoną stopą inflacji w 2009 roku (ze wzglę-

du na deprecjację złotego i podwyżki cen administrowanych) oraz aprecjacja złotego,

która trwa z przerwami od lipca ubiegłego roku do kwietnia bieżącego roku. Jest to tak-

że opóźnionym efektem spadku dynamiki wzrostu zatrudnienia w sektorze przedsię-

biorstw, niższego popytu wewnętrznego oraz spadkiem jednostkowych kosztów pracy.

Świadczy o tym stopa inflacji bazowej (po wyłączeniu cen żywności i energii), która spa-

da od III kwartału 2009 roku, a która jest mniej podatna na efekty bazy związane z ce-

nami surowców, a także kursów, które w dużej mierze wpływają właśnie na ceny su-

rowców energetycznych.

Sytuację w sektorze przedsiębiorstw w 2009 roku obrazuje dobrze stopa inflacji cen

produkcji sprzedanej przemysłu. Przez cały ubiegły rok wykazywała ona trend spadko-

wy z poziomu powyżej 4% w I kwartale 2009 roku do poziomu deflacyjnego w I kwarta-

le bieżącego roku. Szczególnie duży udział w tym miał spadek dynamiki wzrostu cen w

przetwórstwie przemysłowym. Wpływ na to miał spadek tempa wzrostu jednostkowych

kosztów pracy, powiązany ze spadkiem dynamiki wzrostu wynagrodzeń. Także mniejsze

wykorzystanie mocy produkcyjnych, wynikające z barier zarówno popytowych w sprze-

daży towarów, jak i w dostępie do kapitału, miało wpływ na obniżenie stopy inflacji PPI.

Wpływ na obniżenie wszystkich miar inflacji miał także spadek oczekiwań inflacyjnych

w polskiej gospodarce. Dzięki temu obniżyła się ilość prowadzonych negocjacji płaco-

wych w przedsiębiorstwach, bo ludziom często bardziej zależało na utrzymaniu pracy, a

nie na wyższych wynagrodzeniach. W związku z tym dynamika wzrostu wynagrodzeń

była niższa niż w poprzednich latach.


12

Prognoza

Sekcja Modelowania i Prognozowania Makroekonomicznego przewiduje, że drugi kwar-

tał 2010 roku będzie kwartałem, w którym stopa inflacji CPI osiągnie najniższy poziom –

w okolicach 2%, co jest poniżej celu inflacyjnego RPP. Będzie to następstwem wspo-

mnianego już efektu bazy i aprecjacji złotego. W następnych okresach wskaźnik ten bę-

dzie systematycznie rósł, czego przyczyną będzie relatywnie lepsza sytuacja gospodar-

cza w kraju, a także wzrost cen surowców energetycznych na światowych rynkach.

Surowce energetyczne rosną systematycznie już od I kwartału 2009 roku, co nastąpiło

po zaledwie dwóch miesiącach spadków, które jednak miały ogromną skalę. Prognozu-

jemy, że ich ceny będą średniookresowo wykazywały trend wzrostowy, jeżeli wyelimi-

nujemy czynniki sezonowe, co będzie miało dodatni wkład we wzrost stopy inflacji CPI

w Polsce, co ostatecznie w dużej mierze będzie zależało od kursu złotego. Jednakże na

przełomie lat 2010 i 2011 ceny tych surowców mogą się ustabilizować.

Ponadto będzie odbudowywana presja popytowa w polskiej gospodarce, co będzie spo-

wodowane stabilizacją sytuacji. Począwszy od II kwartału 2010 roku będzie rosła infla-

cja bazowa. Także pośrednio z tym, a bezpośrednio ze stabilizacją dynamiki wzrostu

zatrudnienia i wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw, związany będzie wzrost stopy

inflacji cen produkcji sprzedanej przemysłu. Będzie ona jednak także podwyższana

przez wzrost cen surowców energetycznych na światowych rynkach.


99

100

101

102

103

104

105


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dynamika inflacji r/r

Inflacja CPI

Prognoza

Inflacja bazowa

Prognoza.


13

Wzrost wszystkich miar inflacji nie będzie jednak gwałtowny. Wynikać to będzie z

przewidywanego niedużego tempa wzrostu gospodarczego w Polsce, który z kolei bę-

dzie konsekwencją między innymi umiarkowanego wzrostu w Unii Europejskiej i innych

państwach utrzymujących ścisłe stosunki handlowe z krajem. Inną tego przyczyną nadal

będą problemy w dostępie do kredytów zarówno konsumpcyjnych jak i inwestycyjnych,

jak i niestabilna sytuacja na rynkach finansowych, związana z problemami finansowymi

Grecji i innych krajów strefy euro. Ponadto ceny surowców w III kwartale bieżącego

roku ustabilizują się na poziomie, który będzie niższy od szczytów z 2008 roku o około

20%. W 2011 roku mogą one nawet spaść, jednak będzie to wynikało głównie z czynni-

ków sezonowych, które zawsze mają ujemny wpływ na ceny surowców w IV i I kwartale.


14

Rynek pracy

Ważnym czynnikiem sprzyjającym pozytywnym zmianom na rynku pracy jest wzrost

gospodarczy. Otóż negatywny wpływ kryzysu na sytuację makroekonomiczną okazał się

w Polsce mniejszy niż w większości krajów UE. Polska zdołała uniknąć ujemnej dynami-

ki realnego PKB w okresie kryzysu gospodarczego, w sytuacji gdy w wielu innych kra-

jach wystąpiła głęboka recesja. Jednak tempo wzrostu gospodarczego wyraźnie zwolni-

ło. W porównaniu z 2008 rokiem, gdy wzrost PKB wyniósł 5%, w 2009 roku PKB w Pol-

sce wzrósł realnie o 1,7%.

W 2009 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5 321,5 tys.

osób, a więc było o 1,2% niższe niż przed rokiem (wobec wzrostu o 4,8% w 2008 r.).

Wysoki spadek zatrudnienia odnotowano w przetwórstwie przemysłowym (o 6,7%)

oraz w obsłudze nieruchomości i firm (o 1,9%). Spadek zatrudnienia odnotowano rów-

nież w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energie elektryczną, gaz, parę wodną i go-

rącą wodę (o 0,4%). Natomiast najgłębszy spadek przeciętnego zatrudnienia w ujęciu

rocznym został zarejestrowany w firmach produkujących odzież, pojazdy samochodo-

we, maszyny i urządzenia oraz meble. Większe niż w 2008 r. było przeciętne zatrudnie-

nie w przedsiębiorstwach zajmujących się robotami budowlanymi specjalistycznymi,

budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej, handlem detalicznym oraz budową bu-

dynków.

Dynamika wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2009 r. wyhamowała. Przeciętne

miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 3 324,91 zł i

było o 4,4% wyższe niż przed rokiem (w 2008 r. wzrost wyniósł ponad 10%). Na doda-

tek wynagrodzenie realne zostało na mniej więcej tym samym poziomie co rok wcze-

śniej (tempo wzrostu - 1,1%), ponieważ inflacja wynosiła 3,5% w 2009 r. Najwyższą

dynamikę wzrostu płac notowano w sekcjach: administrowanie i działalność wspierają-

ca (o 7,5%) oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w en. elektryczną, gaz, parę wodną i go-

rącą wodę (o 7,1%).

Stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu 2009 r. wynosiła 11,9% wobec 9,5% w końcu

2008 r. – wzrost wyniósł 2,4 punktu procentowego. Na koniec 2009 roku w ewidencji

bezrobotnych zarejestrowanych było 1 892,7 tys. osób, co oznaczało wzrost poziomu

bezrobocia równy 418,9 tys. osób w ciągu roku. Ten wzrost mógłby być wywołany we-

dług nas przez takie czynniki jak: zmniejszenie zamówień w sektorze przedsiębiorstw,

zmniejszenie dostępności do kredytu oraz niepewna przyszłość - zmniejszenie zatrud-

nienia.

W Polsce nadal wysokie pozostaje terytorialne zróżnicowanie bezrobocia. W końcu

2009 r. różnica pomiędzy najniższą i najwyższą stopą bezrobocia w województwach

wynosiła 11,2 punktu procentowego (mazowieckie – 9,0%, warmińsko – mazurskie –


15

20,2%). Warto również wspomnieć, że wzrost poziomu bezrobocia rejestrowanego na

koniec 2009 r. w porównaniu do stanu z końca 2008 r. odnotowany został we wszyst-

kich województwach, przy czym kształtował się on w przedziale od 7,9% w świętokrzy-

skim do 46,1% w wielkopolskim oraz 47,9% w pomorskim. Ponad 30% wzrost bezrobo-

cia wystąpił w województwach: lubuskim, małopolskim, opolskim, podlaskim oraz ślą-

skim.

Ważną kwestią pozostaje liczba osób biernych zawodowo. W 2009 r. liczba biernych

zawodowo wprawdzie zmniejszyła się o 1,3% do 14 182 tys. osób, ale jest to i tak bardzo

nieznaczny spadek, a współczynnik aktywności zawodowej ludności w wieku 15 lat i

więcej wzrósł drugi rok z rzędu – z 54,2% w 2008 r. do 54,9% w 2009 roku. Warto przy

tym także wspomnieć, że właśnie w dużej mierze wzrost bezrobocia wynika ze wzrostu

aktywności zawodowej ludności. Potwierdzeniem tego jest to, iż w końcu grudnia 2009

r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 1892,7 tys. osób bezrobotnych. W porówna-

niu z grudniem 2008 r. liczba bezrobotnych zwiększyła się o 418,9 tys. osób. Podczas

gdy przeciętne zatrudnienie (w przedsiębiorstwach zatrudniających pow. 9 osób, nieste-

ty to jest tylko połowa zatrudnienia w gospodarce) w 2009 r. wyniosło 8075,4 tys. osób i

było o 0,1% niższe niż przed rokiem (czyli zatrudnienie spadło zaledwie o 8 tys. osób). A

zatem pozostała liczba bezrobotnych wynika ze wzrostu podaży pracy.

Najnowsze dostępne dane wskazują na kontynuację negatywnych trendów na rynku

pracy. Stopa bezrobocia w końcu marca 2010 r. wyniosła 12,9% i była 1,8 pkt. proc.

wyższa niż w końcu marca 2009 roku. Wyjątek stanowi przeciętne wynagrodzenie brut-

to, które wyniosło w marcu 2010 r. 3493,42 zł, co w porównaniu z marcem 2009

(3332,65 zł) jest lepszym wynikiem (dynamika realnego wynagrodzenia w marcu 2010

r. wyniosła 2,1% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego).

Prognoza

Sekcja Modelowania i Prognozowania Makroekonomicznego przewiduje, że drugi kwar-

tał 2010 roku będzie kwartałem, w którym stopa bezrobocia rejestrowanego spadnie o

0,5 punktu procentowego do poziomu 12,4% w porównaniu do I kwartału – 12,9% (stan

w końcu okresu). Na ten stan wpłynie sezonowe rozszerzenie działalności w cieplejszej

części roku w rolnictwie, w budownictwie i turystyce. Jednak polski rynek pracy nadal

pozostaje słabszy niż przed początkiem kryzysu, a jedynie umiarkowany wzrost gospo-

darczy także nie sprzyja tworzeniu nowych miejsc pracy. Ponadto mniejszy popyt na

rynku również nie wpływa korzystnie na znaczną poprawę sytuacji i wejście wskaźnika

na ścieżkę spadkową. W konsekwencji w IV kwartale 2010 r. przewidujemy wzrost sto-

py bezrobocia rejestrowanego do 13,6% (stan w końcu okresu). Natomiast w I i II kwar-

tale 2011 r. niekorzystny trend spowoduje, według naszej prognozy, dalsze wzrosty –

14,0% w II kw. 2011 r. (stan w końcu okresu).


16


Przewidujemy, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie realne brutto w gospodarce

narodowej ogółem począwszy od II kwartału 2010r. do IV kwartału tegoż roku będzie

utrzymywać swe tempo wzrostu na poziomie 1,4% w porównaniu do analogicznych

okresów poprzedniego roku. Natomiast w I kwartale 2011 r. tempo te spadnie do 1,3%.

Ten trend boczny oraz niewielki spadek można wytłumaczyć m.in. trudną sytuacją na

rynku pracy (mogącą się jeszcze długo utrzymywać), która zmniejsza wydatnie presję

płacową ze strony zatrudnionych. Ponadto majowy spadek wskaźników koniunktury w

przemyśle, budownictwie i handlu oraz przyczyny tego spadku również nie napawają

optymizmem na przyszłość. Przedsiębiorstwa oczekują coraz mniejszego portfela za-

mówień oraz utrzymania się trudności przy regulowaniu bieżących i przyszłych zobo-

wiązań finansowych (budownictwo, handel). Poza tym z powodu rosnącej wydajności

pracy nie będzie zbyt dużego zapotrzebowania na nowych pracowników, a tym samym

trudno będzie walczyć o podwyżki wynagrodzeń.

8

10

12

14

16

18

20


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Stopa bezrobocia rejestrowanego


17


Nienajlepszą sytuację na rynku pracy potwierdza współczynnik zatrudnienia. Z naszej

prognozy wynika, że przez 5 kolejnych kwartałów dynamika zmian współczynnika za-

trudnienia będzie miała tendencję spadkową. Jest kilka powodów składających się na

taką właśnie sytuację. Przede wszystkim gospodarka polska wciąż odczuwa jeszcze

skutki kryzysu gospodarczego, który choć łagodniejszy niż w innych krajach europej-

skich, wywarł jednak znaczący wpływ na rynek pracy w Polsce. Wciąż liczne są przed-

siębiorstwa w Polsce, które z racji kryzysu zagrożone są upadłością i w związku z tym

jedyną możliwością dla nich jest redukcja etatów. Pracownicy zwolnieni w ramach tych

redukcji mają później kłopoty ze znalezieniem kolejnej pracy. Choć bezrobocie od po-

czątku 2010 roku spada, to równocześnie rośnie ilość osób, które nie potwierdzają go-

towości do podjęcia pracy, lub dobrowolnie rezygnują ze statusu bezrobotnego, co

świadczy o tym, że spada aktywizacja zawodowa obywateli. Z prognozy wynika, że spa-

dek aktywizacji zawodowej wśród społeczeństwa w kolejnych kwartałach będzie więk-

szy, niż spadek bezrobocia, co w sumie da relatywny spadek współczynnika zatrudnie-

nia.

Niemniej jednak należy zwrócić uwagę na konstrukcję przedziału ufności. W kolejnych

kwartałach z 95% prawdopodobieństwem dopuszczalne są również minimalne wzrosty

wskaźnika zatrudnienia, jednakże naszym zdaniem tendencja powinna być malejąca. Nie

należy zapominać o skłonności ludzi do przechodzenia do „szarej strefy”, czemu sprzyjać

mogą wciąż relatywnie wysokie stawki podatkowe w Polsce.

100

101

102

103

104

105

106

107

108


2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dynamika wynagrodzeo r/r


18

Podsumowanie

Zmienna 09q1 09q2 09q3 09q4 10q1 10q2 10q3 10q4 11q1 11q2

Stopa wzrostu

PKB 0,8% 1,2% 1,8% 3,3% 3,5% 2,4% 3,9% 4,4% 4,2%

Stopa wzrostu

akumulacji4

-

17,8%

-

11,0%

-

11,2% -3,1% 1,6% 1,4% 1,1% 2,3% 2,9% 2,2%

Stopa wzrostu

nakładów na

środki trwałe5 0,8% -1,2% -1,3% -0,8% 0,6% 0,7% 1,1% 1,2% 1,3% 1,3%

Stopa wzrostu

spożycia indy-

widualnego6 3,3% 1,7% 2,2% 1,8% 2,4% 2,8% 3,1% 3,3% 3,5% 3,7%

Stopa wzrostu

eksportu7 0,3% 0,6% 2,6% 7,9% 8,6% 9,1% 9,5% 7,4% 6,8% 6,3%

Stopa wzrostu

importu8 -8,1% -9,1% -6,6% -1,9% 3,5% 6,6% 6,7% 6,0% 5,9% 5,8%

Stopa inflacji

CPI9 3,4% 3,8% 3,7% 3,3% 3,0% 2,6% 2,5% 3,1% 3,3% 3,5%

Stopa inflacji

bazowej10 2,3% 2,7% 2,9% 2,8% 2,2% 2,0% 2,1% 2,1% 2,3% 2,4%

Stopa inflacji

PPI11 4,7% 4,3% 2,4% 2,0% -1,5% -2,6% -2,3% -0,8% -0,4% 0,1%

Indeks cen su-

rowców energe-

tycznych12 92,6 111,3 124,7 137,4 142,9 168,6 175,4 164 154 171,3

Stopa wzrostu

wynagrodzeń13 3,7% 0,9% 1,5% 1,4% 1,4% 1,4% 1,4% 1,4% 1,3% 1,3%

Stopa bezrobo-

cia14 11,1% 10,6% 10,9% 11,9% 12,9% 12,4% 12,8% 13,6% 14,1% 14,0%

4 Stopa wzrostu akumulacji brutto r/r (Źródło: GUS) 5 Stopa wzrostu nakładów brutto na środki trwałe r/r (GUS) 6 Stopa wzrostu spożycia indywidualnego r/r (GUS) 7 Stopa wzrostu eksportu r/r (GUS) 8 Stopa wzrostu importu r/r (GUS) 9 Stopa inflacji cen dóbr i usług konsumpcyjnych r/r (GUS) 10 Stopa inflacji bazowej po wyłączeniu cen energii i żywności r/r (NBP) 11 Stopa inflacji cen produkcji sprzedanej przemysłu r/r (GUS) 12 Indeks cen surowców energetycznych na światowych rynkach (MFW) 13 Stopa wzrostu przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto w ujęciu realnym r/r (GUS) 14 Stopa bezrobocia rejestrowanego (GUS)

Prognozy Gospodarki Polskiej - maj 2010 (3)

Documents

Transcript of Prognozy Gospodarki Polskiej - maj 2010 (3)