1

Zarządzanie Zintegrowanymi Zarządzanie Zintegrowanymi Inwestycjami TerytorialnymiInwestycjami Terytorialnymi

w Polscew Polsce

Daniel BalińskiDaniel BalińskiPodyplomowe Studia Zarządzania Funduszami Strukturalnymi 2014-2020Podyplomowe Studia Zarządzania Funduszami Strukturalnymi 2014-2020

Warszawa, 20 czerwca 2015 r.Warszawa, 20 czerwca 2015 r.

2

Plan zajęćPlan zajęć

1. Miasta w polityce spójności UE, kontekst polityki terytorialnej, instrumenty rozwoju terytorialnego w rozporządzeniach 2014-2020

2. Początki polityki miejskiej w Polsce – cele rozwoju miast oraz kontekst dla wypracowania podejścia do realizacji ZIT w Polsce

3. Miasta w Umowie Partnerstwa dla Polski 2014-20204. Zasady realizacji ZIT w Polsce5. Kontekst przygotowania ZIT, rozwiązania ustawowe dotyczące

współpracy JST6. Stan zaawansowania nad przygotowaniem do realizacji ZIT7. Analiza strategii ZIT8. ZIT w państwach członkowskich

3

Debata nad rozwojem miast w UE:

Spójność terytorialna nowym wymiarem Polityki Spójności po 2013 r.; Wzmocnienie wymiaru miejskiego PS 2013+; Deklaracja z Toledo Ministrów PCz UE dot. roli miast w Strategii EU2020 V Raport Kohezyjny – podkreśla rolę miast i podejścia funkcjonalnego; Prezydencja węgierska Rady UE – miasta a wyzwania demograficzne oraz

zmiany klimatyczne Prezydencja PL – raport nt. miast w PS KE – cities of tomorrow, DG Urban, agenda miejska

Nowe wyzwania na poziomie europejskim i globalnym - demografia, energia, zmiany klimatyczne, globalizacja;

Projekty nowych rozporządzeń 2014-2020

Wykorzystanie wiedzy eksperckiej OECD - Przegląd polityki miejskiej w Polsce (2011), oraz innych opracowań jak Competitive Cities in the Global Economy; Cities and Climate Change,

Cele wsparcia obszarów miejskich – uwarunkowania zewnętrzneCele wsparcia obszarów miejskich – uwarunkowania zewnętrzne

4

Wspólne Ramy Strategiczne promują podejście terytorialne przez integrowanie pięciu funduszy EFSI, jak i szersze wspieranie celów UE;

Nowe instrumenty rozwoju terytorialnego ESPON i URBACT

Narzędzia wsparcia miast w Polityce SpójnościNarzędzia wsparcia miast w Polityce Spójności

5

• Zintegrowane działania na rzecz rozwoju obszarów miejskich (Art. 7 Rozporządzenie EFRR 1301):• Min. 5% EFRR na wsparcie zintegrowanych działań na

rzecz rozwoju obszarów miejskich (ZIT, PO lub oś priorytetowa)

• Delegacja co najmniej zadań związanych z wyborem projektów na poziom władz miejskich

• Odpowiedź na wyzwania gospodarcze, środowiskowe, klimatyczne, demograficzne i społeczne

• Wpływające na obszary miejskie, włączając miasta, obszary o funkcjach miejskich i zdegradowane dzielnice miast

• Uwzględniające powiązania miasto-wieś

• (+ innowacyjne działania związane ze zrównoważonym rozwoje miast + platforma rozwoju miast + miejskie priorytety inwestycyjne)

Wzmocnienie wymiaru miejskiego PSWzmocnienie wymiaru miejskiego PS

6

Wsparcie priorytetów EU 2020Wymiar tematyczny:

Wymiar terytorialny:

Cities and townsCities and towns

Urban neighbourhoodsUrban neighbourhoods

Functional urban areas, metropolitan regionsFunctional urban areas, metropolitan regions

Zintegrowane strategie i działania

Other functional economic or geographic areasOther functional economic or geographic areas

Rural areasRural areas

Instrumenty

ITI

CLLD

Smart growth

•Research & Innovation•ICT•SME

Sustainable growth

•Low-carbon•Resource-efficiency•Risk-prevention•Transport

Inclusive growth

•Employment•Social inclusion•Education

Urb

an

<=

> ru

ral

linkag

es

Urb

an

<=

> ru

ral

linkag

es

7

ITI & CLLD – ITI & CLLD – ramy strategiczneramy strategiczne

Umowa PartnerstwaOgólne priorytety, wyzwania terytorialne + zastosowanie podejścia terytorialnego

FS EFRR• PI

powiązane z EU 2020

EFS EFMR•

Integrated Territorial Investments

EFRROW

Community-Led Local Development

8

Zintegrowane Inwestycje TerytorialneZintegrowane Inwestycje Terytorialne(Art. 36 (Art. 36 Rozporządzenia ogólnego dla EFSI Rozporządzenia ogólnego dla EFSI 1303/13)1303/13)

Instrument wdrożeniowy strategii terytorialnych tj. paktów terytorialne, strategii rozwoju obszarów miejskich, innych strategii dla obszarów funkcjonalnych

finansowane z EFRR, EFS, FS realizowane poprzez więcej niż jedną oś priorytetową jednego lub kilku programów operacyjnych

Mogą być wdrażana przez Instytucję Zarządzającą, administrację lokalną (np. władze miejskie) lub inną instytucję (np. agencja rozwoju lokalnego)

Program operacyjny powinien identyfikować ZIT przewidziane do realizacji oraz wskazywać szacunkową alokację w podziale na osie priorytetowe

99

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT)Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT)

10

Wymagania na poziomie Umowy PartnerstwaWymagania na poziomie Umowy Partnerstwa

UP określa podejście do zintegrowanego rozwoju terytorialnego, w tym odnośnie zastosowania ZIT i RLKS (CLLD) Główne wyzwania, na które będzie odpowiadać RLKS, cele jego

zastosowania, typy terytoriów, fundusze EFSI, które będą go zasilać, przewidywany budżet, rola każdego z funduszy;

Typy terytoriów, w odniesieniu do których zastosowany zostanie ZIT, EFSI wdrażane poprzez ZIT, podstawowe ustalenia realizacyjne i koordynacyjne pomiędzy funduszami;

11

Wymagania na poziomie programu operacyjnegoWymagania na poziomie programu operacyjnego

PO określa gdzie i jak zostanie użyty ZIT i RLKS Zasady wyznaczania obszarów dla RLKS, zasady ich wyboru, przyjmowanie i

finansowanie strategii RLKS i lokalnych grup działania;

Ogólna szacunkowa alokacja na ZIT z każdej osi priorytetowej (nie dotyczy odrębnej osi miejskiej), ustalenia dotyczące koordynacji pomiędzy właściwymi IZ –kami + elementy związane z art. 7;

Wzór PO Jeżeli program operacyjny przewiduje wsparcie zrównoważonego rozwoju

obszarów miejskich interwencja może być realizowana poprzez ZIT (więcej niż jedną oś priorytetowa) i osobną oś priorytetową, bądź każde z rozwiązań osobno.

12

Cele wsparcia obszarów miejskich – kontekst krajowyCele wsparcia obszarów miejskich – kontekst krajowy Rewizja ponad 10-letniego funkcjonowania samorządu terytorialnego. Nowi aktorzy – metropolie; dyskusja nad nowym wieloszczeblowym systemem

zarządzania. Krajowe dokumenty strategiczne, nowy model zarządzania rozwojem Polski

KSRR, KPZK, KPM; Integracja wymiaru społeczno-gospodarczego i terytorialnego, Zapewnienie spójności wszystkich polityk sektorowych, dziedzinowych i

regionalnych, Strategie rozwoju województw

Trzecia generacja o wyraźnym terytorialnym ukierunkowaniu, podstawa prac nad RPO Powstające regionalne polityki miejskie

Umowa partnerstwa Dalsza decentralizacja zarządzania funduszami strukturalnymi (RPO

dofinansowane EFRR (ok. 55%) i EFS (ok. 70%) vs. 37% EFRR w latach 2007-2013); Terytorialny wymiar interwencji wspieranej środkami EFSI;

Nowelizacja ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Wprowadzenie krajowej polityki miejskiej, strategii do obszarów funkcjonalnych,

rozporządzenie ds. MOFOW; kontrakt terytorialny.

13

MIASTA W KSRR i KPZK MIASTA W KSRR i KPZK (1) Motory rozwoju Polski(1) Motory rozwoju PolskiGłówne ośrodki rozwoju regionów, które dzięki dyfuzji i integracji funkcjonalnej z otaczającymi obszarami zapewnią zwiększenie możliwości rozwojowych mieszkańcom obszarów wiejskich i mniejszych miast położonych w ich pobliżu Potencjał miast może zostać zwiększony dzięki rozwojowi funkcji metropolitarnych, sieciowaniu (metropolia sieciowa) oraz współpracy,

14

MIASTA W KSRR i KPZK MIASTA W KSRR i KPZK (2) Obszary deficytowe(2) Obszary deficytowe

Specjalne działania adresowane do miast dotyczą obszarów zdegradowanych oraz rozwoju nowych funkcji społecznych lub gospodarczych

KPZK 2030: Wspomaganie spójności w specyficznych obszarach problemowych

KSRR: Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno gospodarcze

15

Definiuje cele i strategię działania podmiotów publicznych w odniesieniu do terytoriów, odnośnie osiągania strategicznych celów rozwojowych na poziomie krajowym;

Polityka regionalna jest integralnym elementem polityki rozwoju wspomagającym osiąganie celów krajowych poprzez wykorzystanie i wzmacnianie potencjałów terytorialnych

Reformuje sposób planowania i wdrażania polityki regionalnej, w tym polityk publicznych o oddziaływaniu terytorialnym (ich zarządzanie, współpracę, koordynację, monitoring i ewaluację);

Skoncentrowanie interwencji polityki regionalnej na wybranych obszarach tematycznych i przestrzennych

Zawiera propozycje nowej roli samorządów wojewódzkich i innych podmiotów publicznych we wdrażaniu polityki regionalnej;

KSRR - polityka zwiększająca efektywność działań KSRR - polityka zwiększająca efektywność działań rozwojowych w krajurozwojowych w kraju

16

Stary paradygmat Nowy paradygmat

Strategie Podejście sektorowe Zintegrowane przedsięwzięcia rozwojowe

Cele

KONKURENCYJNOŚĆ

Wskazywanie wielu elementów struktury społeczno-gospodarczej jako czynników konkurencyjności, w

efekcie nakładanie się różnorodnych nieskoordynowanych działań.

Strategiczny kierunek polityki regionalnej (rozprzestrzenianie wzrostu) realizowany we wszystkich regionach, w tym również w

najbardziej konkurencyjnych ośrodkach.Precyzyjnie określone czynniki konkurencyjności i strategicznie

wybrane kierunki jej poprawiania.Wielosektorowe podejście ukierunkowane terytorialnie.

WYRÓWNYWANIE

Duży nacisk na działania wyrównawcze, jednak efekt przeciwny do zamierzonego - pogłębianie się

zróżnicowań, rozpraszanie środków.

Zwiększanie spójności w wyniku zwiększania możliwości absorpcji (większy przepływ kapitału, osób, wiedzy, innowacji).

Specjalne działania „wyrównawcze” dopasowane do potencjałów danych terytoriów, istotne dla całego kraju, skoncentrowane na

wybranych obszarach, dla odkrywania i wykorzystywania ich potencjałów, pozwalające osiągnąć „masę krytyczną” niezbędną do

dalszego rozwoju.

Narzędzia Subsydia i pomoc publiczna.Zintegrowane instrumenty „miękkie” i „twarde”, otoczenie

biznesowe, kapitał społeczny, sieciowanie, lepsza koordynacja.

Wymiar terytorialny

Regiony traktowane homogenicznie, bez uwzględniania ich wewnętrznej i zewnętrznej różnorodności. Słabo uwzględniony wymiar

terytorialny, prymat podejścia sektorowego, tzw. „algorytm biedy”.

Podejście terytorialne we wszystkich działaniach rozwojowych (dostrzeganie różnorodności, silna koordynacja, zarządzanie

wielopoziomowe). Zintegrowane programy dedykowane obszarom strategicznej

interwencji przy zachowaniu integracji przestrzennej prowadzonej w ramach polityki regionalnej.

Jednostki terytorialne

Jednostki administracyjne.Brak uwzględnienia relacji miasto-wieś w instrumentach polityki, obszary wiejskie postrzegane jednakowo w całym kraju.

Jednostki funkcjonalne.Zróżnicowane podejście do różnych typów terytoriów. Polityka dostosowana do miejsc z uwzględnieniem zależności obszarów

generujących wzrost, obszarów powiązanych funkcjonalnie i obszarów peryferyjnych.

Aktorzy Rząd i samorząd województwa.Wszystkie szczeble administracji publicznej, aktorzy społeczni i

przedstawiciele biznesu.

1717

Cel 3 KSRR Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie:

nowy kontrakt terytorialny, grant globalny, krajowe i regionalne fora terytorialne, krajowe i regionalne obserwatoria rozwoju regionalnego.

Charakter horyzontalny - obejmuje wszystkie instytucje odgrywające rolę w prowadzeniu i realizacji polityk publicznych ukierunkowanych terytorialnie.

Zwiększenie współodpowiedzialności władz miejskich za realizację polityki rozwoju na poziomie regionalnym, m.in. przez nowe instrumenty wdrażania polityki regionalnej, podnoszące efektywność i ukierunkowane na wielopoziomowe, zintegrowane podejście:

MIASTA W KSRR i KPZK (3) MIASTA W KSRR i KPZK (3) Aktorzy procesów rozwojowych Aktorzy procesów rozwojowych

18

Wzmocnienie wymiaru miejskiego polityki regionalnej, poprzez opracowanie Krajowej Polityki Miejskiej, która uwzględni zagadnienia zw. z:

modelem zarządzania i współpracy wszystkich szczebli administracji zajmujących się rozwojem miast,

zarządzaniem obszarami funkcjonalnymi miast (w tym metropolitalnymi) oraz współpracy JST (powiatów i gmin),

kwestiami powiązań miasto-wieś i rozprzestrzeniania się procesów rozwojowych, zapewnieniem spójnego podejścia do obszarów zdegradowanych oraz rozwiązań w

zakresie prowadzenia procesów rewitalizacji, opracowaniem nowych instrumentów polityki regionalnej wspierających rozwój dużych

miast, np. granty globalne czy instrumenty finansowe, w tym inżynierii finansowej (tj. JESSICA).

a także działania powiązane z pracami nad polityką miejską: Zmiany kompetencyjne na poziomie krajowym oraz JST zwiększeniu efektywności realizacji

zadań dotyczących rozwoju regionalnego na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, Dostosowanie systemu finansowania JST do zadań wynikających z realizacji polityki rozwoju

w regionie, Wprowadzenie spójnego systemu monitorowania procesów rozwojowych, Wprowadzenie systemu kontraktu terytorialnego.

PLAN DZIAŁAŃ KSRR:

W KIERUNKU KRAJOWEJ POLITYKI MIEJSKIEJW KIERUNKU KRAJOWEJ POLITYKI MIEJSKIEJ

19

Cele krajowej polityki miejskiejCele krajowej polityki miejskiej

Cel strategiczny KPM dotyczy wszystkich miast, niezależnie od ich wielkości czy położenia. Wskazuje na wagę i rolę miast w generowaniu wzrostu gospodarczego i tworzeniu miejsc pracy. Nie może to być jednak rozwój prowadzony kosztem przyszłych pokoleń, zatem ważne jest poszanowanie zasobów (ziemi, energii i innych) i zrównoważone gospodarowanie nimi.

Tak sformułowany cel jest zwróceniem uwagi na to, że rozwojowi miast musi towarzyszyć poprawa jakości życia mieszkańców, w przyjaznej, harmonijnej przestrzeni miejskiej z dostępem do wysokiej jakości usług publicznych. Miasta mają być dobrym miejscem do życia, z którym mieszkańcy identyfikują się i w którym chcą mieszkać.

Uściśleniem celu strategicznego KPM jest pięć celów szczegółowych, spójnych z celami postawionymi w dokumentach strategicznych Polski oraz Unii Europejskiej, które skupiają się na kreowaniu miasta które jest: konkurencyjne, silne, spójne, zwarte i zrównoważone, sprawne

Strategicznym celem krajowej polityki miejskiej jest wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównoważonego rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców.

20

21

ZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMIZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMI

22

ZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMIZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMI

deficyt poziomej i pionowej współpracy między poszczególnymi poziomami władz publicznych

niedoskonałość przepisów ograniczająca niektóre formy współdziałania

niewystarczająco sprzyjające warunki dla budowania aktywności społecznej w rozwoju miast

UW

AR

UN

KO

WA

NIA

…

…I

WY

ZW

AN

IA

usprawnianie i wzmacnianie współpracy pomiędzy jst

lepsze rozwiązania dla dogodniejszych warunków współpracy

potrzeba wypracowania rozwiązań dla finansowani i korzystania ze wspólnej infrastruktury

większa spójność działania wszystkich władz publiczych

… szczególnie w jego aspekcie „przestrzennym”

23

współpraca w miejskich obszarach funkcjonalnych: zasada partnerstwa, współdziałania, w celu wyboru optymalnych rozwiązań z punktu widzenie danego obszaru

integracja gminnych dokumentów o charakterze strategicznym

integrowanie i koordynowanie działań dla większej synergii i efektywności wydatkowania środków publicznych

zapewnienie spójności działań instytucji rządowych z kierunkami wyznaczonymi przez KPM

wypracowanie nowych rozwiązać legislacyjnych poprawiających współpracę pomiędzy jednostkami samorządowymi różnego szczebla

dokonanie przeglądu i analiza regulacji prawnych dotyczących kwestii finansowych wspólnych przedsięwzięć np. w zakresie komunikacji zbiorowej

nowe technologie w zarządzaniu miastem

ZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMIZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMI

kierunki działania

[„smart city”]

242424

centra wiedzy

działania

przegląd zasad nadzoru właścicielskiego nad spółkami

Skarbu Państwa

upowszechnianie nowoczesnych rozwiązań technicznych,

technologicznych i organizacyjnych związanych z

funkcjonowaniem miast

program sieciowania miast europejskich URBACT

przegląd i analiza regulacji i stanu faktycznego dot. finansów

jst

ramy prawne do prowadzenia dialogu między rządem a

miastami

zmiany przepisów

integracja lokalnych dokumentów sektorowych lub

planów, które gminy sporządzają na podstawie różnych ustaw

promowanie nowoczesnych, kompleksowych, elastycznie funkcjonalnych rozwiązań z

zakresu zintegrowanego zarządzania w obszarach

funkcjonalnych miast

ramy i mechanizmy dla lepszej integracji i współpracy jst

koordynacja wdrażania strategii zintegrowanych z KPM

ZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMIZARZĄDZANIE OBSZARAMI MIEJSKIMI

zmiany przepisów, działania, centra wiedzy

25

Miasta w nowej perspektywie finansowejMiasta w nowej perspektywie finansowej

26

Podejście terytorialne oznacza odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granic administracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów, barier i wzajemnych zależności.

Podejście terytorialne oznacza odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granic administracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów, barier i wzajemnych zależności.

Pięć wyodrębnionych obszarów strategicznej interwencji państwa (OSI) wybranych na podstawie zapisów KSRR 2010-2020

A.Polska

Wschodnia

B.Miasta

wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne

C.Miasta

i dzielnice miast wymagające rewitalizacji

E.Obszary

przygraniczne

D.Obszary wiejskie, w

szczególnościo najniższym

poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe

Podejście terytorialne wyraźne w RPO

Miasta w nowej perspektywie finansowejMiasta w nowej perspektywie finansowej

27

Wymiar miejski w Umowie PartnerstwaWymiar miejski w Umowie Partnerstwa

o Obszary miejskie jako obszary koncentracji terytorialnej interwencji (1) miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne (2) miasta i dzielnice miast wymagających rewitalizacji

o Szeroki katalog działań w programach krajowych i regionalnycho Podejście terytorialne szczególnie wzmocnione w RPO, POIŚ, POPWo Specjalne instrumenty wsparcia:

Min. 5% EFRR na wsparcie rozwoju miast wojewódzkich i powiązanych z nimi obszarów funkcjonalnych przez Zintegrowane Inwestycje Terytorialne URBACT, JESSICA, Sieć Rozwoju Obszarów Miejskich, Innowacyjne działania na rzecz zrównoważonego rozwoju miejskiego

28

Miasta w RPO 2014-2020Miasta w RPO 2014-2020

Główne kierunki interwencji wsparcia miast:przygotowanie terenów inwestycyjnych („brownfield”) efektywność energetyczna oraz OZE zrównoważony transport miejski gospodarka odpadami i wodno-ściekowa poprawa stanu środowiska przyrodniczego zintegrowana rewitalizacja fizyczna + społeczna + gospodarczapoprawa dostępu i jakości usług edukacyjnych

Cześć interwencji będzie realizowana w ramach:Strategii ZIT na podstawie art. 7 EFRR i 36 rozporządzenia ogólnego, w szczególności dla miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych

instrumentów terytorialnych na poziomie regionalnym (np. RIT, SIT, ZPT, kontrakty regionalne) pozostałe obszary miejskie

28

29

Miasta w PO Infrastruktura i Środowisko 2014-2020Miasta w PO Infrastruktura i Środowisko 2014-2020

Miasta wojewódzkie (i ich OF) – możliwe obszary wsparcia:o transport publiczny;o efektywność energetyczna + OZE;o kolej aglomeracyjna;o realizacja strategii niskoemisyjnycho zmniejszenie zużycia zasobów naturalnych,

energii i paliw o gospodarka wodno-ściekowa i odpadowa;o rozwijanie wybranych funkcji metropolitalnych

- kulturowych i symbolicznych o wybrane działania z zakresu infrastruktury społecznej

(ochrona zdrowia i rozwoju zasobów kultury).

Szacunkowa kwota wsparcia ww. obszarów może wynieść ok. 6,5 mld EUR

29

30

Miasta regionalne i subregionalne (i ich OF) Możliwe obszary wsparcia: połączenie miast z większymi ośrodkami publiczny transport miejski szeroko pojęta odnowa tkanki miejskiej

(budynki publiczne i mieszkaniowe) infrastruktura społeczna, w tym systemy

ratownictwa medycznego i zasoby kultury

Szacunkowa kwota wsparcia miast regionalnych i subregionalnych może wynieść ok. 2 mld EUR

Tryb konkursowy

30

Miasta w PO Infrastruktura i Środowisko 2014-2020Miasta w PO Infrastruktura i Środowisko 2014-2020

31

Miasta w PO Polska Wschodnia 2014-2020Miasta w PO Polska Wschodnia 2014-2020

Miasta wojewódzkie i ich OF – możliwe obszary wsparcia: promowanie transportu publicznego niskoemisyjny transport kolej aglomeracyjna poprawa układów transportowych

Szacunkowa kwota wsparcia na projekty w ramach PI 4.5 może wynieść ok. 370 mln EUR

Ośrodki subregionalne – na zasadach horyzontalnych: wsparcie przedsiębiorstw i IOB charakter ponadlokalny wzmocnienie wewnętrznych i uzupełnienie zewnętrznych połączeń kolejowych

31

32

Dodatkowe wymogi dostępu do środków UE na poziomie miast/ Dodatkowe wymogi dostępu do środków UE na poziomie miast/ gmin z obszaru funkcjonalnegogmin z obszaru funkcjonalnego

Warunki pochodzące z rozporządzeń UE (zakres wsparcia celów tematycznych np. CT 4. Promowanie strategii niskoemisyjnych w miastach) lub wytycznych KE (np. strategia zrównoważonej mobilności miejskiej)

Zapisy Umowy Partnerstwa i programów operacyjnych, określające kryteria dostępu w ramach CT np. plany gospodarki niskoemisyjnej, lokalne programy rewitalizacji – obowiązują poziom krajowy i regionalny

Dotyczące realizacji instrumentów rozwoju terytorialnego – ZIT (Strategia ZIT) i RLKS (Lokalna Strategia Rozwoju)

33

Wymiar terytorialny w okresie 2014-2020Wymiar terytorialny w okresie 2014-2020 – obszary strategicznej interwencji – obszary strategicznej interwencji

Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne Miasta i dzielnice miast

wymagające rewitalizacjiObszary przygraniczne

Polska Wschodnia

Obszary wiejskie, w szczególności o najniższym dostępie mieszkańców do dóbr i usług warunkującychmożliwości rozwojowe

Inne obszary interwencji w układzie terytorialnym - zależnie od decyzjiinstytucji zarządzającej RPO

Szeroki katalog działań w programach krajowych i regionalnych Podejście terytorialne szczególnie wzmocnione w RPO, POIŚ,

POPW Specjalne instrumenty wsparcia terytoriów określone w RPO

(ZIT, RLKS, inne jak np. RIT, SIT, ZPT, kontrakty regionalne).

Ok. 6,3 mld euro na Strategie ZIT (RPO, PO IiŚ, PO PW i PO PT)

NPR – ok. 25 mld PLN w KPO i RPO

Łódź i Bytom (po 104 mln euro), Wałbrzych (ZIT – 193 mln euro)

LPR

Dedykowany PO PW Wsparcie z RPO

Wsparcie z RPO Programy EWT i EISP

Ok. 11% środków w ramach RPO

RLKS

Powszechne podejście terytorialne (7 ZIT subregionalnych, inne mechanizmy typu RIT)

Ok. 0,74 mld euro

34

Zintegrowane Inwestycje TerytorialneZintegrowane Inwestycje Terytorialne- rozwiązania krajowe- rozwiązania krajowe

35

Na początku obligatoryjny instrument, tylko w ramach polityki spójności (5% środków w ramach EFRR musi być przeznaczone na rozwój miast poprzez ITI - ok. 2 mld euro)

na obszarach, gdzie jest konieczność zaangażowania wsparcia z więcej niż jednego priorytetu z jednego lub kilku programów operacyjnych (wyraźne odniesienie do EFRR i EFS, ale także możliwość zastosowania do Funduszu Spójności)

warunek wsparcia: istnienie zrównoważonej strategii miejskiej (dla OF), innej strategii terytorialnej lub paktu terytorialnego

Korzyści zastosowania: możliwość delegowania zarządzania i wdrażania ITI przez PCz lub IZ jednej lub kilku instytucjom pośredniczącym (intermediate bodies) na niższy poziom, ale mogą to być różne podmioty (publiczne i niepubliczne), np. władze lokalne, instytucje rozwoju regionalnego lub NGOs

Wyjątek od zasady 1 cel – 1 fundusz, która wpływa na ilość osi priorytetowych w ramach PO

Wartość dodana: możliwość realizacji dużych, skomplikowanych projektów (realizowanych możliwie przy dużej

liczbie beneficjentów/odbiorców pomocy itd.) możliwość udzielenia wsparcia na różnych typach obszarów możliwość delegowania zarządzania i wdrażania ITI przez PCz lub IZ jednej lub kilku instytucjom

pośredniczącym dużo pytań i wątpliwości wśród państw członkowskich, ale wielka elastyczność

Uwarunkowania - Zintegrowane Inwestycje Terytorialne

36

Najważniejsze zmiany Rezygnacja ze wskazania w Umowie Partnerstwa listy miast

do objęcia zintegrowanymi działaniami na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich,

Rezygnacja z listy miast objętych UDP,Opcjonalne zamiast obowiązkowego zastosowania ZIT,Osłabienie wymogów delegacji zadań na poziom ZIT (udział

zamiast wybór projektów)Zgoda KE na rozciągnięcie ZIT na wszystkie 5 funduszy, z

wyłączeniem możliwości tworzenia ZIT odrębnie dla funduszy rybackich/rolnych - potrzebny byłby udział przynajmniej 1 funduszu polityki spójności

Blok rozwój terytorialny - podsumowanieBlok rozwój terytorialny - podsumowanie

37

Wybrać typy obszarów, które będą realizowały ZIT – w tym określić zakres delegacji poszczególnych instytucji,Ustalić określone typy projektów, które mogłyby realizować ZIT bądź pozostawić dowolność,Ustalić zakres wsparcia tematycznego, Umieścić ZIT w programach operacyjnych (różne warianty rozwiązań).

Jeden PO dla miast na poziomie krajowym ZIT w kilku programach na poziomie krajowym ZIT częścią RPO ZIT w ramach PO na poziomie krajowym oraz w ramach RPO

Przesądzenia podjęte względem ZIT

3838

Cele realizacji ZIT w PolsceCele realizacji ZIT w Polsce

Wynikają z UP oraz Zasad realizacji ZIT w Polsce

poprawa współpracy i integracji na obszarach funkcjonalnych miast (szczególnie miast wojewódzkich);

promowanie partnerskiego modelu współpracy różnych jednostek administracyjnych na miejskich obszarach funkcjonalnych;

realizacja zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy na potrzeby i problemy miast i ich obszarów funkcjonalnych;

zwiększanie wpływu miast i ich obszarów funkcjonalnych na kształt i sposób realizacji działań na ich obszarze w ramach polityki spójności.

3939

Warunki dotyczą następujących kwestii: Przygotowanie Strategii ZIT

Zawiązanie zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa (w zależności od stopnia delegacji zadań np.: związek międzygminny, porozumienie, stowarzyszenie)

Przeznaczenie na realizację „ZIT wojewódzkiego” środków z podstawowej alokacji RPO (jako uzupełnienie środków pochodzących z rezerwy programowej)

Posiadanie odpowiedniej zdolności instytucjonalnej

Podpisanie porozumienia na realizację ZIT w województwie pomiędzy Związkiem ZIT a IZ RPO

Zawarcie stosownych zapisów w RPO, spełniających wymogi KE oraz zgodnych z zapisami Umowy Partnerstwa

Warunki realizacji ZITWarunki realizacji ZIT

40

Przygotowanie Planu działań ZIT (+++)

Podstawa udzielenia wsparcia z oznaczonych działań/osi priorytetowych RPO Określa wizję terytorialną (strategia z art. 7 EFRR) i wskazuje cele, najważniejsze

działania/przedsięwzięcia do realizacji (min. 2 kierunki interwencji = 2 cele tematyczne) Jest narzędziem dla realizacji polityki w miejskim obszarze funkcjonalnym, ale obejmuje

obszarowo te JST, które wyraziły wolę współpracy (powinien uwzględniać cele SRW) Wskazuje stopień realizacji celów RPO (interwencja przyporządkowana logice

programowania oczekiwanej przez KE, w tym przypisanie priorytetów inwestycyjnych, wskaźników i ich monitorowanie)

Określa system realizacji (m.in. struktura organizacyjna ZIT, procedury wyboru projektów, zakres zadań Związku ZIT)

Dokumentuje proces przebiegu prac i zaangażowania partnerów z obszaru, którego dotyczy (powinien być to proces transparentny)

Zawiera zasady wyboru projektów dla działań/poddziałań ZIT w RPO Wskazuje listę przedsięwzięć (do realizacji w ramach ZIT + komplementarne) Wymaga pozytywnego zaopiniowania instytucji zarządzającej RPO oraz Ministra

Rozwoju Regionalnego

Strategia ZITStrategia ZIT

41

Strategia ZIT a Strategia MOF OWStrategia ZIT a Strategia MOF OW

Dla „Strategii ZIT” jako podstawę prawną przyjęto art. 7 rozporządzenia EFRR, jako że nie będzie ona pełniła roli strategii w rozumieniu formalno-prawnym, wynikającym z ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Zgodnie z zapisami artykułu 7 Rozporządzenia o EFRR, który wprowadza obowiązek przeznaczenia minimum 5% krajowej alokacji EFRR na wsparcie zrównoważonego rozwoju miejskiego za pomocą „strategii określającej zintegrowane działania służące rozwiązywaniu problemów gospodarczych, środowiskowych, klimatycznych, demograficznych i społecznych, które mają wpływ na obszary miejskie”, Strategia ZIT na gruncie krajowym traktowana jest zatem w kategoriach dokumentu operacyjnego i wprowadzona została jako jeden z dokumentów programowych na perspektywę 2014-2020, wymaganych przepisami projektowanej ustawy wdrożeniowej. Niemniej, poza elementami operacyjnymi takimi jak np. wskazanie działań do realizacji z przypisaniem celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych, będzie ona pełniła pewne funkcje dokumentu strategicznego, zawierając jego podstawowe elementy, takie jak: diagnozę opartą na analizach terytorialnych i demograficznych czy też cele i priorytety rozwojowe dla wskazanego terytorium.

Niektóre miasta wojewódzkie/ Związki ZIT zamiast Strategii ZIT przygotowują Strategie MOFOW (KPZK), której elementem jest Strategia ZIT (wsparcie z PO PT).

Zalecenie, ale nie warunek – jednak optymalnym rozwiązaniem byłaby sytuacja, w której Strategia ZIT wynikałaby ze Strategii rozwoju miejskiego obszaru funkcjonalnego, w której jednocześnie zawarte byłyby wszystkie wymagane elementy Strategii ZIT.

42

OBSZAR REALIZACJI „ZIT WOJEWÓDZKIEGO”OBSZAR REALIZACJI „ZIT WOJEWÓDZKIEGO”

„ZIT wojewódzki” realizowany jest na terenie miasta wojewódzkiego i powiązanych z nimi funkcjonalnie gmin. W związku z tym, że delimitacja MOF OW nie została zakończona przyjmuje się, że podstawą do wyznaczania obszaru realizacji „ZIT wojewódzkiego” jest dokument MRR pn. „Kryteria delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich”, który przekazany został samorządom województw w lutym 2013 r.

Uzgodniono, że w skład terytoriów objętych „ZIT wojewódzkim” co do zasady muszą wchodzić: miasto wojewódzkie, wszystkie miasta z rdzenia MOF OW oraz inne gminy obszaru funkcjonalnego – łącznie przynajmniej połowa gmin zdelimitowanych jako należące do danego MOF OW w ww. dokumencie.

Ostatecznie obszar realizacji „ZIT wojewódzkiego” wyznaczany jest przez zarząd województwa uchwałą (projekty RPO z kwietnia br.), mając na względzie powyższe oraz uzgodnienia z gminami zainteresowanymi współpracą z obszaru MOF OW.

Optymalne rozwiązanie – obszar ZIT = MOFOW

43

OBSZAR REALIZACJI „ZIT WOJEWÓDZKIEGO” A MOF OWOBSZAR REALIZACJI „ZIT WOJEWÓDZKIEGO” A MOF OW

Obszar realizacji „ZIT wojewódzkiego” jest niezależny od ostatecznej delimitacji MOF OW. Obszar „ZIT wojewódzkiego” może się różnić od obszaru MOF OW, który będzie wyznaczany dopiero na późniejszym etapie, po wejściu w życie stosownego rozporządzenia – może np. nie obejmować wszystkich gmin, które wejdą w skład MOF OW.

Ze względu na ograniczenia czasowe - podyktowane koniecznością terminowego przygotowania systemu realizacji dokumentów programowych na lata 2014-2020, które będą dofinansowane środkami EFSI – delimitacja obszaru realizacji „ZIT wojewódzkiego” prowadzona jest niezależnie od delimitacji MOF OW.

Należy jednak pamiętać, że podstawą planowania przestrzennego oraz prowadzenia polityki rozwoju w stosunku do obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego będzie delimitacja sporządzona w planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Natomiast instrument ZIT powinien być rozumiany jako narzędzie, którego jednym z celów jest zbudowanie silnych podstaw do zarządzania MOF OW.

Po zakończeniu okresu programowania UE 2014-2020 instrument ZIT może przestać istnieć, jednak zakłada się, że przetrwają partnerstwa wypracowane w ramach instrumentu, co poprawi jakość zarządzania na MOF OW.

44

Etap programowania przygotowanie Strategii ZIT; przedkładanie Strategii ZIT do pozytywnego zaopiniowania IZ RPO i MIR; udział w programowaniu RPO w zakresie ZIT; przygotowanie (na podstawie zasad wyboru projektów, wskazanych

w Strategii ZIT) propozycji szczegółowych kryteriów (zasad) wyboru projektów i uzgodnienie ich z IZ RPO;

Etap wdrażania Udział w wyborze projektów, w tym opracowanie listy rankingowej

projektów, uzgadnianie jej z IZ RPO; przygotowanie rocznego raportu monitoringowego nt. wdrażania

Strategii ZIT;

udział w pracach/posiedzeniach Komitetu Monitorującego RPO.

Zadania Związku ZITZadania Związku ZIT

45

Finansowanie ZITFinansowanie ZIT

Realizacja wyłącznie w ramach RPO (EFRR, EFS). ZIT realizowane :

na terenie miast wojewódzkich i powiązanych z nimi obszarach funkcjonalnych – 17 ZIT,

• 4,5% funduszy strukturalnych + podstawowa alokacja RPOw miastach regionalnych i subregionalych (i powiązanych z nimi

obszarach funkcjonalnych) lub innych terytoriach• Finansowanie z podstawowej alokacji RPO – decyzja w gestii

samorządów województw

46

Finansowanie ZIT – alokacja dedykowana w UPFinansowanie ZIT – alokacja dedykowana w UP W wysokości 10% alokacji funduszy strukturalnych (EFRR i EFS) – dla zwiększenia

efektywności działań ukierunkowanych terytorialnie. Środki z rezerwy w wysokości w wysokości 8% funduszy strukturalnych alokowane są

w ramach regionalnych programów operacyjnych i posłużą przede wszystkim: ZIT – 4,5% funduszy strukturalnych; wsparciu realizacji zintegrowanych planów rewitalizacyjnych na terenie innych

miast (możliwie także w formie ZIT) oraz wsparciu realizacji zintegrowanych programów i planów poprawy jakości dostępu do podstawowych usług publicznych na terenach wiejskich, w szczególności tych charakteryzujących się najgorszymi wskaźnikami dostępu do usług determinujących możliwości rozwojowe – 3,5% funduszy strukturalnych;

Przyznana na podstawie zidentyfikowanych regionalnych potencjałów i barier w ramach negocjacji dwustronnych.

2% funduszy strukturalnych - w całości na poziomie krajowym do PO IiŚ (na zwiększenie mobilności regionalnej poprzez łączenie węzłów drugorzędnych i trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T).

Niespełnienie warunków realizacji ZIT oznacza brak możliwości skorzystania przez samorząd regionalny z przyznanych w ramach rezerwy środków.

W tabeli podano podstawową kwotę, która powinna zostać zwiększona w wysokości uznanej za niezbędną przez władze regionu; ZIT powinien być finansowany zarówno z EFRR, jak i EFS, przy czym alokacja na EFS może być mniejsza niż podana w tabeli, pod warunkiem odpowiedniego wzrostu środków EFRR

47

Województwo

A -część dzielona algorytmem, z prealokacją 7%

rezerwy

B1-ZIT (4,5% funduszy

strukturalnych dla 15-stki,

podzielone zgodnie z liczbą

ludności FOM), z prealokacją 7%

rezerwy

B2-OSI (3,5% funduszy

strukturalnych dla 15-stki podzielone

w wyniku negocjacji

całkowita końcowa alokacja

na RPO

DOLNOŚLĄSKIE 1 604,1 155,2 260,0 2 019,4

KUJAWSKO-POMORSKIE 1 508,5 138,0 60,0 1 706,5

LUBELSKIE 1 875,4 94,6 30,0 2 000,0

LUBUSKIE 723,3 59,8 30,0 813,0

ŁÓDZKIE 1 715,2 182,6 20,0 1 917,8

MAŁOPOLSKIE 2 363,9 206,3 10,0 2 580,3

OPOLSKIE 775,8 41,3 30,0 847,1

PODKARPACKIE 1 811,8 63,5 20,0 1 895,4

PODLASKIE 980,0 68,0 40,0 1 088,0

POMORSKIE 1 398,1 193,7 80,0 1 671,8

ŚLĄSKIE 2 558,0 434,3 20,0 3 012,3

ŚWIĘTOKRZYSKIE 1 017,4 55,9 150,0 1 223,3 WARMIŃSKO-MAZURSKIE

1 168,8 40,6 340,0

1 549,4

WIELKOPOLSKIE 1 926,3 160,2 110,0 2 196,6

ZACHODNIOPOMORSKIE 1 197,5 97,9 140,0 1 435,5

RAZEM 15 22 624,1 1 992,1 1 340,0 25 956,2*

Województwo A B1 B2 całkowita

alokacja na RPO RPO Województwa Mazowieckiego 1 653,7 151,8 118,1 1 923,6

4848

Kierunki interwencji ZITKierunki interwencji ZITOpcjonalne obszary tematyczne do wsparcia w ramach ZIT: Rozwój zrównoważonego, sprawnego transportu łączącego miasto i jego obszar

funkcjonalny (cele tematyczne nr 4 i 7); Przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanych obszarów miejskiego

obszaru funkcjonalnego realizowana na wybranych (zdegradowanych) obszarach miejskiego obszaru funkcjonalnego, rozumiana w sposób zintegrowany (cele tematyczne nr 6, 8, 9, 10);

Poprawa stanu środowiska przyrodniczego na obszarze funkcjonalnym miasta – głównie małe projekty (cel tematyczny nr 6);

Wspieranie efektywności energetycznej (cel tematyczny nr 4); Wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących międzynarodowy charakter

i ponadregionalną rangę miejskiego obszaru funkcjonalnego oraz poprawa dostępu i jakości usług publicznych w całym obszarze funkcjonalnym (cele tematyczne nr 2, 6, 8, 9).

Wzmacnianie badań, rozwoju technologicznego oraz innowacji (Cele tematyczne nr 1, 3).

Ostateczne ustalenia w zakresie doboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych na etapie negocjacji kontraktu terytorialnego oraz ustalania zawartości programów operacyjnych. Strategia ZIT musi dotyczyć min. 2 kierunków interwencji (min. dwa CT).

4949

Typy przedsięwzięć w Strategii ZITTypy przedsięwzięć w Strategii ZITStrategia ZIT powinna wskazywać następujące przedsięwzięcia: typy przedsięwzięć, które są przewidziane do realizacji w formule ZIT w trybie

konkursowym, projekty strategiczne do realizacji w formule ZIT w trybie pozakonkursowym (lista), projekty strategiczne komplementarne (lista), których możliwość realizacji będzie

uwarunkowana uzyskaniem wsparcia z programów operacyjnych, krajowych i regionalnych,

zaleca się również wykazanie projektów komplementarnych niefinansowanych ze środków Unii Europejskiej, a istotnych z punktu widzenia celów Strategii ZIT. [Wskazanie w Strategii ZIT projektów komplementarnych nie gwarantuje ich realizacji i dofinansowania ze środków regionalnych i krajowych programów operacyjnych]

*********************************************************** Realizacja podejścia zintegrowanego – główne kryterium realizacji

projektów na podstawie Strategii ZIT. Koordynacja działań realizowanych w formule ZIT z komplementarnymi

działaniami realizowanymi w formule poza ZIT w programach krajowych i RPO.

5050

Krajowe PO a ZITKrajowe PO a ZIT Wsparcie projektów komplementarnych wynikających ze Strategii „ZIT

wojewódzkiego”

PO IiŚ 2014-2020PO IiŚ 2014-2020 efektywność energetyczna (PI 4.3), realizacja sieci ciepłowniczych i chłodniczych (PI 4.5), zrównoważona mobilność miejska/ekologiczny transport miejski (PI 4.5 i

7.4).PO PW 2014-2020PO PW 2014-2020 zrównoważony, niskoemisyjny transport miejski (PI 4.5).

Realizacja projektów na terenie miast wojewódzkich i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie, wynikających ze Strategii ZIT: na podstawie całości zamierzeń rozwojowych Związku ZIT w ww. dziedzinach

(fiszki projektowefiszki projektowe przesyłane do MIR – 1 etap XI 2014r., 2 etap II-III 2015 oraz poprawki),

w trybie pozakonkursowymw trybie pozakonkursowym.

5151

Wsparcie związków ZIT jako beneficjentów PO PTWsparcie związków ZIT jako beneficjentów PO PT

Wsparcie i umocnienie działań partnerskich (organizacja i finansowanie komitetów spotkań itp.)

Pogłębianie współpracy w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych Wsparcie procesu wymiany doświadczeń i informacji pomiędzy uczestnikami ZIT /

beneficjentami projektów realizowanych w ramach ZIT Finansowanie niezbędnych ekspertyz, analiz, opinii, ewaluacji przyczyniających się

do poprawy funkcjonowania ZIT Wsparcie związków ZIT z POPT od 22 maja 2014 r. jeszcze w ramach programu z

obecnej perspektywy w zakresie przygotowania Strategii ZIT. Na etapie realizacji ZIT wsparcie mogą otrzymać instytucje odpowiedzialne za

wdrażanie ZIT – traktowane jak inne instytucje w systemie realizacji instrumentów strukturalnych (np. instytucje wdrażające): koszty wdrażania, kontroli, audytu, oceny, informacji i promocji etc.

52

Harmonogram prac – założenia 2014 r.Harmonogram prac – założenia 2014 r.

Zasady realizacji ZIT w Polsce – styczeń 2013 r. (aktualizacja – lipiec 2013 r.)styczeń 2013 r. (aktualizacja – lipiec 2013 r.) Bilateralne spotkania ws. ZIT w regionach – maj-wrzesień 2013 r.maj-wrzesień 2013 r. Warsztaty w Łodzi – 14-15 października br.14-15 października br.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Prace nad Strategią ZIT w kontekście prac nad RPO i KPO

Przekazanie RPO do KE – do kwietnia 2014 r.do kwietnia 2014 r. Zawarcie odniesień do ZIT w RPO – do kwietnia 2014 r.do kwietnia 2014 r.

Zawiązanie związków ZIT – do maj 2014 r.do maj 2014 r. Przekazanie wstępnych wersji Strategii ZIT do IZ RPO i MRR – styczeń-luty 2014 r.styczeń-luty 2014 r.

identyfikacja projektów do realizacji w obszarach możliwych do wsparcia z krajowych programów operacyjnych

przekazanie RDOŚ celem ustalenia konieczności i zakresu OOŚ Opiniowanie Strategii ZIT – od lutego 2014 od lutego 2014 r. r.

Równoległe opiniowanie przez poszczególne IZ RPO Równoległa opinia poszczególnych Strategii ZIT przez MIR (projekty opiniowane we

współpracy z IZ), spotkania trójstronne Finalizacja prac nad projektami Strategii ZIT – do 15 czerwca 2014 r.do 15 czerwca 2014 r. Zawarcie porozumień pomiędzy Związkiem ZIT a IZ RPO – do listopada 2014 r. do listopada 2014 r. Zakończenie prac nad Strategiami ZIT – do końca 2014 r. do końca 2014 r.

53

Przełom 2012 i 2013 r. pierwsze kontakty z gminami WrOF

1 lutego 2013 r. podpisanie listu intencyjnego

22 marca 2013 r. – przesłanie Urzędowi Marszałkowskiemu informacji o aktualnym stanie przygotowania ZIT WrOF

24 kwietnia 2013 r. – podpisanie umowy z wykonawcą Programu Działań ZIT WrOF wybranego w drodze wspólnego przetargu

27 maja 2013 r. – podpisanie projektu Porozumienia

14 i 26 czerwca 2013 r. – spotkania z przedstawicielem Marszałka – omówienie stany przygotowań ZIT WrOF

9 lipca 2013 r. uroczyste podpisanie Porozumienia – ogłoszony w dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego (DZ. URZ. WOJ. 2013.4340)

1 sierpnia 2013 r. - przekazanie Urzędowi Marszałkowskiemu Roboczego Projektu Programu Działań ZIT WrOF

13 sierpnia 2013 r. - 13 września 2013 r. – przeprowadzenie konsultacji społecznych roboczej wersji Roboczego Projektu Programu Działań ZIT WrOF

16 września 2013 r. – złożenie wniosku o dofinansowanie w ramach PO PT 2007-13 na przygotowanie ZIT

20 września 2013 r. – inauguracyjne posiedzenie Komitetu Sterującego ZIT WrOF

Geneza ZIT Wrocławskiego OF – pierwszy projekt Strategii ZITGeneza ZIT Wrocławskiego OF – pierwszy projekt Strategii ZIT

54

Najważniejsze uwagi do ZIT na etapie prac nad zasadami realizacji Najważniejsze uwagi do ZIT na etapie prac nad zasadami realizacji ZITZIT

Konieczność zapewnienia większej kontroli dla IZ, jako instytucji odpowiedzialnej za wdrażanie ZIT.

ZIT powinien dopuszczać realizację pojedynczych projektów, niekoniecznie zintegrowanych projektów realizowanych w partnerstwie (z uwagi na trudności w realizacji).

ZIT z uwagi na swoją charakterystykę (zintegrowane podejście) powinien dotyczyć również programów krajowych. Koordynacja na poziomie krajowym może okazać się nie wystarczająca.

Wątpliwości budzi obiektywność konstruowanego algorytmu podziału środków (w szczególności chodzi o określenie wielkości i znaczenia miasta i obszaru funkcjonalnego).

System realizacji wydaje się zbyt skomplikowany i może odstraszać od stosowania instrumentu ZIT.

5555

Zbyt napięty harmonogram prac nad przygotowaniem Strategii ZIT. Problemy związane z delimitacją Miejskich Obszarów Funkcjonalnych Miast

Wojewódzkich i ich relacja do ZIT. Zakres informacji dot. ZIT do uwzględnienia w RPO. Brak jednoznacznej podstawy prawnej dla zawierania form partnerstwa w

szczególności w zakresie porozumień ZIT. Wpływ zasad realizacji ZIT na ZIt-y subregionalne. Ograniczenie przez IZ RPO dostępu beneficjentów działań ZIT w tych samych

priorytetach inwestycyjnych RPO w ścieżce poza ZIT. Trudności z synchronizacją prac nad Strategiami MOFOW i Strategią ZIT (późne

finalizowania prac nad Strategiami dla MOFOW). Niewystarczające środki na wsparcie Strategii ZIT wojewódzkich z RPO

(wstrzemięźliwość sam. woj. do zwiększania środków pochodzących z rezerwy programowej).

Brak precyzyjnych wytycznych;

Najważniejsze uwagi do ZIT na etapie prac nad UPNajważniejsze uwagi do ZIT na etapie prac nad UP

5656

Niejasne zasady w zakresie Krajowych Programów Operacyjnych wpływające na prace nad Strategią ZIT: podział kraj/region a potrzeby w zakresie Strategii ZIT – brak możliwości lub

ograniczony zakres realizacji działań na poziomie regionalnym (np. 10.4 – żłobki, przedszkola, szkoły),

niejasny podział interwencji K/R (np. PI 4.5 – wyłączanie małej infrastruktury z kompleksowego projektu transportu miejskiego z POIŚ),

plany gospodarki niskoemisyjnej – wpływ na realizację projektów z RPO, PO IiŚ, obowiązek opracowywania planów? Ich zakres?, jak przygotować? Czy jest niezbędny?;

możliwość wsparcia projektów komplementarnych w ramach programów krajowych?,

jakie preferencje dla Związków ZIT/ beneficjentów z obszaru realizacji ZIT/ projektów realizowanych w partnerstwie?.

Brak zapisów premiujących ZIT w projektach Programów Operacyjnych; PO PT – zakres wsparcia funkcjonowania ZIT (wysokość środków, koszty

kwalifikowalne).

Najważniejsze uwagi do ZIT na etapie prac nad UP (2)Najważniejsze uwagi do ZIT na etapie prac nad UP (2)

5757

Opis ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym Opis ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym – szablon PO– szablon PO

58

Szablon programu operacyjnegoSzablon programu operacyjnego

Jeżeli program operacyjny przewiduje wsparcie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich interwencja może być realizowana poprzez ZIT (więcej niż jedną oś priorytetowa) i osobną oś priorytetową, bądź każde z rozwiązań osobno.

Sekcja 4.2 wzoru PO odnosi się zatem wyłącznie do wsparcia zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Może ona zwierać informacje o wsparciu obszarów miejskich w formule ZIT (Art. 36), i/lub też w innej formule, ale zgodnej z art. 7.

tabela 20 powinna zawierać informacje o całościowym wsparciu obszarów miejskich = ZIT (art. 36 i 7) + np. osobna „oś miejska” (art. 7). – w praktyce może to być np. wsparcie z min. 2 osi na ZIT wojewódzki oraz np. osobna oś priorytetowa na wsparcie miast subregionalnych

SEKCJA 4.2 - ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ OBSZARÓW MIESJKICH = „ZIT WOJEWÓDZKI” lub „ZIT WOJEWÓDZKI + ZIT SUBREGIONALNY” lub ZIT + OŚ „MIESJKA” lub OŚ „MIESJKA”

5959

ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym [[11]]

Dotyczy indywidualnego ZIT (nie tylko wojewódzkiego).

1. Wskazanie przewidywanego obszaru realizacji ZIT (dotyczy rdzenia MOF oraz gmin powiązanych z nim funkcjonalnie).

2. Przedstawienie celów do realizacji w ramach przygotowywanej Strategii ZIT.

3. Wskazanie osi priorytetowych RPO (min. 2), celów tematycznych (min. 2) i priorytetów inwestycyjnych, które będą zasilać realizację celów Strategii ZIT

+ szacunkowa alokacja na realizację ZIT wojewódzkiego w formule ZIT (łączna kwota pochodząca z rezerwy programowej i podstawowej alokacji RPO),

+ z przyporządkowaniem alokacji do celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych, dotyczy zarówno EFS, jak i EFRR,

+ określenie wskaźników właściwych dla poszczególnych PI w ramach RPO (lista WLWK)

60

ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym [[22]]

Oś priorytetowa Cel tematyczny Działania Poddziałania

Oś priorytetowa 1 (EFRR) CT 2 Działanie 1 (PI 2.A) Bez poddziałań

Działanie 2 (PI 2.C) Podziałanie 1 Tradycyjne

Poddziałanie 2 ZIT

Oś priorytetowa 2 (EFRR) CT 6 Działanie 1 (PI 6.A) Bez poddziałań (tradycyjne)

Działanie 2 (PI 6.D) Podziałanie 1 Tradycyjne

Poddziałanie 2 ZIT

Działanie 3 (całe dla ZIT)(PI 6.E)

Bez poddziałań (całe ZIT)

Oś priorytetowa 3 (EFS) CT 8 Działanie 1 (PI 8.A) Bez poddziałań

Działanie 2 (PI 8.E) Podziałanie 1 Tradycyjne

Poddziałanie 2 ZIT

6161

ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym [[33]]

Fundusz Oś priorytetowa Cel tematyczny Priorytet inwestycyjny

Szacunkowa alokacja (EUR)

(…)

(…)

Razem EFRR + EFS

1. Fundusz 2. szacunkowa kwota wsparcia EFRR dla zintegrowanych przedsięwzięć z zakresu zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (art. 7.2 rozporządzenia EFRR) oraz szacunkowa alokacja EFS (EUR)

3. udział alokacji z kolumny 2w całości alokacji funduszu na program

Łącznie EFRR

Łącznie EFS

Razem EFRR + EFS

Tabela 20a: Tabelaryczny opis realizacji poszczególnego ZIT w programie (dotyczy wyłącznie RPO)

Tabela 20: Szacunkowa kwota wsparcia z EFRR dla zintegrowanych przedsięwzięć z zakresu zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (art. 7.2 rozporządzenia EFRR) oraz szacunkowa alokacja EFS

6262

ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym [4]ZIT w Regionalnym Programie Operacyjnym [4]

4. Zakres komplementarności projektów wspieranych w formule ZIT z możliwymi źródłami finansowania (w tym z RPO i KPO), na podstawie Strategii ZIT wraz ze wskazaniem stosownych osi priorytetowych, celów tematycznych i priorytetów

inwestycyjnych, przewidywane preferencje przy wyborze projektów (w formule poza ZIT).

5. Wskazanie mechanizmów wspólnego zarządzania i realizacji ZIT, a zwłaszcza: wskazanie Związku ZIT (w tym wybrana forma partnerstwa), koordynacji między IZ a Związkiem ZIT (realizującym ZIT), zakresu zadań przekazywanych do poszczególnych Związków ZIT (wybór projektów,

inne zadania), trybów wyboru projektów.

63

Obszary ZIT/RIT w ramach RPO WSLObszary ZIT/RIT w ramach RPO WSL

1 ZIT dla Aglomeracji Górnośląskiej wraz z jej obszarem funkcjonalnym,

obejmującym cały Subregion Centralny województwa śląskiego

3 RIT-y dla trzech ośrodków regionalnych tj. Częstochowy, Bielska-Białej, Rybnika wraz

z ich obszarami funkcjonalnymi, obejmującymi całe obszary

Subregionów

4 subregiony 4 subregiony

64

Podział środków RPO WSL 2014-2020 Podział środków RPO WSL 2014-2020 na ZIT w Subregionach*na ZIT w Subregionach*

[Euro]Suma ogółem

ZIT/RITSubregion

Południowy Subregion Północny

Subregion Zachodni

Subregion Centralny

Suma EFRR971 866 000 92 915 363 92 915 363 92 915 363 693 119 911

Suma EFS 135 942 550 12 225 639 11 245 242 12 493 782 99 977 886

Suma Ogółem 1 107 808 550 105 141 002 104 160 605 105 409 145 793 097 797

Ok. 32 % środków w ramach RPO WSL 2014-2020 zostanie przeznaczonych na realizację projektów w ramach ZIT/RIT

* Zgodnie z RPO WSL 2014-2020 v. 5.1 z 10 kwietnia 2014 r.

65

Fundusz Oś priorytetowa Cel tematyczny Priorytet inwestycyjny Szacunkowa alokacja

EFRR III 3 3.1 40 566 614

EFRR IV 44.1 28 069 3634.3 112 061 6264.5 348 244 103

EFRR V 66.1 21 909 4746.2 39 554 9846.4 2 230 595

EFS VIII 8

8.5 2 837 7028.7 5 638 9618.8 5 807 9418.9 4 923 566

8.10 5 458 484

EFRR X9

9.1 16 347 0999.2 50 670 600

EFS IX9.4 22 595 6099.7 17 142 315

EFS XI10

10.1 11 632 29510.3 23 941 013

EFRR XII 10.4 33 465 453Razem EFRR + EFS 793 097 797

Szczegółowy podział środków RPO WSL dla ZIT (Sub. Centralny)Szczegółowy podział środków RPO WSL dla ZIT (Sub. Centralny)

66

W każdym subregionie został wskazany LIDER koordynujący ZIT/RIT, reprezentujący JST przed IZ RPO WSL 2014-2020 oraz nadzorujący realizację wymagań dotyczących

wyboru projektów, monitoringu i sprawozdawczości w ramach Strategii ZIT/RIT

Subregiony będą realizowały ZIT/RIT w oparciu o następujące formy współpracy:

Subregion Forma współpracy

Centralny Stowarzyszenie Gmin i Powiatów (powołane w paź. 2013 r.)

Południowy Porozumienie JST (zawarte w paź. 2013 r.)

Północny Porozumienie JST (w takcie uzgadniania)

Zachodni Stowarzyszenie Gmin i Powiatów (powołane w okresie 2007-2013)

Formy współpracy w ramach ZIT w Subregionach

67

Zakres tematyczny ZIT - EFRRZakres tematyczny ZIT - EFRR

Przygotowanie terenów inwestycyjnych typu „brownfield” (PI 3.1) (Priorytet III Wzmocnienie konkurencyjności MŚP)

Odnawialne źródła energii (OZE) i efektywność energetyczna (PI 4.1 i 4.3) (Priorytet IV Gospodarka niskoemisyjna i OZE)

Zrównoważony transport publiczny i oświetlenie (PI 4.5)(Priorytet IV Gospodarka niskoemisyjna i OZE)

Gospodarka odpadami (PI 6.1) (Priorytet V Ochrona środowiska naturalnego i efektywne wykorzystanie zasobów)

Gospodarka wodno-ściekowa (PI 6.2) (Priorytet V Ochrona środowiska naturalnego i efektywne wykorzystanie zasobów)

Ochrona różnorodności biologicznej (PI 6.4)(Priorytet V Ochrona środowiska naturalnego i efektywne wykorzystanie zasobów)

68

Kompleksowa rewitalizacja i infrastruktura społeczna

Edukacja – przedszkola i szkolnictwo zawodowe

W obszarze Kompleksowej rewitalizacji i Edukacji wiodąca jest interwencja EFS.EFRR tylko w niezbędnym zakresie służącym rozwiązywaniu problemów społecznych.

Zakres tematyczny ZIT – EFS+EFRR Zakres tematyczny ZIT – EFS+EFRR

EFS – WIODĄCY (PI 8.5, 8.7, 8.8, 8.9, 8.10, 9.4, 9.7, 10.3)

(Szeroki katalog działań w ramach Priorytetów VII, VIII, IX, XI)

EFRR – UZUPEŁNIAJĄCY (PI 9.1 i 9.2)(Priorytet: X Rewitalizacja)

EFS - WIODĄCY (PI 10.1 i 10.3)(Priorytet: XI Wzmocnienie potencjału

edukacyjnego)

EFRR – UZUPEŁNIAJĄCY (PI 10.4) (Priorytet: XII Infrastruktura

edukacyjna)

69

Rewitalizacja (Priorytet IX Włączenie społeczne) oraz działania uzupełniające:

Edukacja (PI 10.1 i 10.3) (Priorytet XI Wzmocnienie potencjału edukacyjnego ) - EFS

•Działanie 7.1.1 (PI 8.5) Poprawa zdolności do zatrudnienia u osób pozostających bez pracy;•Działanie 7.2.1 (PI 8.7) Promocja samozatrudnienia;•Działanie 8.1.2 (PI 8.9) Wspomaganie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie (w tym działania typu outplacement);•Działanie 8.3.3 (PI 8.8) Działania uświadamiające, mające na celu zachęcanie pracodawców do zatrudniania osób z grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy oraz przełamujące bariery funkcjonujące na rynku pracy z perspektywy płci;•Działanie 9.1.3 (PI 9.4) Wzmacnianie potencjału społeczności lokalnych w ramach ZIT;•Działanie 9.2.2 (PI 9.7) Rozwój usług społecznych w ramach ZIT;•Działanie 11.4.1 (PI 10.3) Kształcenie ustawiczne.

Zakres tematyczny ZIT - EFS Zakres tematyczny ZIT - EFS

70

Kontekst przygotowania instrumentu ZITKontekst przygotowania instrumentu ZIT

71

Uwarunkowania prawne rozwoju miast i współpracy JSTUwarunkowania prawne rozwoju miast i współpracy JST

Faktyczna rola miast w polityce rozwoju na gruncie ustrojowym i prawnym do tej pory jest nie wystarczająco odzwierciedlona

Próby stworzenia warunków prawnych dla współpracy na obszarach funkcjonalnych/ metropolitalnych: Projekty ustawy metropolitalnej i jego odsłony (ustawy o rozwoju miast,

centrach rozwoju regionalnego i obszarach metropolitalnych) – 2008 r. Projekt ustawy o powiecie metropolitalnym, który złożono do MSWiA

12.10.2011 r. - inicjatywa śląskich posłów (własny budżet) Konsultacje zielonej księgi ws. obszarów metropolitalnych – 4.2012 r. Projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju

lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw – inicjatywa Prezydenta RP (negatywne stanowisko Rządu)

Zmiana ustawy o samorządzie gminnym i powiatowym oraz zmianie innych ustaw – II poł. 2014 r.

Nowelizacja ustawy o zasadach realizacji polityki rozwoju – marzec 2014 r. Ustawa o realizacji programów operacyjnych 2014-2020 z 11 lipca 2014 r.

72

Debata pomiędzy JST nad ich rolą w polityce rozwojuDebata pomiędzy JST nad ich rolą w polityce rozwoju

Większa rola KWRiST, która opiniuje wszystkie dokumenty rządowe na wczesnym etapie prac – przed skierowaniem do uzgodnień międzyresortowych (uozppr, ustawa wdrożeniowa, UP, ZIT)

Próby Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego dotyczące wypracowania jednolitego stanowiska strony samorządowej do projektowanych zmian

Konflikty poszczególnych szczebli JST, w szczególności odnośnie relacji samorząd województwa (koordynator w województwie, który uzgadnia kontrakt terytorialny) – samorządy miejskie (Unia Metropolii Polskich, pomysł MKW) i wiejskie

Stanowisko Konwentu Marszałków z 6 czerwca 2013 r. :„duże miasta wraz z ich otoczeniem funkcjonalnym powinny być elementem integralnego organizmu regionalnego” oraz „tylko porozumienie i wola współpracy między samorządami miast wojewódzkich a samorządami województw zapewni skuteczność w formułowaniu i wdrażaniu Kontraktu Terytorialnego, Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, czy programów operacyjnych. Brak współpracy może mieć negatywny wpływ na realizację polityki rozwoju regionów.”

73

Konsultacje zielonej księgiKonsultacje zielonej księgi Celem publikacji zielonej księgi było uporządkowanie debaty metropolitalnej w kraju, która do tej pory koncentrowała się wokół projektów ustaw;

Dokument opublikowano w kwietniu 2012 r.

Otrzymano 158 odpowiedzi, 78 zostało nadesłanych przez instytucje publiczne, 34 – przez podmioty pozarządowe a 46 – przez osoby fizyczne i firmy prywatne;

Łącznie nadesłano 734 stron odpowiedzi.

Liczba odpowiedzi nadesłanych przed podmioty publiczne oraz pozarządowe

74

1. Jakie są problemy związane z funkcjonowaniem obszarów metropolitalnych?

Zadanie pytania miało na celu skierowanie debaty metropolitalnej na temat rzeczywistych problemów, z którymi władze samorządowe oraz mieszkańcy mają do czynienia.

Najczęściej wskazywanymi problemami były:

Problemy z zarządzaniem infrastrukturą transportową oraz komunikacją w ramach obszarów metropolitalnych;Nadmierna (szkodliwa) konkurencja pomiędzy gminami i brak współpracy przy realizacji zadań publicznych;Brak tzw. ustawy metropolitalnej, która określiłaby narzędzia koordynacji współpracy pomiędzy gminami;Brak świadomości metropolitalnej wśród władz samorządowych oraz mieszkańców;Brak spójnego planowania przestrzennego w ramach obszarów metropolitalnych (przejawiające się w rozlewaniu się miast, braku wspólnego planowania).

75

76

2. Jakie rozwiązanie jest najlepsze w polskich warunkach? 3. Czy potrzebne są rozwiązania uniwersalne określające sposób funkcjonowania wszystkich obszarów metropolitalnych w kraju, czy rozwiązania dopasowane do określonej metropolii?

Najczęściej wskazywane - metropolitalne związki celowe powoływane w celu zarządzania kilkoma usługami publicznymi oraz metropolitalnym związkiem celowym powoływanym w celu zarządzania jedną usługą publiczną;

Drugim rozwiązaniem był powiat metropolitalny (konsolidacja terytorialna na drugim szczeblu terytorialnym), wskazywane głównie przez przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego z południa Polski;

w Polsce powinna zostać przyjęta tzw. ustawa metropolitalna o uniwersalnych rozwiązaniach - Na uwzględnienie specyfiki metropolitalnej zwracały uwagę podmioty reprezentujące opinie policentrycznych obszarów metropolitalnych (głównie z regionu kujawsko-pomorskiego oraz śląskiego).

należy dążyć do rozwiązania uniwersalnego, ale możliwie elastycznego (do różnych metropolii: monocentryczne, dwurdzeniowe i Śląsk)

77

4. Jakie zadania publiczne powinny być realizowane przez jednostki metropolitalne, które powstałyby na podstawie tzw. ustawy metropolitalnej?

Najczęściej wskazywaną odpowiedzią były zadania publiczne mające na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców. W ramach tychże zaliczono w zielonej księdze: transport publiczny, porządek i bezpieczeństwo publiczne, służbę zdrowia, kulturę i edukację.

Drugim, najczęściej wskazywanym zadaniem było planowanie strategiczne realizowane za pomocą wspólnej strategii obszaru metropolitalnego, zarządzania drogami publicznymi, planowanie przestrzenne oraz strategia promocji.

78

5. Jakie narzędzia koordynacji powinny zostać wprowadzone w zakresie planowania przestrzennego?

Koordynacja planowania przestrzennego stanowi jeden z najważniejszych problemów zarządzania obszarem metropolitalnym.

W ramach nadesłanych odpowiedzi wskazano następujące możliwości koordynacji planowania przestrzennego w ramach obszarów metropolitalnych:

Wprowadzenie wspólnego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, co miałoby być wiążące dla gmin wchodzących w skład obszaru metropolitalnego;

Koordynacja planowania przestrzennego pomiędzy planowaniem przestrzennym w ramach metropolii oraz planowaniem regionalnym;

Powołanie metropolitalnego biura planowania przestrzennego, które miałoby być powoływane przez samorząd regionalny;

Wprowadzenie planowania zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego oraz procedury uzgodnieniowej dla planów niższego rzędu;

Wprowadzenie stałego monitoringu społeczno-gospodarczego rozwoju obszaru metropolitalnego.

79

6. Które z zaproponowany rozwiązań jest najbardziej przystające do polskich realiów metropolitalnych?

Najczęściej wskazywanym rozwiązaniem w ramach przeprowadzonych konsultacji był związek międzygminny powoływany w ramach oddolnej inicjatywy władz samorządowych

Korzyści jakie wskazywano w przypadku wprowadzenia takiego rozwiązania to:Elastyczność rozwiązania;Brak ingerencji w strukturę zasadniczego podziału terytorialnego państwa;Stosunkowo prosty sposób wprowadzenia takiego rozwiązania;Konieczne są jednak zmiany prawne w obecnie funkcjonujących związkach

Odpowiedź często pojawiająca się w ramach powyższego pytania:Obszary metropolitalne nie powinny być jednostkami zasadniczego podziału terytorialnego. W późniejszym etapie mogą zająć miejsce powiatów, jednak jest to dalszą perspektywą. Spośród wszystkich rozwiązań, najlepszym wydaje się być powołanie specjalnej instytucji w ramach obszaru metropolitalnego w celu realizacji określonego zadania publicznego. Oczywiście kluczowe wydaje się zapewnienie finansowania zadań powierzonych takiej instytucji. Pieniądze te mogły by pochodzić z puli środków unijnych w latach 2014-2020 przeznaczonych dla miast.

80

8. Jakie powinny być wskaźniki, za pomocą których oceniana będzie skuteczność przeprowadzonych zmian?

Nadesłane odpowiedzi można podzielić na dwie grupy:

(1)wskaźniki funkcjonalne działania nowej instytucji metropolitalnej, które związane są z realizacją funkcji metropolitalnych. Można do nich zaliczyć takie wskaźniki jak: wysokość PKB na mieszkańca; liczba patentów powstałych w ramach obszaru metropolitalnego; inwestycje publiczne, które mają charakter integrujący obszar; liczba turystów oraz międzynarodowych imprez kulturalnych; rating; migracje ludności w ramach obszaru metropolitalnego; urbanizacja obszaru metropolitalnego;

(2)sprawność instytucjonalna jednostki metropolitalnej (bez względu czy będzie to jednostka administracyjna, czy związek jednostek samorządowych). Jest to wskaźnik, który umożliwia porównanie jednostek funkcjonujących w ramach kraju, a także koordynację działań np. planistycznych w ramach obszaru metropolitalnego.

81

9. Jakie są możliwe zachęty dotyczące dobrowolnej współpracy jednostek samorządu terytorialnego (finansowe i pozafinansowe)?

82

13. Czy sposób koordynacji zadań powinien co do zasady polegać na konsultacjach przygotowanych dokumentów, czy konieczne jest zastosowanie procedury uzgodnieniowej?

Powołanie jednostki metropolitalnej (w formie jednostki administracyjnej, bądź „lekkiej” struktury współpracy) wymaga wprowadzenia narzędzi na pomocą których możliwe będzie koordynowanie zarządzania.

Konsultacje powinny być podstawowym sposobem koordynacji zadań w ramach OM

Z kolei procedura uzgodnieniowa powinna mieć zastosowanie np. w takich przypadkach jak (propozycje nadesłane w ramach odpowiedzi):

dokumentów dotyczących planowania przestrzennego; strategii rozwoju obszaru metropolitalnego; zachowania wiodącej roli miasta centralnego (nie określono, co miałoby to

w praktyce oznaczać).

83

14. Jakie powinny być narzędzia koordynacji w przypadku ewentualnego wprowadzenia jednostek ogólnometropolitalnych?

Wprowadzenie bezpośrednio wybieranych władz metropolitalnych, (pomysł korespondujący z postulatem wprowadzenia powiatu metropolitalnego);

Wprowadzenie jednostki, która będzie wykonywała jedno zadanie publiczne na obszarze metropolitalnym, co ułatwi kwestię koordynacji;

Wprowadzenie jednolitej sprawozdawczości i monitoringu rozwoju społeczno-gospodarczego w ramach obszaru metropolitalnego, co wzmocni bazę merytoryczną podejmowania decyzji;

Problem koordynacji zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego wynika z braku przepływu wiedzy pomiędzy administracją jednostek funkcjonujących w ramach obszaru metropolitalnego. W związku z tym postuluje się wprowadzenie mechanizmów, które zwiększyłyby brak wiedzy w tym zakresie;

Skuteczną koordynację wykonywanych zadań publicznych w ramach obszaru metropolitalnego można zapewnić wyłącznie poprzez wprowadzenie hierarchicznej zależności pomiędzy jednostką metropolitalną, a gminami w zakresie wykonywanych przez nią zadań.

84

15. Jakie są obecnie problemy związane z koordynacją zadań o charakterze metropolitalnym w ramach istniejących możliwości dobrowolnej współpracy (tj. zrzeszeń, stowarzyszeń lub porozumień)?

85

16. Której z wyżej wymienionych narzędzi finansowych byłoby najlepszym wsparciem dla obszarów metropolitalnych?

Spośród nadesłanych odpowiedzi zdecydowanie największe poparcie zyskała opcja bezpośrednich udziałów w podatku dochodowym PIT i CIT, bądź VAT. Argumentami, jakie wskazywano dotyczyły:

konieczności zapewnienia stabilności finansowej jednostki metropolitalnej; słabości systemu składkowego trudnej sytuacji finansowej miast, przekazanie nowych zadań publicznych wymaga zapewnienia adekwatnych

środków finansowych

Drugim najczęściej wskazywanym rozwiązaniem był specjalny program operacyjny skierowany wyłącznie do obszarów metropolitalnych.

Propozycja finansowania zadań metropolitalnych poprzez system składek spotkał się z najmniejszym poparciem, gdyż:jest to bardzo niestabilne narzędzie finansowaniamechanizm może okazać się konfliktogenny w przypadku realizacji inwestycji o charakterze metropolitalnymniewielkie możliwości inwestycyjne

86

17. Które z zaproponowanych rozwiązań jest najlepsze uwzględniając specyfikę polskiej sieci miast? (dot. delimitacji OM)

Wskazano trzy możliwości:1.Delimitacja obszaru metropolitalnego na podstawie kryteriów wynikających z KPZK - dokonują jej regiony, a Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia po przeanalizowaniu wniosku podejmuje decyzje o wpisaniu nowej metropolii (najwięcej wskazań w ramach konsultacji).

2.Delimitacja obszaru metropolitalnego na podstawie kryteriów wynikających z KPZK - dokonują jej regiony, a powołanie metropolii następuje na wniosek jednostek samorządu terytorialnego.

3.Delimitacja obszaru metropolitalnego na podstawie kryteriów, wynikających z KPZK - dokonują jej regiony, a lista obszarów metropolitalnych określona jest w ustawie

Ostatnie dwie propozycje były wskazywane równie często.

87

Wnioski – model instytucji metropolitalnej wynikający z konsultacji

1. Związek międzygminny (ewentualnie gminno-powiatowy);2. Powoływany do wykonywania jednego lub kilku zadań;3. Tworzony w ramach inicjatywy oddolnej jednostek samorządu terytorialnego;4. Potencjalną korzyścią do jego utworzenia powinny być zachęty finansowe, które

gwarantowałyby stałe źródło dochodu;5. Najczęściej wskazywanymi zadaniami powinny być: planowanie przestrzenne,

przygotowywanie strategii obszaru metropolitalnego oraz transport publiczny;6. Docelowo rozwiązaniem instytucjonalnym powinien być powiat metropolitalny;7. Wyraźna była jednak tendencja w odpowiedziach wskazująca konieczność

konsolidacji terytorialnej i zarządzania obszarem metropolitalnym na poziomie powiatu;

8. Ewaluację rozwiązań metropolitalnych należy zaplanować w okresie 5-7 lat;9. Konieczne jest usunięcie obecnie funkcjonujących barier współpracy oraz

wzmocnienie potencjału pracowników administracji w tej materii;10. Delimitacja obszaru metropolitalnego na podstawie kryteriów, wynikających

z KPZK dokonują regiony, a Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia po przeanalizowaniu wniosku podejmuje decyzje o wpisaniu nowej metropolii

88

Deficyt współpracy pomiędzy JSTDeficyt współpracy pomiędzy JST

Mity Szeroko artykułowane przez JST, ich organizacje (KWRiST, UMP i inn.)

doświadczenia i wola współpracy w realizacji zadań publicznych – związki celowe dot. transportu miejskiego, gospodarowania odpadami lub zw. z gospodarką wodno-ściekową

Błędna diagnoza Rządu (MIR) – ekspertyza na zlecenie KWRiSTFakty ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu

terytorialnego Art. 41.1 i 2. Dla gminy/powiatu powstałej w wyniku połączenia dwóch lub

więcej gmin/powiatów, w drodze zgodnych uchwał, wskaźnik udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, określony w Art. 4 ust. 2, w okresie 5 lat, począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym podjęto decyzję o połączeniu, jest zwiększony o pięć punktów procentowych.

Art. 41.3 Dochody z tytułu zwiększonych udziałów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się do dochodów podatkowych w rozumieniu niniejszej ustawy

Dobrowolnie żadna JST tego nie robi. Przypadek Zielonej Góry (zysk 100 mln zł).

89

Projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na Projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw ustaw

1. Wzmocnienie pozycji samorządu terytorialnego w prowadzeniu polityki rozwoju nakłada na jednostki samorządu lokalnego obowiązek uchwalania

kompleksowej strategii rozwoju lokalnego 2. Mechanizmy koordynacyjne między JST - konwent delegatów samorządu

lokalnego w województwie (tzw. Konwent wojewódzki) Umożliwia priorytetyzację celów rozwoju regionalnego (określonych w SRW)

przy udziale całej wojewódzkiej wspólnoty samorządowej – by uwzględnić potrzeby tej wspólnoty

z każdego powiatu, rozumianego nie jako jednostka samorządu, lecz określony obszar, delegowany jest jeden przedstawiciel. Może nim być zarówno jeden z wójtów (burmistrzów, prezydent miasta), jak i starosta – w zależności od wyboru dokonanego przez samych zainteresowanych.

Podstawową formą działania konwentu jest wyrażanie stanowiska we wszystkich sprawach należących do kompetencji konwentu, w szczególności wobec rozstrzygnięć i projektów działań organów tej jednostki, przy której działa konwent

90

Projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na Projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw ustaw

3. Mechanizmy współpracy na szczeblu wykonawczym Ustawa umożliwia dobrowolne tworzenie wspólnych związków jednostek samorządu

lokalnego – gmin i powiatów wyłonionych według kryterium terytorialnego – tzw. związki współpracy terytorialnej (ZWT).

ZWT mogą utworzyć gminy – zarówno miejskie, jak i wiejskie – tworzące ciągły przestrzennie układ osadniczy.

W skład zespołu może wejść także powiat, który obejmuje przynajmniej niektóre gminy tworzące zespół.

Utworzenie zespołu wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych jednostek samorządu lokalnego bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.

Przystępując do zespołu rada właściwej jednostki samorządu lokalnego wyraża zgodę na podporządkowanie się tej jednostki statutowi zespołu oraz uchwałom organów zespołu podjętych przed przystąpieniem tej jednostki do zespołu.

Zespół ma osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do zakresu działania zespołu należy przede wszystkim opracowanie i uchwalenie studium ramowego uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego całego obszaru zespołu, zawierającego ustalenia wiążące przy sporządzaniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Inne zadania podejmowane przez zespół mają charakter dobrowolny. Ich podjęcie zależy od wspólnej decyzji zainteresowanych samorządów lokalnych

91

Projekt zmiany ustawy o samorządzie gminnym i powiatowym Projekt zmiany ustawy o samorządzie gminnym i powiatowym oraz zmianie innych ustaw – prace rządoweoraz zmianie innych ustaw – prace rządowe

Zwiększenie samodzielności i elastyczności działania jednostek samorządu terytorialnego.

Zwiększenie zachęt do dobrowolnego łączenia jednostek samorządu terytorialnego.

Ułatwienie współpracy jednostek samorządu terytorialnego Zmiany dotyczą m.in.:

wprowadzenie instytucji pełnomocnika ds. utworzenia gminy, którego zadaniem do czasu utworzenia nowej gminy jest przygotowanie organizacyjne i prawne gminy do wykonywania zadań publicznych

nowa jednostka samorządu terytorialnego powstała w wyniku połączenia dwóch (lub więcej) innych jednostek staje się prawnym następcą tychże (była luka w prawie)

na czas pierwszej kadencji, liczba radnych rady nowej jednostki zwiększyła się w stosunku do wartości określonych obecnie w uosg i uosp

uproszczenia i skrócenia procedury zmiany statutu związku międzygminnego oraz procedury jego likwidacji

regulacje umożliwiające tworzenie przez gminy i powiaty związków powiatowo–gminnych

92

Ustawa o realizacji programów operacyjnych 2014-2020 z 11 lipca Ustawa o realizacji programów operacyjnych 2014-2020 z 11 lipca 2014 r. 2014 r.

Art. 30. 1. ”ZIT”, są instrumentem rozwoju terytorialnego, o którym mowa w art. 36 rozporządzenia ogólnego oraz w art. 7 rozporządzenia EFRR

2. 1) są realizowane na terenie miast będących siedzibą władz samorządu województwa lub wojewody i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie (wyznaczone zgodnie z warunkami określonymi w UP);

3. ZIT są realizowane przez wyodrębnione działania lub poddziałania w ramach co najmniej dwóch osi priorytetowych regionalnego programu operacyjnego finansowanych z dwóch funduszy strukturalnych

4. ZIT są zarządzane przez związek ZIT, utworzony w formach współpracy jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym albo przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie umowy lub porozumienia o współpracy w celu wspólnej realizacji ZIT, zawartych pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego położonymi na obszarze realizacji ZIT

pozytywne zaopiniowanie w terminie 60 dni od dnia jej otrzymania przez:a) instytucję zarządzającą regionalnym programem operacyjnym – w zakresie możliwości finansowania ZIT w ramach tego programu, b) ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego wykonującego zadania państwa członkowskiego – w zakresie zgodności z umową partnerstwa oraz możliwości finansowania projektów, o których mowa w ust. 7, z krajowych programów operacyjnych, jeżeli strategia ZIT to przewiduje

6. Strategia ZIT oraz jej zmiany są przygotowywane przez podmioty, o których mowa w ust. 4, we współpracy z właściwą instytucją zarządzającą regionalnym programem operacyjnym oraz przyjmowane w formie uchwały przez podmioty, o których mowa w ust. 4

93

Nowelizacja ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwojuNowelizacja ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

LOKALNE PROGRAMY ROZWOJU Nadaje kompetencje samorządowi gminnemu i powiatowemu w ich ustawach do

opracowywania i przyjmowania programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

Programy rozwoju - dokumenty realizujące cele zawarte w strategiach rozwoju, o których mowa w art. 9 pkt 3 uozppr oraz programy wieloletnie, o których mowa w przepisach o finansach publicznych. Zgodnie z ustawą projekt programu rozwoju jest opracowywany i uzgadniany przez właściwego ministra, zarząd województwa, zarząd powiatu lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Nowelizacja wprowadza również zmiany do ustaw samorządowych. M.in. w ustawie o samorządzie województwa w art. 11.4 proponuje „Samorząd województwa, z własnej inicjatywy lub na wniosek samorządu gminnego lub samorządu powiatowego, może występować o dofinansowanie realizacji programów rozwoju lub regionalnego programu operacyjnego środkami budżetu państwa i środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz innymi środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, w trybie określonym w odrębnych przepisach.”

Strategie rozwoju - zastrzeżona jest dla dokumentów opracowywanych na szczeblu krajowym lub regionalnym. Program rozwoju jest natomiast dokumentem o charakterze operacyjno-wdrożeniowym, który realizuje cele zawarte we wspomnianych wyżej dokumentach o charakterze strategicznym.

94

UOZPPRUOZPPR

DEFINICJA OSI (art. 1 pkt 4 lit. d projektu ustawy – art. 5 pkt 6b uzppr) Zawarta w ustawie definicja OSI mówi o tym, że jest to obszar będący przedmiotem

koncentracji działań z zakresu polityki rozwoju ukierunkowanej terytorialnie, w tym obszar wiejski.

Tym samym pojęcie OSI zostało przyporządkowane do kategorii pojęć z zakresu polityki rozwoju.

Logika programowania perspektywy finansowej UE 2014 – 2020 wymaga, aby działania rozwojowe koncentrowały się na określonych typach terytoriów wyznaczonych w zależności od ich specyficznych cech, potencjałów jak i słabych punktów – to pozwoli na kierowanie na te terytoria właściwych interwencji, a tym samym – efektywne wykorzystanie dostępnego wsparcia.

Jednocześnie OSI nie będzie klasyfikowany jako typ obszaru funkcjonalnego, który pozostanie pojęciem z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Dodatkowo zmianie uległa również podstawa do ich określania - obszary te będzie określała średniookresowa strategia rozwoju kraju (dokument o zasięgu krajowym), a nie jak dotychczas KSRR.

Zgodnie z art. 11 ust. 1da ustawy o samorządzie województwa (art. 6 pkt 1 lit. b projektu ustawy) OSI, o których mowa w średniookresowej strategii rozwoju kraju, powinny być uwzględniane w strategii rozwoju województwa.

95

UOZPPRUOZPPR

STRATEGIE DOTYCZĄCE OBSZARÓW FUNKCJONALNYCH (art. 9 ust.3) Wśród innych strategii rozwoju ustawa wprowadziła dokumenty odnoszące się do

„rozwoju przestrzennego, w tym obszarów funkcjonalnych”. W ślad za ustawą „inne strategie rozwoju” są to dokumenty określające podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju odnoszące się do sektorów, dziedzin, regionów lub rozwoju przestrzennego, w tym obszarów funkcjonalnych.

Strategie rozwoju, o których mowa w art. 9 pkt 2 i 3, uwzględniają cele i kierunki zrównoważonego rozwoju kraju określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju.

Zgodnie z art. 14. 1. Projekt strategii rozwoju, o której mowa w art. 9 pkt 3, opracowuje oraz uzgadnia właściwy minister (…) z wyłączeniem przypadków, gdy projekt strategii rozwoju opracowuje zarząd województwa.

Zgodnie z KPZK 2030 dla MOF OW istnieje obowiązek sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego (którym objęty jest cały obszar) oraz strategii tj. Strategii rozwoju miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego.

W tym kontekście ustawa o zppr nie uwzględnia miejsca dla Strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego miasta wojewódzkiego (MOF OW) wg KPZK 2030, gdyż właścicielem tego dokumentu jest Prezydent miasta wojewódzkiego jako lider stowarzyszenia lub porozumienia JST z obszaru MOF OW.

96

Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennymprzestrzennym

REGULACJE DOTYCZACE OBSZARÓW FUNKCJONALNYCH Obok podstawowych zmian wprowadzonych w ustawie o planowaniu i

zagospodarowaniu przestrzennym, Art. 2: 6a) „obszarze funkcjonalnym” – należy przez to rozumieć obszar szczególnego

zjawiska z zakresu gospodarki przestrzennej lub występowania konfliktów przestrzennych, stanowiący zwarty układ przestrzenny składający się z funkcjonalnie powiązanych terenów, charakteryzujących się wspólnymi uwarunkowaniami i przewidywanymi jednolitymi celami rozwoju;

6b) „miejskim obszarze funkcjonalnym ośrodka wojewódzkiego” – należy przez to rozumieć typ obszaru funkcjonalnego obejmującego miasto będące siedzibą władz samorządu województwa lub wojewody oraz jego bezpośrednie otoczenie powiązane z nim funkcjonalnie.

Wprowadzono obowiązek uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego dla miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego jako część planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Jeżeli samorząd województwa zidentyfikuje taką potrzebę, plan ten może obejmować również obszary leżące poza granicami miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego (art. 39).

97

Dodano rozdział 4a stanowiący wyłącznie o obszarach funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym, regionalnym lub lokalnym oraz trybie ich wyznaczania. Należą do nich: miejski obszar funkcjonalny ośrodka wojewódzkiego; wiejski obszar funkcjonalny; obszar funkcjonalny szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej, w tym:

• górski,• Żuławy;

przygraniczny obszar funkcjonalny. Szczegółowe warunki określania obszarów funkcjonalnych i ich granic nastąpią w drodze

rozporządzenia MIR i MRiRW Będą one aktami wykonawczymi do zmienionej ustawy. Wydanie ww. aktów

wykonawczych jest obligatoryjne i służy ustaleniu jednolitych kryteriów, które samorząd województwa powinien wziąć pod uwagę tworząc poszczególne typy obszarów funkcjonalnych.

Projekty rozporządzeń załączone do znowelizowanej ustawy stanowią dopiero wstępne wersje aktów wykonawczych, będą one przedmiotem uzgodnień, konsultacji i opinii w odrębnych procesach legislacyjnych dotyczących wyłącznie tych rozporządzeń – do przyjęcia w terminie 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy

Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu Zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennymprzestrzennym

98

Formy prawne realizacji ZITFormy prawne realizacji ZIT

99

Związek komunalny oraz związek powiatowyZwiązek komunalny oraz związek powiatowy

Samorządy gminne mogą współdziałać poprzez zawiązanie związku komunalnego (międzygminnego). Zasady tworzenia i funkcjonowania tych związków określa ustawa o samorządzie gminnym:

Art. 64 1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki

międzygminne. 2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin. 3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane

z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.

4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.

Art. 65 1. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną

odpowiedzialność. 2. Związek posiada osobowość prawną.

100

Związki komunalne mogą być zawierane wyłącznie przez gminy, w tym przez miasta na prawach powiatu, zatem nie jest możliwe uczestnictwo w takim związku ani powiatów ani samorządu województwa. Może to powodować pewne trudności w koordynacji polityki w zakresie transportu drogowego i aktywizacji rynku pracy

Związek międzygminny to odrębna jednostka organizacyjna, która dysponuje znacznym zakresem samodzielności i niezależności od tworzących je organów samorządowych

Statut związku powinien określać m.in. zadania związku Związki komunalne można powoływać w zakresie, w którym gminy tworzące taki

związek przekażą własne zadania przewidziane dla nich w ustawach Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku, a

organem wykonawczym związku jest zarząd. Związkowi można przekazać majątek, który będzie zabezpieczał ew. zobowiązania

związku względem podmiotów trzecich

Bardzo sztywne i jednocześnie silne umocowanie prawne (osobowość prawna, statut, ustawowo wskazane organy związku)

Związek komunalny oraz związek powiatowyZwiązek komunalny oraz związek powiatowy

101

Możliwość zawiązywania stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego reguluje m.in. Ustawa o samorządzie gminnym:

Art. 84 ust. 1 i 3 W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami. Do stowarzyszeń gmin stosuje się odpowiednio przepisy Prawa o stowarzyszeniach, z tym że dla założenia stowarzyszenia wymaganych jest co najmniej 3 założycieli.

W ustawie o samorządzie województwa (art. 8b ust. 1 i 2) oraz w ustawie o samorządzie powiatowym (art. 75 ust. 1 i 2) zawarte są analogiczne regulacje.

W ustawie z dnia 7 kwietnia 1998 r. Prawo o stowarzyszeniach zawarte są natomiast następujące regulacje:

Art. 2 (ust. 1-3) Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.

Art. 11. (ust. 1-3) Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. W sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków. Statut może przewidywać zamiast walnego zebrania członków zebranie delegatów lub zastąpienie walnego zebrania członków zebraniem delegatów, jeżeli liczba członków przekroczy określoną w statucie wielkość. W takich przypadkach statut określa zasady wyboru delegatów i czas trwania ich kadencji. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej

Stowarzyszenie JSTStowarzyszenie JST

102

Art. 17 ust. 1 Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

Stowarzyszenie rozwiązuje podstawowy problem związku komunalnego, tj. możliwość włączania administracji różnych szczebli.

Uczestnictwo w stowarzyszeniu jest dobrowolne. Stowarzyszeniu można przekazać majątek, który będzie zabezpieczał ew.

zobowiązania związku względem podmiotów trzecich. Majątku tego nie będzie mogła jednak przekazać instytucja zarządzająca (samorząd województwa, właściwy minister), gdyż nie będą członkami tego związku.

Stowarzyszenie może tworzyć odrębne jednostki celem wykonywania swoich zadań, jednak z punktu widzenia realizacji zadań ZIT nie wydaje się to być rozwiązaniem rekomendowanym.

Stowarzyszenie nie ma kompetencji do tworzenia prawa powszechnie obowiązującego.

Stowarzyszenie muszą utworzyć przynajmniej 3 jednostki samorządu terytorialnego.

Stowarzyszenie działa w oparciu o statut

Stowarzyszenie JSTStowarzyszenie JST

103

Porozumienie międzygminnePorozumienie międzygminne

Art. 74 uosg. Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych. Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.

Obok związku międzygminnego porozumienie stanowi drugą formę współdziałania gmin mającą na celu wspólne wykonywanie zadań publicznych. Forma ta daje możliwość formalnego przejęcia dowolnego zakresu zadań, który zostanie przekazany do ZIT.

W odróżnieniu od związku międzygminnego zadania związku ZIT wykonuje nie inny, działający "zamiast" gmin podmiot, lecz jedna z gmin na rzecz pozostałych. Istotą porozumienia międzygminnego jest przejęcie przez jedną z gmin obowiązku wykonywania zadań publicznych innych gmin (dominacja miasta lidera?).

Zawarcie porozumienia międzygminnego - w przeciwieństwie do utworzenia związku komunalnego - nie powoduje powstania odrębnej od gmin osoby prawnej. Nie ma więc potrzeby uchwalania statutu/regulaminu lub innych dokumentów organizacyjnych. Porozumienie wykonywane jest przez organy tej gminy, która przejęła na siebie obowiązki wykonywania zadań publicznych.

W odróżnieniu od związku, w przypadku porozumienia nie powołuje się organu stanowiącego (np. zgromadzenia) czy organu wykonawczego (zarząd).

104

Gmina przejmująca do realizacji wykonywanie zadań publicznych musi dysponować środkami majątkowymi, za pomocą których będzie wykonywać określone w porozumieniu zadania. Z kolei gmina przekazująca realizację zadań publicznych będzie brać udział w kosztach wykonywania zadań według parytetu określonego w treści porozumienia.

Porozumienie międzygminne jest zdecydowanie prostszą formą współdziałania niż powołanie związku komunalnego.

W przypadku powierzenia realizacji własnego zadania innej jednostce w oparciu o porozumienie międzygminne, nie można partycypować w kosztach zatrudnienia osób wykonujących powierzone zadania. Oznacza to, ze gmina przyjmująca na siebie realizację zadania w drodze porozumienia musi także wziąć na siebie cały ciężar finansowania kosztów pracy związanych z przyjętym zadaniem.

porozumienia „zwykłe”- o współpracy i współdziałaniu w pewnym określonym celu. Nie dochodzi tu do przekazania zadań innej jednostce samorządu, a podpisuje się umowę o współpracy między jednostkami samorządu, w której sygnatariusze zobowiązują się do wspólnego działania. Tym samym jest to forma nieco zbliżona do stowarzyszenia, jednak w tym wypadku nie tworzy się odrębnego podmiotu, który mógłby przyjąć na siebie dodatkowe zadania. W ten sposób funkcjonują np. Programy Rozwoju Subregionów w Województwie Śląskim.

Porozumienie międzygminne, „zwykłe”Porozumienie międzygminne, „zwykłe”

105

Związek międzygminny lub powiatowy może znaleźć zastosowanie jako struktura zarządzająca ZIT, jednakże należy wziąć pod uwagę ograniczenia związane z brakiem możliwości udziału w związku jednostek różnego szczebla

Stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego jest rekomendowanym rozwiązaniem dla ZIT, przy przekazywaniu zadań wykraczających poza udział w wyborze projektów

Porozumienie międzygminne i zwykłe daje możliwość realizacji zadań nie wykraczających poza udział w wyborze projektów.

Dwie powyższe formy są najczęstszym rozwiązaniem wybieranym przez związki ZIT

PodsumowaniePodsumowanie

106

PODSTAWY PRAWNE ZARZĄDZANIA PODSTAWY PRAWNE ZARZĄDZANIA ZITZIT

Wytyczne MIiRWytyczne MIiR

106

107

ROLA MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU JAKO PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO

Wykonuje zadania państwa członkowskiego Unii Europejskiej określone w przepisach Unii Europejskiej dotyczących funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności oraz w Umowie Partnerstwa – art. 3a pkt 1c ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1649) – dalej uzppr

Jako państwo członkowskie, odpowiada za koordynację realizacji programów operacyjnych - art. 4 ust. 12 ustawy 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. poz. 1146) - dalej ustawa wdrożeniowa

Proponuje podmioty, które mają być odpowiedzialne za zarządzanie i kontrolę programów operacyjnych – art. 14g ust. 3 pkt 3 uzppr

MINISTER INFRASTRUKTURY I ROZWOJU- jako państwo członkowskie

107

108

STANOWISKO MINISTRA JAKO PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO

CO DO FORMY PRAWNEJ ZIT

Pismo z dnia 4 grudnia 2014 r., znak: DKS-II-480-PS/14

MINISTER INFRASTRUKTURY I ROZWOJU wykonujący obowiązki państwa członkowskiego:

Przedstawił stanowisko KE wraz z uzasadnieniem prawnym co do formy prawnej zarządzania ZIT

Z uwagi na konieczność powierzenia podmiotowi zarządzającemu ZIT funkcji

Instytucji Pośredniczącej, w celu wystandaryzowania schematu wdrażania ZIT,

wskazał na pożądane formy współpracy jst w ramach zarządzania ZIT tj.

- związek międzygminny (art. 64 ustawy o samorządzie gminnym)

- porozumienie międzygminne (art. 74 ustawy o samorządzie gminnym)

- stowarzyszenia jst (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym)

108

109

ROLA MINISTRA INFRASTRUKTURY JAKO PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO

MINISTER INFRASTRUKTURY I ROZWOJU

JAKOPAŃSTWO CZŁONKOWSKIE

podsumowanie

W ramach koordynacji realizacji programów operacyjnych wskazuje pożądane schematy i standardy realizacji programów, w tym rekomenduje optymalne formy realizacji zadań podejmowanych przez poszczególne instytucje systemu wdrażania programów operacyjnych, uwzględniając zalecenia, rekomendacje oraz stanowiska KE.

109

110

STANOWISKO KE CO DO FORMY PRAWNEJ ZIT

MODEL OGRANIZACJI PODMIOTÓW ZARZĄDZAJĄCYCH ZIT ZOSTAŁ ZDETERMINOWANY STANOWISKIEM KE

(główne tezy)

W piśmie z dnia 12 stycznia 2015 r. KE stwierdza, że:

W ramach wspierania operacji w zakresie rozwoju miast zgodnie z art. 7 ust. 4 rozporządzenia nr 1301/2013 władze miejskie powinny być wyznaczone jako Instytucje Pośredniczące, bez względu na zakres powierzonych zadań

Instytucje takie stają się częścią systemu zarządzania programem, będą poddane audytowi i procedurze desygnacji proporcjonalnie do zakresu powierzonych zadań

Władze miejskie, pełniące funkcje Instytucji Pośredniczącej, powinny być przynajmniej odpowiedzialne za wybór projektów

110

111

Rozporządzenie nr 1301/2013

Art. 7 ust. 4

Co najmniej 5 % środków z EFRR przydzielonych na poziomie krajowym w ramach celu "Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia" należy przeznaczyć na zintegrowane działania na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, przy czym miasta i podmioty poniżej szczebla regionalnego lub podmioty lokalne odpowiedzialne za realizację strategii zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (zwane dalej "władzami miejskimi") odpowiadają za zadania związane przynajmniej z wyborem operacji zgodnie z art. 123 ust. 6 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 lub, w stosownych przypadkach, zgodnie z art. 123 ust. 7 tego rozporządzenia. Szacunkową kwotę przeznaczaną na cele określone w ust. 2 niniejszego artykułu określa się w danym programie operacyjnym lub danych programach operacyjnych.

111

112

Zapisy RPO w zakresie minimalnego zakresu powierzonych zadań

Minimalny zakres powierzenia zadań oznacza, że

Władze miejskie przedkładają IZ RPO listy projektów

wyłonionych w konkursie bądź w przypadku trybu

pozakonkursowego - zidentyfikowanych w Strategii

ZIT, spriorytetyzowanych w oparciu o kryteria zatwierdzone przez KM

RPO dotyczące stopnia zgodności z celami strategii ZIT. 

IZ RPO dokonuje ostatecznego sprawdzenia kwalifikowalności

projektów do dofinansowania, zgodnie z art. 7 ust 5 rozporządzenia

1301/2013, chyba że porozumienie przewiduje inaczej. Techniczna

organizacja naboru i pełna ocena projektów pod względem

formalnym i merytorycznym może być dokonywana przez

władze miejskie lub IZ RPO, z udziałem w stosownych przypadkach

ekspertów zewnętrznych, zgodnie z postanowieniami porozumienia

112

113

OTOCZENIE PRAWNE ZIT

PRAWO UE (wyciąg z przepisów)

Rozporządzenie nr 1303/2013

Art. 36 ust. 3

Państwo członkowskie lub instytucja zarządzająca mogą wyznaczyć jedną lub kilka instytucji pośredniczących, w tym władze lokalne, podmioty zajmujące się rozwojem regionalnym lub organizacje pozarządowe, do zarządzania i wdrażania ZIT zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych funduszy.

Art. 123 ust. 6

Państwo członkowskie może wyznaczyć jedną lub więcej instytucję pośredniczącą do pełnienia niektórych zadań instytucji zarządzającej lub certyfikującej na odpowiedzialność tej instytucji. Odpowiednie uzgodnienia pomiędzy instytucją zarządzającą lub instytucją certyfikującą i instytucjami pośredniczącymi zostają formalnie ujęte na piśmie.

113

114

PRAWO KRAJOWE (wyciąg z przepisów)

Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. poz. 1146) [USTAWA WDROŻENIOWA]

Art. 30 ust. 4

ZIT są zarządzane przez związek ZIT utworzony w formach współpracy jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.), albo przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie umowy lub porozumienia o współpracy w celu wspólnej realizacji ZIT zawartych pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego położonymi na obszarze realizacji ZIT, na zasadach określonych w umowie albo porozumieniu.

114

115

Art. 2 pkt 9

instytucja pośrednicząca - podmiot, któremu została powierzona, w drodze porozumienia albo umowy zawartych z instytucją zarządzającą, realizacja zadań w ramach krajowego lub regionalnego programu operacyjnego

Art. 10 ust. 1

Instytucja zarządzająca może powierzyć instytucji pośredniczącej, w drodze porozumienia albo umowy, zadania związane z realizacją krajowego albo regionalnego programu operacyjnego, z zastrzeżeniem ust. 6, w tym: (…)

115

116

MOŻLIWEFORMY PRAWNE ZARZĄDZANIA ZIT

NA PODSTAWIE USTAWY O SAMORZADZIE GMINNYM:

ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNYPOROZUMIENIE MIĘDZYGMINNESTOWARZYSZENIE JST

NA PODSTAWIE USTAWY WDROŻENIOWEJ:

UMOWA LUB PROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY W CELU WSPÓLNEJ REALIZACJI ZIT ZAWARTE POMIĘDZY JST NA OBSZARZE DZIAŁANIA ZIT

116

117

OPINIA ZEWNĘTRZNA DOTYCZĄCA FORM PRAWNYCH REALIZACJI ZIT

OPINIA (…) W PRZEDMIOCIE FORM PRAWNYCH, KTÓRE MOGĄ BYĆ WYKORZYSTYWANE DO REALIZACJI PROJEKTÓW W RAMACH ZIT

Z DNIA 15 GRUDNIA 2014 r.(przygotowana na zlecenie fundacji Unii Metropolii Polskich przez Spółkę Prawniczą

I&Z spółka cywilna)

TEZA

prawna równorzędność wszystkich sposobów tworzenia związku ZIT i statusu tego związku wynikającego z wyboru danego sposobu [tj. na podstawie ustawy wdrożeniowej oraz ustawy o samorządzie gminnym – przyp. autora]

117

118

FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA JST W USTAWACH SAMORZĄDOWYCH

ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.)

Art. 101. Wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między

jednostkami samorządu terytorialnego.2. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą

sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Art. 64  1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki

międzygminne.2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem

zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania

związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.

118

119

Art. 741. Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych.2. Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.Art. 84 ust. 1W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami.

120

ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r.

poz. 595, z późn. zm.)

Art. 5 ust. 2-4 2. Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.3. Porozumienia, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.4. Do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.Art. 74Miasto na prawach powiatu może tworzyć związki i zawierać porozumienia komunalne z gminami.

Art. 75Powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z gminami i województwami.2. Do stowarzyszeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach, z tym że dla założenia stowarzyszenia wymaganych jest co najmniej 3 założycieli.

120

121

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2013 r. poz. 596, z późn. zm.)

Art. 8 ust. 2 i 3

2. Województwo może zawierać z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych.

3. Do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

121

122

WNIOSKI PRAWNEPODMIOT ZARZADZAJACY ZIT JAKO IP

Zgodnie ze stanowiskiem KE podmiot zarządzający ZIT będzie pełnił funkcję Instytucji Pośredniczącej.Nie będzie to jednak Instytucja Pośrednicząca w ujęciu „klasycznym” ze względu na zakres powierzonych zadań ograniczony wyłącznie do funkcji podmiotu zarządzającego ZIT. Oznacza to, że:Podmiot taki powinien wypełniać warunki wymagane dla Instytucji Pośredniczącej, o których mowa w art. 2 pkt 9 ustawy wdrożeniowej, tj.:spełniać KRYTERIUM PODMIOTOWE tzn. być związkiem, stowarzyszeniem albo podmiotem zdolnym do reprezentacji innych jst (tzw. liderem) wskazanym w porozumieniu lub umowie, co pozwoli na:

1) powierzenie realizacji zadań związanych z realizacją programu operacyjnegona podstawie porozumienia lub umowy z instytucją zarządzającą, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy wdrażającej, przynajmniej w zakresie wyboru projektów;

2) uzyskanie desygnacji, o której mowa w art. 15 ustawy wdrożeniowej, co pozwoli na potwierdzenie, że dany podmiot spełnia warunki zapewniające prawidłową realizację programu operacyjnego.

122

123

WNIOSKI PRAWNE FORMA PRAWNA

PODMIOTU ZARZADZAJĄCEGO ZIT

Dopuszczalnymi formami prawnymi zarządzania ZIT są:

Związek ZIT tj. związek międzygminny (art. 64 usg), stowarzyszenie (art. 84), które będą pełniły funkcje Instytucji Pośredniczących;

Umowa lub porozumienie o współpracy w celu wspólnej realizacji ZIT (art. 30 ust. 4 ustawy wdrożeniowej, art. 74 usg), wskazująca reprezentanta – lidera, który będzie pełnił funkcję Instytucji Pośredniczącej.

•Wybór formy prawnej zarzadzania ZIT należy do poszczególnych jst, które będą zarządzały ZIT z tym zastrzeżeniem, że musi to być podmiot zdolny do bycia Instytucja Pośredniczącą ze wszystkimi konsekwencjami z tego faktu wynikającymi•Forma prawna musi mieścić się w granicach obowiązujących norm prawnych zarówno krajowych jak i unijnych•Nie jest wymagane wskazywanie w porozumieniu podstawy prawnej do zawieranych porozumień lub umów •Dokumenty tworzące związek ZIT muszą zawierać w swej treści wystandaryzowane postanowienia

123

124

ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY (art. 64 usg)STOWARZYSZENIE MIĘDZYGMINNE (art. 84 usg)

Dokumenty statuujace te podmioty i określające zasady ich funkcjonowania

Postanowienie, że podmiotowi temu zostanie powierzone pełnienie funkcji Instytucji Pośredniczącej na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy wdrożeniowej, przynajmniej w zakresie wyboru projektów.

Wskazanie na pełnienie funkcji związku ZIT ze wskazaniem zakresu realizowanych zadań

REKOMENDOWANE ROZWIĄZANIA

POWINNY ZAWIERAĆprzynajmniej

124

125

POROZUMIENIE MIĘDZYGMINNE (art. 74 usg)UMOWA LUB POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY W CELU WSPÓLNEJ

REALIZACJI ZIT (art. 30 ust. 4 ustawy wdrożeniowej)

Wskazanie jednej jst (tzw. lidera), która będzie spełniała wymagania dla Instytucji Pośredniczącej, uprawnionej do reprezentowania wszystkich stron umowy lub porozumienia

Postanowienie, że podmiotowi temu zostanie powierzone pełnienie funkcji Instytucji Pośredniczącej na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy wdrożeniowej, przynajmniej w zakresie wyboru projektów. Innymi słowy prezydent/burmistrz/wójt, któremu powierzono zadania IP wykonuje zadania związane z wyborem projektów. Wszystkie JST w porozumieniu godzą się z faktem, że wiążące decyzje podejmuje wyznaczony prezydent/burmistrz/wójtPowierzenie tzw. Liderowi kompetencji do koordynacji zadań w zakresie zarządzania ZIT w ramach zawartej umowy lub porozumienia

Regulacje dotyczące zakresu realizowanych zadań, Regulacje dotyczące odpowiedzialności finansowej, w tym zapewnienie wkładów finansowych poszczególnych jst, odpowiedzialności poszczególnych jst w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości

POWINNY ZAWIERAĆprzynajmniej

125

REKOMENDOWANE ROZWIĄZANIA

126

STRUKTURA I SCHEMAT DZIAŁANIA PODMIOTÓW ZAANGAŻOWANYCH W ZARZĄDZANIE ZIT

POZOSTAWIONE DO WYŁĄCZNEJ

KOMPETENCJI JST

ZARZĄDZAJĄCYCH ZIT

NP. KOMITET, RADA PROGRAMOWA, BIURO, SEKRETARIAT

126

REKOMENDOWANE ROZWIĄZANIA

127

UMOWA LUB POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY W CELU WSPÓLNEJ REALIZACJI ZIT

Reprezentacja ZIT:„Strony porozumienia zgodnie postanawiają, że WSKAZANA JST reprezentuje wszystkie gminy ZIT w procesie negocjacji, ustanawiania i realizacji instrumentu ZIT wobec Ministerstwa, IZ RPO oraz innych podmiotów (…).”

„WSKAZANA JST pełni funkcję Instytucji Pośredniczącej na zasadach wynikających z porozumienia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy wdrożeniowej”

„Liderem Partnerstwa jest WSKAZANA JST” - Do dyskusji czy właściwym sformułowaniem jest słowo LIDER

PRZYKŁADOWE POSTANOWIENIA

127

128

UMOWA LUB POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY W CELU WSPÓLNEJ REALIZACJI ZIT

Rozliczenia finansowe:„Zobowiązania finansowe gmin wynikające z potrzeby zapewnienia wkładu własnego w realizację projektów w ramach ZIT stanowią koszt własny w budżetach poszczególnych gmin sygnatariuszy Porozumienia.”

„W przypadku nieprawidłowości finansowych lub konieczności zwrotu środków związanych z realizacją projektów w ramach ZIT lub dotacją z POPT, każdaz gmin będąca stroną Porozumienia zobowiązuje się do ponoszenia kosztów wynikających z nieprawidłowości powstałych w wyniku swojego działania lub zaniechania.”

PRZYKŁADOWE POSTANOWIENIA

128

129129

Stan zaawansowania do wdrożenia ZIT – Stan zaawansowania do wdrożenia ZIT – podsumowaniepodsumowanie

130

Forma prawna Związków ZIT cd.

130

Województwo Związek ZIT Forma prawna

Dolnośląskie ZIT Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego

Porozumienie (art. 74 ustawy o samorządzie gminnym)

Kujawsko-Pomorskie ZIT dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Funkcjonalnego

Porozumienie (miękka forma)

Lubelskie ZIT Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego

Umowa o współpracy (art. 18 ust. 2 pkt 12 ustawy o samorządzie gminnym)

Lubuskie ZIT Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Gorzowa Wlkp.

Porozumienie (art. 74 ustawy o samorządzie gminnym)

ZIT Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Miasto Wojewódzkiego Zielona Góra

Porozumienie (art.74 ustawy o samorządzie gminnym, art. 18 ust. 2 pkt 12 ustawy o samorządzie gminnym)

Łódzkie Stowarzyszenie Łódzki Obszar Metropolitalny

Stowarzyszenie (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym, art. 75, ustawy o samorządzie powiatowym, art. 8b ustawy o samorządzie wojewódzkim)

Małopolskie Stowarzyszenie Metropolia Krakowska

Stowarzyszenie (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym)

Mazowieckie Warszawski Obszar Funkcjonalny

Porozumienie (miękka forma)

Opolskie Stowarzyszenie Aglomeracja Opolska

Stowarzyszenie (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym)

131131

Województwo Związek ZIT Forma prawna

Podkarpackie ZIT Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego

Porozumienie (miękka forma)??

Podlaskie Stowarzyszenie Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego

Stowarzyszenie (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym, art. 75 ustawy o samorządzie powiatowym)

Pomorskie ZIT Obszaru Metropolitalnego Trójmiasta

Porozumienie (miękka forma)

Śląskie Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego

Stowarzyszenie (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym, art. 75 ustawy o samorządzie powiatowym)

Świętokrzyskie ZIT Kieleckiego Obszaru Funkcjonalnego

Porozumienie (art. 10 ustawy o samorządzie gminnym)

Warmińsko-Mazurskie

ZIT Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna

Porozumienie (art.74 ustawy o samorządzie gminnym)

Wielkopolskie Stowarzyszenie Metropolia Poznań Stowarzyszenie (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym, art. 75 ustawy o samorządzie powiatowym)

Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego

Stowarzyszenie (art. 84 ustawy o samorządzie gminnym, art. 75, ustawy o samorządzie powiatowym, art. 8b ustawy o samorządzie wojewódzkim)

132132

Zapisy horyzontalne o ZIT – wynik negocjacji RPO listopad 2014 r.

• Ze względu na uwagi Komisji Europejskiej niezbędne było wprowadzenie

odpowiednich zapisów do RPO w zakresie ZIT:

„Zakres powierzenia władzom miejskim zadań związanych z realizacją programu

w ramach ZIT określa pisemne porozumienie pomiędzy władzami miejskimi i IZ

RPO. Zgodnie z art. 123 ust. 6 rozporządzenia 1303/2013 władze miejskie

realizują zadania związane przynajmniej z wyborem projektów do

dofinansowania. Minimalny zakres powierzenia zadań oznacza, że władze

miejskie przedkładają IZ RPO listy projektów wyłonionych w konkursie

bądź -w przypadku trybu pozakonkursowego - zidentyfikowanych w Strategii

ZIT, spriorytetyzowanych w oparciu o kryteria zatwierdzone przez KM RPO

dotyczące stopnia zgodności z celami strategii ZIT. IZ RPO dokonuje ostatecznego

sprawdzenia kwalifikowalności projektów do dofinansowania, zgodnie z art. 7 ust

5 rozporządzenia 1301/2013, chyba że porozumienie przewiduje inaczej.

Techniczna organizacja naboru i pełna ocena projektów pod względem

formalnym i merytorycznym może być dokonywana przez władze

miejskie lub IZ RPO, z udziałem w stosownych przypadkach ekspertów

zewnętrznych, zgodnie z postanowieniami porozumienia”.

133

Cel tematyczny 4

Inwestycje dotyczące transportu miejskiego w ramach PI4e powinny spełniać poniższe warunki:•Inwestycje z RPO będą komplementarne z inwestycjami realizowanymi w ramach właściwych krajowych programów operacyjnych. W przypadku miast wojewódzkich i powiązanych z nimi funkcjonalnie obszarów instrumentem koordynacji jest Strategia ZIT.•Inwestycje w drogi lokalne lub regionalne mogą być finansowane jedynie, jako niezbędny i uzupełniający element projektu dotyczącego systemu zrównoważonej mobilności miejskiej. Samodzielne projekty dotyczące wyłącznie infrastruktury drogowej nie będą akceptowane w ramach PI 4e.•W miastach posiadających transport szynowy (tramwaje) preferowany będzie rozwój tej gałęzi transportu zbiorowego poprzez inwestycje w infrastrukturę szynową i tabor.•Jeżeli z planów lub dokumentów strategicznych albo z analizy kosztów i korzyści odnoszących się do zrównoważonej mobilności miejskiej wynika potrzeba zakupu autobusów, dozwolony jest zakup pojazdów spełniających normę emisji spalin EURO VI. Priorytetowo będzie jednak traktowany zakup pojazdów o alternatywnych systemach napędowych (elektrycznych, hybrydowych, biopaliwa, napędzanych wodorem, itp.). •Zakupowi niskoemisyjnego taboru powinny towarzyszyć inwestycje w niezbędną dla właściwego funkcjonowania zrównoważonej mobilności infrastrukturę.

133

Główne ustalenia horyzontalne negocjacji

134

Cel tematyczny 7

•Stworzenie planu transportowego na poziomie regionalnym jako realizacja warunku ex-ante.

•Inwestycje transportowe w ramach PI7 muszą wynikać z realistycznej listy projektów zawartej we właściwym regionalnym planie transportowym lub, w przypadku braku takiego planu w Planie Działań, które należy podjąć w celu stworzenia regionalnego planu transportowego do 2016 r.

134

Główne ustalenia horyzontalne negocjacji

135

Cel tematyczny 7 cd.

•Wstępna lista/listy projektów w Planie Działań może wynikać z takich dokumentów jak: strategie rozwoju społeczno – gospodarczego województwa, plan rozwoju sieci dróg wojewódzkich, plan rozwoju publicznego transportu zbiorowego, Strategia ZIT, strategie rozwoju miast subregionalnych.

•Regionalny plan transportowy powinien m.in. obejmować różne obszary funkcjonalne, charakteryzujące się wysokim natężeniem relacji transportowych na małym obszarze (np. obszary funkcjonalne miast wojewódzkich, miast subregionalnych, obszary rozwoju społeczno-gospodarczego, obszary lokalnej aktywności, itp.).

135

Główne ustalenia horyzontalne negocjacji

136136

Mobilność miejska

Strategie ZIT, plany niskoemisyjne lub inne dokumenty planistyczne muszą

zawierać odniesienia do takich kwestii z zakresu mobilności miejskiej jak:

• zbiorowy transport pasażerski,

• transport niezmotoryzowany,

• intermodalność,

• transport drogowy,

• zarządzanie mobilnością,

• wykorzystanie inteligentnych systemów transportowych,

• logistyka miejska,

• bezpieczeństwo ruchu drogowego w miastach,

• wdrażanie nowych wzorców użytkowania, promocja ekologicznie

czystych i energooszczędnych pojazdów.

Powyższe może przybrać postać dodatkowego rozdziału/rozdziałów kompleksowo podejmujących temat lub syntetycznego opisu z odniesieniem do istniejących

dokumentów – np. Strategii ZIT lub innych dokumentów, które szczegółowo odnoszą się do danych zagadnień.

137

Mechanizmy typu OSI, RIT

Wsparcie dla miast subregionalnych (i ew. ich OF) w RPO możliwe poprzez:

1. ZIT – RITy stanowią formę implementacji art. 7 i podlegają tym samym zasadom programowania/wdrażania wymagana delegacja zadań i wskazanie zakresu delegacji w

RPO możliwość stosowania trybu pozakonkursowego

2. Dedykowane konkursy – na realizację projektów wynikających ze strategii miast subregionalnych (i ew. ich OF)

W wyniku negocjacji pozostało 7 ZIT subregionalnych: 3 na Śląsku - Rybnik, Częstochowa, Bielsko-Biała, 2 na Dolnym Śląsku - Wałbrzych i Jelenia Góra, 1 w Wielkopolsce - Kalisz-Ostrów Wlkp. 1 w Zachodniopomorskim - Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzki

137

Główne ustalenia horyzontalne negocjacji

138138

Zadania możliwe do powierzenia IP ZITZadania możliwe do powierzenia IP ZIT

139

Delegacja zadań do Związku ZIT

Lp. ZADANIE

Przygotowanie Strategii ZIT oraz kryteriów wyboru projektów

1. przygotowanie i przyjęcie strategii ZIT

2. udział w procesie przygotowania i akceptacji szczegółowych kryteriów wyboru projektów dla ZIT

3. udział przedstawiciela Związku ZIT w pracach Komitetu Monitorującego RPO

140

Delegacja zadań do Związku ZIT

Nabór projektów – tryb konkursowy

udział w przygotowaniu harmonogramu naboru projektów dla ZIT prowadzonego przez IZ RPO

udział w przygotowaniu naboru projektów dla ZIT prowadzonego przez IZ RPO (opracowanie warunków konkursowych)

ogłoszenie i obsługa naboru projektów dla ZIT

ogłaszanie konkursów i monitorowania ich przebieguNabór projektów – tryb pozakonkursowyzgłoszenie listy projektów wskazanych w Strategii ZIT do IZ RPO

wezwanie beneficjentów zidentyfikowanych projektów do złożenia wniosków do IZ RPO

Ocena projektów – tryb konkursowy powoływanie i organizowanie prac Komisji Oceny Projektów

ocena formalna wniosków o dofinansowanie

ocena merytoryczna wniosków o dofinansowanie (zgodność z RPO)

ocena merytoryczna wniosków o dofinansowanie (zgodność ze Strategią ZIT)

przekazanie listy rankingowej projektów do dofinansowania do IZ RPOOcena projektów – tryb pozakonkursowy

weryfikacja projektów pod kątem zgodności ze Strategią ZIT i przekazanie listy rankingowej projektów do IZ RPO

141

Delegacja zadań do Związku ZIT

Zawieranie umów z beneficjentami

zawieranie umów z beneficjentami oraz monitorowanie postępu ich realizacji, w tym aneksowanie, a także rozwiązywanie w uzasadnionych przypadkach i zgodnie z obowiązującymi przepisami

weryfikowanie i zatwierdzanie wniosków o płatność beneficjentów

dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów zgodnie z zasadami RPO (przygotowywanie zleceń płatności i realizowanie płatności na rzecz beneficjentów)

rozpatrywanie protestów i odwołań zgłaszanych przez beneficjentów

wprowadzanie danych i administrowanie systemami informatycznymi (Krajowy System Informatyczny, Lokalny System Informatyczny, itp.)

142

Delegacja zadań do Związku ZIT

Kontrola

kontrola prawidłowości realizacji projektów

wykrywanie nieprawidłowości i sporządzanie raportów o nieprawidłowościach oraz kwartalnych zestawień nieprawidłowości i przekazywanie ich do IZ RPO, zgodnie z systemem raportowania o nieprawidłowościach

wydawanie decyzji o zwrocie środków na podstawie przepisów o finansach publicznych i odzyskiwanie kwot, o których mowa w przepisach o finansach publicznych

prowadzenie rejestru obciążeń na projekcie

udział w przeprowadzaniu kontroli krzyżowych RPO

zapewnienie stosowania przez beneficjentów odrębnych systemów księgowania lub odpowiednich kodów księgowych dla wszystkich operacji finansowych związanych z realizowanymi projektami

zapewnienie audytu wewnętrznego w oparciu o obowiązujące przepisy i zgodnie z zasadami RPO

ochronę i przetwarzanie danych osobowych z zapewnieniem bezpieczeństwa i poufności danych oraz zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowychprowadzenie archiwizacji dokumentów związanych z realizacją Programu w oparciu o obowiązujące przepisy i zgodnie z zasadami RPOzgłaszanie do ministra właściwego do spraw finansów publicznych podmiotów podlegających wykluczeniu na podstawie ustawy o finansach publicznych

143

System wyboru projektów w ramach ZITSystem wyboru projektów w ramach ZIT

144

Udział Związku ZIT w wyborze projektówUdział Związku ZIT w wyborze projektów(wyciąg z wytycznych) (wyciąg z wytycznych)

IZ RPO, na podstawie art. 123 ust 6 rozporządzenia ogólnego w związku z art. 7 ust. 4 rozporządzenia EFRR, powierza Związkowi ZIT jako IP (stowarzyszenie albo związek komunalny) albo wskazanemu jako IP organowi wykonawczemu jednej z gmin z obszaru ZIT (porozumienie międzygminne albo inne porozumienie albo umowa o współpracy w celu wspólnej realizacji ZIT zawartych pomiędzy JST położonymi na obszarze realizacji ZIT) ZIT), zadania związane z wyborem projektów do dofinansowania

IZ RPO zapewnia udział IP ZIT w opracowywaniu propozycji kryteriów dla projektów służących realizacji Strategii ZIT, zgłoszonych do objęcia współfinansowaniem w ramach RPO, przed przedłożeniem ich KM do zatwierdzenia

IP ZIT dokonuje co najmniej oceny stopnia spełniania przez projekt kryteriów dotyczących jego zgodności ze Strategią ZIT – co oznacza, że pracownicy IP ZIT lub eksperci wskazani przez IP ZIT uczestniczą w pracach KOP, dokonując oceny co najmniej w zakresie ww. kryteriów

IP ZIT wspólnie z IZ RPO dokonują wyboru projektów do dofinansowania – co jest równoznaczne z tym, że zarówno IP ZIT jak i IZ RPO zatwierdzają listę

145

Udział Związku ZIT w wyborze projektów Udział Związku ZIT w wyborze projektów

Związek ZIT albo wskazany organy wykonawczy JST z obszaru ZIT pełni funkcję IP RPO (dalej IP ZIT)

IP ZIT uczestniczy w opracowywaniu propozycji kryteriów. IP ZIT ocenia projekty, co najmniej pod względem spełnienia kryterium ich

zgodności ze strategią ZIT. Oznacza to, że: w trybie konkursowym IP ZIT jest IOK w obu trybach wyboru projektów oceny mogą dokonywać pracownicy IP ZIT

lub wskazani przez nią eksperci możliwe jest powierzenie IP ZIT szerszego zakresu zadań związanych z

organizacją, prowadzeniem wyboru projektów w trybie konkursowym W trybie konkursowym ZIT wraz z IZ dokonują wyboru projektów do

dofinansowania

146146

Ocena - tryb konkursowy - (minimalna delegacja zadań)Ocena - tryb konkursowy - (minimalna delegacja zadań)

147147

Ocena - tryb pozakonkursowyOcena - tryb pozakonkursowy

148

System wyboru projektów w ramach ZIT System wyboru projektów w ramach ZIT

W jaki sposób IZ RPO powinna zapewnić udział IP ZIT w opracowaniu kryteriów wyboru

projektów ZIT ?

W jaki sposób i w jakich sytuacjach zapewniona zostanie bezstronność władz miejskich w

procesie wyboru projektów ZIT (jako potencjalnych beneficjentów projektów) ?

Jaka powinna być optymalna delegacja zadań ? Czy IP ZIT powinna być odpowiedzialna za

ocenę formalną i organizacje konkursów ? Czy należy delegować więcej zadań niż

określone w wytycznych minimum ?

Jakie wagi należy przyjąć w kryteriach oceny dotyczących oceny strategicznej (zgodności

ze Strategią ZIT) a innymi kryteriami ?

Kto i w jakim zakresie powinien być odpowiedzialny za ewentualne odwołania od wyników

oceny ?

W jaki sposób zapewnić wybór zintegrowanych projektów (synchronizacja harmonogramu

naborów, wymiana informacji pomiędzy KOP itp.) ?

149

Kto podlega desygnacji?

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020, desygnacji podlegają:

•instytucja zarządzająca [pełniąca jednocześnie funkcję instytucji certyfikującej],

•instytucja pośrednicząca (w tym IP ZIT),

•instytucja wdrażająca,

•krajowy kontroler,

•wspólny sekretariat.

Instytucje podlegające desygnacji w danym programie operacyjnym są wskazywane w opisie funkcji i procedur, którego wzór określa załącznik III do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1011/2014.

149

IP ZIT - konsekwencje.

150150

Podstawa prawna ZIT/IP

Rozporządzenie nr 1301/2013

Art. 7 ust. 4

Co najmniej 5 % środków z EFRR przydzielonych na poziomie krajowym w ramach celu "Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia" należy przeznaczyć na zintegrowane działania na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, przy czym miasta i podmioty poniżej szczebla regionalnego lub podmioty lokalne odpowiedzialne za realizację strategii zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (zwane dalej "władzami miejskimi") odpowiadają za zadania związane przynajmniej z wyborem operacji zgodnie z art. 123 ust. 6 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 lub, w stosownych przypadkach, zgodnie z art. 123 ust. 7 tego rozporządzenia. Szacunkową kwotę przeznaczaną na cele określone w ust. 2 niniejszego artykułu określa się w danym programie operacyjnym lub danych programach operacyjnych

Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. poz. 1146) [USTAWA WDROŻENIOWA]

Art. 2 pkt 9

Instytucja pośrednicząca - podmiot, któremu została powierzona, w drodze porozumienia albo umowy zawartych z instytucją zarządzającą, realizacja zadań w ramach krajowego lub regionalnego programu operacyjnego

Art. 10 ust. 1

Instytucja zarządzająca może powierzyć instytucji pośredniczącej, w drodze porozumienia albo umowy, zadania związane z realizacją krajowego albo regionalnego programu operacyjnego, z zastrzeżeniem ust. 6, w tym: (…)

Art. 11 ust. 4

Zasady odpowiedzialności finansowej instytucji pośredniczącej oraz instytucji wdrażającej określa porozumienie albo umowa, o których mowa w art. 10 ust. 1 albo 2

 

.

151

Nowy harmonogram prac – styczeń 2015 r.

1. Zatwierdzenie Strategii ZIT – po przyjęciu programów operacyjnych regionalnych i krajowych

Planowana zatwierdzenie pozostałych programów operacyjnych przez KE – luty 2015 r.

Przekazanie fiszek (nowy wzór) projektowych dla projektów komplementarnych (transport

miejski ciepłownictwo) wraz z informacją dotyczącą indykatywnej alokacją dla „ZIT

wojewódzkich” – koniec stycznia 2015 r.

Przekazanie spriorytetyzowanych projektów przez Związki ZIT – koniec lutego 2015 r.

Przekazanie uwag MIR do fiszek przez MIR do Związków ZIT – 16 marca 2015 r.

Przekazanie Strategii ZIT do IZ RPO oraz MIR, uwzględniających wyniki negocjacji z KE

oraz uwagi dotyczące projektów komplementarnych (ocenionych przez IZ na bazie informacji z

fiszek) – 31 marca 2015 r.

Zgodnie z ustawą „wdrożeniową” ocena Strategii ZIT przez IZ RPO oraz MIR (60 dni - art. 30

ust. 5) – maj/czerwiec 2015 r.

Zgodnie z art. 30 ust. 5 pkt 2 lit. b ustawy wdrożeniowej strategia ZIT jest opiniowana przez ministra

właściwego do spraw rozwoju regionalnego w zakresie:

zgodności z umową partnerstwa

możliwości finansowania projektów przewidzianych do realizacji w ramach

programów krajowych

Zgodnie z art. 30 ust. 8 pkt. 4 ustawy wdrożeniowej strategia ZIT określa w szczególności wstępną

listę projektów wybieranych w trybie pozakonkursowym, w tym projekty wybierane w trybie

pozakonkursowym pozytywnie zaopiniowane przez właściwą instytucję zarządzającą krajowym

programem operacyjnym

152152

Podsumowanie ostatniego etapu prac nad Podsumowanie ostatniego etapu prac nad przygotowaniem do realizacji ZIT w Polsceprzygotowaniem do realizacji ZIT w Polsce

153

Zadanie

2015 rok

luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień

1.1. Ustanowienie zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa - Powołanie Związku ZIT/umocowana JST albo zawarcie umowy lub porozumienia

Przekształcenie dokumentów konstytuujących współpracę JST na potrzeby realizacji ZIT w sposób umożliwiający pełnienie przez Związek ZIT/umocowaną JST na podstawie „umowy” lub „porozumienia” funkcji IP (termin uzależniony od daty akceptacji RPO przez KE)

Zaakceptowanie nowych wersji dokumentów konstytuujących współpracę JST na potrzeby realizacji ZIT przez właściwe podmioty (na poziomie ZIT)

Przekazanie finalnych wersji ww. dokumentów do wiadomości MIR oraz IZ RPO

1.2. Zawarcie porozumienia lub umowy dotyczących realizacji ZIT pomiędzy IZ a Związkiem ZIT/umocowaną JST oraz przejście procesu desygnacji

Zawarcie porozumienia pomiędzy Związkiem ZIT/umocowaną JST a IZ RPO

Przygotowanie Opisu Funkcji i Procedur (OFIP) przez IZ RPO i Związek ZIT/umocowaną JST

Ocena systemu wdrażania dokonana przez Instytucję Audytową Uzyskanie desygnacji przez Związek ZIT/umocowaną JST pełniące funkcję IP

1.3. Pozytywne zaopiniowanie Strategii ZIT przez IZ i MIR oraz identyfikacja i monitorowanie przygotowania projektów pozakonkursowych do realizacji

Nabór fiszek projektowych przez IZ KPO Dokonanie oceny zgłoszonych przez Związki ZIT/umocowane JST fiszek projektowych i przekazanie informacji zwrotnej o możliwości realizacji/finansowania projektów

Przekazanie finalnych wersji Strategii ZIT zawierających listy projektów pozakonkursowych, w tym komplementarnych

Opiniowanie Strategii ZIT przez IZ RPO oraz MIR Rozpoczęcie procesu monitorowania przygotowania projektów do realizacji

Działania rozpoczęte/ w realizacji

Stan realizacji harmonogramu (wg pisma MIiR z II.2015 r.)

Działania do rozpoczęcia

154

Opiniowania Strategii ZIT

STAN PRAC

1.Strategia ZIT KrOF i Strategia ZIT Subregionu Centralnego Woj. Śląskiego – wysłane do IZ RPO do formalnej opinii

2.Większość Strategii ZIT jest finalizowana i uzupełniana o projekty komplementarne oraz w trakcie zatwierdzania przez

organy stanowiące Związku ZIT/ partnerstwa ZIT

3.Związki ZIT potwierdzają gotowość do przesłania Strategii ZIT do IZ RPO/MIiR zgodnie z harmonogramem w maju br.

KWESTIE SPORNE zgłaszane przez Związek ZIT

1.Wskaźniki realizacji działań RPO w Strategii ZIT

2.Przesądzenia w zakresie konstrukcji kryteriów wyboru projektów

REKOMENDACJE

1.Pozytywne opiniowanie Strategii ZIT – zgodnie z ustawą 60 dni

2.Synchronizacja prac MIiR i IZ RPO – 1) analiza dokumentu - ok. 2 tyg. 2) bilateralne spotkania MIiR i IZ RPO

3.MIiR sugeruje poprzedzenie formalnego opiniowania wcześniejszym skonsultowaniem projektu Strategii ZIT pomiędzy

Związkiem ZIT a IZ RPO

155

Porozumienia założycielskie ZIT

STAN PRAC

1.Porozumienia aneksowane / zmieniane statuty stowarzyszeń – prace finalizowane

2.Dokumenty analizowane przez MIiR (DKS i DP) dla zapewnienia zgodności z wymogami ustawy wdrożeniowej i

negocjacji z KE odnośnie IP – przeanalizowana ponad połowa z nich, MIiR prosi o przekazywanie wszystkich

3.Przekształcenia porozumień w stowarzyszenia – Rzeszowski OF, rozszerzenie stowarzyszenia GOM w OMGGiS

KWESTIE WYMAGANE przez MIiR

1.Zapewnienie uwzględnienia w dokumentów założycielskich odpowiedzialności Związków/ liderów ZIT za min. wybór

projektów, zgodności z zatwierdzonymi wytycznymi do trybów wyboru projektów MIiR oraz pełnienia roli IP ZIT dla EFRR i

EFS

2.Używanie terminu „Związek ZIT” - wyłącznie dla stowarzyszeń, związków międzygminnych

3.Komitety Sterujące, Rady Programowe, itp. – w przypadku porozumień wyłącznie mogą pełnić rolę opiniodawczo-

doradczą dla lidera ZIT

4.Strategię ZIT powinien zaakceptować organ wykonawczy lidera ZIT lub wszystkie gminy tworzące porozumienie w

formie uchwał rad gminy. Przedłożenie Strategii ZIT do pozytywnej opinii MIiR oraz IZ RPO także należy do zadań organu

wykonawczego, tj. lidera ZIT.

KOMPROMIS

1.Możliwość uzyskania wsparcia z POPT dla stowarzyszeń po uchwale stowarzyszenia zmieniającej statut o rolę IP ZIT, a

w przypadku porozumień po ich aneksowaniu / zawarciu nowych

156

Nazwa podmiotu Data podpisania statutu/porozumienia Uchwały/zmiany statutów

Stowarzyszenie Aglomeracja Opolska

zmiana statutu - uchwała 28 kwiecień 2014 Nie planują

Stowarzyszenie Metropolia Krakowska

Stowarzyszenie Łódzki Obszar Metropolitarny

pod koniec marca 2015 r. zamierzają przyjąc Uchwałę

zmieniającą Statut

Stowarzyszenie Szczeciński Obszar Metroplitarny oraz 10 styczeń 2014 r.

Stowarzyszenia Metropolia Poznań

Stowarzyszenie Katowice Stowarzyszenie Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego 31 marzec 2015 r.

Przyjeto uchwałę Związek ZIT jest IP

Stowarzyszenie Stowarzyszenie Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego

Stowarzyszenie Trójmiasta Czekamy Tworzą statut

Stowarzyszenie Rzeszowskiego Obszaru Funkcjonalnego Czekamy

Akty założycielskie

157

Projekty komplementarne

STAN PRAC

1.Przeprowadzono ponownie nabór fiszek projektów oraz odbyły się spotkania bilateralne pomiędzy MIiR i IZ POPW oraz

IZ PO IiŚ (w zakresie energetyki). ZITy otrzymały uwagi i są w kontakcie roboczym z MIiR

2.Propozycje projektów są poprawiane przez ZITy

WNIOSKI Z OCENY

1.Analiza pokazała niewystarczającą dojrzałość propozycji projektów komplementarnych

2.Istnieje wątpliwość odnośnie kwalifikowalności niektórych propozycji/elementów projektów komplementarnych w

zakresie transportu publicznego (wydatki na drogi lokalne powinny stanowić mniejszość wydatków)

3.Warunek pozytywnego zaopiniowania projektów do czasu przygotowania PGN i zweryfikowania ich zgodności z PGN

(większość z nich będzie gotowa na jesieni br.)

DALSZE KROKI

1.Wszystkie projekty dotyczące zrównoważonej mobilności miejskiej, w tym transportu publicznego będą musiały

uwzględniać szersze podejście, wpisując się w odnoszące się do zagadnień niskoemisyjności strategie miejskie lub, dla

obszarów aglomeracyjnych, kompleksowe plany gospodarki niskoemisyjnej

2.MIiR opracowuje „wytyczne” służące zapewnieniu szczegółowych informacji dla beneficjentów w procesie wyboru,

określania zakresu i celów projektów przewidzianych do sfinansowania w ramach PI 4e

158

STAN PRAC

1.Część zawarła (opolskie, wielkopolskie, śląskie), pozostałe konsultują zapisy proponowane przez IZ RPO.

2.Różne podejście – porozumienia wyłącznie dla EFRR, łączne dla EFRR i EFS, trójstronne (IZ-IP ZIT-WUP), a nawet

czterostronne (rozważane w mazowieckim tj. IZ-IP ZIT-WUP-MJWFUE)

KWESTIE WĄTPLIWE

1.Partnerstwa ZIT jako Instytucje Pośredniczące w odniesieniu do działań EFS

2.IP ZIT a system instytucjonalny dla działań realizowanych poprzez instrumenty zwrotne

3.Zakres zadań i decyzyjności delegowanej do IP ZIT w odniesieniu do procedury konkursowej (współudział w IOK,

uczestnictwo w KOP, wybór projektów, udział w procedurze odwoławczej)

4.Terminy wyznaczania Związkom ZIT gotowości do zgłoszenia do desygnacji przez IZ RPO a faktyczna gotowość

Związków ZIT w zakresie porozumień, OFIP, IW etc.

REKOMENDACJE

1.Przesądzenie na poziomie politycznym z KE, że partnerstwa ZIT powinny być Instytucją Pośredniczącą I-go stopnia dla

EFRR i EFS (pismo potwierdzające z KE niebawem)

2.Wytyczne w zakresie trybu wyboru projektów MIiR elastyczne w odniesieniu do systematyki kryteriów oraz wyboru,

ale:

• IP ZIT i IZ RPO wspólnie pełnią funkcję IOK

• wybór projektów w działaniach ZIT (procedura konkursowa) uznawany jest za współudział w zatwierdzaniu

listy projektów przez IP ZIT i IZ RPO

• Szczegóły do określenia w regulaminie konkursu

Porozumienia IZ RPO – IP ZIT

159

ANKIETA SKIEROWANA DO IZ RPO DOTYCZĄCA OCENY ZGODNOŚCI ZE STRATEGIĄ ZIT

1.Proszę podać kryteria wyboru projektów oceniające zgodność

ze Strategią ZIT

– Kryterium formalne

– Kryterium merytoryczne

– Kryterium TAK/NIE

– Kryterium punktowe

2.Kto przygotowuje kryteria oceniające zgodność ze Strategią ZIT

?

– IP ZIT w konsultacji z IZ RPO

– IZ RPO w konsultacji z IP ZIT

– IP ZIT nie tylko przygotowuje kryteria oceniające zgodność ze Strategią ZIT,

ale również inne kryteria merytoryczne

– Tylko IZ RPO

– Kto przygotowuje harmonogram konkursów i ogłasza

nabór?

160

ANKIETA SKIEROWANA DO IZ RPO DOTYCZĄCA OCENY ZGODNOŚCI ZE STRATEGIĄ ZIT

3.Kto przygotowuje harmonogram konkursów i ogłasza nabór?

– IP ZIT przygotowuje harmonogram konkursów i ogłasza nabór

– IZ RPO przygotowuje harmonogram konkursów i konsultuje go z IP ZIT, a

potem ogłasza nabór

– IZ RPO przygotowuje harmonogram konkursów i ogłasza nabór

4.Kto przygotowuje regulaminy konkursów dla oceny projektów w

formule ZIT?

– IP ZIT przygotowuje regulaminy konkursów

– IZ RPO przygotowuje regulaminy konkursów i konsultuje go

ze IP ZIT

– IZ RPO przygotowuje regulaminy konkursów

161

ANKIETA SKIEROWANA DO IZ RPO DOTYCZĄCA OCENY ZGODNOŚCI ZE STRATEGIĄ ZIT

5.Jak działa KOP?

– KOP jest jednoetapowy (wspólna ocena wszystkich

kryteriów)

– KOP jest dwuetapowy (osobne oceny, osobne zespoły osób

w IP ZIT i IZ RPO)

6.Na jakim etapie wyboru projektów dokonywana jest ocena ich

zgodności ze Strategią ZIT?

– Jest to element jednej wspólnej oceny wszystkich kryteriów

przez KOP

– Najpierw dokonywana jest ocena kryteriów zgodności ze

Strategią ZIT a następnie dokonywana jest ocena

pozostałych kryteriów

– Najpierw dokonywana jest ocena pozostałych kryteriów a

następnie dokonywana jest ocena kryteriów zgodności ze

Strategią ZIT

162

ANKIETA SKIEROWANA DO IZ RPO DOTYCZĄCA OCENY ZGODNOŚCI ZE STRATEGIĄ ZIT

7.Jaka jest waga oceny zgodności ze Strategią ZIT?

– Dopuszczająca/wykluczająca (jeżeli projekt niezgodny ze

Strategią ZIT lub nie uzyska minimum punktów to projekt

jest odrzucany)

– Wskaż %-wą wagę oceny strategicznej w całości oceny

8.Kto dokonuje oceny zgodności ze Strategią ZIT?

– Pracownik IP ZIT

– Pracownik IZ RPO

163

ANKIETA SKIEROWANA DO IZ RPO DOTYCZĄCA OCENY ZGODNOŚCI ZE STRATEGIĄ ZIT

9.Czy pracownik IP ZIT może dokonywać sprawdzenia innych

kryteriów oceny, poza kryteriami oceny zgodności ze Strategią ZIT?

– Ocenia tylko kryteria zgodności ze Strategią ZIT

– Ocenia kryteria zgodności ze Strategią ZIT i wszystkie

pozostałe kryteria oceny

– Ocenia wszystkie wnioski z obszaru ZIT

– Ocenia wybrane wnioski z obszaru ZIT (np. do których zostanie

wylosowany)

10. Jaki jest udział IP ZIT w tworzeniu SzOOP?

– SzOOP tworzy IZ RPO i konsultuje go z IP ZIT na zasadach

ogólnych

– SzOOP tworzy IZ RPO i konsultuje go z IP ZIT na zasadach

szczególnych (osobny proces konsultacji i uzgadniania)

– Fragmenty SzOOP dotyczące ZIT tworzy IP ZIT

– SzOOP tworzy tylko IZ RPO

164

Wskazuje obszar wsparcia Strategii ZIT

Zawiera diagnozę obszaru realizacji ZIT, zawiera SWOT wraz z analizą problemów rozwojowych

Wskazuje cele, jakie mają być zrealizowane w ramach ZIT, priorytety, oczekiwane rezultaty i wskaźniki rezultatu i produktu, zawiera wizję rozwoju co najmniej do roku 2020

Określa zintegrowane działania służące rozwiązywaniu problemów gospodarczych, środowiskowych, klimatycznych, demograficznych i społecznych, które mają wpływ na obszary miejskie - odnosi się do wszystkich ww. sfer, jednak działania przewidziane do wsparcia ze środków polityki spójności mogą dotykać wybranych problemów

Zawiera listę projektów wybieranych w trybie pozakonkursowym w RPO wraz z informacją na temat sposobu ich identyfikacji oraz powiązania z innymi projektami, w tym projektami wybieranymi w trybie pozakonkursowym pozytywnie zaopiniowanymi przez właściwą IZ KPO

Zawiera propozycje kryteriów wyboru projektów w trybie konkursowym

Wskazuje wpływ planowanych przedsięwzięć na osiąganie zakładanych wskaźników

Wskazuje źródła jej finansowania i wymiar terytorialny wsparcia, co najmniej 5% środków EFRR zgodnie z podziałem środków z rezerwy ogólnej. Jest realistyczna i proporcjonalna do przewidywanego wsparcia

Jest spójna z krajowymi i unijnymi dokumentami strategicznymi oraz planistycznymi, w tym Strategią Europa 2020, KSRR oraz KPZK

Wskazuje warunki i procedury obowiązujące w realizacji strategii ZIT, opisuje system wdrażania, przy czym Związek ZIT odpowiada co najmniej za wybór projektów

Zawiera SOOŚ, gdy zachodzi taka konieczność

Zawiera sprawozdanie z przebiegu prac i zaangażowania partnerów z obszaru funkcjonalnego oraz opisuje sposób, w jaki będą oni włączeni w realizację Strategii ZIT

Określa całościową koncepcję rozwoju transportu miejskiego na terenie objętym ZIT

Jeżeli przewiduje działania w zakresie priorytetów inwestycyjnych 4e. i 4c, 4iii., są one odpowiednio uzasadnione odwołaniem do dokumentów strategicznych w zakresie gospodarki niskoemisyjnej (np. plany gospodarki niskoemisyjnej). W przypadku posiadania przez gminy odpowiednich zapisów w istniejących już dokumentach strategicznych lub planistycznych na temat przejścia na gospodarkę niskoemisyjną - zawiera odpowiednie odniesienia

CHECKLISTA OPINIOWANIA STRATEGII ZIT

165

art. 30.6

– Opracowana przez Związek ZIT we współpracy z IZ RPO

– Przyjęta przez Związek ZIT w formie uchwały lub jst na zasadach w

umowie lub porozumieniu

Umowa Partnerstwa:

–Strategia ZIT określa całościową koncepcję rozwoju transportu

miejskiego na terenie objętym ZIT (str. 110).

–Strategia ZIT określa zintegrowane działania służące

rozwiązywaniu problemów gospodarczych, środowiskowych,

klimatycznych, demograficznych i społecznych, które mają

wpływ na obszary miejskie (str. 213).

–Strategia ZIT będzie odnosić się do wszystkich ww. sfer, jednak

działania przewidziane do wsparcia ze środków polityki

spójności mogą dotykać wybranych problemów (str. 214).

CHECKLISTA OPINIOWANIA STRATEGII ZIT

166

Jeżeli Strategia ZIT przewiduje działania w zakresie priorytetów

inwestycyjnych 4e. i 4c, 4iii., muszą być one – w kontekście

brzmienia przepisów rozporządzeń ws. EFRR/FS – odpowiednio

uzasadnione odwołaniem do dokumentów strategicznych w zakresie

gospodarki niskoemisyjnej (np. plany gospodarki niskoemisyjnej).

W przypadku posiadania przez gminy odpowiednich zapisów w

istniejących już dokumentach strategicznych lub planistycznych na

temat przejścia na gospodarkę niskoemisyjną należy zawrzeć w

Strategii ZIT odpowiednie odniesienia.

Rozporządzenie 1301/2013

– Co najmniej 5% środków z EFRR

– Związki ZIT odpowiadają co najmniej za wybór

CHECKLISTA OPINIOWANIA STRATEGII ZIT

167

Analiza Strategii ZIT wojewódzkich

168

Strategie ZIT wojewódzkichZasięg obszaru realizacji Strategii

169169

Strategie ZIT wojewódzkichAnaliza koncentracji działań (ilość priorytetów

inwestycyjnych)

Niska koncentracja działań w Strategiach ZIT – od 4 do 22 PI.

Wyjątki stanowią np. MOF Olsztyna (4), Opola (5), Białegostoku i Szczecina (6), Łodzi i Warszawy (7).

170

1b 2c 3a 3b 3c 3d 4b 4c 4e 5b 6a 6b 6c 6d 6e 7b 7c 7d 8c 8d 8e 8f 8g 8h 8i 8j 9a 9b 9d 9g 9h 9i 10a 10c 10d 10iDolnośląskieKujawsko-pomorskieLubelskie

Lubuskie-GWLubuskie-ZGŁódzkieMałopolskieMazowieckieOpolskie

PodkarpackiePodlaskiePomorskieŚląskieŚwiętokrzyskieWarmińsko-mazurskie

WielkopolskieZachodniopomorskie

ERDFEFSStrategia nie określa

Strategie ZITPriorytety inwestycyjne i źródła finansowania

171171

Finansowanie Strategii ZIT wojewódzkich – środki RPO

Wielkość alokacji w podziale na PI

Strategie ZIT zawierają szeroki zakres PI w ramach wszystkich możliwych CT do realizacji na poziomie RPO.

Główna koncentracja finansowania na PI 4e, wyraźnie dalej 4c, 3a,7b i 9b.

Bardzo ograniczone środki na pozostałe PI.

172

Strategie ZIT wojewódzkich% udział w łącznej alokacji UE w ramach RPO

Łączna alokacja RPO na Strategie ZIT wojewódzkich wynosi ok. 3 mld EUR.

Rezerwa programowa na ZIT wynosiła ok. 2 mld EUR.

Duże różnice w dedykowaniu dodatkowych środków z RPO na realizację Strategii ponad wymagane min.:

Strategia WOF (1 mln EUR). Łączna kwota – 165 mln EUR.

Strategia Subregionu Centralnego (358 mln EUR). Łączna kwota – 793 mln EUR.

173

Strategie ZIT wojewódzkichPodsumowanie kwestii finansowanych

Szereg proponowanych Strategii ZIT nie zawiera zbiorczych planów finansowych lub zawiera plany finansowe przeniesione z projektu RPO.

Trudno jest dotrzeć do aktualnych informacji na temat alokacji UE, wielkości dofinansowania, źródła finansowania wkładu UE i wkładu własnego.

W konsekwencji obraz finansowania ZIT w Polsce jest fragmentaryczny, a konkluzje widoczne na tym etapie są niepełne i mogą nie przedstawiać stanu faktycznego.

W szczególności zaprezentowane dane opierają się na przekazanych do MIiR projektach Strategii ZIT, a z uwagi na ich niekompletność punktem wyjścia były informacje o alokacji UE (nie wzięto pod uwagę wkładu własnego).

Projekty Strategii ZIT przekazywane do MIiR do akceptacji powinny zawierać aktualne planu finansowe dające pełny obraz finansowania ZIT miasta wojewódzkiego.

174

Harmonogram i propozycje dalszych prac nad wdrożeniem ZIT w Polsce

Ocena strategii ZIT tożsama jest z procesem identyfikacji projektu w

rozumieniu ustawy wdrożeniowej i projektu wytycznych Ministra Infrastruktury

i Rozwoju w zakresie trybów wyboru projektów na lata 2014-2020, które

mówią, że instytucja właściwa w ramach identyfikacji projektu

pozakonkursowego dokonuje wstępnej weryfikacji projektu pod względem

szans na uzyskanie dofinansowanie

Projekty pozytywnie zaopiniowane na etapie oceny strategii ZIT traktowane

będą jako zidentyfikowane w rozumieniu ustawy wdrożeniowej i projektu

wytycznych i znajdą się w ostatecznej wersji strategii oraz szczegółowym

opisie osi priorytetowych właściwego PO

175

Harmonogram i propozycje dalszych prac nad wdrożeniem ZIT w Polsce

2. Zawiązanie docelowej zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa i

podpisanie porozumienia pomiędzy IZ RPO a Związkiem ZIT

Planowany termin – II/III kwartał 2015 r.

Konieczność przekształcenia miękkich form współpracy w formy współpracy

jednostek samorządu terytorialnego w taki sposób, aby określały one

jednoznacznie w szczególności podmiot który pełni funkcję IP i dokonuje

wyboru projektów zgodnie z art.123 ust. 6 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013,

reprezentuje/jest Związkiem ZIT oraz zasady i podział obowiązków w zakresie

przepływów finansowych

Konieczność podpisania stosowanych porozumień w zakresie delegacji zadań

pomiędzy IZ oraz Związkami ZIT, gwarantujących przynajmniej minimalną

delegację zadań (udział w wyborze projektów)

176176

Wsparcie projektów komplementarnych w Wsparcie projektów komplementarnych w ramach krajowych programów operacyjnych ramach krajowych programów operacyjnych

– kwestie problemowe– kwestie problemowe

177177

Typy przedsięwzięć w Strategii ZITTypy przedsięwzięć w Strategii ZITStrategia ZIT powinna wskazywać następujące przedsięwzięcia: typy przedsięwzięć, które są przewidziane do realizacji w formule ZIT w trybie konkursowym, projekty strategiczne do realizacji w formule ZIT w trybie pozakonkursowym (lista), projekty strategiczne komplementarne (lista), których możliwość realizacji będzie

uwarunkowana uzyskaniem wsparcia z programów operacyjnych, krajowych i regionalnych, zaleca się również wykazanie projektów komplementarnych niefinansowanych ze środków

Unii Europejskiej, a istotnych z punktu widzenia celów Strategii ZIT. [Wskazanie w Strategii ZIT projektów komplementarnych nie gwarantuje ich realizacji i sfinansowania ze środków regionalnych i krajowych programów operacyjnych]

*************************************************************** Realizacja podejścia zintegrowanego – główne kryterium realizacji projektów na

podstawie Strategii ZIT. Koordynacja działań realizowanych w formule ZIT z komplementarnymi działaniami

realizowanymi w formule poza ZIT w programach krajowych i RPO.

178

Podział K/R – tzw. linia demarkacyjnaPodział K/R – tzw. linia demarkacyjna

Przykład 4.5. (FS/EFRR) Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu Zrównoważona mobilność miejska

Dla podstawowych projektów realizowanych na terenie miast wojewódzkich i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie, uzgodnionych w ramach Strategii ZIT – tryb pozakonkursowy

Poziom krajowy – główny projekt - budowa, przebudowa infrastruktury transportu publicznego (sieci szynowych, trolejbusowych i autobusowych), zakup, modernizacja niskoemisyjnego taboru budowa instalacji do dystrybucji nośników energii dla niskoemisyjnego taboru, budowa i rozbudowa węzłów przesiadkowych, innowacyjne transportowe systemy informacji i zarządzania ruchem (tylko jako element tu wskazanych projektów

poziom regionalny – projekty uzupełniające, np.: P&R, zintegrowane centra przesiadkowe, wspólny bilet, Inteligentne Systemy Transportowe, ścieżki rowerowe, przebudowa infrastruktury miejskiej w celu ograniczania ruchu drogowego w centrach miast itp.

W przypadku miast (z listy stanowiącej załącznik do demarkacji) kwalifikujących się do wsparcia w ramach POIŚ – koordynacja konkursów KPO i RPO.

179

Wskazywane przez Związki ZIT obszary wsparcia projektów komplementarnych wynikających ze Strategii „ZIT wojewódzkiego”

PO IiŚ 2014-2020 efektywność energetyczna (PI 4.3), realizacja sieci ciepłowniczych i chłodniczych (PI 4.5), zrównoważona mobilność miejska/ekologiczny transport miejski (PI 4.5), gospodarka odpadami (6.1)???, gospodarka wodno – ściekowa (6.2)??? poprawa układów transportowych poprzez przebudowę istniejącej sieci

drogowo-ulicznej, budowę obwodnic wewnętrznych, budowę / przebudowę odcinków dróg wyprowadzających ruch z miasta (PI 7.2)???.

PO PW zrównoważony, niskoemisyjny transport miejski (PI 4.5), poprawa układów transportowych poprzez przebudowę istniejącej sieci

drogowo-ulicznej, budowę obwodnic wewnętrznych, budowę / przebudowę odcinków dróg wyprowadzających ruch z miasta (PI 7.2) - preferencje.

180180

System wsparcia projektów poza ZITSystem wsparcia projektów poza ZIT

Powiązanie systemu wsparcia projektów na podstawie Strategii ZIT w RPO i krajowych PO

Kontekst wsparcia projektów komplementarnych:• brak list projektów strategicznych,• priority pass dla projektów komplementarnych – konieczne

ustalenie kryteriów dla wybranych priorytetów inwestycyjnych,

• Szacowanie potrzeb beneficjentów (możliwość adaptacji środków KPO)

• preferencje dla projektów w trybie konkursowym,• wsparcie związków ZIT jako beneficjentów programów

operacyjnych (projekty partnerskie),• wsparcie przygotowawcze projektów w formule ZIT i poza ZIT

(myślenie strategiczne)

181

Zintegrowane podejście terytorialneZintegrowane podejście terytorialne

nna podstawiea podstawieUmów Partnerstwa/pUmów Partnerstwa/prrogramów operacyjnych ogramów operacyjnych UUE 28E 28

181

182

Zintegrowane podejście terytorialneZintegrowane podejście terytorialne

1. Dla całej polityki spójności, kwoty zaprogramowane w ramach zintegrowanego podejścia terytorialnego wynoszą ok. 32 mld euro (ok. 10 % całkowitej alokacji polityki spójności).

2. Znaczna część (82%) została zaprogramowana w ramach EFRR, udział EFS i FS we wdrażaniu zintegrowanych instrumentów terytorialnych wynosi odpowiednio(14% i 4%).

182

183

Mechanizmy realizacji zintegrowanego podejścia Mechanizmy realizacji zintegrowanego podejścia terytorialnegoterytorialnego

1. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne

• ZIT wspierające zrównoważony rozwój obszarów miejskich (art. 7 ERDF)

• ZIT wspierające różne obszary, w tym miejskie (na zasadach określonych w art. 36 Rozporządzenia Ogólnego)

183

184

Mechanizmy realizacji zintegrowanego podejścia Mechanizmy realizacji zintegrowanego podejścia terytorialnegoterytorialnego

2. Inne zintegrowane podejścia do rozwoju terytorialnego

• odrębna oś priorytetowa lub specjalny program operacyjny wspierający zrównoważony rozwój obszarów miejskich (art. 7 EFRR)

• inne zintegrowane podejścia do rozwoju obszarów miejskich/miejsko-wiejskich (nie na podstawie art. 7 EFRR) – np. wsparcie OSI

• Inne zintegrowane podejście do rozwoju obszarów wiejskich

3. Rozwój Lokalny Kierowany Społecznie (RLKS)

184

185185

Non-integrated approach80%

Integrated approach 10%

No information / PT

CLLD 6%

Urban 63%

Other 37%

Other 38%

Urban 62%

ITI 41%

Other integrated approach 53%

Mechanizmy realizacji zintegrowanego podejścia terytorialnegoMechanizmy realizacji zintegrowanego podejścia terytorialnego

186

Zrównoważony Zrównoważony rrozwóozwójj obszarów miejskich (a obszarów miejskich (arrt. 7 t. 7 EEFFRR)RR)

nna podstawiea podstawieUmów Partnerstwa/pUmów Partnerstwa/prrogramów operacyjnych ogramów operacyjnych UUE 28E 28

186

187

Zrównoważony rozwój obszarów miejskich (wsparcie na Zrównoważony rozwój obszarów miejskich (wsparcie na podstawie art.podstawie art. 7 EFRR)7 EFRR)

187

1. Alokacja środków:

• Wymóg zapewnienia co najmniej 5% EFRR na zrównoważony rozwój obszarów miejskich zostanie spełniony przez wszystkie państwa członkowskie

• Około 16,5 mld euro zostanie przeznaczone na wsparcie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich co stanowi ok. 8,8% całkowitej alokacji EFRR dla UE-28. Spodziewany spadek alokacji po zakończeniu negocjacji wszystkich PO.

188188

Środki alokowane na art. 7 ERDFŚrodki alokowane na art. 7 ERDF

189

Środki alokowane na art. 7 EFRRŚrodki alokowane na art. 7 EFRR

189

1. Największy udział: państwa członkowskie, które mają największą alokację EFRR ogółem.

2. Alokacja w 12 państwach członkowskich: PL, RO, CZ, IT, ES, DE, HU, PT, FR, BG, EL, SK stanowi ok. 90% całkowitej alokacji na art.7

3. Najniższe alokacje w 6 państwach członkowskich: IE, FI, AT, MT, DK, LU stanowią ok. 1% całkowitej alokacji na art. 7

190190

Szacunkowa alokacja na art. 7 EFRR w stosunku do całości Szacunkowa alokacja na art. 7 EFRR w stosunku do całości krajowych środków EFRRkrajowych środków EFRR

191

3. Rozwiązania programowe i wdrożeniowe3. Rozwiązania programowe i wdrożeniowe

191

1. Zrównoważony rozwój obszarów miejskich może być wdrażany poprzez:

- ZIT- odrębną (wielotematyczną) oś priorytetową - dedykowany program operacyjny

192

3. Rozwiązania programowe i wdrożeniowe3. Rozwiązania programowe i wdrożeniowe

192

1. 55% alokacji przeznaczonej na realizację art. 7 będzie wdrażana poprzez wielotematyczne osie priorytetowe.

2. 42% alokacji będzie wdrażanych przez ZIT.

3. 3 programy będą wyłącznie dedykowane realizacji art. 7 EFRR (Bruksela, Sztokholm i włoski program dla metropolii z udziałem 25% EFS z odrębnej osi priorytetowej.

193

4. Dobre przykłady4. Dobre przykłady

193

1. POLSKA

2. HOLANDIA

ZIT (EFRR i EFS z odrębnych programów) na wsparcie wybranych dzielnic w 4 głównych miastach (Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Haga) z silnym naciskiem na delegację zadań.

3. FRANCJAZIT w programach regionalnych (w ramach krajowej „polityki miast”) na wsparcie ubogich dzielnic poszczególnych miast.

194

5. Koncentracja tematyczna w ramach art. 7 EFRR5. Koncentracja tematyczna w ramach art. 7 EFRR

194

Alokacja koncentruje się głównie (75%) na celu tematycznyAlokacja koncentruje się głównie (75%) na celu tematycznymm: 4, 6 i 9.: 4, 6 i 9.

195

Alokacja PolskaAlokacja Polska

195

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (realizujące zrównoważony rozwój obszarów miejskich na podst. art. 7 EFRR)

3 761 607 864 EUR(ERDF 3 189 424 845 + EFS 572 183 019)

Ok. 5% alokacji dla Polski (kwota po transferach)

Alokacja EFRR = ok. 8% krajowej alokacji EFRR

196

Zintegrowane Inwestycje TerytorZintegrowane Inwestycje Terytoriialnealne(art. 36 Rozporządzenia Ogólnego)(art. 36 Rozporządzenia Ogólnego)

nna podstawiea podstawieUmów Partnerstwa/pUmów Partnerstwa/prrogramów operacyjnych ogramów operacyjnych UUE 28E 28

196

197

ZIT (art. 36 Rozporządzenia Ogólnego)ZIT (art. 36 Rozporządzenia Ogólnego)

197

1. W tej formie instrument będzie wdrażany w 14 państwach członkowskich (ok. 4,2 mld euro).

2. W przypadku 8 państw będzie realizowany przy wykorzystaniu EFRR i EFS.

BE, DE, EL, ES, FI, FR, IT, LT, PL, PT, RO, SE, SK, UK