Socjaldemokratyczna politykaspołeczna

Rafał BakalarczykInstytut Polityki Społecznej

UW

Socjaldemokratyczna polityka społeczna

polityka społeczna a sprawa robotnicza Rozwój polityki społecznej a samoorganizacja

klasy robotniczej/ pracowniczej Polityka społeczna a gospodarcza i rynek pracy

Ekonomiczny wymiar polityki społecznej

Kreowanie i stabilizowanie popytu Stabilizacja dochodów w ciągu życia jednostki Zmniejszanie kosztów alternatywnych Zmniejszanie kosztów naprawczych Inwestowanie w potencjał ludzki Sprzyjanie inowacyjności Sprzyjanie aktywizacji zawodowej

Modele/warianty polityki społecznej

Istnieje wiele typologii ( najczęściej odwołująsię do ideologii politycznych lub kraju/regionu w

którym dany model jest realizowany) Koncepcja Espinga-Andersena- socjaldemokratyczny- konserwatywny- liberalny

Państwo ingeruje w niewielkim stopniu, dopiero gdy w danym przypadku zawiodą inne źródła dobrobytu jak rodzina i rynek

Programy są selektywne, w założeniu adresowane do najbardziej potrzebujących ( stosuje się różne kryteria selekcji, najczęściej jest to kryterium dochodowe).

Duża rola pomocy społecznej, a niewielki udział świadczeń o charakterze zaopatrzeniowym

Wsparcie socjalne może prowadzić do stygmatyzacji jego adresatów co ma w założeniu motywować do korzystania z niego tylko w skrajnych przypadkach i jak najszybszego powrotu na rynek pracy ( służą temu także mechanizmy work- fare)

Dążenie by interwencja socjalna w niewielkim stopniu zaburzała mechanizmy rynkowe,

brak dążeń do świadomego kształtowania nierówności społeczno-ekonomicznych ze strony państwa

Otwarcie na mechanizmy rynkowe w zabezpieczeniu społecznym ( duża rola podmiotów prywatnych i społecznych).

Liberalna polityka społeczna

Konserwatywna polityka społeczna

- istotna rola rodziny w zaspokojaniu potrzeb jednostki i zapewnianiu jej bezpieczeństwa socjalnego

- rozbudowany system państwowych ubezpieczeń społecznych, które chronią jednostki na wypadek zaistnienia ryzyk socjalnych

- instytucje socjalne skierowane do żywiciela rodziny, który ma zapewnić swojej rodzinie byt

- instytucje publiczne utrwalają tradycyjny podział ról w rodzinie

- interwencja socjalna ma nieznacznie korygowować i usprawniać mechanizmy rynkowe

Duża rola lokalnych sieci wsparcia ( rodzina, wspólnota sąsiedzka, grupy samopomocowe i religijne)

Socjaldemokratyczna polityka społeczna

- państwo odważnie ingeruje w stosunki rynkowe w celu zmniejszania nierówności i realizacji innych społecznych celów

- wysoki udział wydatków socjalnych w PKB i budżecie ( traktowanie polityki społecznej jako wartej podjęcia inwestycji).

- państwo odgrywa doniosłą rolę w zaspokajaniu potrzeb swoich obywateli i zapewnianiu im godziwych i bezpiecznych warunków życia

- przeważają programy uniwersalne( zaopatrzeniowe), niezależne od testu dochodów, a oparte o diagnozie potrzeb lub innych kryteriach ( np.wiek).

- duża rola powszechnych usług publicznych adresowanych do wszystkich obywateli/mieszkańców ( kategoria obywatelstwa socjalnego)

- dążenie by pozycja na rynku pracy ani sytuacja rodzinna nie determinowała możliwości uczestniczenia w życiu społecznym i zaspokojenia potrzeb

- promowanie partnerskiego modelu rodziny i tworzenie możliwości dla łączenia ról rodzinnych i zawodowych

-aktywna i wielowymiarowa polityka wsparcia, zwłaszcza grup zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym ( jak niepełnosprawni, kobiety, imigranci etc)

-

Selektywność a uniwersalizm

Słabości selektywnej polityki społecznej ryzyko stygmatyzacji koszty weryfikacji ryzyko niedotarcia do osób potrzebujących Rozbijanie wspólnoty i kapitału społecznego ograniczona presja jakościowa

Socjaldemokratyczna polityka rodzinna

Cele: - rekompensowanie kosztów zwiazanych z wychowywaniem dzieci oraz opieką

nad osobami zależnymi

- zapewnienie wszystkim dzieciom praw społecznych niezależnie od statusu rodzinnego

- dążenie do wyrównywania warunków życia rodzin

- szczególne wsparcie grup w trudniejszej sytuacji jako element uzupełniający uniwersalnej polityki rodzinnej

- umożliwienie godzenia aktywności rodzinnej z zawodową

- promocja równości płci i partnerskiego podziału ról

- umożliwiwienie świadomej prokreacji w warunkach bezpieczeństwa socjalnego

Instrumenty

- uniwersalne dostępne usługi opiekuńcze i wspomagające względem rodzin z dziećmi ( i innymi osobami zależnymi)

- świadczenia materialne dla rodzin wychowujących dzieci ( w tym zwłaszcza, ale nie tylko, tych ze specjalnymi potrzebami, np. ubóstwo czy niepełnosprawność)

- praca socjalna z rodzinami dysfunkcyjnymi i prewencja rozmaitych trudności w życiu rodzinnym

- urlopy rodzicielskie, a nie macierzyńskie

Polityka rodzinna w Polsce - próba oceny z punktu widzenia socjaldemokracji

- pod kątem skuteczności realizacji celów i wartości

- pod kątem wdrażanych instrumentów Realizacja celów i urzeczywistnienie wartości- duże różnice w warunkach życia rodzin

- duża część rodzin nie mogąca zaspokoić swoich potrzeb

- nierówność płci na rynku pracy i w sferze rodzinnej

- niski poziom aktywizacji kobiet

- nierówne szanse w dostępie do dóbr i usług dla dzieci ze względu na pochodzenie rodzinne

Ograniczony dostęp do publicznych usług opiekuńczych ( jeden z najniższych w OECD wskaźników objęcia opieką żłobkową i przedszkolną, wysokie koszty tejże opieki ponoszone przez samych rodziców, duży udział podmiotów i nakładów prywatnych w sferze opieki)

Ograniczone wsparcie materialne ( niskie i selektywne zasiłki rodzinne, nieobecność pieniężnych świadczeń uniwersalnych, niskie progi uprawniające do pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych, niskie wsparcie dla rodzin z niepełnosprawnymi )

Słabo rozwinięta praca socjalna na rzecz rodzin dysfunkcyjnych i z różnymi trudnościami ( wciąż niewielka podaż asystentów rodziny, niewielka liczba pracowników socjalnych przypadających na liczbę rodzin, słaba koordynacja służb pracujących z rodziną).

Urlopy rodzicielskie ( długie, ale słabe bodźce do korzystania z nich przez ojców, wiele kobiet - bez umowy o pracę – i tak nie może korzystać z tych uprawnień)

Polityka podatkowo-transferowa w niewielkim stopniu wyrównująca warunki waterialne życia rodzin ( z ulg korzystają przede wszystkim bogatsze rodziny)

Zadanie 1

- czy dzisiejsza polityka wsparcia socjalnego uczniów broni się z socjaldemokratycznego punktu widzenia?

- jak mogłaby wyglądać socjaldemokratyczna polityka wsparcia socjalnego uczniów?