SZKOLENIE BHP

E-LERNING

CZĘŚĆ OCHRONA P.POŻAROWA

Szkolenie zgodne z ustawą z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21 (Dz. U. poz. 695), która w art. 73 nowelizuje ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniami zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568), w zakresie szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny obowiązują rozwiązania wprowadzone w art. 12e znowelizowanej ustawy.

Podstawowe pojęcia • Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji

przedsięwzięć mających na celu ochronę życia,

zdrowia mienia lub środowiska przed pożarem,

klęską żywiołową lub innym miejscowym

zagrożeniem poprzez:

•zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia;

•zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia;

•prowadzenia działań ratowniczych.

• Pożar jest to nagłe

i niekontrolowane

rozprzestrzenianie się

ognia powodujące

straty materialne

i zagrożenie życia

Warunki powstania pożaru

Jednoczesne wystąpienie

trzech czynników:

• materiału palnego

• tlenu oraz

• źródła ciepła

tworzy trójkąt spalania i jest

regułą na powstanie

wszystkich pożarów

Czynnik utleniający tlen z powietrza, tlen w związkach nadtlenkowych, związki zawierające grupy bogate w tlen (azotanowe, nitrowe, chloranowe i inne), chlorowce (fluor, chlor, brom), siarka.

Paliwo to materiał palny, który zdolny jest do utleniania w obecności utleniacza. Paliwo to prawie wszystkie materiały nas otaczające.

Źródło ciepła – bodziec energetyczny to dowolny impuls cieplny mający niezbędny zapas energii cieplnej do zapoczątkowania reakcji spalania.

Czynniki, które mogą być początkiem powstania pożaru to:

• Otwarty płomień,

• Iskra elektryczna,

• Gorąca powierzchnia,

• Wysoka temperatura

otoczenia,

• Rozżarzone cząstki materiałów.

Podstawowe przyczyny powstawania pożaru

• palenie tytoniu, wyrzucanie niedopałków, palących zapałek do kosza na śmieci lub rzucanie ich w pobliżu materiałów palnych, a także do studzienek technologicznych;

• niewłaściwe posługiwanie się otwartym ogniem – zapałkami, świecami, itp.;

• brak zabezpieczeń obiektu przed skutkami wyładowań atmosferycznych;

• brak właściwego dozoru oraz

nieostrożność podczas wykonywania prac niebezpiecznych pożarowo (np. spawania, cięcia metali, używania rozpuszczalników;

• niewłaściwe wykonanie, nieprawidłowa eksploatacja i konserwacja urządzeń oraz instalacji elektroenergetycznych;

• suszenie na urządzeniach grzewczych lub przechowywanie w ich pobliżu przedmiotów palnych oraz substancji łatwozapalnych;

• podpalenia i działania terrorystyczne,

• używanie i przechowywanie cieczy łatwo zapalnych niezgodnie z przepisami przeciwpożarowymi

Zapobieganie pożarom

• Nie zmieniać usytuowania zainstalowanych urządzeń gaśniczych i sygnalizacji pożarowej.

• Nie zastawiać i nie zawężać dróg ewakuacyjnych.

• Nie składować na drogach ewakuacyjnych przedmiotów i różnych materiałów.

• Zaznajomić pracowników z przepisami ppoż. obowiązującymi w zakładzie pracy.

• W strefach zagrożenia wybuchem, nie stosować ognia otwartego ani palić tytoniu.

• Palenie papierosów dozwolone wyłącznie w miejscach do tego przeznaczonych.

• Urządzenia i osprzęt elektryczny powinny użytkować zgodnie z instrukcją obsługi.

• Nie przechowywać materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od:

a) urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100°C,

b) linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV,

c) przewodów uziemiających oraz przewodów

• Odstęp od źródeł promieniowania cieplnego powinien wynosić co najmniej 1 m

• Łatwo zapalne ciecze i substancje składować wyłącznie w pomieszczeniach przeznaczonych do tego celu.

• Ograniczać ilości materiałów łatwo zapalnych przechowywanych na danym stanowisku pracy - nie więcej niż zapotrzebowanie dobowe.

• Systematycznie usuwać odpady łatwo zapalne.

• Zlewać resztki łatwo zapalnych płynów do oddzielnych pojemników według rodzaju składu chemicznego.

Znaki ochrony przeciwpożarowej PN EN ISO 7010:2012

Wskazuje miejsce, w którym umieszczona jest gaśnica

Wskazuje miejsce, w którym znajduje się hydrant

Wskazuje miejsce, w którym znajduje się przycisk alarmowy

Wskazuje miejsce, w którym znajduje się telefon alarmowy

Grupy pożarów

Pożary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu, których obok innych zjawisk występuje zjawisko żarzenia (drewno, papier, węgiel, tworzywa sztuczne, tkaniny, słoma)

Pożary cieczy palnych i substancji stałych, topiących się wskutek ciepła wytwarzającego się podczas pożaru np.: benzyna, tłuszcze, farby, oleje, smoła, rozpuszczalniki, itp.

Pożary gazów (acetylen, metan, propan, wodór).

Pożary metali (sód, potas, magnez, uran)

Pożary olejów i tłuszczów w urządzeniach kuchennych.

Charakterystyka podstawowego sprzętu gaśniczego

Podręczny sprzęt gaśniczy jest to sprzęt gaśniczy uruchamiany ręcznie służący do zwalczania pożarów w początkowej fazie (w zarodku).

Do podręcznego sprzętu gaśniczego zaliczamy: gaśnice, agregaty, koce gaśnicze, hydranty wewnętrzne.

Efekt akcji gaśniczej, a także

bezpieczeństwo jej

prowadzenia zależy od wielu

czynników, między innymi od

wyboru odpowiedniego

środka gaśniczego.

Dokonanie prawidłowego

wyboru zależne jest od

rozpoznania rodzaju pożaru

oraz pewnego minimum

wiedzy o środkach gaśniczych

i ich działaniu.

Gaśnica podręczna jest to przenośne urządzenie o masie brutto do 20 kg i masie środka

gaśniczego do 12 kg, w którym ciśnienie wewnętrzne umożliwia

wyrzucenie środka gaśniczego.

GAŚNICE PODRĘCZNE

Gaśnice pod stałym ciśnieniem

(Typu X)

Gaśnice proszkowe

Gaśnice proszkowe ABC

Gaśnice proszkowe BC

Gaśnice wodne,

pianowe AB

Gaśnice na dwutlenek węgla

śniegowe B

Gaśnice z ładunkiem CO2

(Typu Z)

Gaśnice proszkowe

Gaśnice proszkowe ABC

Gaśnice proszkowe BC

Gaśnice wodne,

pianowe AB

Typ X - zarówno środek gaśniczy jak i wyrzutnik znajdują się, w tym samym zbiorniku (mówi się wtedy że gaśnica

jest pod stałym ciśnieniem)

Typ Z - gaśnice z oddzielnym zbiornikiem (tzw. "nabojem") zawierającym gaz wyrzutowy

CO2

• GP– gaśnica proszkowa

Gaśnica proszkowa jest cylindrycznym zbiornikiem

zaopatrzonym w dźwignię uruchamiającą zawór. Proszek

gaśniczy wyrzucany jest przez dyszę lub wężyk zakończony

dyszą, za pomocą gazu obojętnego (azotu lub dwutlenku

węgla). Gaśnica ta gasi pożar „na sucho”, odcinając

dopływ tlenu do palącego się obiektu. Gaśnice proszkowe

należą do najbardziej popularnych.

ZALETY Są nietoksyczne i dobrze penetrują ogień, tworząc warstwę izolacyjną wokół płonącego materiału.

WADY Wadą tych gaśnic jest silne zanieczyszczenie miejsca użycia.

ZASTOSOWANIE: • proszki fosforanowe gaszą pożary grupy A, B, C • proszki węglanowe gaszą pożary grupy B, C • urządzenia elektryczne pod napięciem do 1 kV • pożary grup D (proszek D)

NIE GASIĆ: • części ruchomych maszyn

• komputerów i sprzętu elektronicznego

• olejów i tłuszczów w urządzeniach kuchennych

• GW – (GWP) wodna (obecnie produkowane gaśnice z symbolem "W" są gaśnicami pianowymi)

Gaśnica pianowa -typ gaśnicy, gdzie środkiem

gaśniczym jest piana powstająca z koncentratu

środka pianotwórczego i wody. Piana uwalniana

jest ze zbiornika pod wpływem sprężonego gazu.

ZALETY

W porównaniu z gaśnicami proszkowymi, gaśnice

pianowe są bardziej ekologiczne, a czyszczenie

pomieszczeń po użyciu środka gaśniczego jest znacznie

łatwiejsze.

ZASTOSOWANIE:

• pożary z grup A, B, F.

NIE GASIĆ: •płonących materiałów reagujących z wodą (np. sód, potas, fenol, wapno, karbid); •pożarów materiałów palących się w postaci żaru w wysokich temperaturach; •płonących instalacji i urządzeń elektrycznych pod napięciem przy użyciu tradycyjnych gaśnic pianowych.

Gaśnica pianowa typu X Gaśnica pianowa typu Z

• GS-Gaśnica śniegowa Działanie gaśnicze dwutlenku węgla, głównego składnika gaśnic śniegowych, polega na schłodzeniu palących się materiałów oraz odcięciu dopływu tlenu. Gaśnica śniegowa składa się ze stalowej butli zakończonej od dołu stopką od góry zaś zaworem. Do zaworu podłączony jest odcinek wysokociśnieniowego węża zakończony dyszą wylotową z uchwytem (drewno lub bakelit). Wewnątrz gaśnicy znajduje się skroplony dwutlenek węgla, pod dużym (ok.100 atm.) ciśnieniem w ilości od 2 do 6 kg. Na skutek odkręcenia zaworu następuje rozprężenie i wyrzucenie dwutlenku przez dyszę w postaci płynnej, który następnie sublimuje (tzw. suchy lód). Wydobywający się z tej gaśnicy środek gaśniczy ma temp.ok. -78 ˚C.

ZALETY

Nie powoduje szkód sprzętu elektronicznego oraz komputerów

WADY

Na otwartej przestrzeni jest nieskuteczna, w pomieszczeniach zamkniętych należy zachować szczególną ostrożność, toksyczność- działanie duszące już przy stężeniu ok 2%, istnieje niebezpieczeństwo wtórnego zapłonu

ZASTOSOWANIE:

Laboratoria, magazyny spożywcze, urządzenia i instalacje elektryczne

NIE GASIĆ: • Niedopuszczalne jest kierowanie strumienia CO2 na ludzi oraz zwierzęta !!!

• Agregaty gaśnicze

Sprzęt służący do gaszenia pożarów w pierwszej fazie rozwoju.

Przeznaczone są głównie do zabezpieczenia dużych obiektów, np:

magazyny hale produkcyjne, stacje benzynowe, warsztaty

samochodowe, zakłady transportowe itp.

Agregaty gaśnicze charakteryzują się większym gabarytem oraz

mają zapas środka gaśniczego w ilości ponad 20 kg, a także

wyposażone są w podwozie dwukołowe ułatwiające ich

przemieszczanie i użytkowanie. Natężenie strumienia środka

gaśniczego jest znacznie większe niż w gaśnicy.

• Koce gaśnicze Koce gaśnicze przeznaczone są do gaszenia ognia w jego stadium

początkowym, stanowiącym zarzewie pożaru. Działanie gaśnicze polega na

izolowaniu źródła ognia od dostępu tlenu. Szczególnie przydatne bywają do

gaszenia palącego się na człowieku ubrania.

Koc gaśniczy może być wykonany z tkaniny azbestowej (wycofywane z

uwagi na szkodliwość azbestu) lub włókniny szklanej, uszczelnionej przez

zaimpregnowanie wodnym roztworem chlorku amonowego z ciałami

wiążącymi.

• Hydranty wewnętrzne Hydrant wewnętrzny - jest urządzeniem umieszczonym na sieci

wodociągowej wewnętrznej, służącym do poboru wody,

celem gaszenia pożarów grupy A. Umożliwia on dogodne

gaszenie ewentualnego pożaru (z większych niż gaśnice

odległości), a w szczególności przydatny jest do gaszenia

pożarów w zarodku oraz do dogaszania pogorzelisk. Hydrant

powinien być oznakowany zgodnie z Polską Normą.

Rozróżniamy hydranty :

• DN25 Z WĘŻEM PÓŁSZTYWNYM

• DN52 Z WĘŻEM PŁASKO SKŁADNYM

• DN33 Z WĘŻEM PÓŁSZTYWNYM

ZASTOSOWANIE

Hydranty DN25 stosuje się w budynkach użyteczności publicznej (np. sklep, szkoły, banki) oraz w budynkach zamieszkania zbiorowego (np. hotele, internaty)

CHARAKTERYSTYKA HYDRANTÓW DN25 Z WĘŻEM PÓŁSZTYWNYM

CHARAKTERYSTYKA HYDRANTÓW DN52 Z WĘŻEM PŁASKO SKŁADNYM

ZASTOSOWANIE

Hydranty DN52 stosuje się w budynkach produkcyjnych oraz magazynowych

CHARAKTERYSTYKA HYDRANTÓW DN33 Z WĘŻEM PÓŁSZTYWNYM

ZASTOSOWANIE

Hydranty DN33 stosuje się w garażach.

Zasady rozmieszczania hydrantów wewnętrznych (bez względu na ich typ)

• Umieszcza się je przy drogach komunikacji ogólnej, w szczególności przy wejściach do budynku, w przejściach i na korytarzach, przy wejściach na poddasza, przy wyjściach na przestrzeń otwartą lub przy wyjściach ewakuacyjnych z pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych, w szczególności zagrożonych wybuchem.

• Hydranty muszą znajdować się na każdej kondygnacji.

• Zasięg hydrantów musi obejmować całą powierzchnię budynku, z uwzględnieniem długości węża oraz zasięgu efektywnego rzutu wody (3 lub 10 metrów).

• Zawory odcinające hydrantów muszą znajdować się na wysokości 1,35+/-0,1m od podłogi. Zawory powinny być umieszczone nasadą tłoczną do dołu i zamontowane w sposób umożliwiający łatwe podłączenie węża oraz otwieranie i zamykanie zaworu.

• Przed hydratem powinna być zapewniona dostateczna przestrzeń niezbędna do rozwinięcia węża.

I. INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU

KAŻDY, KTO ZAUWAŻY POŻAR, ZOBOWIĄZANY JEST NIEZWŁOCZNIE:

1. Powiadomić o pożarze osoby znajdujące się w strefie zagrożenia.

2. Naciskając ręczny sygnalizator pożaru lub telefonicznie zawiadomić Państwową Straż Pożarną, podając:

Gdzie się pali: adres, nazwa obiektu, kondygnacja,

Co się pali: mieszkanie, piwnica, dach, biuro,

Czy jest zagrożone życie ludzkie,

Numer telefonu, z którego się dzwoni oraz swoje nazwisko (po odłożeniu słuchawki należy chwilę odczekać, by umożliwić ewentualne sprawdzenie wiarygodności zgłoszenia).

3. Powiadomić właściciela, zarządcę lub służbę dozorowania obiektu.

4. Przystąpić do gaszenia pożaru podręcznym sprzętem gaśniczym.

5. Udzielić pomocy osobom poszkodowanym lub zagrożonym.

6. W miarę możliwości zabezpieczyć mienie, dokumentację itp. Przed pożarem i osobami postronnymi.

DO CZASU PRZYBYCIA PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ

Akcją kieruje właściciel obiektu, zarządca lub pracownik ochrony, względnie osoba najbardziej energiczna i opanowana; po przybyciu Państwowej Straży Pożarnej – kierownik akcji ratowniczej.

Ewakuacja

Ewakuacja to uporządkowany ruch osób do miejsca

bezpiecznego w przypadku pożaru lub innego

zagrożenia.

Osoby opuszczające strefę zagrożenia kierują się do najbliższego wyjścia służącego do ewakuacji zgodnie z oznakowaniem.

Drogi ewakuacyjne wewnątrz budynku powinny

być odpowiednio oznakowane. Ma to na celu

jednoznaczne wskazanie osobom opuszczającym

budynek najkrótszej drogi do wyjścia. Oznakowanie to ma również na celu uprzedzenie

osób ewakuowanych o ewentualnych przeszkodach lub utrudnieniach na drodze ewakuacyjnej. Pomaga ono

także w dojściu do urządzeń ewakuacyjnych.

Rodzaje oznakowania ewakuacyjnego. W zależności od pomieszczeń i oświetlenia drogi ewakuacyjne oznakowane są: • znakami ewakuacyjnymi fotoluminescencyjnymi, • znakami ewakuacyjnymi podświetlanymi.

Znaki bezpieczeństwa ewakuacyjne PN EN ISO 7010:2012

Oznaczenie drogi ewakuacyjnej do obszaru bezpiecznego - Wyjście ewakuacyjne (lewostronne) Do podania informacji o kierunku stosowany jest znak uzupełniający ze strzałką.

Oznaczenie drogi ewakuacyjnej do obszaru bezpiecznego - Wyjście ewakuacyjne (prawostronne) Do podania informacji o kierunku stosowany jest znak uzupełniający ze strzałką.

Do wyznaczania kierunku ewakuacji (strzałka może być obrócona o wielokrotność kąta 90 stopni w stosunku do pionu. Znak ten ma zastosowanie wyłącznie jako znak uzupełniający.

Do wyznaczania kierunku ewakuacji (strzałka może być obrócona o wielokrotność kata 90 stopni. Znak ten ma zastosowanie wyłącznie jako znak uzupełniający.

Miejsce zbiórki do ewakuacji

Oznaczenie lokalizacji sprzętu lub zaplecza pierwszej pomocy

Ogólne zasady ewakuacji:

• Ewakuację prowadzić najkrótszymi i bezpiecznymi drogami, korytarzami i klatkami schodowymi do miejsca (rejonu) zbiórki. Należy unikać wind !!!.

• W sytuacji odcięcia drogi ewakuacyjnej podjąć decyzję o doraźnym kierunku ewakuacji (na przykład oknami – tylko z parteru).

• Zachować następującą kolejność ewakuacji: ludzie, dobra kultury, dokumentacja, mienie

• W sytuacji zagrożenia obiektu skażeniami oraz podłożeniem ładunku wybuchowego prowadzić tylko ewakuację ludzi.

• W przypadku powstania zagrożenia dla życia ludzi i /lub/ mienia, jeżeli nie jest możliwe opanowanie go w zarodku - należy przeprowadzić ewakuację ludzi i mienia do ustalonych rejonów ewakuacji

• W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby z tych pomieszczeń, w których powstał pożar lub które znajdują się na drodze rozprzestrzeniania się ognia oraz pomieszczeń, z których wyjście lub dotarcie do bezpiecznych dróg ewakuacji może zostać odcięte przez pożar lub zadymienie;

• Ewakuacja mienia nie może odbywać się

kosztem sił i środków niezbędnych do ewakuacji i ratowania ludzi, rozpoczyna się ją po zabezpieczeniu bezpieczeństwa ludzi. Ewakuację mienia należy rozpocząć od najważniejszej dokumentacji i cennych przedmiotów;

• Po zakończeniu ewakuacji należy sprawdzić czy

wszyscy ludzie opuścili pomieszczenia. W razie podejrzenia, że ktoś został w zagrożonej strefie, należy natychmiast zgłosić ten fakt osobom kierującym ewakuacją lub jednostkom ratowniczym przybyłym na miejsce akcji;

• Kierujący ewakuacją wyznacza osoby

odpowiedzialne za jej przebieg, ponadto ustala potrzebę ewakuacji ważnej dokumentacji i mienia, określając w tym celu sposoby, kolejność i rodzaje ewakuowanego mienia;

W czasie prowadzenia ewakuacji zabronione jest:

• dokonywanie jakichkolwiek

czynności mogących wywołać panikę,

• przechodzenie w kierunku przeciwnym do kierunku ewakuacji,

• zatrzymywanie się lub tamowanie

ruchu w inny sposób.