Cz. 4

RADA PRAW CZŁOWIEKA

Zdzisław Kędzia

PREZENTACJA NA PRAWACH RĘKOPISU PRZEZNACZONA JAKO POMOC DLA SŁUCHACZY STUDIUM ADMINISTRACJI WPiA UAM

Uznanie, że Komisja Praw Człowieka wyczerpała swoją misję◦ Sekretarz Generalny w swoim raporcie "In larger

freedom" uznając zasługi Komisji Praw Człowieka, dał też wyraz dość powszechnie wyrażanej frustracji z powodu postępującego upadku wiarygodności i profesjonalizmu tego ciała, "które rzucają cień na reputacje Organizacji Narodów Zjednoczonych jako całości.„

PROPOZYCJE ◦ USA – Kongres sfrustrowany agendą Komisji Praw

Człowieka i jej częstym krytycyzmem wobec USA i jego sojuszników, a także niezdolnością do stanowczego stanowiska wobec notorycznych naruszeń praw człowieka: radykalne zmniejszenie, skład ograniczony do członków, których bilans praw człowieka

upoważnia do zasiadania w światowym parlamencie praw człowieka,

wybór przez Zgromadzenie Ogólne większością 2/3, usytuowanie na wyższym poziomie w strukturze ONZ.

◦ Propozycje Sekretarza Generalnego Rada Praw Człowieka jednym z głównych organów

ONZ, obok m.in. Zgromadzenia Ogólnego, Rady Bezpieczeństwa, Rady Gospodarczej i Społecznej lub organem pomocniczym Zgromadzenia Ogólnego

członkowie wybierani większością dwóch trzecich Zgromadzenia Ogólnego,

zobowiązani do przestrzegania najwyższych standardów praw człowieka.

Światowy Szczyt w 2005r. postanowił o powołaniu Rady Praw Człowieka.◦ awans praw człowieka w strukturze organizacji -

Sekretarz Generalny: utworzenie "Rady przyzna prawom człowieka bardziej autorytatywną pozycję, korespondująca z prymatem praw człowieka w Karcie Narodów Zjednoczonych."

Ograniczone rezultaty Szczytu - generalne poparcie idei zastąpienia Komisji przez Radę ◦ Sekretarz Generalny: "Narody, które mocno wierzą

w prawa człowieka, pracowały usilnie w celu zapewnienia, że to nowe ciało znaczyć będzie rzeczywistą zmianę."

rezolucja ZO 60/251 "Rada Praw Człowieka„ - 5 miesięcy negocjacji; większość 170 głosów, przy 4 przeciwnych (Izrael, Palau, USA, Wyspy Marszala) i 3 wstrzymujących się (Białoruś, Iran, Wenezuela)

Komentarze: ◦ Sekretarz Generalny generalnie sceptyczny na temat rezultatów Szczytu◦ ambasador USA, John Bolton - sceptycyzm wobec rozumowania

opartego na poszukiwaniu rozwiązania "wystarczająco dobrego, wyrażającego kompromis, przynoszącego maksimum tego, co mogliśmy osiągnąć, zamiast uczynić wszystko, co było w naszej mocy, aby promować prawa człowieka."

◦ ambasador Szwajcarii, Peter Mauer, “My nie podzielamy bezkompromisowego i maksymalistycznego stanowiska pewnych delegacji, które chciałyby, abyśmy wierzyli, że tylko one walczą na rzecz ambitnej maszynerii praw człowieka" dodając "W istocie, zmiana jest procesem, a nie jednorazowym wydarzeniem."

Status - organ pomocniczy Zgromadzenia Ogólnego Skład - 47 członków (6 mniej niż Komisja) Wybór – Zgromadzenie Ogólne większością głosów

wszystkich jego członków; podczas wyborów, państwa członkowskie winny kierować się wkładem kandydatów do promocji i ochrony praw człowieka oraz ich dobrowolnymi zobowiązaniami w tym zakresie

Kadencja - trzy lata, z możliwością jednej reelekcji bezpośrednio

Sankcje - zawieszenie członkostwa w Radzie wobec jej członków, którzy dopuścili się poważnych i systematycznych naruszeń praw człowieka; decyzja - Zgromadzenie Ogólne większością dwóch trzecich

Grupa Afrykańska

Grupa Azjatycka

Grupa Wsch.

Europejska

Grupa Lat. -

amerykańska i

Karaibska

Grupa Zach.-

europejska i innych

1313Angola 2013Benin 2014Botswana 2014Burkina Faso 2014Congo 2014 Cote d’Ivoire 2015Ethiopia 2015Gabon 2015Kenya 2015Libya 2013 Mauritania 2013 Sierra Leone 2015Uganda 2013

1313India 2014 Indonesia 2014 Japan 2015Kuwait 2014 Malaysia 2013Maldives 2013 Pakistan 2015Philippines 2014 Qatar 2013Republic of Korea 2015Thailand 2013 United Arab Emirates 2015

66Czech Republic 2014 Estonia 2015Montenegro 2015Poland 2013Republic of Moldova 2013Romania 2014

88Argentina 2015Brazil 2015Chile 2014 Costa Rica 2014 Ecuador 2013Guatemala 2013Peru 2014 Venezuela 2015

77Austria 2014 Germany 2015Ireland 2015Italy 2014 Spain 2013Switzerland 2013United States 2015

Centralne forum ONZ dla debaty o prawach człowieka, rozwoju strategii i programów oraz ustanawiania standardów◦ Status i organizacja pracy ulepszone w porównaniu z

Komisją Organ monitorujący

◦ Okresowy przegląd powszechny (UPR) Organ ochrony – interwencje

◦ Procedura skargowa◦ Debata publiczna◦ Specjalne sesje◦ Specjalne procedury

Organ kreujący Ogólna ocena

Zasady zasada permanencji – co najmniej 10 tygodni obrad w roku, w tym w

ramach jednej głownej sesji (marzec 4 tyg., czerwiec, wrzesień 3 tyg) sesje nadzwyczajne - stosunkowo łatwa procedura zwoływania (wniosek:

każdy członek RPCz, minimalne poparcie: 1/3 członków) zachowanie reguł dotyczących udziału organizacji pozarządowych

przyjętych przez KPCz

Praktyka

stosunkowo częste sesje nadzwyczajne nowe formy debaty głosy niepokoju dot. ograniczonego czasu dla specjalnych procedur i

organizacji pozarządowych

RPCz - pomyślana przede wszystkim jako platforma międzynarodowej debaty o prawach człowieka

Rezolucja 60/251 – RPCz powinna m.in. ◦ być odpowiedzialna za promocję uniwersalnego poszanowania praw

człowieka, integrację praw człowieka w systemie ONZ oraz efektywną koordynację działań dot. praw człowieka w ramach tego systemu

◦ służyć jako forum dla dialogu o tematycznych zagadnieniach praw człowieka

◦ przygotowywać rekomendacje dla Zgromadzenia Ogólnego dot. dalszego rozwoju prawa międzynarodowego w dziedzinie praw człowieka

Zasady debaty: uniwersalność, bezstronność, objektywność i nie-selektywność, konstruktywny międzynarodowy dialog i współpraca

Rezolucja 60/251: RPCz odpowiedzialna za promocję pełnej implementacji zobowiązań przyjętych przez państwa w dziedzinie praw człowieka.

RPCz ma prawo do kontrolowania realizacji praw i obowiązek zapewnienia pomocy w ich realizacji, jeśli to konieczne

Środki monitorowania◦ Okresowy Przegląd Powszechny (UPR) oparty na obiektywnej i godnej

zaufania informacji◦ specjalne procedury ◦ procedury skargowe◦ rozpatrywanie raportów Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka

Szanse◦ zgoda co do okresowego przeglądu dorobku i niedociągnięć

w dziedzinie praw człowieka wszystkich państw◦ proces przygotowawczy na poziomie krajowym oparty na

zasadzie partycypacji◦ wypracowanie wspólnego podejścia do oceny realizacji

praw człowieka w skali całej Rady – ograniczenie/wyeliminowanie tzw. podwójnych standardów

◦ integracja organizacji pozarządowych Wielu zwolenników ma pogląd, że sukces OPP jest szansą na

uchronienie RPCz przed porażką - w innym przypadku?

Wyzwania – ryzyka dla OPP

Proces polityczny a bezstronna ocena

Informacja a analiza

Ograniczona kontynuacja, ograniczona pamięć instytucjonalna

Asymetria informacji

Prawo RPCz do kontroli a obowiązek niesienia pmocy

Ograniczona rola społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych w debacie w RPCz

Duże oczekiwania – poważne ryzyko głębokiej frustracji

Wyzwania – ryzyka z powodu OPP

OPP a system raportów przed organami traktatowymi◦ kwestia priorytetu◦ obecność w mediach i społecznej świadomości◦ możliwość niezgodności pomiędzy ocenami i

rekomendacjami RPCz i organów traktatowych obniżenie kryteriów w ocenach w związku z nieuchronną

tendencją do poszukiwania wspólnego politycznego mianownika

zablokowanie Urzędu Wysokiego Komisarza Porażka OPP = utrata wiarygodności przez RPCz i możliwa

degeneracja Rady

Rezolucja 60/251 – Rada Praw Człowieka powinna podjąć działania w sprawie sytuacji naruszeń praw człowieka, włączając w to naruszenia na wielką skalę i systematyczne, a także formułować rekomendacje dot. takich sytuacji

Środki dla realizacji tego mandatu◦ procedura skargowa (poprzednio procedura 1503) - trwałe naruszenia

na wielką skalę podstawową zasadą: dialog dobre ramy – wyzwania polityczne

◦ debata publiczna w ramach pkt. 4 porządku obrad RPCz◦ specjalne sesje

dobre ramy – wyzwania polityczne◦ specjalne procedury