Prasa łódzka przed I wojną światową

20
Prasa łódzka przed Prasa łódzka przed I I wojną światową wojną światową Czym jest prasa? Najważniejsze tytuły prasowe Cenzura Praca dziennikarza, technika wydawnicza, rozprowadzanie

description

Czym jest prasa?. Cenzura. Prasa łódzka przed I wojną światową. Praca dziennikarza, technika wydawnicza, rozprowadzanie. Najważniejsze tytuły prasowe. Cenzura. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Prasa łódzka przed I wojną światową

Page 1: Prasa łódzka przed I wojną światową

Prasa łódzka przed Prasa łódzka przed II

wojną światowąwojną światową

Czym jest prasa?

Najważniejsze tytułyprasowe

Cenzura

Praca dziennikarza,technika wydawnicza,

rozprowadzanie

Page 2: Prasa łódzka przed I wojną światową

CenzuraCenzura

W XIX i na początku XX wieku, kiedy Polska była pod zaborami, specjalnie wyznaczeni rosyjscy urzędnicy – cenzorzy, kontrolowali teksty ukazujące się w prasie,

dbając o to żeby nie zawierały treści narodowych i zachęcających do buntu

przeciwko zaborcy lub obrażających go.Cenzura to urzędowa kontrola tekstów prasowych pod

względem obyczajowym i politycznym.

Page 3: Prasa łódzka przed I wojną światową

Czym jest prasa?Czym jest prasa?

Prasa to wydawnictwa, ukazujące się ze stałą częstotliwością ( dzienniki, tygodniki, dwutygodniki, miesięczniki,

dwumiesięczniki, kwartalniki, półroczniki i roczniki ), pod tym samym tytułem,

z ciągłą numeracją i taką samą szatą graficzną. Prasa przekazuje nam informacje z różnych dziedzin:polityki,

kultury,gospodarki, nauki, społeczeństwa. W prasie zamieszcza się także ogłoszenia i reklamy.

Prasę możemy podzielić na ogólnoinformacyjną – adresowaną do wszystkich oraz specjalistyczną – adresowaną do różnych

grup społeczeństwa: kobiet, dzieci, polityków, naukowców.

Page 4: Prasa łódzka przed I wojną światową

Praca Praca dziennikarza, dziennikarza,

technika technika wydawnicza, wydawnicza,

rozprowadzanirozprowadzaniee

dawniej

dziśdziś

i

Page 5: Prasa łódzka przed I wojną światową

DawniejDawniejDziennikarz po przygotowaniu

potrzebnych mu informacji przepisywał je

na kartkę i oddawał do korekty.Pracownicy drukarni (zecerzy) składali teksty

ustawiając na matrycy przygotowane z drewna stemple z literami. Te smarowano

tuszem i odbijano gazetę. Gazety sprzedawano

na ulicach – zajmowali się tym gazeciarze (dorośli mężczyźni, a także mali chłopcy).

Page 6: Prasa łódzka przed I wojną światową

DziśDziś

Dziennikarz po zdobyciu niezbędnych mu informacji,

przygotowuje tekst przy pomocy komputera. Teksty zaakceptowane przez

redaktora naczelnego zamieszczane są w

gazecie, która składana jest komputerowo

i masowo drukowana. Dziś prasę możemy kupić

w każdym kiosku i w każdym niemal sklepie.

Page 7: Prasa łódzka przed I wojną światową

Najważniejsze tytuły Najważniejsze tytuły prasoweprasowe

CzasopismCzasopisma a polskiepolskie

Prasa Prasa obcojęzycznobcojęzycznaa

Dzienniki Dzienniki polskiepolskie

CzasopismCzasopisma religijnea religijne

Page 8: Prasa łódzka przed I wojną światową

Dzienniki polskieDzienniki polskie

„Dziennik Łódzki”

„Goniec Łódzki”

„Gazeta Łódzka”

Page 9: Prasa łódzka przed I wojną światową

Czasopisma polskieCzasopisma polskie W 1899 roku ukazał się pierwszy łódzki tygodnik naukowy

„Czasopismo Lekarskie” wydawany przez Towarzystwo Lekarskie. Tygodnik redagowany był przez doktora S. Sterlinga. Poświęcony był

sprawom naukowym i zawodowym lekarzy, ukazywał się do 1908 roku. Także od

1899, przez rok, wydawany był tygodnik kulturalno-literacki „Ognisko Rodzinne”

oraz tygodnik poświęcony literaturze i sztuce „Świat”.W ostatnich latach przed wybuchem I wojny światowej ponawiane były

próby w zakresie wydawania tygodników i miesięczników. Pojawiają się gazety

takie jak:miesięcznik „Gruźlica” (1909-1910) założony przez doktora S. Sterlinga

i doktora B. Dembińskiego, poświęcony walce z gruźlicą, kwartalnik „Entomolog Polski” (1910-1911) – gazeta Łódzkiego Towarzystwa

Entomologów, przeznaczony dla naukowców i miłośników przyrody,

a tak.że tygodnik humorystyczno-satyryczny „Śmiech” (1912-1914).

Page 10: Prasa łódzka przed I wojną światową

Prasa Prasa obcojęzycznobcojęzyczn

aa

Prasa niemiecka

Prasa rosyjska

Prasa żydowska

Page 11: Prasa łódzka przed I wojną światową

Czasopisma religijneCzasopisma religijne

Najwcześniej i najdłużej wydawano czasopisma religijne w języku niemieckim.Pierwszym był dwutygodnik ,,Evangelische-Lutherische Kirchenblett’’, który

wychodził od 1884 roku do czasu wybuchu I wojny światowej. Pismo to redagowane

było przez pastora ewangelickiego W.P.Angerseina. Pastor tan wydawał również przez sześć lat ( 1884-1890) czasopismo polskie o

podobnej treści i formie ,,Głosy Kościelne w Sprawie Kościoła Ewangelicko-

Augsburskiego’’ Dłużej jeszcze niż powyższe pisma wydawane była gazeta gminy

Babtystów ,,Hausfreund’’ – w latach 1894-1939. W ostatnich latach przed wybuchem wojny pojawiły się

gazety wydawane przez sektę Mariawitów - tygodniki : w języku polskim „Mariawita”

i „Wiadomości Mariawickie” (1907-1914), w języku litewskim Marijavitas” i Marijavitu Zinios” (1909- 1914).

Page 12: Prasa łódzka przed I wojną światową

„Łódzkie Ogłoszenia – Lodzer Łódzkie Ogłoszenia – Lodzer Anzeiger”Anzeiger”

W latach 1963 – 1864 (w czasie powstania styczniowego)

Łódź została objęta stanem wojennym. Władze potrzebowały

gazety, która by informowała ludność o zmianach w przepisach.

J. Petersilge uzyskał zezwolenie na publikowanie gazety

polsko-niemieckiej pt. „Łódzkie Ogłoszenia – Lodzer Anzeiger”. Później tytuł zmieniono na „Lodzer Zeitung

– Gazeta Łódzka”. W związku z coraz większym

zapotrzebowaniem na lokalne pismo w języku polskim, w gazecie pojawił się stały dział polski pt. „Kronika”, który później przekształcono w tygodniowy dodatek

pt. „Gazeta Łódzka”. Jego redaktorem był W. Piątkowski.

Dodatek ten ukazywał się do końca maja 1881, zaś „Lodzer Zeitung”, będąc już pismem

tylko niemieckim aż do 1915 roku.

Page 13: Prasa łódzka przed I wojną światową

„„Dziennik Łódzki”Dziennik Łódzki”

Po trzech latach od upadku „Gazety Łódzkiej” – w 1884 roku – Łódź uzyskała samodzielny organ prasowy w

języku polskim pt. „Dziennik Łódzki”.

Kierownikiem pisma był, przez cały okresjego istnienia (1884 – 1892), H. Elzenberg.

Z pismem współpracowali: J.Łętowski,, K.Łapanowski, L Gajewicz, Z. Kułakowski..

,,Dziennik Łódzki’’, będąc pismem inteligencji,

starał się szerzyć literaturę, język i obyczaje polskie.

Pismo zostało zamknięte w 1892 roku z powodu kłopotów z cenzurą.

Page 14: Prasa łódzka przed I wojną światową

„„Rozwój”Rozwój”Po zlikwidowaniu ,,Dziennika Łódzkiego’’

ludność polska w Łodzi nie posiadała własnego pisma.

Korzystała wtedy z prasy obcojęzycznej lub z prasy

innych miast, głównie Warszawy. Dopiero od 2. XII. 1897 roku zaczęła

wychodzić , wydawana przez Wiktora Czajewskiego (literata i publicystę), gazeta „Rozwój”.Gazeta niejednokrotnie występowała

przeciwko walczącemu proletariatowi, bojkotowała strajki

robotnicze. Sympatyzowała z Narodową Demokracją

(partią założoną przez Romana Dmowskiego).„Rozwój” był najdłużej ukazującym się łódzkim

dziennikiem – wychodził aż do 1931 roku. Z gazetą współpracowali m.in.. członkowie

dawnej redakcji „Dziennika Łódzkiego”.

Page 15: Prasa łódzka przed I wojną światową

„„Goniec Łódzki”Goniec Łódzki”

Gazetą rywalizującą z „Rozwojem” był „Goniec Łódzki”, wydawany przez

hrabiego H. Łubieńskiego od 21.XII.1898 r.

Ze względu na problemy finansowe gazeta często zmieniała właścicieli. Po przejęciu

przez J. Żółtowskiego i S. Książka wyraźnie

sympatyzowała z poglądami socjalistycznymi.

W marcu 1906 r. gazeta została zlikwidowana z powodu licznych konfliktów

z cenzurą (spraw sądowych, konfiskat). Tradycje „Gońca Łódzkiego” przejął

wydawany od kwietnia 1906 r. (do sierpnia 1911 r.),

także przez S. Książka, „Kurier Łódzki”. Następcą zaś tej gazety był „Nowy Kurier

Łódzki” –wydawany w latach 1911 – 1912

przez A. Książka.

Page 16: Prasa łódzka przed I wojną światową

„„Gazeta Łódzka”Gazeta Łódzka”

,,Gazetę Łódzką’’ zaczęto wydawać w lutym 1912 roku. Redagowali ją: J. Grodek, A. Grodek i B. Flipowicz.

Z gazetą współpracowali takżeH. Frenkiel, M. Sachsowa, K. Tom i

F.From.Wraz z gazetą wydawano różne dodatki,

np.: ,,Dodatek Naukowy’’, ,,Dodatek Literacki’’.

Początkowo, dość często, ,,Gazeta Łódzka’’

stawała w obronie praw robotników, co wpływało

na jej złe kontakty z cenzurą. Ukazywała się jednak także

po wybuchu I wojny światowej.

Page 17: Prasa łódzka przed I wojną światową

Prezentacja została przygotowana przez

Magdę Zamolską i Olę Salamończyk

(klasa VI),

pod kierunkiem Pauliny Adryańczyk

(studentki V roku historii UŁ).

Page 18: Prasa łódzka przed I wojną światową

Prasa niemieckaPrasa niemiecka

Jedną z pierwszych gazet obcojęzycznych w Łodzi była niemiecka „Lodzer Zeitung”,

która wykształciła się z „Łódzkich Ogłoszeń” (patrz – slajd „Łódzkie Ogłoszenia – Lodzer

Anzeiger”). Obok niej pojawiła się w 1881 roku gazeta „Lodzer Tageblatt”,

która jednak nie cieszyła się dużym zainteresowaniem. W 1902 roku dwóch współpracowników

„Lodzer Zeitung” (A. Drewing i A. Milker) zaczęło wydawać pismo „Handels-

und Industriblatt – Neue Lodzer Zeitung”, które w 1906 roku wchłonęło upadającą „Lodzer

Tageblatt”. W 1910 roku skrócono tytuł gazety na „Neue Lodzer Zeitung”. Pod takim właśnie

tytułem pismo ukazywało się aż do 1939 roku. Miało wielu czytelników, przede wszystkim

ze względu na bogatą treść (polityka, przemysł, kultura). Utrzymywało dobre, a nawet przyjazne

kontakty z Polakami. W 1911 roku zaczął się ukazywać nowy dziennik niemiecki – „Lodzer

Rundschau und Handelsblatt”, który jednak nie zdobył wielu czytelników

i został zamknięty w 1913 roku.

Page 19: Prasa łódzka przed I wojną światową

Prasa rosyjskaPrasa rosyjska

Jedną z najwcześniejszych gazet obcojęzycznych był „Łodzinskij Listok” wydawany od 1894 r. do wybuchu wojny.

W gazecie tej obok artykułów treści ogólnej zamieszczano miejscowe ogłoszenia urzędowe oraz zarządzenia władz

rosyjskich przedrukowywane z „Warszawskiego Dniewnika”.

Równie¿ przed wybuchem wojny ukazało się kilka dzienników w języku rosyjskim tj. „Łodzinskaja Mysl” (1910-1912)

i „Łodzinskaja ¯izñ”( 1911-1912 )

Page 20: Prasa łódzka przed I wojną światową

Prasa żydowskaPrasa żydowska

Na kilka lat przed wybuchem wojny, mimo wczesnego zapotrzebowania

na prasę żydowską, cenzorzy przez wiele lat sprzeciwiali się wydawaniu gazety, ponieważ nie znali języka żydowskiego

i mieliby trudności z jej cenzurowaniem. Pierwszym i najdłużej wychodzącym dziennikiem żydowskim był

cieszący siępowodzeniem u czytelników „Lodzer Togblat” wydawany i

redagowany przez E. Hamburskiego, pojawi³łsię w styczniu 1908 z przerwą,

w trakcie której zmienił nazwę na „Lodzier Fołksbłat”, w którym w okresie wojny ukazywały się treści o kierunku zgodnym

z dążeniami okupanta, gdyż w okresie tym Łódź została zajęta przez wojska niemieckie.