Pozyskiwanie i dokumentowanie wymagań

Zaawansowana inżynieria oprogramowania

Pozyskiwanie i dokumentowanie wymagań

Koncepcja wykładu:Slajdy/Lektor/Montaż:

Jerzy Nawrocki/Łukasz OlekŁukasz Olek


Pozyskiwanie i dokumentowanie wymagań (2)

Plan wykładów

Standardy serii ISO 9000Model dojrzałości CMMIZarządzanie przedsięwzięciami i PRINCE2, cz. IZarządzanie przedsięwzięciami i PRINCE2, cz. IIPersonal Software Process, cz. I Personal Software Process, cz. IIMetodyki programowania: TSP i RUPPozyskiwanie i dokumentowanie wymagań (IEEE 830)Wymagania pozafunkcyjne i ISO 9126Zarządzanie ryzykiemSystemy krytyczne i HAZOPSzacowanie rozmiaru oprogramowaniaSzacowanie pracochłonności



Przypadki użycia - przypomnienie



Wprowadzenie

• Jakie pytania zadać klientowi?

• Komu zadawać pytania?

• Jak stworzyć całą specyfikację wymagań?



Plan wykładu

• Wprowadzenie

• IEEE 830– Kryteria dobrej specyfikacji– Struktura dokumentu

• Dobre praktyki dotyczące dokumentu wymagań



Dobre praktyki inżynierii wymagań

• Yan Sommerville & Pete Sawyer ‘97

• Zbiór dobrych praktyk



Kryteria dobrej specyfikacji

• Poprawna

• Jednoznaczna

• Kompletna

• Spójna

• Uporządkowana wg ważności/stabilności

• Weryfikowalna

• Modyfikowalna

• Umożliwiająca śledzenie powiązań

IEEE Std 830-1998




• Poprawna

• Jednoznaczna

• Kompletna

• Spójna


• Weryfikowalna

• Modyfikowalna


IEEE Std 830-1998




• Poprawna• Jednoznaczna• Kompletna• Spójna• Uporządkowana wg ważności/stabilności• Weryfikowalna• Modyfikowalna• Umożliwiająca śledzenie powiązań

IEEE Std 830-1998




• Poprawna

• Jednoznaczna

• Kompletna

• Spójna


• Weryfikowalna

• Modyfikowalna


IEEE Std 830-1998



Plan wykładu

• Wprowadzenie

• IEEE 830– Kryteria dobrej specyfikacji

–Struktura dokumentu• Dobre praktyki dotyczące

dokumentu wymagań



Struktura SRS

1. Wprowadzenie2. Ogólny opis produktu3. Wymagania funkcjonalne4. Wymagania pozafunkcjonalneDodatkiIndeks

IEEE Std 830-1998

Określ standardową strukturę dokumentu

Określ standardową strukturę dokumentu



Zdefiniuj terminyspecjalistyczne

Zdefiniuj terminyspecjalistyczne

Dołącz streszczeniewymagań

Dołącz streszczeniewymagań

Wyjaśnij, jak korzystać z dokumentu

Wyjaśnij, jak korzystać z dokumentu

Struktura SRS

1. Wprowadzenie1.1 Cel dokumentu1.2 Zakres produktu1.3 Definicje, akronimy i skróty1.4 Odwołania do literatury1.5 Omówienie dokumentu

2. Ogólny opis produktu3. Wymagania funkcjonalne4. Wymagania pozafunkcjonalneDodatkiIndeks

IEEE Std 830-1998



1.1 Cel dokumentu

Niniejszy dokument prezentuje wymagania dotyczące oprogramowania, czyli opisuje funkcjonalność budowanego oprogramowania i warunki, jakie ono musi spełniać.

Dokument ten został napisany z myślą o potencjalnych użytkownikach, projektantach, programistach, osobach zajmujących się testowaniem i autorach dokumentacji użytkowej.

Niniejszy dokument prezentuje wymagania dotyczące oprogramowania, czyli opisuje funkcjonalność budowanego oprogramowania i warunki, jakie ono musi spełniać.

Dokument ten został napisany z myślą o potencjalnych użytkownikach, projektantach, programistach, osobach zajmujących się testowaniem i autorach dokumentacji użytkowej.

Rola dokumentu specyfikacji wymagań + czytelnicy



1.2 Zakres produktu

• Wizja produktu:– Na czym polega problem?– Kogo dotyczy?– Jakie są jego implikacje?– Jaki jest pomysł na jego

rozwiązanie?

•Identyfikacja produktu programistycznego poprzez nazwę.•Co produkt będzie, a czego nie będzie robił.•Zastosowanie specyfikowanego oprogramowania.




1.2 Zakres produktu

Polskie Towarzystwo Literackie ma ponad 10 tys. członków. Członkowie często zmieniają swoje dane adresowe i są kłopoty z ich szybką aktualizacją. Problem dotyczy zarówno członków towarzystwa (ok. 500 osób rocznie zmienia swoje dane), jak też zarządu, który ma kłopoty z komunikacją. Konsekwencją tego stanu rzeczy są zaległości składkowe rzędu 15 tys. zł. Rozwiązaniem ma być system internetowy e-Member umożliwiający aktualizację danych adresowych poprzez Internet.

Polskie Towarzystwo Literackie ma ponad 10 tys. członków. Członkowie często zmieniają swoje dane adresowe i są kłopoty z ich szybką aktualizacją. Problem dotyczy zarówno członków towarzystwa (ok. 500 osób rocznie zmienia swoje dane), jak też zarządu, który ma kłopoty z komunikacją. Konsekwencją tego stanu rzeczy są zaległości składkowe rzędu 15 tys. zł. Rozwiązaniem ma być system internetowy e-Member umożliwiający aktualizację danych adresowych poprzez Internet.





1.3 Definicje, akronimy i skróty

ASAP – Tak szybko, jak to możliwe (od ang. As Soon As Possible)

Explorer – patrz MS Explorer

...

MS Explorer – Oprogramowanie firmy Microsoft umożliwiające czytanie stron internetowych

NIP – Numer identyfikacji podatkowej

PTL – Polskie Towarzystwo Literackie

ASAP – Tak szybko, jak to możliwe (od ang. As Soon As Possible)

Explorer – patrz MS Explorer

...

MS Explorer – Oprogramowanie firmy Microsoft umożliwiające czytanie stron internetowych

NIP – Numer identyfikacji podatkowej

PTL – Polskie Towarzystwo Literackie

Uporządkuj alfabetycznieUporządkuj alfabetycznie



1.4 Odwołania do literatury

System powinien podawać wartość średnią i odchylenie standardowe [Montgomery97]. System powinien podawać wartość średnią i odchylenie standardowe [Montgomery97].

[Montgomery97] D.Montgomery, Introduction to Statistical Quality Control, John Wiley & Sons, Boston, 1997.

[Ustawa2000] Ustawa z dnia 16.11.2000 o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu, Dz.U. z dnia 22 grudnia 2000.

[Montgomery97] D.Montgomery, Introduction to Statistical Quality Control, John Wiley & Sons, Boston, 1997.

[Ustawa2000] Ustawa z dnia 16.11.2000 o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu, Dz.U. z dnia 22 grudnia 2000.



1.5 Omówienie dokumentu

W rozdziale 2. omówiono ogólnie produkt wraz z krótką charakterystyką użytkowników i funkcjonalności, jaką będzie im udostępniał budowany system. Rozdział 3. jest poświęcony szczegółowemu opisowi wymagań funkcjonalnych, które zostały podzielone na grupy wg klas użytkowników (ról). Wymagania te są punktem wyjścia do opisu wymagań pozafunkcjonalnych, które przedstawiono w rozdziale 4.

W rozdziale 2. omówiono ogólnie produkt wraz z krótką charakterystyką użytkowników i funkcjonalności, jaką będzie im udostępniał budowany system. Rozdział 3. jest poświęcony szczegółowemu opisowi wymagań funkcjonalnych, które zostały podzielone na grupy wg klas użytkowników (ról). Wymagania te są punktem wyjścia do opisu wymagań pozafunkcjonalnych, które przedstawiono w rozdziale 4.

Omówić organizację pozostałej części dokumentu

Omówić organizację pozostałej części dokumentu



Struktura SRS

1. Wprowadzenie2. Ogólny opis produktu

2.1 Kontekst funkcjonowania2.2 Charakterystyka użytkowników2.3 Główne funkcje produktu2.4 Ograniczenia2.5 Założenia i zależności

3. Wymagania funkcjonalne4. Wymagania pozafunkcjonalneDodatkiIndeks

IEEE Std 830-1998



2.1 Kontekst funkcjonowania

Omawiany system ma współpracować z systemem PolCard w zakresie płatności elektronicznych. Diagram kontekstu przedstawiono na rys. 1.

Omawiany system ma współpracować z systemem PolCard w zakresie płatności elektronicznych. Diagram kontekstu przedstawiono na rys. 1.

Wzbogacaj język naturalny innymi formami opisu

Wzbogacaj język naturalny innymi formami opisu

Odpowiednio korzystaj z diagramów

Odpowiednio korzystaj z diagramów



2.2 Charakterystyka użytkowników

Można wyróżnić następujące role:

Członek towarzystwa – Gros członków PTL (ponad 80%) jest w przedziale od 30 do 55 lat. Część z nich ma problemy ze wzrokiem. Z przeprowadzonej ostatnio ankiety wynika, że 80% członków ma w domu komputer i umie lub chce się nauczyć korzystać z Internetu.

Zarząd – Wszyscy członkowie zarządu mają komputery i potrafią korzystać z Internetu.

Można wyróżnić następujące role:

Członek towarzystwa – Gros członków PTL (ponad 80%) jest w przedziale od 30 do 55 lat. Część z nich ma problemy ze wzrokiem. Z przeprowadzonej ostatnio ankiety wynika, że 80% członków ma w domu komputer i umie lub chce się nauczyć korzystać z Internetu.

Zarząd – Wszyscy członkowie zarządu mają komputery i potrafią korzystać z Internetu.



2.3 Główne funkcje produktu

Produkt udostępnia funkcje opisane poniżej.

Członek PTL może za pomocą e-Member:• Czytać swoje dane przechowywane w systemie

• Aktualizować swoje dane

Zarząd PTL może:• Wysyłać do członków PTL korespondencję zbiorową

Produkt udostępnia funkcje opisane poniżej.

Członek PTL może za pomocą e-Member:• Czytać swoje dane przechowywane w systemie

• Aktualizować swoje dane

Zarząd PTL może:• Wysyłać do członków PTL korespondencję zbiorową



2.4 Ograniczenia

System musi spełniać wymagania stawiane przez ustawę o ochronie danych osobowych [UstawaOsob]. System musi spełniać wymagania stawiane przez ustawę o ochronie danych osobowych [UstawaOsob].



2.5 Założenia i zależności

Prezentowane wymagania dotyczą stanu prawnego na dzień 1 września 2005 roku. Prezentowane wymagania dotyczą stanu prawnego na dzień 1 września 2005 roku.



Struktura SRS

1. Wprowadzenie2. Ogólny opis produktu3. Wymagania funkcjonalne 3.1 Interfejsy zewnętrzne 3.2 Funkcje 3.2.1 Członek PTL 3.2.1.1 Czytanie danych 3.2.1.2 Aktualizacja danych 3.2.2 Zarząd PTL 3.2.2.1 Wysyłanie korespondencji4. Wymagania pozafunkcjonalneDodatkiIndeks

IEEE Std 830-1998



Struktura SRS

IEEE Std 830-1998

1. Wprowadzenie2. Ogólny opis produktu3. Wymagania funkcjonalne

3.1 Interfejsy zewnętrzne 3.2 Funkcje 3.2.1 Członek PTL 3.2.1.1 Czytanie danych 3.2.1.2 Aktualizacja danych 3.2.2 Zarząd PTL 3.2.2.1 Wysyłanie korespondencji4. Wymagania pozafunkcjonalneDodatkiIndeks



Interfejsy zewnętrzne



Struktura SRS

1. Wprowadzenie2. Ogólny opis produktu3. Wymagania funkcjonalne 3.1 Opis otoczenia 3.2. Funkcje

3.2.1 Członek PTL 3.2.1.1 Czytanie danych 3.2.1.2 Aktualizacja danych

3.2.2 Zarząd PTL 3.2.2.1 Wysyłanie korespondencji4. Wymagania pozafunkcjonalneDodatkiIndeks

IEEE Std 830-1998

Przypadki użycia!

Przypadki użycia!



Struktura SRS

1. Wprowadzenie2. Ogólny opis produktu3. Wymagania funkcjonalne

4. Wymagania pozafunkcjonalne4.1 Użyteczność4.2 Niezawodność4.3 Wydajność4.4 Bezpieczeństwo

DodatkiIndeks

IEEE Std 830-1998



Klasyfikacja dobrych praktyk

ObszarPodst.

36Pośred.

21Zaaw.

9

Dokument wymagań 8 - -

Zbieranie wymagań 6 6 1

Analiza i negocjacja wym. 5 2 1

Opisywanie wymagań 4 1 -

Modelowanie systemu 3 3 -

Walidacja wymagań 4 3 1

Zarządzanie wymaganiami 4 3 2

IW dla systemów krytycznych 2 3 4



Dokument wymagań

• Zdefiniuj standardową strukturę dokumentu

• Wyjaśnij, jak korzystać z dokumentu• Dołącz streszczenie wymagań• Opracuj uzasadnienie biznesowe dla

systemu• Zdefiniuj terminy specjalistyczne• Wybierz czytelny szablon dokumentu• Pomóż czytelnikom znaleźć

informację• Uczyń dokument łatwym do zmiany



Klasyfikacja dobrych praktyk

ObszarPodst.

36Pośred.

21Zaaw.

9

Dokument wymagań 8 - -

Zbieranie wymagań 6 6 1

Analiza i negocjacja wym. 5 2 1

Opisywanie wymagań 4 1 -

Modelowanie systemu 3 3 -

Walidacja wymagań 4 3 1

Zarządzanie wymaganiami 4 3 2

IW dla systemów krytycznych 2 3 4



Opisywanie wymagań

• Zdefiniuj standardowe szablony dla opisu wymagań

• Pisz prosto i krótko

• Odpowiednio korzystaj z diagramów

• Wzbogacaj język naturalny innymi formami opisu

• Specyfikuj wymagania ilościowo



Podsumowanie

• Standard IEEE 830-1998– kryteria dobrej specyfikacji

wymagań– dotyczy dokumentu

specyfikacji wymagań

• Struktura dokumentu

• Dobre praktyki inżynierii wymagań



Literatura

• IEEE 830-1998

• Adolph, Bramble, Cockburn, Pols: Patterns for Effective Use Cases

• Sommerville, Sawyer: Requirements Engineering. A Good Practice Guide.

Pozyskiwanie i dokumentowanie wymagań

Documents

Transcript of Pozyskiwanie i dokumentowanie wymagań