Szanowni Państwo!

Mam zaszczyt przekazać informacje na temat potencjału i perspektyw rozwoju energetyki opartej o odnawialne źródła energii w Wielko-polsce. Są one rezultatem realizacji projektu o akronimie ENNEREG z programu Inteligent-na Energia – Europa. Dużego wsparcia do-starczyło środowisko naukowe skupione wo-kół Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu w ramach prac wykonanych a zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopol-skiego.

Rozwój odnawialnych źródeł energii stanowi istotny element zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego oraz ochrony środo-wiska. Odnawialne źródła energii stanowią al-

ternatywę dla paliw kopalnych, których zaso-by stopniowo się wyczerpują i ich dostępność będzie coraz bardziej ograniczona. Paliwa ko-palne są nadal podstawowym źródłem energii na świecie, a jednocześnie najważniejszą przy-czyną zanieczyszczenia powietrza oraz zmian klimatycznych.

Przyszłościowa jest taka polityka energetycz-na, która umożliwia wszystkim równą wiel-kość emisji gazów cieplarnianych i stopniowo zmniejsza zużycie energii przez zastosowa-nie strategii efektywności i wystarczalności, a konwencjonalne nośniki energii, częściowo zostają zastąpione energią odnawialną.

Bezpieczeństwo energetyczne Europy nadal jest jednym z głównych priorytetów pojawia-jących się w wielu programach dotyczących Unii Europejskiej. Należy jednak podkreślić, że bezpieczeństwo energetyczne jest rów-nież istotne na poziomie lokalnym, gdzie podstawowym dokumentem w tym zakresie są gminne plany zaopatrzenia w ciepło, ener-gię elektryczną i paliwa gazowe. Ma ono swoje odzwierciedlenie również w planach działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii.

W ten sposób tworzy się środowisko sprzyjają-ce inwestycjom w odnawialne źródła energii. W ostatnich latach inwestycji tych ciągle przy-bywa w Wielkopolsce.

Mam nadzieję, że przedstawione dane okażą się pomocne przy ocenie przez przedsiębior-ców ogólnych warunków do inwestowania w odnawialne źródła energii w naszym Regio-nie, a także staną się inspiracją do dalszych działań w tym zakresie dla lokalnych samo-rządów.

Zachęcam Państwa do lektury!

Krzysztof Grabowski Członek Zarządu Województwa Wielkopol-skiego

Potencjał województwa wielkopolskiego dla rozwoju

energetyki odnawialnej

Tabela 1. Powierzchnia geodezyjna kraju i województwa według kierunków wykorzystania.

Charakterystyka Województwa Wiel-kopolskiegoWojewództwo Wielkopolskie zajmuje po-wierzchnię 29 826 km2, co stanowi 9,54% powierzchni kraju (tab. 1). Położone jest w środkowo-zachodniej części Polski. Przewa-żają tu równiny lub płaskie i faliste wysoczyzny (75–100 m n.p.m.). Najwyższym wzniesieniem jest Kobyla Góra (284 m n.p.m.) w paśmie Wzgórz Ostrzeszowskich.

Województwo wielkopolskie jest drugim pod względem wielkości w kraju, co wskazuje na zna-czącą rolę Regionu w gospodarce narodowej. Wielkopolska to również najważniejszy w Polsce region rolniczy, ponieważ na jej obszarze znajduje się 10,31% użytków rolnych kraju i 11,31% grun-tów ornych.

Administracyjnie województwo tworzy 35 powiatów, w tym 31 powiatów ziemskich i 4 miasta na prawach powiatu, oraz 226 gmin, w tym 118 gmin wiejskich, 89 miejsko-wiejskich i 19 miejskich. Największym powiatem jest powiat poznański, najmniejszym rawicki. Liczba ludności wynosi 3 419 tys. osób, co stanowi 8,95% ludności kraju. Gęstość zaludnienia województwa wynosi 115 osób/km2, to nieco mniej niż średnia krajowa (122 osoby/km2). Najmniej zaludniony jest powiat złotowski (41 osób/km2), najwięcej powiat po-znański (172 osoby/km2).

Powierzchnia użytków rolnych w województwie wielkopolskim wg Bazy Danych Regionalnych GUS

wynosi, 1 879 587 ha co stanowi ok. 10% użyt-ków rolnych w kraju. Użytki rolne zajmują 65,20% powierzchni województwa. W tej powierzchni grunty orne zajmują 1 566 508 ha (tj. 83,34% po-wierzchni użytków rolnych i 52,52% powierzch-ni województwa), a łąki i pastwiska trwałe 294 242 ha (15,65% powierzchni użytków rolnych i 9,87% powierzchni województwa). Użytki rolne dominują przede wszystkim w central-nej i wschodniej części województwa (powia-ty: kościański, śremski, średzki, wrzesiński, gnieźnieński, słupecki, gostyński, jarociń-ski, pleszewski, kaliski, kolski), co preferuje te rejony do rozwijania agroenergetyki, w tym zwiększenia produkcji biomasy rolni-czej i jej wykorzystania na cele energetyczne (rys. 1).

Wyszczególnienie Polska [km2]

Województwo Wielkopolskie

[km2]

Udział województwa [%]

Powierzchnia całkowita 312 679 29 826 9,54

Użytki rolne 188 699 19 447 10,31

- grunty orne 139 215 15 751 11,31

- sady 2 948 170 5,77

- łąki trwałe 22 865 2 063 9,02

- pastwiska trwałe 16 274 807 4,96

Lasy 93 048 7 833 8,42

Grunty zadrzewione i zakrzewione 2 650 100 3,77

Grunty pod wodami 6 453 430 6,66

Grunty zabudowane i zurbanizowane 15 724 1 512 9,61

Użytki ekologiczne 347 20 5,76

Nieużytki 4 800 365 7,60

Tereny różne 959 119 12,41

Źródło: Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2011. GUS Warszawa.

Rys. 1. Zróżnicowanie udziału użytków rolnych w powiatach województwa wielkopolskiego Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007. WIOŚ Poznań, 2008.

Energia elektrycznaEnergia elektryczna w Wielkopolsce jest produko-wana głównie przez elektrownie zawodowe spa-lające paliwa kopalne (tab. 2). Głównym obiektem zasilającym województwo w energię elektryczną jest kompleks elektrowni Pątnów–Adamów–Konin (PAK), który ma również znaczenie strategiczne dla kraju, ponieważ zasila znaczną część tery-torium państwa. Zespół Elektrowni PAK w roku 2009 posiadał 12% udział w produkcji energii elektrycznej w Polsce.

Na teranie województwa zlokalizowanych jest osiem punktów głównego zasilania powyżej 110 kv: GPZ 220/110 kV Piła Krzewina, GPZ 220/110 kV Czerwonak, GPZ 400/220/110 kV Plewiska, GPZ 220/1110 kV Poznań Południe/Czapury, GPZ 220/110 kV Leszno – Gronowo, Pątnów 220 kV (rozdzielnia przy elektrowni), Konin 220 kV (roz-dzielnia przy elektrowni), Adamów 220 kV (roz-dzielnia przy elektrowni).

Surowce energetyczneNajważniejsze surowce energetyczne dotych-czas eksploatowane w województwie to węgiel brunatny i gaz ziemny. Węgiel brunatny wydo-bywany jest w kopalniach Adamów, Drzewce, Koźmin−Pole Południowe, Lubstów, Pątnów IV oraz Pątnów III. Łączne wydobycie węgla bru-natnego ze wszystkich kopalń wielkopolskich stanowi ok. 23% wydobycia krajowego. Gaz ziem-ny wydobywany jest ze złóż w rejonie Kościana (Bonikowo, Brońsko i Kościan S), w powiatach Jarocin i Środa Wielkopolska (Radlin i Jarocin), w okolicach Ostrowa Wlkp. (Bogdaj−Uciechów, Tarchały, Wysocko), w rejonie Nowego Tomyśla (Paproć, Porażyn), w rejonie Szamotuł i Poznania (Buk, Duszniki E, Jankowice, Młodasko). Wydo-bycie gazu ziemnego w województwie wielkopol-skim stanowi ok. 53% wydobycia na Niżu Polskim i 35% wydobycia ogólnokrajowego.

W ostatnim czasie intensywnie rozwija się wy-korzystanie odnawialnych źródeł do produkcji energii elektrycznej. W chwili obecnej działają w Wielkopolsce 142 instalacje energetyczne wykorzystujących źródła odnawialne o mocy 328,618 MW (tab. 3), w tym największy udział ma energia wiatrowa (77%) i energia pochodząca z biomasy (15,4%). Zgodnie z danymi z Rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego (stan na dzień 22.11.2012 r.) prowadzonego przez Agencję Rynku Rolnego, w Wielkopolsce na koniec 2012 roku zlokalizowane były 3 biogazownie rolnicze: w Skrzatuszu (firmy Biogaz Zeneris Sp. z o.o.), przy Cukrowni w Zbiersku (firmy AWW Wawrzyniak Sp. j.) oraz w miejscowości Szklarka Myślniewska k. Ostrzeszowa (firmy PPHU „Serafin” Sp. z o.o.). Łączna moc zainstalowana tych trzech źródeł to 2,786 MW.

Infrastruktura energetyczna Sieć energetyczna województwa obsługiwana jest przez trzy firmy:

• PSE Zachód S.A. z siedzibą w Warszawie (Od-dział Zachodni w Poznaniu), która zarządza siecią elektroenergetyczną najwyższych napięć 400 kV i 220 kV;

• Grupę Energetyczną ENEA S.A., która zarządza siecią elektroenergetyczną na obszarze subre-gionów pilskiego, poznańskiego i leszczyńskie-go;

• Energetykę Kaliską S.A., która zarządza siecią elektroenergetyczną na obszarze subregionów konińskiego i kaliskiego.

Zapotrzebowanie na energię i gaz w wo-jewództwie jest zróżnicowane i zależne od stopnia uprzemysłowienia i zurbanizowania. Większe zapotrzebowanie na energię elektryczną występuje w podregionie kaliskim i konińskim, natomiast na gaz w poznańskim i leszczyńskim (tab. 4).

WyszczególnienieProdukcja energii elektrycznej

Jednostka Moc

Ogółem GW·h 13 168,8

Ze źródeł wodnych GW·h 30,6

Z innych źródeł odnawialnych GW·h 43,2

Ze źródeł cieplnych - elektrownie zawodowe GW·h 13 016,5

Ze źródeł cieplnych - elektrownie przemysłowe GW·h 78,5

Źródło: Bank Danych Regionalnych. GUS, 2012.

Tabela 2. Produkcja energii elektrycznej w Wielkopolsce w 2009 roku.

Uwarunkowania rozwoju energetyki odnawialnej

Energia słonecznaPolska ze względu na jej geograficzne położenie na stosunkowo dużej szerokości geograficznej nie jest krajem uprzywilejowanym pod względem moż-liwości wykorzystania energii słonecznej. Szcze-gólnie w okresie jesienno-zimowym, przy niskim położeniu słońca nad horyzontem promieniowa-nie słoneczne jest mniej intensywne, a dodatkowo bardzo krótki dzień pogarsza tę sytuację. Zróżnico-wanie warunków solarnych na terenie Polski jest niewielkie - nie przekracza kilku procent. Wiel-kopolska pod względem warunków solarnych nie różni się od pozostałych obszarów kraju (rys. 2).

W Wielkopolsce przy optymalnie ustawionej płaszczyźnie pochłaniającej energię słoneczną potencjalnie w ciągu roku z 1 m2 powierzchni ab-sorbującej promieniowanie można uzyskać około 1 150 kWh energii cieplnej. Jednak wymagałoby to zmieniania kąta nachylenia płaszczyzn kolektorów w zależności od pory roku, przy założeniu ich nie-zwykle wysokiej sprawności w absorpcji energii.

Przyjmując, że ilość zainstalowanych ko-lektorów rozkłada się na terytorium Polski w miarę równomiernie i jest proporcjonal-na do ilości mieszkańców w danym regionie – w Wielkopolsce może być obecnie zainsta-lowanych około 50 tys. m2 grzewczych in-stalacji solarnych. Patrząc na rozwój ryn-ku sprzedaży nowych instalacji solarnych i przyjmując, że w następnych latach będzie się rozwijał w sposób liniowy, ze średnim tempem jak w latach od 2005 do 2009, wynika, że w roku 2015 w Wielkopolsce powinno być już łącznie od 180 do 200 tys. m2 cieplnych kolektorów słonecznych. Z kolei na koniec roku 2020 takich instalacji po-winno być około 400 tys. m2, tj. prawie dziesięcio-krotnie więcej niż jest obecnie.

FotowoltaikaW przyszłości, nawet niedalekiej, warun-ki rozwoju fotowoltaiki mogą się bardzo zmienić jeśli w wyniku rozwoju technolo-gii jednostkowe ceny ogniw istotnie spadną, a ich sprawność wzrośnie.

Energia wiatruPrzełom roku 2011 i 2012 upłynął dla energety-ki wiatrowej w Polsce pod znakiem oczekiwania na nowe ustawodawstwo i regulacje dotyczące energii elektrycznej uzyskiwanej z odnawialnych źródeł energii. Można stwierdzić, że brak przej-rzystych długoterminowych regulacji był główną barierą dla szybkiego rozwoju nowych inwestycji. W raporcie „Energetyka odnawialna w Polsce” TPA Horwath, Polskiej Agencji Informacji i Inwe-stycji Zagranicznych oraz BSJP Brockhuls Jurczak Prusak, 2012 stwierdzono, że po nowelizacjach ustawy Prawo energetyczne i rozporządzeń o obo-wiązku zakupu energii elektrycznej z OZE oraz wprowadzeniu systemu zielonych certyfikatów wydaje się, że istnieje szansa na wybudowanie w Polsce w najbliższych latach kilkudziesięciu farm

Wyszczególnienie Liczba instalacji Moc [MW]

Elektrownie biogazowe, w tym rolnicze

17 13,216

Elektrownie wodne 31 11,422

Elektrownie wiatrowe 88 253,480

Elektrownie z technologią współspalania

4 b.d.*

Elektrownie biomasowe 2 50,500

Razem 142 328,618

Źródło: Mapa Odnawialnych Źródeł Energii. URE, 2012 * b.d. – brak danych

Tabela 3. Elektrownie oparte na OZE w województwie wielkopolskim.

WyszczególnienieZużycie energii elektrycznej Zużycie gazu

Ogółem GW·h kW·h na mieszkańca ogółem [hm3] m3 na miesz-

kańca

Województwo 1 431,5 746,9 445,4 131,3

Podregiony

Kaliski 220,1 690,4 45,3 67,9

Koniński 219,1 702,8 33,7 51,8

Leszczyński 178,3 713,4 81,0 149,4

Pilski 147,6 660,7 33,7 82,6

Poznański 195,8 773,0 122,1 216,5

Źródło: Województwo Wielkopolskie 2009. US w Poznaniu.

Tabela 4. Zużycie energii i gazu w województwie i subregionach w 2008 roku.

wiatrowych o łącznej mocy ok. 3 tys. MW. W związ-ku z tymi działaniami próbowano już wcześniej szacować możliwości energetyczne wiatru na te-renie Polski wyznaczając tzw. strefy energetyczne. Wielkopolska znalazła się w II i III strefie możliwo-ści wykorzystania wiatru do wytwarzania energii elektrycznej. Najnowsza publikacja firmy ANEMOS z „Husum Wind Energy Fair” wskazuje, że na wy-sokości 100 m nad poziomem terenu na większo-ści obszaru Wielkopolski średnia prędkość wiatru wynosi ponad 6,5 m/s, co oznacza, że inwestycje w elektrownie wiatrowe, pomimo bardzo wyso-kich kosztów ich budowy, są opłacalne. Oczywiście uwzględniając system zielonych certyfikatów.

Według URE w Polsce na dzień 30 września 2012 były 663 instalacje elektrowni wiatro-wych o łącznej mocy 2.341,3 MW, z czego w Wielkopolsce 88 z łączną mocą 253,5 MW. Ozna-cza to, że w Wielkopolsce jest zainstalowanych prawie 11% mocy wszystkich elektrowni wiatro-wych kraju. Według danych Polskiego Stowarzy-szenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), przyrost mocy elektrowni wiatrowych w 2011 rok wyniósł w Polsce 436 MW (wzrost o 36,9%) do 1 616 me-gawatów na koniec roku. Było to znacznie poniżej prognoz operatorów, które dochodziły do 2 000 MW i jest to znacznie poniżej możliwości branży. Główną przyczyną osłabienia była i jest niepew-ność dotycząca systemu finansowania i regulacji energetyki wiatrowej. Patrząc na dystrybucję geo-graficzną należy podkreślić, że województwo wiel-kopolskie zajmuje trzecie miejsce pod względem lokalizacji farm wiatrowych w północno-zachod-nich obszarach Polski.

Energetyka wiatrowa stanowi obecnie ponad 57% mocy zainstalowanej (bez technologii współspala-nia) wszystkich źródeł energii elektrycznej o po-chodzeniu odnawialnym. Na pierwszym miejscu wśród odnawialnych źródeł energii znalazła się już w 2009 roku.

Energia geotermalnaObszar województwa wielkopolskiego, po-łożonego w całości na Niżu Polskim, obej-muje trzy regionalne jednostki geologicz-ne (rys. 3). Część środkową województwa o powierzchni ok. 17 420 km², co stanowi ok. 58 % powierzchni województwa, zajmu-je niecka mogileńsko-łódzka, część południo-wą o powierzchni ok. 8 730 km² (ok. 29% powierzchni województwa) zajmuje część mo-nokliny przedsudeckiej oraz część północna i skrawek części wschodniej o powierzchni ok. 3 675 km² (ok. 12% powierzchni wojewódz-twa) zajmuje część antyklinorium środkowopol-skiego.

Rys. 2. Procentowa dostępność energii słonecznej w ciągu roku.

Rys. 3. Schematyczna mapa geologiczna województwa wielkopolskiego (WBPP, 2005, Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe)

Przyjmując, że stan zasobów energii geotermalnej w prowincjach i okręgach, obejmujących swoim zasięgiem województwo wielkopolskie, zasoby energii geotermalnej województwa kształtują się następująco:

• obszar województwa przynależny do okręgu szczecińsko-łódzkiego (niecka mogileńsko--łódzka) posiada zasoby równe ok. 731 640 mln m³ wody, czyli 4 285 mln tpu,

• obszar województwa przynależny do okrę-gu przedsudecko-północnoświętokrzyskiego (monoklina przedsudecka) posiada zasoby równe 34 920 mln m³ wody, czyli 227 mln tpu,

• obszar województwa przynależny do okręgu pomorskiego (antyklinorium środkowo-pol-skie) posiada zasoby równe ok. 5 880 m³ wody, czyli ok. 48 mln tpu.

Wykonane w latach 1996-2000 przez J. Soko-łowskiego, J. Kotysa, K. Kempkiewicza, B. Ludwi-kowskiego i E. Pawlik [Sokołowski, 2005] oceny zasobów wykazały, że prawie każda gmina woje-wództwa wielkopolskiego, posiada dobre warun-ki do zagospodarowania energii geotermalnej.

Z analizy dokonanej z inicjatywy Zakładu Surow-ców Energetycznych Akademii Górniczo-Hutni-czej w Krakowie odnośnie możliwości budowy instalacji geotermalnych w blisko 200 miastach na Niżu Polskim, wynika, że bardzo dobre warunki do budowy ciepłowni geotermalnych znajdują się w następujących miejscowościach Wielkopolski: Czarnków, Oborniki i Koło, dobre warunki w miej-scowościach: Rogoźno, Wągrowiec, Murowana Go-ślina, dość dobre: Gniezno i Konin.

Najlepszym przykładem wykorzystania energii geotermalnej jest największy auapark w Polsce – Termy Maltańskie, umiejscowione na brzegu Jezio-ra Maltańskiego w Poznaniu. Powierzchnia base-nów wynosi 2 400 m2, natomiast sama zabudowa aquaparku ma powierzchnię 3 ha. Woda termalna, która wypełnia baseny solankowe z pobliskiego odwiertu jest wydobywana z głębokości 1 300 m a temperatura solanki wynosi 40°C. W bieżącym roku planowane jest podłączenie basenów solan-kowych Term Maltańskich do pobliskiego odwier-tu Swarzędz IGH-1.

Energia wód powierzchniowychObszar województwa w całości należy do dorzecza Odry. Ponad 26 695 km2, tj. około 88% obszaru, odwadnianych jest przez system rzeczny Warty. Pozostałe części odwadniają systemy rzeczne Ba-ryczy, Krzyckiego Rowu i Obrzycy. Główne rzeki re-gionu to Warta (długość 369 km na obszarze Wiel-kopolski) i Noteć (190 km w Wielkopolsce). Na pojezierzach, głównie w części północnej i środ-kowej regionu, występują 62 jeziora o powierzchni powyżej 100 ha, 58 jezior o powierzchni 51-100 ha i 679 – o powierzchni do 50 ha. Znaczna część Wielkopolski jest uboga w wodę. Od lat obser-wowany jest niekorzystny bilans wodny – opady

i spływ jednostkowy są poniżej średniej krajowej (tab. 5).

W Wielkopolsce działa obecnie 31 elek-trowni wodnych przepływowych (EWP) o mocy 11 422 MW (wg URE stan 30.06.2012), w tym:

• EWP do 0,3 MW: 24 (łącznie: 1,732 MW),• EWP do 1 MW: 2 (1,000 MW),• EWP do 5 MW: 5 (8,690 MW).

Biomasa, biopaliwa, biogazPolska, a w szczególności Wielkopolska ma bardzo dobre warunki do wykorzystania biomasy na cele energetyczne. Spośród wielu czynników sprzyja-jących takiemu wykorzystaniu należy wymienić m.in.:

• dobrze rozwinięte rolnictwo i wysokie plony biomasy,

• wysoka wiedza rolników, także dzięki obecno-ści instytucji badawczych i doradczych (Uni-wersytet Przyrodniczy wraz z licznymi zakła-dami doświadczalnymi, PIMR, ITP – dawny IBMER, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Izba Rolnicza, i in.),

• duży udział powierzchni lasów w wojewódz-twie i na terenach bezpośrednio otaczających (zwłaszcza zachodnich i północnych),

• rozwinięty przemysł rolno-spożywczy wytwa-rzający biomasę odpadową,

• bliskie sąsiedztwo Niemiec zapewniające ła-twiejszy transfer wiedzy, technologii i przykła-dów dobrych rozwiązań oraz ogromny rynek zbytu dla przetworzonej biomasy (brykiety, pelety).

Ogółem powierzchnia gruntów w Wielkopolsce wynosi blisko 3 mln ha. Nieco ponad ¼ tej po-wierzchni zajmują lasy, a 65% użytki rolne. Duży udział powierzchni użytków rolnych oraz wysoka kultura rolna sprawia, że wielkopolskie rolnic-two produkuje dużą ilość biomasy. Wg różnych szacunków, typowe uprawy pozwalają w Polsce

na uzyskanie najczęściej między 10 a 15 ton masy biomasy z ha, co jest równowartością ok. 5-7 t węgla kamiennego. W przypadku Wielkopolski wartości te będą zawierać się w górnych granicach przedziału, co pozwala na określenie, że wielkość produkcji biomasy roślinnej z ponad 1,8 mln ha użytków rolnych waha się między 18 a 27 mln ton, co ma wartość energetyczną 9-13 mln ton węgla. Oczywiście tylko część tej biomasy może zostać wykorzystana na cele energetyczne.

W uprawach polowych dominującą pozycję zajmu-ją zboża, kukurydza na ziarno i kiszonkę oraz bura-ki cukrowe (tab. 6). Trzeba podkreślić, że wszyst-kie z wymienionych roślin mogą z powodzeniem nadawać się do wykorzystania energetycznego.

Poza potencjałem do produkcji biomasy roślinnej, Wielkopolska ma też bardzo wysoki (w porów-naniu z resztą kraju) potencjał do wytwarzania biomasy pochodzenia zwierzęcego. Porównując liczbę sztuk bydła, trzody czy drobiu, a zwłaszcza nasycenie populacji zwierzęcej na 100 ha użytków rolnych w Wielkopolsce, wg Bazy Danych Regio-nalnych GUS 2011, można stwierdzić, że w woje-wództwie znacznie przekracza ono średnią pro-dukcję krajową (tab. 7). Z jednej strony oznacza to zwiększone obciążenie dla środowiska natural-nego związane emisjami gazowymi i odorowymi oraz z koniecznością zagospodarowania odcho-dów zwierzęcych i odpadów poubojowych, z dru-giej strony nawozy naturalne i odpady poubojowe bardzo dobrze nadają się jako wsad do biogazowni rolniczych. Co więcej – zagospodarowanie tych od-padów w biogazowni pozwala na ich bezodorowe przetworzenie, a uzyskany w efekcie nawóz (pul-pa pofermentacyjna) cechuje się bardzo wysoką wartością nawozową i działa w każdym przypad-ku lepiej niż zwykła gnojowica. Na tej podstawie należy stwierdzić, że w Wielkopolsce, ze względu na silną koncentrację produkcji zwierzęcej istnieją szczególnie dobre warunki do rozwoju biogazowni rolniczych.

Województwo wielkopolskie odgrywa znaczącą rolę w gospodarce narodowej. Dysponuje znacz-nym potencjałem OZE z uwagi na duży udział ob-szarów rolniczych i wysoką kulturę rolną, bogate zasoby geotermalne, korzystne warunki wietrzne i przeciętne warunki usłonecznienia. Dysponuje również dużym potencjałem oszczędzania ener-gii poprzez wprowadzanie systemów zarządzania energią na poziomie lokalnym i regionalnym oraz poprawy efektywności energetycznej, tym samym znacznego ograniczenia emisji CO2.

System wodny Potencjał techniczny GWh/rok

Dopływy prawobrzeż-ne Odry, w tym:

507

Warta 351

Gwda 43

Drawa 43

Pozostałe 70

Tabela 5. Potencjał hydroenergetyczny Wielkopolski

Rodzaj uprawy Powierzchnia [ha]Plony [dt/ha]

Zboża ogółem powierzchnia ogółem 1 083 195

Zboża ogółem plony z 1 ha ogółem 34,90

Buraki cukrowe powierzchnia ogółem 42 467

Buraki cukrowe plony z 1 ha ogółem 607

Kukurydza na ziarno powierzchnia ogółem 56 179

Kukurydza na ziarno plony z 1 ha ogółem 72,50

Kukurydza na zielonkę powierzchnia ogółem 83 598

Kukurydza na zielonkę plony z 1 ha ogółem 491

Tabela 6. Struktura zasiewów i średnie plony w Wielkopolsce GUS, 2012

Hodowla

Populacja ogółemUdział woje-wództwa [%]Wielkopolska Polska

tys. sztuk

Hodowla ogółem 35 778 171 349 20,88

Bydło ogółem 851 5 501 15,46

w tym krowy 294 2 568 11,45

Trzoda ogółem 4 137 13 056 31,68

w tym lochy na chów 316 1 125 28,09

Drób ogółem 30 731 152 213 20,18

w tym drób kurzy nioski 16 832 49 909 33,73

Tabela 7. Struktura hodowli w Wielkopolsce GUS, 2012