poradnikemigranta 1

Wielka Brytania, Anglia, UK

… jAK zAcząć?

SPIS TREŚCI1 Od redakcji POLISH EXPRESS 32 PODRÓŻ, czyli JAK DOSTAĆ SIĘ DO WIELKIEJ BRYTANII? SAMOLOT 43 PRAcA: DANE OSOBOWE I REKRUTACJA 104 MIESzKANIE: Ile kosztuje wynajem lokum w Londynie? 125 BANKI I FINANSE: Czym jest podstawowe konto bankowe

i dlaczego banki ich nie reklamują? 136 PRAWA I OBOWIązKI REZYDENTÓW WIELKIEJ BRYTANII 147 USŁUGI TELEKOMUNIKAcYjNE W WIELKIEj BRYTANII

- JAK NIE STRACIĆ KONTAKTU Z BLISKIMI? 158 BENEFITY, czyli świadczenia socjalne:

SŁOWNICZEK NAJWAŻNIEJSZYCH POJĘĆ 169 FIRMA W UK: NAJCIEKAWSZE POMYSŁY POLAKÓW

I KILKA PORAD NA START! 1710 SAMOcHÓD: PRAWO DROGOWE W UK - JAK PARKOWAĆ? KILKA

PODSTAWOWYCH INFORMACJI ODNOŚNIE RUCHU DROGOWEGO W ANGLII 1911 ODSzKODOWANIE: jak dochodzić roszczenia? 2012 ŚWIĘTA I DNI WOLNE - BANK HOLIDAYS - Masz to jak w banku! 2113 SŁOWNIczEK NAjWAŻNIEjSzYcH POjĘć - Twój pierwszy słownik 2214 PODzIĘKOWANIA 23

SpiS treści 2

Od redakcjiOd lat piszemy dla polaków na Wyspach. Znamy tutejsze zwyczaje, procedury postępowania i przepisy - wiemy jak odnaleźć się w brytyjskiej rzeczywistości. Każde nowe miejsce stawia przed przyjezdnym wiele wyzwań, którym ten musi stawiąć czoło. chcemy pomóc!

Oddajemy w Twoje ręce poradnik - pierwszy z zaplanowanej serii POLISH EXPPRESS - zawierający wskazówki i praktyczne informacje na temat życia w Wielkiej Brytanii. Wielka Brytania, Anglia, UK … jak zacząć? to podsta-wowa wiedza na temat pierwszych kroków na Wyspach. Wiedzę naszych czytelników chcemy poglębiać tematcznymi wydaniami dotykającymi najważniejszych aspektów życia w Wielkiej Brytanii, które w tym e-booku zdołaliśmy jedynie zasygnalizować.

poradnik powstał na bazie naszych oso-bistych doświadczeń oraz pytań, które płyną do nas od czytelników. Jeżeli masz propozy-cje, sugestie bądź pytania, które mogą nam pomóc w ulepszaniu naszej serii lub brakuje w nim istotnych pytań czy odpowiedzi - czekamy na twoje uwagi. Adres redakcji to: redakcja@polishexpress.co.uk

OD reDAKcJi 3

PODRÓŻ, czyli jAK DOSTAć SIĘ DO WIELKIEj BRYTANII?

SAMOLOTpośród wielu alternatywnych środków transportu pomiędzy polską a Wielką Brytanią, staty-stycznie polacy najczęściej wybierają samolot. Jest on najszybszy, a oferty tanich linii lotniczych często umożliwiają “upolowanie” biletów w przystępnych cenach. O czym powinien wiedzieć podróżny zanim wsiądzie na pokład powietrznej maszyny i pośród uśmiechów stewardess wzbije się w przestworza? Oto najważniejsze z przysługujących ci praw, polski podróżniku.

PRAWA PASAŻERA SAMOLOTU• Prawodoopieki-gdyTwójlotzostałodwołanylubznacznieopóźniony• Prawodoodszkodowania• Prawodozwrotucalościlubczęścicenybiletu• Prawodoodszkodowaniawprzypadkuzagubienialubuszkodzeniabagażu• Prawodoinformacjiotożsamościprzewoźnika• Prawodoprzejrzystościcen

PASAŻER - domagaj się respektowania swoich praw!Polskich pasażerów podróżujących liniami lotniczymi chronią zarówno przepisy krajowe, jak i ustawodawstwo unijne. Niestety – jak wynika z najnowszego raportu Komisji Europejskiej – sami pasażerowie wciąż nie znają przysługujących im praw, a przy tym nie zdają sobie sprawyzobowiązkówspoczywającychnaprzewoźniku,zktóregousługkorzystają.

pODrÓŻ | BiLet 4

>1500 TYS. KM

PODRÓŻ, czyli jAK DOSTAć SIĘ DO WIELKIEj BRYTANII?

PRzYSŁUGUjE

Przysługuje pasażerom, których lot zostałodwołany,znacznieopóźnionylub którym – wbrew ich woli – odmówiono wejścia na pokład.

Wtakichsytuacjachprzewoźnikjest zobowiązany do zapewnienia:- wyżywienia i napojów;- dwóch rozmów telefonicznych (możliwe są również inne formy kontaktu: faks czy też e-mail);- zakwaterowania w hotelu wraz z transportem pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania.

Warto zaznaczyć, że prawo do zakwaterowania przysługuje jedynie pasażerom, którzy są zmuszeni do oczekiwania na lot przez jedną lub więcej nocy.

NIE PRzYSŁUGUjE

Wprzypadku,gdyopóźnieniesamo-lotu trwa mniej niż:- 2 godziny (w przypadku lotów

do 1,5 tys. km);- 3 godziny (w przypadku lotów

wewnątrz UE na odległość większą niż 1,5 tys. km);

- 3 godziny (w przypadku lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe na odległość 1,5 tys.-3,5 tys. km);

- 4 godziny (w przypadku lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe na odległość powyżej 3,5 tys. km)

pasażerom nie przysługuje prawo do opieki.

LOT MIĘDzY LOTNISKIEM W UE, A LOTNISKIEM POzA UE:

- do 1,5 tys. km – 250 euro;- 1,5 tys. – 3,5 tys. km – 400 euro;- ponad 3,5 tys. km – 600 euro.

LOT W OBRĘBIE UE:

- do 1,5 tys. km – 250 euro;- ponad 1,5 tys. km – 400 euro.PR

AWO

DO

OPI

EKI

OD

SzK

OD

OW

ANIE

PRAKTYczNA UWAGA:

•ODLEGŁOŚĆMIĘDZYPOLSKĄAWIELKĄBRYTANIĄTOPRZESZŁO1,5TYS.KMaWielkaBrytanianależy do wspólnoty krajów europejskich

• natrasachmiędzyPolskąaWielkąBrytaniąw przypadku dużych opóźnień, masz prawo domagać się nawet 400 euro odszkodowania.

PRAWO DO ODSzKODOWANIA LUB DO zWROTU cENY BILETU I BEzPŁATNEGO POWROTUPrzysługuje pasażerom, którym odmówiono wejścia na pokład, których lot został odwołany lub którzy dotarli do miejsca docelowego wskazanego na bilecie z ponad 3-godz-innymopóźnieniem.Wtakichsytuacjachpasażermożedomagać się odszkodowania w kwocie od 250 do 600 euro. Jego dokładna wysokość uzależniona jest od długości trasy.

DO 400 EURO

pODrÓŻ | BiLet 5

PODRÓŻ, czyli jAK DOSTAć SIĘ DO WIELKIEj BRYTANII?

pasażer nie otrzyma odszkodowania, w sytuacji gdy:- lot został odwołany z powodu wyjątkowych

okoliczności – np. warunków pogodowych;- przewoźnik poinformował o odwołaniu lotu

na 2 tygodnie przez zaplanowaną datą wylotu;- odmowa przyjęcia pasażera na pokład jest

racjonalnie uzasadniona (problemy zdrowotne, wymogi bezpieczeństwa, brak dokumentów podróżnych);

- przewoźnik poinformował o odwołaniu lotu w okresie od 2 tygodni do 7 dni przed zaplanowaną datą odlotu, a przy tym zaproponował alternaty-wny lot na tej samej trasie w podobnym terminie.

przewoźnik jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania lub zwrotu kosztu biletu w formie pieniężnej. Za pisemną zgodą pasażera może to nastąpić również w formie vouchera lub innych usług. Aby uzyskać zwrot kosztów biletu lub odszkodowanie wystarczy wypełnić odpowiedni formularz i wysłać go na adres przewoźnika, z którego usług korzystaliśmy. W przypadku braku odpo-wiedzi ze strony przewoźnika lub w sytuacji, gdy ta odpowiedź nas nie satysfak-cjonuje, należy skontaktować się z organem odpowiedzialnym za ochronę praw pasażerów linii lotniczych w kraju, w którym miał miejsce incydent.

W przypadku odwołania lotu, odmowy przyjęcia napokład,atakżeopóźnienialotuo5lubwięcejgodzin pasażer ma również prawo do odstąpienia od umowy z przewoźnikiem. W takiej sytuacji przewoźnik jest zobowiązany do:

- zwrotu kosztu biletu w terminie 7 dni (za cały bilet lub jego niewykorzystaną część);- zapewnienia pasażerowi lotu powrotnego do pierwotnego miejsca wylotu.

WPRZYPADKu,GDYPRZE-WOźNIKZAPROPONOWAŁNAMALTERNATYWNY LOT WPODOBNYMTERMINIE,KWOTAODSZKODOWANIAMOżEZOSTAĆPOMNIEjSzONA O 50 PROc.

PRAKTYczNA UWAGA:

poniżej znajdziesz bezpośrednie linki do formularzy reklamacyjnych w przypadku chęci odzyskania kosztów biletu lub odszkodowania. po kliknięciu na logo wybrane-go przewoźnika zostaniesz przekierowany do strony z formularzem reklamacyjnym.

BRAK

OD

SzKO

DOW

ANIA

WYP

ŁATA

OD

STąP

IENI

ERE

KLA

MAc

jE

pODrÓŻ | BiLet 6

PRAKTYczNA UWAGA:

uwzgledniającodległośćmiędzyPolskąa Wielką Brytanią masz prawo ubiegac się o50%zwrotcenybiletu.

PODRÓŻ, czyli jAK DOSTAć SIĘ DO WIELKIEj BRYTANII?

ponieważ linie lotnicze regu-larnie stosują zasadę tzw. overbookingu (sprzedają większą liczbę rezerwacji, niż jest dostępnych miejsc w sa-molocie), może zdarzyć się, że do odprawy przed lotem zgłosi się więcej pasażerów, niż spodziewał się tego przewoźnik.

Jeśli przesunięcia pomiędzy klasami nie wystarczą, aby zapewnić wszystkim miejsce na pokładzie, przewoźnik może odmówić niektórym pasażerom przelotu wbrew ich woli. Wówczas nabywają oni prawo do opieki, zwrotu ceny biletu lub połączenia alternatywnego oraz odsz-kodowania za niemożność kontynuowania podróży. przewoźnik jest zobowiązany do zapewnienia przelotu w pierwszej kolejności osobom o obniżonej sprawności w poruszaniu się i towarzyszącym im osobom lub certyfikowanym psom-przewodnikom, a także dzieciom podróżującym bez opieki.

PRAWO DO zWROTU czĘŚcI cENY BILETU

jeśli problem ten dotyczy pasażerów klasy ekonomicznej, to przewoźnik zobowiązany jest do zaproponowania im miejsca w klasie biznesowej – przy czym nie może żądać od nich dodatkowych opłat. W przypadku gdy sytuacja jest odwrotna (przeniesienie z klasy biznesowej do klasy ekonom-icznej), pasażerowi przysługuje natomiast odszkodowanie w wysokości:•30proc.cenybiletu(loty

do 1,5 tys. km);•50proc.cenybiletu(lotyna

odległość większą niż 1,5 tys. km – wewnątrz UE; loty pomiędzy 1,5 tys. – 3,5 tys. km – poza UE);

•75proc.cenybiletu(wpozostałych przypadkach).

pODrÓŻ | BiLet 7

PODRÓŻ, czyli jAK DOSTAć SIĘ DO WIELKIEj BRYTANII?

BAGAŻ Jeśli przesunięcia pomiędzy klasami nie wystarczą, aby zapewnić wszystkim miejsce na pokładzie, przewoźnik może odmówić niektórym pasażerom przelotu wbrew ich woli. Wówczas nabywają oni prawo do opieki, zwrotu ceny biletu lub połączenia alternatywnego oraz odszkodowania za niemożność kontynuowania podróży. przewoźnik jest zobowiązany do zapewnienia przelotu w pierwszej kolejności osobom o obniżonej sprawności w po-ruszaniu się i towarzyszącym im osobom lub certyfikowanym psom-przewodnikom, a także dzieciom podróżującym bez opieki.

PRAW

O D

O IN

FORM

AcjI

O

PRA

WAc

H P

ASAŻ

ERA

prawo to przysługuje pasażerom, których zareje-strowany bagaż został zgubi-ony, uszkodzony lub dostarc-zony z opóźnieniem. Wysokość odszkodowania może wynieść maksymalnie1,22tys.euroza sztukę bagażu. przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności, jeśli uszkodzenie wynika z wady samego bagażu. Odsz-kodowanie przysługuje również pasażerom, których bagaż podręczny został uszkodzony z winy przewoźnika. W przy-padku uszkodzonego bagażu skargę do przewoźnika należy złożyćwciągu7dni(21dniwprzypadku opóźnienia w do-starczeniu bagażu).

W przypadku odwołania lotu, odmowy przyjęcia na pokład lub opóźnienia lotu o co naj-mniej 2 godziny, przewoźnik jest zobowiązany do wręczenia każdemu pasażerowi pisemnej informacji o przepisach dotyczących minimalnych praw pasażerów.

Linia lotnicza (a także biuro tury-styczne czy też inny sprzedawca biletu) ma obowiązek poinfor-mowania pasażerów o tożsamości przewoźnika lotniczego, bez względu na sposób dokonania rezerwacji. Dzięki temu pasażer ma możliwość zweryfikowania, czy dany przewoźnik nie znajduje się na tzw. czarnej liście, czyli w unijnym wykazie przewoźników lotniczych podlegających zaka-zowi wykonywania lotów w ramach Wspólnoty (wykaz ten publikowany jestm.in.nastronieurzęduLotnict-wa cywilnego). W przypadku gdy lot obsługuje przewoźnik wpisany na powyższą listę, pasażer ma prawo do zmiany planu podróży lub zwrotu pełnej ceny biletu.PR

AWO

DO

INFO

RMAc

jI

O T

OŻS

AMO

ŚcI P

RzEW

OźN

IKA

PRAW

O D

O O

DSz

KOD

OWAN

IA

PODRÓż|BAGAż 8

PODRÓŻ, czyli jAK DOSTAć SIĘ DO WIELKIEj BRYTANII?

OPRÓcZcAŁKOWITEjcENYBILETuWYRAźNIEZAZNAcZONEMuSZĄBYĆRÓWNIEż:

•TARYfALOTNIcZA;•PODATKI;•OPŁATYLOTNISKOWE;•DODATKILuB DOPŁATY.

W przypadku nar-uszenia któregoś z powyższych praw, pasażer może wnieść skargę na przewoźnika (po uprzednim wycz-erpaniu postępowania reklamacyjnego). W polsce organem odpowiedzialnym za rozpatrywanie skarg pasażerówjesturządLotnictwa cywilnego.PR

AWO

DO

zŁ

OŻE

NIA

SKAR

GI

NA P

RzEW

OźN

IKA

LOTN

IczE

GO

W przypadku rezerwacji lotu za pośrednictwem internetu, na każdym jej etapie powinnabyć podana dokładna całkowita cena biletu (z wliczonymi podatkami), tak aby pasażer miał możliwość obiekty-wnego porównania cen lotów ofero-wanych przez różnych przewoźników.PR

AWO

DO

PR

zEjR

zYST

OŚc

I cEN

Więcej o podró-żowaniu między Wielką Brytanią i polską znajdziesz w naszym poradniku: • Podróż: jak

dotrzeć na Wyspy?

PODRÓż|BAGAż

BAGAŻ to często wszystkie najważniejsze rzeczy, które zabierasz ze sobą do Wielkiej Brytanii!

WIĘ

cEj

9

PRAcA, DANE OSOBOWE I REKRUTAcjA

poszukiwania pracy zabierają sen z pow-iek, a jeszcze większy stres wiąże się z samą rozmową kwalifikacyjną. Zaaferowani i spięci za-pominamy o dokładnym sprawdzeniu, gdzie się wybieramy i kim jest nasz potencjalny pracodawca, a przecież chodzi o nasze bezpieczeństwo.

Poszukującpracy,maszjedencel:znaleźćzajęcie, które przyniesie zyski i satysfakcję. Odpowiadając na ogłoszenia zamieszczone

w prasie, internecie czy agencjach rekrutacyjnych, liczysz się z tym, że w końcu ktoś zaprosi cię na rozmowę kwalifikacyjną. Może być ona przeprowad-zona przez potencjalnego pracodawcę, pracownika zarządzającego kadrami lub samą agencję rekrutacyjną. Pamiętaj jednak, że jesteś odpowiedz-ialny za bezpieczeństwo swoich danych osobowych, ochronę życia prywatnego oraz samego siebie.

Podawanie informacji, które nie mają żadnego związku z przyszłym zatrudnieniem, a wręcz sązbytosobiste,bądźwymuszanieodpow-iedzi na niestosowne pytania, ocierające się o granice przyzwoitości, nie były i nie są częścią właściwie przeprowadzonych rozmów kwali-fikacyjnych.

Miej się więc na baczności i nie łudź się, że podawanie zbędnych danych wpłynie korzystnie na dalszą rekrutację.DANE

OSO

BOW

EprAcA

W trosce o bezpieczeństwo osób poszukujących pracy Jobcentre plus opracowało kilka zasad, których bezwzględnie powinno się przestrzegać przed i w trakcie rekrutacji. • Nigdyniedzwońnawysokopłatnenumery,abyuzyskaćdodatkowe informacje o oferowanym stanowisku. • Wybierającsięnarozmowękwalifikacyjną,zaczerpnijwcześniej języka o firmie czy osobie, która ją przeprowadzi.• Zawszezostawiajkomuśbliskiemuwiadomość,dokądzmierzasz.• Upewnijsię,żemiejsceprzeprowadzeniarozmowyniewzbudzapodejrzeń – czy jest nim siedziba firmy, czy też inne miejsce publiczne – nie zgadzaj się na przeniesienie jej do twojego domu. • Jeżeliodbywasięonapozanormalnymigodzinamipracy, niech ktoś cię z niej odbierze, odrzuć propozycję odwiezienia do domu. • Nigdyzgóryniepłaćzapomocwznalezieniupracylubzaszkolenia, musisz mieć pewność, że zarówno agencja, jak i przyszły pracodawca są wiarygodni.• Wwypadkuzatrudnienia,którełączysięrównieżzzakwaterowaniem,dokładnie sprawdź warunki mieszkalne przed podpisaniem umowy! Najlepiej, aby w czasie rekonesansu towarzyszyła ci znajoma osoba.K

ILK

A zA

SAD

BE

zPIE

czEń

STW

A!

10

PRAcA, DANE OSOBOWE I REKRUTAcjA

Najważniejsze dane osobowe i inne poufne informacje przekazywane są przyszłemu pracodawcy, jeżeli ten zdecyduje się na twoje przyjęcie, które wiąże się z podpisaniem stosownej i prawomocnej umowy. Pod żadnym pozorem nie oddawaj nikomu swoich osobistych dokumentów - w szczególności dowodu osobistego czy paszportu. Nie rozmawiaj o sprawach prywatnych, które nie mają związku z przyszłym stanowiskiem, w ogóle nie powinny one mieć znaczenia dla pracodawcy oraz nie pow-inny w żadnym razie wpływać na warunki umowy.

Jeżeli cokolwiek wzbudzi twoje podejrzenia – przesłanek może być wiele, np. nieproporcjonalnie wysokie do wypełnianych obowiązków zarobki –bądźzauważyszjakieśnieścisłości, nie przyjmuj oferty od razu, ale prześwietl sprawę dokładnie, bo po podpisaniu formalnej umowy może być już za późno! Najlepiej zgłoś się po profesjonalną poradę w tym względzie.cH

ROń

SWO

jE D

ANE!

WIĘ

cEj

PRAKTYczNA UWAGA:

• Opomocmożeszuzyskaćm.in.wjobcentre (www.jobcentreonline.com), a także na stronach umożliwiających publikację

ogłoszeń jak np. www.strefa.co.uk

prAcA

Więcej o podejmowaniu pracy w Wielkiej Brytanii znajdziesz w naszych poradnikach: • PracawWielkiejBrytanii:copowinieneś

wiedzieć na temat pracy na Wyspach?• PrawapracownikawUK:poznajswojeprawa!

11

• Bexley mieszkanie dwupokojowe: £928, czteropokojowe: £1,504

• HaveriNg mieszkanie dwupokojowe: £947, czteropokojowe: £1,581

• SUttoN mieszkanie dwupokojowe: £1,083, czteropokojowe: £2,049

• CroydoN mieszkanie dwupokojowe: £1,111, czteropokojowe: £1,828

• BarKiNgaNddageNHam mieszkanie dwupokojowe: £1,114, czteropokojowe: £1,405

• Bromley mieszkanie dwupokojowe: £1,144, czteropokojowe: £2,085

• redBridg mieszkanie dwupokojowe: £1,163, czteropokojowe: £1,844

• WaltHamForeSt mieszkanie dwupokojowe: £1,198, czteropokojowe: £1,875

• HilliNgdoN mieszkanie dwupokojowe: £1,199, czteropokojowe: £1,836

• eNField mieszkanie dwupokojowe: £1,215, czteropokojowe: £1,748

• HarroW mieszkanie dwupokojowe: £1,228, czteropokojowe: £2,151

• leWiSHam mieszkanie dwupokojowe: £1,343, czteropokojowe: £2,017

• BarNet mieszkanie dwupokojowe: £1,433, czteropokojowe: £2,648

• BreNt mieszkanie dwupokojowe: £1,481, czteropokojowe: £2,268

• greeNWiCH mieszkanie dwupokojowe: £1,486, czteropokojowe: £1,996

• KiNgStoNUPoNtHameS mieszkanie dwupokojowe: £1,494, czteropokojowe: £2,804

• NeWHam mieszkanie dwupokojowe: £1,497, czteropokojowe: £1,659

• HariNgey mieszkanie dwupokojowe: £1,513, czteropokojowe: £2,499

• ealiNg mieszkanie dwupokojowe: £1,587, czteropokojowe: 2,504

• mertoN mieszkanie dwupokojowe £1,718, czteropokojowe: £2,626

• HoUNSloW mieszkanie dwupokojowe: £1,764, czteropokojowe: £2,671

• lamBetH mieszkanie dwupokojowe: £1,763, czteropokojowe: £2,551

• riCHmoNdUPoNtHameS mieszkanie dwupokojowe: £1,769, czteropokojowe: £3,599

• WaNdSWortH mieszkanie dwupokojowe: £1,839, czteropokojowe: £2,811

• HaCKNey mieszkanie dwupokojowe: £1,875, czteropokojowe: £2,823

• SoUtHWarK mieszkanie dwupokojowe: £2,037, czteropokojowe: £2,640

• HammerSmitHaNdFUlHam mieszkanie dwupokojowe: £2,130, czteropokojowe: £3,850

• toWerHamletS mieszkanie dwupokojowe: £2,241, czteropokojowe: 2,803

• iSliNgtoN mieszkanie dwupokojowe: £2,308, czteropokojowe: £3,411

• CamdeN mieszkanie dwupokojowe: £2,478, czteropokojowe: £6,348

• KeNSiNgtoNaNdCHelSea mieszkanie dwupokojowe: £3,633, czteropokojowe: £9,096

• CityoFloNdoN mieszkanie dwupokojowe: £3,773, czteropokojowe: nie dotyczy

• WeStmiNSter mieszkanie dwupokojowe: £4,174, czteropokojowe: £11,224

MIESzKANIE, ILE KOSzTUjE WYNAjEM LOKUM W LONDYNIE?

MIESZKANIE

BadaniewtórnegorynkunieruchomościprzeprowadzoneprzezGenerationRentmiałona celu sprawdzenie, jak różnią się koszty wynajmu w każdej z dzielnic Londynu, który jest najpopularniejszym ośrodkiem miejskim w Wielkiej Brytanii wybieranym przez polaków. Okazuje się, że tylko w dwóch z nich lokum z dwoma sypialniami można wynająćzamniejniż1000funtów.Poniżejprezentujemyzestawienieśrednichkosztówwynajmu dwu- i czteropokojowych mieszkań dla poszczególnych dzielnic.

WIĘ

cEj Więcej o mieszkaniach

i nieruchomościach w Wielkiej Brytanii znajdziesz w poradniku: • mieszkanie:wynajemczykupno,

landlord czy agencja?

PRAKTYczNA

UWAGA:

• Polacynajchetniejwybierają w Lon-dynie dzielnice: ealing, Hammer-smith - Broadway, naszych rodaków spotkamy też w Hounslow.

12

BANKI I FINANSE: czYM jEST PODSTAWOWE KONTO BANKOWE I DLAczEGO BANKI IcH NIE REKLAMUją?

czYM

jES

T PO

DST

AWOW

E KO

NTO

?

ILE

KOSz

zTUj

E PO

DSTA

WOW

E KO

NTO?

BANK

I OFE

RUją

cE

PODS

TAW

OWE

KONT

A BA

NKOW

E

BANKIIfINANSE

ponad milion ludzi w Wielkiej Brytanii nie ma dostępu do standardowych kont bankowych (z możliwością zaciągnięcia debetu) ze względu na ich słabą zdolność kredytową.Nieznaczytojednak,żeniemogąonizałożyć podstawowego konta bankowego (basic bank account) tak niechętnie reklamowanego przez banki.

WIĘ

cEj Więcej o kontach bankowych, transferach pieniężnych i finansach

dla polaków w Wielkiej Brytanii znajdziesz w naszych poradnikach: • transferypieniężne:jaknajkorzystniejprzesyłaćpieniądze

do Polski?• dbajoswójportfel:bankiifinansenaWyspach.

PRAKTYczNA

UWAGA:

• ZarobionewAngliipieniądze,pracodawca będzie wpłacał na twoje angielskie konto bankowe, jeśli chcesz mieć do nich dostęp po powrocie do kraju lub przesłać pieniądze swoim bliskim w polsce skorzystaj z przekazu pieniężnego, to często bezkosztowa operacja dzięki, której będziesz mógł sprawnie zarządzać swoimi finansami.

czY WIESz ŻE: Pierwszybankomatnaświeciepojawiłsięw1964rokuwStanachZjednoczonych,trzylatapóźniejwWielkiejBrytanii.Wrazzrozwojemtechnologii30latpóźniej(1996rok)bankifińskiei szwedzkie umożliwiły swoim klientom dokonywanie transakcji bezgotówkowych przez internet!

czym jest podstawowe konto bankowe?

Jeśli znajdujesz się wśród ponad miliona ludzi, którzy nie mają dostępu do kont bankowych, powinieneś wiedzieć, że istnieje dla Ciebie rozwiązanie, a jest nim „podstawowe konto bankowe” przeznaczone specjalnie dla osób ze słabą zdolnością kredytową. Jeśli tylko posia-dasz dowód osobisty, możesz założyć podstawowe konto bankowe i otrzymać do niego kartę płatniczą. Jak sama nazwa wskazuje podstawowe konto zakłada podstawowe operacje, a są nimi wpłaty pieniędzy oraz wypłaty, jednak bez możliwości zaciągania debetu.

Które banki oferują konta podstawowe?

Barclays, HSBC, Lloyds Banking Group (Bank of Scot-land, Halifax i Lloyds), National Australia Group (Clydesdale Bank i Yorkshire Bank), Nationwide, RBS Group (NatWest, Royal Bank of Scot-land i Ulster Bank), Santander i TSB.

czy podstawowe konta bankowe są całkowicie wolne od opłat?

Tylko wtedy, gdy będziesz właściwie zarządzać swoim kontem. W przypadku, gdy chcesz dokonać płatności, której wysokość przekracza ilość dostępnych środków na koncie, zostaniesz obciążony opłatami za taką transakcję nawet do 25 funtów. Dlatego ważne jest, abyś zdawał sobie sprawę z tego, ile masz na koncie, zanim przystąpisz do opłacania rachunków.

4 PT

13

Po przewiezieniu osoby za-trzymanej na komisariat, funkcjonariusze mają

obowiązek poinformowania jej o prawie do powiadomie-nia bliskich osób, możliwości skorzystania z usług dar-mowego prawnika oraz prawie do tłumacza.

1.Powyższe prawa powinny być przedstawione na piśmie.

Osoba zatrzymana ma prawo do poinformowania bliskiej osoby, jeżeli wskazanej osoby nie ma w domu, aresztowany może wskazać kolejne dwie osoby. Aresztowanemu przysługuje również możliwość wykonania osobiście jednego telefonu.

2.Zabieg ten ma na celu zag-warantowanie „bezpieczeństwa”

osobie zatrzymanej. Należy tutaj wspomnieć, że policja ma prawo – w limitowanych i uzasadnionych przypadkach,opóźnićmożliwośćwykonania telefonu oraz poinfor-mowania bliskich.

3.Dotyczy to sytuacji, w których policja ma podstawy uważać,

że poinformowanie kogokolwiek o zatrzymaniu aresztowanego może spowodować zaalarmowanie osób podejrzanych, a jeszcze nie zatrzy-manych lub stwarza zagrożenie zniknięcia dowodów rzeczowych w sprawie. Prawo do darmowej porady prawnej ma każda osoba zatrzy-mana.

4.Z usług prawnika można skorzystać zarówno przed, jak i

w czasie składania zeznań. Adwokat jest niezależny, a jego obecność opłacana jest przez skarb państwa. Ważne jest, że policja nie ma prawa przekonywać i namawiać zatrzyma-nego do rezygnacji z usług prawnika.

5.Często dochodzi do przypad-ków, w których to policja stara

się wmówić aresztowanemu, że na prawnika trzeba długo czekać, a „rozmowa” będzie bardzo krótka.

6.Takie działanie bardzo często działa na niekorzyść zatrzy-

manego, ponieważ policja stara się „wyciągnąć” jak najwięcej od przesłuchiwanego, a ten w chwili zdenerwowania może powiedzieć to co policja chce usłyszeć, natomiast prawnik mógłby doradzić klientowi skorzystanie z prawa odmowy zeznań.

7.Warto tutaj wspomnieć, że jeżeli zatrzymany skorzysta z

prawa odmowy skorzystania z usług prawnika policja ma obowiązek zapisania powodów, dla których zrezygnował z pomocy adwokata.

8.Prawo do tłumacza obowiązuje osoby polskiego pochodzenia.

Policja powinna zaproponować możliwość z korzystania z jego usług, jeśli tego nie robi, mamy prawo o niego poprosić. Pomoc tłumacza również jest darmowa.

9.Brytyjska policja ma prawo do zatrzymania podejrzanego

na czas 24 godzin, istnieją jednak sytuacje wymagające przedłużenia tego okresu o kolejne 12 godzin.

10.W szczególnych wypadkach, gdy policja potrzebuje jeszcze

więcej czasu, może wystąpić do sądu z wnioskiem o przedłużenie aresztu o kolejne 36-96, jed-nak by uzyskać takie pozwolenie policja musi posiadać bardzo silne argu-menty.

11.Wracając jeszcze do

prawa do ad-

wokata. Zatrzymany ma prawo spędzić ze swoim adwokatem w prywatnym pokoju tyle czasu ile potrzebuje na zrozumienie zarzutów oraz tego co mu grozi. Podczas samego przesłuchania osoba zatrzymana ma prawo do nieskładania zeznań („no com-ment”).

12.Dodam tylko, że takie działanie jest w pewnych

wypadkach niewskazane, ponieważ jeśli sprawa dojdzie do sądu ławnicy mogą wyciągnąć tzw. odwrotne wnioski („adverse infer-ences”) czyli uznać , że zatrzymany nie miał nic do powiedzenia na swoją obronę i czekał z zeznaniami, aż do chwili gdy pozna wszystkie zarzuty i dopasował do nich swoją wersję wydarzeń.

PRAWA I OBOWIązKI REzYDENTÓW WIELKIEj BRYTANII

PRAWAIOBOWIĄZKIREZYDETNÓW

MieszkającwWielkiejBrytaniiczynawetprzebywająctam turystycznie - przysługują ci prawa. Jeśli z jakiegoś powodu wpadniesz w konflikt z prawem i zostaniesz za-trzymany - pamiętaj, że masz swoje prawa.

WIĘ

cEj

Więcej o prawach i obowiązkach, przysługującym w Wielkiej Brytanii przeczytasz w naszych poradnikach: • PrawaiobowiązkiwUK:znajswojeprawazagranicą.• obywatelstwobrytyjskie:ktoijakmożejeuzyskać?• Sprawykonsularne:polskiedokumentyiformalności,

które możesz załatwić bez opuszczania Wielkiej Brytanii.

PRAKTYczNA

UWAGA:

• Wartoskorzystaćzprawa do nieskładania zeznań bez wcz-esniejszej konsultacji z adwokatem, często biorące nad nami górę emocje i impul-sywne wypowiedzi mogą rzucić cień na naszą reputację, a nieznajomość zarzutów jakie nam są stawi-ane może byc dla nas niekorzystne.

1. Prawodopowiadomieniabliskich2. prawo do skorzystania z usług darmowego prawnika i tłumacza

3. prawo do wykonania osobiście jednego telefonu 4. prawo do nieskładania zeznań

PRAWA OSOBY zATRzYMANEj: 14

USŁUGI TELEKOMUNIKAcYjNE W WIELKIEj BRYTANIIjAK NIE STRAcIć KONTAKTU z BLISKIMI?

uSŁuGITELEKOMuNIKAcYjNE

Zwykle podjęcie decyzji o wyjeździe za granicę na dłużej niż wakacyjny urlop wiaże się ze zmianami nie tylko w naszym życiu. Bardzo często w polsce zostają nasi bliscy, rodzina, znajomi, z którymi nie chcemy tracić kontaktu. Globalizacjairozwójtechno-logiczny pozwalają nam na coraz sprawniejszą i bardziej płynną komunikację, nawet na bardzo duże odległości. W poradniku na temat usług telekomunikacyjnych pod-powiemy ci jak najlepiej i najtaniej utrzymawać kontakt z ważnymi osobami, które zostały w polsce.

PRAKTYczNA

UWAGA:

• Pamietaj,żeróżnicaczasu między polską a Wielką Brytanią wynosi60minut.Gdyw Wielkiej Brytanii jest 8 rano w polsce wybija 9.Wraziewątpliwości,aktualny czas w wybranym przez ciebie kraju możesz sprawdzić na stronie: 24timezones.com.cH

ROń

SWO

jE D

ANE!

15

WIĘ

cEj informacji dotyczaca benefitów w Wielkiej

Brytanii szukaj w naszych poradnikach: • Benefity:zasiłki,któreCiprzysługują.• Childbenefit:czymjest

i kto może z niego skorzystać?

PRAKTYczNA

UWAGA:

• wmediachspołecznościowych (np.facebook)istniejewielegrupzrzeszających ludzi, którzy wzajemnie pomagają sobie w sprawie świadczeń, pamietaj jednak, że zawsze możesz zwrócićsięopomocdourzędu

Miasta(council) (www.londoncouncils.gov.uk)

BENEFITY,czYLI ŚWIADczENIA SOcjALNE: POjĘcIA, KTÓRE POWIENIENEŚ zNAć

BENEfITY

• aggregatediNCome– wspólny dochód, dochód obydwu part-nerów, termin pojawia się przy naliczaniu niektórych zasiłków.

• BeNeFitSdiSregarded AS INcOME– zasiłki nie uznawane jako dochód, na ogół zalicza się w ich poczet większość świadczeń, które nie są opodatkowane np. Council tax benefit, Child Benefis.

• BeNeFitStreatedaSiNCome– zasiłki traktowane jako dochód, jest ich stosunkowo niewiele i mogą być opodatkow-ane jak np. carer’s allowance.

• eStraNgemeNt- wyobcowanie, termin opisujący emoc-jonalny stan relacji rodziców i dzieci, gdy zwłaszcza dzieci nie odczuwają potrzeby przebywania z rodzicami,

• eea(eUroPeaNeCoNomiCarea)– Europejski Obszar Gospodarczy, EOG, strefa wolnego handlu i Wspólny Rynek

obejmujące kraje Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (z wyjątkiem Szwajcarii). EOG opiera się na czterech fundamentalnych wolnościach: swobodzie przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług. Duża część przepisów prawa pracy np. pozwolenia na pracę w Wielkiej Brytanii oraz sposób wypłacania świadczeń związany jest z pojęciem EEA, ale dodatkowo obejmuje także Szwajcarię.

• NoN-reSideNtPareNt(NrP)– rodzic niemieszkający razem z dzieckiem, na ogół taki rodzic przekazuje środki rodzicowi, który mieszka z dzieck-iem (PWC).

• PareNtWitHCare(PWC)– termin używany w kontekście określenia zależności pomiędzy rodzicami a dziećmi przy przyznawaniu świadczeń np. Child Benefit, oznacza rodzica, mieszkającego z dzieckiem i bezpośrednio zajmującego się opieką nad dzieckiem, najczęściej to PWC otrzymuje zasiłek.

• PoSitiveaCtioN– działania pracodawcy polegające na wspi-eraniu mniejszości etnicznych, seksualnych bądźinnych,postrzeganychjako„pokrzy-wdzone”, mających wyrównać ich szanse awansu społecznego przez np. zapewnianie darmowego dokształcania, zachęcaniu do składania podań o jakiś rodzaj pracy (np. w administracji rządowej), dawanie dodatkowych punktów itp. Takie działania są popularne w ustawodawstwie amerykańskim (nazywane są tam także affirmative action,). Jak na razie positve action lub positive discrimination jest w ustawodawstwie brytyjskim zabroniona, choć właśnie najnowszy projekt ustawy Equality Bill zawiera propozycje wprowadzenia positive action i tak np. w przypadkach, gdy do pra-codawcy na stanowisko menedżerskie zgłosi się dwóch kandydatów o takich samych kwalifikacjach, pracodawca będzie mógł zatrudnić tego, który pochodzi z pokrzywd-zonej mniejszości, np. kobietę lub kandy-data z mniejszości narodowej w opozycji do białych mężczyzn, którzy zdominowali menedżerskie pozycje w firmie. Propozycja ta już wzbudziła kontrowersje w mediach.

Stały pobyt na Wyspach wiąże się nie tylko z ogromem obowiązków, jako rezydent masz też wiele przywilejów jednak aby móc z nich w pełni korzysać, ważne jest abyś poznał odpowiednie nazewnictwo i znaczenie posz-czególnych terminów. Aby ci to ułatwić przygotowaliśmy słowniczek najważniejszych z nich.

16

FIRMA W UK:NAjcIEKAWSzE POMYSŁY POLAKÓW I KILKA PORAD NA START!

fIRMAWuK

1 RIKSzą PRzEz LONDYNCzy wożenie ludzi rikszą może być dochodow-ym biznesem? Okazuje się, że tak. Jeden z Polaków mieszkających w Londynie najpierw sam zasiadał za kierownicą i rozwoził klientów po różnych dzielnicach Londynu. Z czasem tych klientów przybywało i trzeba było pomyśleć o zatrudnieniu kilku osób. Dziś rikszami młodego biznesmena z Polski pedałuje nawet kilkudziesięciu pracowników, których niejednok-rotnie mijamy na londyńskich ulicach.

2 FIRMA SPRząTAjącARozwój tej działalności będzie podobny do pierwszego przykładu – zaczynasz sam, zdobywasz zaufanie klientów i z czasem zatrudniasz nowe osoby. Plusem jest to, że tak naprawdę możesz wystartować ze ściereczką w rękach i kilkoma detergentami w zanadrzu. Minusy – ogromna konkurencja, zaniżanie cen oraz większość czasu spędzona na dojazdach do klientów. Jeżeli firma będzie się rozwijać, możesz pomyśleć o rozszerzeniu działalności (np. czyszczenie dywanów i tapicerek).

3 AGENcjA OPIEKUNEKI znowu podobny scenariusz – zaczynasz

od samozatrudnienia, a z czasem pojawi się więcej klientów i trzeba będzie pomyśleć o znalezieniu odpowiednich pracowników. O ile wcześniejsze przykłady wydawały się proste, o tyle tu musisz wykazać się ogromną odpowiedzialnością – w końcu będziesz zajmować się drugim człowiekiem i jego życie jest w twoich rękach. Rozważ, czy wolisz zajmować się dziećmi czy osobami starszymi. I pamiętaj – tu liczy się anielska cierpliwość. Nie każdy więc nadaje się do takiej pracy.

4 POLSKA KUcHNIAKto z nas nie tęskni za kuchnią mamy? Wiadomo – mama gotuje najlepiej, a „głodny Polak to zły Polak”. Jeśli więc potrafisz gotować prawie tak dobrze, jak własna matka, pomyśl o otwarciu małego baru. Gastronomia to pewny biznes – w przeciwieństwie do np. sklepu odzieżowego, gdzie musisz zatroszczyć się o pełną rozmiarówkę i liczyć się z tym, że klient może wymienić lub zareklamować nabyty u ciebie towar. I ostatnia, najistotniejsza rzecz – dobra lokalizacja to już połowa sukcesu! Lepiej jest odżałować i zapłacić więcej za wyna-jem lokum w sercu miasta, niż z tęsknotą wypatrywać klientów na jakimś odludziu.

5 KAWIARNIAProwadzenie kawiarni to dość trudny biznes ale opłacalny. Koszty związane z zakupem sprzętu potrafią odstraszyć, jednak jest pewien plus – wysoki zysk. Policz, ile kosztuje zaparzenie jednej filiżanki kawy, a teraz przypomnij sobie, ile płacisz za taką samą kawę, kiedy zamawi-asz ją na mieście? Przebitka jest kilkukrotna, prawda? Ważne, aby Twoja kawiarnia była z charakterem i wyróżniała się na tle innych. Zatrudnij utalentowanego baristę i… do dzieła!

6 RĘKODzIEŁOTu masz prawdziwe pole do popisu. Jest tyle możliwości – biżuteria, torebki, dodatki, gadżety… przykładów można mnożyć bez końca, a jedynym ograniczeniem jest tylko twojawyobraźnia.Mogłobysięwydawać,żeklocki Lego służą do zabawy. Tymczasem jedna z polskich imigrantek tworzy z nich biżuterię, pendrive’y, gadżety oraz eleganckie torebki. Jeżeli więc masz duszę artysty, zdolności manualne i choć trochę szalonej wyobraźni–wykorzystajto.

7 TAKSÓWKA LOTNISKOWAPolacy wciąż napływają do Wielkiej Brytanii.

Wielu też ściąga tu swoje rodziny. Niestety, nie każdy może i ma czas na to, aby odebrać bliską osobę z lotniska. Nie każdy też ma samochód. Dla niektórych już sama podróż autobusem w obcym państwie to istne wyzwanie. I właśnie w takich sytuacjach znakomicie sprawdzi się taksówka lotniskowa. Wygodnie, bezpiecznie i do celu – za godziwą opłatą, rzecz jasna.

8 LOKATORzY SPŁAcAją TWÓj KREDYT MIESzKANIOWYMoże nie jest to pomysł na firmę, ale warto wspomnieć, że istnieje taka możliwość, aby to lokatorzy spłacili lwią część zaciągniętego przez ciebie kredytu. Zasada jest prosta (ale też nie każdy może sobie na nią pozwolić) – znajdujesz np. 4-pokojowe mieszkanie i bierzesz je na kredyt. Jeden pokój należy do Ciebie, a trzy pozostałe wynajmujesz. I tyle. Teraz tylko pozostaje Ci odczekać te kilkadziesiąt lat… ale mieszkanie będziesz mieć praktycznie za darmo. To doskonałe rozwiązanie dla singli.

polacy coraz częściej otwierają swoje firmy w Wielkiej Brytanii – i nie masięczemudziwić.Mniejpapierologii,prosteproceduryorazprze-jrzysty system podatkowy – to dopiero początek plusów prowadzenia działalności na Wyspach. Wystarczy tylko wypełnić krótki formularz i wysłać go do urzędu podatkowego… i już, mamy własny biznes. Należyjednakpamiętać,żecałyprzepisnasukces(lubporażkę)tkwiw pomyśle. prezentujemy więc kilka koncepcji, które mają szansę zaistnieć w brytyjskiej rzeczywistości.

17

FIRMA W UK:NAjcIEKAWSzE POMYSŁY POLAKÓW I KILKA PORAD NA START!

fIRMAWuK

O czYM WARTO

PAMIĘTAć?

• Nazwafirmyjestniezwykleistotna.Możewydacisiętoprzesadne, ale wyobraź sobie, że wymyślasz imię dla swojego dziecka. Jakie więc ma być to imię? co ono ma oznaczać? Jakie ma wzbudzać skojarzenia?

Unikaj: oklepanych nazw, nadużywanych przez Polaków końcówek–„ex”ipamiętaj– dokładnie sprawdź nazwę! To, co ciekawie brzmi po pol-sku, niekoniecznie wywoła pozytywne skojarzenia wśród obcokrajowców (np. znana nam wszystkim firma OSRAM).

WIĘ

cEj

informacje dotyczace prowadzenia firmy w Wiel-kiej Brytanii znajdziesz w naszym poradniku: • “Naswoim”wWielkiej Brytanii: własna

działalność gospodarcza w UK.?

Niektórzy biznesmeni zwracają też uwagę na… numerologię! Dobrze do-brana nazwa firmy i czas jej powstania, może bowiem zagwarantować sukces.

Prowadzenie firmy można porównać do bycia rodzicem – nadajesz „imię”, dbasz o rozwój swojego „dziecka”, które dopiero zaczyna raczkować – wszystko to ogromna odpowiedzialność, stres oraz nieprzespane noce… ale każdy przyzna, że i tak warto.

Liczy się prostota. Pomysł ma być jak najmniej skomplikowany – im mniej kombinujesz, tym lepiej. Nikt nie twi-erdzi, że masz stać się wynalazcą, czy

doznać jakiegoś genialnego olśnienia.

Nie zapominaj o aspekcie wizual-nym. Brzydkie logo (a już nie daj Boże obrazek żywcem wzięty z kolekcji Cli-part lub „coś” nasmarowane w progra-mie Paint) na pewno nie przyciągnie uwagi klientów. Warto też promować firmę przez portale społecznościowe i posiadać stronę internetową.

DOBRzE jEST zNALEźć NISzĘ. zASTANÓW SIĘ NA SPOKOjNIE I WczUj SIĘ W ROLĘ POTENcjALNEGOKLIENTA – czEGO cI BRAKUjE? NA cONAjBARDzIEj NARzEKASz? cO MOŻNAzMIENIć?

Poznaj siebie. Warto znać swoje mocne i słabe strony. Nie każdy rodzaj działalności jest dla Ciebie stworzony! Jeśli jesteś osobą, która nie potrafi gotować i nigdy nie miała styczności

z pracą w kuchni (brak know-how) to poprostuodpuść.Usiądźwygodniewfotelu,weźdorękikartkęidługopis,izastanów się, co wychodzi ci najlepiej.

Przemyśl wszystko na spokojnie – każde „za” i „przeciw”. Nie spiesz się. Nie podejmuj decyzji zbyt pocho-pnie. Nie rzucaj się na głęboką wodę. Podejdźdoswojegopomysłudośćkrytycznieibądźobiektywny.

Podane powyżej pomysły są jedynie przykładowe. Istnieje cały wachlarz możliwości – bi-uro rachunkowe, tłumaczenia, usługi budowlane, poczta kwia-towa – to dopiero wierzchołek całej góry możliwości. Liczy się twoja kreatywność, wyczucie i – oczywiście – pracowitość!

18

SAMOcHÓD:PRAWO DROGOWE W UK - jAK PARKOWAć? KILKA PODSTAWOWYcH INFORMAcjI ODNOŚNIE RUcHU DROGOWEGO W ANGLII

SAMOchÓD

WIĘ

cEj praktyczne informacje dla kierowców

w Wielkiej Brytanii dostępne są w naszym poradniku: • Zakupsamochodu:zkierownicąpoprawej

stronie, czyli samochód w UK.

powszechna informacja o tym, że w Anglii obowiązuje ruch lewostronny jest oczywiście prawdziwa - nie jed-nemu wytrawnemu kierowcy sprawiło to na początku problem, szczególnie gdy w jego samochodzie ki-erownica znajdowała sie po lewej stronie. Jednak aby prawidłowo funkcjonowac w brytyjskim ruchu drogowym i nie zostac zasypanym mandatami warto wiedzieć więcej niż to, że w Anglii prawo to lewo, a lewo to prawo. poniżej kilka wskazówek odnośnie tego jak powinnismy zachowywać sie na drodze.

pojedyncza lub podwójna, namalowana na chodniku lub ulicy uprawnia do zatrzymy-wania się w celu wysadzenia i odbiorupasażerów.Niewolnona niej parkować w godzinach, które są podane na znaku.

występuje znacznie częściej na głównych ulicach Londynu. parkowanie, zatrzymywanie się i ładowanie jest zabronione w wyznaczonych przez nie miejscach. W przypadku poje-dynczych linii zakaz dotyczy konkretnych godzin, natomi-ast w przypadku podwójnych cały czas. Wyjątkiem są w tym wypadku autokary, które w wyznaczonych miejscach mogą wysadzać i odbierać pasażerów.

są to strefy objęte zaka-zem zatrzy-mywania i postoju, nawet w przypadku autokarów.

można podzielić je na trzy rodzaje. parkowanie do dwóch godzin, przez cały dzień za odpowiednią opłatą lub możliwość parkowania do jednej godziny.

mandat wys-tawiony przez strażnika parkingowego, którego można poprosić o możliwość jego anulowania w przyszłości. W ciągu14dnioddatywydania obejmuje nas50%zniżka.Jeśli uważamy, że mandat nam nie przysługuje, możemy się próbować odwołać od decyzji zgodnie ze wskazówkami na jego odwrocie.

w przypadku gdy zaparkowaliśmy na czerwonej linii lub zastawiliśmy wjazd/wyjazd prywatne-mu właścicielowi miejsca. W przypadku gdy na nasz pojazd została założona blokada (clamp-ing), za wycieraczką samochodu znajdziemy informację z numerem telefonu, pod który musimy zadzwonić, aby nasze auto zostało odblokowane po zapłaceniu przez nas man-datu. W przypadku odholowania jest większy problem.Musimysiędowiedzieć,dokądzostałprzewieziony i zadzwonić pod numer 020-7747-4747. Każda doba zwłoki to dodatkowe koszty, które będziemy musieli ponieść, dlatego warto zrobić to jak najszybciej.

ŻÓŁT

A LI

NIA

czER

WO

NA L

INIA

cLEA

RWAY

SPA

RKO

MET

RY

MAN

DAT

PEN

ALTY

c

HAR

GE

NO

TIc

E (P

cN

)

OD

HO

LOW

ANIE

LU

B

zAB

LOKO

WAN

IE A

UTA

19

PRAKTYczNA

UWAGA:

• istniejewielewyspecjalizowanychfirm uzyskujących odszkodow-ania. Warto dokładnie zapoznać się z warunkami umowy zanim podejmiemy współpracę z taką kancelarią.Najkorzystniejszez punktu widzenia klienta jest ustalenie wynagrodzenia na zasadzie success fee, nazywanej czasem zasadą no win - no fee. Wówaczas zapłacimy tylko w przypadku wygranej.

ODSzKODOWANIE:jAK DOcHODzIć ROSzczENIA?

ODSZKODOWANIE

WIĘ

cEj

Więcej o ubezpieczeniach i odszkodowaniach w Wiel-kiej Brytanii przeczytasz w naszym poradniku: • odszkodowaniaiubez-

pieczenia w UK: jak dać sobie radę w trudnej sytuacji?

Wypadki w miejscach publicznych zdarzają się bardzo często, a ich ofiarami padają najczęściej zwykli przechodnie, a także turyści czy też lokalni rowerzyści. Kto więc zawinił w takiej sytu-acji? Od kogo możemy żądać odszkodowania?

Wypadki chodzą po ludziach, szc-zególnie często przytrafiają się w miejscach publicznych, gdzie

bywamy często i spędzamy dużo czasu. Mowa tu m.in. o supermarketach, cen-trach handlowych, urzędach, biblioteka-ch, muzeach itd. Do głównych przyczyn można zaliczyć zbytnie nagromadzenie ludzi w jednym miejscu, zużycie czy to powierzchni, czy to sprzętu, oraz zwykłe ludzkie zaniedbania. Co robić w sytuacji, kiedy to my staniemy się ofiarami, a uraz jest na tyle poważny, że musimy udać się do szpitala?

cO MOŻE SIĘ zDARzYćWypadki w miejscu publicznym mogą zdarzyć się zarówno na zewnątrz, jak i w środku jakiegoś budynku, o każdej porze dnia i nocy. Nie zawsze kończą się one tylko na niewielkich obrażeniach, które można szybko wyleczyć. Czasami przytrafiają się cięższe urazy, takie jakskręceniabądźpoważniejszezłamania,które mogą nas wykluczyć nawet z pracy zawodowej. Na co więc możemy się natknąć, przebywając w obiektach użyteczności public-znej? Lista jest długa, z najczęstszych przyc-zyn wypadków można wymienić: śliskie, mokre

posadzki, wystające płyty chodnikowe, ostre, niezabezpieczone odpowiednio przedmioty oraz wadliwe schody. Nawet przy zachowaniu największej ostrożności, w zderzeniu z takim niebezpieczeństwem zapewne bardzo szybko wylądowalibyśmy bezwładnie na ziemi. Nato-miast gorzej mógłby się dla nas skończyć up-adek z kilkunastostopniowych schodów, który może spowodować dość rozległe obrażenia. Należy pamiętać, że każdy ogólnodostępny obiekt ma osobę, która jest odpowiedzialna za zapewnienie bezpieczeństwa wszyst-kim tam przebywającym. Jeśli zostaliśmy pokrzywdzeni na obszarze takiego budynku i potrafimy udowodnić, że za ten incydent winę ponosi właściciel danego obiektu, mamy spore szanse na uzyskanie odszkodowania.

cO NALEŻY zROBIćAby bez przeszkód ubiegać się o odszkodow-anie powypadkowe, należy przede wszystkim zgłosić wypadek osobie, która jest odpowiedz-ialna za obiekt, w którym doszło do niefortun-nego zdarzenia. Ważną sprawą jest zdobycie

dowodu, świadczącego o rażącym zaniedba-niu, które doprowadziło do wypadku. Najlepiej więc udokumentować miejsce zdarzenia, robiączdjęciaztelefonubądźaparatufotogra-ficznego.Będzietopóźniejniezbityargu-ment w postępowaniu odszkodowawczym. Nie zapominajmy także o świadkach, którzy widzieli, co się stało, a ich zeznania pozwolą na korzystne dla nas rozwiązanie sprawy. Należy zebrać ich dane: imię, nazwisko oraz nr telefonu. Ponadto niezbędna będzie także dokumentacja dotycząca etapów leczenia urazu i poniesionych w związku z tym kosz-tów. Wszystkie informacje należy przekazać ubezpieczycielowi, który zajmie się dalszym postępowaniem. Chwile bezpośrednio po wy-padku są na wagę złota i to dosłownie – mogą zaważyć na warunkach wypłaty potencjalnego odszkodowania. Dlatego warto zapoznać się ze szczegółami takiej procedury, o których szerzej piszemy tutaj.

WYPADEK W MIESzKANIUCo z wypadkiem w mieszkaniu, które wyna-jmujemy? Również w tym przypadku możemy liczyć na odszkodowanie, jeżeli spełnione zostaną podstawowe warunki. Otóż zdarze-nie może zostać zakwalifikowane do odsz-kodowania, jeśli jego przyczyną była usterka zgłoszona wcześniej właścicielowi, ale przez niego nieusunięta.

20

cIEKAWOSTKA:

• Bankholidaystoświętapaństwowewolneodpracyobchodzone w Wielkiej Brytanii i irlandii. ich nazwa zwiazana jest z tym, że podczas Bank Holiday wszyst-kie banki oraz instytucje państwowe są nieczynne

ŚWIĘTA I DNI WOLNE:BANK HOLIDAYS - MASz TO jAK W BANKU!

ŚWIETAIDNIWOLNE

WIĘ

cEj

Więcej ciekawostek na temat zycia codzien-nego i kultury Brytyjczyków znajdziesz na stronie panorama24.co.uk

oraz w poradniku: • ŚwiętaidniwolnewUK:

odpoczywaj jak Lord!

poniżej prezentujemy tabelę dniwolnychw2015i2016roku

DNI

WO

LNE

W 2

015

I 201

6 RO

KU

ANGLIA I WALIA 2015 2016NewYear'sDay (NowyRok)

1stycznia 1stycznia

Goodfriday (Wielki piątek)

3 kwietnia 25marca

EasterMonday(poniedziałek Wielkanocny)

6kwietnia 28 marca

EarlyMayBankholiday 4 maja 2 majaSpring Bank Holiday 25maja 30 majaSummer Bank Holiday 31sierpnia 29sierpniachristmas Day (BożeNarodzenie)

25grudnia 27 grudnia*

Boxing Day 28 grudnia* 26grudnia

*ZWYcZAjOWODODATKOWYMIDNIAMIWOLNYMIODPRAcYSĄDNINAjBLIżEjSĄSIADujĄcEZDATĄŚWIĘTA,KTÓREWYPADAWNIEDZIELĘ

21

SŁOWNIczEK NAjWAŻNIEjSzYcH POjĘć:TWÓj PIERWSzY SŁOWNIK!

SŁOWNIcZEKSŁ

OWNI

czEK

PODRÓŻ JOURNEY BAGAŻ LUGGAGE PASAŻER PASSENGERBILET LOTNIczY FLIGHT TICKETLOTNISKO AIRPORTPRAcA JOB/WORKPRAcODAWcA EMPLOYERPRAcOWNIK EMPLOEE / WORKERREKRUTAcjA RECRUITMENTDANE OSOBOWE PERSONAL DATAMIESzKANIE APARTMENT/FLATNAjEMcA TENANT / LANDLORDUMOWA AGREEMENTKLUczE KEYSRAcHUNKI BILLSPODSTAWOWE KONTO BANKOWE

BASIC BANK ACCOUNT

KARTA KREDYTOWA CREDIT CARDPIENIąDzE MONEY

PRAWO RIGHT/LAWOBOWIązEK RESPONSIBILITYREzYDENT RESIDENTTELEFON PHONEKARTA TELEFONIczNA

PHONE CARD

NUMER TELEFONU PHONE NUMBERKONTAKT CONTACTŚWIADczENIE SOcjALNE

BENEFIT

FIRMA COMPANYzATRUDNIć HIRESAMOcHÓD CARPRAWO jAzDY DRIVING LICENSEUBEzPIEczENIE INSURANCEODSzKODOWANIE COMPENSATIONŚWIĘTO HOLIDAYDzIEń WOLNY DAY OFF

22

PODzIĘKOWANIA

PODZIĘKOWANIA

Redakcja POLISH EXPRESS kieruje serdeczne podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do powstania serii poradników POLISH EXPRESS “Wielka Brytania, Anglia, UK - jak zacząć?”, a w szczególności:

O G Ł O S Z E N I A O N L I N E

23

poradnikemigranta

poradnikemigranta

24