Poradnik - static.wbp.poznan.plstatic.wbp.poznan.pl/att/x-archiwum/2_2_pl_p_porad_22008.pdf– 2 –...

Woje wódzk a B ib l i o teka Pub l i cz na i Cen t rum A n imac j i Ku l t u r y

w P o z n a n i u

P O R A D N I K

B I B L I O G R A F I C Z N O – M E T O D Y C Z N Y

K w a r t a l n i k

P o z n a ń 2 0 0 8

_______________________________________________________________

Rok XLI 2/161

– 2 –

P r z e w o d n i c z ą c y Z e s p o ł u R e d a k c y j n e g o

Iwona Smarsz

R e d a g u j e z e s p ó ł : Urszula Bzdawka Beata Nowak Maria Beba

ISSN 0238-9142

M a t e r i a ł s z k o l e n i o w y Powielono w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu

A-5 350 egz.

– 3 –

S P I S T R E Ś C I

str.

I. KALENDARZ ROCZNIC, OBCHODÓW I WYDARZEŃ

(Oprac. Andrzej Dudziak)........................................................................... 5

II. ZESTAWIENIA BIBLIOGRAFICZNE

Ewa Rajewska – Prolegomena do problematyki przekładu literackiego ..... 14

Urszula Bzdawka, Urszula Cimoch – Tworzenie bibliotekarstwa

publicznego w województwie poznańskim po II wojnie świa-

towej – 60 rocznica ................................................................... 27

Andrzej Dudziak – Klimat i środowisko. 2008 – Rok Klimatu i Środo-

wiska ogłoszony przez miasto Poznań .................. 62

Bibliografie osobowe: Dezydery Chłapowski ........................................ 81

Edouard Manet .................................................. 84

III. MATERIAŁY METODYCZNE

Marta Gibowska – „Odpowiednie dać miastu słowo” – nazwy miast

Wielkopolski .............................................................................. 86

IV. MATERIAŁY REGIONALNE

A. Przegląd nowości regionalnych .......................................................... 99

B. Imprezy kulturalne w bibliotekach publicznych woj. wielkopolskiego ... 108

C. Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury

na łamach prasy ...................................................................... 135

V. KRONIKA.............................................................................................. 140

– 4 –

– 5 –

I. K A L E N D A R Z R O C Z N I C , O B C H O D Ó W I W Y D A R Z E Ń

Poniższy kalendarz, to wybrane daty rocznic, obchodów i wydarzeń na

II kwartał 2008 roku. Szerszy zestaw dat na II kwartał znajduje się w „Poradni-kach Bibliograficzno-Metodycznych” z lat ubiegłych.

K w i e c i e ń

IV – Miesiąc Pamięci Narodowej

1 IV – Międzynarodowy Dzień Ptaków obchodzony od 1906 roku na mocy konwencji o ochronie ptactwa użytecznego

(140) 1 IV 1868 – Ur. Edmond Rostand, poeta i dramaturg francuski (zm. 2 XII 1918)

(135) 1 IV 1873 – Ur. Siergiej Rachmaninow, kompozytor rosyjski i pianista (zm. 28 III 1943)

2 IV – Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci obcho-dzony od 1967 roku w rocznicę urodzin Hansa Christiana Andersena

(110) 3 IV 1898 – Ur. Michael de Ghelderode (właśc. nazw. Adhe-mar Martens), dramaturg belgijski (zm. 1 IV 1962)

(40) 4 IV 1968 – Zm. Martin Luther King, przywódca Murzynów amerykańskich w walce o równouprawnienie, lau-reat pokojowej Nagrody Nobla (ur. 15 I 1929)

(35) 4 IV 1973 – Zm. Tadeusz Kraszewski, powieściopisarz i dzien-nikarz związany z Wielkopolską (ur. 12 I 1903)

(100) 5 IV 1908 – Ur. Herbert von Karajan, austriacki dyrygent sym-foniczny i operowy (zm. 16 VII 1989)

(525) 6 IV 1483 – Ur. Rafael Santi (właśc. nazw. Raffaello Santi lub Raffaello Sanzio), malarz włoski (zm. 6 IV 1520)

(480) 6 IV 1528 – Zm. Albrecht Dürer, niemiecki malarz i grafik (ur. 21 V 1471)

– 6 –

7 IV – Światowy Dzień Zdrowia obchodzony od 1950 ro-ku w rocznicę wejścia w życie międzynarodowej konwencji zawierającej statut Światowej Organi-zacji Zdrowia – WHO

8 IV – Międzynarodowy Dzień Romów obchodzony od 1971 r. z inicjatywy Światowej Rady Romów

(90) 8 IV 1918 – Zm. Lucjan Rydel, poeta i dramaturg (ur. 17 V 1870)

(35) 8 IV 1973 – Zm. Pablo Picasso, malarz hiszpański, rzeźbiarz i działacz społeczny, twórca kubizmu (ur. 25 X 1881)

(120) 9 IV 1888 – Ur. Anatolij Winogradow, pisarz rosyjski (zm. 26 XI 1946)

(110) 9 IV 1898 – Zm. Stéphane Mallarmé, poeta francuski, przed-stawiciel symbolizmu (ur. 18 III 1842)

(40) 9 IV 1968 – Zm. Zofia Kossak-Szczucka-Szatkowska, polska powieściopisarka (ur. 8 VIII 1890)

11 IV – Światowy Dzień Chorych na Chorobę Parkinsona proklamowany przez brytyjską królową Elżbietę w 1997 r.

12 IV – Międzynarodowy Dzień Kosmonautyki i Lotnictwa obchodzony od 1969 roku w rocznicę lotu (1961) Jurija Gagarina

(185) 12 IV 1823 – Ur. Aleksander Ostrowski, dramaturg rosyjski, twórca rosyjskiego teatru narodowego (zm. 14 VI 1886)

13 IV – Światowy Dzień Pamięci Ofiar Katynia obchodzo-ny w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 r. informacji o odkryciu w Katyniu maso-wych grobów oficerów WP zamordowanych przez NKWD w 1940 r.

(95) 13 IV 1913 – Ur. Aleksander Rymkiewicz, poeta (zm. 26 IX 1984)

15 IV – Międzynarodowy Dzień Kombatanta

– 7 –

(165) 15 IV 1843 – Ur. Henry James, pisarz amerykański (zm. 28 II 1916)

(180) 16 IV 1828 – Zm. Francisco Goya y Lucientes, malarz i grafik hiszpanski (ur. 30 III 1746)

(50) 17 IV 1958 – Zm. Jakub Wojciechowski, robotnik, pamiętnikarz, związany z Wielkopolską (ur. 3 VII 1884)

18 IV – Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków ob-chodzony z inicjatywy UNESCO od 1984 r.

(65) 19 IV 1943 – Wybuch powstania w getcie warszawskim

(25) 19 IV 1983 – Zm. Jerzy Andrzejewski, powieściopisarz, noweli-sta, krytyk literacki (ur. 19 VIII 1909)

(240) 20 IV 1768 – Zm. Giovanni Antonio Canal, malarz włoski, okre-su baroku, pejzażysta (ur. 18 X 1697)

22 IV – Święto Ziemi (Międzynarodowy Dzień Ziemi)

23 IV – Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich (pod patronatem UNESCO) ustanowiony w 1997 r. na wniosek rządu Hiszpanii i Międzynarodowej Unii Wydawców

23 IV – Święto 15 Pułku Ułanów Poznańskich. Dni Ułana obchodzone corocznie w Poznaniu od 1986 r.

(150) 23 IV 1858 – Ur. Max Planck, fizyk niemiecki (zm. 4 X 1947)

25 IV – Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem obchodzony od 2001 r. z inicjatywy To-warzystwa Higieny Akustycznej

(70) 25 IV 1938 – Zm. Aleksander Świętochowski, publicysta, proza-ik i dramaturg (ur. 18 I 1849)

(210) 26 IV 1798 – Ur. Eugéne Delacroix, malarz francuski, przed-stawiciel romantyzmu w sztuce europejskiej (zm. 13 VIII 1863)

(105) 26 IV 1903 – Ur. Anna Kowalska, pisarka (zm. 1 III 1969)

– 8 –

28 IV – Światowy Dzień Miast Bliźniaczych obchodzony w ostatnią niedzielę kwietnia w rocznicę założe-nia Światowej Federacji Miast Bliźniaczych w 1957 r.

29 IV – Międzynarodowy Dzień Tańca obchodzony od 1982 r. w rocznicę urodzin Jeana George'a No-verre'a (1727), francuskiego tancerza i chore-ografa

(115) 29 IV 1893 – Zm. Józef Bliziński, dramaturg (ur. 10 III 1827)

(85) 29 IV 1923 – Otwarcie portu w Gdyni

(125) 30 IV 1883 – Ur. Jaroslav Hašek, pisarz czeski (zm. 3 I 1923)

(125) 30 IV 1883 – Zm. Édouard Manet, malarz i grafik francuski (ur. 23 I 1832)

M a j

1 V – Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy – Międzynarodowe Święto Pracy

(85) 1 V 1923 – Ur. Joseph Heller, pisarz amerykański, autor po-wieści Paragraf 22 (zm. 13 XII 1999)

2 V – Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, ustanowio-ny przez Sejm w 2004 r.

3 V – Międzynarodowy Dzień Wolności Prasy ogłoszony w 1991 r. przez UNESCO i Światową Federację PEN Clubów

3 V – Uchwalenie Konstytucji 3 Maja (1791), święto na-rodowe

5 V – Dzień Europy (Rady Europy) ustanowiony w 1964 roku, dla upamiętnienia utworzenia Rady Euro-py (5 V 1949), celebrowany przez Radę jako „dzień tolerancji, praw człowieka i intergracji eu-ropejskiej”

– 9 –

(190) 5 V 1818 – Ur. Karol Marks, filozof i działacz rewolucyjny, twórca socjalizmu naukowego (zm. 14 III 1883)

(145) 5 V 1863 – Zm. Francesco Nullo, pułkownik włoski, bojownik o wolność Włoch i Polski, jeden z dowódców w powstaniu styczniowym (ur. 11 III 1826)

(25) 6 V 1983 – Zm. Ludwika Woźnicka, pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży (ur. 23 XI 1924)

(175) 7 V 1833 – Ur. Johannes Brahms, kompozytor niemiecki (zm. 3 IV 1897)

(140) 7 V 1868 – Ur. Stanisław Przybyszewski, prozaik, dramaturg (zm. 23 XI 1927)

(135) 7 V 1873 – Rozpoczęła działalność Akademia Umiejętności w Krakowie; od 1919 Polska Akademia Umiejęt-ności, obecnie Polska Akademia Nauk (PAN)

(105) 7 V 1903 – Ur. George Orwell (właśc. nazw. Eric Arthur Blair), angielski pisarz i publicysta (zm. 21 I 1950)

8 V – Dzień Bibliotekarza

8 V – Światowy Dzień Czerwonego Krzyża

8 V – Dzień Zwycięstwa

9 V – Dzień Europy (Dzień Unii Europejskiej) ustano-wiony w 1985 r. przez Radę Europy dla upamięt-nienia ogloszenia przez ministra spraw zagranicz-nych Francji, Roberta Schumana, „Deklaracji 9 Maja” (1950 – znana jako plan Schumana), która dała początek Wspólnocie Europejskiej

10 V – Dzień Środków Społecznego Przekazu obchodzo-ny przez Kościół katolicki pod hasłem „Internet – nowe forum głoszenia Ewangelii” (w Polsce ob-chodzony we wrześniu)

(35) 11 V 1973 – Zm. Bohdan Arct, prozaik, popularyzator wiedzy lotniczej (ur. 7 V 1914)

12 V – Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek

– 10 –

(170) 12 V 1838 – Zm. Jędrzej Śniadecki, chemik, lekarz, biolog i fi-lozof (ur. 30 XI 1768)

(100) 13 V 1908 – Ur. Aleksiej Arbuzow, dramaturg rosyjski (zm. 20 IV 1986)

(65) 14 V 1943 – Utworzenie I Dywizji Wojska Polskiego im. Tade-usza Kościuszki

15 V – Międzynarodowy Dzień Rodziny proklamowany przez Zgromadzenie Ogólne NZ

(305) 15 V 1703 – Zm. Charles Perrault, bajkopisarz, poeta i prozaik francuski (ur. 12 I 1628)

17 V – Światowy Dzień Telekomunikacji obchodzony w rocznicę założenia Unii Telegraficznej w 1865 r.

18 V – Międzynarodowy Dzień Muzeów obchodzony na wniosek Międzynarodowej Rady Muzeów

(50) 19 V 1958 – Zm. Marie Pujmanova, pisarka czeska (ur. 8 VI 1893)

21 V – Dzień Strażaka

21 V – Światowy Dzień Kosmosu obchodzony od 1998 r.

(195) 22 V 1813 – Ur. Richard Wagner, niemiecki kompozytor, poeta i prozaik (zm. 13 II 1883)

(220) 23 V 1788 – Ur. Dezydery Chłapowski, generał, wielkopolski działacz gospodarczy (zm. 27 III 1879)

(125) 23 V 1883 – Zm. Cyprian Kamil Norwid, poeta, dramaturg, ma-larz i grafik (ur. 24 IX 1821)

(465) 24 V 1543 – Zm. Mikołaj Kopernik, astronom polski (ur. 19 II 1473)

25 V – Dzień Działacza Kultury i Drukarza

25 V – Międzynarodowy Dzień Dzieci Zaginionych ob-chodzony od 1990 r.

26 V – Dzień Matki

– 11 –

27 V – Dzień Samorządu Terytorialnego uchwalony przez Sejm RP 29 VI 2000 r.

(495) 28 V 1513 – Ukazała się pierwsza książka w języku polskim – modlitewnik „Raj duszny” w tłumaczeniu Biernata z Lublina

(5) 28 V 2003 – Zm. Irena Jurgielewiczowa, pisarka, autorka utwo-rów dla dzieci i młodzieży, pedagog (ur. 13 I 1903)

(25) 29 V 1983 – Zm. Bogdan Rutha, prozaik poznański (ur. 17 VI 1920)

30 V – Dzień Rodzicielstwa Zastępczego ustanowiony uchwałą Sejmu w 2006 r.

(415) 30 V 1593 – Zm. Christopher Marlowe, dramaturg i poeta an-gielski (ur. 6 II 1564)

(230) 30 V 1778 – Zm. Voltaire (François-Marie Arouet), pisarz, dra-maturg i filozof francuski (ur. 21 XI 1694)

31 V – Światowy Dzień Rozwoju Kultury obchodzony z inicjatywy UNESCO

31 V – Światowy Dzień bez Papierosa ochodzony na wniosek Światowej Organizacji Zdrowia od 1988 r.

(135) 31 V 1873 – Ur. Tadeusz Rittner, dramaturg, pisarz (zm. 19 VI 1921)

C z e r w i e c

1 VI – Międzynarodowy Dzień Dziecka

(25) 1 VI 1983 – Zm. Anna Seghers (właśc. nazw. Netty Reiling Radvanyi), pisarka niemiecka pochodzenia ży-dowskiego (ur. 19 XI 1900)

(215) 3 VI 1793 – Ur. Antoni Malczewski, poeta (zm. 2 V 1826)

(45) 3 VI 1963 – Zm. Nazim Hikmet, poeta turecki (ur. 2 I 1902)

5 VI – Międzynarodowy Dzień Ochrony Środowiska

– 12 –

(110) 5 VI 1898 – Ur. Federico Garcia Lorca, poeta i dramaturg hiszpański (zm. 19 VIII 1936)

(190) 6 VI 1818 – Zm. Jan Henryk Dąbrowski, generał wojsk pol-skich, związany z Wielkopolską (ur. 2 VIII 1755)

(60) 6 VI 1948 – Zm. Louis Jean Lumiére, wynalazca, wraz z bra-tem, kinematografu (ur. 5 X 1864)

(160) 7 VI 1848 – Ur. Paul Gaugin (właśc. nazw. Eugene Henri Paul Gauguin), malarz francuski (zm. 8 V 1909)

(115) 8 VI 1893 – Ur. Marie Pujmanova, pisarka czeska (zm. 19 V 1958)

(40) 9 VI 1968 – Zm. Helena Bobińska, prozaik, autorka książek dla dzieci i młodzieży (ur. 9 III 1887)

(130) 12 VI 1878 – Ur. James Oliver Curwood, pisarz amerykański (zm. 13 VIII 1927)

(110) 14 VI 1898 – Ur. Piotr Potworowski, malarz, scenograf, rzeź-biarz związany z Wielkopolską (zm. 24 IV 1962)

(70) 14 VI 1938 – Ur. Jerzy Kosiński, pisarz amerykański polskiego pochodzenia (zm. 3 V 1991)

(40) 14 VI 1968 – Zm. Salvatore Quasimodo, poeta włoski, laureat Nagrody Nobla w 1959 roku (ur. 20 VIII 1901)

(165) 15 VI 1843 – Ur. Edward Grieg, kompozytor i pianista norweski (zm. 4 IX 1907)

(135) 17 VI 1873 – Ur. Henri Barbusse, pisarz francuski (zm. 30 VIII 1935)

(25) 17 VI 1983 – Zm. Miron Białoszewski, poeta, prozaik i drama-turg (ur. 30 VI 1922)

(80) 18 VI 1928 – Zm. Roald Amundsen, norweski badacz polarny, zdobywca bieguna południowego (ur. 16 VII 1872)

(385) 19 VI 1623 – Ur. Blaise Pascal, filozof i matematyk francuski (zm. 19 VIII 1662)

– 13 –

(15) 19 VI 1993 – Zm. William Golding, prozaik, eseista angielski, laureat Nagrody Nobla w 1983 roku (ur. 19 IX 1911)

(215) 20 VI 1793 – Ur. Aleksander Fredro, komediopisarz (zm. 15 VII 1876)

(200) 20 VI 1808 – Zm. Franciszek Ksawery Dmochowski, poeta, kry-tyk i tłumacz (ur. 2 XII 1762)

(110) 22 VI 1898 – Ur. Zenon Kosidowski, pisarz, w okresie między-wojennym związany z Poznaniem, współredaktor „Zdroju” (zm. 14 IX 1978)

(110) 22 VI 1898 – Ur. Erich Maria Remarque (właśc. nazw. Erich Paul Remark), powieściopisarz niemiecki (zm. 25 IX 1970)

24 VI – Światowy Dzień Osteoporozy

(170) 24 VI 1838 – Ur. Jan Matejko, malarz polski (zm. 1 XI 1893)

26 VI – Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii ustanowiony przez ONZ, obchodzony od 1988 r.

(35) 26 VI 1973 – Drugi Kongres Nauki Polskiej (26-29 VI)

27 VI – Światowy Dzień Walki z Cukrzycą ogłoszony w 1991 r.

(30) 27 VI 1978 – Lot kosmiczny pierwszego polskiego kosmonauty Mirosława Hermaszewskiego (statek Sojuz 30)

28 VI – Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 ustanowiony uchwałą Sejmu w 2006 roku

(130) 28 VI 1878 – Ur. Stanisław Brzozowski, krytyk, dramaturg, filo-zof (zm. 30 IV 1911)

(80) 28 VI 1928 – W Warszawie odbył się zjazd delegatów kół mło-dzieży wiejskiej, na którym uchwalono utworzenie Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”

(210) 29 VI 1798 – Ur. Giacomo Leopardi, poeta wloski (zm. 14 VI 1837)

– 14 –

I I . Z E S T A W I E N I A B I B L I O G R A F I C Z N E Ewa Rajewska

P R O L E G O M E N A D O P R O B L E M A T Y K I

P R Z E K Ł A D U L I T E R A C K I E G O

Tłumaczenie jest zajęciem odwiecznym, bez niego niemożliwe byłoby na-

wiązanie kontaktów kulturalnych i handlowych między sąsiadującymi ze sobą ludami. Także przekład artystyczny może się poszczycić długą tradycją – do najstarszych znanych nam tłumaczeń literackich należy przekład eposu o Gil-gameszu z języka sumeryjskiego na akkadyjski, dokonany przed ponad czte-rema tysiącami lat.

Translatologia – teoria przekładu, dziedzina przez niektórych badaczy na-zywana także translatoryką, jest wszakże dyscypliną stosunkowo młodą, bo mniej więcej pięćdziesięcioletnią, lecz niesłychanie dynamicznie się rozwijającą. Lingwiści mówią o „pogodzie dla tłumaczy”, której towarzyszy zwiększające się zainteresowanie refleksją nad przekładem. Translatologia jest dziś w ofensywie. Gdyby dwa centralne dla niej zagadnienia przedstawić w formie pytań, pierwsze brzmiałoby:

1. CZYM JEST PRZEKŁAD? …teren dziesięcioboju filologicznych lekkoatletów

zwanych tłumaczami. Karl Dedecius

Przekład? Wiadomo. Przekład to tłumaczenie tekstu z jednego języka na

drugi, każdy słownik współczesnego języka polskiego nam to powie. Chodzi o wyrażenie czegoś – konkretnie: wypowiedzi pisemnej lub ustnej – w innym ję-zyku. Wydawałoby się, prosta sprawa, a jednak odpowiedź na powyższe pyta-nie tylko z pozoru jest oczywista. Proszę spojrzeć na zamieszczony niżej frag-ment małżeńskiego dialogu w dwóch wersjach językowych i zastanowić się, czy wersja polska jest przekładem, czy też nim nie jest.

– 15 –

STANISŁAW BARAŃCZAK MIODZIE, JESTEM DOMEM! ALBO: PIĘTRO INNEJ MIŁOŚCI (ANOTHER LOVE STORY) GRA W JEDNYM POSTĘPKU. Edycja bi-językowa, wysokooświetalająca absolutną wierność translacji w Polski język gdy przytkniętej do Amerykańskiego oryginała

HUSB.: Honey, I’m home! WIFE: Is that you, Matthew? Finally! What took you so long? HUSB.: Come, ’come, Jennifer, don’t get upset. WIFE: Why, you’ve certainly taken your time this time. HUSB.: It’s a jungle out there, my dear. Traffic jams every freaking five minutes, pardon my French. How was your day, by the way? WIFE: Nothing out of the ordinary. Your mother called to complain that you don’t call her often enough. Your son broke an-other two front teeth playing ice hockey. The garbage people are on strike. I washed the kitchen floor, and now my back is killing me. My allergies are a pain-in-the-neck as well. And this foul weather gives me a hell of a pleasant feeling to boot. Other than that, my life as a typical suburban housewife ran its everyday course smoothly today. In any case, din-ner is served. […] HUSB.: What are we having tonight? WIFE: You didn’t expect anything fancy, did you? What we have tonight is ever-so-popular hamburgers and fries from Burger King. There’s nothing like the regular meat-and potato kind of stuff.[…]

MĄŻ: Miodzie, jestem domem! ŻONA: Czyż jesteś to ty, Matthew’ie? Final-nie! Co cię wzięło takiego długiego? MĄŻ: Przybądź, przybądź, Jenniferze, nie uzyskuj przewagi jednego seta w meczu te-nisowym. ŻONA: Dlaczego, ty z pewnością zabrałeś swój czas tymczasem. MĄŻ: To jest dżungla tam na zewnątrz, mo-ja zwierzyno płowa. Dżemy sklepików tyto-niowych każde pieprzone pięć minut, uła-skaw mojego Francuza. Jak był twój dzień, na poboczu drogi? ŻONA: Nic poza obrębem czegoś ordynar-nego. Twoja matka wołała narzekać, że ty wołasz ją nie często dosyć. Twój syn złamał jeszcze jedne dwa zęby frontowe grając na hokeju z lodu. Śmieciarze są na uderzeniu. Wyprałam kuchenne piętro i teraz mój tył zabija mnie. Moja alergia jest bólem-w-szyi jako studnia. I ta niesportowa pogoda daje mi piekło proszącego czucia do buta. Inne niż to, moje życie jako typowej podurbani-stycznej domowej żony biegło swój każdo-dzienny kurs gładko dziś. W dowolnym fute-rale, obiad jest obsłużony. […] MĄŻ: Co jesteśmy mający tej nocy? ŻONA: Ty nie oczekiwałeś żadnej wymyśl-nej rzeczy, oczekiwałeś ty? Co my mamy dziś, to są zawsze-tak-popularni szynkowi mieszczanie i smażonki z „Mieszczanina Króla”. Tam jest nicość przypominająca re-gularny mięsno-kartoflany rodzaj substancji. […]

– 16 –

HUSB.: Fine with me. So, the French fries! Boy, am I starved. WIFE: Help yourself. HUSB.: Pass the salt, will you? WIFE: Here we go. HUSB.: And ketchup. These two burgers look great. WIFE: You may have mine. (Another aside:) For some reason, I’m not particu-larly hungry at this point. HUSB.: You don’t know what you are missing. WIFE: I’m missing the boat, that’s what I’m missing. HUSB.: What are you talking about? WIFE: Years go by, and I move in a rut. This may be my last chance. There are still those things I’ve always dreamed of doing. Like, for instance, being a Florence Nightingale. A black singer. A Hillary Clin-ton, even. Enough is enough. Our rela-tionship has never really worked, anyway. Another day like this, and I’m going into pieces. I’m nobody’s slave. I need more space. HUSB.: So, what are you going to do now? WIFE: Move back in with my Mom.

MĄŻ: Wyrafinowani ze mną. Toteż, Francuz smaży! Jako chłopak, jestem ja wygłodzony. ŻONA: Pomagaj swojej jaźni. MĄŻ: Przeminie sól; ty też? ŻONA: W tym kierunku idziemy. MĄŻ: I doganiamy. Ci dwaj mieszczanie spoglądają prawdziwi, wielcy. ŻONA: Możesz mieć kopalnię. (Przewraca się na drugi bok). Dla jakiegoś rozumu, nie jestem ani cząsteczkowo głodna przy tym czubku… MĄŻ: Nie wiesz, do czego chybiasz. ŻONA: Chybiam do łódki, to jest to, do cze-go chybiam. MĄŻ: Czym jesteś ty mówiąca o? ŻONA: Lata jeżdżą obok, a ja wzruszam w bruździe. Tegoroczny maju, bądź moim ostatnim przypadkiem! Tam są nieruchome te rzeczy, ja zawsze marzyłam o robieniu których. Jak, dla instancji, bycie Florenckim Słowikiem. Czarną maszyną do szycia. Hila-rym Clintonem, parzystym. Dosyć jest do-syć. Nasz statek do przewozu krewnych nigdy naprawdę nie pracował, dowolną dro-gą. Jeden inny dzień jak ten, i ja jestem idą-ca w kierunku kawałków. Ja jestem bezcie-lesną Słowianką. Ja potrzebuję więcej prze-strzeni kosmicznej. MĄŻ: Toteż, co ty jesteś idąca robić teraz? ŻONA: Poruszać tylną częścią ciała we wspólnych występach z moją Mamą.1

I? Przekład to – czy nie? W lewej kolumnie widzą Państwo tekst angielski,

w prawej natomiast widnieje tekst polski, wyraźnie od angielskiego zależny: nie da się zaprzeczyć, że ‘I’m’ to po polsku „jestem”, a ‘home’ to „dom”; że na przy-kład słowo ‘boot’ można na polszczyznę przetłumaczyć jako „but” (ale ‘to boot’ to już „na dodatek”), że ‘space’ bywa w języku polskim oddawana zupełnie za- 1 Stanisław Barańczak: Miodzie, jestem domem! Dodatek do „Gazety Wyborczej” 2001 nr 41 (449), s. 11

– 17 –

sadnie jako „przestrzeń kosmiczna” (chociaż może być także „przestrzenią ży-ciową” albo „prywatnością”), a ‘boat’ bez wątpienia jest „łódką”, ewentualnie „promem” lub nawet „statkiem” (ale zwrot ‘to miss the boat’, dosłownie: „spóźnić się na statek”, tłumaczymy raczej jako „stracić okazję”).

Przełożyć tekst to wyrazić go w innym języku – niby wszystko się zgadza. W takim razie dlaczego wersja polska wygląda tak, jakby napisał ją któryś z ob-śmiewanych przez Boya i Tuwima dyletantów (dyletantek) w dziedzinie tłuma-czenia?2 Skąd się bierze to nieodparte wrażenie parodystyczności, psucia przekładu z perwersyjną premedytacją? Czy chodzi tylko o katastrofalny szyk zdania, niewolniczo naśladujący angielską składnię („jestem ja wygłodzony”, „Czym jesteś ty mówiąca o?”), o fatalną fleksję niektórych imion własnych („Matthew’ie”), niepotrzebne i nieudane tłumaczenie innych („Mieszczanin Król”, „Florencki Słowik”), wyraźnie niepolską interpunkcję („Toteż, Francuz smaży!”), pojawianie się w tekście przekładu faux amis czy też false friends, „fałszywych przyjaciół tłumacza” (‘ordinary’ to nie narzucający się polskiemu odbiorcy przy-miotnik „ordynarny”, ale „zwykły, przeciętny”) i zwyczajnych przekręceń (słowo ‘dear’ – „droga/i”, „kochana/y”, „kochanie”, tu opacznie zrozumiane jako ‘deer’, „jeleń” lub „łania”)? Na marginesie, proszę zwrócić uwagę, że w wersji polskiej kryzys małżeński zarysowuje się wcześniej niż w wersji angielskiej: Nie jestem specjalnie głodna „przy tym czubku…”, zauważa żona na stronie (‘at this point’ to „w tej chwili, akurat”, ale ‘point’ w niektórych kontekstach rzeczywiście bywa „czubkiem” – ołówka, noża).

Miodzie, jestem domem! Barańczaka nie jest przekładem, lecz złego prze-kładu parodią – zabawną kolekcją najrozmaitszych pomyłek, jakie mógłby po-pełnić nieuważny lub niedouczony tłumacz. Większość tych błędów wynika z faktu, że poszczególne wyrazy są tłumaczone w oderwaniu od kontekstu, to znaczy, przypisuje im się na chybił trafił (jakoby, to oczywiście celowy parody-styczny zabieg Barańczaka) jedno z możliwych słownikowych znaczeń leksemu bez oglądania się na całość, w której on występuje, a która to znaczenie dopre-cyzowuje lub zmienia. ‘What are we having tonight?’ jako „Co jesteśmy mający tej nocy?” zamiast „Co będzie dziś na kolację?” może być tu sztandarowym przykładem. Owszem, ‘what’ znaczy „co”, „we are” to rzeczywiście „jesteśmy”, ‘having’ może zostać przełożone na „mający”, a ‘tonight’ – na „dziś w nocy/dziś wieczorem”, ale zdanie „Co jesteśmy mający tej nocy?” nie jest znaczeniowym

2 „Zastraszającą […] jest inwazja piór kobiecych w tym zakresie. Któraż z kobiet zawiedzionych w życiu, wa-hając się w wyborze jednej z klasycznych w takim razie karier, mianowicie teatru, magazynu kapeluszy i pensjonatu w Zakopanem, nie próbowała tłumaczyć dla zabicia czasu czego z „francuskiego”? I często, jeżeli jest niebrzydka i ma jakieś stosunki dziennikarsko-literackie, drukuje”, pisał Tadeusz Boy-Żeleński w skądinąd arcyciekawym i bardzo dowcipnym słowie od tłumacza Scen z życia cyganerii Henri Murgera (1919). Szkicowi Boya w niczym nie ustępuje słynny szkic Juliana Tuwima Traduttore – traditore z książki Pegaz dęba (1950); oba znaleźć można w antologii Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440-2005.

– 18 –

odpowiednikiem „What are we having tonight?”. Jak się okazuje, definicja prze-kładu ze słownika języka polskiego nie wystarcza, musimy zajrzeć do bardziej wyspecjalizowanego źródła.

Tłumaczenie (i przekład) to procedura lingwistyczna polegająca na zastą-pieniu tekstu w jednym języku tekstem w drugim języku, p r z y z a c h o w a -n i u r e l a c j i e k w i w a l e n c j i , objaśnia Słownik dydaktyczny terminologii translatorycznej. Ekwiwalencja, czyli relacja odpowiedniości, równoważności między tekstem oryginału a tekstem przekładu, jest kluczowym dla translatologii pojęciem, które zawdzięczamy Romanowi Jakobsonowi (art. On Linguistic Aspects of Translation, 1959; tłum. Z. Sroczyńskiej Językowe aspekty tłuma-czenia, 19753). Zadaniem tłumacza jest sformułować ekwiwalentny komunikat w innym kodzie językowym, pisał Jakobson. Dwa lata wcześniej w swojej pio-nierskiej na gruncie polskim książce Olgierd Wojtasiewicz definiował zagadnie-nie przekładu w podobnym duchu: „Operacja tłumaczenia polega na sformuło-waniu w pewnym języku odpowiednika wypowiedzenia sformułowanego uprzednio w innym języku” (Wstęp do teorii tłumaczenia, 1957).

Co się jednak dzieje w wypadku, kiedy tłumaczymy nie wypowiedzenie, czyli wyraz lub grupę wyrazów, ale komunikat o szczególnej funkcji, szczegól-nego rodzaju tekst – dzieło literackie? Szukając odpowiedników dla elementów warstwy brzmień słownych oryginału, musimy starać się zachować indywidual-ną tożsamość dzieła, chociaż gdy wymienimy słowa, zmienią się i ich znacze-nia, i – w konsekwencji – świat przedstawiony utworu, a zatem i nasze konkre-tyzacje tegoż, pisał filozof, ale i pionier polskiej translatologii, Roman Ingarden (art. O tłumaczeniach, 1955). Zdaniem badacza, przekład literacki to „oddanie polifonicznej harmonii jakości estetycznie walentnych przy równoczesnym za-chowaniu – w granicach możliwości – warstwy znaczeniowej dzieła”. Które ja-kości oryginału są „estetycznie walentne” i jak kształtuje się warstwa znacze-niowa dzieła, musi rozstrzygnąć sam tłumacz. Skutkiem odmiennych interpreta-cji tego samego tekstu oryginalnego, dokonanych przez różnych tłumaczy, są jego odmienne przekłady, które budują serię translatorską (termin Edwarda Balcerzana, Oprócz głosu, 1971) – ta „powtarzalność”, „wielokrotność” przekła-du jest jego cechą swoistą, odróżniającą tłumaczenie od rodzimego utworu lite-rackiego, który jest wypowiedzią niepowtarzalną, jednokrotną. Lingwistyczna koncepcja przekładu próbuje rozstrzygnąć problem tłumaczenia na poziomie tekstu, tymczasem utwory literackie są „wieloplanowe”, tutaj nie wystarczy wy-miana językowych elementów planu wyrażania („formy”), czyli słów, przy jedno-czesnym zachowaniu planu zawartości („treści”), bo w przypadku dzieła literac-

3 Dokładniejsze lokalizacje artykułów i książek, na które powołuję się w moim tekście, podaję w umieszczonej na końcu artykułu bibliografii, którą rozszerzyłam też o inne pozycje – ER.

– 19 –

kiego elementy planu wyrażania – na przykład rymy – także są znaczące, im też trzeba znaleźć odpowiedniki, wyjaśnia Balcerzan w artykule Poetyka prze-kładu literackiego (1968).

I lingwistyczna, i literacka koncepcja przekładu zajmują się tłumacze-niem z jednego języka naturalnego na inny – tłumaczeniem międzyjęzyko-wym, czyli w terminologii Jakobsona interlingwalnym. W przywoływanym już artykule badacz wyróżnia jednak także przekład intraligwalny – tłumaczenie słów jednego języka przy pomocy innych słów tego samego języka, swego rodzaju parafrazę, i przekład intersemiotyczny – tłumaczenie znaków języko-wych na znaki niewerbalne, komunikatu językowego na komunikat innego systemu znakowego, na przykład utworu literackiego na język muzyki, tańca, filmu czy malarstwa.

W rozumieniu autora kognitywno-komunikacyjnej teorii przekładu Krzysz-tofa Hejwowskiego, „tłumaczenie jest […] formą komunikacji językowej i to for-mą dodatkowo skomplikowaną różnicami językowymi, kulturowymi i nieuchron-ną obecnością w akcie komunikacji osoby trzeciej – tłumacza” (Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, 2004). Tłumaczymy nie tylko tekst na tekst, próbujemy tłumaczyć kulturę na kulturę.

Lecz istnieją też inne koncepcje, ustawiające termin „przekład” w jeszcze odmiennej perspektywie.

Nawet jeśli mówca i słuchacz posługują się tym samym językiem, obaj muszą tłu-maczyć, ponieważ nie ma dwóch osób, które używałyby języka ojczystego dokład-nie tak samo – pisał Wystan Hugh Auden w szkicu Sztuka przekładu (tłum. A. Sło-mianowskiego, 1971). – Przypuśćmy na przykład, że przyjaciel mówi mi, iż się za-kochał. Aby go zrozumieć, muszę sobie zadać dwa pytania. Po pierwsze: „Czy do-świadczyłem kiedykolwiek czegoś podobnego temu, co on opisuje?” Po drugie: „Je-żeli tak, to czy jest to przeżycie, które ja sam określiłbym jako zakochanie się?” Da-lej, jeśli mam w pełni zrozumieć jego i moje przeżycie, muszę wiedzieć coś o historii pojęcia „zakochać się”, tak jak się ono rozwijało w kulturze Zachodu, muszę nadto usiłować wyobrazić sobie, jak zrozumieliby moje przeżycie ludzie należący do kul-tur, w których pojęcie „zakochać się” jest nieznane. Podobną tezę, że każdy akt rozumienia jest przekładem, głosił także Geo-

rge Steiner (After Babel, 1975; tłum. O. W. Kubińskich Po wieży Babel, 2000). „Mówiąc krótko, wewnątrz języka lub między językami ludzka komunikacja musi oznaczać przekład”, stwierdził Steiner.

Sytuację komplikują głosy proponujące – w imię większej precyzji – odróż-niać przekład od tłumaczenia.

– 20 –

Tłumaczenie to to, co wierne, choć nieartystyczne. Przekład to to, co i artystyczne, i wierne. Naśladowanie to to, co artystyczne, ale niewierne. To rozróżnienie Karla Dedeciusa (Vom Übersetzen, 1986; tłum. J. Proko-

pa Notatnik tłumacza, 1974). Inaczej – niemal na odwrót – terminami „przekład” i „tłumaczenie” posługuje się Ryszard Krynicki. Poeta i tłumacz w wywiadzie Wiersz jest dziełem otwartym (1997) wyjaśnia rzecz następująco:

Odróżniam nieprzetłumaczalne od nieprzekładalnego. W wielkim uproszczeniu: słowa przekład używam wtedy, gdy mam poczucie, że lepiej nie mogłem tego po polsku powiedzieć i że zachowałem w miarę wiernie właściwości oryginału. Słowem tłumaczenie natomiast posługuję się wtedy, kiedy wiem, że mój tekst od oryginału odbiega i, moim zdaniem, nie da się tego uniknąć. Na konferencji 50 lat polskiej translatoryki, zorganizowanej w listopadzie

2007 r. przez Instytut Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego na cześć nieżyjącego już prof. Olgierda Wojtasiewicza i ku upamiętnieniu jego wy-danej przed półwieczem książki, prof. Alicja Pisarska wystąpiła z tezą, że pre-cyzyjne zdefiniowanie przekładu jest w zasadzie niemożliwe. I wielu spośród zebranych na sali translatologów przyznało jej rację.

2. CZYM JEST DOBRY PRZEKŁAD?

Źle napisana książka to tylko głupi błąd. Zły przekład dobrej książki to zbrodnia.

Gilbert Higher

Wielkie oryginały prześwitują także przez nieudane reprodukcje.

Christian Morgenstern Przekład literacki powinien być tekstem artystycznym stanowiącym –

w miarę możliwości – odpowiednik oryginału w literackiej kulturze docelowej, tej, do której wskutek wysiłków tłumacza został włączony. Winien wywoływać u odbiorców skojarzenia takie same lub bardzo zbliżone do tych, które u swoich odbiorców wywoływał oryginał, postulował Wojtasiewicz. Jak tę „odpowied-niość” zmierzyć? Kiedy przekład literacki będzie dobrym przekładem? „Pełna” ekwiwalencja jest niemożliwa, tekstu artystycznego nie sposób przełożyć bez translatorskich ingerencji w tekst oryginału – pewnych opuszczeń, przestawień, wymian elementów i dopowiedzeń, nazywanych przez Balcerzana odpowiednio

– 21 –

redukcjami, inwersjami, substytucjami i amplifikacjami (Poetyka przekładu lite-rackiego). Przekład jest nieuchronnie kompromisem, kombinacją zysków i strat, pisał Jerzy Ziomek, dowodząc, że przekład kongenialny nie istnieje, istnieją tyl-ko genialni tłumacze (art. Kto mówi?, 1975).

Poezję łatwo tłumaczyć temu, kto umie odróżnić w niej to, co istotne, od tego, co drugorzędne, stwierdził Dedecius. Rolą tłumacza jest zinterpretować oryginał, rozłożyć akcenty ważności w tekście, bo jasne jest, że wszystkiego w przekładzie ocalić się nie da. W tej perspektywie dosyć bliską Dedecjuszowej koncepcję tłumaczenia wyznaje Stanisław Barańczak. W jego teorii (i praktyce) translatorskiej najważniejsze jest oddanie w przekładzie „dominanty seman-tycznej” oryginału, która jest dla niego „pierwszorzędnym elementem znacze-niowym wiersza, jego nieusuwalnym i niezastępowalnym «formalnym» składni-kiem, który w istocie jest kluczem do «treści»”. Dominantą semantyczną może być na przykład skomplikowany układ rymowy, rytmiczny lub graficzny tekstu, gra słów czy metafora. Ponadto Mały, lecz maksymalistyczny manifest transla-tologiczny (1990) Barańczaka zawiera jeszcze tylko dwa zakazy: „Nie tłumacz wiersza na prozę” oraz „Nie tłumacz dobrej poezji na złą poezję”. I to już wszystko.

Pokrótce zrekonstruowawszy teorię, proponuję Państwu przyjrzenie się praktyce translatorskiej Stanisława Barańczaka. Analizowanym przykładem bę-dzie niedościgły w swej lapidarności – a zatem stanowiący duże wyzwanie dla tłumacza na raczej dość rozgadaną polszczyznę – wiersz amerykańskiego po-ety Frederica Ogdena Nasha (1902-1971). Tytuł utworu Nasha brzmi Reflec-tions on Ice-Breaking, „Refleksje nad przełamywaniem pierwszych lodów” – gdybyśmy tu się zatrzymali, jako autorka artykułu mającego stanowić wprowa-dzenie do problematyki przekładu literackiego mogłabym sobie pozwolić na za-dedykowanie tego wiersza Czytelnikom. Utwór Nasha dotyczy jednak proble-matyki przełamywania pierwszych lodów na płaszczyźnie towarzyskiej, i to w przypadku, gdy stroną inicjującą nawiązanie bliższej znajomości jest mężczy-zna, a stroną, która mogłaby tej inicjatywie wyjść naprzeciw, gdyby tylko ze-chciała, jest kobieta. Inicjatorowi damsko-męskiego kontaktu Nash udziela przenikliwej rady, mieszczącej się w czterech bardzo oszczędnych pod wzglę-dem rozpiętości sylabicznej linijkach (2 – 3 – 3 – 3), które dla lepszego mnemo-technicznego efektu zostały dokładnie (żeńsko) zrymowane:

Candy Is dandy; But liquor Is quicker.

– 22 –

‘Candy’ to niekoniecznie „cukierek”, to „słodycze” w ogóle: ‘a food made of a sugar paste or syrup often enriched and varied with coloring and flavoring (as chocolate) and filling (as fruits or nuts) and shaped into various attractive forms’, „artykuły żywnościowe z masy cukrowej lub syropu cukrowego, często wzbogacane i urozmaicane za pomocą barwników i dodatków smakowych (takich jak czekolada) oraz nadzienia (na przykład z owoców lub orzechów) i formowane w różne atrakcyjne kształty”, podpowiada Merriam-Webster’s Un-abridged Dictionary. „Czekolada” także mieści się w polu znaczeniowym słowa ‘candy’, zaświadcza Cambridge Advanced Learner’s Dictionary. ‘Liquor’ zaś to nie tylko „likier” (kolejny „fałszywy przyjaciel tłumacza”), lecz każdy alkohol wy-sokoprocentowy: ‘a usually strong distilled alcoholic beverage (as whiskey, rum) rather than a fermented one (as wine, beer)’, „zwykle mocny, destylowany tru-nek (taki jak whisky czy rum), a nie tylko podlegający fermentacji (tak jak wino czy piwo)”. Przymiotnik ‘quicker’, „szybszy”, nie sprawia poważniejszych trud-ności, inaczej niż przymiotnik ‘dandy’, pochodzący od rzeczownika ‘dandy’, „dandys”. Polski przymiotnik „dandysowaty” ma odcień pejoratywny, skoro dan-dys to „elegant, modniś, goguś”, jak podaje Słownik języka polskiego PWN; „dandysowski” też nie najlepiej oddaje istotę rzeczy, która polega na tym, że coś, co jest ‘dandy’, jest ‘very good, first-rate, fine’ – „wspaniałe”, podaje Wielki Słownik PWN-Oxford, „pierwszorzędne, wspaniałe, cudowne”, odnotowuje The New Kosciuszko Foundation Dictionary. Rymowany bon mot Nasha w możliwie dosłownym polskim tłumaczeniu wyglądałby zatem tak:

*Słodycze Są pierwszorzędne/znakomite/wspaniałe/cudowne, Ale alkohol wysokoprocentowy Jest szybszy. Lecz już w przekładzie filologicznym zgubiliśmy konstrukcję składniową

oryginału (‘x is y, but z is a’), bo w polszczyźnie alkohol „jest”, ale słodycze „są”. Cóż dopiero mówić o zgrabnej, zwartej, zręcznie zrymowanej formie wierszo-wej, bez której ginie dowcip Nasha. To ona właśnie jest tutaj dominantą seman-tyczną, domagającą się ocalenia w tłumaczeniu.

Przekład to nie dzieło, ale droga do dzieła, napisał José Ortega y Gasset. Stanisław Barańczak, próbując się zbliżyć do dzieła Nasha, stworzył aż dwana-ście polskich wariantów powyższego czterowiersza, nadając im wspólny (do-precyzowujący i komicznie dłuższy niż sam utwór) tytuł Refleksje na temat prze-łamywania lodów przy nawiązywaniu stosunków towarzyskich. Wariant pierw-szy brzmi:

– 23 –

1. Kawa Się nadawa, Lecz gorzała Szybciej działa.4 Spójrzmy na niego krytycznym okiem filologa. Czterowiersz jest niemal tak

zwięzły jak oryginał (2 sylaby, 4, 4 i 4), co w polszczyźnie samo w sobie stanowi wyczyn (dla porównania proszę wrócić wzrokiem do fragmentu dialogu Miodzie, jestem domem!: wersja polska jest dłuższa od angielskiej o dobrych kilka lini-jek). Rymy jak w oryginale mają półtorej zgłoski (k-awa – nad-awa, gorz-ała – dzi-ała), przy czym ten pierwszy może budzić uśmiech ze względu na swoją niepoprawność gramatyczną (powinno być przecież „nadaje”, ale wtedy znik-nąłby rym). Wyższość trunku przy nawiązywaniu stosunków towarzyskich zo-staje wyraźnie zaznaczona: „szybciej działa”, ale „gorzała” to słowo bardzo ko-lokwialne, a w oryginale jak byk stoi zupełnie neutralny ‘liquor’. Cóż to za absz-tyfikant, można by się zastanawiać na podstawie użytego w tekście słownictwa, czyżby pobratymiec niezbyt fortunnego zalotnika z Colloquium niedzielnego na ulicy Tuwima? I wreszcie: przewagę nad czym miałaby zdobywać „gorzała”? Nad „kawą”? A gdzie się podziały słodycze?

Przedstawiając nam pozostałe jedenaście wariantów swojego tłumacze-nia, Barańczak zastawia stół do prawdziwej uczty.

2. Herbata Też zbrata; Ale martini Szybciej to czyni. 3. Kakao Też by działało; Ale jest szybszy program: Sto gram. 4. Sok z pomarańczy Jest tańszy; Lecz dolać wódki – Są skutki.

4 Zob. Ogden Nash, W świecie mułów nie ma regułów. 111 wierszy. Wybór i wersja polska Stanisław Barań-czak. Poznań, Media Rodzina, 2007.

– 24 –

5. Cocktaile mleczne Są bezskuteczne; Ale wóda Czyni cuda. 6. Butla Perriera – Wciąż jest bariera; Łyk Bloody Mary – Nie ma bariery. 7. Melba z bananem – Podejściem wyszukanem; Sto gram z grzybkiem – Szybkiem. 8. Po toniku – Brak wyniku; Po ginie – Rezerwa ginie. 9. Tort podany na tacy Jest cacy; Whisky wlana do wnętrza – Jest prędsza. 10. Sodowa woda To też metoda; Lecz prędzej do celu dotrzem Scotchem. 11. Banany w mazagranie – Niebanalne zagranie; Lecz sukces towarzyski Zapewnia prosta whisky. 12. Sok grejpfrutowy Jest zdrowy, Zmieszany z ginem daje większy plus: Luz.

– 25 –

Który wariant jest, Państwa zdaniem, najbliższy oryginałowi? Nie tylko pod względem formalnym: który, będąc możliwie bliskim polskim odpowiednikiem utworu Nasha, jest jednocześnie najbardziej zabawny? Czterowierszowi czwar-temu szczególnego staroświeckiego charme’u nadaje z lekka archaiczna flek-sja, na uwagę zasługuje też wymiana elementu kulturowego: australijski deser lodowy miałby przegrywać ze swojskim napitkiem i zakąską. Wielkim atutem wariantu dziesiątego jest mistrzowski rym – dokładny i egzotyczny. Cztero-wiersz dwunasty znacznie zyskuje na sile wyrazu dzięki męskiemu rymowi, któ-ry jednocześnie stanowi osobną, krótką, a przez to wyraźnie skontrastowaną z poprzednią wierszową linijkę. Moim osobistym faworytem jest jednak wariant dziewiąty, w którym Barańczakowi w wiernej oryginałowi konstrukcji składniowej „x jest y, z jest a” udało się zmieścić i „słodycze” (tort), i „alkohol wysokoprocen-towy” (reprezentowany przez whisky), nie zabrakło kluczowego określenia „prędsza”, a przymiotnik „cacy” uważam za absolutny majstersztyk. „Podany na tacy” i „wlana do wnętrza” to dodatki – amplifikacje – tłumacza, tutaj konieczne do uzyskania dokładnego i zabawnego rymu, nie takie znów arbitralne przecież, doprecyzowujące sytuację.

„Przekład jest grą, w której wygrywa się jak przy zielonym stoliku – raz tra-cąc, raz zyskując, a nie jak w turnieju, gromiąc przeciwnika na udeptanej ziemi”, pisał Jerzy Ziomek. Seria Refleksji na temat przełamywania lodów przy nawią-zywaniu stosunków towarzyskich Nasha, zainicjowana przez Barańczaka, jest serią otwartą, do której można dopisywać nowe, konkurencyjne rozwiązania. Jeśli i Państwo odkryją w sobie żyłkę translatorską, pozostaje mi tylko życzyć Państwu wielu wygranych – z lampką szampana w dłoni.

W Y B R A N A B I B L I O G R A F I A :

1. JĘZYKOWE aspekty przekładu / Roman Jakobson; przeł. Zofia Sro-czyńska // W: Przekład artystyczny : o sztuce tłumaczenia księga druga : praca zbiorowa / pod red. Seweryna Pollaka. – Wrocław : Zakład Naro-dowy im. Ossolińskich, 1975. – 407 s.

50 lat Polskiego PEN Clubu. Stanowi kontynuację pracy pt.: O sztuce tłumaczenia.

2. JĘZYKOZNAWSTWO kognitywne a poetyka przekładu / Elżbieta Taba-kowska; przeł. Agnieszka Pokojska. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001. – 187 s. – (Języko-znawstwo Kognitywne 4)

– 26 –

3. KOGNITYWNO-komunikacyjna teoria przekładu / Krzysztof Hejwowski. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2004. – 197 s. – (Przekład – Mity i Rzeczywistość)

4. KTO mówi? / Jerzy Ziomek // T e k s t y . – 1975, nr 6 5. LITERATURA z literatury : (strategie tłumaczy) / Edward Balcerzan. –

Katowice : „Śląsk”, 1998. – 232 s. – (Studia o Przekładzie; nr 6) 6. MAŁA encyklopedia przekładoznawstwa / pod red. Urszuli Dąmbskiej-

-Prokop; oprac. Jerzy Brzozowski [i in.]. – Częstochowa : „Educator”, 2000. – 361 s.

7. MAŁY, lecz maksymalistyczny manifest translatologiczny / Stanisław Ba-rańczak // T e k s t y D r u g i e . – 1990, nr 3

8. NOTATNIK tłumacza / Karl Dedecius; przeł. [z niem.] Jan Prokop oraz Irena i Egon Naganowscy; wstępem opatrzył Jerzy Kwiatkowski. – [Wyd. 2 popr. i rozsz.]. – Warszawa : „Czytelnik”, 1988. – 239 s.

9. O PRZEKŁADZIE na przykładzie : rozprawa tłumacza z „Europą” Nor-mana Daviesa / Elżbieta Tabakowska.– Kraków : „Znak”, 1999. – 246 s.

10. O TŁUMACZENIACH / Roman Ingarden // W: O sztuce tłumaczenia : praca zbiorowa / pod red. Michała Rusinka. – Wrocław : Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1955. – 559 s.

Materiały ze Studium Przekładowego zorganizowanego przez PEN Club Polska w latach 1950-1953.

11. OCALONE w tłumaczeniu : szkice o warsztacie tłumacza poezji z dodat-kiem małej antologii przekładów – problemów / Stanisław Barańczak. – Wyd. 3 popr. i znacznie rozsz. – Kraków : „a5”, 2004. – 520 s. : nuty

12. OPRÓCZ głosu : szkice krytycznoliterackie / Edward Balcerzan. – War-szawa : Państ. Intytut Wydawniczy, 1971. – 289 s.

13. PEGAZ dęba, czyli panopticum poetyckie / Julian Tuwim. – Warszawa : Czytelnik, 1950. – 427 s.

14. PISARZE polscy o sztuce przekładu : 1440-2005 : antologia / wybór i oprac. Edward Balcerzan, Ewa Rajewska. – Wyd. 2 poszerz. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2007. – 558 s.

15. PO WIEŻY Babel : problemy języka i przekładu / George Steiner; przekł. Olga i Wojciech Kubińscy. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydaw-ców Prac Naukowych „Universitas”, 2000. – 685 s. – (Horyzonty Nowo-czesności : teoria-literatura-kultura; 11)

16. POETYKA przekładu literackiego / Edward Balcerzan // N u r t . – 1968, nr 8, s. 23-26

Także w: Literatura z literatury

http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=23&IM=07&TX=%8Cl%B9sk�

– 27 –

17. SCENY z życia cyganerii / Henri Murger; przeł. i wstępem opatrzył Ta-deusz Boy-Żeleński. – Kraków : „Zielona Sowa”, 2003. – 241 s. – (Arcy-dzieła Literatury Światowej)

18. SŁOWNIK dydaktyczny terminologii translatorycznej / red. nauk. Jurij Lukszyn; [oprac. zespół w składzie Wojciech Gilewski i in.]; Instytut Lin-gwistyki Stosowanej UW [Uniwersytetu Warszawskiego]. – Warszawa : Wydawnictwa UW, 1991. – 176 s.

19. SZTUKA przekładu / Wystan Hugh Auden; przeł. Andrzej Słomianowski // L i t e r a t u r a n a Ś w i e c i e . – 1971, nr 4, s. 160-164

20. TEZAURUS terminologii translatorycznej / [red. nauk. Jurij Lukszyn; oprac. Wojciech Gilewski i in.]. – [Wyd. 2]. – Warszawa : Wydaw. Na-ukowe PWN, 1998. – 503 s.

21. TŁUMACZ i jego kompetencje autorskie : na materiale powojennych tłumaczeń z A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa i A. Błoka / An-na Legeżyńska. – Wyd. 2 rozsz. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 1999. – 251 s.

22. WIERSZ jest dziełem otwartym / Ryszard Krynicki; rozm. przepr. Andrzej Bernat // N o w e K s i ą ż k i . – 1997, nr 5, s. 7-9

23. WSPÓŁCZESNE tendencje przekładoznawcze : podręcznik dla studen-tów neofilologii / Alicja Pisarska, Teresa Tomaszkiewicz; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. – Wyd. 2 poszerz. i popr. – Poznań : Wydaw. Naukowe UAM, 1998. – 252 s.

24. WSTĘP do teorii tłumaczenia / Olgierd Wojtasiewicz. – Wyd. 5. – War-szawa : Wydawnictwo Translegis : Wydawnictwo Tepis, 2007. – 104 s.

Urszula Bzdawka, Urszula Cimoch Dział Informacji Bibliograficznej i Regionalnej

T W O R Z E N I E B I B L I O T E K A R S T W A P U B L I C Z N E G O

W W O J E W Ó D Z T W I E P O Z N A Ń S K I M

P O I I W O J N I E Ś W I A T O W E J – 6 0 R O C Z N I C A Początki bibliotekarstwa publicznego w Wielkopolsce po II wojnie świa-

towej to proces zapoczątkowany tuż po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku i trwający przez kilka kolejnych lat. W pierwszym okresie były to

– 28 –

spontaniczne działania społeczeństwa, głównie bibliotekarzy i nauczycieli, po-legające na zabezpieczaniu ocalałych księgozbiorów. Po 1946 roku następo-wało przejmowanie powstających bibliotek przez organy samorządowe, które zapewniały podstawowe warunki dla ich funkcjonowania organizacyjnego i fi-nansowego (etaty dla bibliotekarzy, środki na zakup książek, utrzymanie loka-lu itp.).

Planową organizację sieci bibliotek publicznych (powszechnych) na te-renie ówczesnego woj. poznańskiego podjęto po ukazaniu się „Dekretu o bi-bliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi” z dnia 17 kwietnia 1948 roku. Jego efektem było powstanie do końca 1949 roku dobrze zorganizowanej sie-ci bibliotek publicznych w woj. poznańskim, które tworzyło: 35 bibliotek powia-towych, 8 bibliotek miejskich (miast wydzielonych), 121 bibliotek miejskich w średnich i małych miastach oraz 328 bibliotek gminnych z 2172 punktami bibliotecznymi.

Końcowym etapem budowy sieci bibliotek publicznych było utworzenie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu, jako placówki instruktażowo – metodycznej dla istniejącej już sieci bibliotek powszechnych. Kilkumiesięczny okres powstawania WBP zapoczątkowało „Zarządzenie Wojewody Poznań-skiego z 12 maja 1947 roku” zobowiązujące związki samorządowe do organi-zowania bibliotek. Poznański Wydział Wojewódzki przeznaczył z funduszów samorządowych subwencje w wysokości 500 000 ówczesnych złotych, na za-kup książek tworzącej się biblioteki.

Zorganizowaną działalność WBP w Poznaniu rozpoczęła w 1948 roku. Wówczas to (27 stycznia 1948 r.) Wydział Wojewódzki zlecił Stanisławowi Py-tlińskiemu zorganizowanie i prowadzenie agend powstającej biblioteki. Pełny rozwój WBP nastąpił w 1951 roku, kiedy biblioteka otrzymała większą ilość etatów co pozwoliło utworzyć strukturę organizacyjną biblioteki w postaci działów: organizacyjno-administracyjnego, gromadzenia i opracowania zbio-rów oraz instrukcyjno-metodycznego, w ramach którego prowadzono działal-ność informacyjno-bibliograficzną. Umożliwiało to roztoczenie nadzoru mery-torycznego nad siecią bibliotek publicznych województwa i podjęcie właści-wych dla niej funkcji.

Na przestrzeni minionych 60 lat biblioteki publiczne podlegały wielu zmia-nom organizacyjnym i strukturalnym wynikającym z przekształceń w admini-stracji państwowej w latach 1951, 1954, 1975, 1999. Reforma podziału admini-stracyjnego w 1951 roku wyłączająca z granic naszego województwa ziemię lu-buską i dwa północne powiaty, spowodowała zmniejszenie sieci o 13 bibliotek powiatowych i znacznie większą liczbę bibliotek miejskich i gminnych. W 1954 roku zmiany w sieci bibliotek publicznych wiązały się z reorganizacją podziału administracyjnego wsi, wprowadzającego gromady w miejsce gmin, zwiększa-

– 29 –

jąc w sposób znaczący ich ilość (zastąpiono 230 gmin 774 gromadami oraz utworzono 3 nowe powiaty). W tym samym roku nastąpiła kolejna korekta o charakterze merytorycznym polegająca na łączeniu bibliotek powiatowych z miejskimi. Powstały wtedy powiatowe i miejskie biblioteki publiczne odpowie-dzialne za funkcjonowanie bibliotek w całym powiecie. Proces ten dotknął rów-nież WBP, która w okresie 1.01.1955–31.12.1956 została połączona z Miejską Biblioteką Publiczną im. E. Raczyńskiego.

Od tego okresu WBP funkcjonuje samodzielnie po dziś dzień rozwijając i poszerzając swoją działalność. Jednak w tych pierwszych, powojennych latach ukształtowały się podstawowe formy działalności bibliotek publicznych, zarówno biblioteki wojewódzkiej jak i terenowych. W przyszłości ulegały one modyfika-cjom i przeobrażeniom w zależności od struktury administracyjnej kraju oraz podziałów kompetencyjnych jednak podstawowe swoje funkcje związane z za-spokojeniem potrzeb czytelniczych i informacyjnych środowiska pozostały zaw-sze najważniejszymi.

Obchodzone obecnie jubileusze 60-lecia poszczególnych bibliotek, w tym WBPiCAK w Poznaniu, są okazją do przypomnienia początków biblio-tekarstwa publicznego w Wielkopolsce. Proponujemy opracowanie uwzględ-niające: kalendarium powstawania bibliotek powiatowych w woj. poznańskim oraz wybrane opracowania bibliograficzne zwarte i artykuły omawiające ich historię i działalność.

Kalendarz tworzenia sieci bibliotek powiatowych w województwie poznańskim

Nr. Powiat Miejscowość Nazwa biblioteki Data powst.

1. Chodzież Chodzież Miejska Biblioteka Publiczna im. Stefana Michalskiego

1946

2. Czarnków Miejska Biblioteka Publiczna w Czarnkowie (Miejskie Centrum Kultury)

1947

3.

Czarnków-Trzcianka

Trzcianka Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Kazimiery Iłłakowiczówny

1946

4. Gniezno Gniezno Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna

1945

– 30 –


5. Gniezno Kłecko Biblioteka Publiczna Miasta Kłecka i Powiatu Gnieźnieńskiego z s. w Kłecku

1946

6. Gostyń Gostyń Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy 1947

7. Grodzisk Wlkp.

Grodzisk Wlkp.

Powiatowa i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna

1949

8. Jarocin Jarocin Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy 1945

9. Kalisz Kalisz Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka

1907

10. Kalisz Opatówek Gminna Biblioteka Publiczna im. Braci Gillerów

1948

11. Kępno Samorządowa Biblioteka Publiczna im. Marii z Fredrów hr. Szembekowej

1945

12. Kępno

Kępno Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kępnie

2000

13. Koło Koło Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna

1945

14. Konin Konin Miejska Biblioteka Publiczna 1946

15. Kościan Kościan Miejska Biblioteka Publiczna w Kościanie

1946

16. Krotoszyn Krotoszyn Krotoszyńska Biblioteka Publiczna im. Arkadego Fiedlera

1946

17. Leszno Leszno Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Grochowiaka

1949

18. Międzychód Międzychód Biblioteka Publiczna w Międzychodzie

1949

19. Nowy Tomyśl

Nowy Tomyśl Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna

1945

20. Oborniki Oborniki Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Antoniego Małeckiego – Instytucja Kultury

1945

21. Ostrów Wlkp.

Ostrów Wlkp. Biblioteka Publiczna im. Stanisława Rowińskiego

1949

– 31 –


22. Ostrzeszów Ostrzeszów Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Stanisława Czernika

1946

23. Piła Piła Powiatowa i Miejska Biblioteka Pu-bliczna im. Pantaleona Szumana

1948

24. Pleszew Pleszew Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy 1949

25. Biblioteka Raczyńskich 1829

26. Poznań Poznań

Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury

1948

27. Rawicz Rawicz Rawicka Biblioteka Publiczna 1948

28. Słupca Słupca Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna

1946

29. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Szamotuły im. Edmunda Calliera

1946

30. Szamotuły Szamotuły Powiatowa Biblioteka Publiczna 1945

31. Śrem Śrem Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Heliodora Święcickiego

1947

32. Powiatowa Biblioteka Publiczna 2001

33. Środa Wlkp. Środa Wlkp.

Miejska Biblioteka Publiczna im. R.W.Berwińskiego w Środzie Wlkp.

1945

34. Turek Turek Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Włodzimierza Pietrzaka

1946

35. Miejska Biblioteka Publiczna 1949

36. Wągrowiec Wągrowiec

Powiatowa Biblioteka Publiczna 1945

37. Wolsztyn Wolsztyn Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wolsztyn

1947

38. Września Września Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Września

1946

39. Złotów Złotów Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida

1947

– 32 –

I. Biblioteki publiczne w Wielkopolsce po 1945 roku

1. Zagadnienia ogólne

1. BIBLIOTEKI publiczne województwa poznańskiego / Franciszek Łozow-ski. – Poznań : Wojew. Biblioteka Publ., 1968. – 28 s., [42] k. il.

2. BIBLIOTEKI Wielkopolski / red. nauk. Stanisław Kubiak. – Poznań : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1983. – 318 s. – (Biblioteka „Kroniki Wiel-kopolski”)

3. BIBLIOTEKI Wielkopolski w służbie nauki i kultury : 1945-1977 / red. na-uk. Stanisław Kubiak. – Poznań : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1978. – 354 s.

4. BIBLIOTEKI województwa poznańskiego : przewodnik / red. nacz. Sta-nisław Badoń. – Poznań : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1991. – 336 s.

5. BIBLIOTEKI województwa poznańskiego w latach 1945-1954 : praca zbiorowa / red. Janina Gruszecka. – Warszawa : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1956. – 216 s.

6. BILANS otwarcia / Iwona Smarsz // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2004, nr 7, s. 11

Bibliotekarstwo publiczne w województwie wielkopolskim. 7. GROMADZKIE biblioteki publiczne w Poznańskiem (1960-1970) / Zdzi-

sław Szkutnik; Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. – Warszawa; Poznań : Państ. Wydaw. Naukowe, 1972. – 101 s., tab. – (Materiały i Studia do Dziejów Kultury w Wielko-polsce; z. 4)

8. INFORMATOR o bibliotekach w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej / Al-freda Łuczyńska, Helena Wiącek. – Warszawa : Stow. Bibliotekarzy Pol-skich, 1961. – XXXII, 552 s.

9. KLUBY „Pro Libris” w bibliotekach wielkopolskich / Małgorzata Kinow-ska. – Poznań, 1982. – 103 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Marce-lego Kosmana. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Bi-bliotekoznawstwa i Informacji Naukowej.

10. MATERIAŁY Komisji Koordynacyjnej Bibliotek Wielkopolskich : informa-tor o zbiorach rękopiśmiennych bibliotek poznańskich / [red. Stefan Weyman]; Stow. Bibliotekarzy Polskich. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960. – 52 s.

11. MNIEJ a jednak więcej : sytuacja wielkopolskich bibliotek publicznych [w latach 1999-2002] / Iwona Smarsz // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2003, nr 1, s. 3

– 33 –

12. POZNAŃ – województwo / [oprac. informacji Lucjan Biliński]. – Warsza-wa : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1996. – 196 s., [2] s. : tabl., il. – (Bi-blioteki w Polsce – Informator; nr 31)

13. PUBLICZNE biblioteki powszechne od dekretu do ustawy 1946-1967 : w świetle sprawozdań statystycznych / Tadeusz Zarzębski. – Warszawa : Min. Kultury i Sztuki, 1968. – 15 s.

14. ROLA gromadzkich bibliotek publicznych w życiu wsi wielkopolskiej : 1945-1972 / Zdzisław Szkutnik. – Poznań, 1974. – 411 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Stani-sława Kubiaka. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu.

15. SŁOWNIK bibliotekarzy wielkopolskich : 1918-2000 / red. Franciszek Łozowski. – Poznań : Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Ani-macji Kultury, 2001. – 195 s. : portr.

2. Biblioteki terenowe

a. Pozycje zwarte

1. ANALIZA czytelnictwa w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy w Czempiniu : lata 1979-1983 / Elżbieta Matuszczak. – Poznań, 1984. – 103 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Stani-sława Nawrockiego. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej.

2. BIBLIOTEKA na łamach prasy… i nie tylko / wybór mater. i oprac. Julia Tarczyn; wstęp Marcin Bajerowicz. – Nowy Tomyśl : Miejska i Powiato-wa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu, 2000. – 113 s., [12] s. tabl. : fot.

Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu w publikacjach prasowych, głównie regionalnych.

3. BIBLIOTEKA Publiczna Miasta i Gminy w Gostyniu 1947-2007 / Pawel Hübner, Stefan Markowski; fot. Robert Czub [i in.]. – Gostyń : BPMiG w Gostyniu, 2007. – 80 s., [27] s. tabl. : fot., il., portr.

4. BIBLIOTEKA Publiczna w Dusznikach : 1946-1996 / Mirona Wawrzy-niak-Zdziebkowa. – Duszniki : Urząd Gminy, 1999. – 113 s. : il.

5. BIBLIOTEKA Publiczna w Kępnie w latach 1945-1980 / Grażyna Grze-siak. – Poznań, 1982. – 80 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Marce-lego Kosman. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Bi-bliotekoznawstwa i Informacji Naukowej.

6. BIBLIOTEKI miasta Chodzieży / Irena Krenz. – Poznań, 1984. – 150 s.

– 34 –


7. BIBLIOTEKI powiatu gostyńskiego : informator / oprac. Halina Radoła. – Gostyń : Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Gostyniu, 2002. – 24 s. : fot.

8. BIBLIOTEKI publiczne powiatu leszczyńskiego : informator / red. Janina Małgorzata Halec; oprac. Cyprian K. Kostrakiewicz, Małgorzata Pachol-czyk, Krzysztof Taciak; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Oddział w Lesznie, Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie. – Leszno : „Cicer”, 2005. – 27 s. : il., fot., mapa

9. BIBLIOTEKI publiczne powiatu wrzesińskiego w latach 1945-1974 / An-tonina Gantkowska-Jasińska. – Września, 1975. – 148 s.

Praca magisterska. 10. BIBLIOTEKI publiczne województwa pilskiego w służbie społeczeństwa

1948-1978 : informator / Kazimierz Makarowicz. – Piła : KAW RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 1978. – 74 s.

11. BIULETYN jubileuszowy z okazji 50-lecia biblioteki 1945-1995 / Miejska Biblioteka Publiczna w Wągrowcu. – Wągrowiec : MBP, 1996. – 15 s. : fot.

12. [CZTERDZIEŚCI] 40 lat Biblioteki Publicznej im. E. Calliera Miasta i Gminy w Szamotułach [woj. poznańskie] (1946-1986) / oprac. Krystyna Czepułkowska; Biblioteka Publiczna im. E. Calliera w Szamotułach. – Szamotuły : [b.w.], 1986. – 15 s.

13. [CZTERDZIEŚCI] 40 lat Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy / Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Nowym Tomyślu. – Nowy Tomyśl : [b.w.], 1985. – 16 s.

14. [CZTERDZIEŚCI] 40 lat Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Oborniki 1945-1985 / oprac. Hilaria Brust; Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Obornikach. – Oborniki : [b.w.], 1985. – 13 s.

15. [DWADZIEŚCIA pięć] 25 lat bibliotek publicznych w powiecie szamotul-skim : 1946-1970 / Romuald Krygier. – Szamotuły : [b.w.], 1971. – 38 s.

16. [DWADZIEŚCIA pięć] 25 lat Ujskiego Domu Kultury : 12 czerwiec 1976 - 2001-05-31; [Pięćdziesiąt dwa] 52 lata Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ujściu : 1949 - 2001-05-31 / oprac. Marzena Rybarczyk [i in.]; oprac. graf. Estera Serówka. – Ujście : Ujski Dom Kultury, 2001. – [34] s. : fot., portr.

17. DZIAŁALNOŚĆ bibliotek publicznych powiatu kępińskiego / Maria Wa-lenta. – Wrocław, 1970. – 73 s.

– 35 –

Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. hab. Marii Samec-kiej. Uniwersytet Wrocławski im. B. Bieruta. Instytut Bibliotekoznawstwa.

18. DZIAŁALNOŚĆ bibliotek publicznych województwa konińskiego za lata 1975-1985 / Maria Nitecka. – Poznań, 1986. – 125 s.


19. DZIAŁALNOŚĆ informacyjna Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Go-styniu / Halina Radoła. – Poznań, 1987. – 133 s.


20. DZIAŁALNOŚĆ informacyjna biblioteki publicznej na przykładzie Biblio-teki Publicznej Miasta i Gminy w Nowym Tomyślu / Małgorzata Sosiń-ska. – Poznań, 1987. – 145 s.


21. DZIAŁALNOŚĆ informacyjna Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ostrowie Wielkopolskim / Iwona Jędrzejak. – Poznań, 1982. – 115 s.


22. DZIAŁALNOŚĆ informacyjno-bibliograficzna Miejskiej Biblioteki Publicz-nej w Lesznie : informator / oprac. Danuta Stępczak, Zbigniew Łukowiak. – Leszno : [b.w.], 1974. – 28 s. : il., tab.

23. DZIAŁALNOŚĆ Miejskiej Biblioteki Publicznej w Luboniu / Arleta Panfil. – Poznań, 1987. – 115 s.


24. DZIEJE bibliotek publicznych powiatu Chodzież / Lidia Gawrońska. – Wrocław, 1970. – 51 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. hab. Marii Przywec-kiej-Sameckiej. Uniwersytet Wrocławski. Instytut Bibliotekoznawstwa.

25. DZIEJE i działalność biblioteki publicznej w Sicinach w latach 1948-1983 / Czesława Gierycz. – Poznań, 1984. – 218 s.


– 36 –

26. INFORMATOR jubileuszowy / Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Włodzimierza Pietrzaka w Turku; tekst Wanda Grzeszkiewicz; fot. Maciej Konieczny, Karol Szczeciński. – Turek : MiPBP, 2001. – 28 s.

Bibliografia s. 26-28. 27. INFORMATOR jubileuszowy : 60 lat działalności 1946-2006 / Miejska

i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Włodzimierza Pietrzaka w Turku; tekst Wanda Grzeszkiewicz. – Turek : MiPBP, 2006. – 34 s. : fot.

Bibliografia s. 24-32 28. INFORMATOR o bibliotece : (organizacja i zbiory) / Danuta Stępczak. –

Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Stanisława Grochowiaka w Lesz-nie. Dział Informacyjno-Bibliograficzny. – Leszno, 1986. – 20 s. : il.

29. KALISZ – województwo / [oprac. informacji Lucjan Biliński]. – Warszawa : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1996. – 90 s. – (Biblioteki w Polsce – In-formator; nr 12)

30. KONIN – województwo / [oprac. informacji Krystyna Kuźmińska]. – War-szawa : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1995. – 48 s. – (Biblioteki w Polsce – Informator; nr 15)

31. KSIĄŻNICA Asnykowska w Kaliszu / Grażyna Schlender. – Kalisz : Edy-tor, 2007. – 498 s. : il.

Historia biblioteki w latach 1906-2007. 32. LESZNO – województwo / [oprac. informacji Lucjan Biliński]. – Warsza-

wa : Wydaw. SBP, 1995. – 58 s. – (Biblioteki w Polsce – Informator) 33. MIEJSCE tętniące życiem… : w sześćdziesięciolecie Miejskiej i Powia-

towej Biblioteki Publicznej w Nowym Tomyślu 1946-2006 / red. Witold Machura. – Nowy Tomyśl : MiPBP, 2006. – 62 s. : fot., il., portr.

34. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat Biblioteki Publicznej w Dusznikach / Mirona Wawrzyniak-Zdziebkowa; Gminna Biblioteka Publiczna w Dusznikach. – Duszniki, 1996. – 90 s. : il.

35. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat Biblioteki Publicznej Gminy Połajewo / tekst Lu-cyna Grochowska. – Połajewo : BPG, 1998. – 5 s. : fot.

36. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat działalności Biblioteki Publicznej Gminy Żelaz-ków / oprac. Małgorzata Matecka. – Żelazków : BPG, 2000. – [13] s.

37. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat działalności Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Koźminie Wielkopolskim / oprac. Seweryna Ambroszkiewicz; fot. Mie-czysław Porzuckowiak. – [Koźmin Wielkopolski : b.w., 1997]. – [12] s. : fot.

38. PIŁA – województwo / [oprac. informacji Lucjan Biliński]. – Warszawa : Stow. Bibliotekarzy Polskich, 1993. – 31 s. – (Biblioteki w Polsce – In-formator; nr 28)

– 37 –

39. POWIATOWA i Miejska Biblioteka Publiczna w Gostyniu 1947-1974 / Stefan Markowski. – Gostyń, 1975. – 136 s.

Praca magisterska. 40. POWSTANIE i rozwój bibliotek publicznych w powiecie nowotomyskim

w latach 1945-1975 / Czesław Krolek. – Nowy Tomyśl : Biblioteka Publ. Miasta i Gminy, 2000. – 93 s. : il., tab.

41. PÓŁWIECZE bibliotekarstwa publicznego w Koninie / Lech Hejman; Wo-jewódzka Biblioteka Publiczna w Koninie. – Konin : [b.w.], 1997. – 91 s. : fot.

42. PRAKTYCZNY informator : biblioteki publiczne powiatu szamotulskiego / Powiatowa Biblioteka Publiczna w Szamotułach. – Szamotuły : PBP, 2002. – [20] s. : il.

43. ROZWÓJ bibliotek publicznych powiatu rawickiego / Małgorzata Kotule-wicz. – Wrocław, 1970. – 88 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. hab. Marii Samec-kiej. Uniwersytet Wrocławski im. Bolesława Bieruta. Instytut Biblioteko-znawstwa.

44. ROZWÓJ bibliotek publicznych w powiecie jarocińskim / Olena Prus. – Wrocław, 1970. – 82 s.


45. ROZWÓJ bibliotekarstwa w byłym powiecie obornickim w latach 1945- -1975 / Hilaria Brust. – Poznań, 1978. – 171 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Stani-sława Kubiaka. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Bi-bliotekoznawstwa i Informacji Naukowej.

46. ROZWÓJ bibliotekarstwa w byłym powiecie szamotulskim w latach 1945-1974 / Izabela Czaja. – Poznań, 1978. – 152 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Stani-sława Kubiaka. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Bi-bliotekoznawstwa i Informacji Naukowej.

47. ROZWÓJ i działalność bibliotek publicznych powiatu tureckiego / Halina Kosiba. – Wrocław, 1970. – 61 s.

Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. hab. Marii Przy-weckiej-Sameckiej. Uniwersytet Wrocławski im. Bolesława Bieruta. Insty-tut Bibliotekoznawstwa.

48. ROZWÓJ powszechnych bibliotek publicznych w powiecie między-chodzkim / Renata Tomaszkiewicz. – Wrocław, 1970. – 78 s.

– 38 –


49. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Gosty-niu : 1947-2007 : [informator] / tekst Jolanta Gardyś, Paweł Hübner, Ha-lina Radoła; fot. Robert Czub. – Gostyń : Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Gostyniu, Towarzystwo Przyjaciół Gostyńskiej Biblioteki Pu-blicznej, 2007. – [12] s. : fot.

50. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chodzieży [Dokument elektroniczny]. – [Chodzież : MBP, b.r.]. – 1 płyta DVD

51. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Słupcy : 1946-2006 / oprac. Magdalena Kosmalska-Zauer. – Słupca : MiPBP, 2006. – 124 s.

Wybór prac nagrodzonych w konkursach literackich dla dzieci i młodzieży w latach 2001-2005. M.in. utwory dot. Słupcy.

52. TRADYCJE czytelnicze na Ziemi Średzkiej / Bogumiła Kosmanowa. – Środa Wlkp. : Biblioteka im. R.W. Berwińskiego, 1985. – 23 s.

53. TRADYCJE czytelnicze na ziemi średzkiej : materiały wydane z okazji 50-lecia działalności biblioteki średzkiej / Biblioteka Publiczna im. R.W. Berwińskiego w Środzie Wlkp. – Środa Wlkp. : Agencja Reklamowa „Promocja”, 1995. – 29 s.

54. [TRZYDZIEŚCI pięć] 35 lat Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Szamo-tuły im. Edmunda Calliera (1946-1981) / oprac. Romuald Krygier; Biblio-teka Publiczna Miasta i Gminy w Szamotułach. – Szamotuły : [b.w.], 1981. – 14 s. : tab.

55. W STRONĘ miasteczka Róży Wiatrów : Gminna Biblioteka Publiczna w Opatówku i jej patronowie / Jadwiga Miluśka-Bunclerowa, Elżbieta Rogozińska. – Opatówek : GBP im. Braci Gillerów, 1999. – 39 s.

M.in. sylwetki Stefana i Agatona Gillerów. 56. Z PAMIĘCIĄ o nich : sylwetki bibliotekarzy [okręgu leszczyńskiego] /

Emilia Giera [i in.]; red. Emilia Giera, Stefan Markowski; Wojewódzka Bi-blioteka Publiczna im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie. – Leszno : WBP, 1985. – 16 s.

57. Z PRZESZŁOŚCI Biblioteki Publicznej w Obornikach 1945-1995 / oprac. Bogumiła Kosmanowa, Hilaria Brust; Towarzystwo Kulturalne Ziemi Obornickiej w Obornikach. – Oborniki : [b.w.], 1995. – 44 s.

58. ZARYS dziejów bibliotek publicznych powiatu krotoszyńskiego / Teresa Śliwińska-Nowak. – Wrocław, 1970. – 60 s.

– 39 –


59. …ZWYKŁA… niezwykła… : prezentacja multimedialna : 60 lat na mapie kulturalnej miasta [Dokument elektroniczny] / scenariusz i reżyseria Lu-cyna Kończal-Gnap, Sylwia Kupiec. – Nowy Tomyśl : Miejska i Powiato-wa Biblioteka Publiczna, 2006. – 1 płyta DVD

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu.

b. Artykuły

1. BĘDĄ świętować : jubileusz : obchody w listopadzie / awy // G ł o s W i e l k o p . (Wyd. 2). – 2006, nr 202, dod. Chmiel i Wiklina, s. 5

60-lecie MiBP w Nowym Tomyślu. 2. BIBLIOTECZNA passa : o takiej bibliotece wiele miast może tylko poma-

rzyć / Urszula Rychlik // K u r . O s t r . – 2002, nr 7, s. 3 Osiągnięcia biblioteki ostrowskiej w 2001 roku.

3. BIBLIOTECZNE rekordy : czytelnictwo / AGAT // Z i e m . K a l i s . – 2003, nr 16, dod. Express, s. 3

Działalność biblioteki w Ostrowie. 4. BIBLIOTEKA [Publiczna w Baszkowie, pow. Krotoszyn] od półwiecza /

ToC. – Fot. // R z e c z K r o t . – 2005, nr 51/52, s. 9 5. BIBLIOTEKA miasta świętego Wojciecha / Janusz Ambroży // P a n .

W i e l k o p . K u l t . – 2006, nr 1, s. 13 Historia i dzialalność Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna od 1945

roku. 6. BIBLIOTEKA Publiczna im. W. Kubanka / Maria Niezgoda // E c h o . –

2007, nr 88, s. 10 Jubileusz 60-lecia gołanieckiej biblioteki.

7. BIBLIOTEKA Publiczna Miasta i Gminy : Tydzień Bibliotek 7-13 maja 2007 r. / Teresa Bukowska // K o b y l i n . – 2007, nr 2, s. 28

Komputeryzacja biblioteki. Jubileusz 60-lecia. 8. BIBLIOTEKA Publiczna w Gnieźnie / Grażyna Koczorowska. – Fot. //

K r o n . W i e l k o p . – 2006, nr 4, s. 215-218 Historia Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna od 1945 roku.

9. BIBLIOTEKA Publiczna w Zdunach / Mirosława Szymczak // K r o n . W i e l k o p . – 2005, nr 4, s. 148-151

Jubileusz 55-lecia istnienia Biblioteki Publicznej Gminy i Miasta w Zdunach.

– 40 –

10. BIBLIOTEKA świętuje : Zduny / NETA // Z i e m . K a l i s . – 2003, nr 212, dod. Express, s. 5

55 rocznica założenia biblioteki w Zdunach. 11. BIBLIOTEKA to dobre miejsce dla człowieka // G a z . M a l a n o w -

s k a . – 2006, nr 7, s. 7 Działalność malanowskiej biblioteki.

12. BIBLIOTEKA w Nowym Tomyślu / Andrzej Matysiak. – Fot. // K r o n . W i e l k o p . – 2002, nr 1, s. 150-152

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu. 13. BIBLIOTEKA wzorcowa. – Fot. // L o f e r . – 2002, nr 13 (7), s. 11

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu. 14. BIBLIOTEKA z tradycją / juko // G ł o s W i e l k o p . (Wyd. 3). – 2003,

nr 235, s. III Działalność biblioteki we Wrześni (Kaczanowo).

15. BIBLIOTEKA z tradycją : Brodnica / Dagmara Roszak // G a z . P o z n . – 2003, nr 116, dod. Express, s. 5

Jubileusz 45-lecia biblioteki w Brodnicy. 16. BIBLIOTEKI [publiczne w gminie Wierzbinek, woj. konińskie] // S y -

g n a ł y W i e r z b . – 1994, nr 2, s. 3 17. BIBLIOTEKI powiatowe w Wielkopolsce – ciąg dalszy; Biblioteki powia-

towe w Wielkopolsce – po raz trzeci / Andrzej Baumgart // B i b l . P o z n . – 2000, nr 16, s. 22-24; nr 17, s. 9-10

18. BIBLIOTEKI są potrzebne : Kłecko / Renata Pałucka // P r z e m . n a S z l a k u P i a s t . – 2005, nr 18, s. 12

O Bibliotece Publicznej Miasta Kłecka i Powiatu Gnieźnieńskiego. 19. BYŁ tort, dyplomy i… Mickiewicz / Krzysztof Szymoniak. – Fot. // G ł o s

W i e l k o p . – 1998, nr 292, s. 9 Biblioteka Publiczna w Stęszewie.

20. CENNE ambicje miasteczek i gromad – biblioteki zyskują lepsze warunki pracy / (b) // E x p r . P o z n . – 1966, nr [14.10], s. 3

21. CENTRUM internetowe : Książ Wlkp. / AD // G a z . P o z n . – 2003, nr 21, dod. Express, s. 5

Działalność biblioteki w Książu. 22. CICHY jubileusz / Anetta Boligłowa // P r z . K o l . – 2000, nr 4, s. 10

50-lecie Gminnej Biblioteki Publicznej w Przedczu. 23. CORAZ dalej do książki / (ap) // G ł o s W i e l k o p . – 1995, nr 195, s. 2

Dot. WBP Poznań i bibliotek publicznych w Wielkopolsce. 24. CZEKAMY na remont : Nowy Tomyśl : jubileusz książnicy / awy // G ł o s

W i e l k o p . (Wyd. 1, 2). – 2006, nr 263, s. 14 60-lecie działalności biblioteki w Nowym Tomyślu.

– 41 –

25. [CZTERDZIEŚCI] 40 lat Biblioteki Publicznej Gminy Suchy Las 1948- -1988. – Suchy Las : [b.w.], 1988. – 8 s.

26. [CZTERDZIEŚCI] 40 lat Biblioteki Publicznej w Komornikach 1961-2001 // N o w . K o m o r . – 2001, nr 6, s. 11-12

27. [CZTERDZIEŚCI pięć] 45 lat Biblioteki Publicznej w Plewiskach / Jolanta Trąpczyńska // N o w . K o m o r . – 2001, nr 6, s. 19

Filia Biblioteki Publicznej Gminy Komorniki. 28. CZYTA co piąty : ponad 3 miliony książek / W.K. Kościański // G a z .

P o z n . – 1995, nr 52, s. 8 29. CZYTELNICY o książce i bibliotece / Elżbieta Maryńczyk [i in.]. – Fot. //

S u p l e m e n t . – 2006, nr jubileuszowy, s. 12-15 60-lecie Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Nowym To-

myślu. 30. CZYTELNICZY jubileusz / PZ // T y g . N o w y . – 2007, nr 23 dod. Zie-

mia Pilska, s. B7 60 lat Gminnej Biblioteki w Kaczorach.

31. DIAMENTOWA biblioteka / Alina Woźniak. – Fot. // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2005, nr 18/19, s. 8

60-lecie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wągrowcu. 32. DIAMENTOWY jubileusz / Czesława Wieczorek. – Fot. // P a n .

W i e l k o p . K u l t . – 2006, nr 1, s. 11 60-lecie Gminnej Biblioteki Publicznej w Mieścisku.

33. DLA wielkiej i trwałej… : 50-lecie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lesz-nie / (KB) // P a n . L e s z c z . – 2000, nr 48, s. 8

34. DOM przyjaciół książki : Łekno : ponad pół wieku pracy / jb // G ł o s W i e l k o p . (Wyd. 2). – 2004, nr 82, s. VIII

Jubileusz 55-lecia Biblioteki Publicznej i Ośrodka Kultury Gminy Wągrowiec w Łeknie.

35. DWADZIEŚCIA lat minęło / Elżbieta Stefaniak; rozm. przepr. Robert Dom-żał. – Portr. // G a z . P o z n . – 2002, nr 291, dod. E x p r . P o z n ., s. 6

Biblioteka Miejska w Luboniu. 36. DŹWIGNIA życia : 120 lat kolskiej książnicy / kab. – Fot. // P r z . K o l .

– 2003, nr 24, s. 2 37. ELEKTRONICZNA biblioteka / AS // G a z . P o z n . – 2004, nr 43, dod.

Express, s. 2 Działalność i komputeryzacja biblioteki w Jarocinie.

38. INTERESUJĄCE plany terenowych bibliotek / W.K. Kościański // G a z . Z a c h . – 1978, nr 230, s. 3

39. JAK pracowały w minionym roku biblioteki publiczne w Poznańskiem? / jot-em // I l . K u r . P o l . – 1986, nr 74, s. 6

– 42 –

40. JEDNAK czytają / (Kow) // G a z . P o z n . – 1995, nr 73, s. 9 Czytelnictwo w Poznańskiem.

41. JEŚLI maj, …to z książką / Ewa Grabowska. – Fot. // E c h a O p a l . – 2003, nr 2, s. 12-13

Historia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opalenicy od 1945 roku. 42. JUBILEUSZ biblioteki / Anna Borczykowska. – Fot. // G ł o s W ą -

g r o w . – 1999, nr 48, s. 17 50-lecie Gminnej Biblioteki Publicznej w Damasławku.

43. JUBILEUSZ biblioteki / Kowynia // N a d n o t . E c h a . – 2007, nr 1, s. 2 60-lecie Biblioteki Publicznej im. K. Iłłakowiczówny w Trzciance.

44. JUBILEUSZ biblioteki / aks // T y g . N o w y (Ziemia Pilska). – 2006, nr 8, s. A8

Dwudziestolecie działalności Filii nr 6 Powiatowej Biblioteki Pu-blicznej w Pile.

45. JUBILEUSZ biblioteki w „Grzybobrankach Lirycznych” / Maria Kunysz, Paweł Zajda // E c h a N a d n o t . – 2007, nr 43, s. 9

Jubileusz 60-lecia czarnkowskiej biblioteki. 46. JUBILEUSZ 50-lecia Biblioteki Publicznej w Krobi / Maria Szpurka. –

Fot. // G a z . G o s t . – 1999, nr 2, s. 14 47. JUBILEUSZ w Kaliszu / Krzysztof Abram. – Fot. // P a n . W i e l k o p .

K u l t . – 2006, nr 8/9, s. 5 M.in. historia bibliotekarstwa publicznego w Kaliszu od 1907 r.

48. JUBILEUSZOWE podsumowania / Grażyna Grzesiak. – Fot. // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2005, nr 18/19, s. 7

Historia Samorządowej Biblioteki Publicznej w Kępnie od 1945 roku. 49. JUBILEUSZOWE podsumowanie : 60-lecie Miejsko-Gminnej Biblioteki

Publicznej w Sompolnie // W i a d . S o m p . – 2006, nr 16, s. 7 50. JUBILEUSZOWE refleksje / LKG // S u p l e m e n t . – 2006, nr jubile-

uszowy, s. 3 60-lecie Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Nowym To-

myślu. 51. KOLEJNY jubileusz turkowskiej biblioteki : 55-lecie Miejskiej i Powiatowej

Biblioteki Publicznej / 2xK. – Fot. // E c h o T u r k u . – 2002, nr 1, s. 11 52. KONIEC bibliotecznej odysei : słupeckie biblioteki razem : inauguracja

dwóch bibliotek / PG. – Fot. // P r z . K o n i ń . – 2001, nr 12, s. 29; nr 15, s. 41

Miejska Biblioteka Publiczna oraz Biblioteka Pedagogiczna w Słupcy. 53. KONIŃSKIE bibliotekarstwo [publiczne] / Lech Hejman // P r z . K o -

n i ń . – 1999, nr 52, s. 5

– 43 –

54. KSIĄŻKA wciąż w modzie / Grażyna Koczorowska // P r z e m . n a S z l a k u P i a s t . – 2006, nr 2, s. 10

Historia Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna. 55. KSIĄŻKI powróciły do łask : kultura na zimowe wieczory / Zdzisław Beryt //

G a z . P o z n . – 1982, nr 209, s. 5 Dot. WBP w Poznaniu i bibliotek publicznych woj. poznańskiego.

56. KSIĄŻNICA Asnykowska : Miejska Biblioteka Publiczna w Kaliszu ma 100 lat / cancer. – Fot. // N o w e F a k t y K a l . – 2007, nr 21, s. 18

57. KULTURA po poznańsku : czym skorupka za młodu nasiąknie, czyli… – BOM // G a z . P o z n . – 1996, nr 120, s. 10

M.in. czytelnictwo w Poznańskiem w 1995 roku. 58. KULTURA zaczyna się od książki / Anna Plenzler. – Fot. // I K S . –

2000, nr 4, s. 36 Miejska Biblioteka Publiczna w Luboniu i jej dyrektor Elżbieta Ste-

faniak. Także wzmianka o Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.

59. LIKWIDOWANE są punkty Biblioteki Wojewódzkiej ale otwarto 3 nowe fi-lie / (r) // E x p r . P o z n . – 1990, nr 162, s. 5

60. MAMY jedną z najlepszych bibliotek / Jerzy Utkin // T y g . N o w y . – 2003, nr 23, dod. Ziemia Pilska, s. A12

Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Pantaleona Szumana w Pile.

61. MINĘŁO 50 lat [Biblioteki Publicznej w Lwówku] // G o n i e c L w ó -w e c k i . – 1998, nr 0, s. 7

62. MUZYKA w świecie książek : Wągrowiec : jubileusz biblioteki / jb // G ł o s W i e l k o p . (Wyd. 1, 2, 3). – 2005, nr 63, dod. Nasza Wielkop., s. B7

60-lecie działalności MBP w Wągrowcu. 63. NAJWIĘCEJ czytamy! (WKK) // G a z . P o z n . – 1985, nr 87, s. 8 64. NASZE kulturalne czterdziestolecie / Franciszek Łozowski // G a z .

P o z n . – 1984, nr 176, s. 3 Biblioteki publiczne w Poznańskiem.

65. NIE tylko książki / (tosz) // A B C . – 2003, nr 34, s. 4 Działalność leszczyńskiej biblioteki.

66. NIE tylko książki : 60 lat biblioteki w Buku / RAV. – Fot. // G a z . P o z n . – 2006, nr 209, s. 10

67. NIE tylko książki : zbiory : bogata kolekcja / lech // G ł o s W i e l k o p . (Wyd. 2). – 2004, nr 93, s. VII

Zbiory biblioteki w Nowym Tomyślu.

– 44 –

68. NIE w każdej gminie biblioteka ma się dobrze : prawie 190 tys. czytelni-ków – 4 mln wypożyczeń / W.K. Kościański // G a z . P o z n . – 1991, nr 62, s. 8

69. O HISTORII leszczyńskich książnic. – (Bibliotekarz Wielkopolski) / Alek-sandra Stachowiak // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2005, nr 15, s. 23

„Biblioteki Leszna – historia i współczesność” – konferencja w Lesznie.

70. OD 55 lat z czytelnikami. – Fot. // T y g . N o w y . – 2003, nr 5, dod. Ziemia Pilska, s. 13

Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Pantaleona Szumana w Pile.

71. OD spotkań z baśniami do literackich wieczorów „Konkursy – nauka ję-zyków – Pro Libris” / (WKK) // G a z . P o z n . – 1985, nr 90, s. 4

72. OSIEM wieków bibliotekarstwa / mik // G ł o s W i e l k o p . (Wyd. B). – 2002, nr 289, s. 19

Bibliotekarstwo w Szamotułach. M.in. o Powiatowej Bibliotece Pu-blicznej w Szamotułach.

73. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat Biblioteki [Publicznej Miasta i Gminy w Kobylinie] / Zbigniew Gryczka // I n f . K u l t . i T u r y s t . W o j . L e s z c z . – 1998, nr 1, s. 19

74. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat Biblioteki Miasta i Gminy w Kostrzynie / Danuta Wiąz // K o s t r z y ń s k i e A B C . – 1998, nr 5, s. 5

75. PIĘĆDZIESIĄT lat Gminnej Biblioteki Publicznej w Opatówku [1948- -1998] / Jadwiga Miluśka. – Fot. // R o c z . K a l i s . – 2001, t. 27, s. 207-214

76. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat minęło… / Jerzy Mianowski. – Fot. // G ł o s W ą g r o w . – 1999, nr 22, s. 10

Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Skokach. 77. [PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat z książką / Danuta Latosik; rozm. przepr. Krzysz-

tof Szymoniak. – Fot. // G ł o s W i e l k o p . Wyd. 1, 1[2]. – 1998, nr 290, s. 9

Biblioteka Publiczna w Stęszewie. 78. [PIĘĆDZIESIĘCIO] 50-lecie Biblioteki Publicznej [w Rakoniewicach] /

G. Tomiak. – Fot. // R a k o n i e w . M a g . I n f . – 1998, nr 15, s. 5 79. [PIĘĆDZIESIĘCIO] 50-lecie istnienia Biblioteki Publicznej w [Kórniku-]

Bninie / Tadeusz Siejak; rozm. przepr. Alicja Matuszewska [i in.] // K ó r n i c z a n i n . – 1998, nr 4, s. 16

Wspomnienia czytelnika.

– 45 –

80. [PIĘĆDZIESIĘCIO] 50-lecie istnienia Biblioteki Publicznej w [Kórniku-] Bninie / Jadwiga Niemier; oprac. Alicja Matuszewska i Beata Cichocka // K ó r n i c z a n i n . – 1998, nr 5, s. 10

Wspomnienia czytelniczki. 81. [PIĘĆDZIESIĘCIOPIĘCIO] 55-lecie otwarcia Biblioteki Publicznej

w Krzyżu Wlkp. / I.M. // W i e ś ć G m i n . – 2004, nr 2, s. 14 82. PIĘKNA oprawa : Środa : 60 lat Miejskiej Biblioteki Publicznej / eh // G ł o s

W i e l k o p . (Wyd. 1, 2). – 2005, nr 255[6], dod. Nasza Wielkop. s. 14 83. PIĘKNY jubileusz : 60 lat Gminnej Biblioteki w Kaczorach / Honorata

Górka. – Fot. // T y g . N o w y . – 2007, nr 22, dod. Ziemia Pilska, s. B9 84. PLACÓWKA na złoty medal : Opalenica / RAV // G a z . P o z n . (Wyd.

w1). – 2005, nr 114, s. 12 Działalność biblioteki w Opalenicy.

85. PODRÓŻUJĄCE książki : Rogoźno / KORBI // G a z . P o z n . – 2003, nr 180, dod. Express, s. 5

Działalność biblioteki w Rogoźnie. 86. PONAD 26 proc. mieszkańców województwa korzysta z bibliotecznych

usług : stale rośnie księgozbiór / (WKK) // G a z . P o z n . – 1984, nr 194, s. 6

87. POWIATOWA Biblioteka Publiczna [w Kępnie] / Wiesław Walas. – Fot. // K r o n . W i e l k o p . – 2004, nr 3, s. 168-170

88. POWIATOWA i Miejska Biblioteka Publiczna w Kole // P r z . K o l . – 2000, nr 39, s. 4

89. POZIOM czytelnictwa w Poznańskiem zasługą bibliotekarzy / (bk) // G a z . P o z n . – 1983, nr 208, s. 5

90. PÓŁ wieku, a forma znakomita / Zbigniew Nabzdyk. – Il. // P r z . K o -n i ń . – 1999, nr 47, s. 25

Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Kleczewie. 91. PÓŁ wieku Biblioteki [Publicznej] w Nowym Mieście [nad Wartą] / Ma-

rzena Spychalska. – Fot. // W i a d . L o k a l . – 1999, nr 9, s. 7 92. PÓŁWIECZE bibliotekarstwa publicznego w Koninie / Lech Hejman //

B i b l i o t e k a r z . – 1998, nr 4, s. 19-20 93. PRAWIE 2 mln tomów gromadzą biblioteki woj. poznańskiego / E. Sta-

niewicz // E x p r . P o z n . – 1980, nr 97, s. 6-7 M.in. o WBP Poznań.

94. PRO Libris / Franciszek Łozowski // E x p r . P o z n . – 1977, nr 22, s. 7 Działalność „Pro Libris” w bibliotekach publicznych woj. poznańskiego.

95. REGAŁY pełne wiedzy / Anna Plenzler // G ł o s W i e l k o p . – 1998, nr 48, s. 17

Informacje o bibliotekach poznańskich, m.in. o WBP w Poznaniu.

– 46 –

96. ROCZNIK bibliografii czterech województw / (bej) // G ł o s W i e l k o p . – 1986, nr 220, s. 5

Dot. bibliografii regionalnej. 97. ROCZNY bilans biblioteki / Jadwiga Janicka // P r z . K o l . – 2001,

nr 13, s. 4 Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Kole.

98. ROK przed jubileuszem 80-lecia : Kalisz. Biblioteka Publiczna im. Ada-ma Asnyka / BS. – Fot. // Z i e m . K a l i s . – 2006, nr 181, dod. Maga-zyn, s. 10

99. RÓŻNORODNA działalność [Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kole] / Ma-ria Sobczak // G ł o s K o ł a . – 1999, nr 9, s. 4

100. SKARBIEC wiedzy historycznej / (mak) // A B C . – 2004, nr 31, s. 14 Działalność biblioteki w Śmiglu.

101. SŁUŻĄ wiernie książce : biblioteka ma już 50 lat : Czerniejewo / HB // G a z . P o z n . – 2002, nr 23, s. 4

Działalność Biblioteki Publicznej w Czerniejewie, m.in. wypowiedź dyr. Marii Maćkowiak.

102. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat biblioteki / I. Moraczyńska // R a t u s z T r z c i a n e c k i . – 2007, nr 1, s. 18

Jubileusz trzcianeckiej Biblioteki im. Kazimiery Iłłakowiczówny. 103. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat Biblioteki : Miejska i Powiatowa Biblioteka Pu-

bliczna w Słupcy / mata. – Fot. // K u r . S ł u p . – 2006, nr 24, s. 14 104. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat biblioteki : Ostrzeszów : jubileusz połączony

z Konkursem im. Stanisława Czernika / PEPE // T w ó j P u l s T y -g o d . – 2007, nr 24, s. 2

Jubileusz ostrzeszowskiej biblioteki. 105. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat Biblioteki [Publicznej im. K. Iłłakowiczówny

w Trzciance] / I. Moraczyńska. – Fot. // R a t u s z T r z c i a n e c k i . – 2007, nr 1, s. 18

106. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat Biblioteki [Publicznej w Buku]. – Fot. // K o s . B u k o w . – 2006, nr 9, s. 20

M.in. kalendarium działalności placówki od 1946 roku. 107. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat minęło… / is // T ę t n o R e g i o n u . – 2007,

nr 5, s. 13 Jubileusz biblioteki w Kaczorach.

108. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat minęło…/ PAW. – Fot. // T w ó j P u l s T y -g o d . – 2005, nr 43, s. 9

Samorządowa Biblioteka Publiczna im. Marii z Fredrów hr. Szem-bekowej w Kępnie i jej dyrektor, Grażyna Grzesiak.

– 47 –

109. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat minęło… o nowotomyskiej książnicy rocznico-wo / Lucyna Kończal-Gnap. – Fot., il., portr. // P r z . N o w o t . – 2007, nr 1, s. 11-24

Historia Miejskiej i Powiatowej Biblioteki w Nowym Tomyślu od 1946 roku.

110. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat na mapie kulturalnej miasta / IPU. – Fot. // N a s z D z i e ń p o D n i u . – 2006, nr 48, s. 6-7

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu. M.in. sylwetki bibliotekarzy.

111. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat na mapie kulturalnej miasta / Lucyna Kończal- -Gnap. – Fot. // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2007, nr 1/2, s. 13

Jubileusz Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Nowym Tomyślu.

112. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat służby czytelnikom / MB. – Fot. // N a s z D z i e ń p o D n i u . – 2006, nr 36, s. 13

Miejska Biblioteka Publiczna w Buku. 113. [SZEŚĆDZIESIĄT] 60 lat w parku. – Fot. // G a z . J a r . – 2005, nr 8,

dod. III Targi Edukacyjne, s. 23 Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Jarocinie.

114. [SZEŚĆDZIESIĘCIO] 60-lecie biblioteki : Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Gostyń świętowała zacny jubileusz : bibliotekarze otrzymali na-grody / (doti) // Ż y c i e G o s t y n i a . – 2007, nr 46, s. 15

Spotkanie jubileuszowe w gostyńskiej bibliotece. 115. [SZEŚĆDZIESIĘCIO] 60-lecie biblioteki : z laptopem trudno zasnąć! /

(szop). – Fot. // R z e c z K r o t . – 2007, nr 49, s. 7 Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Koźminie Wlkp.

116. [SZEŚĆDZIESIĘCIO] 60-lecie Biblioteki Publicznej w Ostrzeszowie / An-ka Sabiłło. – Fot. // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2007, nr 6, s. 18

117. [SZEŚĆDZIESIĘCIO] 60-latka z werwą : jubileusz Biblioteki Publicznej w Ostrzeszowie / Ł. Śmiatacz. – Fot. // C z a s O s t r z . – 2007, nr 26, s. 5

118. SZMARAGDOWY jubileusz / (nad.). – Fot. // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2004, nr 8, s. 7

55-lecie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Skokach. 119. SZMARAGDOWY jubileusz Biblioteki [Publicznej Gminy Kaźmierz]. –

Fot. // O b s . K a ź m i e r . – 2004, nr 7, s. 8-9 120. TO już 45 lat [Gminnej Biblioteki Publicznej w Brodnicy] / Mirosława Ło-

wicka // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2003, nr 1, s. 6 121. TO już 55 lat we Lwówku / (MC). – Fot. // S u p l e m e n t . – 2004, nr 4/5,

s. 14

– 48 –

Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Lwówek. 122. TO już 60 lat! : urodziny biblioteki w Miasteczku Krajeńskim / P. Zdunek.

– Fot. // T y g . N o w y . – 2006, nr 20, dod. Ziemia Pilska, s. B11 123. W BIBLIOTECE / gk // G ł o s W i e l k o p . (Wyd. A). – 2003, nr 135, s. II

Biblioteka w Czerniejewie. 124. W SŁUŻBIE książki : Łekno : jubileusz / jb // G ł o s W i e l k o p .

(Wyd. 2). – 2004, nr 74, s. II Działalność biblioteki i ośrodka kultury gminy Wągrowiec (siedziba

Łekno). 125. WAŻNA placówka / Tomasz Jabłoński // C h o d z i e ż a n i n . – 1999,

nr [26.11], s. 4 Biblioteka Publiczna w Szamocinie.

126. WIĘCEJ niż biblioteka : Opatówek / JAZ // Z i e m . K a l i s . – 2003, nr 188, dod. Powiat Kaliski, s. VII

127. WIĘCEJ nowoczesnych bibliotek w województwie poznańskim : 166 tys. czytelników / (WKK) // G a z . Z a c h . – 1978, nr 42, s. 4

128. WSZYSTKO o regionie / kim. – Fot. // G ł o s W i e l k o p . – 2003, nr 190, s. 4

Ośrodek wiedzy o regionie – biblioteki w Dusznikach. 129. WIELE bibliotek będzie pracowało w lepszych warunkach : 203 placówki

i 185 tys. czytelników / (WKK) // G a z . P o z n . – 1984, nr 52, s. 6 Dot. WBP Poznań i bibliotek publicznych woj. poznańskiego.

130. WYPOŻYCZAJĄ i czytają : 170 tys. korzystających z bibliotek / W.K. Ko-ściański // G a z . P o z n . – 1992, nr 40, s. 9

131. WYPOŻYCZAJĄ już 40 lat. – Fot. // N a d n o t . E c h a . – 2004, nr 12, s. 9

Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Czarnkowie. Oddział dla Dzieci.

132. WYRÓŻNIENIE dla trzcianeckiej biblioteki / Pik, JN // T y g . N o w y (Ziemia czarnkowska i trzcianecka). – 2007, nr 8, s. B1

Medal honorowy Zarządu Głównego Stow. Bibl. Pol. w 60-lecie bi-blioteki (2006 r.).

133. WZORCOWA biblioteka w Strzałkowie / Jacek Bartkowiak // G a z . P o z n . – 2005, nr 184, dod. Monitor Wielkop., s. 6

134. Z DZIAŁALNOŚCI Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Sompolnie za 2005 rok / Elżbieta Kuźnik-Prętnicka // W i a d . S o m p . – 2006, nr 17, s. 4

135. Z DZIEJÓW biblioteki [publicznej w Krzyżu Wlkp.] // N a d n o t . E c h a . – 1999, nr 22, s. 11; nr 23, s. 15

– 49 –

136. Z DZIEJÓW Biblioteki Publicznej w Jarocinie / Wiesław Sieciński. – Cz. 1-2 // M a g . R e g . – 2004, nr 1, s. 8-9; 2005, nr 2, s. 3

Tradycje bibliotekarskie i czytelnicze Jarocina od XIX wieku do 1945 roku; Historia biblioteki od 1945 roku.

137. Z KSIĄŻKĄ za pan brat // G a z . W y b o r . – 2003, nr 145, dod. Miasto i Gmina Rawicz, s. III

Historia biblioteki w Rawiczu. 138. Z MYŚLĄ o przyszłych literatach, naukowcach, poliglotach : 55-lecie Bi-

blioteki Publicznej Miasta i Gminy im. H. Święcickiego w Śremie / Karol Gostomski; rozm. przepr. Barbara Jahns. – Fot. // G a z . Ś r e m . – 2002, nr 6, s. 8-11

Rozmowa z dyrektorem. Także sylwetka patrona, Heliodora Świę-cickiego (1854-1923).

139. Z OPTYMIZMEM w przyszłość / Janusz Ambroży; rozm. przepr. Daniela Zybalanka-Jaśko. – Portr. // P r z e m . n a S z l a k u P i a s t . – 2001, nr 8, s. 14

Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna. 140. ZASŁUŻONA dla kultury : Opatówek : medal dla biblioteki / EDA //

Z i e m . K a l i s . – 2004, nr 118, dod. Magazyn, s. 13 141. ZASŁUŻONA 60-latka / (doti). – Fot. // Ż y c i e G o s t . – 2007, nr 50, s. 15

Miejska Biblioteka Publiczna w Pogorzeli. 142. ZBĄSZYŃSKA książnica / Mirosława Zalewska. – Fot. // S u p l e m e n t .

– 2005, nr 1, s. 13 Historia Biblioteki Publicznej w Zbąszyniu od 1946 roku.

143. ZŁOTE gody Biblioteki [Publicznej w Pniewach] / Sławomir Chamczyk // G a z . S z a m o t . – 1998, nr 17, s. 8

144. ZŁOTY jubileusz biblioteki / Zb. Kajzer. – Fot. // C h o d z i e ż a n i n . – 1999, nr [10.12], s. 9

Biblioteka Publiczna w Szamocinie.

II. Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu

a. Pozycje zwarte

1. BIBLIOTEKA – człowiek niepełnosprawny – środowisko lokalne : mate-riały z konferencji Poznań, 13-15 października 2003 r. / red. Krystyna Dąbrowska, Anna Sabiłło, Iwona Smarsz; Wojewódzka Biblioteka Pu-bliczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. – Poznań : WBPiCAK, 2004. – 244 s.

– 50 –

Konferencja zorganizowana przez Wojewódzką bibliotekę Pu-bliczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu w ramach Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych.

2. BIBLIOTEKARSTWO publiczne w krajach Unii Europejskiej : materiały z konferencji Poznań-Sieraków, 2-4 października 2002 r. / Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu; red. Justy-na Stoltmann-Prędka. – Poznań : WBPiCAK, 2002. – 178 s.

3. BIBLIOTEKI / Stanisław Kubiak // W: Nauka w Wielkopolsce : przeszłość i teraźniejszość : studia i materiały. – Poznań : Wydaw. Poznańskie, 1973. – S. 102-104.

4. BIBLIOTEKI publiczne końca XX wieku / Lucjan Biliński; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej. – Warszawa : Wydaw. SBP, 2001. – 339 s. : tab., wykr. – (Nauka, Dydaktyka, Praktyka; 44)

Zawiera m.in.: Kolekcje historyczne, literackie i regionalne w zbio-rach bibliotek publicznych: Kalisz, woj. wielkopolskie. s. 247; Leszno, woj. wielkopolskie. s. 250; Poznań. s. 255-259. – Bibliografie regionalne – dotychczasowy dorobek. [M.in. Poznań. Spis bibliografii regionalnych wydanych przez Wojewódzką bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu]. s. 278-280. – Komputeryzacja bibliotek publicz-nych: Kalisz. s. 293-294; Konin. s. 295; Leszno. s. 296; Piła. s. 298-299; Poznań. s. 299.

5. BIBLIOTEKI woj. poznańskiego w latach 1945-1954 : praca zbiorowa. – Warszawa : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1956. – 216 s.

6. BIBLIOTEKI publiczne województwa poznańskiego / Franciszek Łozow-ski. – Poznań : Wydaw. Artyst.-Graf. RSW „Prasa”, 1968. – [115] s. tab. : fot.

7. BIBLIOTEKI województwa poznańskiego : przewodnik / red. nauk. Sta-nisław Badoń. – Poznań : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Zarząd Okręgu w Poznaniu, 1991. – S. 70-71; 91-162

8. DZIAŁALNOŚĆ informacyjna Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Po-znaniu / Ewa Grządzielewska. – Poznań, 1984. – 111 s. – Maszynopis

Praca magisterska napisana w Instytucie Bibliotekoznawstwa i In-formacji Naukowej UAM pod kierunkiem prof. dr. Stanisława Nawrockiego.

9. FUNKCJA wojewódzkiej biblioteki publicznej w systemie oświatowym na przykładzie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu / Urszula Cy-prych. – Poznań, 1974. – 47 s. – Maszynopis

Praca dyplomowa napisana w Instytucie Bibliotekoznawstwa i Infor-macji Naukowej w Poznaniu pod kierunkiem prof. Aleksandry Głowackiej.

– 51 –

10. JAK automatyzujemy biblioteki publiczne? : materiały z ogólnopolskiej konferencji nt. „Automatyzacja bibliotek publicznych”, Warsza-wa/Miedzeszyn, 6-8 listopada, 2000 r. / red. Jan Wołosz. – Warszawa : Wydaw. SBP, 2001. – 227 s. : fot., tab. – (Propozycje i Materiały / Sto-warzyszenie Bibliotekarzy Polskich; 45)

Zawiera m.in.: Urbańska Alicja. Komputeryzacja Wojewódzkiej Bi-blioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. s. 211-214.

11. KATALOG Wydawnictwa Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. – Poznań : WBPiCAK, [2005]. – 16 s.

12. KSIĄŻKA bez barier : materiały z Ogólnopolskiej Konferencji (Poznań – Stęszew, 18-20 IX 2000 r.) / red. Janusz Nowicki. – Warszawa : Wydaw. SBP, 2000. – 100 s. – (Propozycje i Materiały / Stowarzyszenie Bibliote-karzy Polskich; 43)

Konferencja zorganizowana przez Wojewódzką Bibliotekę Pu-bliczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.

13. „PORADNIK Bibliograficzno-Metodyczny” [WBP w Poznaniu] jako forma popularyzacji książki w bibliotece / Jadwiga Ratajczak. – Wrocław, 1994. – 93 s.

Praca magisterska napisana w Instytucie Bibliotekoznawstwa Uni-wersytetu Wrocławskiego pod kierunkiem dr. Artura Pilaka.

14. POZNAŃ – województwo / Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. – Warszawa : Wydaw. SBP, 1996. – S. 81-83. – (Biblioteki w Polsce – In-formator)

15. PRACE Działu Instrukcyjno-Metodycznego Wojewódzkiej Biblioteki Pu-blicznej w Poznaniu w latach 1975-1980 / Aleksandra Dudzińska. – Po-znań, 1981. – 86 s. – Maszynopis

Praca magisterska napisana w Instytucie Bibliotekoznawstwa i In-formacji Naukowej UAM pod kierunkiem prof. dr. Marcelego Kosmana.

16. [TRZYDZIEŚCI pięć] 35 lat działalności Wojewódzkiej Biblioteki Publicz-nej / oprac. Stanisław Czajka, Franciszek Łozowski, Zofia Płatkiewicz. – Poznań : Wojewódzka Biblioteka Publiczna, 1986. – 56 s.

17. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna w Poznaniu (1948-1975) / Zofia Płatkiewicz. – Poznań, 1978. – 212 s. – Maszynopis

Praca magisterska napisana w Instytucie Bibliotekoznawstwa i In-formacji Naukowej UAM pod kierunkiem prof. dr. Stanisława Kubiaka.

b. Artykuły

1. AWANS mierzony książką / O.B. // G ł o s W i e l k o p . – 1969, nr 69, s. 3 Stan bibliotek publicznych woj. poznańskiego, m.in. WBP.

– 52 –

2. BIBLIOGRAFIA historii Wielkopolski, rok 2001 / Beata Nowak // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2007, nr 1/2, s. 26

Współpraca z Instytutem Herdera w Marburgu w zakresie prac nad dokumentacją bibliograficzną do historii Europy Środkowo-Wschodniej.

3. BIBLIOGRAFIA regionalna Wielkopolski / (k-i) // I l . K u r . P o l . – 1985, nr 70, s. 4

4. BIBLIOGRAFIA regionalna Wielkopolski / (uka) // G a z . P o z n . – 1986, nr 218, s. 5, 6

5. BIBLIOGRAFIA regionalna Wielkopolski w programie SOWA-II : na przykładzie regionalnych baz danych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu / Beata Nowak // N o t e s B i -b l i o t . – 2006, nr 2, s. 91-93

6. BIBLIOGRAFIA Wielkopolski / (m) // P a n . L e s z c z . – 1993, nr 28, s. 15

Recenzja publikacji WBP „Wielkopolska : dziedzictwo przeszłości”. 7. BIBLIOTEKA dla ciebie / Lena Bednarska; rozm. przepr. Anna Plenzler //

G ł o s W i e l k o p . – 2005, nr 104, s. A2 8. „BIBLIOTEKA powinna wychowywać nie tylko poprzez książkę” / Franci-

szek Łozowski; rozm. przepr. Janusz Markiewicz // I l . K u r . P o l . – 1973, nr 259, s. 6

9. BIBLIOTEKA publiczna jako instytucja edukacyjna na przykładzie Woje-wódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu / Lena Bednarska // B i b l i o t e k a r z . – 2005, nr 11, s. 11-16

10. BIBLIOTEKA Wojewódzka – nareszcie w Pałacu Kultury // E x p r . P o z n . – 1967, nr 263

11. BIBLIOTEKA Wojewódzka opublikowała informator „Kazimiera Iłłakowi-czówna” / (r) // E x p r . P o z n . – 1988, nr 123, s. 5

12. BIBLIOTEKA Wojewódzka [w Poznaniu] w nowym gmachu // I l . K u r . P o l . – 1972, nr 200

13. BIBLIOTEKI mają swoje kłopoty / Z. Myszycynowa // G a z . P o z n . – 1958, nr 8

O funduszach na zakup książki, wzmianka o powstaniu Wielkopolskie-go Towarzystwa Przyjaciół Książki działającego przy WBP w Poznaniu.

14. BIBLIOTEKI w Poznańskiem / (bran) // G ł o s W i e l k o p . – 1976, nr 47, s. 2

Propozycje WBP dla bibliotek terenowych. 15. BIBLIOTEKI w rękach rad / Stefan Drajewski // D z i e n . P o z n . –

1992, nr [18.03], s. 4 M.in. wypowiedź dyr. Zofii Płatkiewicz na temat WBP w Poznaniu

i bibliotek publicznych woj. poznańskiego.

– 53 –

16. BIBLIOTHECA Magna : rozmowa z Zofią Płatkiewicz, dyrektorem Biblio-teki Publicznej w Poznaniu // I K S . – 1997, nr 1, s. 18-19

17. BLISKO Wielkopolski / Anna Plenzler. – Fot., port. // I K S . – 2005, nr 5, s. 49

Regionalna Pracownia Krajoznawcza i Wydawnictwo WBP. 18. BRABANCJA wzięta! : poznański zajazd kulturalny / Marek Zaradniak //

G a z . P o z n . – 1997, nr 228, s. 7 M.in. o współpracy WBP w Poznaniu z Biblioteką Publiczną w Til-

burgu. 19. BUDOWA systemu bibliografii terytorialnej w Polsce – seminarium /

Z. Gałczyński // A P I D . – 1988, nr 1, s. 35-36 Informacja o seminarium zorganizowanym przez WBP w Poznaniu

nt. bibliografii regionalnej. 20. BYŁ hotel – będzie Książnica : Napoleon, Bogusławski i bibliotekarze /

J. Kręgielczak // G ł o s W i e l k o p . – 1979, nr 288, s. 11 Siedziba WBP w Poznaniu.

21. CHCIAŁABYM, aby biblioteki były centrum informacji w regionie / Lena Bednarska; rozm. przepr. Halina Płoszyńska // L o f e r . – 2003, nr 3, s. 11

22. CHŁOP nie czyta… / AAD // G a z . P o z n . – 1996, nr 258, s. 2 Wzmianka o III Forum Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich zor-

ganizowanym m.in. przez WBP Poznań. 23. CO z rewolucją skoro brak lokalu? / Błażej Kusztelski // G a z . Z a c h .

– 1981, nr 41, s. 4 WBP – warunki lokalowe i komputeryzacja.

24. CORAZ bliżej do półki z książkami / (WKK) // G a z . P o z n . – 1988, nr 233, s. 5

M.in. o WBP w Poznaniu. 25. [CZTERDZIEŚCI pięć] 45 lat Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Po-

znaniu / Zofia Płatkiewicz // I K S . – 1993, nr 11, s. 46 26. [CZTERDZIEŚCI pięć] 45 lat Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Po-

znaniu / Zofia Płatkiewicz // P o r . B i b l i o g r . - M e t . – 1993, nr 4, s. 21-25

27. CZY alarm trwa nadal : rozmowa z dyrektorem Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu / Franciszek Łozowski; rozm. przepr. Błażej Kusztelski // G a z . P o z n . – 1983, nr 243, s. 5

28. CZY bibliotekarze mają się czym szczycić? / W.K. Kościański // G a z . P o z n . – 1986, nr 280, s. 4

Dot. WBP w Poznaniu i bibliotek publicznych woj. poznańskiego.

– 54 –

29. DNI Książki Społeczno-Politycznej „Człowiek – Świat – Polityka” / (eta) // G ł o s W i e l k o p . – 1983, nr 237, s. 5

35 rocznica działalności WBP w Poznaniu. 30. DOBRY rok dla bibliotek / W.K. Kościański // G a z . P o z n . – 1987,

nr 106, s. 11 Informacja nt. osiągnięć WBP i bibliotek publicznych woj. poznań-

skiego w 1986 roku. 31. DOROBEK „Roku Bibliotek i Czytelnictwa” w Wielkopolsce : dla postępu

i rozwoju / Seweryn Drozdowski // I l . K u r . P o l . – 1977, nr 65, s. 5 M.in. działania WBP w Poznaniu w „Roku Bibliotek i Czytelnictwa”.

32. [DWIEŚCIE] 200 tysięcy czytelników korzysta ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki / (r) // E x p r . P o z n . – 1988, nr 49, s. 5

33. [DWUDZIESTOLECIE] XX-lecie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu / Seweryn Drozdowski // I n f . B i b l i o t . W i e l k o p . – 1969, nr 1-2, s. 5-10

34. DWUDZIESTOLECIE Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu / Zofia Wieczorek // I n f . B i b l i o t . W i e l k o p . – 1968, nr 1, s. 7-25

35. [DZIEWIĘĆ] 9 nagród dla animatorów kultury / (eta) // G ł o s W i e l -k o p . – 1987, nr 167, s. 1

Informacja o przyznaniu nagrody wojewódzkiej w dziedzinie upo-wszechniania kultury Zofii Płatkiewicz, dyr. WBP w Poznaniu.

36. DYR. Franciszek Łozowski: „Efekty współzawodnictwa między bibliote-kami przeszły oczekiwania…” / rozm. przepr. jot-em // I l . K u r . P o l . – 1970, nr 214, s. 6

37. GRATULACJE dla bibliotekarzy I sekretarza KW PZPR w Poznaniu S. Łukasika : 35 lat WBP w Poznaniu / (r) // E x p r . P o z n . – 1983, nr 239, s. 1, 2

38. HALO tu Express / Zofia Wieczorek; rozm. przepr. (lad) // E x p r . P o z n . – 1972, nr 225, s. 5

39. INNA Wielkopolska : z Leną Bednarską o książkach i zabytkach / rozm. przepr. Anna Plenzler // G ł o s W i e l k o p . – 2006, nr 31, s. 16

40. JAKA będzie przyszłość Biblioteki Wojewódzkiej po otrzymaniu nazwy placówki państwowej? / (r) // E x p r . P o z n . – 1990, nr 178, s. 5

41. KONFERENCJA nt. bibliografii regionalnej / E. Hadrian // B i b l i o t e -k a r z . – 1995, nr 1, s. 29-31

Wzmianka o WBP w Poznaniu. 42. KONKURSY [organizowane przez WBPiCAK] zawsze popularne / Maria

Beba; rozm. przepr. (der.). – Portr. // E x p r . P o z n . – 1999, nr 174, s. 7 43. KRZYCCY, Mielżyńscy i… WBP / (and). – Fot. // B i b l i o t e k a r z . –

1984, nr 6/7, s. 193

– 55 –

Dot. pałacu w Siedlcu, siedziby Działu Rezerw Bibliotecznych WBP w Poznaniu.

44. KSIĄŻKA bez barier : seminarium bibliotekarzy / Anna Biedakowa. – Fot. // I K S . – 2000, nr 11, s. 57

Seminarium w Stęszewie, zorganizowane przez WBPiCAK. 45. KSIĄŻKA pomnożona / Zdzisław Beryt // G a z . Z a c h . – 1979, nr 60,

s. 5 M.in. wypowiedź Franciszka Łozowskiego, dyr. WBP w Poznaniu.

46. KSIĄŻKI emigracyjne dla bibliotek / (sdr) // D z i e n . P o z n . – 1992, nr [28.10], s. 4

Dot. WBP w Poznaniu. 47. KSIĘGOZBIÓR w bibliotekach województwa [poznańskiego] przekroczył

2 miliony egzemplarzy / (WKK) // G a z . P o z n . – 1982, nr 72, s. 4 Działania WBP w Poznaniu na rzecz bibliotek terenowych.

48. MAGNETOFON w bibliotece / J. Mozio // D z i e n . L u d . – 1977, nr 92, s. 4

M.in. działania WBP w Poznaniu w Roku Bibliotek i Czytelnictwa. 49. MARKETING w kulturze? / (pal) // G ł o s W i e l k o p . – 1995, nr 276,

s. 16 Spotkanie kadry kierowniczej placówek kulturalnych (m.in. biblio-

tek) zorganizowane przez WBP w Poznaniu. 50. MEDALE dla Wielkopolan / (zag) // G ł o s W i e l k o p . – 1997, nr 24,

s. 16 Wręczenie medali „Ad perpetuam rei memoriam” m.in. Zofii Płat-

kiewcz, dyr. WBP w Poznaniu. 51. MIASTO jak własny dom / Małgorzata Dryjska; rozm. przepr. Anna

Plenzler. – Portr. // I K S . – 2001, nr 1, s. 51 Regionalna Pracownia Krajoznawcza. Dot. głównie prelekcji o Po-

znaniu i wycieczek po mieście. 52. MIESZANKA kulturalna // G ł o s W i e l k o p . – 1957, nr 17

O podziale Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. E. Ra-czyńskiego na Wojewódzką Bibliotekę Publiczną i Miejską Bibliotekę Publiczną im. E. Raczyńskiego.

53. „MULTIMEDIA” z dobrą książką // G ł o s W i e l k o p . – 1993, nr 247, s. 1 Wydawnictwo WBP na Targach Wydawnictw „Multimedia”.

54. MUZEALNE Poznańskie… / (bom) // G a z . P o z n . – 1995, nr 147, s. 9 Dot. WBP Poznań – o muzeach przy bibliotekach.

55. MUZYCZNE skarby Wielkopolski / Barbara Jabłońska. – Fot. // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2005, nr 18/19, s. 22

– 56 –

„Nasza Muzyka” – realizacja projektu przygotowanego przez Wo-jewódzką Bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury oraz Stowa-rzyszenie Miłośników Kultury i Sztuki w Poznaniu. Dot. popularyzacji muzyki XVIII-wiecznej Wielkopolski w Lesznie i Szamotułach.

56. NA skrzypcach i fortepianie, czyli wielkopolskie muzea / ELKA // G a z . P o z n . – 2001, nr 251, dod. E x p r . P o z n ., s. 13

„Wielkopolska bez tajemnic” oraz „Poznań bez tajemnic” – imprezy organizowane przez Regionalną Pracownię Krajoznawczą.

57. NAGRODY wojewódzkie 1983 / Jerzy Cwaliński // K r o n . W i e l k o p . – 1984, nr 1, s. 154-155

Dot. WBP Poznań. 58. NAGRODY i odznaczenia dla zasłużonych bibliotekarzy / (r) // E x p r .

P o z n . – 1977, nr [14.04], s. 2 59. NIE poddaje się sezonowym modom / Stefan Drajewski. – Portr. //

G ł o s W i e l k o p . – 2003, nr 108, dod. Głos Poznaniaka, s. XII Lena Bednarska, dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Cen-

trum Animacji Kultury w Poznaniu. 60. NIE tylko wypożyczenia : wystawy, spotkania, konkursy… / (WKK) //

G a z . P o z n . – 1989, nr 38, s. 6 61. NIEWIDZIALNY woźnica w karecie / B. Bartczak. – Fot. // W i a d .

W r z e s i ń s k i e . – 1997, nr 35, s. 14, 15 Dzieje pałacu w Siedlcu, dotychczasowego magazynu rezerw WBP

w Poznaniu. 62. NOTATNIK kulturalny / (Pan) // W p r o s t . – 1984, nr 25, s. 3

M.in. o WBP w Poznaniu. 63. NOWA siedziba dla biblioteki w Poznaniu / (o-lad) // G ł o s W i e l k o p .

– 1992, nr 221, s. 1 64. O DOROBKU bibliotek publicznych województwa poznańskiego / Sewe-

ryn Drozdowski // I l . K u r . P o l . – 1973, nr 65, s. 6 65. O MŁODZIEŻOWYM ruchu miłośników książki „Pro Libris” / Franciszek

Łozowski // K r o n . W i e l k o p . – 1987, nr 4, s. 22-23 Dotyczy m.in. WBP.

66. O REGIONALNEJ Pracowni Krajoznawczej [WBP w Poznaniu] / G. Bu-liński // Z n a d W a r t y . – 1997, nr 6, s. 33-34

67. OD bibliotecznego punktu do „Pro Libris” / W.K. Kościański // G a z . Z a c h . – 1979, nr 205, s. 5

Udział WBP w Poznaniu w organizacji i działalności „Pro Libris”. 68. OD ekonomii do etyki // G ł o s W i e l k o p . – 1992, nr 221, s. 1

Wypow. m.in. Zofii Płatkiewicz.

– 57 –

69. OŚRODEK Krajoznawstwa i Turystyki w Poznaniu / Paweł Anders. – Fot. // K r o n . W i e l k o p . – 1996, nr 3, s. 116-119

Dot. m.in. Regionalnej Pracowni Krajoznawczej Wojewódzkiej Bi-blioteki Publicznej w Poznaniu.

70. PAŃSTWOWE pewniejsze niż samorządowe… / Stefan Drajewski // G ł o s W i e l k o p . – 1994, nr 8, s. 11

71. PO raz pierwszy od 1963 roku… / Zdzisław Beryt // G a z . P o z n . – 1982, nr 53, s. 3

72. PO raz trzeci Biblioteka Wojewódzka w Poznaniu pierwsza w kraju / (r) // E x p r . P o z n . – 1985, nr 70, s. 1, 2

73. POKAZUJĄ folklor / MAZ. – Fot. // G a z . P o z n . – 2005, nr 214, s. 7 Zespół Folklorystyczny „Wielkopolanie” przy Wojewódzkiej Bibliote-

ce Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. 74. POKŁOSIE „Forum” / (ren) // D z i e n . P o z n . – 1997, nr 35, s. 5

WBP Poznań – współudział w organizacji III Forum SBP. 75. POŁĄCZENIE bibliotek // G a z . P o z n . – 1955, nr 18

Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu.

76. POŁĄCZYĆ dwa światy / Cyryla Staszewska. – Fot. // P a n . W i e l -k o p . K u l t . – 2003, nr 4, s. 1

„Biblioteka – człowiek niepełnosprawny – środowisko lokalne” – mię-dzynarodowa konferencja w Poznaniu zorganizowana przez WBPiCAK.

77. PORADNIK Bibliograficzno-Metodyczny WBP w Poznaniu // P o r . B i -b l i o t . – 1994, nr 3, s. 43

78. PORADNIK Bibliograficzno-Metodyczny. – (Nowy leksykon czasopism bibliotekarskich) / Urszula Bzdawka // P o r . B i b l i o t . – 2002, nr 7/8, s. 24

Omówienie czasopisma wydawanego przez WBPiCAK w Poznaniu. 79. PORADNIKI bibliograficzne o pisarzach poznańskiego środowiska lite-

rackiego / Seweryn Drozdowski // I l . K u r . P o l . – 1987, nr 181, s. 6 Publikacje WBP w Poznaniu.

80. POZNAJ Poznań / Adam Skrzypczak // G a z . P o z n . – 2003, nr 4, dod. E x p r . P o z n ., s. 6

Regionalna Pracownia Krajoznawcza. 81. POZNAŃSCY bibliotekarze podsumowali wyniki „Roku Bibliotek i Czy-

telnictwa” / DES // I l . K u r . P o l . – 1977, nr [25.04], s. 5 M.in. o WBP w Poznaniu.

82. POŻEGNANIE z Brabancją / B. Zagrodzka-Blok // G ł o s W i e l k o p . – 1997, nr 227, s. 11

– 58 –

Informacja o wystawie publikacji poznańskich wydawców w Tilbur-gu, zorganizowanej przez WBP w Poznaniu, w ramach „Dni Poznań-skiego w Północnej Brabancji”.

83. PRACE oświatowe Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu / (W) // T r y b . L u d u . – 1983, nr 292, s. 5

84. PRAWIE osiem tysięcy wypełnionych ankiet wpłynęło na nasz turniej czytelniczy „Kraj Rad w Literaturze” / (r) // E x p r . P o z n . – 1977, nr [25.10], s. 4

85. „PRO Libris” – zafascynowani / W.K. Kościański // G a z . Z a c h . – 1981, nr 98, s. 5

Patronat WBP w Poznaniu nad ruchem „Pro Libris”. 86. PRZETAŃCZYĆ całe życie / Magdalena Cieśik. – Fot. // G a z . P o z n .

– 2002, nr 279, dod. E x p r . P o z n ., s. 4 40-lecie Zespołu Folklorystycznego „Cepelia”, działającego przy

Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Po-znaniu.

87. PRZEWODNIK po świecie książki : z Zofią Płatkiewicz, laureatką nagro-dy wojewódzkiej za upowszechnianie kultury w Poznańskiem / rozm. przepr. Anna Plenzler // G ł o s W i e l k o p . – 1987, nr 209, s. 1, 3

88. REALIA i marzenia bibliotekarzy / Franciszek Łozowski; rozm. przepr. Włodzimierz Braniecki // G ł o s W i e l k o p . – 1983, nr 253, s. 1, 6

35-lecie działalności WBP w Poznaniu. 89. ROZMOWA między dwiema osobami / Franciszek Łozowski; rozm.

przepr. Małgorzata Halec. – (Bibliotekarz Wielkopolski). – Portr. // P a n . W i e l k o p . K u l t . – 2006, nr 6/7, s. 31

Rozmowa z emerytowanym dyrektorem Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu dot. działalności w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich.

90. ROZMOWA między dwiema osobami : z Iwoną Smarsz / rozm. przepr. Bożena Król. – (Bibliotekarz Wielkopolski). – Portr. // P a n . W i e l -k o p . K u l t . – 2006, nr 1, s. 19

Wicedyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Anima-cji Kultury w Poznaniu, przewodnicząca Sekcji Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych przy Zarządzie Głównym Stowarzyszenia Bibliote-karzy Polskich.

91. SESJA popularno-naukowa wielkopolskich bibliotekarzy / des // I l . K u r . P o l . – 1972, nr 289, s. 4

WBP w Poznaniu współorganizatorem sesji. 92. SIEDLEC / P. Tysiąc // D z i e n . P o z n . – 1994, nr 38, s. 12

– 59 –

93. SIEDLEC : zabytkowe pałace i dwory / T. Mleczak // G a z . Z a c h . – 1978, nr 20, s. 8

Magazyn Rezerw Bibliotecznych WBP w Siedlcu. 94. SŁUSZNE jest połączenie bibliotek wojewódzkiej z miejską : nowoutwo-

rzona instytucja dysponuje 17 tysiącami książek… // E x p r . P o z n . – 1955, nr 23

95. SPOTKANIE bibliotekarzy / (WKK) // G ł o s W i e l k o p . – 1986, nr 241, s. 5

Dot. spotkania organizatorów bibliotekarstwa publicznego przygo-towanego przez WBP w Poznaniu.

96. [SZEŚĆ] 6 lat Wydawnictwa WBP. – Fot. // I K S . – 1999, nr 10, s. 17 97. ŚPIEWANIE w sercu miasta [Koła] : Międzynarodowy Dzień Muzyki /

kab. – Fot. // P r z . K o l . – 2004, nr 41, s. 8 Impreza zorganizowana w wielkopolskich miastach m.in. przez Wo-

jewódzką Bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. 98. TAŃCZĄ profesjonalnie / MAZ. – Fot. // G a z . P o z n . – 2005, nr 189,

s. 12 Zespół Folklorystyczny „Wielkopolanie”.

99. TERAPIA w bibliotece / D // G a z . P o z n . – 2003, nr 226, s. 22 Konferencja „Biblioteka – człowiek niepełnosprawny – środowisko

lokalne" zorganizowana przez WBPiCAK. 100. TROSKA o najkrótszą drogę do czytelnika : „Książka uczy i pomaga

w życiu” / Janusz Markiewicz // I l . K u r . P o l . – 1974, nr 55, s. 6 Informacje o pracy WBP w Poznaniu i bibliotek woj. poznańskiego

w 1973 r. 101. [TRZECIE] III Forum Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich // P o r .

B i b l i o t . – 1996, nr 12, s. [40] M.in. o przyznaniu WBP w Poznaniu medalu Bibliotheca Magna.

102. [TRZYDZIEŚCI pięć] 35 lat w służbie czytelnika // K u l t . w K r a j u . – 1983, nr 1080-1081, s. 13

Jubileusz WBP w Poznaniu. 103. [TRZYDZIEŚCI pięć] 35 lat w służbie kultury / Andrzej Baumgart // B i -

b l i o t e k a r z . – 1984, nr 6/7, s. 191-192 Rocznica działalności WBP w Poznaniu.

104. [TRZYDZIEŚCI pięć] 35 lat w służbie kultury : odznaczenia dla poznań-skich bibliotekarzy / (ap) // G ł o s W i e l k o p . – 1983, nr 254, s. 3

Jubileusz WBP w Poznaniu. 105. TWÓRCZA praca naszych bibliotek / P. Rejer // G a z . P o z n . – 1970,

nr 294, s. 3 M.in. o działalności WBP na rzecz bibliotek terenowych.

– 60 –

106. UROCZYSTA Sesja WRN i MRN w Poznaniu : wręczono nagrody za upowszechnianie kultury // G ł o s W i e l k o p . – 1983, nr 143, s. 1, 6

Dot. m.in. nagrody zespołowej dla WBP w Poznaniu. 107. W [DWUDZIESTĄ] XX rocznicę powstania Wojewódzkiej Biblioteki Pu-

blicznej w Poznaniu (skrót) / Franciszek Łozowski // I n f . B i b l i o t . W i e l k o p . – 1969, nr 122, s. 11-24

108. W KSIĄŻCE i na dysku / Hanna Rubas; rozm. przepr. Anna Plenzler // I K S . – 2001, nr 11, s. 60

Informacja o wielkopolskich placówkach kultury w publikacjach WBPiCAK.

109. W NOWYM opakowaniu / Stefan Drajewski // G ł o s W i e l k o p . – 2004, nr 109, dod. Głos Poznaniaka, s. VII

110. WARSZTATY i konkursy [fotograficzne w Wielkopolsce] / Waldemar Śliwczyński. – Fot. // F o t o g r a f i a . – 2001, nr 7, s. 82-83

Dot. m.in. imprez organizowanych przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.

111. WIELKOPOLANIE mają Kolberga / MAZ // Gaz. Pozn. – 2005, nr 218 dod. Młodzi.gp, s. 5

Zespół Folklorystyczny „Wielkopolanie”. 112. WIELKOPOLANIE – nowa nazwa Cepelii Poznań. – Fot. // P a n .

W i e l k o p . K u l t . – 2005, nr 12, s. 1 Krótka historia Zespołu Folklorystycznego przy Wojewódzkiej Bi-

bliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. 113. WIELKOPOLSKI obiektyw / ELKA. – Fot. // G a z . P o z n . – 2004,

nr 33, s. 9 Objazdowa Galeria Wielkopolskiej Fotografii.

114. WOJEWÓDZKA biblioteka ma 35 lat / j-m // I l . K u r . P o l . – 1983, nr 274, s. 3

115. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna i biblioteki terenowe w prasie po-znańskiej (wybór) / L. Pawlaczyk // I n f . B i b l i o t . W i e l k o p . – 1968, nr 1, s. 83-88

116. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna ma do spełnienia poważne zada-nia w planie 6-letnim / (ri) // G ł o s . – 1951, nr 48

117. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna obchodzić będzie swoje 35-lecie już w nowej siedzibie / (r) // E x p r . P o z n . – 1983, nr 121, s. 2

118. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna spełnia doniosłą rolę w ożywieniu prac bibliotek terenowych / T // E x p r . P o z n . – 1953, nr 150

119. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna w nowej siedzibie / BEZ // G a z . P o z n . – 1983, nr 145, s. 2

– 61 –

120. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna w Poznaniu : bibliografia w wyborze / Urszula Bzdawka // P o r . B i b l i o g r . - M e t . – 1993, nr 4, s. 25-41

121. WOJEWÓDZKA Biblioteka [Publiczna w Poznaniu] w odrestaurowanej siedzibie // G a z . P o z n . – 1972, nr 167, s. 5

122. WOJEWÓDZKA forma uznania społecznego dla bibliotekarzy / Franci-szek Łozowski // B i b l i o t e k a r z . – 1995, nr 3, s. 23-24

Dot. WBP Poznań. 123. WSZYSTKO o bibliotekach / (pol) // G ł o s W i e l k o p . – 1997, nr 39,

s. 16 Informacja o III Forum SBP zorganizowanym przy współpracy

WBP. 124. WSZYSTKO o regionie / Helena Bednarska; rozm. przepr. Anna

Plenzler. – Portr. // I K S . – 1999, nr 12, s. 35 125. „WYDARZYŁO się w Wielkopolsce” // P a n . W i e l k o p . K u l t . –

2003, nr 2/3, s. 16 Omówienie serii słuchowisk dokumentalnych na płytach CD wyda-

nych przez WBPiCAK przy współpracy Radia „Merkury” w Poznaniu. 126. WYDAWNICTWA Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu / Se-

weryn Drozdowski // K u l t u r a i T y . – 1972, nr 12, s. 63 127. Z KSIĄŻKĄ na szlak : albumy, mapy, foldery na „Tour Salonie” / Kow //

G a z . P o z n . – 1996, nr 237, s. 12 M.in. informacja o wyróżnieniach przyznanych Wydawnictwu WBP.

128. Z MOSKWY do Nowego Tomyśla wędrowała książka… : Biblioteka Wo-jewódzka robi wiele dobrego dla studiujących zaocznie / (b) // E x p r . P o z n . – 1965, nr 282

129. Z ZAGADNIEŃ powstania i działalności bibliotek publicznych w woj. po-znańskim / Franciszek Łozowski // I n f . B i b l i o t . W i e l k o p . – 1968, nr 1, s. 26-45

M.in. o WBP w Poznaniu. 130. ZOFIA Wieczorek (2.04.1913 – 21.11.2003) / Franciszek Łozowski. –

Fot. // B i b l i o t e k a r z . – 2004, nr 6, s. 32-33 Była dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu.

131. ZWIĄZANI z regionem / oprac. Halina Szuberska. – Fot. // G ł o s W i e l k o p . – 2004, nr 104, dod. Wielkopolskie Muzea Regionalne, s. 1

Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Anima-cji Kultury w Poznaniu.

– 62 –

Andrzej Dudziak Dział Informacji Bibliograficznej i Regionalnej

K L I M A T I Ś R O D O W I S K O

2 0 0 8 – R O K K L I M A T U I Ś R O D O W I S K A

O G Ł O S Z O N Y P R Z E Z M I A S T O P O Z N A Ń

Polska jest organizatorem 14. sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji

Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu UNFCC (COP14) z czwartą sesją Stron Protokołu z Kioto (COP/MOP4). Obrady odbędą się w Poznaniu w dniach 1-12 grudnia 2008 roku i zgromadzą około 10 tysięcy osób. Inspiro-wany tymi okolicznościami prezydent Poznania ogłosił rok 2008 Rokiem Klimatu i Środowiska.

Zarówno klimat jak i środowisko znajdują się od szeregu lat w centrum uwagi światowych mediów. Panuje powszechne przekonanie, że środowisko rozumiane jako kompleks czynników ożywionych i nieożywionych podlega de-gradacji: należy je chronić, unikać zatruwania i oszczędnie gospodarować za-sobami naturalnymi. Klimat natomiast (cząstka, element środowiska) kształto-wany przez procesy klimatotwórcze (obieg ciepła, wody i krążenie powietrza) oraz czynniki geograficzne (układ lądów i oceanów, wysokość n.p.m.), określa-ny na podstawie przebiegów wieloletnich (30-50 lat), jest przedmiotem sporów. Prowadzone są intensywne badania. Pojawiają się kolejne raporty: Międzyna-rodowej Grupy Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate, w skrócie IPCC), Amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk (NAS) oraz grupy G8, które przypisują zmiany klimatyczne działaniu człowieka. Jednakże spora część kli-matologów uważa, że obserwowane zjawiska mają charakter cykliczny, spoty-kany w naturze i szeroko opisany a wpływ człowieka na te zmiany jest przesa-dzony.

Dla przybliżenia zagadnień klimatu i środowiska prezentujemy niniejsze ze-stawienie bibliograficzne. Zawiera ono wybór pozycji zwartych (od 1995 roku) i ar-tykułów (od 2000 roku). Całość materiału podzielono na dwa zasadnicze działy. Część pierwsza gromadzi prace o klimacie z wyodrębnieniem tematu klimat a działalność państw i organizacji. W części drugiej zebrano publikacje o środowi-sku. W obu działach osobno zgromadzono opracowania dotyczące Polski.

W „Poradniku Bibliograficzno-Metodycznym” 1995, nr 1, s. 26-38 omawia-ny był temat „Środowisko, w którym żyjemy”. Znajdziemy tam również informa-cje o wcześniejszych publikacjach.

– 63 –

I. Klimat

A. Opracowania ogólne

a. Pozycje zwarte

1. AGROMETEOROLOGIA i klimatologia / Czesław Koźmiński, Bożena Michalska. – Wyd. 2 rozsz. – Szczecin : Wydaw. Akademii Rolniczej, 2003. – 174 s. : il.

Bibliogr. s. 173-174. 2. AGROMETEOROLOGIA i klimatologia / Marian Rojek, Andrzej Żyromski.

– Wrocław : Wydaw. AR, 2004. – 183 s. : il., mapy. – (Skrypty Akademii Rolniczej we Wrocławiu; nr 492)

Bibliogr. s. 71. 3. ATMOSFERA, klimat, ekoklimat / Krzysztof Kożuchowski. – Warszawa :

Wydaw. Naukowe PWN, 1998. – 243 s. : mapy Bibliogr. s. 242-[244].

4. EFEKT cieplarniany / Krzysztof Kożuchowski, Rajmund Przybylak. – Warszawa : „Wiedza Powszechna”, 1995. – 219 s. : il., mapy. – (Omega : biblioteka wiedzy współczesnej)

Bibliogr. s. 212-217. 5. HIPOTEZA Gai : globalny, cybernetyczny system ekologiczny / Jan La-

sa. – Kraków : IFTJ. AGH, 1991. – 103 s. – (Raport / Instytut Fizyki i Techniki Jądrowej AGH [Akademii Górniczo-Hutniczej]; 253/PS)

Bibliogr. s. 101-103. 6. KLIMAT / Andrew Goudie. – Warszawa : Prószyński i S-ka, 1998. – 49 s.

– (Prognozy XXI Wieku) Bibliogr.

7. KLIMAT / Lorenzo Pinna. – Warszawa : „Bellona”, 2000. – 94 s. : il. ko-lor. – (Na Ścieżkach Wiedzy : encyklopedia edukacyjna; t. 8)

8. KLIMAT i człowiek / Christian-Dietrich Schönwiese. – Warszawa : Pró-szyński i S-ka, 1997. – 185 s. : il.

Bibliogr. 9. KLIMAT – środowisko – człowiek / Günther Flemming. – Warszawa :

Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1983. – 211 s. : il. 10. KLIMAT : wybrane zagadnienia / Halina Lorenc. Ochrona klimatu w dzia-

łaniach międzynarodowych : wybrane zagadnienia / Anna Olecka. – Warszawa : IMiGW, 2004. – 104 s. : mapy. – (Instrukcje i Podręczniki / Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej)

Bibliogr. przy pracach.

– 64 –

11. KLIMATY kuli ziemskiej / Danuta Martyn. – Wyd. 3 popr. – Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2000. – 359 s. : il., mapy

Bibliogr. 12. KSIĄŻKA o klimacie / tekst Barbara Veit i Christine Wolfrum. – Kraków :

Polski Klub Ekologiczny, 1995. – 75 s. : il., mapy. – (Zachować Świat; 1) Bibliogr.

13. MAŁY atlas klimatów / Laure Chémery. – Wrocław : Larousse Polska, 2003. – 128 s. : il. – (Mała Encyklopedia Larousse)

Bibliogr. 14. MATERIAŁY do poznania historii klimatu w okresie obserwacji instru-

mentalnych / pod red. Krzysztofa Kożuchowskiego; Uniwersytet Łódzki. – Łódź : Wydaw. UŁ, 1990. – 452 s. : il., mapy

Bibliogr. przy rozdz. 15. METEOROLOGIA i klimatologia / pod red. Krzysztofa Kożuchowskiego;

aut. Krzysztof Kożuchowski, Joanna Wibig, Jan Degirmendžić. – War-szawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. – 320 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 311-316. 16. METEOROLOGIA z elementami klimatologii / oprac. Danuta Danielak,

Witold Lenart; Zespół Szkół Budowlanych nr 2 w Płocku, Mazowieckie Obserwatorium Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego w Murzyno-wie k. Płocka. – Murzynowo : MOG UW; Płock : ZSB, 1995. – 123, [35] s. : il.

Bibliogr. s. 2 17. OCHRONA klimatu i gospodarowanie energią / Zoltan Zavodi, Sabrina

Birner, Irina Zlotina; współpr. Virginia Sonntag-O’Brian. – Gdańsk : Fun-dacja ECOBALTIC; Freiburg : The International Council for Local Envi-ronmental Initiatives, 1997. – 66 s. – (Podręcznik ICLEI w zakresie za-rządzania ochroną środowiska dla władz samorządowych Europy Środ-kowej i Wschodniej / Nicola Hewitt; t. 15)

18. OCHRONA klimatu w prawie Wspólnoty Europejskiej / Zbigniew Bukow-ski. – Włocławek; Bydgoszcz : [Bydgoskie Towarzystwo Naukowe], 2004. – 156 s. – (Przemysł Chemiczny a Ochrona Środowiska; z. 9)

Bibliogr. s. 95-96, wykaz aktów prawnych s. 97-98. 19. PLAMY na słońcu a klimat ziemi / Walerian Szczepan Czykiel. – Lublin :

[b.w.], 1993. – 43 s. 20. PODSTAWY klimatologii / oprac. B.J. Garnier; Światowa Organizacja

Meteorologiczna. – Warszawa : IMiGW, 1996. – 210 s. : il., mapy. – (In-strukcje i Podręczniki / Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej)

Bibliogr. s. 209-210.

– 65 –

21. PODSTAWY klimatologii stosowanej : działy wybrane / pod red. Bonifa-cego Łykowskiego; [zespół aut. Bonifacy Łykowski i in.]; Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. – Warszawa : Wydaw. SGGW, 1999. – 224 s. : mapy

Bibliogr. 217-221. 22. POGODA czy fatum : wpływ zmian klimatycznych na życie społeczeństw

/ William James Burroughs. – Warszawa : „Amber”, 1999. – 244 s. : il., mapy. – (Tajemnice Nauki)

Bibliogr. s. 232-239. 23. POGODA i klimat / Günter D. Roth. – Warszawa : „Świat Książki”, 2000.

– 289 s. : il., mapy Bibliogr.

24. POGODA i klimat / Sally Morgan. – Warszawa : „Muza”, 1998. – 63 s. : il., mapy. – (Biblioteka Odkrywcy)

25. POGODA i klimat Ziemi / Jan Tamulewicz. – Poznań : „Kurpisz”, 1997. – 359 s. : il., mapy. – (Wielka encyklopedia geografii świata; t. 5)

Bibliogr. s. 355-356. 26. POGODA, klimat i środowisko / Zbigniew Szwejkowski. – Olsztyn : Wy-

daw. UWM – Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2004. – 244 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 237. 27. POPULARNA historia Ziemi / Andriej S. Monin. – Warszawa : „Wiedza

Powszechna”, 1988. – 267 s. : il., mapy. – (Omega : biblioteka wiedzy współczesnej; 410)

Bibliogr. s. 262-263. 28. POTĘGA natury / [il. Kuo Kang Chen i in.]. – Poznań : Podsiedlik-

Raniowski i Spółka, 1998. – 96 s. : il. – (Nauka i Eksperymenty) 29. PROBLEMY klimatologii ogólnej / P.R. Crowe. – Warszawa : Państ. Wy-

daw. Naukowe, 1987. – 598 s. : il., mapy Bibliogr. s. 569-581.

30. PROCESY klimatotwórcze nad terenem uprzemysłowionym / Ryszard Gryboś, Stanisław Tomaszek. – Gliwice : Wydaw. Politechniki Śląskiej, 1997. – 137 s. : 2 mapy

Bibliogr. s. 135-[138]. 31. PRZYRODA, żywność i człowiek / red. nauk. Margaret R. Biswas, Asit K.

Biswas; aut. A.K. Biswas [i in.]. – Warszawa : Państ. Wydaw. Naukowe, 1983. – 354 s. : il.

32. STRATEGIE redukcji emisji gazów cieplarnianych i adaptacja polskiej gospodarki do zmian klimatu : synteza / [red. Maciej Sadowski; współpr.

– 66 –

red. Anna Olecka i in.]; Studium Krajowe w Sprawie Zmian Klimatu. – Warszawa : Instytut Ochrony Środowiska, 1996. – 108 s. : mapa, wykr.

33. STREFA sucha – zasoby i zagrożenia rolnictwa / Ewelina Kantowicz. – Warszawa : „Dialog”, 1999. – 181 s. : il., mapy

Bibliogr. 34. TENDENCJE wiekowe klimatu miast w Europie / Jerzy Boryczka [i in.;

pod red. nauk. Marii Stopy-Boryczki]. – Warszawa : Wydawnictwa Uni-wersytetu Warszawskiego, 1998. – 258 s. : 2 mapy. – (Atlas współzależ-ności parametrów meteorologicznych i geograficznych w Polsce; 11)

Bibliogr. s. 232-234. 35. WODY i klimat Ziemi : pogoda i klimat / Jan Tamulewicz. – Poznań :

„Kurpisz”, 2001. – 247 s. : il. kolor., mapy. – (Nasza Ziemia; t. 5) 36. WSPÓŁCZESNE badania topoklimatyczne / pod red. Magdaleny Kuch-

cik; Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zago-spodarowania im. Stanisława Leszczyckiego. – Warszawa : PAN IGiPZ, 2001. – 173 s. : il., mapy. – (Dokumentacja Geograficzna; nr 23)

Bibliogr. przy rozdz. 37. WSTĘP do meteorologii i klimatologii / Urszula Kossowska-Cezak; Uni-

wersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych. Zakład Klimatologii. – Warszawa : UW, 1997. – 74 s. : il.

Bibliogr. s. 54. 38. WYBRANE zagadnienia z klimatologii ogólnej i stosowanej / [aut. rozdz.

Bonifacy Łykowski i in.]; Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska. – Warszawa : Fundacja „Rozwój SGGW”, 1995. – 161 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 156-160. 39. ZATRZYMAĆ globalne ocieplenie : poradnik dla członków organizacji

pozarządowych / Zbigniew M. Karaczun; Polski Klub Ekologiczny. Okręg Mazowiecki. – Warszawa : PKE. OM, 2002. – 57 s.

b. Artykuły

1. CO z naszym klimatem? / Leszek Malicki // N a u k a i P r z y s z ł . – 2001, nr 4, s. 12-13

2. CZAS superkatastrof / Krzysztof Kęciek // P r z . T y g . – 1999, nr 33, s. 21

Skutki globalnego ocieplenia. 3. CZŁOWIEK a klimat w XX wieku : Wrocław, 13-15 VI 2002 / Mieczysław

Sobik // C z a s . G e o g r . – 2002, z. 4, s. 377-378

– 67 –

4. CZŁOWIEK nie jest winien ociepleniu : zmiany klimatu mają charakter cykliczny / Alojzy Woś; rozm. przepr. Danuta Pawlicka // P o l s k a G ł o s W i e l k o p . – 2008, nr 28, s. 18

5. CZY grozi nam klimatyczna apokalipsa? / Maciej Sadowski // P r z . G e o f . – 2001, z. 1/2, s. 9-14

6. ELEMENTARNE podejście do problemu cykliczności w zjawiskach kli-matycznych / Adam Walanus, Paweł Prokop // P r z . G e o f . – 2004, z. 1/2, s. 57-69

7. GLOBALNA gorączka / Jerzy Baczyński // P o l i t y k a . – 2007, nr 16, s. 20-23

8. GLOBALNE ocieplenie / Adam Leszczyński. – (Encyklopedia klimat; cz. 1) // G a z . W y b o r . – 2002, nr 68, dod. Magazyn nr 12, s. 26-30

9. GORĄCY temat ocieplenia / Andrzej Pieńkowski // Przekrój. – 2006, nr 42, s. 40-46

10. JUŻ się zimy nie boimy / Piotr Kindow // P r z . T y g . – 2000, nr 23, s. 17

Zmiany klimatyczne na Ziemi. 11. KATAKLIZM nie jest konieczny / Jarosław Grzędowicz // G a z . P o l . –

2001, nr 20, s. 16 Badania nad ocieplaniem się klimatu.

12. KLIMAT, chaos i pieniądze / Mirosław Laszczak // A u r a . – 1999, nr 1, s. 11-12

Przyczyny zmian klimatycznych. 13. KLIMAT jaki jest? / Stanisław Ryszard Kozieł // G a z . O b s . I M G W .

– 2001, [nr] 5, s. 24-26 14. KLIMATEM rządzi Słońce / Zbigniew Jaworowski // N a u k a . – 2001,

nr 1, s. 251-263 15. KLIMATYCZNE klimakterium / Marcin Przewoźniak // T y g . S o l i d . –

2000, nr 30, dod. s. I-II Zmiany pogodowe.

16. KLIMATYCZNY chaos w Europie / Krzysztof Kęciek // P r z e g l ą d . – 2007, nr 31, s. 26-27

17. LATO katastrof / Anna Michalska // T y g . S o l i d . – 2003, nr 32, s. 12-13

18. LICZY się zielone / Sasha Nemecek // Ś w i a t N a u k i . – 1999, nr 5, s. 20-21

Wpływ człowieka na zmiany klimatu. 19. LUDZIE lubią się bać / Przemysław Mastalerz; rozm. przepr. Robert

Maurer, Marcin Piotrowski // N a j w y ż s z y C z a s !. – 2007, nr 7, s. III-IV

– 68 –

20. MEDUZY niosą złe wieści : globalne ocieplenie zagraża każdemu z nas / Małgorzata Borkowska // T r y b u n a (Wyd. 3). – 2006, nr 192, s. 9

21. NA DWOJE klimatolog wróżył / Andrzej Hołdys // P o l i t y k a . – 2007, nr 7, s. 76-77

22. NAJCIEPLEJ od tysiąca lat / Krzysztof Kęciek // P r z e g l ą d . – 2002, nr 19, s. 54-55

23. NIEDŹWIEDZIE polarne mają się dobrze / Agniszka Kołakowska // R z e c z p o s p o l i t a . – 2008, nr 64, s. A20-22

Rozważania o wpływie człowieka na globalne ocieplenie. 24. NOWA epoka lodowa / Zbigniew Jaworowski // P o l i t y k a . – 2003,

nr 28, s. 3-6, 8-9 25. PODGRZANI słońcem / Piotr Kossobudzki, Andrzej Pieńkowski //

P r z e k r ó j . – 2007, nr 14, s. 50-53 26. POTOPU nie będzie / Edward Karłowicz // G a z . W y b o r . – 2001,

nr 9, dod. s. 28-29 Prognozy klimatologiczne.

27. PROGNOZA dla klimatu / Krzysztof Haman, Maciej Sadowski // N a -u k a i P r z y s z ł . – 1999, nr 8, s. 18, 20

28. PROGNOZA dla zdrowia / Dorota Romanowska, Urszula Stachowska // W p r o s t . – 2000, nr 30, s. 76-77

Skutki zmian klimatycznych. 29. PROGNOZA niepogody / Krystyna Forowicz // R z e c z p o s p o l i t a . –

2000, nr 198, dod. s. 6-11 30. PROGNOZOWANIE pogody / Adam Leszczyński (Encyklopedia klimat;

cz. 2) // G a z . W y b o r . – 2002, nr 91, dod. Magazyn nr 16, s. 27-30 31. PROMIENIE życia / Agnieszka Przychodzień // W p r o s t . – 1998, nr 47,

s. 68, 70 Ocieplanie się klimatu Ziemi.

32. SAHARA w Europie : rekordowa susza na półkuli północnej zapowiada lata klęsk żywiołowych / Krzysztof Kęciek // P r z e g l ą d . – 2003, nr 33, s. 27-28

33. STRASZAK klimatyczny / Zbigniew Wojtasiński // W p r o s t . – 2006, nr 32, s. 77-79

34. STRATEGIA jednego stopnia / Halina Lorenc; rozm. przepr. Irena Fober // P r z . T e c h . – 2001, nr 1, s. 18-19

Skutki ocieplenia klimatu ziemskiego. 35. STRATEGIA i polityka ochrony klimatu / Maciej Sadowski, Anna Olecka

// E k o n . i Ś r o d . – 2001, nr 1, s. 71-93 36. TRZĘSIENIE nieba : próby ujarzmienia pogody // F o r u m . – 2007,

nr 35, s. 56-61

– 69 –

37. WAHANIA klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych – ogólnopolska konferencja naukowa : (Kraków, 31 V – 1 VI 2007) / Agnieszka Wypych // P r z . G e o f . – 2007, z. 2, s. 130-132

38. „WIEŚCI” o przyszłości klimatu świata : i w co wierzyć? / Andrzej Kurow-ski // G a z . O b s . I M G W . – 2002, [nr] 2, s. 15-17

39. WIZERUNKI i rekonstrukcje pogody i klimatu w ostatnim tysiącleciu : Międzynarodowa Konferencja Naukowa (Kraków, 20-22 IX 2000) / Da-nuta Limanówka // P r z . G e o f . – 2001, z. 1/2, s. 135-137

40. WPŁYW człowieka na klimat / Thomas R. Karl, Kevin E. Trenberth // Ś w i a t N a u k i . – 2000, nr 1, s. 64-69

41. ZESPÓŁ zjawisk ENSO czyli El Niño/Oscylacja Południowa / Joanna Gawor // G e o g r a f i a w S z k o l e . – 2006, nr 1, s. 18-24

42. ZGINĄĆ czy polubić? / Maciej Sadowski; rozm. przepr. Irena Fober // P r z . T e c h . – 2001, nr 16, s. 8-9

Zmiany klimatu. 43. ZIEMIA pod lupą / Agnieszka Przychodzeń // W p r o s t . – 2000, nr 3,

s. 68-69 44. ZMIENIAMY klimat / Lech Ryszkowski, Zbigniew W. Kundzewicz, Ja-

nusz Olejnik, Andrzej Kędziora // N a u k a . – 2000, nr 3, s. 93-107

B. Klimat a działalność państw i organizacji

1. AUSTRALIA wyschnie : z Wojciechem Stępniewskim, kierownikiem pro-jektu „Klimat i Energia” w organizacji ekologicznej WWF, rozmawia Mi-chał Olszewski // T y g . P o w s z . – 2007, nr 16, s. 8

2. AZJA ignoruje protokół z Kioto / Tomasz Teluk // N a j w y ż s z y C z a s !. – 2006, nr 38, s. XXII

3. CAŁY gaz w gwizdek : Busha pomysł na klimat // F o r u m . – 2007, nr 23, s. 6-7

4. CO ROBIĆ z węglem? / David G. Hawkins, Daniel A. Lashof, Robert H. Williams // Ś w i a t N a u k i . – 2006, nr 10, s. 44-51

Ochrona środowiska przed emisją tlenków z elektrowni węglowych. 5. [CZTERNASTA] XIV Sesja Komisji Klimatologii Światowej Organizacji

Meteorologicznej / Ryszard Klejnowski // G a z . O b s . I M G W . – 2006, nr 1, s. 6-10

6. EKOLOGICZNE wyzwania / Per Stig Moeller, Urmas Paet // R z e c z -p o s p o l i t a (W3). – 2007, nr 286, s. B10-B11

7. EUROPA a klimat i energia / José Manuell Barroso // G a z . W y b o r . – 2006, nr 265, s. 25

– 70 –

8. EUROPA się smaży / Jan Piaseczny // P r z e g l ą d . – 2006, nr 31, s. 12-13

9. KLIMAT jak kij hokejowy : Michael Mann : badacz dawnego klimatu / David Appell // Ś w i a t N a u k i . – 2005, nr 5, s. 18-19

10. KONWENCJA gospodarcza, która sprzyja środowisku / Jan Szyszko, Patrycja Szyszko, Artur Michalski, Paweł Sałek // N o w e Ż y c i e G o s p . – 2005, nr 13, dod. s. 3-6

11. OCIEPLENIE w polityce / Zygmunt Kolenda; rozm. przepr. Marcin Rot-kiewicz // P o l i t y k a . – 2006, nr 48, s. 94-95

12. POLITYKA ochrony klimatu w Unii Europejskiej / Andrzej Kassenberg // N o w e Ż y c i e G o s p . – 2005, nr 13, dod. s. 7-9

13. PROGRAMY działań prośrodowiskowych Unii Europejskiej / Maciej Podemski // P r z . G e o l . – 2003, nr 7, s. 535-536

14. PROTOKÓŁ kontrowersji / Przemysław Nowakowski // D z i ś . – 2005, nr 2, s. 139-143

15. PRZEŁOM w sprawie klimatu : szczyt niestraconych nadziei / Izabella Jachimska. – Korespondencja z Berlina // T r y b u n a (Wyd. 3). – 2007, nr 132, s. 8

Szczyt G-8 i Rosji w Heiligendamm. 16. PRZYRODA nie znosi demokracji / Jan Szyszko; rozm. przepr. Anna Mi-

chalska // T y g . S o l i d . – 2000, nr 44, dod. s. III Konwencja klimatyczna ONZ.

17. PYRRUSOWE zwycięstwo Kioto / Marek Karolkiewicz // P r z e g l ą d . – 2005, nr 13, s. 58-59

18. REPREZENTUJĘ interesy świata… / Jan Szyszka; rozm. przepr. Sła-womir Trzaskowski // N o w e Ż y c i e G o s p . – 2000, nr 35, s. 27-28

Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu.

19. REWOLUCJA Energetyczna Greenpeace’u / Bartłomiej Rabij // N a j -w y ż s z y C z a s !. – 2005, nr 24, s. XXXVI-XXXVII

20. SZKODLIWE skutki Protokołu z Kyoto / Tomasz Teluk // M i ę d z y n a -r o d o w y P r z e g l ą d P o l i t y c z n y . – 2006, nr 4, s. 143-153

21. ŚWIAT po Kioto / Tomasz Teluk // N a j w y ż s z y C z a s !. – 2005, nr 17, s. XXXII-XXXIII

22. UNIA potrzebna jak nigdy / Tony Blair // G a z . W y b o r . – 2007, nr 62, s. 9

23. UZALEŻNIENI od Rosji / Tomasz Teluk // N a j w y ż s z y C z a s !. – 2006, nr 2, s. XXXIV-XXXV

24. WIKINGOWIE katastrofy się nie boją : kto skorzysta na globalnym ocie-pleniu / Włodzimierz Anioł // T y g . P o w s z . – 2007, nr 16, s. 8

– 71 –

25. ZAWRACANIE kijem Wisły / Tomasz Żylicz // A u r a . – 2007, nr 1, s. 7-8 26. ZIELONA wojna / Tomasz Teluk // N a j w y ż s z y C z a s !. – 2005,

nr 25, s. XXXII-XXXIII 27. ZMIANY klimatu : polityka i działania na rzecz ograniczania emisji gazów

szklarniowych w Unii Europejskiej i w Polsce / Andrzej Kassenberg, Mi-rosław Sobolewski; Polski Klub Ekologiczny. Okręg Mazowiecki. – War-szawa : PKE. OM, 2002. – 51 s.

C. Polska

a. Pozycje zwarte

1. ATLAS klimatu województwa wielkopolskiego / pod red. Ryszarda Farata; [aut. Ryszard Farat, Przemysław Mager, Irena Pijewska]. – Poznań : Insty-tut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Oddział, 2004. – 139 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 137-[140]. 2. DZIEJE klimatu Galicji w latach 1848-1913 : wpływ zjawisk meteorolo-

gicznych na społeczno-gospodarczy rozwój Galicji / Konrad Wnęk. – Kraków : „Historia Jagellonica”, 1999. – 175 s. : 2 mapy

Bibliogr. s. 153-165. 3. KLIMAT Dolnego Śląska i krain polarnych / pod red. Jerzego L[udwika]

Pyki. – Wrocław : Wydaw. UW, 1994. – 130 s. : il. – (Seria C. Meteorologia i Klimatologia; t. 1), (Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Instytutu Geograficznego; no 1590)

Bibliogr. 4. KLIMAT i bioklimat miast / pod red. Kazimierza Kłysika; Uniwersytet

Łódzki. Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska. Zakład Meteorologii i Klimatologii. – Łódź : Wydaw. UŁ, 1995. – 296 s. : mapy

Bibliogr. 5. KLIMAT Polski / Alojzy Woś. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN,

1999. – 301 s. : mapy Bibliogr. s. 294-[302].

6. KLIMAT Niziny Wielkopolskiej / Alojzy Woś; Uniwersytet im. Adama Mic-kiewicza w Poznaniu. – Poznań : Wydaw. Naukowe UAM, 1994. – 192 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 183-186. 7. KLIMAT i bioklimat miast : III ogólnopolska konferencja, Łódź, 22-24

października 1997 r. : streszczenia referatów / [red. Kazimierz Kłysik]; Zakład Meteorologii i Klimatologii Uniwersytetu Łódzkiego, Polskie To-warzystwo Geofizyczne. – Łódź : Wydaw. UŁ, 1997. – 89 s. : il.

– 72 –

8. OPADY atmosferyczne o normalnej i anomalnej wysokości na obszarze Polski (1951-1990) / Szczepan Mrugała. – Lublin : Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001. – 194 s. : il., mapy. – (Rozprawy Habili-tacyjne / Wydział Biologii i Nauk o Ziemi; 66)

Bibliogr. 9. OZON : katastrofa nad Polską? / Andrzej Marks. – Warszawa : „Penta”,

1992. – 154 s. : mapa 10. REKONSTRUKCJA warunków klimatycznych Krakowa w pierwszej po-

łowie XVI wieku / Danuta Limanówka. – Warszawa : IMGW, 2001. – 176 s. : il., mapy. – (Materiały Badawcze / Instytut Meteorologii i Gospo-darki Wodnej. Meteorologia; 33)

Bibliogr. 11. WSPÓŁCZESNE problemy klimatu Polski : fakty i niepewności / [aut.

Bronisław Głowicki i in.; red. i przygot. do dr. Maria Storożyńska]. – War-szawa : Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, 2006. – 96 s. : il. – (Monografie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej)

Bibliogr. przy pracach.

b. Artykuły

1. CZY inny klimat? / Halina Lorenc; rozm. przepr. Halina Drachal // G ł o s N a u c z . – 1998, nr 4, s. 5

2. CZY w Polsce nadal panuje klimat przejściowy? / Krzysztof Kożuchowski // G e o g r . w S z k . – 2003, nr 2, s. 67-71

3. GAZOWANIE gospodarki : Komisja Europejska prowadzi z Polską brud-ną grę o czyste środowisko / Aleksander Piński, Jan Piński // W p r o s t . – 2007, nr 48, s. 54-56

4. GORĄCE ocieplenie : Polska będzie się musiała zwrócić ku energetyce jądrowej / Bogusław Sonik // W p r o s t . – 2007, nr 29, s. 100-101

5. KIERUNKI i ważniejsze wyniki badań naturalnych i antropogenicznych zmian klimatu Polski / Maria Stopa-Boryczka // P r . S t u d . G e o g r . – 2001, t. 28, s. 113-135

6. KLIMAT – dobro wspólne / Jan Rzymełka // Ś l ą s k . – 2001, nr 1, s. 53 7. KONFERENCJA „Zmiany i zmienność klimatu Polski. Ich wpływ na go-

spodarkę, ekosystemy i człowieka” : Łódź, 4-6 XI 1999 r. / Jarosław Ba-ranowski // P r z . G e o g r . – 2000, z. 1/2, s. 169-171

8. NA CHŁODNO o klimacie / Halina Lorenc; rozm. przepr. Marcin Rotkie-wicz // P o l i t y k a . – 2006, nr 48, s. 92-93

– 73 –

9. NAJGORĘCEJ od 1848 roku : to najbardziej upalny lipiec w Poznaniu od ponad stu pięćdziesięciu lat! / Justyna Kubiaczyk, Anna Krzewina, Mał-gorzata Wieczorek // G a z . W y b o r . – Poznań. – 2006, nr 176, s. 1

10. OCHRONA atmosfery i klimatu w Polsce – efekty, problemy, kierunki działań / Barbara Poprawska, Jerzy Skrzypski // C h e m . I n ż . E k o l . – 2001, nr 1, s. 9-19

11. O KLIMACIE Polski według Wacława Nałkowskiego / Krzysztof Kożu-chowski // P r z . G e o f . – 2004, z. 1/2, s. 71-78

12. PO ZIMIE, niestety, lato : upal / Wojciech Markiewicz // P o l i t y k a . – 2006, nr 29, s. 24-26

13. WYBRANE wyniki badań klimatu Polski ze szczególnym uwzględnie-niem Warszawy : mapy klimatyczne powstałe w Zakładzie Klimatologii / Danuta Martyn // P r . S t u d . G e o g r . – 2001, t. 28, s. 157-168

14. ZMIANY klimatu Polski w XVIII-XXI wieku / Jerzy Boryczka, Maria Stopa-Boryczka. – // A c t a U N C . G e o g r . – 2000, z. 31, s. 65-89

15. ZOBOWIĄZANIA Polski wynikające z konwencji Narodów Zjednoczo-nych w sprawie zmian klimatu / Ewa Katarzyna Czech // A d m i n i -s t r a c j a P u b l i c z n a . – 2006, nr 2, s. 172-180

II. Środowisko

A. Opracowania ogólne

a. Pozycje zwarte

1. BIOSOZOLOGIA : podstawy nauki ochrony przyrody / Jerzy Čmak. – Kielce : Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, 1995. – 175 s.

Bibliogr. s. 171-175. 2. CZŁOWIEK a środowisko przyrodnicze / Leonard Indeka, Zbigniew Mi-

chał Karaczun. – Warszawa : „Bellona”, 1995. – 147 s. : il., mapa Bibliogr. s. 147-[148].

3. CZŁOWIEK i Ziemia / Marek M. Bonenberg; Polska Akademia Nauk. Oddział w Krakowie. – Kraków : Wydaw. Oddziału PAN, 1999. – 67 s. – (Nauka dla Wszystkich; nr 491)

Bibliogr. s. 67-[68]. 4. CZŁOWIEK w zagrożonym środowisku : z podstawowych zagadnień so-

zologii / Józef Marceli Dołęga. – Warszawa : Wydaw. Akademii Teologii Katolickiej, 1998. – Wyd. 2 popr. – 237 s. : il. mapy


– 74 –

5. CZYNNIKI rozwoju człowieka : wstęp do ekologii człowieka : praca zbio-rowa / pod red. [i wstęp] Napoleona Wolańskiego. – Wyd. 3. – Warsza-wa : Państ. Wydaw. Naukowe, 1987. – 703 s. : il. mapy

Bibliogr. s. 669-[704]. 6. DOM człowieka / Barbara Ward. – Warszawa : Państ. Instytut Wydawni-

czy, 1983. – 284 s. – (Biblioteka Myśli Współczesnej) 7. EDUKACJA ekologiczna – podstawy działań naprawczych w środowisku :

monografia / pod red. Inez Wiatr i Haliny Marczak; Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej. – Nałęczów; Lublin : Wydaw. Naukowe Gabriel Borowski, 2004. – 242 s. : il., mapy

Bibliogr. przy pracach. 8. EKOLOGIA człowieka – historia i współczesność : praca zbiorowa / pod

red. Barbary Kuźnickiej; Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki. Pracownia Historii Nauk o Leku. – Warszawa : Wydaw. IHN PAN, 1995. – 212 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 41-44, 56-62, 169-170. 9. EKOLOGIA człowieka w wychowaniu fizycznym i sporcie / Zbigniew Jet-

hon. – Wrocław : Wydaw. AWF, 1994. – 150 s. : il. – (Nauki Przyrodni-cze : seria A / Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu)

Bibliogr. s. 138. 10. EKOLOGIA humanistyczna wobec globalizacji / Juraj Plenković. – Rze-

szów : Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2004. – 135 s. : il. Bibliogr. s. 130-135.

11. EKOLOGIA, krajobraz, energia / Zofia Fischer, Magomedrasuł Magome-dow. – Lublin : TNKUL, 2004. – 250 s. : il. – (Prace Wydziału Matema-tyczno-Przyrodniczego / Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersy-tetu Lubelskiego; 4)

Bibliogr. s. 227-237. 12. EKOLOGIA populacji ludzkich; Środowisko człowieka w pradziejach / Jan

Strzałko, Janusz Ostoja-Zagórski; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. – Poznań : Wydaw. Naukowe UAM, 1995. – 223 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 97, 224. 13. EKOLOGIA, sozologia, ekofilozofia, ekoetyka, ekonomia proekologiczna

: (przegląd zagadnień) / Józef Jaroń. – Warszawa; Łomianki : „Heliodor”, 1997. – 236 s. : mapa

Bibliogr. s. 227-236, wykaz ustaw o ochronie środowiska s. 107-113. 14. EKOLOGIA z elementami ochrony środowiska / Agnieszka Nawirska. –

Wrocław : I-Bis Usługi Komputerowe. Wydawnictwo A.P. Bierońscy, 2006. – 101 s. : il. – (Dydaktyka / Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu)


– 75 –

15. EKOLOGIA – wybór na Nowe Stulecie / Anna Kalinowska. – Warszawa : Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk, 2002. – 398 s. : il.

Bibliogr. 16. EKOLOGICZNE kłamstwa ekowojowników / Przemysław Mastalerz. –

Wrocław : Wydaw. Chemiczne, 2000. – 244 s. 17. EKOLOGICZNE problemy środowiska przyrodniczego / Jolanta Pakul-

ska. – Nisko : Wyższa Szkoła Ekonomiczna, 2000. – 120 s. : il. Bibliogr. przy rozdz.

18. ENCYKLOPEDIA przyrody. – Bielsko-Biała : Wydawnictwo Pascal, 2006. – 304 s. : il. kolor.

19. GAJA : nowe spojrzenie na życie na Ziemi / James Lovelock. – Warsza-wa : Prószyński i S-ka, 2003. – 174 s. : il., mapa. – (Pejzaże Myśli : idee, stanowiska, ludzie)

20. JAK żyć? Ekorozwój albo… / Lesław Michnowski. – [Białystok] : Wydaw-nictwo Ekonomia i Środowisko, [1995]. – 300 s.

21. KOMPENDIUM wiedzy o ekologii / pod red. Jana Strzałko i Teresy Mos-sor-Pietraszewskiej; aut. Lubomira Burchardt [i in.]. – Wyd. 3. – War-szawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2003. – 552 s. : il., mapy

Bibliogr. przy rozdz. 22. KONCEPCJA sozologii systemowej / Józef M. Dołęga. – Warszawa :

Wydaw. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2001. – 326 s. : il., mapy

Bibliogr. 23. KRAJOBRAZ, człowiek, środowisko / František Kele, Peter Mariot. –

Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986. – 68 s., [80] s. fot. : mapa

Bibliogr. s. 60. 24. KU CYWILIZACJI ekorozwoju / Jadwiga Bohdanowicz. – Gdańsk : Wy-

daw. Uniwersytetu Gdańskiego, 1998. – 195 s. : mapy Bibliogr. s. 194-[196].

25. NOWY ustrój – te same wartości : rzecz o tym dlaczego współczesny człowiek niszczy naturalne środowisko / Olaf Swolkień. – Kraków : „Zie-lone Brygady”, 1995. – 67 s. – (Biblioteka „Zielonych Brygad”; nr 10)

Bibliogr. s. 63-64. 26. OBLICZA Ziemi : zagrożenia i nadzieje / [Daniel Botkin i in.]. – Warsza-

wa : „G+J RBA”, 2001. – 256 s. : il., mapy 27. OCHRONA przyrody i środowiska / Romuald Olaczek. – Warszawa :

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999. – 307 s. : il., mapy. – (Słownik Szkolny)

Bibliogr. s. 307-[308].

– 76 –

28. OCHRONA środowiska / Jan Boć, Konrad Nowacki, Elżbieta Sambor-ska-Boć. – Wyd. 2. – Wrocław : „Kolonia”, 2000. – 479 s.

Bibliogr. przy rozdz. 29. OCHRONA środowiska / Zbigniew M. Karaczun, Leonard G. Indeka. –

Wyd. 2. – Warszawa : „Aries”, 1999. – 520 s. : il., mapy Bibliogr. s. 504-520

30. OCHRONA środowiska : problemy społeczne, ekonomiczne i prawne / Kazimierz Górka, Bazyli Poskrobko, Wojciech Radecki. – Wyd. 4 zm. – Warszawa : Polskie Wydaw. Ekonomiczne, 2001. – 406 s. + Suplement (40 s.)

Bibliogr. przy rozdz., wykaz aktów prawnych. 31. OCHRONA środowiska : wybrane zagadnienia / pod red. Barbary Ko-

złowskiej; [zespół aut. Marek Dziubiński i in.]; Politechnika Łódzka, Re-gionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Łodzi. – Łódź : Wydaw. PŁ, 2001. – 294 s. : il.

Bibliogr. przy rozdz. 32. OCHRONA środowiska przyrodniczego / Grzegorz Dobrzański, Bożena

Dobrzańska, Dariusz Kielczewski. – Wyd. 2 zmien. – Białystok : Wydaw-nictwo Ekonomia i Środowisko, 1997. – 397 s. : il., mapa złoż.

33. PODSTAWOWE problemy ochrony środowiska z elementami ekologii / Modest Misztal. – Lublin : Wydaw. Akademii Rolniczej, 1999. – 117 s. : il.

Bibliogr. 34. PODSTAWY sozologii : kompendium wiedzy o niszczeniu i ochronie

środowiska / Krzysztof R. Mazurski. – Wrocław : „Sudety”, 1998. – 312 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 297-308. 35. PODSTAWY wiedzy o środowisku przyrodniczym / Roman Dysarz;

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy. – Bydgoszcz : Wydaw. Uczelniane WSP, 1994. – 178 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 170-[179]. 36. PROBLEMY ochrony środowiska / Witold Zalewski; [Wyższa Szkoła

Rolniczo-Pedagogiczna w Siedlcach]. – Siedlce : Wydawnictwa Uczel-niane WSR-P, 1995. – 140 s. : il., mapa

Bibliogr. s. 139-140 37. PRZECIWDZIAŁANIE zagrożeniom zdrowotnym, środowiskowym i spo-

łecznym / pod red. Andrzeja Obrębowskiego i Edwarda Ozimka. – Po-znań : „Bonami”, 2004. – 170 s. : il.

Bibliogr. przy pracach. 38. PRZEKRACZANIE granic : globalne załamanie czy bezpieczna przy-

szłość? / Donella H. Meadows, Dennis L. Meadows, Jørgen Randers. –

– 77 –

Warszawa : Centrum Uniwersalizmu przy Uniwersytecie Warszawskim; Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim, 1995. – 257 s. : mapy. – (Biblioteka Dialogu)

Bibliogr. s. 243-251. 39. PRZEMIANY środowiska kulturowego – zagrożenia i szanse / Anna

Karwińska; Polska Akademia Nauk. Oddział w Krakowie. – Kraków : Wydaw. Oddziału PAN, 2003. – 72 s. – (Nauka dla Wszystkich; nr 497)

Bibliogr. 40. PRZEMIANY w otaczającym świecie : człowiek i środowisko : poradnik

w ważnych decyzjach / Romuald Kolman. – Częstochowa; Gdańsk : Częstochowskie Wydawnictwo Naukowe, 2005. – 324 s. : il.

Bibliogr. s. 315-317. 41. PRZYSZŁOŚĆ życia / Edward O. Wilson. – Poznań : Zysk i S-ka. Wy-

daw., 2003. – 266 s. 42. REWOLUCJA w ochronie naszej planety : oznacza to rozwiązanie pro-

blemów naszego świata przy pomocy Efektywnych Mikroorganizmów EM / Teruo Higa. – Warszawa : Fundacja „Rozwój SGGW” [Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego]; Puławy : Greenland – Technologia EM, 2003. – 152 s.

43. SPOŁECZEŃSTWO – gospodarka – środowisko / Marian Noga. – Po-znań : Wydaw. Wyższej Szkoły Bankowej, 1996. – 108 s.

Bibliogr. s. 103-108. 44. ŚRODOWISKO życia człowieka / Jolanta Szewczyk; Towarzystwo Wiedzy

Powszechnej. Zarząd Główny. – Warszawa : TWP. ZG, 1987. – 99 s. : il. 45. ŚWIAT, w którym żyjemy / Witold Lenart, Wojciech Nowicki, Ewa Mali-

nowska-Miros. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991. – 191 s. : il., mapy

Bibliogr. s. 184-185. 46. W DRODZE do ekorozwoju / Stefan Kozłowski. – Warszawa : Wydaw.

Naukowe PWN, 1997. – 286 s. : mapy Bibliogr. s. 275-283.

47. WKRACZAMY w erę ekologii?! : [praca zbiorowa] / pod red. Krystyny Bonenberg. – Krosno : Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, 1995. – 109 s. – (Biblioteka Ery Ekologicznej; 3)

48. ZAGROŻENIA środowiskowe współczesnego świata według raportu se-kretarza generalnego ONZ U Thanta „Człowiek i jego środowisko” i teo-logii ekologicznej / Teresa Hanna Feszczyn. – Olsztyn : „Hosianum”, 2002. – 170 s. – (Rozprawy Naukowe Wyższego Seminarium Duchow-nego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie; nr 27)

Bibliogr.

– 78 –

49. ZIEMIA, jej przyjaciele 2000 / [red. Jerzy Stolarek; współpr. Adam Gra-bowski]. – Warszawa : Bayer, 2000. – 116 s. : il.

50. ZIEMIA na krawędzi. Człowiek a ekologia / Al Gore. – Warszawa : Wy-dawnictwo ETHOS, 1996. – 281 s. : il. – (Biblioteka Ery Ekologicznej)

51. ZMIANY środowiska Ziemi : historia środowiska przyrodniczego i kultu-ralnego / Antoinette M. Mannion. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2001. – 450 s. : il., mapy

Bibliogr.

b. Artykuły

1. CO ZOSTAWIMY wnukom / Andrzej Hołdys // P o l i t y k a . – 2007, nr 13, dod. Cywilizacja z. 5, s. 86-87

Na marginesie książki „Granice wzrostu” D. Meadows’a. 2. CYWILIZACJA nie tylko info / Paweł Gałka // P r z . T e c h . – 2000,

nr 2/3, s. 18-19 3. CZŁOWIEK i biosfera – u progu nowego stulecia / Ewa Symonides //

W i a d . E k o l . – 2001, z. 1, s. 3-31 4. GDY Bóg stwarzał świat była przy Nim mądrość / Józef Roman Maj //

K r a j o b r . D z i e d z i c . N a r . – 2001, nr 2, s. 3-5 5. GEOGRAFIA cywilizacji / Jared Diamond; rozm. przepr. Marcin Szwed //

W p r o s t . – 2001, nr 3, s. 74-75 Dzieje ludzkości a zmiany środowiska.

6. GENETYCZNIE zmodyfikowane zagrożenie / Stanisław Kazimierz Wiąc-kowski // N a s z D z i e n n i k (Wyd. 3). – 2007, nr 275, s. 22

7. JAN Paweł II wobec kryzysu środowiska / Leszek Kożuchowski // W y -c h o w a n i e n a c o D z i e ń . – 2005, nr 4/5, s. 55-57

8. KLIMAT podzieli Europę : niepokojący raport o przyszłości środowiska naszego kontynentu / Andrzej Hołdys // G a z . W y b o r . (WAW). – 2005, nr 255, s. 19

9. OCHRONA środowiska we Wspólnocie Europejskiej / Małgorzata Podo-lak // P r o b l . E k o l . – 2000, nr 1, s. 13-16

10. ODDZIAŁYWANIE i ograniczanie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko / Irena Duer // A u r a . – 2005, nr 9, s. 16-18

11. ODPOWIEDŹ człowieka na wpływy środowiska / Krystyna Bonenberg. – (Tajemnice zdrowia) // A u r a . – 2006, nr 1, s. 34-35

12. PAN Bóg kocha przyrodę / Juliusz Braun // G a z . W y b o r . – 2007, nr 55, s. 17

13. PROBLEMY ochrony Bałtyku u progu XXI stulecia / Krzysztof Koreleski // A u r a . – 2000, nr 12, s. 7-9

– 79 –

14. PRZEGRZANA planeta / Dorota Czajkowska-Majewska // D z i ś . – 2006, nr 12, s. 25-35

15. ŚRODOWISKO nienaturalne / Eryk Mistewicz // W p r o s t . – 2000, nr 37, s. 74, 76

Stan środowiska naturalnego w Polsce. 16. TURYSTYCZNA konkwista / Eryk Mistewicz // W p r o s t . – 2000, nr 32,

s. 68-70 Degradacja środowiska przyrodniczego.

17. WIKINGOWIE katastrofy się nie boją : kto skorzysta na globalnym ocie-pleniu / Włodzimierz Anioł // T y g . P o w s z . – 2007, nr 16, s. 8

18. ZIEMIA na ekobombie : jak uniknąć samozagłady? / Eryk Mistewicz // W p r o s t . – 2000, nr 9, s. 51-53

19. ZWYCZAJNE katastrofy : od praw przyrody nie ma ucieczki / Stanisław Bajtlik // T y g . P o w s z . – 2005, nr 2, s. 5

B. Polska

a. Pozycje zwarte

1. EKOLOGICZNE problemy przyszłości świata i Polski / Stefan Kozłowski; Komitet Prognoz „Polska w XXI Wieku” przy Prezydium PAN. – Warsza-wa : „Elipsa”, 1998. – 195 s. : 2 mapy

Bibliogr. s. 189-195. 2. STAN środowiska w Polsce : raport Państwowej Inspekcji Ochrony Śro-

dowiska / [oprac. pod kier. Zbigniewa Kamieńskiego; przez zespół w składzie Joanna Czajka i in.]. – Warszawa : „Etytor” : [Państ. Inspekcja Ochrony Środowiska], 1998. – 175 s. : mapy kolor. – (Biblioteka Monito-ringu Środowiska)

Bibliogr. s. 172-174. 3. ŚWIĘTO Polskiej Niezapominajki trwa przez cały rok / [aut. Anna Miko-

łajko-Rozwałka i in.]; Liga Ochrony Przyrody. – Warszawa : Liga Ochro-ny Przyrody. Zarząd Główny, 2004. – 44 s. : il. – (Biblioteczka Polskiej Niezapominajki)

b. Artykuły

1. ANI woda czysta, ani trawa zielona / Ewa Zarzycka // G a z . P o l . – 1999, nr 34, s. 12-13

Stan środowiska w Polsce. 2. DOLINA Warty – przestrzeń, jej przekształcenia i zagospodarowanie

w oczach przyrodnika / Aleksander Winiecki // K r o n . W i e l k o p . – 2002, nr 4, s. 5-24

– 80 –

3. DZIKOŚĆ.pl, czyli za co nas cenią / Marcin Ryszkiewicz // G a z . W y -b o r . – 2007, nr 50, s. 22

4. EKOLODZY – uczcie się / Krzysztof Mering // N o w e Ż y c i e G o s p . – 1998, nr 51/52, s. 41-42

5. EKOLOGICZNE myślenie / Andrzej Cybulski // D z i ś . – 1996, nr 7, s. 80-82

Ochrona środowiska w Polsce. 6. EKOROZBÓJ / Eryk Mistewicz // W p r o s t . – 1996, nr 10, s. 50-52

Degradacja środowiska w Polsce. 7. GUS [Główny Urząd Statystyczny] o stanie środowiska // A u r a . – 1999,

nr 9, s. 11-13 8. KIEDY drzewa umierają / Katarzyna Arabudzka // S p r . N a u k i . –

2001, nr 8, s. 14-15 9. KOMUNIZM – „niedoceniony” destruktor środowiska naturalnego / An-

drzej Delorme // E t h o s . – 1997, nr 1, s. 232-242 10. LITERATURA // K r o n . M . P o z n . – 2002, nr 3, s. 327-346

Bibliografia z zakresu ekologii środowiska naturalnego okolic Po-znania.

11. NA WŁASNEJ skórze / Violetta Nowacka // W p r o s t . – 1997, nr 17, s. 60-61

Wpływ degradacji środowiska na zdrowie Polaków. 12. NAPRAWIANIE natury i co z tego wynikło : jak historia wpłynęła na przy-

rodę Poznania / Andrzej Kepel // K r o n . M . P o z n . – 2002, nr 3, s. 7-16

13. OBCIĄŻENIE odpadami środowiska naturalnego / Wiesława Domańska // W i a d . S t a t y s t . – 2000, nr 5, s. 56-61

14. OCHRONA środowiska / J // N o w e Ż y c i e G o s p . – 2000, nr 39, s. 30-32

Informacje dot. polityki ekologicznej przygotowane przez GUS. 15. STAN środowiska Wielkopolski / Krzysztof Kasprzak // K r o n . W i e l -

k o p . – 2000, nr 2, s. 190-195 16. TOKSYCZNY region : Polska jest jednym z trzech najbardziej zagrożo-

nych ekologicznie krajów europejskich / Andrzej Kulik // W p r o s t . – 2000, nr 50, s. 26-27

17. WODA, środowisko, obszary wiejskie / Łukasz Chudy // G a z . O b s . I M G W . – 2004, nr 2, s. 26-27

Konferencja naukowa z okazji 50-lecia Instytutu Melioracji i Użyt-ków Zielonych.

– 81 –

B I B L I O G R A F I E O S O B O W E

D e z y d e r y C h ła p o w s k i 220 rocznica urodzin

Dezydery Chłapowski – ur. 23.05.1788 r. – zm. 27.03.1879 r. – generał,

powstaniec, działacz społeczny i gospodarczy. Urodził się w Turwi (lub Śmiglu) w rodzinie kościańskiego starosty. Uczył się w kolegium pijarów w Rydzynie, później na pensji francuskiej w Berlinie. W wieku 14 lat wstąpił do armii pruskiej, gdzie uzyskał stopień porucznika (1805). W wojsku polskim (od 1806) uczestni-czył w walkach na Pomorzu (1807). Za bitwę pod Tczewem otrzymał Legię Ho-norową i krzyż Virtuti Militari. Był adiutantem gen. Jana H. Dąbrowskiego, ofice-rem ordynansowym Napoleona, z tytułem barona Cesarstwa. Brał udział w kampaniach wojennych: hiszpańskiej, austriackiej, moskiewskiej i saskiej. W 1813 roku zwolnił się z armii (w stopniu pułkownika) i wyjechał do Anglii. Po powrocie do kraju (1815) osiadł w Turwi i zajął się majątkiem. Wiedzę naby-tą w czasie praktyki rolniczej w Anglii (1818-1819) wykorzystał do zreformowa-nia rodzinnego gospodarstwa. Należał do inicjatorów Ziemstwa Kredytowego, był posłem na sejmy prowincjonalne (1827, 1830). Za udział w powstaniu listo-padowym 1830-1831 (m.in. bitwa pod Grochowem, wyprawa na Litwę) został ukarany przez władze pruskie dwuletnim więzieniem. Po powrocie do Turwi rozwinął działalność gospodarczą powiązaną z pracami poznańskich organicz-ników. Publikował artykuły o gospodarce, współzakładał pisma „Przewodnik Poznański” i „Szkółkę Niedzielną”, cieszył się opinią pioniera postępu rolnicze-go. W 1848 roku organizował polskie siły zbrojne w Poznańskiem.

Walczył o Polskę wszelkimi dostępnymi środkami. Należał do pruskiej Izby Panów. Służbę żołnierską zakończył w stopniu generała dywizji. W czasie uwięzienia napisał podręcznik „O rolnictwie”. Był autorem „Pamiętników”. Róż-norodna działalność zaowocowała powszechnym uznaniem i szacunkiem.

Zmarł w Turwi a pochowany został w Rąbiniu.

a. Pozycje zwarte

1. DEZYDERY Chłapowski / Krzysztof Chłapowski; Towarzystwo im. Stani-sława ze Skarbimierza. – Warszawa : „DiG”, 1998. – 55 s. : il. – (Ludzie Niezwyczajni)

Bibliogr. s. 54. 2. DEZYDERY Chłapowski i Franciszek Morawski – generałowie powstania

listopadowego / Zdzisław Grot; Towarzystwo Miłośników Ziemi Kościań-skiej. – Kościan : TMZK, 1980. – 21 s.

– 82 –

3. DEZYDERY Chłapowski 1788-1879 / Marek Rezler // W: Politycy i re-formatorzy / red. Agata Patalas. – Poznań : Podsiedlik-Raniowski i Spół-ka, [1998]. – S. 20-21

4. DEZYDERY Chłapowski : 1788-1879 / Piotr Bauer. – Poznań : Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983. – 59 s. : il., 1 mapa. – (Z Dziejów Wielko-polski)

5. DEZYDERY Chłapowski : 1788-1879 / Zdzisław Grot. – Warszawa; Po-znań : Państ. Wydaw. Naukowe, 1983. – 232 s. : il., 1 mapa. – (Wybitni Wielkopolanie)

Bibliogr. s. 220-221. 6. DEZYDERY Chłapowski z Turwi (1788-1879) : generał rolnik / Henryk

Florkowski // W: Ziemiaństwo wielkopolskie : w kręgu arystokracji / red. na-uk. Andrzej Kwilecki. – Poznań : Wydaw. Poznańskie, 2004. – S. 231-243

7. DZIEŁO generała z Turwi / Henryk Florkowski; Towarzystwo Miłośników Ziemi Kościańskiej. – Wyd. 2. – Kościan : Starostwo Powiatowe w Ko-ścianie : TMZK, 2003. – 26 s. : il.

8. GEN. Dezyderego Chłapowskiego związki z Francją / Józef Świątkiewicz // W: Ziemiaństwo wielkopolskie : w kręgu arystokracji / red. nauk. An-drzej Kwilecki. – Poznań : Wydaw. Poznańskie, 2004. – S. 244-247

9. GENERAŁ Dezydery Chłapowski : 1788-1879 / Jacek Tupalski. – War-szawa : Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1983. – 402 s. : il.

Bibliogr. s. 368-373. 10. GEN[ERAŁ] Dezydery Chłapowski – żołnierz i pionier postępu rolniczego

w Wielkopolsce : sprawozdanie z konferencji popularno-naukowej w Ma-nieczkach w 200 rocznicę urodzin / [red. Ludwik Gomolec; Kombinat Pań-stwowych Gospodarstw Rolnych]. – Manieczki : KPGR, 1989. – 41 s.

Bibliogr. s. 14. 11. HISTORIA rolnictwa ekologicznego / Mieczysław Górny. – Minikowo :

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego; Radom : Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Oddział, 2006. – 39 s. : il.

Bibliogr. s. [40]. 12. KALENDARZ życia i działalności generała Dezyderego Chłapowskiego /

Towarzystwo Miłośników Ziemi Kościańskiej. – Kościan : TMZK, 1979. – 16 s.

13. PAMIĘTNIKI / Dezydery Chłapowski. – Kraków : Krajowa Agencja Wy-dawnicza, 1986. – 164, 126 s.

Zawiera : Cz. 1 : Wojny napoleońskie 1806-1813; Cz. 2 : Wojna ro-ku 1830-1831.

14. PARK Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego / Krzysztof Kasprzak, Beata Raszka. – Poznań : Wydaw. WBPiCAK, 2007. – S. 9-36 :

– 83 –

Generał Dezydery Chłapowski – żołnierz i rolnik. – (Wielkopolska Biblio-teka Krajoznawcza; nr 35)

15. WIELKOPOLSKI słownik biograficzny. – [Wyd. 2]. – Warszawa; Poznań : Państ. Wydaw. Naukowe, 1983. – 890 s.

16. WIELKOPOLSKIM traktem / Piotr Maluśkiewicz. – Poznań : Wydaw. WBP, 1997. – S. 123-139 : Gospodarstwo generała

b. Artykuły

1. ADIUTANT i ksiądz / Gerwazy Konopczyński. – (Poprzez stulecia – XIX wiek) // P a n . L e s z c z . – 2000, nr 45, s. 19

Sylwetki Dezyderego Chłapowskiego i Piotra Wawrzyniaka. 2. DEZYDERY Chłapowski – generał i rolnik / Wanda Grzelczyk. – (Cz. 1-3)

// G a z . G o s t . – 2002, nr 1, 3/4, s. 31 3. DEZYDERY Chłapowski – wybitny generał i działacz gospodarczy / Piotr

Czartoryski-Sziler. – (Wielcy zapomniani) // N a s z D z i e n n i k . – (Wyd. 3). – 2006, nr 146, s. 27

4. IGNACY Domeyko i Wielkopolanie / Jerzy Sobczak // Ś r e d z . K w a r t . K u l t . – 2003, nr 2, s. 59-66

Kontakty I. Domeyki m.in. z Dezyderym Chłapowskim. 5. NEKROPOLIA Chłapowskich w Rąbiniu / Eugeniusz Śliwiński // K r o n .

W i e l k o p . – 2007, nr 1, s. 102-106 6. POWRÓT Chłapowskiego : z Jaszkowa blisko przecież do Turwi… /

Zygmunt Rola // T r y b u n a . – (Wyd. 3). – 2007, nr 283, s. 7 M.in. o Dezyderym Chłapowskim.

7. PREKURSOR „Najdłuższej wojny nowoczesnej Europy” / Marek Rezler // L o f e r . – 2001, nr 3, s. 9

8. TUREW: gospodarstwo generała [Dezyderego Chłapowskiego] / Piotr Maluśkiewicz // I K S . – 2000, nr 5, s. 56

9. [STODWUDZIESTOPIĘCIO] 125-lecie śmierci D. Chłapowskiego / Józef Świątkiewicz // G a z . K o ś c . – 2004, nr 14 dod. Orędownik Powiato-wy, s. IV

10. WIELKOPOLANIE tysiąclecia / Marek Rezler // N a s z a W i e l k o p . – 2000, nr [9]22, s. 3-10

11. WMYŚLAJĄC się w człowieka czyli rzecz na kształt pieśni o Dezyderym Chłapowskim – Generale / Tadeusz Hofmański // W i a d . K o ś c i a ń . – 2002, nr 4-9, s. 12-13

12. Z ZEGAREM w herbie / Józef Świątkiewicz // G a z . K o ś c . – 2007, nr 39, dod. Orędownik Samorządowy nr 5, s. 8

– 84 –

13. ŻOŁNIERZ i rolnik : organicznik z Turwi / Marek Rezler // N a s z a W i e l k o p . – 2000, nr 8, s. 3-8

E d o u a r d M a n e t 125 rocznica śmierci

Edouard Manet – ur. 23.01.1832 r. – zm. 30.04.1883 r. – malarz i grafik

francuski. Urodził się w rodzinie urzędnika Ministerstwa Sprawiedliwości. Naukę rozpoczął w 1839 roku w Vaugirard. Później uczęszczał do szkoły w Paryżu (1844-1848). Sprzeciwił się woli rodziców – nie chciał zostać prawnikiem. Pró-bował podjąć naukę w szkole morskiej, ale nie zdał egzaminów wstępnych. Za-ciągnął się na statek handlowy (1848) na naukę pilotażu. Ostatecznie trafił do pracowni malarskiej Thomasa Couture’a (1850-1856), gdzie opanował rysunek i warsztat malarski. Uczęszczał także do Academie Suisse. Chętnie kopiował dzieła starych mistrzów w Luwrze. Szczególnie interesowało go malarstwo we-neckie oraz obrazy D. Velazqueza i F. Goi. W 1856 roku odbył krótką podróż do Holandii, Niemiec i Włoch. Przebywał także w Belgii i Austrii. W czasie wojny francusko-pruskiej (1870-1871) służył w stopniu porucznika w Gwardii Narodo-wej. Był świadkiem oblężenia Paryża. Jego pracownia została zniszczona ale wcześniej ukryte płótna nie doznały uszczerbku.

Od końca lat pięćdziesiątych w kręgu towarzyskim Maneta znaleźli się: Claude Monet, P.A. Benoir, Emil Zola i Charles Baudelaire. Dwaj ostatni byli żarliwymi obrońcami kontrowersyjnych obrazów artysty.

We wczesnych pracach nawiązywał do sztuki dawnej oraz realistyczne-go malarstwa Gustave’a Courbeta. Manet poszerzył tematykę malarstwa o wydarzenia i zjawiska współczesne. Zdefiniował obraz jako zestawienie plam koloru na płótnie, co ma większe znaczenie od funkcji przedstawienio-wej obrazu. Stale konfrontował obrazowaną rzeczywistość i artystyczną tra-dycję. Wyraźnie widać też wpływy drzeworytu japońskiego w przestrzennej budowie obrazów i operowaniu płaską plamą barwną. Uchodził za inspiratora impresjonistów (rozsłoneczniona plama barwna, parysko-plenerowa tematy-ka). Zachował jednak odrębność poprzez klasyczny układ kompozycyjny i od-niesienia do przeszłości. Zasłynął jako portrecista. Wykonał wiele ilustracji do książek.

Najważniejsze prace to: „Koncert w ogrodach Tuileries” (1862), „Śniadanie na trawie” (1863), „Olimpia” (1863), „Wyścigi w Longchamp” (1864), „Martwy torreador” ((1864-1865), „Rozstrzelanie cesarza Maksymiliana” (1867), „Balkon”

– 85 –

(1868-1869), „Emil Zola” (1868), „Dworzec Saint-Lozare” (1873), „Nana” (1877), „W ogrodzie zimowym” (1878), „Wiosna. (Jeanne de Marsy)” (1881), „Bar w Fo-lies-Bergere” (1881-1882).

a. Pozycje zwarte

1. MANET / Henri Perruchot. – Wyd. 2. – Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978. – 297 s., 24 s. tabl. : il.

Bibliogr. 2. MANET : życie i twórczość / Nathaniel Harris. – Warszawa : „Muza”, 1995.

– 79 s. : il. kolor. 3. [TYSIĄCOSIEMSET PIĘĆDZIESIĄTOSIEM] 1858-1871 / Manet; wstęp

napisała Wiesława Wierzchowska; il. wybrał Guy Weelen. – (Warszawa) : „Arkady”, 1975. – [8] k., 15 s. tabl. : il. – (Mała Encyklopedia Sztuki; 19)

b. Artykuły

1. DWA obrazy Chrystusa / Alena Marchinski // W D r o d z e . – 2003, [nr] 8, s. 45-47

„Portret Arnolfinich” Jana van Eycka oraz „Martwy Chrystus z anio-łami” Edouarda Maneta.

2. „LAURA i Filon” i „Śniadanie na trawie” : z rozważań nad sielanką nowo-czesną w poezji i w malarstwie / Jerzy Weinberg // R u c h L i t . – 1997, z. 4, s. 523-536

3. MANET w Prado / Piotr Kosiewski // K r e s y . – 2004, nr 4, s. 187-189 4. SKANDALISTA wbrew swej woli / Monika Małkowska // R z e c z p o s p o -

l i t a (W3). – 2006, nr 187, s. A11 5. ZŁOTA czerń : „Manet – Velázquez. Styl hiszpański w XIX wieku” w Mu-

zeum d’Orsay / Ewa Bieńkowska // G a z . W y b o r . – 2002, nr 258, s. 16

– 86 –

I I I . M A T E R I A Ł Y M E T O D Y C Z N E Marta Gibowska Dział Informacji Bibliograficznej i Regionalnej

„ O D P O W I E D N I E D A Ć M I A S T U S Ł O W O ” – N A Z W Y M I A S T W I E L K O P O L S K I

Scenariusz projektu edukacyjnego Poznań, Gniezno, Konin, Leszno... to nazwy miast Wielkopolski, które

można by wymieniać długo. Kojarzą się one z konkretnym obszarem, z kon-kretnymi miejscami, zabytkami, sławnymi ludźmi, zamieszkującymi dane tereny. Rzadko jednak zastanawia nas ich nazewnictwo: skąd się dana nazwa wzięła? Co odzwierciedla? Czy związana jest w jakiś charakterystyczny sposób z histo-rią, geografią bądź mieszkańcami danego terenu?

Nauka zajmująca się badaniem nazw własnych, nazywa się onomastyką, a jej gałąź traktująca tylko o nazwach geograficznych – toponimią lub topono-mastyką. Często wyjaśnianie nazw miejscowych natrafia na spore trudności. Tłumaczenie ich w nieudokumentowany źródłowo sposób nosi nazwę etymolo-gii ludowej (naiwnej). Pojęcie nazwy miast podobnie jak nazwy wsi oraz ich części, a także nazwy innych zamieszkanych obszarów określa się terminem nazwy miejscowe. Stanowią one część składową nazw geograficznych, wśród których poza tym znajdują się nazwy krajów, lądów, gór, rzek, jezior, mórz i in-nych mniejszych lub większych obszarów. Razem z nazwami osobowymi (bę-dącymi nazwami indywidualnymi ludzi i grup etnicznych) tworzą one główny zrąb nazw własnych. Wszystkie nazwy własne przeciwstawiają się jako całość wyrazom pospolitym. Dla Polaka odróżnienie nazw własnych od wyrazów po-spolitych w piśmie jest rzeczą bardzo prostą, gdyż każdy wie, że duża litera słu-ży między innymi do takiego celu.

Nazwy własne są ważnym źródłem do poznania przeszłości. Aby zbadać ich znaczenie często sięga się do źródeł historycznych. Jednym z takich doku-mentów jest bulla papieża Innocentego II z 1136 roku zwana „Bullą gnieźnień-ską” albo „Złotą bullą”. Zapisano w niej przeszło 400 polskich nazw własnych. Jednymi z najstarszych dokumentów pisanymi wprawdzie po łacinie, ale zawie-rającymi również nazwy polskie są dyplomy. Obok nich ważnym źródłem do po-znania nazw są kroniki : najstarsza z nich napisana przez anonimowego autora zwanego Gallem, „Kronika Wielkopolska” z końca XIII wieku i „Kronika Janka z Czarnkowa” z XIV w. Wiele istotnych informacji znaleźć można także w księ-

– 87 –

gach sądowych, księgach dochodów, rejestrach podatkowych, wizytacjach pa-rafii, lustracjach dóbr kościelnych, spisach majątkowych. Cennym źródłem są też mapy. W XIX wieku pojawiają się opisy miejscowości. W tym miejscu warto wspomnieć o „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” wydanym w latach 1880-1902. Zawiera on spis i opis miejscowo-ści Polski w jej przedrozbiorowych granicach. Czasy nam współczesne obfitują w sporządzane systematycznie spisy i wykazy nazw miejscowości.

Zapis nazw miejscowych niekiedy różnił się od zapisu dokonanego wcze-śniej, na przestrzeni wielu lat. Wynikało to z kształtowania się pisma i ortografii, która rządziła się na określonych etapach innymi regułami. Problem w zapisie polegał na dostosowywaniu alfabetu łacińskiego do głosek polskich. Z czasem zaczęły się ustalać pewne wzory, ale jeszcze do końca XVI w. w rękopisach panowała w tym względzie znaczna dowolność. Komplikacji dostarczały także zapisy dokonywane przez pisarzy cudzoziemców. Powstawały stąd zapisy prze-inaczone wskutek niedokładnej recepcji polskich dźwięków przez obce ucho. Istotny postęp dokonał się w drugiej połowie XVI wieku za sprawą drukarzy, któ-rzy w decydujący sposób przyczynili się do uporządkowania polskiej pisowni przez wprowadzenie znaków diakrytycznych i konsekwentne używanie dwu-znaków.

Jak powstają owe nazwy miejscowe? Czym są uwarunkowane? Jednym ze sposobów tworzenia nazw, znanym od czasów najdawniejszych aż do nam współczesnych, jest zmiana znaczeniowa zachodząca w wyrazie pospolitym, która go przekształca w nazwę (np. piła – tartak, Piła – miasto). Istnieją jednak nazwy, w których nie odczuwa się związku z żadnym wyrazem pospolitym, ale na podstawie badań historycznych lub porównawczych można przeważnie usta-lić, że kiedyś istniał wyraz pospolity, z którego powstała nazwa, tyle że żywot nazwy w wielu wypadkach okazał się dłuższy (np. chełm – wzgórze, Chełm – miasto). Tylko część nazw miejscowych powstaje w wyniku przekształceń zna-czeniowych zachodzących w wyrazach pospolitych. Dla wielu nazw punktem wyjścia były imiona i przezwiska osób, określenia ludzi ze względu na wykony-wany przez nich zawód lub określenia mieszkańców ze względu na właściwości zajmowanego przez nich skrawka ziemi, pochodzenie z pewnej okolicy lub miejscowości (np. Wronkowie, czyli ludzie należący do rodu Wronków). Do cha-rakteryzowania miejscowości służyły nie tylko odpowiednio dostosowane pod względem znaczenia rzeczowniki, ale również przymiotniki. Zawarta w nich zdolność określania była, jak się okazuje, bardzo przydatna do nazywania miej-scowości. W funkcji nazw występowały również przymiotniki pochodzące od imion i przezwisk, czyli tak zwane przymiotniki dzierżawcze (Czarnków, Jarocin, Stęszew). Tworzywem dla nazw miejscowych były nie tylko wyrazy pospolite oraz imiona i przezwiska osób, ale były nimi również istniejące już nazwy. Mo-

– 88 –

gły to być nazwy geograficzne, często nazwy rzek, jezior, wzniesień, na przy-kład nazwy miejscowe (Warta, Wisła, Września). Podsumowując powyższe ję-zykowe refleksje, można stwierdzić, że rozwój języka dokonuje się poprzez wy-selekcjonowanie jednych form jako wzorców, a zanik innych. Modelami stają się na ogół formy najczęstsze i najbardziej wyraziste. Wśród nazw miejscowych ta-kimi okazały się formy zbudowane przy pomocy przyrostków, zwłaszcza pocho-dzenia przymiotnikowego -ów, -owo, -owa oraz -in, -ino, -ina, -no, -na, -sko, -sk. Człowiek utrwalał w nazwach miejscowych spostrzeżenia o krajobrazie, mówił w nich o swojej działalności i wynikach pracy, a także o sobie samym.

Uczeni zajmujący się nazewnictwem próbują uporządkować wiedzę o na-zwach miejscowych, wprowadzając pewną klasyfikację. Jedną z najbardziej znanych i najczęściej w Polsce stosowanych jest klasyfikacja językoznawcy Wi-tolda Taszyckiego. Nazwy genetycznie słowiańskie, w tym także polskie, ba-dacz dzieli na dwie zasadnicze grupy: takie, które od początku swojego istnie-nia były nazwami miejscowymi oraz takie, które początkowo określały ludzi, a wtórnie z ludzi zostały przeniesione na obszar przez nich zamieszkały. Poza tymi dwiema grupami stoją nazwy znaczeniowo wieloznaczne i nazwy ciemne, nie dające się sensownie objaśnić. W obrębie tych dwu nadrzędnych grup wy-dziela się następnie nazwy topograficzne, kulturalne, dzierżawcze, zdrobniałe oraz nazwy patronimiczne, rodowe, służebne i etniczne. Nazwy topograficzne wyrażały właściwości topo- lub geograficzne osady. Nazwy kulturalne, określa-ne też jako kulturowe, wskazują na dzieła rąk ludzkich, urządzenia, instytucje, wytwory kultury społecznej i duchowej. Nazwy etniczne oznaczały pierwotnie gromadę ludzką określaną wspólnym mianem ze względu na właściwości tere-nu, na którym zamieszkiwali, miejscowość, z której pochodzili lub plemię obce, do którego należeli. Nazwy służebne oraz zawodowe określały niegdyś ludzi, którzy wykonywali we wczesnym średniowieczu jakieś powinności dla dworu książęcego, jeśli chodzi o czasy nowsze, jakiś zawód, rzemiosło. Nazwy te sta-nowią pamiątkę po dawnych zawodach, a równocześnie są dodatkowym źró-dłem poznania zajęć naszych przodków. Nazwy patronimiczne wskazywały na potomków lub poddanych człowieka, którego imię, przezwisko czy nazwa jego zawodu lub godności tkwi w danej nazwie. Nazwy dzierżawcze oznaczały pier-wotnie miejscowości stanowiące kiedyś własność człowieka, od którego imienia lub nazwy godności dana nazwa została utworzona. Nazwy rodowe oznaczały pierwotnie mieszkańców osad nazywanych na podstawie nazwy osobowej, ja-kiej wspólnie członkowie tego samego rodu używali, względnie jaką ich wszyst-kich określano. Nazwy zdrobniałe oznaczały osady nazwane od innych miej-scowości. Nowe nazwy tworzone były w oparciu o nazwy osad obok leżących względnie od grodów czy miast o dużym znaczeniu.

– 89 –

Badanie nazw miejscowych jest z pewnością czynnością mozolną, ale cie-kawą. Dostarcza istotnej wiedzy nie tylko językoznawczej, ale także historycz-nej, geograficznej, regionalnej. Człowiek zamieszkujący dany teren, starał się w nazwie uosobić siebie i swoje miejsce, zabiegał o to, by „odpowiednie dać miastu słowo”. Czy mu się to udało? I jak trafna jest dana nazwa miejscowości? Warto zabawić się w detektywa-językoznawcę, zgłębiając ów temat, na nastę-pujących zajęciach:

Cele: Uczeń: • potrafi rozpoznać, które miasta leżą na terenie Wielkopolski • potrafi umiejscowić miasta na mapie Wielkopolski • wie, co oznaczają terminy: onomastyka, toponimia, etymologia ludowa,

nazwa własna, nazwa pospolita, nazwa topograficzna, nazwa kulturo-wa, nazwa etnograficzna, nazwy służebne, zawodowe, nazwa patro-nimiczna, nazwa dzierżawcza, nazwa rodowa, nazwa zdrobniała

• potrafi rozróżnić nazwy własne od nazw pospolitych • wie, z jakich źródeł korzysta się podczas badań prowadzonych nad

nazwami miast • potrafi korzystać ze źródeł, służących zaznajamianiu się z badaniem

nazw miast Wielkopolski

Uczestnicy zajęć: Młodzież gimnazjalna (30 osób)

Miejsce zajęć: biblioteka, świetlica

Czas trwania zajęć: 95 minut

Metody i techniki: pogadanka, pokaz

Formy pracy: indywidualna, grupowa

Pomoce dydaktyczne: mapa Wielkopolski, przybory plastyczne [pisaki, kredki, kartki, nożyczki, taśma klejąca, sznurek]

Zakresy edukacji : polonistyczna, historyczna, regionalna

– 90 –

Pierwsze ogniwo zajęć – Wprowadzenie, ćwiczenia rozgrzewające:

Ćwiczenie 1) W rozsypance miast zakreśl te, które leżą na terenie Wielkopolski. Rozdanie kart do pracy. Sprawdzenie. Czas trwania: 5 minut

Buk Gniezno Suwałki Kórnik Zamość Inowrocław Leszno Chełmno Koło Ostrów Wielkopolski Koszalin Piła Rawicz Poznań Śrem Radom Wolsztyn Elbląg Białogard Nowy Sącz Żnin Toruń Sandomierz

Ćwiczenie 2) a) Pogadanka, podczas której uczeń wymienia miasta leżące na terenie

Wielkopolski [zastosowanie mapy]. b) Korzystając z różnych źródeł wiedzy uczeń ma za zadanie, wynotować

określone informacje, dowiadując się, co oznaczają terminy: onomastyka, topo-nimia, etymologia ludowa, nazwa własna, nazwa pospolita, nazwa topograficz-na, nazwa kulturowa, nazwa etnograficzna, nazwy służebne, zawodowe, nazwa patronimiczna, nazwa dzierżawcza, nazwa rodowa, nazwa zdrobniała, z jakich źródeł korzysta się podczas badań prowadzonych nad nazwami miast.

Luźna pogadanka łączy się z pracą z podziałem na grupy.

Źródła, z których uczeń może skorzystać przy wykonywaniu ćwiczenia:

1. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego / pod red. Kazimierza Polań-skiego. – Wrocław, 1993

2. Nazwy miast Polski / Kazimierz Rymut. – Wrocław, 1980 3. Nazwy miast Wielkopolski / Zofia i Karol Zierhofferowie. – Poznań, 1987 4. Polskie nazwy własne : encyklopedia / pod red. Ewy Rzetelskiej-

Feleszko ; Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Polska Akademia Na-uk. Instytut Języka Polskiego – Warszawa ; Kraków, 1998

– 91 –

5. Słowiańska onomastyka : encyklopedia. T. 1 / pod red. Ewy Rzetelskiej-Feleszko i Aleksandry Cieślikowej. – Warszawa ; Kraków, 2002

6. Słowiańska onomastyka : encyklopedia. T. 2 / pod red. Ewy Rzetelskiej-Feleszko i Aleksandry Cieślikowej. – Warszawa ; Kraków, 2003

7. Słownik nazw własnych / Jan Grzenia – Warszawa, 2003

Adresy internetowe encykolopedii:

http://encyklopedia.wp.pl/letter,v,szukanie.html?T%5Bpage%5D=6&ticaid=15781 http://portalwiedzy.onet.pl/13768,,,,onomastyka,haslo.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna

Czas trwania: 10 minut

Ćwiczenie 3) Uzyskawszy pewne informacje wykonując ćwiczenie 2), uczeń rozwiązuje

następujące zadanie: Z jakich źródeł czerpiemy wiedzę podczas badania nazw miejscowych. Zakreśl w rozsypance odpowiednią odpowiedź.

Rozdanie kart do pracy. Sprawdzenie. Czas trwania: 5 minut

Kroniki Księgi sądowe Rękopisy Podręczniki szkolne Powieści Poradniki Słowniki geograficzne Księgi dochodów Tomiki poetyckie Książki przygodowe Rejestry podatków Spisy majątkowe

Ćwiczenie 4) Uzupełnij brakujące litery w nazwach miast na mapie Wielkopolski. Rozdanie kart do pracy. Sprawdzenie. Czas trwania: 5 minut

http://encyklopedia.wp.pl/letter,v,szukanie.html?T%5Bpage%5D=6&ticaid=15781�

http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna�

– 92 –

Poprawnie uzupełnione nazwy to [od góry] : Złotów, Piła, Oborniki, Gnie-

zno, Poznań, Koło, Turek, Jarocin, Leszno, Rawicz, Kalisz, Kępno

Drugie ogniwo zajęć – część główna, test, ćwiczenia podsumowujące ze-brane informacje

Ćwiczenie 5)

Uzupełnij test. Tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Rozdanie kart do pracy. Czas trwania: 25 minut.

– 93 –

Omówienie poprawności wykonania zadania. Źródła, z których uczeń powinien korzystać przy wykonywaniu ćwiczenia,

podano w zadaniu 2)

Część A) 1) Onomastyka to nauka o...

a) nazwach własnych b) nazwach pospolitych c) dotycząca poprawności językowej

2) Toponimia to nauka o...

a) nazwach geograficznych b) imionach c) wyrazach bliskoznacznych – synonimach

3) Etymologia ludowa zajmuje się...

a) wyjaśnianiem nazw miejscowych w sposób nieudokumentowany źródłowo

b) wyjaśnianiem nazw miejscowych powołując się skrupulatnie na ta-kie źródła, jak: rękopisy, kroniki, księgi sądowe itp.

c) zajmuje się badaniem legend

Część B) Korzystając z książki Nazwy miast Wielkopolski / Z.,K. Zierhofferowie. –

Poznań 1987, spróbuj zakreślić poprawną odpowiedź. 1) Nazwa Gniezno pochodzi od:

a) gniazda ptasiego b) gniadego konia c) gniazdek – ciastek wypiekanych w tym mieście

2) Nazwa Konin pochodzi od:

a) koszenia trawy b) konia c) rodziny o nazwisku Konińscy, którzy byli właścicielami tego ob-

szaru

– 94 –

3) Nazwa Kalisz pochodzi od: a) od władcy tych terenów – Kaliskiego b) od drzew- kalin, bogato rosnących na tym terenie c) od dawnej nazwy przymiotnika, oznaczającego miejsca bagniste

4) Nazwa Ostroróg pochodzi od:

a) od zamku, budowli o ostro zakończonych basztach, znajdującej się na tym obszarze

b) od ostrej potrawy, podawanej w tutejszych gospodach c) od drzew porastających ten teren, mających ostro zakończone li-

ście 5) Nazwa Piła pochodzi od:

a) od nazwy narzędzia służącego do obróbki drewna. Związana z pręż-nym ośrodkiem przemysłowym, jakim był dany obszar

b) od dużej ryby, która pływała w rzece, przepływającej przez miasto c) od księżniczki, zwanej Piliczką, uwięzionej w wieży [nazwa wiąże

się z legendą] 6) Nazwa Września pochodzi od:

a) od miesiąca września, w którym odbywało się charakterystyczne święto ludowe dla miasta

b) od nazwy rzeki Wrześni, której pobliskie tereny były porośnięte wrzosami

c) od nazwy pagórków, występujących na tym terenie, zwanych Wrześniowymi Górami

7) Nazwa Poznań pochodzi od:

a) od czasownika poznać b) od wydarzenia, jakim było zapoznanie się Mieszka I z Dobrawą c) od licznych Akademii, działających w tym mieście, do których przy-

bywano, by poznawać wiedzę 8) Nazwa Gostyń pochodzi od:

a) od licznie przybywających do tej miejscowości gości i gościnności jej mieszkańców

b) od imienia Gost c) od słynnych gospód, działających na tym terenie w okresie śre-

dniowiecza

– 95 –

9) Nazwa Miłosław pochodzi od: a) od założyciela miasta, który nosił imię Miłosław b) od szalonej miłości, jaka łączyła późniejszych właścicieli miasta :

Mileny i Sławka c) od zakonu, w którym zakonnicy wyznawali przede wszystkim zasa-

dę miłosierdzia i pomocy ubogim

Ćwiczenie 6) Podsumowując wiadomości uzyskane na podstawie ćwiczenia 2) [roz-

grzewającego], przyporządkuj do definicji odpowiednie hasło: nazwa własna, nazwa pospolita, nazwa topograficzna, nazwa kulturowa, nazwa etnograficzna, nazwy służebne, zawodowe, nazwa patronimiczna, nazwa dzierżawcza, nazwa rodowa, nazwa zdrobniała.

Rozdanie kart do pracy. Sprawdzenie. Czas trwania: 15 minut

• Nazwa, która określa jednostkowo miejsca, nazywa konkretne obiekty geograficzne, ludzi to... (nazwa własna)

• Nazwa, będąca nazwą dowolnego przedmiotu to... (nazwa pospolita) • Nazwy wyrażające właściwości topo- lub geograficzne osady to... (nazwy

topograficzne) • Nazwy, wskazujące na dzieła rąk ludzkich, urządzenia, instytucje, wytwory

kultury społecznej i duchowej to... (nazwy kulturowe) • Nazwy oznaczające pierwotnie gromadę ludzką określaną wspólnym mia-

nem ze względu na właściwości terenu, na którym zamieszkiwali, miej-scowość, z której pochodzili lub plemię obce, do którego należeli to... (na-zwy etnograficzne)

• Nazwy, określające niegdyś ludzi, którzy wykonywali we wczesnym śre-dniowieczu jakieś powinności dla dworu książęcego, jeśli chodzi o czasy nowsze, jakiś zawód, rzemiosło, to...(nazwy służebne, zawodowe)

• Nazwy, wskazujące na potomków lub poddanych człowieka, którego imię, przezwisko czy nazwa zawodu lub godności tkwi w danej nazwie, to... (na-zwy patronimiczne)

• Nazwy oznaczające pierwotnie miejscowości stanowiące kiedyś własność człowieka, od którego imienia lub nazwy godności dana nazwa została utworzona, to... (nazwy dzierżawcze)

– 96 –

• Nazwy oznaczające pierwotnie mieszkańców osad nazywanych na pod-stawie nazwy osobowej, jakiej wspólnie członkowie tego samego rodu używali, względnie jaką ich wszystkich określano, to... (nazwy rodowe)

• Nazwy oznaczające osady nazwane od innych miejscowości. Nazwy te tworzone były w oparciu o nazwy osad obok leżących względnie od gro-dów czy miast o dużym znaczeniu, to... (nazwy zdrobniałe) Prezentacja efektów na forum grupy

Ćwiczenie 7) Spośród wyrazów zakreśl te, które są wyrazami własnymi. Rozdanie kart do pracy. Sprawdzenie. Czas trwania: 5 minut

Piła Września Gniezno piła gniazdo koń Konin Gostyń gospoda Słupca koło słup Koło złoto Złotów

Ćwiczenie 8) Zaprojektuj logo wybranego miasta Wielkopolski [każdy z uczestników wy-

biera inne miasto], następnie wykonaj logo na kartce papieru, którą przykleisz na swoim ubraniu. Wraz z grupą, spróbuj przy pomocy sznurka i podanego na kartce konturu mapy Wielkopolski, ułożyć ów kontur na podłodze. Przyklej kart-kę z logo na swoim ubraniu i spróbuj ustawić się tak w wyznaczonym obszarze, by odpowiadało to położeniu miasta, którego nazwa widnieje na Twojej kartce. Praca indywidualna i praca zespołowa.


Trzecie ogniwo – Refleksja i pożegnanie Refleksja: Czy zajęcia były ciekawe? Czy jesteś zadowolony z własnej

pracy na zajęciach? Pokoloruj odpowiednio napis „JĘZYKOWA MAPA WIEL-KOPOLSKI”.

– 97 –

Nauczyciel rozdaje kartki z wydrukowanym napisem [kolor czerwony – tak, kolor niebieski – nie, kolor szary – nie wiem]


JJJĘĘĘZZZYYYKKKOOOWWWAAA MMMAAAPPPAAA WWWIIIEEELLLKKKOOOPPPOOOLLLSSSKKKIII

Bibliografia:

a. Pozycje zwarte

1. ENCYKLOPEDIA językoznawstwa ogólnego / pod red. Kazimierza Po-lańskiego. – Wyd. 3. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińsich, 2003. – 731 s.

2. MIASTA wielkopolskie w Polsce Ludowej : ekonomiczno-demograficzne podstawy rozwoju w okresie 1946-1970 / Andrzej Czyżewski. – Warsza-wa ; Poznań : Państ. Wydaw. Naukowe, 1976. – 150 s. : il., mapy. – (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych; nr 52)

3. NAZWY miast Polski / Kazimierz Rymut. – Wyd. 2 uzup. – Wrocław [i in.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. – 290 s.

4. NAZWY miast Wielkopolski / Zofia i Karol Zierhofferowie. – Poznań : Wydaw. Poznańskie, 1987. – 185 s.

5. POLSKIE nazwy własne : encyklopedia / pod red. Ewy Rzetelskiej-Feleszko; Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego. – Warszawa ; Kraków : Wydaw. IJP PAN, 1998. – 543 s.

6. RODOWE nazwy miejscowe Wielkopolski, Małopolski i Mazowsza / Hu-bert Górnowicz. – Gdańsk : [b.w.], 1968. – 196 s.

7. SŁOWIAŃSKA onomastyka : encyklopedia / pod red. Ewy Rzetelskiej- -Feleszko i Aleksandry Cieślikowej; przy współudz. Jerzego Dumy. T. 1-2. – Warszawa ; Kraków : Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2002-2003. – 2 t. (535; 616 s.) : mapy

8. SŁOWNIK geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1-15. – Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1986-1987

Przedr. fotooffs., oryg.: 1880-1902

– 98 –

9. SŁOWNIK nazw własnych / Jan Grzenia. – Wyd. 2. – Warszawa : Wy-daw. Naukowe PWN, 2003. – 386 s.

b. Artykuły

1. GNIEZNO w świetle topografii i toponimii wielkopolskiej / Piotr Bąk // P o r a d n i k J ę z y k o w y . – 1970, z. 2, s. 71-78

2. MÓWIĄ nazwy. 5, Śrem / Stanisław Rospond // P o r a d n i k J ę z y -k o w y . – 1982, z. 4, s. 254-255

3. NAZWA miejscowa Żnin / Paweł Smoczyński // R o z p r a w y K o m i -s j i J ę z y k o w e j Ł ó d z k i e g o T o w a r z y s t w a N a u k o w e -g o . – 1970, t. 16, s. 143-156

4. O NAZWIE miejscowej Czempiń / Bogdan Walczak // S l a v i a O c c i -d e n t a l i s . – 1968, t. 27, s. 289-295

5. O NAZWIE miejscowej „Kórnik”/ Eugeniusz Mośko // P o r a d n i k J ę -z y k o w y . – 1958, z. 1, s. 17-22

6. PIERWOTNA nazwa Kalisza / Stanisław Rospond // S l a v i a O c c i -d e n t a l i s . – 1960, z. 2, s. 133-138

7. PYZDRY / Eugeniusz Mośko // P o r a d n i k J ę z y k o w y – 1962, z. 2, s. 79-89; z. 4, s. 161-166

8. ZE STUDIÓW nad polską toponomastyką. 9, Gniezno / Stanisław Ro-spond // J ę z y k P o l s k i . – 1961, z. 5, s. 331-342

9. ZE STUDIÓW nad polską toponomastyką. 19, Kcynia / Stanisław Ro-spond // J ę z y k P o l s k i . – 1980, z. 4, s. 259-262

– 99 –

I V . M A T E R I A Ł Y R E G I O N A L N E A . P R Z E G L Ą D N O W O Ś C I R E G I O N A L N Y C H

BIBLIOGRAFIA zawartości „Rocznika Pilskiego” i „Rocznika Nadnoteckie-go” 1960-1999 / oprac. Maria Bochan. – Piła: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Pantaleona Szumana. Pilskie Centrum Informacji Naukowej i Regionalnej, 2007. – 79 s.

Bibliografia zawartości czasopism wydawanych w Pile. CO DOBREGO w poznańskiej kulturze : kalendarium wydarzeń kultural-

nych 2008 / Urząd Miasta Poznania. Wydział Kultury i Sztuki. – Poznań: Wy-daw. Miejskie, 2007. – 34 s. : fot., il., portr.

Program imprez. [CZTERYSTA] 400 lat konsekracji pobernardyńskiego kościoła jezuitów

w Kaliszu : materiały z sesji popularnonaukowej poświęconej historii świątyń i przylegającego do niej klasztoru / red. Jerzy Kacprzyk, Aleksander Jacyniak. – Kalisz: Edytor, 2007. – 152 s. : fot.

DERYNG Władysław Przemijanie z nadzieją / współpraca autorska, oprac. i red. Zuzanna Prze-

worska, Jan Arski. – Piła: Media Zet. Wydaw. Zuzanna Przeworska, 2007. – 80 s. : fot., il., portr.

Wspomnienia i refleksje kapelana Kliniki „Ars Medical” w Pile. DUDEK Andrzej 50 lat Koła Polskiego Związku Filatelistów im. Wacława Boratyńskiego

w Gostyniu 1957-2007 / red. Robert Czub. – Gostyń: Koło PZF im. Wacława Boratyńskiego w Gostyniu, 2007. – 97 s., [98] s. tabl. : fot., il., portr.

Historia i działalność filatelistów gostyńskich w okresie ostatniego półwie-cza. M.in. biogramy zasłużonych członków i liczne materiały ilustracyjne.

DZIEDZICTWO kaliskiego pluszu w 100-lecie powstania fabryki : [wy-

stawa], Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku, styczeń - marzec 2007 : [kata-log] / tekst Ewa Kłysz, Jarosław Dolat; fot. Leszek Kubera. – [Opatówek: MHP], 2007. – 16 s. : fot., il.

Fabryka Wyrobów Runowych „Runotex” i Pluszownia Sp. z o.o. w Kaliszu. Wystawa z okazji jubileuszu zakładów.

– 100 –

[DZIEWIĘĆDZIESIĄT pięć] 95 lat Chóru Męskiego „Arion” [w Poznaniu] : 1912-2007 : [informator] / oprac. Szymon Suterski. – Poznań, 2007. – 16 s. : fot., portr.

Historia i ważniejsze wydarzenia w działalności chóru w latach 2002-2007. FRANC Aneta Z przeszłości klasztornego Ołoboku. – Ostrów Wielkopolski: Biblioteka

Publiczna im. Stefana Rowińskiego, 2007. – 32 s. : il. Dzieje cystersów w Ołoboku. Informacja dla uczestników konferencji popu-

larnonaukowej zorganizowanej z okazji 800-lecia miasta i XV Europejskich Dni Dziedzictwa Kulturowego w Wielkopolsce.

GIZAŁKI : [informator] / Stowarzyszenie na Rzecz Ekorozwoju Gminy Gi-

załki. – [B.m.]: Herausgeber, [2006]. – 35 s. : fot., mapa GOŁAŃCZ w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 : kalendarz [na rok]

2008 / teksty oprac. Adam Kusz [i in.]; fot. Andrzej Przybyłowicz, Dariusz Boro-wicz. – Gołańcz: Towarzystwo Miłośników Ziemi Gołanieckiej, Urząd Miasta i Gminy w Gołańczy, [b.r]. – [27] s. : fot., portr.

Kalendarz ścienny. W publikacji znajdziemy krótkie opracowania na temat przebiegu wydarzeń i biogramy zasłużonych uczestników.

GRYCZKA Zbigniew Znaki pamięci : pomniki i tablice pamiątkowe Leszna / Prezydent Miasta

Leszna, Leszczyńskie Towarzystwo Kulturalne. – Leszno: LTK, 2007. – 116 s. : fot.

Katalog obiektów ułożony według alfabetycznego spisu ulic i placów. KAFLARNIA Zduny : 150 lat 1858-2008 : [informator] / tekst Sławomir Pa-

łasz; fot. Arkadiusz Drygas; oprac. graf. Iwona Szulc. – [Zduny, 2007]. – [16] s. : fot., portr.

Historia przedsiębiorstwa oraz wzory ozdobnych kafli. KALENDARZ imprez kulturalnych województwa wielkopolskiego [na rok]

2008 / Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Po-znaniu. – Poznań: WBPiCAK, 2008. – 361 s.

Na okładce podtytuł: Rok Zbigniewa Herberta. Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego.

– 101 –

KALISZ 2008 : informator : kultura, sport, rekreacja, turystyka / Urząd Miejski w Kaliszu. Wydział Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki. – Kalisz: Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka, 2008. – 240 s.

Imprezy, wydarzenia i rocznice, informator adresowy oraz prasa, radio i telewizja to części informatora poprzedzone krótkim wstępem historycznym.

KALISZ śladami Jana Pawła II po Polsce / tekst Kazimierz Kunicki. – War-

szawa: Bellona SA, 2007. – 48 s. : fot. – (Almanach Miast Papieskich) Historia, zabytki i walory turystyczne Kalisza. Pierwszy tom serii poświę-

conej miastom odwiedzanym przez papieża, Jana Pawła II w okresie jego pon-tyfikatu.

KAWALERSKA Danuta Dostojnicy napoleońscy w okresie Księstwa Warszawskiego. – Kalisz: To-

warzystwo Miłośników Kalisza, 2007. – 28 s. Pobyt Ludwika Mikołaja Dawout i Hieronima Bonaparte oraz wojsk napo-

leońskich w Kaliszu. Pierwsza z cyklu pozycji na temat dziejów Kalisza w XIX wieku.

KĄSINOWSKA Róża Dobrzyca : fortalicja – pałac – muzeum. – Dobrzyca: Muzeum Zespół Pa-

łacowo-Parkowy w Dobrzycy, 2007. – 294 s. : fot., il., portr. Historia pałacu i muzeum w Dobrzycy na tle historii miejscowości.

W aneksach tablice genealogiczne Dobrzyckich herbu Leszczyc, Gorzeńskich herbu Nałęcz, Turnów herbu Trzy Kotwice i Czarneckich herbu Prus III.

KĘPNO i ziemia kępińska w latach 1945-1956 / pod red. Jerzego Bednar-

ka i Joanny Żelazko; Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu. – Łódź: Wydaw. Naukowe „Ibidem”, 2007. – 210 s., [12] s. tabl. : fot., portr.

Działalność Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i konspiracji niepodle-głościowej na tle wydarzeń społeczno-politycznych w powiecie kępińskim.

KĘSICKA Małgorzata, CHOLAJDA Zbigniew Zarys monograficzny Parafii p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Kaliszu

z okazji 20-lecia istnienia (1987-2007). – Kalisz: ATU, 2007. – 270 s. : fot. Historia i działalność duszpasterska i pozaliturgiczna parafii. KONSPIRACJA antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce

w latach 1945-1956 / pod red. Agnieszki Łuczak i Aleksandry Pietrowicz. – Po-

– 102 –

znań: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni Przeciw-ko Narodowi Polskiemu w Poznaniu, 2007. – 262 s. : fot., portr. – (Studia i Ma-teriały IPN)

Historia antykomunistycznej konspiracji i oddziałów zbrojnych działających w regionie w latach 1945-1956.

KOŚCIELAK Zbigniew Chodź no tu, piłkarzu : opowieść o Józefie Goli (1922-1990). – Kalisz: Ka-

liskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2007. – 96 s. : il. Biografia propagatora sportu związanego z Kaliszem. KOŚCIELAK Zbigniew Sport to fraszka : portreciki ludzi sportu z Ziemi Kaliskiej / rys. Marcin Ko-

ścielak. – Kalisz, 2007. – 59 s. : rys. Sylwetki ludzi sportu jako temat wierszy i zabawnych rysunków Zbigniewa

i Marcina Kościelaków. KOWALSKA Bożena Bogusz – artysta i animator. – Pleszew: Muzeum Regionalne w Pleszewie,

Pleszewskie Towarzystwo Kulturalne, 2007. – 247 s. : fot. Monografia życia i twórczości Mariana Bogusza, artysty urodzonego

w Pleszewie. KRAJOWA Wystawa Filatelistyczna Gostyń 2007 „50 lat Koła PZF

w Gostyniu” : Dom Katolicki p.w. św. Józefa, Gostyń, 28 kwietnia - 6 maja 2007 : katalog / Polski Związek Filatelistów Koło Gostyń Okręg Wielkopolski; red. Ro-bert Czub, Andrzej Dudek. – Gostyń: Komitet Organizacyjny Krajowej Wystawy Filatelistycznej Gostyń 2007, Muzeum w Gostyniu, Polski Związek Filatelistów Koło Gostyń, 2007. – [46] s. : fot., il., portr.

Informator wystawy. Zawiera m.in. fragment zbioru Andrzeja Dudka „Go-styń”.

KRASIŃSKI Zdzisław Opowieść o 15-leciu Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Pozna-

niu (1992-2007). – Poznań: Wydaw. Forum Naukowe, 2007. – 195 s. : fot., portr.

Zawiera m.in. sylwetki i rozmowy z wykładowcami i pracownikami nauko-wymi uczelni.

– 103 –

KROTOSZYN i okolice : opracowania i materiały źródłowe. T. 3 : praca zbiorowa / pod red. Józefa Zdunka. – Krotoszyn: Towarzystwo Miłośników i Ba-daczy Ziemi Krotoszyńskiej, 2007. – 280 s. : fot., il., pl., portr.

Trzeci tom opracowania monograficznego na temat ziemi krotoszyńskiej zawiera opracowania historyczne i biograficzne oraz wybór dokumentów źró-dłowych.

KSIĄDZ profesor Marian Finke : założyciel i redaktor naczelny „Katechety”

w 50-lecie pisma / wybór tekrstów i oprac. red. Aleksandra Bałoniak. – Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha, 2007. – 171, XXII s. : portr.

Profesor Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu. Biografia, wspomnienia i zasługi profesora dla rozwoju dydaktyki katechetycznej na tle dziejów poznańskiego czasopisma.

LECH Poznań : kronika 2005/2006 / tekst Andrzej Dawidowski [i in.]; fot.

Maciej Opala [i in.]. – Poznań: Bogucki Wydaw. Naukowe, 2007. – 178 s. : fot. Wielkopolski Klub Piłkarski „Lech” Poznań w sezonie 2005-2006. LEMANOWICZ Krystyna Z miłością ku światłu : Stowarzyszenie Hospicjum Piła 1994-2007 / współ-

praca autorska Zuzanna Przeworska. – Pila: Media Zet. Wydaw. Zuzanna Przeworska, 2007. – 264 s. : fot., portr.

Historia i działalność hospicjum. M.in. wspomnienia, publikacje prasowe i fragmenty prac konkursowych.

LWÓWEK na dawnej pocztówce : [album] / oprac. Bogumił Wojcieszak. –

Nowy Tomyśl: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu, 2007. – 81 s. : fot., il. – (Nowotomyskie Przechadzki Śladami Dawnych Pocztó-wek; cz. 3)

Trzecia pozycja serii wydawniczej poświęconej dawnym widokom miej-scowości powiatu nowotomyskiego. Poza historią Lwówka album zawiera wybór pocztówek uporządkowany według ulic miasta.

MAĆKIEWICZ Barbara Rynek nieruchomości niezabudowanych w Poznaniu i powiecie poznań-

skim w latach 1995-2000. – Poznań: Bogucki Wydaw. Naukowe, 2007. – 155 s. : il., pl., wykr. + płyta CD

Publikacja naukowa nt. handlu nieruchomościami w wymienionym okresie.

– 104 –

OLEJNICZAK Marek Powiat ostrowski : przewodnik. – Ostrów Wielkopolski: Polskie Towarzy-

stwo Turystyczno-Krajoznawcze, 2007. – 291 s., 22 s. tabl. : fot., il., portr. Poza częścią ogólną monografia zawiera artykuły na temat wydarzeń

i postaci oraz słownik krajoznawczy poszczególnych miejscowości. OSIĘGŁOWSKI Janisław Wielkopolski sport pływacki : wzloty i upadki / Wielkopolski Okręgowy

Związek Pływacki. – Poznań: Oficyna Edukacyjna Wydawnictwa eMPi2 s.c., 2007. – 51 s., 23 s. tabl. : fot., portr.

Historia sportu pływackiego w Wielkopolsce od 1910 roku. W doku-mentacji fotograficznej wizerunki wybitnych zawodników i obiektów sporto-wych.

OSOBY z wyższym wykształceniem na wielkopolskim rynku pracy / pod

red. Renaty Suchockiej; Wyższa Szkola Nauk Humanistycznych i Dzienni-karstwa. – Poznań: WSNHiD, 2007. – 247 s. : tab.

Wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu „Oferta edukacyjna wielkopolskich szkół wyższych a potrzeby regionalnego rynku pracy”.

[PIĘĆDZIESIĄT] 50 lat działalności Katedry Socjologii i Filozofii w Akade-

mii Ekonomicznej w Poznaniu / red. nauk. Henryk Januszek. – Poznań: Wydaw. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 2007. – 136 s.

Publikacja jubileuszowa. Zawiera m.in. spis publikacji pracowników Kate-dry w opracowaniu Janiny Nowak.

[PIĘĆDZIESIĘCIOLECIE] 50-lecie Szkoły w Marszewie 1957-2007 / praca

zbiorowa pod red. Doroty Żychlewicz. – Pleszew: Minipol PHUP s.c., [2007]. – 219 s. : fot.

Monografia Szkoły Rolniczej w Marszewie. Zawiera m.in. wspomnienia oraz wykazy nauczycieli i absolwentów.

PIOTROWSKA Eliza Jadę tramwajem i Poznań poznaję! / fot. Pietro Anello – Poznań: Wydaw.

Miejskie, 2008. – [50] s. : il. Wierszowany przewodnik po Poznaniu dla dzieci. PLENERY malarskie w Dobrzycy : Ogólnopolskie Plenery Malarskie Do-

brzyca 2005-2007 : katalog prac / red. Marta Karalus, Lidia Paetz; fot. Beata

– 105 –

Gajewska [i in.]. – Dobrzyca: Muzeum Zespół Pałacowo-Parkowy w Dobrzycy, 2007. – 62 s. : fot.

Reprodukcje wybranych prac wykonanych podczas plenerów. PLESZEW : [informator] / Urząd Miasta i Gminy w Pleszewie. – Pleszew:

UMiG, [2007]. – [8] s. : fot. Tekst także w jęz. niemieckim, angielskim i francuskim POZDROWIENIA ze Złotowa : Grüss aus Flatow : pocztówki z lat 1898-

1945 : [album] / oprac. Zofia Korpusik-Jelonkowa [i in.]. – Złotów: Muzeum Zie-mi Złotowskiej, 2007. – 199 s. : fot., il.

Wybór czarno-białych pocztówek uzupełniony informacją o ludności i wspomnieniami z dziejów miasta.

PRZESZŁOŚCI ołtarze : czyli miejsca pamięci narodowej w gminie Muro-

wana Goślina / tekst Dariusz Paprocki; red. Lucyna Bełch. – Murowana Goślina: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji, 2007. – 44 s. : fot.

Pomniki, tablice pamiątkowe i groby wybitnych mieszkańców, uczestników wydarzeń historycznych.

PRZEWORSKA Zuzanna 50 lat komunikacji miejskiej w Pile. – Piła: Media Zet. Wydaw. Zuzanna

Przeworska, 2007. – 47 s. : fot., il., portr. Historia Miejskiego Zakładu Komunikacji w Pile od 1957 roku. PRZEWORSKA Zuzanna 50 lat Pilskiej Spóldzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej w Pile

1957-2007 / fot. Roman Zaranek, Rafał Przybylski, Edward Gromadziński. – Pi-ła: Media Zet. Wydaw. Zuzanna Przeworska, 2007. – 120 s. : fot., portr.

Historia przedsiębiorstwa. M.in. wykazy członków rad nadzorczych, zarzą-dów i pracowników spółdzielni.

RABIN Akiva [Akiba] Eger : wystawa zorganizowana w Muzeum Archidie-

cezjalnym w Poznaniu w ramach XI Dni Judaizmu : [informator] / oprac. Rafał Witkowski. – Poznań MA, 2008. – 32 s., [16] s. tabl. : fot., il., portr.

Biografia wybitnego rabina z Poznania (1761-1837) oraz wybór materiałów ilustracyjnych.

ROCZNIK Statystyczny Poznania / red. Grażyna Soja; Urząd Statystyczny

w Poznaniu. – 2007, R. 20. – Poznań: US, 2007. – 248 s. : tab., wykr.

– 106 –

Informacje statystyczne za lata 2000-2006. Tekst także w jęz. angielskim. ROCZNIK Statystyczny Województwa Wielkopolskiego / red. Grażyna So-

ja. – 2007. – Poznań: Urząd Statystyczny w Poznaniu, 2007. – 365 s. : tab. Informacje statystyczne za rok 2006. Tekst także w jęz. angielskim. SANKTUARIUM Świętogórskiej Róży Duchownej w Gostyniu : [przewod-

nik] / tekst Zbigniew Starczewski; fot. Franciszek Kiklica. – Gostyń: Kongregacja Oratorium św. Filipa Neri w Gostyniu, 2007. – 88 s. : fot., portr.

Dzieje i wystrój wnętrz zabytkowego kościoła i klasztoru oraz sylwetki wy-bitnych zakonników.

SCHLENDER Grażyna Książnica Asnykowska w Kaliszu. – Kalisz: Edytor, 2007. – 498 s. : il. Historia Miejskiej Biblioteki Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu

w latach 1906-2007. Monografia wydana z okazji 100-lecia bibliotekarstwa po-wszechnego i jubileuszu biblioteki.

SOBAŃSKI Władysław Szlakiem Ojców z piastowskiej ziemi węglewskiej do Europy Ojczyzn / fot.

Jerzy Andrzejewski, Władysław Sobański. – Węglewo: Ks. Władysław Sobań-ski, 2007. – 169 s. : fot., portr.

Opracowanie zawiera dwie publikacje: „Węglewo dawna wieś królewska 1266-1991” wydaną w 1991 roku oraz „Szlakiem Ojców z piastowskiej ziemi węglewskiej do Europy Ojczyzn : suplement obejmuje wydarzenia z życia para-fii węglewskiej do roku 2007 ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń z życia Rodzin zamieszkałych na terenie wspólnoty parafialnej ostatnich 200 lat”.

[STO] 100 lat Klubu Sportowego „Posnania” 1907-2007 / pod red. Bernar-

da Woltmanna i Macieja Łuczaka. – Poznań: Klub Sportowy „Posnania” w Po-znaniu, 2007. – 460 s. : fot., tab.

Obszerna monografia poświęcona historii i sukcesom klubu w ciągu ostat-niego stulecia. Zawiera m.in. biogramy zasłużonych zawodników, działaczy i trenerów.

[STO dwudziestolecie] 120-lecie Kościoła Rzymskokatolickiego p.w. Św.

Michała Archanioła w [Kaliszu-] Dobrzecu 1886-2006 / red. Waldemar Pol; fot. Zbigniew Pol. – Kalisz: Koło Przewodników PTTK im. Adama Chodyńskiego, 2007. – 8 s. : fot.

– 107 –

STOPIERZYŃSKA Danuta Mój ojciec Tadeusz Ruge [1886-1939] / red. Jarosław Bączyk, współpraca

Aleksandra Kubisiak, Piotr Kędziora. – Poznań: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych, 2007. – 79 s. : fot., il., portr.

Prezydent Poznania w latach 1937-1939 we wspomnieniach córki. Liczne materiały ilustracyjne i reprodukcje dokumentów uzupełniają treść książki.

TOMALA Janusz Murowana architektura romańska i gotycka w Wielkopolsce. T. 1, Architek-

tura sakralna. – Kalisz: Edytor, 2007. – 610 s. : fot., il. Charakterystyka obiektów z okresu od X do XVI wieku istniejących

i znanych z przekazów źródłowych. WALCZAK-NIEWIADOMSKA Agata Ksiądz Jan Sobczyński i jego księgozbiór / red. Alina Leszczyńska. – Ka-

lisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2007. – 341 s. : il. Autor „Kroniki kościelnej Kalisza”. M.in. zawartość księgozbioru i omówie-

nie zainteresowań bibliofilskich księdza związanego z Kaliszem. WOJEWÓDZTWO wielkopolskie : podregiony, powiaty, gminy : 2007 / red.

Grażyna Soja. – Poznań: Urząd Statystyczny w Poznaniu, 2007. – 414 s. : tab. Informacja statystyczna w układzie terytorialnym. WRYK Ryszard Zarys działalności Akademickiego Związku Sportowego w Poznaniu 1919-

-1949. – Poznań: AZS. Organizacja Środowiskowa, Dom Wydaw. Rebis Sp. z o.o., 2007. – 253 s., [42] s. tabl : fot., portr.

Na stronach nienumerowanych biogramy sportowców i dokumentacja fo-tograficzna.

WSPOMNIENIA absolwentów i wykładowców COSSW [Centralnego

Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej] w Kaliszu-Szczypiornie / red. Stanisław Sobczak [i in.]. – Kalisz: Polskie Towarzystwo Penitencjarne COSSW, 2006. – 215 s.

Wspomnienia wykładowców i absolwentów szkoły kształcącej kadry dla polskiego więziennictwa.

– 108 –

B . I M P R E Z Y K U L T U R A L N E W B I B L I O T E K A C H P U B L I C Z N Y C H W O J . W I E L K O P O L S K I E G O

( g r u d z i e ń 2 0 0 7 – l u t y 2 0 0 8 ) Wielkopolskie biblioteki publiczne zorganizowały najwięcej imprez z okazji

św. Mikołaja oraz świąt Bożego Narodzenia. Bogatą ofertę imprez i zajęć za-proponowano dzieciom i młodzieży w czasie ferii zimowych – najczęściej głośne czytanie, zajęcia plastyczne, konkursy i zabawy.

W bibliotekach grała Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, obchodzono też Dzień Babci, Dzień Dziadka i walentynki.

Z okazji rocznic urodzin lub śmierci pisarzy – według „Kalendarza rocz-nic…” – eksponowano ich książki, m.in. Josepha Conrada, Jreny Jurgielewi-czowej, Ryszarda Kapuścińskiego, Karola Bunscha, Kazimiery Iłłakowiczówny, Stanisława Dygata i in.

G r u d z i e ń

Baranów (pow. Kępno) – Spotkanie autorskie z dziennikarzem, reportażystą i autorem cyklu powie-

ści sensacyjno-przygodowych dla młodzieży – Krzysztofem Petkiem

Bojanowo (pow. Rawicz) – Spotkanie integracyjne przy choince dla dzieci specjalnej troski

Bralin (pow. Kępno) – Konkurs plastyczny pt. „Jubileuszowy znaczek pocztowy” dla najmłodszych

czytelników, nawiązujący do Roku Astrid Lindgren. Wystawa prac plastycz-nych

Brzeziny (pow. Kalisz) – Kiermasz książek edukacyjnych z Wydawnictwa Publicat (również w lutym)

Chodzież – Wystawa „Maleńka miłość w żłobie śpi…” (Czytelnia dla dorosłych) – Spotkanie z cyklu „Kolekcje – ludzkie pasje i talenty” – ozdoby choinkowe

wykonywane różnymi technikami (Czytelnia dla dorosłych) – Przedstawienie teatralne „Złota rybka” (Oddział dla dzieci) – Spotkanie członków Dyskusyjnego Klubu Książki

– 109 –

Czerniejewo (pow. Gniezno) – Studio Małych Form Teatralnych Scenografii i Reżyserii ART-RE – przed-

stawienie „O kniaziu Popielu i Piaście Kołodzieju”

Dąbie (pow. Koło) – Koncert charytatywny „Pogotowie Św. Mikołaja” – loteria fantowa, licytacja

stroików świątecznych, sprzedaż ciast i kartek świątecznych, występ Vip-ów oraz dzieci ze szkół w Dąbiu, Karszewie i Powierciu

– Międzygminny Przegląd Jasełek – grupy gimnazjalne i przedszkolne oraz szkoły podstawowe

Gostyń – Wystawy:

∼ „Moja mała ojczyzna” ∼ „Migawki z Półwyspu Iberyjskiego” ∼ „Migawki z Rumunii”

– Prelekcja Jana Poprawy, prezesa Gostyńskiego Towarzystwa Kulturalne-go – „Tradycje ruchu regionalnego na ziemi gostyńskiej – od Kasyna Go-styńskiego do współczesności” – dla bibliotekarzy powiatu gostyńskiego

Jarocin – Prelekcja jarocińskiego regionalisty Jana Jajora pt. „Powstanie Wielkopol-

skie” (Filia w Mieszkowie) – „O poszanowaniu książek” – pogadanka dla kl. II (Filia w Golinie) – „Układ książek na półkach” – pogadanka dla kl. III (Filia w Golinie)

Kalisz – „Piosenka jest dobra na wszystko” – wieczór o popkulturze z udziałem

Piotra Łuszczykiewicza i Piotra Dustera (w ramach cyklu: Spotkania z COOLturą)

– „Literackie obrazki świąteczne” – dwa spotkania młodzieży z IV LO z Mag-daleną Krytkowską (Filia nr 9)

– „Świąteczne refleksje” – spotkanie z Janem Kończyńskim w Zakładzie Kar-nym (Filia nr 3)

– „Co z tym papierem” – wystawa prac plastycznych podopiecznych Specjal-nego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Kaliszu (Filia nr 1)

– „Świąteczny czas” – wystawa bożonarodzeniowa przygotowana przez uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego (Filia nr 1)

– „W setną rocznicę śmierci Stanisława Wyspiańskiego” – wystawa (Filia nr 2) – „Śladami Mickiewicza” – wystawa (Filia nr 5)

– 110 –

Kępno Powiatowa Biblioteka Publiczna – Wystawa świąteczna Warsztatów Terapii Zajęciowej ze Słupi – Seminarium bibliotekarzy nt. „Mechanizmów promocji bibliotek w społecz-

ności lokalnej”, zorganizowane dla bibliotek publicznych z terenu powiatu kępińskiego

– Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki – refleksja nad książką Walter Mo-ers pt. „Miasto śniących książek”

– Spotkanie z plastykiem, Tomaszem Siwińskim, z poznańskiej ASP. Wy-stawa „Miasto książek” – okładek zaprojektowanych przez artystę

– W ramach DKK w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych odbyło się spotka-nie z poznańskim poetą, Stanisławem Leonem Machowiakiem

Kłecko (pow. Gniezno) – Wybuch Powstania Wielkopolskiego – wystawa

Koło – Spotkanie poświęcone promocji książki „Regnum” Dariusza Matysiaka – Spotkanie wigilijne Koła Przyjaciół Biblioteki oraz prelekcja Zofii Janiszew-

skiej pt. „Portrety Astrid Lindgren” – czytanie fragmentów książki „Dzieci z Bullerbyn”

– Powiatowy konkurs czytelniczy „Polskie obrzędy i obyczaje” (Filia dla dzieci)

Kościan Miejska Biblioteka Publiczna – Kadry z podróży do Jerozolimy – wystawa fotograficzna autorstwa Henry-

ka Maćkowiaka (również w styczniu) – Spotkanie z Henrykiem Maćkowiakiem, autorem wystawy „Kadry z podró-

ży do Jerozolimy” (w ramach narady bibliotekarzy powiatu kościańskiego) – Władysław Piaskowski: Klub szachowy przy Kościańskiej Spółdzielni

Mieszkaniowej – 25 lat działalności, z cyklu wykładów Towarzystwa Miło-śników Ziemi Kościańskiej

– Adama Tomaszewskiego powroty nad Obrę. Życie i twórczość patrona Bi-blioteki w Kościanie. Prelekcja Hanny Kaczmarek dla uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Oskara Kolberga w Kościanie

– Koncert „Od piosenki do arii” w wykonaniu artystów scen poznańskich – Poznajemy kraje Unii Europejskiej – poranki dla dzieci z Samorządowego

Przedszkola nr 4

Krobia (pow. Gostyń) – Zajęcia biblioterapeutyczne dla dzieci „Podziel się ze mną” (Filia Pudliszki)

– 111 –

Krotoszyn – „Noc z Harrym Potterem” – całonocny pobyt w bibliotece; wspólne czytanie

fragmentów książek, quizy, zabawy, wybór najładniejszego przebrania, oglądanie filmu itp.

– „Magiczna środa” – „…chyba jestem nieśmiały” (spotkanie dla przedszkola-ków)

– Biblioteka w gościnie: Christa Kempter „Droga przyjaciółko” (zagrożenie ze strony obcych nieznajomych) – spotkanie z uczniami szkoły podstawowej

Krzemieniewo (pow. Leszno) – „Tradycje i obrzędy świąt Bożego Narodzenia” – spotkanie integracyjne

(Filia Pawłowice) – „Święta piernikami pachnące”, „Rodzinne kolędowanie” – spotkania regio-

nalne (Filia Pawłowice) – „Powstanie Wielkopolskie” – spotkanie z Jarosławem Wawrzyniakiem, auto-

rem książki „Pawłowice i Gmina Krzemieniewo w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919” (Filia Pawłowice)

Lądek (pow. Słupca) – Zapoznanie z tradycjami i zwyczajami świąt Bożego Narodzenia – wystawka

i dyskusja

Leszno

Wystawy: „Galeria za Regałami”: – „Leszczyńskie Listopady” – ekspozycję tworzyły fotografie, zaproszenia

i programy związane z organizacją Dnia Leszczyńskiego Międzynarodowe-go Listopada Poetyckiego w latach 1988-2002

– „Prywatna Szkoła Powszechna Władysława Romana Trzeciaka w Lesznie 1932-1939” z cyklu „Regionalia w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej”. Na wystawie prezentowane były archiwalne materiały z życia szkoły, jej na-uczycieli i uczniów. W większości zostały one przekazane MBP przez ucznia szkoły, Juliana Staniszewskiego

– „Moje miejsce na ziemi” – na wystawie prezentowane były prace nagrodzo-ne i wyróżnione w konkursie sztuk plastycznych, którego organizatorem jest Leszczyńskie Stowarzyszenie Dzieciom Niepełnosprawnym, a jednym ze współorganizatorów Miejska Biblioteka Publiczna

Imprezy: – Konferencja popularnonaukowa „Życie literackie w Lesznie w okresie mię-

dzywojennym”. Referat wprowadzający Środowisko literackie przedwojen-

– 112 –

nego Leszna wygłosił Sergiusz Sterna-Wachowiak, a pozostałe pracowni-cy Miejskiej Biblioteki Publicznej. Tematy: ∼ Popularyzacja literatury pięknej na łamach leszczyńskiej prasy ∼ Działalność dziennikarska Sylwestra Machnikowskiego, Juliana Szpu-

nara i Bronisława Świderskiego ∼ Ruch teatralny w Lesznie – teatry zawodowe i amatorskie ∼ Obraz Leszna w twórczości lokalnych poetów ∼ Aleksander Konrad Handke – poeta w mundurze ∼ Twórczość poetycka i dramatyczna Bolesława Karpińskiego ∼ Piękno ziemi „swojskiej i obcej” w poezji i prozie Kazimiery Fiweger-

Szpunarowej – „Poetycka choinka” – podczas tradycyjnego świątecznego spotkania swoje

wiersze związane ze świętami Bożego Narodzenia prezentowali leszczyń-scy poeci: Ryszard Biberstajn, Krystyna Grys, Tadeusz Hofmański, Stani-sław Kruk, Elżbieta Kuśnierek, Maria Urban, Andrzej Waldman. Wieczór prowadziła Eleonora Biberstajn, a na pianinie grał Tomasz Biberstajn

– „Choinki ustrojone tradycyjnie” – przegląd choinek, w którym wzięły udział koła Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów z powiatu lesz-czyńskiego. Członkowie kół przystroili choinki ozdobami wykonanymi wła-snoręcznie ze słomy, bibuły, kolorowego papieru. Na gałązkach znalazły się też cukierki, pierniki, orzechy oraz jabłka

– Inscenizacja teatralna pt. „Dziewczynka z zapałkami” w wykonaniu dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 12

Lipno (pow. Leszno) – „Wieczór poezji religijnej” – wiersze recytowała Halina Kozłowska, prowa-

dzenie ks. Alfred Wittke (Filia Wilkowice)

Luboń (pow. Poznań) – „Kolorowe malowanie” – działania plastyczne dla dzieci, pod kierunkiem pla-

styka, Anny Przybylskiej (również w styczniu i lutym, razem 8 zajęć) – „To mi przypomina drogę” – recital „e-moll” Andrzeja Kowalczyka – Zajęcia z kynoterapii (dogoterapii) prowadzone przez Grażynę Jujkę z Fun-

dacji Kynoterapeutycznej „SEKRET GAI” (również w styczniu i lutym, razem 12 zajęć)

– „Czarne i Białe” – spektakl dla dzieci w wykonaniu aktorów Teatru Pod Orzełkiem

– „Uwodzenie spojrzeniem” – makijaż karnawałowy, spotkanie z kosmetyczką – „Świat owadów w makrofotografii” – wernisaż wystawy fotografii Piotra Ku-

sego

– 113 –

– Spotkanie wspomnieniowe o Wojciechu Dutce, promocja książki „Wojciech Dutka dla ludzi i środowiska”

Łubowo (pow. Gniezno) – Przedstawienie „O kniaziu Popielu i Piaście Kołodzieju”

Margonin (pow. Chodzież) – Pokaz zdobienia bombek choinkowych przez Krystynę Magdziak – Podsumowanie całorocznego konkursu bibliotecznego „Wiem, bo czytam

i myślę” – z rozdaniem nagród – Wystawka prac dziecięcych, wykonanych na zajęciach w bibliotece

„Co wolno w bibliotece”

Nowy Tomyśl – Z cyklu: Twórca i jego dzieło – Spotkania autorskie z Natalią Usenko, au-

torką książek dla dzieci (także: Filia w Borui Kościelnej, Biblioteka Publicz-na Miasta i Gminy w Zbąszyniu)

– Dyskusyjny Klub Książki – spotkanie 10: Michael Faber „Szkarłatny płatek i biały”

– Klub Miłośników Podróży „Przez kontynenty”: „Etiopia na nowo odkryta” – pokaz slajdów podróżniczych i spotkanie z Jagodą Watrak – pilotem wy-cieczek zagranicznych i podróżniczką, która odwiedziła 20 krajów afrykań-skich

– Hafty, frywolitki, ozdoby choinkowe – wystawa prac Doroty Michalczak

Oborniki – Wystawa „Cudowne Boże Narodzenie” – Koncert kolęd w wykonaniu Agnieszki Wawrzyniak i Włodzimierza Kalem-

by – artystów Teatru Muzycznego w Poznaniu – „Nad moim życiem czuwały anioły” – wieczór poetycko-muzyczny Barbary

Zielińskiej – Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki: Bohumil Hrabal „Piękna rupie-

ciarnia”

Opatów (pow. Kępno) – „Mikołaj w naszej bibliotece” – głośne czytanie bajki o św. Mikołaju dzie-

ciom z przedszkola; czytana przez Mikołaja

Opatówek (pow. Kalisz) – Spotkanie z misiami dla dzieci – wizyta bibliotekarza w Szkole Podstawo-

wej w Cieni II (prezentacja maskotek, rozmowa nt. misiów w literaturze

– 114 –

oraz życia niedźwiedzi w przyrodzie, prezentacja książek o misiach, za-bawy, krzyżówka) – (60 uczestników)

Orchowo (pow. Słupca) – Konkurs plastyczno-literacki „Książka – mój przyjaciel, którego szanuję”

Ostrowite (pow. Słupca) – Konkurs plastyczny „Zimowe pejzaże” – Konkurs literacki „Moje najpiękniejsze święta”

Ostrów Wlkp. – 74 Ostrowskie Spotkania z Przyrodą pt. „Wrażenia przyrodnicze z pobytu

na Tenerifie (Wyspy Kanaryjskie)” – Warsztaty poetyckie „Liryka miłosna i pułapka banału” prowadzone przez

Tomasza Gruchota – Spotkanie autorskie „Wojciech Gawłowski – wiersze z trzydziestolecia”.

Słowo o poecie przekazał Piotr Śliwiński, z UAM.

Piła – Jadwiżyńskie Spotkania:

∼ „Książka mojego dzieciństwa” – spotkanie z Dorotą Mijalską, zastępcą dyrektora Zespołu Szkół nr 2 w Pile (Filia nr 6)

∼ „Dziecko wybiera zwierzątko” – pogadanka, głośne czytanie, zajęcia interaktywne dla dzieci 6-letnich (Filia nr 6)

– Żywa Biblioteka: „Mój opiekun” – zajęcia z książką dla dzieci ze Specjal-nego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego i małych czytelników osiedla (Fi-lia nr 4)

– Klub Tolkienowski: Cuivienenyarna – Legenda o przebudzeniu Quendich, spotkanie miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena

– Przystanek Pila i okolice: „13 grudnia 1981…” – rozmowa ze Stanisławem Sorgowickim, działaczem pilskiej Solidarności, internowanym w czasie stanu wojennego (sala sesyjna Urzędu Miasta Piły)

– „Pilskie przygody z Misiem: ~ „Wybory czytelnicze najmłodszych” – konferencja z udziałem: Ewy Re-

kosz, dyrektora wydawniczego czasopisma „Miś”, Marzanny Kuszyń-skiej, przedstawiciela Fundacji ABC XXI – Cała Polska Czyta Dzieciom oraz znawców literatury dziecięcej (sala kameralna Pilskiego Domu Kultury)

~ Wystawa ilustracji Zbigniewa Rychlickiego, twórcy Misia Uszatka, i Ja-niny Krzemińskiej. Wystawie towarzyszyły pilskie pluszaki (Oddział dla dzieci)

– 115 –

– Kawiarenka pod Sową: promocja tomiku poetyckiego „Dyktando serca” Romana Chwaliszewskiego. Debiut poetycki historyka, muzealnika, regio-nalisty, autora licznych publikacji z historii Piły i regionu (salon Biura Wy-staw Artystycznych i Usług Plastycznych)

– Czująca Biblioteka: „Mój opiekun” – zajęcia z edukacji bibliotecznej z ele-mentami biblioterapii dla dzieci ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wycho-wawczego i małych czytelników osiedla (Filia nr 4)

– Poznajemy naszych sąsiadów: „Ukraina” – lekcja europejska, dla uczniów gimnazjum Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Pile (Filia nr 4)

– Dyskusyjny Klub Książki: „Po słowach” – nasze ulubione książki, rozśmie-szające i działające kojąco na duszę (salon Biura Wystaw Artystycznych i Usług Plastycznych w Pile)

Przemęt (pow. Wolsztyn) – Książka z Mikołajem – konkurs plastyczny (Mochy) – Leśne schronienia i domy zwierząt – konkurs plastyczny (Bucz) – Tradycje, obyczaje, literatura – wystawa książek (Bucz) – Jaka to zagadka? – konkurs wiedzy (Mochy)

Rawicz – Warsztaty manualne „Co można zrobić z gazety?” – uczniowie kl. IIb ze

Szkoły Podstawowej nr 4 – Warsztaty dla przedszkolaków: Życzenia po lapońsku, znaczenie Mikołaja

i gwiazdora w życiu dziecka – Mikołajkowe spotkanie z twórczością Juliana Tuwima w wykonaniu Dariu-

sza Sosińskiego, aktora scen kaliskich – Spotkanie bibliotekarzy i przyjaciół biblioteki „Choinka poetycka” – Przedstawiciele teatralne aktorów krakowskich pt. „Legenda o Kniaziu Po-

pielu i Piaście Kołodzieju” – Warsztaty plastyczne „Robimy ozdoby świąteczne” – Teatrzyk kukiełkowy „Miała babuleńka kozła rogatego” – Warsztaty taneczne „Zabawa z tańcem” – Spotkanie z laureatem Festiwalu kuchni polskiej – region wielkopolski To-

maszem Bzdęgą – „Potrawy wielkopolskie” – Zabawy rozrywkowo-edukacyjne (gry, konkursy) prowadzone przez in-

struktora Domu Kultury Krzysztofa Matysiaka – Ława Jednego Autora:

∼ Joseph Conrad ∼ Alina Centkiewicz ∼ Władysław Broniewski ∼ Heinrich Boll

– 116 –

Rozdrażew (pow. Krotoszyn) – „Malarstwo i grafika Wołodymyra Czornobaja” – wystawa

Rychtal (pow. Kępno) – Konkurs rysunkowy „Zima wokół nas” – Wystawa „W żłobie leży…” – 100 rocznica urodzin Aliny Centkiewiczowej – wystawa książek

Słupca – Wystawka pokonkursowa „Barwny świat Astrid Lindgren – mój ulubiony bo-

hater” – Podsumowanie konkursu plastycznego „Stroik świąteczny” – Zajęcia biblioterapeutyczne „Reksio szuka przyjaciela”, „Pociąg z literkami”

(Filia Cienin Kościelny) – Wystawka książek z okazji 100 rocznicy urodzin Aliny Centkiewicz (Filia Ko-

tunia)

Strzałkowo (pow. Słupca) – Zajęcia biblioterapeutyczne dla mieszkańców DPS w Strzałkowie (co czwar-

tek) (również w styczniu i lutym) – Zajęcia arteterapeutyczne dla mieszkańców DPS w Strzałkowie (co środę)

(również w styczniu i lutym) – Wernisaż wystawy malarstwa słupczanina Macieja Fiszera

Sulmierzyce (pow. Krotoszyn) – Spotkanie z bajką psychoterapeutyczną

Swarzędz (pow. Poznań) – Wykład Katarzyny Kuczyńskiej-Koschany z Instytutu Filologii Polskiej UAM

na temat: Motyw anioła w literaturze i sztuce – Spotkanie z poetką Marią Magdaleną Pocgaj i koncert: na okarynie i pisz-

czałkach grał muzyk z Macedonii, Dymitru Harea – Wystawa zdjęć miejscowego fotografika, Henryka Błachnio pt. „Nasze

anioły” – Konkurs literacki na najpiękniejszy wiersz o Aniele Stróżu – Konkurs plastyczny na najpiękniejszego anioła (wpłynęło ponad 200 prac).

Prace konkursowe wystawiono w oddziale dziecięcym

Szamocin (pow. Chodzież) – Spektakl teatralny Studia Teatralnego „ART-RE” z Krakowa (Oddział dla

dzieci) – „Szamocin w zimowej scenerii…” – wystawa starych fotografii (Oddział dla

dorosłych)

– 117 –

– Spotkanie wigilijne (Filia Lipia Góra) – Wystawa dekoracji z okazji świąt Bożego Narodzenia

Trzcianka – Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki: „Ostatnia wieczerza” Paweł Huelle – „Jak wykorzystać literaturę do popularyzacji muzyki” – spotkanie autorskie

z Izabelą Klebańską – „Dziewczynka z zapałkami” – występ grupy teatralnej Dudula z Poznania – „Rok 2007 Rokiem Karola Szymanowskiego i Artura Rubinsteina” – wy-

stawa

Trzcinica (pow. Kępno) – Wystawa pokonkursowa „Poznajemy swój region” – prace laureatów kon-

kursu plastycznego i fotograficznego, zorganizowanego przez GBP w Trzcinicy oraz Fundację Wrota Wielkopolski

Turek – Warsztaty literackie dla uczniów gimnazjów i szkół średnich – prowadzenie

Makary Górzyński (również w styczniu i lutym) – Dyskusyjny Klub Książki – prowadzenie Agnieszka Tomczyk (również

w styczniu i lutym) – „Zima w baśniach Christiana Andersena” – konkurs czytelniczy (Filia nr 2) – Wystawy:

∼ „Mój przyjaciel Miś” – wystawa pokonkursowa ∼ „Polska Mapa Baśni” – wystawa pokonkursowa ∼ „Wielcy nieobecni”

Ujście (pow. Piła) – „Dziewczynka z zapałkami” – happening – Koncert Mikołajkowy, występ Bartka Wrony z zespołem

Wijewo (pow. Leszno) – „Poznajemy baśnie z różnych stron świata” – poranek literacki dla dzieci

Włoszakowice (pow. Leszno) – „Poznajemy twórczość Jana Brzechwy i Juliana Tuwima” – konkurs recyta-

torski dla dzieci – Jubileusz 50-lecia działalności Filii Bibliotecznej w Krzycku Wielkim – „Najładniejszy stroik bożonarodzeniowy” – konkurs dla dzieci

Zagórów (pow. Słupca) – Spotkanie z mieszkańcami DPS – „Obrzędy bożonarodzeniowe”. Czytanie

fragmentów książek

– 118 –

– Wystawa prac mieszkańców DPS Zagórów (również w styczniu) (Filia Trąb-czyn)

Zduny (pow. Krotoszyn) – Spektakl teatralny „Kopciuszek” i „O dwóch takich co ukradli księżyc”

S t y c z e ń

Baranów (pow. Kępno) – Wystawa prac plastycznych „Kolorowy świat bajek”

Bojanowo (pow. Rawicz) – Spotkanie z Marianem Markiewiczem ze Zgromadzenia Serca Jezusowe-

go, kierowcą kardynała Karola Wojtyły – Spotkanie z poetką, Urszulą Bazan

Brzeziny (pow. Kalisz) – Warsztaty recytatorskie dla nauczycieli „Mówić, by nas rozumiano”, pro-

wadzone przez specjalistę ds. teatru i recytacji, Marię Bednarczyk

Chodzież – „Naturalisko” – wystawa fotograficzna Objazdowej Galerii Wielkopolskiej

Fotografii (Czytelnia dla dorosłych) – „Impresjonizm w Polsce” – ścieżka edukacyjna dla I klasy ZSPG w Cho-

dzieży (Czytelnia dla dorosłych) – Premiera 7 części cyklu Joanne K. Rowling pt. „Harry Potter i insygnia

śmierci” (Oddział dla dzieci)

Czempiń (pow. Kościan) – Wystawa kronik rejestrujących działalność biblioteki przez 25 lat – Prezentacja prac literackich przygotowanych na konkurs „Biblioteka moich

marzeń” – Prezentacja postaci pani Pelagii Dorsz – nieżyjącego, społecznego bibliote-

karza prowadzącego Punkt Biblioteczny w Gorzyczkach

Dąbie (pow. Koło) – Dyskusja nad książką „Kapelusz za 100 tysięcy” w 90. rocznicę urodzin

Adama Bahdaja

Gostyń – Konkurs plastyczny dla dzieci „Gostyń przyszłości” (styczeń-luty) – Konkurs ankietowy „Gostyń ma 730 lat” (styczeń-luty)

– 119 –

– XII edycja Studium Wiedzy o Regionie – „Ziemia gostyńska i jarocińska – przeszłość i teraźniejszość (wykłady i prelekcje, wycieczki piesze po mieście i autokarowe po powiecie gostyńskim i leszczyńskim ze zwiedzaniem cie-kawych miejsc i zabytków) – w czasie ferii zimowych przy współpracy z Go-styńskim Towarzystwem Kulturalnym i Muzeum w Gostyniu

Jarocin – „Zawód redaktor” – spotkanie z cyklu: Wybieramy zawód; spotkanie dla

gimnazjalistów z redaktorem z Wydawnictwa Media Rodzina, Marią Bo-sacką

– Rozstrzygnięcie konkursu plastycznego „Jarocin w moich oczach”, adre-sowanego do uczniów szkół podstawowych i gimnazjum

– DUOFIKS, czyli podwójne oczekiwanie na siódme czytanie – promocja siódmego tomu „Harry Potter i insygnia śmierci”. SEPTEMLIBRIA – cykl zabaw magicznych dla fanów Harrego Pottera zorganizowanych z 25 na 26 stycznia przez bibliotekarzy z Filii nr 1 „Pod Ratuszem”. Impreza połą-czona z DUOMARATONEM FILMOWYM – pokazy filmów „Harry Potter i więzień Azkabanu” oraz „Harry Potter i Czara Ognia” (projekcje filmów przygotowało Kino „Echo”) (Filia nr 1 „Pod Ratuszem”)

– „Witaszycki Słownik Biograficzny” – prelekcja Jana Jajora w ramach spo-tkań Klubu Dyskusyjnego

Jutrosin (pow. Rawicz) – Konkurs dla dzieci klas II „Święta w Bullerbyn” – Głośne czytanie dzieciom lektury szkolnej „Zaczarowana zagroda” – Czytanie bajek, baśni i legend „W krainie bajek, baśni i legend” (2 ×) (rów-

nież w lutym) – Warsztaty plastyczne – wykonanie rysunków do przeczytanych bajek, baśni

czy legendy (2 ×) (również w lutym)

Kalisz – „Od Szekspira do Monty Pythona: śladami angielskiej tożsamości” – w ra-

mach cyklu „Spotkania z COOLturą” z udziałem Tomasza Gruchota i Pio-tra Łuszczykiewicza

– Spotkanie Koła Przewodników Kaliskich poświęcone Bibliotece Głównej i jej zbiorom

– „My także potrafimy” – wystawa prac plastycznych uczestników Warszta-tów Terapii Zajęciowej oraz pensjonariuszy Zakładu Karnego (Filia nr 3)

Kępno Powiatowa Biblioteka Publiczna

– 120 –

– Otwarcie wystawy prac plastycznych, połączone ze spotkaniem autorskim z Renatą Zagajczyk, autorką kompozycji kwiatowych i tomików poezji

– Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki na temat książki Nicka Homby „Długa droga w dół”

Kłecko (pow. Gniezno) – Międzynarodowy Dzień Pamięci o Holokauście – wystawa

Kościan Miejska Biblioteka Publiczna: – Józef Świątkiewicz i Kazimierz Zimniewicz: O Rogerze Sławskim i wieży

kościoła farnego w Kościanie – Najpiękniejsze bajki pana Perrault – w związku z 300 rocznicą urodzin

Charlesa Perraulta – popołudnie z baśnią – Pismo, co to jest – prelekcja – Noc magii i wróżb z Harry Potterem: czarodziejska zabawa o północy

z 25/26 stycznia 2008 r. Z okazji pojawienia się VII tomu przygód Har-ry’ego Pottera pt. „Harry Potter i insygnia śmierci”

Kotlin (pow. Jarocin) – „Wycieczka na ferie” – zaproponuj miejsce, w którym rodzina miło spędzi

czas – Mój wymarzony towarzysz podróży – konkurs plastyczny

Krotoszyn – „Wielkopolska w malarstwie Wołodymyra Czornobaja” – wystawa prac ma-

larza – „Od Nowego Roku bez książki ani kroku” – prezentacja książek dla dzieci

i młodzieży – Rozmowy o książkach – Harry Potter zaczarował świat dzieci i dorosłych – Mały artysta – zajęcia plastyczne; malowanie na szkle – ozdobne witraży-

ki, warsztaty prowadzone przez Iwonę Cyunczyk – Ksiązka to sposób na nudę; wielka parada baśniowych postaci. Spotkanie

autorskie z Urszulą Cambarini, poetką i autorką bajek psychoedukacyj-nych

– Świat komputerów – dzień komputerów w bibliotece; prezentacja najnow-szych gier, konkursy i wspólne oglądanie filmów. Impreza przy współpracy firmy komputerowej „Hardbit”

– Dzieci Dzieciom: „Zimową porą” – czytanie fragmentów o zimie, kompo-nowanie zimowych pejzaży, gry i zabawy; spotkanie z dziećmi niepełno-sprawnymi

– 121 –

– Magiczna środa: Każdy z nas jest wyjątkowy; Robert Myśliński – „Siedem Supełków”

Krzemieniewo (pow. Leszno) – „Fizia Pończoszanka – nasza koleżanka”, „Witajcie w świecie Muminków”,

„Czy można pokochać drewnianego chłopca” – konkursy czytelnicze (Filia Pawłowice)

– Wieczór z Harrym Potterem w Bibliotece w Krzemieniewie – „Znam książki Adama Bahdaja”, „Świat baśni Perraulta” – konkursy czytel-

nicze (Filia Nowy Belęcin) – „Historia książki i druku” – wystawa

Lądek (pow. Słupca) – Biblioterapeutyczna rola książki w życiu nastolatka – przegląd książek dla

młodzieży

Leszno

Wystawy: „Galeria za Regałami”: – „Rowerem i pieszo przez Czarny Ląd” – fotografie Kazimierza Nowaka z po-

dróży po Afryce w latach 1931-1936

Imprezy: – Z cyklu „Rodzinne Wieczory” odbył się spektakl „Pinokio” w wykonaniu ak-

torów ART-RE Studia Małych Form Teatralnych, Scenografii i Reżyserii z Krakowa

– Spotkanie z cyklu „Wokół Globusa” z Łukaszem Wierzbickim z Poznania połączone z otwarciem wystawy fotografii Kazimierza Nowaka

– Konferencja z cyklu „Leszczyńskie ślady w literaturze”, podczas której podsumowana została IX edycja konkursu literackiego pod tym samym ty-tułem, adresowanego do uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Leszna i powiatu. Podczas uroczystości wręczono nagrody laureatom oraz wyróżnienia nauczycielom, pod kierunkiem których powstały nagrodzone prace. Sergiusz Sterna-Wachowiak wygłosił esej Leszno Europie

– Spotkanie organizacyjne Dyskusyjnego Klubu Książki

Lipno (pow. Leszno) – „W drodze na Kilimandżaro” – spotkanie z Dorotą Wodecką połączone

z otwarciem wystawy fotograficznej z wyprawy do Afryki

Lisków (pow. Kalisz) – Spotkanie dla dzieci z autorem, Krzysztofem Świątkowskim

– 122 –

Luboń (pow. Poznań) – Wieczór kolęd w wykonaniu zespołu New Day – Z cyklu: „abc Lubonia – POrozmawiajmy o…” budżecie miasta z burmi-

strzem Lubonia Dariuszem Szmytem – „O Magdalenie Samozwaniec” – spotkanie autorskie z Rafałem Podrazą,

promocja książki „Magdalena, córka Kossaka. Wspomnienie o Magdalenie Samozwaniec”

Łubowo (pow. Gniezno) – „Zręczne ręce” – wystawa haftów i robótek ręcznych

Margonin (pow. Chodzież) – Cykl głośnego czytania:

„Babcie dzieciom” – uczniowie klas III „Bibliotekarze dzieciom” – uczniowie klas III

– „Rok Zbigniewa Herberta” – wystawka stała

Nowy Tomyśl – „Kolędujmy wszyscy wraz” – koncert kolęd dla członków Klubu Seniora

przygotowany przez uczniów Gimnazjum im. Feliksa Szołdrskiego – „W stronę jedności” – spotkanie ekumeniczne z okazji 100 rocznicy Tygo-

dnia Modlitw o Jedność Chrześcijan przygotowane przez Akcję Katolicką i Kościół Ewangelicznych Chrześcijan

– Rekonstrukcja historycznych wydarzeń związanych z wyzwoleniem Nowego Tomyśla w styczniu 1945 r. w wykonaniu Grupy Rekonstrukcji Historycznej „3 Bastion Grolman”. Widowisko plenerowe przygotowane we współpracy z Wydziałem Rozwoju i Promocji Urzędu Miejskiego

– Z cyklu: Czwartkowe wieczory literacko-muzyczne – „Znane i mniej znane ballady i romanse rosyjskie” – koncert na głos i cztery instrumenty; w wyko-naniu Beaty Adamskiej (vocal), Jarka Buczkowskiego (akordeon), Zenona Cioska (gitara) i Wojtka Winiarskiego (gitara)

– „Wieczór w Hogwardzie” – impreza czytelnicza z okazji polskiego wydania książki „Harry Potter i insygnia śmierci”

– „Zabawy w wiosce indiańskiej” – ferie w bibliotece

Oborniki – Spotkanie z kolędą – koncert kolęd w wykonaniu chóru Gimnazjum nr 1

w Obornikach oraz Justyny Mroczkiewicz, Ewy Tuskowskiej i Doroty Janusz – Poezja bardów rosyjskich – wieczór poetycko-muzyczny – Spotkanie z akordeonem, skrzypcami i piosenką. Koncert w wykonaniu

Bogdana Chołdrycha i Zbigniewa Kegla – Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki: Janusz Anderman „Cały czas”

– 123 –

Opatów (pow. Kępno) – Opłatek z Seniorami – spotkanie opłatkowe członków Koła Emerytów

i Rencistów

Piła – Pilskie Centrum Informacji Naukowej i Regionalnej – uroczyste otwarcie – Żywa Biblioteka: „Kim jestem” – zajęcia z książką dla dzieci ze Specjalne-

go Ośrodka Szkolno-Wychowawczego i małych czytelników osiedla (Filia nr 4)

– Dyskusyjny Klub Książki „Po słowach” – Obecność i nieobecność, indywi-dualność i niepowtarzalność w poezji Czesława Miłosza „Wiersze ostatnie” i Wisławy Szymborskiej „Dwukropek”

– Rodzinne popołudnia z Misiem, zajęcia interaktywne z książką dla dzieci do lat 6 i rodziców, spotkania autorskie, warsztaty artystyczne (Oddział dla dzieci)

Pogorzela (pow. Gostyń) – Konkurs czytelniczy „Zima w przysłowiach” dla kl. IV-VI szkoły podstawo-

wej i dla gimnazjalistów (styczeń-luty)

Przemęt (pow. Wolsztyn) – Dziś pytanie, dziś odpowiedź – konkurs wiedzy (Bucz) – Polska mapa baśni – głośne czytanie baśni i legend (Bucz) – Baśniocytaty – konkurs czytelniczy (Bucz) – O kim mowa – konkurs wiedzy ogólnej (Mochy) – Seniorzy są wśród nas – wystawa książek – „Nie zadzieraj nosa, baw się razem z nami” – aleja papierowych gwiazd – „Kolorowy zawrót głowy” – poznajemy świat

Rawicz – Warsztaty manualne „Origami”. Dzieci odkrywały nową metodę składa-

nia papieru zwaną „KIRI-ORIGAMI” – Warsztaty plastyczne „Rawicz w oczach dziecka” – Konkurs rysunkowy „Bezpieczne ferie zimowe” – Warsztaty plastyczne:

∼ notesy na lodówkę ∼ Baby Jagi na klamerkę ∼ kolorowe i wesołe rancho ∼ zakładki do książek w kształcie zebry, żyrafy i geparda ∼ suweniry na świąteczny stół (imienniki, kwiaty z bibuły)

– Galeria Jednego Obrazu: „Winobranie” – Jadwiga Pilawska

– 124 –

Rychtal (pow. Kępno) – Wykonywanie laurek na Dzień Babci i Dziadka – Konkurs rysunkowy w 380 rocznicę Charlesa Perraulta – Aleksander Kamiński – organizator Szarych Szeregów – wystawa książek

Słupca – Podsumowanie powiatowego konkursu literackiego „Opowieść wigilijna” – Spotkanie z T. Cieślakiem, dziennikarzem „Przeglądu Konińskiego” (Filia

Cienin Kościelny) – 90. rocznica urodzin Adama Bahdaja – wystawa książek (Filia Kotunia)

Strzałkowo (pow. Słupca) – Wystawa pamiątek i zajęć pt. „Obóz jeńców i internowanych pod Strzałko-

wem”

Szamocin (pow. Chodzież) – Spotkania czytelnicze „Bajkowy świat” (Oddział dla dzieci, Filia Lipia Góra,

Filia Józefowice) (także w lutym) – Spotkanie z gwiazdorem (Filia Józefowice) – „Spojrzenie w przeszłość” – wystawa starych fotografii (Oddział dla doro-

słych) – Bal przebierańców (Filia Józefowice)

Śmigiel (pow. Kościan) – „Przyczynki do dziejów Nietążkowa” – promocja książki Huberta Zbier-

skiego, regionalisty (Filia w Nietążkowie)

Święciechowa (pow. Leszno) – Spotkanie autorskie z Krystyną Grys

Trzcianka – Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki: „Warunek” Eustachego Rylskiego – „Sukcesy Roku 2007” – wystawa – Promocja tomiku poezji pt. „Kształt obecności” Elżbiety Wasyłyk – Jasełka – przedstawienie przygotowane przez dzieci ze Szkoły Podsta-

wowej w Niekursku

Turek – Wystawy:

∼ Włodzimierz Wysocki w 70 rocznicę urodzin (styczeń-luty) ∼ Biblioteki w Polsce – prezentacja najbardziej znanych bibliotek

Ujście (pow. Piła) – „Wierszem i kolędą” – koncert noworoczny

– 125 –

– Najpiękniejsze kolędy i pastorałki, koncert chóru Milenium – Gminny Przegląd Jasełek

Wijewo (pow. Leszno) – Zabawy z książką dla dzieci przedszkolnych

Włoszakowice (pow. Leszno) – „Śpiąca królewna”, „O dwunastu miesiącach” – głośne czytanie bajek (Filia

Bukówiec Górny)

Zduny (pow. Krotoszyn) – „My i dziewczynka z zapałkami” – spotkanie z przedszkolakami – „Poznajemy książki Charlesa Perraulta” – spotkanie z przedszkolakami – „Wizyta Królowej Śniegu” – spotkanie z przedszkolakami – „Charles Perrault – twórca bajki dla każdego” – wystawa (Zduny i Filia Kona-

rzew) – „Lewis Carroll i Alicja w Krainie Czarów” – wystawa – „Przechodząc obok” – wystawa fotograficzna

L u t y

Baranów (pow. Kępno) – Otwarcie wystawy „Świat kwiatów” autorstwa Renaty Zagajczyk

Bojanowo (pow. Rawicz) – VII edycja konkursu czytelniczo-edukacyjnego „Śladami Tomka Wilmow-

skiego”

Bralin (pow. Kępno) – Wystawa połączona z konkursem czytelniczym pt. „Miłość w literaturze”

Brzeziny (pow. Kalisz) – „Zapusty na ludowo” – impreza mająca na celu zachowanie dawnych tra-

dycji i obrzędów związanych z zakończeniem karnawału oraz wystawa książek

Chodzież – „Najważniejsze wydarzenia w 2007 roku na świecie, w Polsce i w naszym

regionie” – wystawa (Czytelnia dla dorosłych) – „My i świat w 207 roku – jaki był, co przyniósł, czym nas zaskoczył” –

ścieżka edukacyjna dla klasy II ZSP w Chodzieży (Czytelnia dla dorosłych) – Cykl spotkań „Podróże po literaturze” – „Baśnie świata” (Oddział dla dzieci) – Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki (Czytelnia dla dorosłych)

– 126 –

– Spotkanie z dziennikarzem, korespondentem i pisarzem, Krzysztofem Mroziewiczem (Czytelnia dla dorosłych)

Dąbie (pow. Koło) – Dyskusja nad książką „Wrzos” w 145. rocznicę urodzin Marii Rodziewi-

czówny – Dyskusja nad książką „Dzieci kapitana Granta” w 180. rocznicę urodzin

Juliusza Verne’a – Konkurs na naśladowanie zwierząt, ptaków i zjawisk atmosferycznych

pt. „Odgłosy przyrody”

Gostyń – Wystawa „Dziecko 2007” – Spotkanie autorskie z Krystyną Śmigielską – dla dzieci – Współorganizacja III Międzyszkolnego Dyktanda o Puchar Dyrektora

Szkoły (dla szkół gimnazjalnych) w Zespole Szkół w Żytowiecku

Jaraczewo (pow. Jarocin) – „W krainie zimowej bajki” – inscenizacja w wykonaniu uczniów kl. II szkoły

podstawowej w Goli – „W Stumilowym Lesie” – konkurs zespołowy na najładniejszą makietę Stu-

milowego Lasu

Jarocin – Promocja BPMiG Jarocin na VI Targach Edukacyjnych – „Zrób coś ładnego prawie z niczego” – wycinanki, wydzieranki, nauka

dziergania na drutach, projektowanie kreacji karnawałowych z papieru i materiału (Filia dla dzieci)

– Konkursy wiedzy: „Jaka to melodia”, „Zmagania z przysłowiami”, „Ciekawe dlaczego”, „Literackie pary”, „Świat zwierząt” (Filia Witaszyce)

Jutrosin (pow. Rawicz) – Zabawa „ostatkowa” dla dzieci klas I-VI połączona z pogadanką o zwycza-

jach ludowych i wieloma konkursami – Spotkanie autorskie z Wiolettą Piasecką

Kaczory (pow. Piła) – Uczniowie Zespołu Szkół Specjalnych w Rzadkowie gośćmi biblioteki – spo-

tkanie

Kalisz – „Dotyk przeszłości” – ogłoszenie konkursu organizowanego w ramach

„IV Pikniku z zabytkami Kalisza” (Filia nr 1)

– 127 –

– „Ryszard Kapuściński – pisarz i reporter” – wystawa (Filia nr 9) – „Ziemia – nasza planeta. 535. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika w Mię-

dzynarodowym Roku Planety Ziemia” – wystawa (Filia nr 9)

Kępno Powiatowa Biblioteka Publiczna – Promocja książki „Kępno i ziemia kępińska w latach 1945-1956”, połączo-

na z odsłonięciem tablicy na budynku sąsiadującym z Biblioteką Powiato-wą, w którym w latach 1945-1946 znajdowało się więzienie Urzędu Bez-pieczeństwa – z udziałem władz miasta i powiatu, przedstawicieli IPN-u, parlamentarzystów, Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Kępińskiej, autorów książki i mieszkańców miasta

– Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki, dyskusja nad książką Matthew Pearl pt. „Cień Poego”

Samorządowa Biblioteka Publiczna – Prelekcja dla uczniów szkoły podstawowej „Historia gminy Łęka Opatow-

ska” – „Ferie z biblioteką” – zajęcia plastyczne z dziećmi, gry towarzyskie oraz

głośne czytanie bajek (Oddział dla dzieci i młodzieży)

Kiełczewo (pow. Kościan) – Harry Potter czarodziej nad czarodzieje – konkurs plastyczny – Wybieramy najpiękniejszy wiersz o miłości – konkurs na wiersz o miłości,

skierowany do uczniów gimnazjum (Filia w Racocie)

Koło – Wystawa „Rok 2008 – rokiem Zbigniewa Herberta” – Spotkania członków Koła Przyjaciół Biblioteki poświęcone pamięci Zbi-

gniewa Herberta, prelekcja Haliny Grabowskiej – Finał konkursu powiatowego pt. „Bądź oszczędnym, abyś mógł być szczo-

drym” – wykonanie skarbonki, technika dowolna; wystawa

Kościan Miejska Biblioteka Publiczna – Wystawy:

∼ „Moja Wielkopolska 2007” – wystawa fotograficzna ∼ „Leśne schronienia i domy zwierząt” – wystawa prac nagrodzonych

w konkursie plastycznym zorganizowanym przez Nadleśnictwo w Ko-ścianie

– Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki

– 128 –

– Zdzisław Witkowski: Dewastacja krajobrazu kulturowego – wycinka drzew przydrożnych – z cyklu wykładów Towarzystwa Miłośników Zie-mi Kościańskiej

– Savoir-vivre dla nastolatków; Skąd wzięły się walentynki; Kościan zna-ny i nieznany – pogadanki

– Cykl spotkań: „Zbliża nas książek świat”; tematy zajęć: Życzenia ksią-żek dla przedszkolaków, Wystawa smutnych książek

– Klub Przyjaciół „Trąbka Bombka”: Balik karnawałowy u „Trąbka Bomb-ka”. Tematy zajęć: Bajki mojego dzieciństwa „Lokomotywa” Juliana Tuwima; Zwierzątka w zagrodzie

– Kościan – historia, legenda – spotkanie z przedszkolakami

Kotlin (pow. Jarocin) – „Moja piracka przygoda” – konkurs plastyczny w dowolnej technice – Spotkanie z lekarzem rodzinnym zorganizowane w ramach Międzynaro-

dowego Dnia Walki z Rakiem

Krotoszyn – Złota Rybka i Spółka – spotkanie w świecie zwierząt. Spotkanie z bajką

o „Złotej Rybce” i zwierzętami ze sklepu zoologicznego – Biblioteka w gościnie: Wizyta w szkole podstawowej w Dąbrowie, Christa

Kempter „Droga Przyjaciółko”; rozmowy na temat zawierania znajomości z nieznajomymi

– Magiczna środa: „Przyjaciół poznaje się w biedzie”, na podstawie utworu Roberta Myślińskiego pt. „Siedem supełków”; spotkanie z młodymi czytel-nikami

– Magiczna premiera – spotkanie z Harrym Potterem – promocja najnowszej ksiązki „Harry Potter i insygnia śmierci”; występy uczniów z Kółka Recyta-torskiego przy Szkole Podstawowej nr 4 – czytanie fragmentów ksiązki, gry i zabawy

– Dzień potraw kulinarnych. Quiz gastronomiczny; konkurs na najlepszą po-trawę, degustacja potraw. Gość specjalny Marian Lachej – kucharz restau-racji „Ratuszowa”

– Zimowe opowieści o zwierzętach – spotkanie z leśnikami; zapoznanie z pracą leśnika, pogadanka na temat zwierząt zimą w lesie, konkurs pla-styczny „Zima w lesie”

Krzemieniewo (pow. Leszno) – „Franklin i przyjaciele ze Zjednoczonej Europy – gośćmi Koziołka Matołka”

– inscenizacja dla dzieci (Filia Pawłowice) – „Miłość w literaturze”, „Słońce, gwiazdy, planety” – wystawy

– 129 –

– „Z Kazimierą Iłłakowiczówną na Ty” – wieczór poezji (Filia Pawłowice) – „Wycinanki ludowe” – spotkanie regionalne (Filia Pawłowice) – „Literaccy milionerzy” – konkurs czytelniczy – „Dzień dobry panie Andersenie” – konkurs pięknego czytania (Filia Nowy

Belęcin) – „Liryczny anioł” – konkurs recytatorski (Filia Pawłowice) – „Pogaduchy zza płota” – konkurs gwary (Filia Pawłowice) – „Walentynki” – impreza czytelnicza dla dzieci (Filia Pawłowice) – „Omnibus” – konkurs wiedzy ogólnej dla dzieci

Lądek (pow. Słupca) – 300. rocznica urodzin Charlesa Perraulta – wystawa książek dla dzieci

Leszno

Wystawy: „Galeria Lochy”, „Galeria za Regałami”, „Galeria Recto Verso”: – Wernisaż wystawy Franciszek Starowieyski – plakatowa retrospektywa z lat

1956-2007 – z kolekcji Jacka i Mikołaja Jaroszyków oraz rysunków i szkiców z teki autorskiej Franciszka Starowieyskiego. Na wystawie prezentowanych było 114 plakatów, 79 szkiców i 15 rysunków znakomitego malarza, grafika i scenografa (wystawa była czynna do 15 marca br.)

Imprezy: – Członkowie Dyskusyjnego Klubu Książki na pierwszym spotkaniu omawiali

książkę Mariusza Wilka Dom nad Oniego – „Dyżur poetycki” dla młodzieży pełnił Adam Ziemianin z Krakowa – Spotkanie w „Kawiarence Literackiej” z poetą i dziennikarzem, Adamem

Ziemianinem – W ramach „Rodzinnych Wieczorów” odbyło się spotkanie pt. „W krainie

bajek, smaków, zapachów i kolorów”. Gościem dzieci była Joanna Krzy-żanek, która w formie warsztatów kucharskich zapoznała najmłodszych z sekretami kulinarnymi.

Lipno (pow. Leszno) – Promocja książki Stanisława Jędrasia „Gmina Lipno” (GBP, Filia Wil-

kowice)

Lisków (pow. Kalisz) – Konkurs plastyczny „Moje zaproszenie”

– 130 –

Luboń (pow. Poznań) – Z cyklu „abc Lubonia – POrozmawiajmy o…” komunikacji miejskiej w Lu-

boniu – spotkanie ze Zbigniewem Bernatem, prezesem Przedsiębiorstwa Transportowego Translub Sp. z o.o. oraz zastępcą burmistrza Lubonia, Marianem Walnym

– Wieczór Chiński – Rok ziemistego szczura – spotkanie z Jackiem Kry-giem. Promocja książki „Rok ziemistego szczura”

– Walentynki w „PROMYKU” – program kabaretowy z Kabaretem Aktywny Senior

– „Królewna Śnieżka i siedmiu Krasnoludków” – przedstawienie dla dzieci – „Jak nabrać nowej energii i witalności na wiosnę?” – porady kosmetyczne,

pielęgnacja SPA, makijaż, loteria fantowa – Spotkanie z Joanną Papuzińską, autorką książek dla dzieci oraz Elżbietą

Krygowską-Butlewską, ilustratorką książek – „W przestrzeni czasu” – wystawa fotografii Zygmunta Ceglarka – „O medycynie niekonwencjonalnej słów kilka” – spotkanie z bioenergote-

rapeutą Krzysztofem Malengowskim

Margonin (pow. Chodzież) – Internetowe strony dla dzieci – Zajęcia plastyczne w bibliotekach – „O kniaziu Popielu i Piaście Kołodzieju” (Margonin, Próchnowo)

Nowy Tomyśl – Klub Miłośników Podróży „Przez kontynenty”: „Japonia – od tropikalnej

Okinawy po zabytki Kioto” – pokaz slajdów podróżniczych i spotkanie z podróżnikami Anną i Marcinem Szymczakami

– Dyskusyjny Klub Książki – spotkanie 11: Mia Couto „Ostatni lot flaminga” – Promocja albumu „Lwówek na dawnej pocztówce” – wydanego nakładem

Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej – Otwarcie wystawy „Rzeźb” Edwarda Kupca; oprawa muzyczna – Jakub

Ostapkowicz (pianino), uczeń Państwowej Szkoły Muzycznej im. I. Pade-rewskiego

– „Przypadek błędnego rycerza” – spektakl Teatru „Krokodyl”; dla najmłod-szych czytelników

Oborniki – Wystawa „Spacerkiem po Wielkopolsce”

– 131 –

– Wystawa obrazów Bernadety Bubacz – Spotkanie z Tomaszem Czabańskim, Maciejem Karalusem i Michałem

Krzyżaniakiem, archeologami wojskowymi, członkami Stowarzyszenia POMOST

– „Jadą wozy kolorowe taborami…” – wieczór poetycko-muzyczny poświę-cony poezji cygańskiej poetki Papuszy – Bronisławy Wajs

– Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki: Orhan Pamuk „Śnieg”

Opatów (pow. Kępno) – „Walentynki” – gazetka – Gazetki: „Walentynki w bibliotece”, „Zbigniew Herbert” (Filia Łęka Opatow-

ska)

Orchowo (pow. Słupca) – Imprezka „Walentynki nie tylko literackie”

Ostrowite (pow. Słupca) – Gazetka okolicznościowa „2008 Rokiem Zbigniewa Herberta” – III Prezentacja Rzemiosła Artystycznego Twórców Naszej Gminy – wystawa

Ostrów Wlkp. – Rozstrzygnięcie 7 edycji konkursu na „Walentynkowy wiersz miłosny”.

W konkursie, który na trwałe wpisał się w kalendarz imprez bibliotecznych, uczestniczyły 73 osoby (z różnych stron Polski), nadsyłając 138 wierszy

– Wystawa „Don Kichot w grafice i exlibrisie” ze zbiorów Bożeny i Czesława Wosiów

– Spotkanie autorskie z Tomaszem Różyckim, podczas którego poeta pre-zentował swoje najnowsze wiersze z tomiku „Kolonie” oraz podzielił się swoimi refleksjami na temat roli poezji

Piła – „Zimowe czary w bibliotece” – niesamowite przygody z ksiązką, ciekawe

warsztaty literackie i plastyczne, konkursy dla dzieci spędzających ferie w mieście (Oddział dla dzieci i Filia nr 9) (również w styczniu)

– Pilska biblioteka na VII Poznańskich Spotkaniach Targowych. Ksiązka dla Dzieci i Młodzieży – pokonkursowa wystawa dziecięcych prac pla-stycznych „Mój przyjaciel Miś”

Pogorzela (pow. Gostyń) – Konkurs plastyczny „Zimowe pejzaże z białym kotem w tle” – dla dzieci,

podsumowanie konkursu i wystawa pokonkursowa

– 132 –

Poniec (pow. Gostyń) – Prelekcja Grzegorza Mendyki, prezesa Śląskiego Towarzystwa Genealo-

gicznego – „Genealogiczne peregrynacje z nazwiskiem” – dla młodzieży gimnazjalnej, współpraca z Muzeum i BPMiG w Gostyniu

Przemęt (pow. Wolsztyn) – „Jestem małym Polakiem” – pogadanka o naszej ojczyźnie (Bucz) – Baśniocytaty – konkurs czytelniczy (Bucz) – Co serce dyktuje to pióro pisze – wystawa książek walentynkowych (Mochy) – Biblioteczny kącik malucha – praca twórcza na podstawie książki „Genialny

pomysł Kasi” – Akademia Pana Kleksa – konkurs czytelniczy – Żółw wiercipięta i inne zwierzęta – pogadanka dla maluchów (Kaszczor) – Papierowe Japonki – moda, metoda origami (Kaszczor) – Zimowe spotkanie moli książkowych – dyskusja nad książką dla młodzieży

(Kaszczor)

Rawicz – Warsztaty plastyczne:

∼ pudełko ozdobne na różne drobiazgi w kształcie żaby, słonia, świnki ∼ tacki grillowe malowane farbami ozdabiane plasteliną, wyklejane kolo-

rowym papierem ∼ duża sowa do powieszenia na ścianie ∼ obrazki w ramkach z wyciętych szablonów ∼ zakładki do książek – różne wzory ∼ kaczuszki ze słomkową parasolką ∼ serduszkowe pudełka składane bez użycia kleju ∼ zabawa w ubieranie misia ∼ motylki na patyczkach do dekoracji stołu ∼ dziecięcy karnawał – zabawne okulary i nie tylko ∼ świat podwodny Juliusza Verne’a

– Rozstrzygnięcie konkursu na „Kartkę walentynkową” – Warsztaty na temat mody prowadzone przez Izabelę Domaniecką, projek-

tantkę mody „Jak ładnie, modnie i wygodnie się ubierać?” – Zajęcia plastyczne „Zwinne ręce to potrafią” – Konkurs „Zgadywanki literackie” – Balik i rozstrzygnięcie konkursu na najładniej przebraną postać bajkową – Warsztaty manualne „Zimowe listy – łamigłówka” – wysyłanie do znajo-

mych i przyjaciół – Zabawy z bajką terapeutyczną „Moja samotna wyspa”

– 133 –

– Spotkanie z prezesem Towarzystwa Przyjaciół Rawicza, Walerianem Stankiem – „Spacerkiem po Rawiczu”

– Wycieczka do biblioteki połączona z wypożyczaniem książek – dzieci z Ośrodka dla niepełnosprawnych

– Galeria Jednego Obrazu: „Konie” – Jadwiga Pilawska

Rozdrażew (pow. Krotoszyn) – Spotkanie z krajami Dalekiego Wschodu, prowadzący Marcin Szczęsny,

uczestnik wypraw do Kambodży, Tajlandii, Laosu i Chin. Gość specjalny doktorant Wydziału Neofilologii UAM w Poznaniu, obywatel Tajlandii, pan Sompong Boonnon

– Spotkanie z pisarką i kolekcjonerką pamiątek po Janie Pawle II, panią Ma-rianną Kocembą

Rychtal (pow. Kępno) – Konkurs plastyczny na „Najładniejszą kartkę walentynkową” – Wystawa książek w 180 rocznicę urodzin Juliusza Verne’a – 535. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika – wystawa książek

Słupca – Gazetka z okazji Roku Zbigniewa Herberta (Filia Kotunia)

Sulmierzyce (pow. Krotoszyn) – Wystawa – Grafika Sulmierzyc

Swarzędz (pow. Poznań) – „O miłości nie tylko szeptem”… – spotkanie z poetką Wandą Wasik – Recital: Ewa Nawrot (wokal) i Maciej Flaczyński (gitara) – Wieczór poetycki: poezje z tomików „Liryki” i „Erotyki” czytali aktorzy Teatru

Nowego w Poznaniu Barbara Borowska-Kropielnicka i Ildefons Stachowiak – Konkurs z okazji Światowego Dnia Kota (17 lutego) pt. „Fotka mojego kotka”

(wpłynęło ponad 100 fotografii). Wystawa pt. „a…a…a… kotki 342” – tyle li-czy kolekcja figurek, maskotek i przedmiotów codziennego użytku w kształ-cie kota pani Lidii Ziebart

Szamocin (pow. Chodzież) – „Cuda z makaronu” – zajęcia plastyczne z Teresą Januchowską – „Szamocin lata 30-te…” – wystawa starych fotografii

Trzcianka – Kurs komputerowy dla seniorów „Senior potrafi” – Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki – „Amatorki” Elfriede Jelinek

– 134 –

– Spotkanie z Krzysztofem Mroziewiczem, publicystą i komentatorem spraw międzynarodowych w „Polityce” i programie „7 dni świat”

Trzcinica (pow. Kępno) – Zajęcia plastyczne dla czytelników, podczas których wykonywali prace na

gminny konkurs plastyczny pt. „Ilustracje do utworów Wandy Chotomskiej” (Trzcinica, Filia Laski)

– Spotkanie miłośników książek Joanne K. Rowling „Harry Potter” (Trzcinica, Filia Laski)

Turek – Warsztaty literackie dla uczniów gimnazjów i szkół średnich (2 spotkania)

– prowadzenie Makary Górzyński – Dyskusyjny Klub Książki – prowadzenie Agnieszka Tomczyk – Studium Wiedzy o Regionie Wielkopolska: „Co rozumiemy pod pojęciem

Wielkopolska” – wykład Marka Rezlera – Inauguracja działań objętych Programem 50+: „Wielkopolska kolebką

państwa polskiego” – wykład Marka Rezlera – Podsumowanie konkursu na najciekawszą prezentację multimedialną pod

hasłem „Turek – moje miasto z początkiem XXI wieku” – Zajęcia w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym: Nikotynizm –

zajęcia edukacyjne i plastyczne (Filia nr 2) – Zajęcia w Świetlicach Terapeutycznych (Filia nr 2):

∼ „Mój ulubiony bohater literacki” – zabawa literacka ∼ „Ja lubię ciebie, ty lubisz mnie” – zabawa integracyjna

– Wystawy: ∼ Kalendarium rocznic literackich 2008 ∼ Teatr Lalek Guliwer

Ujście (pow. Piła) – Hip Hop, warsztaty tańca dla młodzieży – Rockowy Koncert Walentynkowy, występ zespołu CUTS – Koncert bluesowy zespołu Tortilla

Włoszakowice (pow. Leszno) – „Ostatki w bibliotece” – impreza literacko-muzyczna (Filia Bukówiec Górny) – „Postacie z ulubionych bajek” – wystawa plastyczna prac dzieci

Zagórów (pow. Słupca) – Gminny konkurs literacki „Czerwieńcie, zieleńcie się słowa…” – „Ziemia Zagórowska w malarstwie Grażyny Harmacińskiej-Nyczka” – wer-

nisaż

– 135 –

Zduny (pow. Krotoszyn) – „Muzyka na uboczu” – wystawa fotograficzna – „Knyps z czubkiem” – czyli siła miłości w człowieku – spotkanie z pod-

opiecznymi DPS w Zdunach – Spotkania członków Dyskusyjnego Klubu Książki:

∼ „Przygoda ze Stasiukiem” ∼ „Jadąc do Babadag”

– „O smutnej królewnie” – inscenizacja bajki w wykonaniu dzieci (Filia Basz-ków)

– Spotkanie karnawałowe dla czytelników – koncert Tomasza Grdenia (Zduny i Filia Baszków)

Zdziechowa (pow. Gniezno) – Spotkanie autorskie z Wiolettą Piasecką

C . W O J E W Ó D Z K A B I B L I O T E K A P U B L I C Z N A I C E N T R U M

A N I M A C J I K U L T U R Y N A ŁA M A C H P R A S Y

BIBLIOTEKA Poezji Współczesnej // G a z . W y b o r . – P o z n a ń . – 2008, nr 9, dod. Co Jest Grane, s. 20 Tomiki poezji wydane przez WBPiCAK nagrodą w konkursie sms-owym. BIBLIOTEKA Publiczna Miasta i Gminy w Kobylinie : jubileusz 60-lecia biblioteki // K o b y l i n . – 2007, nr 6, s. 30-31 Uroczystości jubileuszowe z udziałem pracowników WBPiCAK. „BUJANIE w obłokach” po raz drugi / Robert Góral // F i l a n t r o p N a s z y c h C z a s ó w . – 2008, nr 1, s. 4 Powarsztatowa wystawa fotografii zorganizowana przy współpracy Spe-cjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 2 w Gnieźnie i WBPiCAK w Po-znaniu. CAŁY Buk śpiewał / MB // N a s z D z i e ń p o D n i u . – 2007, nr 42, s. 10 Międzynarodowy Dzień Muzyki w Buku zorganizowany przy współudziale WBPiCAK.

– 136 –

DUDZIARSKIE święto / (kar) // G a z . K o ś c . – 2007, nr 39, s. 17 Dwudniowy XXXVIII Turniej Dudziarzy Wielkopolskich współorganizowa-ny przez WBPiCAK, CKiS w Lesznie, Kościański Ośrodek Kultury i in. DUDZIARSKIE święto tuż, tuż / (kar) // G a z . K o ś c . – 2007, nr 37, s. 11 Zapowiedź i program XXXVIII Turnieju Dudziarzy Wielkopolskich współor-ganizowanego przez WBPiCAK, CKiS w Lesznie i Kościański Ośrodek Kultury. DWUNASTA odsłona „Portretu” : Trzcianka / Pisz, M. Wojtaszyn // T y g . N o w y (Ziemia czarnkowska i trzcianecka). – 2007, nr 51/52, s. C5 Ogólnopolski Konkurs Fotografii „Portret” z udziałem jurora Władysława Nielipińskiego, pracownika WBPiCAK. DYSKUSYJNE Kluby Książki w Wielkopolsce czyli festiwal czytania / Krystyna Dąbrowska // P a n . W i e l k o p . K u l t u r y . – 2008, nr 1, s. 22 Działalność klubów koordynowana przez WBPiCAK w Poznaniu. DYSKUSYJNY Klub Książki // T y g . N o w y (Ziemia czarnkowska i trzcianec-ka). – 2008, nr 3, s. C7 Spotkanie Klubu w trzcianeckiej bibliotece, koordynowane przez WBPiCAK. DYSKUSYJNY Klub Książki zaprasza // T y g . S z a m o t u l s k i . – 2007, nr 42, s. 7 Działalność Dyskusyjnego Klubu Książki w Szamotułach oraz informacja o tym, że recenzje omawianych na spotkaniach książek znajdują się na stronie WBPiCAK www.wbp.poznan.pl. GALERIA fotografii Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kul-tury // M e t r o . – 2008, [11-13.01.2008], dod. Metro City s. 5 Wernisaż wystawy fotografii Piotra Stasika – informacja. JASEŁKA i kolędy : od seniorów po uczniów / (k) // R e p . G n i e ź n i e ń s k i . – 2007, nr 49, s. 8 Powiatowy Przegląd Zespołów Kolędniczych w Pobiedziskach. W jury Sławomir Pawliński z WBPiCAK. JUBILEUSZOWE kolędowanie : Międzychód / K2S) // T y g . N o w y (Między-chód, Szamotuły). – 2008, nr 5, s. C9

– 137 –

Wielkopolskie Spotkania Grup Kolędniczych i Jasełkowych Międzychód 2008 zorganizowane przy współudziale WBPiCAK. Jednym z jurorów był Sła-womir Pawliński, instruktor WBPiCAK. KULTURA nie próżnuje : „II Spotkanie z fotografią” w Wągrowcu / JM // T y g . N o w y (Wągrowiec, Oborniki). – 2008, nr 8, s. C3 Spotkanie z fotografią w Miejskim Domu Kultury w Wągrowcu z udziałem Władysława Nielipińskiego, pracownika WBPiCAK. KULTUROWY krajobraz Europy : Złotów // T y g . N o w y (Ziemia Złotowska). – 2008, nr 9, s. C4 Wystawa fotografii w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Zło-towie w ramach współpracy z Objazdową Galerią Wielkopolskiej Fotografii WBPiCAK. MIGAWKI podróżnicze w bibliotece / Paweł Hubner // N o w a G a z e t a G o -s t y ń s k a . – 2007, nr 51, s. 3 Wystawy fotografii Anny Sabiłło prezentowane w BPMiG Gostyń i WBPiCAK w Poznaniu. NA WYSTAWIE : z życia PTTK / Jan Błaszczak // W i e ś c i L u b o ń s k i e . – 2007, nr 12, s. 46 Członkowie Oddziału PTTK z Lubonia na wystawie „Szlakiem Kropli Krwi Wrzącej…” przygotowanej przez Pracownię Krajoznawczą WBPiCAK. NOC w obozie Corteza / Aleksandra Reimann // N o w e K s i ą ż k i . – 2007, nr 9, s. 53 Recenzja książki wydanej przez WBPiCAK w Poznaniu. NOWE dzieje miasta / AK // P o l s k a G ł o s W i e l k o p . (Wyd. 2). – 2008, nr 8, s. 16 Zapowiedź monografii o historii Koła, która ukaże się w serii „Dzieje miast wielkopolskich” wydawanej przez WBPiCAK w Poznaniu. NOWE Zosie i Telimena : teatr / Stefan Drajewski // P o l s k a G ł o s W i e l -k o p . – 2007, nr 293, s. 21 M.in. o Agnieszce Głowackiej z Zespołu Folklorystycznego „Wielkopolanie”.

– 138 –

PARADĘ opanowali bezbłędnie : warsztaty nie tylko dla muzyków / (u) // P r z e g l ą d Ś l e s i ń s k i . – 2007, nr 12, s. 3 Warsztaty dla kapelmistrzów zorganizowane w Ślesinie przez WBPiCAK. [PIĄTY] V Konkurs Literacki dla młodzieży szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich Powiatu Szamotulskiego o Złotą, Srebrną i Brązową Wronę // G o n i e c Z i e m i W r o n i e c k i e j . – 2008, nr 3, s. 7 Konkurs organizowany przez Wroniecki Ośrodek Kultury Bibliotekę Pu-bliczną, pod patronatem WBPiCAK oraz Klubu Literackiego w Poznaniu. PIPI jak malowana : sukces młodych artystek z Koźmina Wlkp. / (igi) // G a z . K r o t o s z y ń s k a . – 2007, nr 27, s. 10 Laureatki konkursu plastycznego „Poznaj mojego idola z książek Astrid Lindgren”, ogłoszonego przez WBPiCAK. POEZJA, przygoda młodości / Karol Maliszewski // C z a s K u l t u r y . – 2007, nr 4/5, s. 96-101 Posłowie do zbioru poezji Krzysztofa Śliwki „Dżajfa & Gibana”, wydanego w serii Biblioteka Poezji Współczesnej przez Wydawnictwo WBPiCAK. POZNAŃSKIE ścieżki na fotografiach Piotra Stasika // P o l s k a G ł o s W i e l k o p . – 2008, nr 9, dod. Pasaż Kultury s. 9 Wystawa zorganizowana przez WBPiCAK w Poznaniu. PRZESTRZEŃ wyobraźni : fotografia / MAWA // P o l s k a G ł o s W i e l k o p . – 2008, nr 32, s. 22 VIII Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny „Przestrzeń wyobraźni” zorgani-zowany przy współudziale WBPiCAK w Poznaniu. SIĘGAJĄC nieba : Łobżenica : w atmosferze świąt Bożego Narodzenia / Agnieszka Głyżewska // A k t u a l n o ś c i L o k a l n e . – 2007, nr 51, s. 53 Konkurs na szopkę bożonarodzeniową w Łobżenicy. W komisji konkur-sowej Elwira Modlibowska z WBPiCAK. SŁOWO silniejsze od miecza : turniej poezji Stanisława Wyspiańskiego / (kk) // P r z . G n i e ź n i e ń s k i . – 2007, nr 48, s. 12 Jurorem turnieju zorganizowanego przez Miejski Ośrodek Kultury w Gnieźnie był Jan Janusz Tycner z WBPiCAK.

– 139 –

ŚPIEWALI strofy poetów : I turniej recytatorski „Głos Poezji” / ES // T y g . N o w y (Wągrowiec, Oborniki). – 2007, nr 50, s. C1 Inicjatorem turnieju była Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Skokach a nagrody ufundowała m.in. WBPiCAK. ŚWIAT bez poetów byłby potworny / Piotr Śliwiński; rozm. przepr. Włodzimierz Braniecki // P o l s k a G ł o s W i e l k o p . – 2008, nr 31, s. 17 M.in. o Wielkopolskiej Bibliotece Poezji i WBPiCAK w Poznaniu. TRZCIANECKI „Portret” / M. Wojtaszyn // R a t u s z T r z c i a n e c k i . – 2007, nr 10, s. 4 W XII Ogólnopolskim Konkursie Fotografii „Portret” w Trzciance jurorem był Władysław Nielipiński z WBPiCAK. WARSZTATY z poetką / mata // K u r . S ł u p e c k i . – 2007, nr 44, s. 18 Teresa Tomsia, poznańska poetka, na spotkaniu z młodzieżą słupecką przeprowadziła warsztaty i zachęcała do udziału w konkursie WBPiCAK „Spoj-rzenia 2007: Poezja & Małe Formy Dramatyczne”. WIELKOPOLSKA Press Photo 2007 // P o l s k a G ł o s W i e l k o p . – 2007, nr 290, s. 24-25 Konkurs fotograficzny zorganizowany przez WBPiCAK w Poznaniu. WOJEWÓDZKA Biblioteka Publiczna // G a z . W y b o r . – P o z n a ń . – 2008, nr 9, dod. Co Jest Grane, s. 12 Informacja o otwarciu wystawy fotografii Piotra Stasika w WBPiCAK w Poznaniu. ZBIGNIEWA Herberta wehikuł pasji i cnoty : konkurs dla bibliotekarzy! // P a n . W i e l k o p . K u l t u r y . – 2008, nr 1, s. 20 Konkurs ogłoszony przez WBPiCAK w Poznaniu. ZIMNE kraje / Arkadiusz Morawiec // N o w e K s i ą ż k i . – 2007, nr 12, s. 55-56 Recenzja książki „Czarne/białe z odcieniem” Marcina Perkowskiego, wy-danej przez WBPiCAK w Poznaniu.

– 140 –

V . K R O N I K A A . P o l s k i e n a g r o d y i w y r ó ż n i e n i a

– Nagrodę Literacką im. Józefa Czechowicza za rok 2007 otrzymał Tade-usz Różewicz.

– Nagrodę Literatury na Świecie za 2006 rok otrzymali: Krzysztof Jachim-czak za przekład książki Gregora von Rezzoriego „Pamiątki antysemity” i Ryszard Wojnakowski za przekład książki Wolfganga Hilbiga „Ja” (kate-goria prozy); Marcin Kurek za przekład tomu Joana Brossy „62 wiersze” (kategoria Nowego Głosu); Jacek St. Buras za merytoryczną redakcję mię-dzywydawniczej serii Kroki/Schritte, poświęconej współczesnej literaturze niemieckiej, austriackiej i szwajcarskiej (kategoria inicjatywy wydawnicze).

– Medal Młodej Sztuki 2008 w dziedzinie literatury otrzymał Maciej Gier-szewski, poeta.

– Nagrodę im. Kazimierza Wyki 2008 otrzymał Piotr Śliwiński, krytyk lite-racki, profesor UAM w Poznaniu.

– Nagrodę im. Andrzeja Siemka 2006 otrzymała Julia Hartwig za książkę „Podziękowanie za gościnę”.

– Nagrodę im. Kornela Makuszyńskiego za rok 2006 otrzymała Katarzyna Majgier za „Amelkę”.

– Nagrodę Nowych Książek za rok 2007 otrzymała Urszula Kozioł za tom poetycki „Przelotem”.

– Nagrodę im. Beaty Pawlak w 2006 roku przyznano Mariuszowi Szczy-głowi za zbiór literackich reportaży o Czechach pt. „Gottland”.

– Nagroda im. Pawła Włodkowica, ustanowiona w 2006 roku przez Rzecz-nika Praw Obywatelskich, przypadła ks. Tadeuszowi Isakowicz-Zaleskie-mu, autorowi książki „Księża wobec bezpieki”.

– Nagrodę Paszport „Polityki” w dziedzinie literatury za 2007 rok otrzymał Michał Witkowski za powieść „Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szcza-kowej”.

– Nagrodę Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych – Jesień 2007 otrzymali: Krystyna Kurczab-Redlich za książkę „Głową o mur Kremla” (Warszawa: W.A.B.); Jacek Dukaj za książkę „Lód” (Kraków: Wy-

– 141 –

daw. Literackie); Wojciech Tochman za książkę „Wściekły pies” (Kraków: Znak).

– Nagrodę „Odry” 2007 otrzymała Olga Tokarczuk za powieść „Bieguni”.

– Nagrodę im. Władysława Reymonta za 2007 otrzymali: Ryszard Przybyl-ski i Marek Wawrzkiewicz – za twórczość całego życia; Bogdan Loebl – za tom wierszy „Kwiat odwrócony. Kwiaty rzeźne”. Nagrodę specjalną za zasługi dla literatury współczesnej przyznano Wydawnictwu Adam Mar-szałek.

B . M i ę d z y n a r o d o w e n a g r o d y i w y r ó ż n i e n i a

– Nagrodę Hermana Hessego za rok 2007 otrzymała Małgorzata Łukasie-wicz za przekład korespondencji między Hessem a Tomaszem Mannem.

– Nagrodę IBBY (Sekcji Polskiej) w 2007 otrzymali: Barbara Kosmowska za „Pozłacaną rybkę”, Agnieszka Kuciak za „Przygody kota Marmurando”, Grażka Lange za grafikę, Weronika Naszarkowska-Multanowska za ilu-stracje.

– Europejską Nagrodę Literacką w 2008 roku otrzymali Tadeusz Różewicz oraz tłumacze jego poezji: Claude-Henry du Bord i Christophe Jeżewski.

– Międzynarodową Nagrodę Literacką Vilenica w 2008 roku otrzymał An-drzej Stasiuk za „wybitne osiągnięcia na polu literatury pięknej i eseistyki”.

C . Z m a r l i

– Arthur G. Clarke (19.03.2008), pisarz angielski, twórca literatury science fiction.

Poradnik - static.wbp.poznan.plstatic.wbp.poznan.pl/att/x-archiwum/2_2_pl_p_porad_22008.pdf– 2 –...

Documents

Transcript of Poradnik - static.wbp.poznan.plstatic.wbp.poznan.pl/att/x-archiwum/2_2_pl_p_porad_22008.pdf– 2 –...