Polsku - Trabajar en España: Guía completa EURES

PRACA W

HISZPANI IHISZPANI I

REGIONY AUTONOMICZNEREGIONY AUTONOMICZNE

Andalucía ●

Aragón ●

Asturias ●

Baleares ●

Canarias ●

Cantabria ●

Castilla-La Mancha ●

Castilla y León ●

Cataluña ●

Extremadura ●

Galicia ●

Madrid ●

Murcia ●

Navarra ●

País Vasco ●

La Rioja ●

Valencia ●●

Ciudad Autónoma de Ceuta ●●

Ciudad Autónoma de Melilla ●●

Esta publicación ha sido realizada con ayuda de los Fondos de la Comisión Europea,edición realizada por el Servicio Público de Empleo Estatal (INEM).Condesa de Venadito, 9

NIPO: 215-07-104-2Depósito Legal: M. 52.905-2007

Elaboración: Red EURES - ESPAÑA

Impresión: Sociedad Anónima de Fotocomposición

Chociaż niniejsza broszura została opracowana z jak największą uwagą, Państowa Publiczna Służba Zatrudnienia – INEM (EURES) nie bierze na siebie odpowiedzialności wynikąjących z użycia zawartej informacji.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

3

SPIS TRES CISPIS TRESSPIS TRES CICI

1. Wstęp ........................................................................................................ 5

2. Swobodny przepływ pracowników ............................................................ 9

3. Rynek pracy .............................................................................................. 11

4. Jak znaleźć pracę w Hiszpanii ................................................................. 13

5. Ubezpieczenie społeczne, służba zdrowia i świadczenia

dla bezrobotnych ...................................................................................... 18

6. Podatki ...................................................................................................... 23

7. Warunki życia ........................................................................................... 27

8. Warunki pracy ........................................................................................... 30

9. Mieszkanie ................................................................................................ 36

10. Szkolnictwo w Hiszpanii ........................................................................... 38

11. Równoważność certyfikatów i dyplomów na terenie

Europejskiego Obszaru Gospodarczego .................................................. 44

12. Kultura ...................................................................................................... 47

13. Pomoc prawna .......................................................................................... 50

14. Przydatne adresy i telefony ...................................................................... 52

15. O czym nie należy zapomnieć ................................................................. 60

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

5

1WSTĘP WSTĘP

Nowa Unia Europejska, w której żyje prawie 480 milionów mieszkańców, jest największym rynkiem pracy i nauki na świecie. Jest to obszar, na którym stopniowo zanikają bariery uniemożliwiające niekiedy ludziom wykorzystanie całości swojego potencjału.

Niektóre z krajów Unii wprowadziły okresy przejściowe o różnym czasie obowiązywania (nigdy ponad siedem lat), ograniczające wolny przepływ pracowników. W Hiszpanii przyjęty został okres 2 lat dla pracowników pochodzących z Rumunii i Bułgarii, ostatnich krajów, które przystąpiły do Unii Europejskiej.

W celu umożliwienia wolnego przepływu pracowników na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Unia Europejska utworzyła sieć EURES - Europejskie Służby Zatrudnienia, w której skład wchodzą publiczne służby zatrudnienia Hiszpanii, promujące publikację tego przewodnika informacyjnego.

Praca za granicą to zawsze wyzwanie, jedyna w swoim rodzaju okazja do poznania innego kraju i jego mieszkańców, oraz do zdobycia wielu nowych doświadczeń. Niniejszy przewodnik pozwala tym, którzy chcą mieszkać i pracować w Hiszpanii, na wyrobienie sobie pewnego wyobrażenia o życiu w tym kraju. Pragniemy, by zawarte w nim informacje pomogły w podejmowaniu decyzji, a w przypadku przyjazdu do Hiszpanii, przygotowały do pobytu.

1.1.- Wybrane wiadomości o kraju 1.1.- Wybrane wiadomości o kraju

Oficjalna nazwa państwa to Królestwo Hiszpanii, zwyczajowo po prostu Hiszpania.

Hiszpania położona jest w południowo-zachodniej części Europy, na Półwyspie Iberyjskim o 504,750 km² powierzchni, którą dzieli z Portugalią. Poza półwyspem w skład Hiszpanii wchodzą wyspy Baleary, na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim i miasta Ceuta y Melilla położone w północnej Afryce. To trzeci kraj europejski pod względem powierzchni i piąty pod względem ludności.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

6

Hiszpanię uważa się za kraj o łagodnym klimacie z dużym nasłonecznieniem, choć o wielkim zróżnicowaniu klimatycznym. Pierwsza strefa klimatyczna obejmuje północ kraju, to znaczy regiony takie jak Galicja, Asturia, Kantabria i Kraj Basków, gdzie deszcze są obfite, lata łagodne, ale zimy dosyć mroźne. Bardziej na południu, w centralnej części kraju panuje klimat kontynentalny. W pozostałych strefach nadmorskich, a szczególnie w Andaluzji i na Wybrzeżu Lewantyńskim, zimy są zazwyczaj łagodniejsze, a lata gorące.

Ludność kraju liczy 45.116.894 osób. Obecnie, jest zameldowanych w Hiszpanii 4.482 568 milionów obcokrajowców, co stanowi około 9,9% całkowitej liczby mieszkańców. Wynikiem napływu istotnej liczby obcokrajowców i uregulowania ich sytuacji w ciągu ostatnich kilku lat, liczba oficjalnych rezydentów wzrosła czterokrotnie w porównaniu z rokiem 1998.

Jeśli chodzi o ich rozmieszczenie według regionów, to w Madrycie, Katalonii i Walencji mieszka prawie 60% wszystkich obcokrajowców. Jest to dowód na to, że szukają oni dużych miast, takich jak Madryt, Barcelona czy Walencja w celu osiedlenia się i znalezienia pracy. W Andaluzji, na Balearach i na Wyspach Kanaryjskich liczba ta spada do 22,1%. W regionach północnych i zachodnich półwyspu zameldowanych jest najmniej obcokrajowców.

Ustrojem panującym w państwie hiszpańskim jest monarchia parlamentarna. Podstawą władzy ustawodawczej jest Parlament (tzw. Kortezy), podzielony na dwie izby: Kongres Deputowanych i Senat. Na czele rządu stoi Premier, a głową państwa jest Król. Hiszpania to kraj składający się z 17 autonomicznych regionów: Andaluzji, Aragonii, Asturii, Wysp Kanaryjskich, Kantabrii, Kastylii - La Manchy, Kastylii - Leon, Katalonii, Walencji, Estremadury, Galicji, Balearów, La Rioja, Madrytu, Murcji, Nawarry i Kraju Basków, z których każda posiada własny parlament i Prezydenta. Możemy więc powiedzieć, iż charakterystyczną cechą Hiszpanii jest jej decentralizacja.

Język Język

Hiszpania odznacza się ogromną różnorodnością kulturową, którą podkreśla ilość języków będących w użyciu. Językiem oficjalnym dla całego terytorium jest hiszpański, zwany też kastylijskim, jednak w wielu regionach współistnieje on z innymi oficjalnymi językami takimi jak baskijski, kataloński, galicyjski czy walencjański, odpowiednio do regionu geograficznego. Chociaż nie są uznane za oficjalne, istnieją także języki miejscowe o mniejszym zasięgu: asturyjski, zwany też bable, leoński, aragoński i aranés.

Mówiąc wyłącznie po angielsku, niemiecku czy francusku jest bardzo trudno znaleźć pracę w Hiszpanii, za wyjątkiem niektórych miejscowości turystycznych na wyspach lub wybrzeżu.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

7

Waluta Waluta

Obowiązującą jednostką walutową w Hiszpanii jest Euro.

Import i eksport lokalnej waluty podlega zgłoszeniu w przypadku, gdy suma przekracza wartość 6.000 Euro (suma wywożona nie może przekroczyć sumy zgłoszonej przy wjeździe do kraju). Import i eksport obcej waluty nie jest ograniczony, ale należy zgłosić sumę powyżej 6.000 Euro przypadającą na jedną osobę i jedną podróż, w celu uniknięcia problemów w urzędzie celnym przy wyjeździe z Hiszpanii.

Strefa czasowa Strefa czasowa

Półwysep i Baleary: GMT +1

Wyspy Kanaryjskie: GMT.

Międzynarodowe rozmowy telefoniczne Międzynarodowe rozmowy telefoniczne

Żeby zadzwonić do Hiszpanii z zagranicy, należy wkręcić numer wyjściowy danego kraju, następnie 34 (numer kierunkowy Hiszpanii) oraz numer składający się z 9 cyfr.

Aby zadzwonić z Hiszpanii do innego kraju, należy wykręcić 00, a następnie numer kierunkowy danego kraju i numer telefonu.

Można też dzwonić z kabin telefonicznych, które działają na monety lub karty. W przypadku rozmowy telefonicznej w obrębie Hiszpanii należy wykręcić numer bez żadnego dodatkowego numeru kierunkowego. Zawsze składa się on z 9 cyfr, bez względu na to, czy jest to numer telefonu stacjonarnego czy komórkowego. Technologią komórkową Hiszpanii jest GSM (niezgodna z rozwiązaniami w niektórych, krajach, takich jak Stany Zjednoczone lub Japonia). Jeśli telefon komórkowy działa w zgodzie z technologią GSM należy skontaktować się z operatorem sieci w danym kraju w celu upewnienia się, czy telefon może być używany w Hiszpanii (niektórzy operatorzy muszą aktywować usługę międzynarodową). Po dokonaniu niezbędnych czynności w kraju pochodzenia, telefon komórkowy może być używany tak, jakby jego terminal znajdował się w Hiszpanii, to znaczy, wybierając numer 00, a następnie numer kierunkowy kraju, do którego się dzwoni, w celu wykonania rozmowy międzynarodowej.

Telefony alarmowe Telefony alarmowe

1-1-2 jest ogólnym, tzw. Jedynym Numerem Alarmowym.

W niektórych regionach rozmowy mogą być przeprowadzone w innych językach. Wszędzie jednak ta usługa jest dostępna 24 godziny na dobę, 365 dni w roku.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

8

Inne ważne numery telefonów:

Policja: 091Policja lokalna: 092Pogotowie: 061Straż pożarna: 080

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

9

2SWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNIKÓWSWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW

Obywatele Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą bez ograniczeń podróżować, mieszkać i pracować w każdym z krajów członkowskich, korzystając z tych samych praw, co mieszkańcy wybranego kraju. To prawo swobodnego przepływu ludności dotyczy również ich rodzin, niezależnie od narodowości, pod warunkiem spełnienia określonych wymogów.

Dlatego też, będąc obywatelem kraju członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, można ubiegać się w Hiszpanii o pracę każdego rodzaju, jako pracownik zatrudniony lub pracując na własny rachunek, bez potrzeby ubiegania się o pozwolenie na pracę i być w posiadaniu tych samych praw, co obywatele danego kraju odnośnie wynagrodzenia, warunków pracy, dostępu do mieszkania, kształcenia zawodowego, ubezpieczenia społecznego lub przynależności do związków zawodowych, poza pewnymi wyjątkami wymienionymi w Traktacie Unii Europejskiej, dotyczącymi ubiegania się o pracę w administracji publicznej.

Przy wjeździe do Hiszpanii należy okazać jedynie dowód osobisty lub ważny paszport. Można pozostać w kraju trzy miesiące w celu znalezienia zatrudnienia lub rozpoczęcia pracy na własny rachunek. Jeśli po upływie trzech miesięcy nie znajdzie się zatrudnienia, można pozostać dłużej szukając pracy, pod warunkiem, że istnieją realne szanse na jej znalezienie.

Niezbędne dokumenty Niezbędne dokumenty

W ciągu trzech miesięcy od dnia przybycia do Hiszpanii należy złożyć w Biurze do spraw Obcokrajowców (Oficina de Extranjeros) lub na policji wniosek o wpisanie do ewidencji cudzoziemców (Registro Central de Extranjeros). W tym celu należy przedstawić ważny paszport lub dowód osobisty oraz uiścić odpowiednią opłatę. Biuro wystawia certyfikat o wpisie do listy ewidencji, na którym figuruje tak zwany numer NIE (numer identyfikacji cudzoziemca). Procedura ta zastąpiła wydawaną dawniej unijną kartę pobytową.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

10

Więcej informacji i wydruk formularza wniosku o wpisanie do ewidencji, na stronie internetowej:

http://www.mir.es/SGACAVT/extranje/regimen_comunitario/estancia_residencia.html

Obcokrajowiec, który z racji ekonomicznych, zawodowych lub społecznych zwiąże się z Hiszpanią, musi identyfikować się numerem osobistym, jedynym i wyłącznym dla każdego, zwanym NIE (numer identyfikacji cudzoziemca). Numer ten otrzymuje się automatycznie po złożeniu wniosku o wpis do ewidencji cudzoziemców (Registro de Extranjeros), ale można o niego wystąpić również oddzielnie. Więcej informacji na stronie internetowej:

http://www.mir.es/SGACAVT/extranje/regimen_comunitario/nie.html

Inne zalecane procedury Inne zalecane procedury

Wszystkie osoby zamieszkujące na terenie Hiszpanii mają obowiązek zameldowania się w okręgu miejskim, w którym mieszkają. W tym celu należy udać się do Zarządu Miasta (Ayuntamiento). Meldunek może być wymagany dla wielu postępowań administracyjnych: zapisy dzieci w szkołach, ubieganie się o Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, zarejestrowanie w Urzędzie Zatrudnienia i oddanie głosu w wyborach lokalnych.

Innym niezbędnym dokumentem w przypadku decyzji o zamieszkaniu w Hiszpanii jest N.I.F (numer identyfikacji podatkowej), który można uzyskać w Urzędzie Podatkowym (Agencia Tributaria), (więcej informacji na ten temat w odpowiednim rozdziale).

Zapraszamy również do przeczytania odpowiedniego rozdziału odnośnie numeru rejestru Ubezpieczeń Społecznych i uzyskania Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Rodziny obywateli unijnych: karta pobytowa Rodziny obywateli unijnych: karta pobytowa

Członkowie rodziny obywatela Unii Europejskiej, nie posiadający obywatelstwa żadnego z krajów członkowskich, mogą przebywać na terenie Hiszpanii dłużej niż trzy miesiące. W tym celu muszą uzyskać w Biurze do spraw Cudzoziemców „kartę pobytu członka rodziny obywatela Unii Europejskiej”, w ciągu trzech miesięcy od daty wjazdu do Hiszpanii. Biuro to niezwłocznie wydaje takiej osobie poświadczenie, które jest wystarczającym dowodem legalnego pobytu, ważnym do momentu wydania karty.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

11

3RYNEK PRACYRYNEK PRACY

Rok 2006 charakteryzował się zrównoważonym rozwojem gospodarczym, gdzie wzrost PKB wyniósł 3,9%. Zwiększonej aktywności towarzyszyło utworzenie znacznej liczby miejsc pracy, choć przeważnie sezonowej. Głównym czynnikiem wzrostu zanotowanego w ciągu ostatnich lat jest większy udział obcokrajowców oraz kobiet w hiszpańskim rynku pracy.

Dane statystyczne udostępnione przez EPA (badanie populacji aktywnej zawodowo) wykazują dalszy wzrost zatrudnienia i spadek bezrobocia. Stopa bezrobocia w pierwszym kwartale 2007 roku wyniosła 8,47%, gdzie w przypadku mężczyzn było to 6,32%, a kobiet 11,39%. Aktywność zawodowa wzrosła aż do 58,58 %.

Jeśli chodzi o regiony Hiszpanii, to najniższą stopą bezrobocia odznaczają się: Nawarra, Aragonia, Madryt i Katalonia, a najwyższą, Andaluzja, Baleary i Wyspy Kanaryjskie.

Biorąc pod uwagę różne sektory ekonomiczne warto zaznaczyć, że w BUDOWNICTWIE odnotowuje się coraz powolniejszy wzrost. Sektor PIERWSZY (rolnictwo i rybołówstwo) odnotował spadek w wyniku wzrostu ceny paliwa i niesprzyjającej pogody. Niemniej jednak działalność PRZEMYSŁOWA wzrosła nieznacznie, pomimo tego, że podsektor samochodowy i tekstylny odczuły wzrost zagranicznej konkurencji. Natomiast sektor USŁUG rozwija się pozytywnie dzięki sprzyjającej sytuacji w telekomunikacji i turystyce.

Jednakże hiszpański rynek pracy wykazuje pewne braki równowagi, takie jak wysoki odsetek tymczasowych umów o pracę, dużą liczbę wypadków zawodowych, znaczny procent pracowników niewykwalifikowanych oraz niekorzystną sytuację kobiet, osób młodych oraz imigrantów.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

12

Zatrudnienie wymagające kwalifikacji Zatrudnienie wymagające kwalifikacji

Raport Infoempleo 2006, który analizuje stan oferty pracy wymagającej kwalifikacji wykazał, że koncentruje się ona w Madrycie i Katalonii (39%), chociaż to skupienie powoli zmniejsza się na korzyść innych regionów. Jest to dowód dużego zróżnicowania hiszpańskiej działalności gospodarczej.

Jeśli chodzi o oferty, w których wymaga się odpowiedniego przygotowania akademickiego, istnieje stałe zapotrzebowanie na osoby z dyplomami technicznymi (na Architektów, Inżynierów, Magistrów Inżynierów) – sięgające 47,6%. Na drugim miejscu znajduje się wykształcenie w zakresie prawno-społecznym. Jeśli chodzi o zapotrzebowanie na specjalistów w sektorach naukowo-medycznych, zanotowano wzrost zapotrzebowania w dziedzinach medycyny i farmacji. Warto podkreślić, że zapotrzebowanie na wykształconych pracowników dotyczy największej liczby branż.

Możliwości zatrudnienia Możliwości zatrudnienia

Według danych wydzialu badań rynku pracy Publicznej Służby Zatrudnienia, największą możliwość znalezienia pracy mają:

– Niewykwalifikowani robotnicy rolni– Wykwalifikowani robotnicy budowlani– Mechanicy i spawacze– Piekarze i cukiernicy– Kierowcy ciężarówek– Sprzedawcy– Kucharze i kelnerzy– Pomoce domowe

Stanowiska oferowane poprzez sieć Eures w Hiszpanii przeznaczone są głównie dla:

– Lekarzy specjalistów i pielęgniarek/pielęgniarzy– Animatorów turystycznych i ogólnie w hotelarstwie i gastronomii– Wykwalifikowanych pracowników budowlanych– Wykwalifikowanych pracowników przemysłu metalurgicznego, zmechanizowanej

produkcji i w zakresie sprzętu elektronicznego

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

13

4JAK ZNALEŹĆ PRACĘ W HISZPANIIJAK ZNALEŹĆ PRACĘ W HISZPANII

Pomimo nieprzerwanego spadku stopy bezrobocia w Hiszpanii w ciągu ostatnich kilku lat, nie jest łatwo znaleźć pracę. Dlatego też, należy wykorzystać wszystkie dostępne środki (znajomi, rodzina, prasa, ośrodki informacji, organizacje zawodowe...), jak też EURES i niemałą dawkę własnej wyobraźni i pomysłowości.

Należy również wziąć pod uwagę, że znajomość języka hiszpańskiego jest podstawą znalezienia pracy w Hiszpanii. Głównymi systemami pośredniczącymi w poszukiwaniu pracy są:

Publiczne służby zatrudnienia Publiczne służby zatrudnienia

Publiczne Służby Zatrudnienia (INEM), krajowe i regionalne dysponują siecią biur, do których mają dostęp wszyscy obywatele.

Można zarejestrować się w Urzędzie Pracy w wieku powyżej 16 lat, okazując ważny paszport lub dowód tożsamości, tylko wtedy, gdy posiada się aktualny adres zamieszkania. Żeby móc przedstawić swoją kandydaturę na stanowisko, które wymaga konkretnego wykształcenia, należy udowodnić, że spełnia się wymagania dla uprawiania zawodu w Hiszpanii.

Usługi oferowane przez Urzędy Zatrudnienia obejmują: oferty pracy, orientację zawodową, szkolenie zawodowe przez pracę, pośrednictwo w uzyskaniu świadczeń dla bezrobotnych, udzielanie informacji o podejmowanych środkach w celu zwiększenia zatrudnienia.

Adresy Służb Zatrudnienia znajdują się w książkach telefonicznych i na stronie internetowej INEM, na której umieszczone są linki do innych służb publicznych w każdym z regionów. Niektóre z nich zamieszczają oferty pracy na własnej stronie i wiele posiada użyteczne informacje i adresy pomocne w znalezieniu pracy, a także poradniki dla poszukujących pracy. Adresy stron internetowych Publicznych Służb

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

14

Zatrudnienia wszystkich regionów znajdują się w ustępie z ważnymi adresami w tym przewodniku.

http://www.inem.es

W ostatnim czasie, Publiczne Służby Zatrudnienia uruchomiły stronę internetową o zasięgu krajowym, na której można przejrzeć oferty pracy w całej Hiszpanii:

http://www.sistemanacionalempleo.es

EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia) EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia)

EURES (Europejskie Służby Zatrudnienia), jest siecią współpracy powołaną przez Komisję Europejską, Krajowe Służby Zatrudnienia krajów członkowskich, Norwegii, Szwajcarii, Księstwa Lichtenstein i Islandii, a w przypadku stref granicznych, organizacje reprezentujące partnerów społecznych.

Wskazane jest skontaktowanie się z siecią EURES we własnym kraju. Tam otrzymać można informacje o Publicznych Służbach Zatrudnienia, ofertach pracy w Hiszpanii i inne, pomocne w podjęciu decyzji i/lub rozwoju własnych planów związanych z mobilnością.

Na stronie internetowej EURES można znaleźć informacje związane z mobilnością oraz bazę danych zawierającą oferty pracy w krajach członkowskich. Oferuje ona również możliwość umieszczenia własnego CV (Curriculum vitae/Życiorysu) w trybie on-line. Dostęp do tej informacji jest możliwy dzięki stronie:

http://eures.europa.eu

Prywatne agencje pośrednictwa pracy, firmy zajmujące się Prywatne agencje pośrednictwa pracy, firmy zajmujące się procesem selekcji i agencje pracy tymczasowej procesem selekcji i agencje pracy tymczasowej

Agencje pośrednictwa pracy to instytucje non-profit, posiadające zezwolenia administracji publicznej do spraw zatrudnienia. Korzystanie z nich jest zazwyczaj bezpłatne, poza zwrotem sumy za poniesione koszty. W służbach zatrudnienia każdego z regionów można uzyskać informacje o tych jednostkach oraz o ich usługach.

Istnieją również firmy specjalizujące się w przeprowadzaniu procesu selekcji personelu dla innych firm, które zazwyczaj pozyskują kandydatów poprzez prasę, czy Internet.

Agencje pracy tymczasowej zawsze mają w swojej nazwie skrót E.T.T. Zatrudniają one bezpośrednio pracowników, których następnie kierują do innej firmy zgodnie ze specjalną umową o dyspozycyjności dla firmy, która przenosi na nie obowiązek zarządzania i kontroli wykonywanej pracy. Są one wyjątkowo pomocne w znalezieniu pracy tymczasowej.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

15

Środki masowego przekazuŚrodki masowego przekazu

We wszystkich hiszpańskich gazetach ogólnokrajowych, regionalnych i lokalnych znajdują się strony zawierające oferty pracy, choć najwięcej ofert ukazuje się w wydaniach niedzielnych. Również telewizje publiczne oferują szereg programów dotyczących zatrudnienia, przykładem czego jest znany program “Aquí hay trabajo” (“Tu jest praca”) emitowany od poniedziałku do piątku o 9 rano w programie 2 (RTVE).

Coraz częściej firmy umieszczają oferty pracy w Internecie. Własne strony internetowe dają możliwość lepszego przedstawienia się i zazwyczaj znajduje się na nich odpowiedni dział dotyczący Zasobów Ludzkich. Na stronach firm należy szukać linku zwanego “trabaja con nosotros” ("pracuj z nami ") lub „empleo” ("zatrudnienie"). Istnieją również portale wyspecjalizowane w zakresie zatrudnienia.

Najważniejsze codzienne gazety ogólnokrajowe to EI País, ABC, EI Mundo, La Razón w Madrycie i EI Periódico oraz La Vanguardia w Barcelonie. Każda z nich do wydania niedzielnego dołącza suplement z ofertami pracy.

Gazety w języku niemieckim, angielskim lub francuskim, które wydawane są w głównych ośrodkach turystycznych, również zawierają oferty pracy i zazwyczaj istotnym warunkiem tych ofert jest znajomość języków obcych.

Prasa międzynarodowa także oferuje zatrudnienie w Hiszpanii, jednak głównie są to stanowiska kierownicze, specjalistyczne i wolne zawody.

Gazety i czasopisma specjalistyczne dostępne na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą również stanowić źródło informacji na temat pracy w Hiszpanii, szczególnie gdy zawierają dział specjalizujący się w ofertach pracy. Oczywiście istnieją również publikacje hiszpańskie zajmujące się rynkiem pracy i zawierające oferty zatrudnienia.

El Mundo http://www.elmundo.es El País http://www.elpais.es ABC http://www.abc.es La Razón http://www.larazon.es El Periódico http://www.elperiodico.es La Vanguardia http://www.lavanguardia.es Busca medios http://www.buscamedios.com

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

16

Izby Gospodarcze / Cámaras de Comercio Izby Gospodarcze / Cámaras de Comercio

Izby Gospodarcze kraju rodzimego, jak i w Hiszpanii, są również możliwym źródłem informacji o gospodarce i firmach. Szczególnie ważna jest pomoc, jaką oferują w założeniu własnej działalności gospodarczej.

https://www.camaras.orghttp://www.camerdata.es/ (informacje o firmach)http://www.vue.es/Biuro do spraw przedsiębiorstw (Ventanilla empresarial única). Pomoc w założeniu własnej firmy.

Stowarzyszenia zawodowe i Organizacje pracownicze Stowarzyszenia zawodowe i Organizacje pracownicze

Innym źródłem informacji są stowarzyszenia i związki zawodowe. Niektóre grupy zawodowe w Hiszpanii mają swoją izbę (Colegio Oficial), do której trzeba się zapisać, by móc wykonywać zawód.

Spontaniczne zaproponowanie własnej kandydaturySpontaniczne zaproponowanie własnej kandydaturyi osobiste znajomości i osobiste znajomości

Inną możliwą drogą jest zgłoszenie własnej kandydatury, wysyłając list motywacyjny oraz CV (życiorys) do firm, które ze względu na profil działalności mogą być zainteresowane naszą osobą, chociaż w danym momencie nie prowadzą żadnego procesu selekcji.

Znajomi i rodzina są również pomocni w znalezieniu zatrudnienia i, jeśli mieszkają w Hiszpanii, to warto im wspomnieć, że szukamy pracy. Wiele wakatów pokrywa się dzięki tego rodzaju kontaktom i referencjom.

CV (Curriculum Vitae) i list motywacyjny CV (Curriculum Vitae) i list motywacyjny

Niektóre firmy udostępniają własne formularze, ale najpopularniejszą praktyką jest wysyłanie CV wraz z listem motywacyjnym. Dotyczy to odpowiedzi na ofertę lub ogłoszenie w prasie lub spontanicznego zaproponowania własnej kandydatury.

List motywacyjny: Nie jest to zwykła formalność, ale karta prezentacyjna i pierwsze wrażenie, jakie przekazujemy firmie. List oraz CV powinny być napisane po hiszpańsku chyba, że w ofercie wskazany jest inny język. List motywacyjny redaguje się na komputerze, w formacie A4 i na jednej stronie, zwięźle i w formalnym stylu. Powinien on być bezpośrednio powiązany ze stanowiskiem pracy, o które się ubiegamy. Należy unikać standardowych listów.

CV: Nie istnieją ścisłe reguły dotyczące układu CV, choć podajemy pewne rady. Powinno ono mieć konkretną strukturę, być jasne, zwięzłe i napisane na komputerze. Zaleca się format A4 i nie więcej niż dwie strony. Zdjęcie nie jest potrzebne, chociaż może być stosowne przy ubieganiu się o niektóre stanowiska. Nie dołącza się

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

17

dyplomów ani certyfikatów, jeśli nie jest to wymagane, gdyż przedstawia się je podczas rozmowy o prace. Należy unikać symboli i skrótów.

Struktura:

– Dane osobiste: imię i nazwisko, obywatelstwo, dokładny adres, numer telefonu (zaznaczając numer kierunkowy kraju), e-mail, itp.

– Wykształcenie: Należy umieścić informacje o wykształceniu akademickim i uzupełniającym. W przypadku stanowisk, gdzie istotną rolę odgrywają języki obce lub znajomość obsługi komputera, warto zamieścić te informacje w osobnym ustępie. Jeśli chodzi o wykształcenie akademickie, należy jedynie podać najwyższy uzyskany tytuł, nazwę instytucji, miasto oraz datę zakończenia nauki.

– Doświadczenie zawodowe: Można wymienić miejsca pracy w normalnym lub odwrotnym porządku chronologicznym, od ostatniego do najdawniejszego, albo też według branż. Należy podać nazwę firmy, stanowisko, okres pracy i wykonywane czynności.

– Pozostałe dane: Ta część jest opcjonalna i nie objęta regułami. Służy do podania informacji, które mogą być użyteczne na stanowisku, o które się ubiegamy, jak na przykład fakt posiadania prawa jazdy czy dyspozycyjności do odbywania wyjazdów służbowych, itp. Zazwyczaj nie załącza się referencji, choć można zaznaczyć, iż mogą być one przedstawione na życzenie.

Modele CV i rady dotyczące ich redagowania można znaleźć na większości stron publicznych służb zatrudnienia w Hiszpanii.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

18

5UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE, SŁUŻBA UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE, SŁUŻBA

ZDROWIA I ZASIŁKI DLA BEZROBOTNYCHZDROWIA I ZASIŁKI DLA BEZROBOTNYCH

Ubezpieczenie SpołeczneUbezpieczenie Społeczne

Administracja Ubezpieczeń Społecznych (la Seguridad Social) w Hiszpanii składa się z wielu organów administracyjnych i urzędów publicznych mających na celu zagwarantowanie obywatelom hiszpańskim, a w tym przypadku, cudzoziemcom mieszkającym w naszym kraju, zestawu świadczeń w zakresie pomocy, opieki zdrowotnej i finansowych.

Zarządzanie hiszpańskim Systemem Ubezpieczeń Społecznych należy, między innymi, do trzech instytucji publicznych podległych Ministerstwu Pracy i Spraw Społecznych: do Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (el Instituto Nacional de la Seguridad Social - INSS), Głównego Działu Księgowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (la Tesorería General de la Seguridad Social - TGSS) oraz Społecznego Instytutu Marynarki (Instituto Social de la Marina - ISM).

W kwestiach Ubezpieczeń Społecznych stosuje się Rozporządzenia Unijne wobec obywateli krajów członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy pracują na zasadzie zatrudnienia lub samozatrudnienia i podlegają, lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku tychże krajów członkowskich, uczniów i studentów, urzędników i bezpaństwowców lub uchodźców przebywających na terenie któregoś z krajów członkowskich, jak również ich rodzin, także po ich zgonie. Przez zastosowanie Układu pomiędzy Unią Europejską a Szwajcarią o wolnym przepływie osób, stosuje się je również w stosunku do obywateli szwajcarskich.

Rozporządzenia te mają zastosowanie w odniesieniu do następujących świadczeń ze strony Ubezpieczeń Społecznych: choroba i macierzyństwo (opieka lekarska, czasowa niezdolność do pracy i macierzyństwo), inwalidztwo, emerytury i renty rodzinne, renty spowodowane wypadkiem w pracy i choroba zawodową, zapomogi z tytułu śmierci, zapomogi dla bezrobotnych i świadczenia rodzinne.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

19

Opieka lekarskaOpieka lekarska

Jakość opieki lekarskiej w Hiszpanii jest dosyć dobra. Istnieją zarówno szpitale publiczne (należące do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) jak i prywatne. Sieć podstawowej, uspołecznionej opieki lekarskiej w Hiszpanii stanowią poradnie, czyli tak zwane Ośrodki Zdrowia (Centros de Salud), poradnie i szpitale. Hiszpania podpisała dwustronne umowy o opiece medycznej z wieloma państwami (w tym z wszystkimi krajami członkowskimi Unii Europejskiej). Obywatele tych państw muszą złożyć wniosek w swoich krajach o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EHIC), aby mieć dostęp do publicznej opieki zdrowotnej w Hiszpanii.

Rządy Regionów Autonomicznych zarządzają poprzez własne, publiczne służby sanitarne opieką zdrowotną, jako częścią Krajowego Systemu Zdrowia. W lokalnych urzędach można uzyskać listy szpitali i ośrodków zdrowia.

W systemie publicznych ubezpieczeń zdrowotnych leczenie jest nieodpłatne, a kiedy wymagana jest opieka specjalistyczna, lekarz odsyła pacjenta do specjalistów z oficjalnym drukiem. Lekarstwa zapisywane są przez lekarza na oficjalnych druczkach recept i pacjent opłaca 40% ich ceny. Niektóre leki nie są objęte dofinansowaniem przez społeczną służbę zdrowia.

Leczenie szpitalne jest nieodpłatne w ramach systemu społecznej służby zdrowia i pacjenci mają prawo otrzymać, również nieodpłatnie, określone świadczenia, kiedy są one konieczne, takie jak protezy, aparaty ortopedyczne, transfuzje, itp.

Wszyscy pracownicy zatrudnieni przez osoby trzecie muszą być zapisani w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i opłacać miesięczne składki za pośrednictwem pracodawcy. Osoby samozatrudniające się opłacają składki osobiście. Wszyscy oni dostają kartę ubezpieczenia zdrowotnego, która uprawnia do korzystania z nieodpłatnej opieki szpitalnej i lekarskiej.

Można również podpisać prywatne ubezpieczenie zdrowotne z jedną z wielu prywatnych organizacji medycznych istniejących w Hiszpanii, a które figurują w książkach telefonicznych jako "Sociedades Médicas". W tym przypadku nie ma zwrotu kosztów leczenia, za wyjątkiem niektórych nagłych przypadków.

Użyteczne adresyUżyteczne adresy

Strona Web (Web site): Ministerstwo Zdrowia i Spożycia (Ministerio de Sanidad y Consumo)

http://www.msc.es

– Biuro Informacji Administracyjnej i Obsługi Obywatela (Información Administrativa y Atención al Ciudadano). Można wystąpić o uzyskanie informacji osobiście, na piśmie lub telefonicznie w: aleja Pº del Prado 18-20 (planta baja) 28014, Madrid. Telefony: 915961089 / 90 / 91-Fax: 915964480.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

20

Linki do Urzędów Zdrowia Regionów AutonomicznychLinki do Urzędów Zdrowia Regionów Autonomicznych

Region Autonomiczny/miejscowość/departament/wydział regionalny.

– Kraj Basków Departamento de Sanidadhttp://www.euskadi.net/sanidad/indice_c.htm

– Katalonia Servei Català de la Saludwww.gencat.net/catsalut

– Galicja Consejera de Sanidadhttp://www.xunta.es/conselle/csss/index.htm

– Andaluzja Consejera de Saludhttp://www.csalud.junta-andalucia.es/principal

– Asturia Consejera de Salud y Servicios Sanitarioshttp://www.princast.es

– Kantabria Consejera de Sanidad, Consumo y Bienestar Social:www.csanidadcantabria.com/sanidad2/index.html

– La Rioja Consejera de Salud y Servicios Sociales:http://www.larioja.org/

– Murcja Consejera de Sanidad y Consumo:http://www.carm.es/csan/

– Walencja Consejera de Sanidad:http:///www.san.gva.es/

– Aragon Departamento de Sanidad, Consumo y Bienestar Social:http://www.portal.aragob.es

– Kastylia – La Mancha Consejera de Sanidad:http://www.jccm.es/sanidad/prog.htm

– Wyspy Kanaryjskie (Canarias) Consejera de Sanidad y Consumo:http://www.gobcan.es/sanidad/

– Nawarra Departamento de Salud:http://www.cfnavarra.es/Salud/

– Estremadura Consejera de Sanidad y Consumo:http://www.juntaex.es/consejerias/syc/home.html

– Baleary Consejera de Sanidad y Consumo:http//:web2.caib.es

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

21

– Madryt Consejera de Sanidad:http://www.madrid.org/sanidad/home.htm

– Kastylia i León Consejera de Sanidad y Bienestar Social:http://www.jcyl.es

– Miasto Ceuta Consejera de Sanidad y Consumo:http://www.ciceuta.es/consejerias/marcosconsej.htm

Świadczenia z tytułu bezrobocia Świadczenia z tytułu bezrobocia

Pracownicy zatrudnieni w Hiszpanii przez osoby trzecie (z wyjątkiem urzędników publicznych i osób nie płacących składek, jak np. pomoce domowe) są obowiązkowo ubezpieczeni na wypadek utraty zatrudnienia. Składki pokrywające te świadczenia są wpłacane przez pracodawców, pracowników i przez Państwo.

Hiszpański system świadczeń z tytułu bezrobocia pokrywa dwa różne zakresy wypłat:

Zasiłek dla bezrobotnych

Mają prawo do otrzymania świadczeń z tytułu bezrobocia w zakresie opodatkowania wszyscy ci pracownicy, którzy wpłacali składki w ogólnym systemie Ubezpieczeń Społecznych przez okres powyżej 360 dni, a którzy utracili pracę, częściowo lub całkowicie, z przyczyn od nich niezależnych.

Świadczenia w zakresie pomocy i zapomóg

Pracownicy zarejestrowani oficjalnie jako bezrobotni w biurach Publicznych Służb Zatrudnienia, którzy nie mają prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub, których prawa do jego otrzymania już wygasły, mogą wystąpić o świadczenia pomocowe dla bezrobotnych, jeśli spełniają jeden z warunków przewidzianych dla pewnych szczególnych grup społecznych (niskie dochody, obciążenia rodzinne, osoby powyżej 52 lat, itp.).

Hiszpański system świadczeń z tytułu bezrobocia zarządzany jest przez SPEE-INEM. Jeśli ktoś zostanie bez pracy w czasie pobytu w Hiszpanii, winien zgłosić się do miejscowego biura SPEE, gdzie udzielona zostanie mu informacja o prawach do pobierania świadczeń z tytułu bezrobocia i sposobu wystąpienia o nie.

Przenoszenie świadczeń z tytułu bezrobocia Przenoszenie świadczeń z tytułu bezrobocia

Osoba otrzymująca świadczenia lub zapomogę z tytułu bezrobocia we własnym kraju lub jakimkolwiek kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) może przenieść je do Hiszpanii, lub do innego kraju członkowskiego w celu poszukiwania pracy przez okres do 3 miesięcy. W tym celu:

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

22

Przed wyjazdem należy:

– pozostawać do dyspozycji Publicznej Służby Zatrudnienia w kraju wyjściowym przez okres przynajmniej 4 miesięcy

– wystąpić o formularz E-303 i powiadomić o rzeczywistej dacie wyjazdu

Po przyjeździe konieczne jest:

1. wpisanie się jako osoba poszukująca pracę w Biurze Hiszpańskiej Służby Publicznej Zatrudnienia (Oficina del Servicio Público de Empleo Español - INEM), odpowiadającym miejscu zamieszkania w Hiszpanii, w terminie do 7 dni od dnia wyjazdu z kraju pochodzenia.

2. złożenie wnioseku o przeniesienie świadczeń z tytułu bezrobocia, do czego potrzebne są:

– Paszport lub dowód osobisty.– Urzędowy Wzór Wniosku o uzyskanie świadczeń.– Formularz E-303 potwierdzający prawo do otrzymywania świadczeń.

Należy mieć na uwadze, że przeprowadzenie formalności może trwać nawet 2 miesiące. W celu uzupełnienia tej informacji można skonsultować adresy Biur i uzyskać urzędowy wzór wniosku na stronie internetowej

http://www.inem.es

Jeżeli ktoś już pracuje w Hiszpanii, należy przed wyjazdem z tego kraju zwrócić się do Biura Hiszpańskiej Służby Publicznej Zatrudnienia (Oficina del Servicio Público de Empleo Español - INEM) o wydanie formularza E-301. Formularz ten poświadcza okresy opłacania składek na obszarze naszego kraju, które tym sposobem mogą zostać wliczone do ewentualnych świadczeń w innym kraju członkowskim EOG.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

23

6PODATKIPODATKI

Jedną z najistotniejszych kwestii, które trzeba uregulować po przyjeździe do kraju, jest zapisanie się w urzędzie podatkowym - Agencia Estatal de Administración Tributaria. Należy pamiętać o przywiezieniu ze sobą wymaganych w kraju pochodzenia dokumentów, jak również poświadczenia o przeprowadzeniu wszelkich zaległych formalności podatkowych przed wyjazdem. Po przyjeździe trzeba też pamiętać, że może być konieczne otwarcie konta bankowego i należy odłożyć odpowiednią kwotę pieniędzy na zapłacenie podatków.

Podatki bezpośrednie Podatki bezpośrednie

Podatek Dochodowy Osób Fizycznych(Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas - IRPF)

Jest to podatek o charakterze osobowym i bezpośrednim, który obciąża dochody osób fizycznych, zależnie od ich sytuacji osobistej i rodzinnej.

Co uznane jest za dochód w świetle podatku dochodowego IRPF? Suma wszystkich przychodów, zysków i strat majątkowych, niezależnie od miejsca gdzie one nastąpiły i bez względu na miejsce zamieszkania płatnika.

Co podlega opodatkowaniu? Opodatkowaniu podlega jedynie przychód, którym dysponuje podatnik i który jest wynikiem odjęcia od całości przychodów sumy minimum osobistego i rodzinnego.

Kto jest zobowiązany do płacenia podatków? Osoby fizyczne, które mają miejsce stałego zamieszkania na terenie Hiszpanii. Uznaje się, że podatnik ma stałe miejsce zamieszkania na terenie Hiszpanii:

a) gdy przebywa ponad 183 dni w roku kalendarzowym na terenie Hiszpanii.

W celu ustalenia tego okresu przebywania na terenie kraju, wlicza się spora-dyczne wyjazdy, chyba że podatnik udowodni, że posiada adres podatkowy w innym kraju.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

24

b) gdy w Hiszpanii umiejscowiony jest, w sposób bezpośredni lub pośredni, główny ośrodek albo podstawa jego działalności, czy też interesów gospo-darczych.

c) Uzna się, jeżeli nie zostanie udowodnione inaczej, że podatnik ma swoje miejsce stałego zamieszkania na terenie Hiszpanii, kiedy, zgodnie z powyższymi kryte-riami, zamieszkują na stałe w Hiszpanii jego współmałżonek, nie pozostając w legalnej separacji oraz jego nieletnie, zależne od niego dzieci.

Kto NIE jest zobowiązany do składania zeznania podatkowego? Podatnicy, którzy uzyskali przychody roczne brutto, pochodzące z pracy u tego samego wynagradzającego, w wysokości poniżej 22 000 Euro rocznie.

Kiedy składa się zeznanie podatkowe? Zeznanie podatkowe dotyczące tego podatku składa się w miesiącach maju i czerwcu roku następnego w stosunku do roku podatkowego zeznania. Nie złożenie zeznania lub złożenie go po ustanowionym terminie, pociąga za sobą nałożenie sankcji, tak samo, jak w przypadku innych podatków.

Szczególny System opodatkowania dochodów osób NIE rezydujących dla pewnych podatników z tytułu Podatku Dochodowego od Osób Fizycznych ( IRPF).

Osoby fizyczne, które uzyskają swoją siedzibę podatkową w Hiszpanii w wyniku przeniesienia się na teren kraju z powodu pracy mają możliwość płacenia Podatku dochodowego dla nie rezydentów, utrzymując jednak status płatników podatku dochodowego od osób fizycznych IRPF.

Zgłoszenia wyboru płacenia Podatku dochodowego dla nie rezydentów należy dokonać najpóźniej w terminie do 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności, która została zarejestrowana w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Hiszpanii lub w dokumentach, które zezwalają pracownikowi, w danym przypadku, utrzymania stałego miejsca pobytu.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej podpisały między sobą umowy podatkowe (Umowy o Podwójnym Opodatkowaniu) w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania przychodów osób, które podróżują lub zamieszkują w różnych krajach Unii.

Podadek od dochodów Spółek

O podleganiu podatkowi decyduje przebywanie na terenie Hiszpanii. Uznaje się za rezydentów te jednostki, które spełniają jeden z następujących wymogów:

– Zostały utworzone w oparciu o hiszpańskie ustawodawstwo– Posiadają domicyl na terenie Hiszpanii– Rzeczywista siedziba dyrekcji znajduje się na terenie Hiszpanii

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

25

Podatek Majątkowy

Podatek ten obciąża w sposób progresywny osoby fizyczne posiadające dobra i prawa o treści ekonomicznej, kiedy ich wartość przewyższy minimum zwolnione od podatku. Termin składania zeznania podatkowego jest taki sam, jak w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych (IRPF).

Podatek Spadkowy i od Darowizn

Obciąża nabycie dóbr i praw na mocy jakiegokolwiek tytułu do spadku (Sucesiones) lub nieodpłatnego przekazania "inter vivos" (Donaciones).

http://www.agenciatributaria.es

Podatki pośrednie Podatki pośrednie

Podatek od Wartości Dodanej VAT (IVA)

Obciąża przekazywanie dóbr i świadczenie usług przez przedsiębiorców i osoby wykonujące wolne zawody oraz import dóbr, bez wpływu na zwolnienia ustanowione urzędowo. Wysokość opodatkowania VAT (IVA) waha się od 4% na dobra pierwszej potrzeby do 16% ogólnie.

Podatek od Przeniesienia praw Majątkowych i Udokumentowanych Aktów Prawnych

Obciąża przenoszenie praw majątkowych i praw o wartości ekonomicznej “inter vivos”, które mają charakter obciążliwy, jak również dokumenty aktów prawnych, które nabierają mocy prawnej lub mają skutki prawne w Hiszpanii. Wysokość stosowanego obciążenia zależy do rodzaju przeniesienia praw majątkowych czy aktu prawnego (notarialny, handlowy, administracyjny lub sądowy).

Podatki Specjalne

W odróżnieniu od podatku VAT (IVA), który obciąża konsumpcję dóbr w zakresie ogólnym, te podatki obciążają konsumpcję szczególnych dóbr. Obecnie podatki obciążają: paliwa, alkohol i napoje pochodne, wino i napoje fermentowane, piwo, tytoń...). Podatek, który trzeba brać pod uwagę jeśli posiada się samochód, to Podatek Specjalny od określonych środków transportu, który obciąża rejestrowanie pojazdów samochodowych, łodzi i samolotów. Obowiązkowe jest w Hiszpanii zarejestrowanie nowych lub używanych środków transportu, które obciążone są podatkami, kiedy będą używane na terenie Hiszpanii przez osoby lub jednostki rezydujące w Hiszpanii.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

26

Poza tym istnieją inne podatki o charakterze państwowym, takie jak Podatek od Składek Ubezpieczeniowych i związane z importem i eksportem dóbr, to znaczy podatki od handlu zagranicznego, dostosowane do treści przepisów Unii Europejskiej.

Podatki o charakterze lokalnym Podatki o charakterze lokalnym

Podatek od Nieruchomości

Obciąża posiadanie nieruchomości.

Podatek od Działalności Gospodarczej

Obciąża sam fakt wykonywania jakiejkolwiek działalności przedsiębiorczej, zawodowej lub artystycznej.

Podatek od Pojazdów Mechanicznych

Obciąża posiadanie pojazdów mechanicznych, które mogą poruszać się po drogach publicznych.

Podatek od Budowy, Instalacji i Robót

Obciąża wykonywanie jakiejkolwiek budowy, instalacji lub robót, dla których wymagane jest uzyskanie zezwolenie władz urbanistycznych.

Podatek od przyrostu wartości terenów o charakterze miejskim

Obciąża przyrost wartości terenów miejskich, które następuje w wyniku przeniesienia praw własności.

http://www.aeat.es

Ministerstwo Gospodarki i FinansówMinisterio de Economía y Haciendahttp://www.meh.esC/Guzmán El Bueno, 139, 3.ª plta.E - 28003 MadridTel: (00 34) 91-545-07-09 (0034) 91-582-67-67

Wydział Urzędu SkarbowegoDelegación Agencia Estatal de Administración Tributariahttp://www.agenciatributaria.esC/Infanta de las Mercedes, 3728080 MadridTel: (0034) 91-583-70-00

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

27

7WARUNKI ŻYCIAWARUNKI ŻYCIA

Ogólnie rzecz biorąc, można powiedzieć, że poziom życia w Hiszpanii jest do przyjęcia, ludność korzysta z niezbędnych świadczeń społecznych, takich jak opieka zdrowotna i szkolnictwo, mających charakter powszechny i bezpłatny.

W ostatnich latach znacznie wzrosły ceny mieszkań, co spowodowało, że wydatki na mieszkanie stały się największymi wydatkami rodzin, osiągając w roku 2006 poziom przekraczający 30% całkowitego budżetu rodzinnego.

Aby mogli Państwo sobie uzmysłowić ogólny poziom kosztów życia w Hiszpanii, wybraliśmy ceny na niektóre towary powszedniego użycia, które mogą oczywiście wykazywać wahania w zależności od miejsca ich nabycia i od strefy geograficznej, do której się odnoszą.

Są one następujące:

Mieszkanie Mieszkanie

Wynajęcie mieszkania z 2 pokojami sypialnymi: 500-900 €/ miesięcznieWynajęcie mieszkania z 3 pokojami sypialnymi: 700-1200 €/ miesięcznie

Najdroższe miasta to Madryt, Barcelona, i San Sebastián. Miasta najtańsze to Pontevedra, Badajoz i Lugo.

Wydatki domowe Wydatki domowe

Średnie wydatki miesięczne w gospodarstwie domowym, według danych Urzędu Statystycznego:

Woda: 10.5 Euro miesięcznie.Energia elektryczna: 22.41 Euro miesięcznie

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

28

Telefon: 49 Euro miesięcznie.Gaz: 16 Euro miesięcznie.

Rachunki na niektóre z tych usług przysyłane są co dwa miesiące.

Komunikacja Komunikacja

Autobus/Metro: Bilet jednorazowy: 1 €

Istnieje bilet “metro-bus” na 10 przejazdów, który kosztuje 6,40 €.

Można mieć kartę na przejazdy w komunikacji miejskiej, która pozwala na nieograniczone przejazdy przez miesiąc, metrem autobusem i kolejką podmiejską (przedsiębiorstwa RENFE), która kosztuje 40,45 € (dane dotyczące Madrytu).

Benzyna bezołowiowa 95 (litr): 0,942 €Benzyna bezołowiowa 98 (litr): 1,042 €Olej napędowy A (litr): 0,881 €

Towary w supermarkecie Towary w supermarkecie

Mleko (1 litr): 0,70 €Pieczywo (400 gr.): 0,90 €Jajka (tuzin): 1,60 €Cukier (1 kg): 1 €Jabłka (1 kg): 1,80 € (hiszpańskie golden) Woda (1,5 litra): 0,40 €

Rozrywka Rozrywka

Bilet do kina: 6 € (Madryt)Napój orzeźwiający : 2,10 €Kawa: 1,10 €Piwo (1/2): 1,80 €Hamburger + frytki+ napój: 5,55 €

Menu dzienne Menu dzienne

Począwszy od 9 €

Wynajem samochodu Wynajem samochodu

1 dzień 73,16 € (samochód klasy średniej)

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

29

Hotele Hotele

Pokój jednoosobowy w hotelu **: 70 €Pokój jednoosobowy w hotelu ***: 100 €

Różne Różne

Gazeta o nakładzie krajowym lub lokalnym: 1€Aspiryna (1 pudełko z 20 tabletkami): 3,20 €

Wynagrodzenie socjalnego minimum na rok 2007 Wynagrodzenie socjalnego minimum na rok 2007

570,60 € brutto miesięcznie 19,02 € brutto dziennie7.988,40 € brutto rocznie

Data pozyskania danych: 30/1/07

Nazwa pieniądza: Euro (€)

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

30

8WARUNKI PRACYWARUNKI PRACY

Obywatele krajów członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii mają te same prawa co Hiszpanie, jeśli chodzi o wynagrodzenie, warunki pracy, szkolenie, ubezpieczenie społeczne, przynależność do związków zawodowych, korzyści społeczne i podatkowe, itd.

W Hiszpanii, dopuszczalnym wiekiem rozpoczęcia pracy jest 16 lat, niemniej jednak, osoby poniżej 18 roku życia, jeżeli nie są prawnie niezależne, muszą mieć zgodę rodziców lub opiekunów na podjęcie pracy.

a) Czas trwania umowy

Umowa o pracę może być zwierana na czas nieograniczony (zatrudnienie stałe = indefinido, fijo), albo też mieć czas ustalony (praca tymczasowa). Jeśli w umowie nie jest to zapisane inaczej, uważa się, że umowa jest na czas nieograniczony i w pełnym wymiarze godzin.

b) Rodzaje umów

1. Umowa na czas nieograniczony (Contrato indefinido): ustala stosunki pracy bez ograniczenia czasu ich trwania. Może zostać zawarta ustnie (verbal) lub na piśmie; na pełny wymiar godzin lub niepełny etat.

2. Umowy na czas określony (tymczasowe = temporales): Można zawrzeć umowę na czas określony w następujących przypadkach:

– Umowa o konkretne dzieło lub usługę: w celu wykonania konkretnego dzieła lub spełnienia wyznaczonej usługi, których wykonanie, pomimo ograniczenia czasowego, przewidziane jest na czas nieokreślony. Jeżeli czas trwania umowy jest dłuższy niż rok, aby ją wymówić, należy powiadomić o tym najpóźniej 15 dni przed zakończeniem dzieła lub usługi. Jeżeli pracodawca nie dopełni tego obowiązku powiadomienia, pracownik ma prawo do odszkodowania.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

31

– Umowa sezonowa związana z okolicznościami wynikającymi z cyklu produkcyjnego: umowa taka ma na celu dostosowanie się do szczególnych okoliczności rynkowych, nawarstwiania się zadań lub zamówień. Okres zatrudnienia w tym wypadku nie może być dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu okresu 12 miesięcy.

– Umowa na zastępstwo: zawarta w celu zastąpienia pracownika mającego prawo do zachowania miejsca pracy. Należy w niej wskazać pracownika zastępowanego oraz powód jego zastąpienia.

Również zawiera się umowy tymczasowe o pracę w ramach przyuczenia do zawodu:

– Umowa na przyuczenie: W wyniku tej umowy pracownik otrzyma szkolenie teoretyczne i praktyczne, które pozwoli mu na wyuczenie się zawodu lub rzemiosła. Może być ona zawierana z pracownikami poniżej 21 roku życia, którzy nie posiadają odpowiedniego przygotowania akademickiego potrzebnego do podpisania umowy o pracę na stażu. Niektóre grupy społeczne mogą być zatrudniane w tym trybie, również po przekroczenia tego wieku. Czas trwania takiej umowy nie może przekroczyć 2 lat, ani być krótszym niż 6 miesięcy.

– Umowa na stażu: Poprzez taką umowę pracownik zdobędzie doświadczenie zawodowe odpowiadające jego przygotowaniu akademickiemu. Podpisuje się ją z pracownikiem posiadającym dyplom uniwersytecki, zawodowy lub podobne, niemniej jednak przed upływem 4 lat od momentu zakończenia nauki lub uznania stopnia wykształcenia w Hiszpanii. Okres ten wydłuża się do 6 lat w przypadku pracownika niepełnosprawnego.

3.-Inne rodzaje umów.

– Umowa o prace jako pomoc domowa i umowa na niepełny wymiar godzin: czas trwania umowy może być nieograniczony lub określony. W obu przypadkach, zachowa się formę na piśmie, wskazując miejsce wykonywania usług i dzienny wymiar godzin.

c) Zawieranie umowy:

Umowa o pracę może zostać zawarta na piśmie lub ustnie, chociaż ogromna większość umów w Hiszpanii dokonuje się w formie pisemnej. Jeżeli zawarta jest w formie ustnej, każda ze stron ma prawo domagać się w dowolnym momencie czasu jej trwania przedstawienia jej na piśmie.

Zawsze muszą być zawierane na piśmie następujące rodzaje umów:

• na staż. • na przyuczenie zawodowe. • umowa na konkretną usługę.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

32

• umowa na niepełny wymiar godzin. • umowa na czas nieograniczony nieciągły. • “sztafetowa” – zajęcie stanowiska pracownika odchodzącego wkrótce na eme-

ryturę. • na usługi u klienta. • umowy zawierane z pracownikami w Hiszpanii do pracy w firmach hiszpańskich

za granicą. • umowy na czas ograniczony, powyżej czterech tygodni.

W każdym przypadku pracodawca ma obowiązek powiadomienia o zawartej umowie, na piśmie czy ustnej, odpowiedniego Biura Zatrudnienia.

d) Okres próbny

W umowie można ustalić okres próbny, w czasie trwania którego strony mogą rozwiązać umowę bez podania przyczyn, bez wcześniejszego wymówienie i bez odszkodowania. Maksymalny czas trwania takiego okresu wynosi 6 miesięcy dla specjalistów z wykształceniem zawodowym, a 2 miesiące dla wszystkich pozostałych pracowników (3 miesiące - w przedsiębiorstwach zatrudniających poniżej 25 pracowników).

W czasie trwania okresu próbnego pracownik ma takie same prawa i obowiązki jak pozostały personel zatrudniony i okres ten wliczony zostaje do stażu pracy w zakresie nabywania uprawnień do świadczeń społecznych.

e) Dzienny wymiar godzin, urlopy i zwolnienia

Najwyższy wymiar godzin wynosi średnio 40 godzin tygodniowo efektywnej pracy w rozliczeniu rocznym.

Powszednia liczba godzin pracy nigdy nie może przekroczyć 9 godzin dziennie, chyba że umowa zbiorowa lub porozumienie między przedsiębiorstwem a przedstawicielami pracowników ustali inny sposób dziennego rozłożenia godzin pracy, w każdym przypadku zachowując odpoczynek pomiędzy dniami pracy (co najmniej 12 godzin) oraz odpoczynek tygodniowy (nieprzerwane półtora dnia).

Pracownicy nie mający jeszcze ukończonch 18 lat nie mogą wykonywać więcej niż 8 godzin efektywnej pracy, wliczając, w danym przypadku, godziny przeznaczone na kształcenie zawodowe i, jeżeli pracują dla więcej niż jednego pracodawcy, godziny przepracowane dla każdego z nich.

Doroczne urlopy mogą być uzgadniane indywidualnie lub zbiorowo, nie będąc w żadnym wypadku czas trwania urlopu krótszy niż 30 dni, wliczając w to soboty i niedziele.

W ciągu roku ustanowionych jest 12 dni świątecznych krajowych i 2 lokalne.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

33

Również przysługuje 15 dni wolnych z okazji zawarcia związku małżeńskiego i 16 nieprzerwanych tygodni w przypadku macierzyństwa, adopcji lub przysposobienia w rodzinie. Ojciec ma prawo skorzystać z części tego urlopu, jeśli oboje z rodziców pracują.

f) Pobory

Ustanawia się na mocy umowy zbiorowej lub indywidualnej umowy o pracę. Składają się one z następujących części:

• Wynagrodzenie podstawowe • Dodatki do wynagrodzenia: wysługa lat, dodatkowe pensje roczne, udział w

zyskach, dodatki za odległość i komunikację... • Dodatki z racji zajmowanego stanowiska: uciążliwość, szkodliwość, niebezpie-

czeństwo, praca na zmiany, praca nocna, itp., • Premie za produktywność, dodatki na utrzymanie, mieszkanie, itp....

Wypłaty powinny następować w okresach nie przekraczających miesiąca i to pracodawca zatrzymuje części wynagrodzenia na podatki oraz składki na ubezpieczenie społeczne, które są należne od poborów pracowników.

Szczególną cechą poborów w Hiszpanii jest fakt, że pracownik ma prawo do otrzymania przynajmniej dwóch pensji dodatkowych rocznie; zwyczajowo jedna z nich przypada na okres bożonarodzeniowy, a druga w lecie. Wynagrodzenie to może zostać rozłożone na części i wypłacane miesięcznie, jeżeli ustanowi tak umowa zbiorowa.

Rząd ustala co roku najniższe zarobki dozwolone (salario mínimo interprofesional - S.M.I.), określając minimalną kwotę, poniżej której zatrudnianie pracownika jest nielegalne.

W roku 2007 najniższe zarobki dla jakiejkolwiek działalności w rolnictwie, przemyśle i usługach, bez dyskryminacji z powodu płci czy wieku, zostały ustalone na 19,02 euro dziennie lub 570,60 euro miesięcznie. Kwota roczna, z uwzględnieniem dodatków, nie może być niższa od 7.988,40 euro za pracę w uznanym prawnie pełnym wymiarze godzin. Jeżeli praca jest w niepełnym wymiarze godzin, zarobki obliczane są proporcjonalnie do czasu pracy.

Pracownicy zatrudnieni jako pomoc domowa, którzy wykonują usługi na godziny, otrzymają minimum 4,47 euro za przepracowaną godzinę, wliczając w to proporcjonalną część wypłat dodatkowych i na poczet urlopu.

Aktualną informację na temat minimalnych zarobków dozwolonych można znaleźć na stronie internetowej:

http://www.tt.mtas.es/periodico/laboral/200612/LAB20061229.htm

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

34

Aby uzyskać więcej informacji na temat zarobków, radzimy zajrzeć na stronę internetową:

http://www.tusalario.es/

g) Wygaśnięcie stosunku pracy

Zakończenie umowy o pracę może nastąpić na skutek:

• Obopólnego porozumienia stron. • Przyczyn legalnie zapisanych w umowie. • Zakończenia ustalonego okresu czasu lub wykonania dzieła czy usługi przed-

miotowej umowy • Ustąpienie pracownika. • Nastąpienia zgonu, przejścia na emeryturę lub zaistnienia trwałej, całkowitej lub

nieodwracalnej niezdolności do pracy pracownika lub pracodawcy. • Zaistnienia siły wyższej. • Zwolnienia. • Woli pracownika z powodu usprawiedliwionego. • Przyczyn obiektywnych prawnie stosowanych.

W przypadkach zakończenia umowy i zwolnienia, pracodawca ma obowiązek zawiadomić pracownika o wygaśnięciu stosunku pracy z wystarczającym wyprzedzeniem, w terminach, które wahają się od 15 do 30 dni, w zależności od rodzaju i okresu trwania stosunku pracy.

W umowach o określonym okresie trwania, z wyjątkiem umów na zastepstwo i na przyuczenie, pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości 8-dniowych zarobków za każdy przepracowany rok.

Jeżeli przyczyną jest zwolnienie decyzją pracodawcy, spowodowane nie spełnianiem przez pracownika swoich obowiązków, należy powiadomić o tym pisemnie pracownika, wymieniając fakty, które leżą u jej podstaw oraz datę faktycznego ustania stosunku pracy.

Jeżeli pracownik nie zgadzałby się z taką decyzją, powinien złożyć wniosek o polubowne załatwienie konfliktu w terminie 20 dni roboczych wobec Jednostki Arbitrażowej i Polubownej w odpowiednim Regionie Autonomicznym, jako krok wstępny przed zgłoszeniem roszczeń wobec Sądu d.s. Społecznych (Juzgado de lo Social).

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

35

Pracownicy samozatrudniający się Pracownicy samozatrudniający się

Osoba, która pragnie działać jako pracownik samozatrudniający się w Hiszpanii, aby móc prowadzić działalność na własny rachunek musi mieć ukończone 18 lat i wypełnić szereg formalności:

• Złożyć oświadczenie w ewidencji o rozpoczęciu działalności w odpowiednim Urzędzie Skarbowym (Agencia Tributaria (druk 036):

http://www.aeat.eshttp://www.minhac.es

• Wpisać się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Wydziale Ubezpieczenia Społecznego:

http://www.seg-social.es

• Zapisać się do odpowiedniej Izby zawodowej, jeżeli tego wymaga wykonywanie zawodu.

Kiedy ktoś pragnie założyć własne przedsiębiorstwo, przeprowadzenie formalności w biurach administracji na różnych szczeblach (państwowej, regionalnej i lokalnej) może być dość skomplikowane, jeżeli nie zna się funkcjonowania administracji hiszpańskiej. Można uzyskać doradztwo oraz informacje w jedynych okienkach dla pracodawców w Izbach Handlowych. Nie przeprowadzają one formalności wobec administracji, ale informacja, której udzielają jest znakomita. Można też skonsultować następujące strony internetowe:

http://www.vue.eshttp://www.camaras.orghttp://www.ventanillaempresarial.org

Jeżeli ktoś woli skorzystać z usług profesjonalnych dla przeprowadzenia tych wszystkich formalności, można zgłosić się do dowolnej agencji (Gestoría).

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

36

9MIESZKANIEMIESZKANIE

Wynajem: Jeżeli w trakcie pobytu w Hiszpanii pragnie się wynająć mieszkanie, doradzamy zwrócić się do odpowiedniej agencji mieszkaniowej lub przejrzeć strony ogłoszeń o wynajmie w prasie. W książce telefonicznej firm, tzw. Żółte strony (páginas amarillas) można znaleźć agencje mieszkaniowe.

http://www.paginasamarillas.es

Istnieje wiele stron internetowych, które są pomocne przy szukaniu mieszkania, na przykład:

http://www.fotocasa.eshttp://www.tucasa.comhttp://www.idealista.comhttp://www.globaliza.comhttp://www.expocasa.comhttp://www.portae.com

Prasa lokalna publikuje ogłoszenia o wynajmie, a w wielu miastach istnieją darmowa gazetki zajmujące się kupnem i sprzedażą mieszkań.

Koniecznym jest podpisanie umowy o wynajmie z właścicielem mieszkania. Ważną jest umowa zawarta w dowolnej formie, nawet ustnej; niemniej jednak lepiej zawrzeć umowę na piśmie. W tym wypadku istnieje “druk oficjalnej umowy”, który można zakupić w kioskach z tytoniem i znaczkami pocztowymi (estancos).

Najemca musi obowiązkowo wręczyć kaucję w kwocie równej cenie miesięcznego najmu. W prawie wszystkich budynkach lokatorzy dzielą się kosztami wydatków i usług komunalnych (gospodarz domu, sprzątanie, ogródek, basen...). Należy sprawdzić czy koszty te zostały włączone w umowie o wynajem.

Mieszkanie sezonowe

Zainteresowani mogą zwrócić się do Biura Informacji Turystycznej, które może udostępnić listę mieszkań do wynajęcia sezonowo.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

37

Wydział do spraw młodzieży (El Instituto de la Juventud) podpisuje umowy z zarządami miast w celu udostępnienia mieszkań do wynajęcia sezonowo dla osób poniżej 30 roku życia, o niskich dochodach, a które przeniosły się ze swojego stałego miejsca zamieszkania z powodów wykonywanej pracy, odbywanej nauki lub udziału w wydarzeniach i działaniach kulturalnych, sportowych, itp. Mieszkania takie są przeważnie nowobudowane lub wyremontowane w najstarszej dzielnicy miasta.

http://www.injuve.mtas.eshttp://www.emancipacionjoven.es/empleajoven/vivienda

Zakup nieruchomości: Obecnie wiele agencji mieszkaniowych na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego zajmują się zakupem nieruchomości w Hiszpanii. W Hiszpanii należy zwrócić się do miejscowej agencji mieszkaniowe. Również można zwrócić się z prośbą o informacje do Fundacji Instytutu Właścicieli Zagranicznych (Fundación Instituto de Propietarios Extranjeros).

Aby mieć bieżące rozeznanie cen rynkowych na nowe mieszkania, instytucja zwana “la Sociedad de Tasación” dokonuje masowych badań rynku, w których analizuje promocje budowy nowych mieszkań w wolnej sprzedaży, które budowane są we wszystkich stolicach prowincji.

W niektórych Regionach Autonomicznych istnieją służby zwane “Bolsa de Vivienda Joven” (giełda mieszkań dla młodzieży), gdzie można uzyskać ogólne informacje o wynajmie oraz kupnie i sprzedaży mieszkań, wyspecjalizowane informacje prawne, wiadomości prasowe o stanie mieszkań i pokoi do wynajęcia, a zwłaszcza istniejących mieszkaniach do wynajęcia dla młodych po cenach poniżej cen rynkowych, na podstawie ugody z właścicielami. Można uzupełnić tego rodzaju informacje w wydziałach do spraw młodzieży Regionów Autonomicznych (servicios de Juventud de las Comunidades Autónomas).

Fundación Instituto de Propietarios Extranjeros(Foundation Institute of Foreign Owners)Tel.: 96 584 23 12 Fax: 96 584 15 89e-mail: [email protected]://www.c-euro.org

Firma wyceny mieszkańhttp://www.st-tasacion.es/

Páginas amarillas (“Żółte strony”)http://www.paginasamarillas.es/

Służba programów branżowych:NJUVE. Servicio de Programas Sectoriales.Tel.: 91 363 75 93 Fax: 91 402 21 94e-mail: [email protected]://www.injuve.mtas.es

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

38

10SZKOLNICTWO W HISZPANIISZKOLNICTWO W HISZPANII

Hiszpański system szkolnictwa, zmodyfikowany ustawą “Ley Orgánica de la Educación” (LOE), zostaje stopniowo wdrażany w ciągu roku 2007.

Nauczanie początkowe i średnie w Hiszpanii są obowiązkowe i nieodpłatne. Nauczanie to obejmuje uczniów w wieku od 6 do 16 lat i prowadzone jest w publicznych ośrodkach szkolnych, szkołach prywatnych na umowie z administracją i prywatnych, przy czym te ostatnie są płatne.

Kompetencje w dziedzinie nauczania zostały przekazane rządom Regionów Autonomicznych i w niektórych z nich nauczanie odbywa się w języku hiszpańskimi oraz w drugim oficjalnym języku regionalnym.

Terminy zapisów: Ogólnie termin składania podań o przyjęcie do szkoły zaczyna się w kwietniu, przy czym istnieje dodatkowy termin we wrześniu dla cyklu nauczania zawodowego średniego i wyższego stopnia. Następnie, w czerwcu lub w lipcu, w zależności od rodzaju szkoły, wykonane zostają zapisy do szkół, a w przypadku nadzwyczajnego trybu wrześniowego, zapisów dokonuje się w tym miesiącu.

Kalendarz szkolny: Mogą istnieć różnice pomiędzy Regionami Autonomicznymi, niemniej jednak początek roku szkolnego ma miejsce około połowy września a jego zakończenie w czerwcu, z okresami ferii na Boże Narodzenie, Wielkanoc i wakacjami letnimi.

Nauczanie przedszkolne: Jest to etap nauczania zorganizowany w dwóch cyklach. Pierwszy jest dobrowolny a drugi, od 3 do 6 roku życia jest nieodpłatny.

Nauczanie podstawowe: Składa się z dwóch etapów, nauczania początkowego – Educacición Primaria- i Obowiązkowego Nauczania Średniego – Educación Secundaria Obligatoria (E.S.O.). Jest ono nieodpłatne, obowiązkowe i zorganizowane na zasadach nauczania ogólnego ze zwróceniem uwagi na różnorodność. System oceniania jest ciągły.

• Nauczanie początkowe: odbywa się przez 6 lat, które normalnie zalicza się w wieku od 6 do 12 lat. Kładzie się nacisk na naukę języka hiszpańskiego, matematyki i języków obcych.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

39

• Szkoła średnia: dzieli się na obowiązkową (E.S.O.) i poobowiązkowej (kiedy można wybrać między liceum ogólnokształcącym, kształceniem zawodowym średniego stopnia (F.P) lub nauczaniem średnim związanym ze sztukami pla-stycznymi, design lub sportem.

Obowiązkowe Nauczanie Średnie – Educación Secundaria Obligatoria (E.S.O.) odbywa się przez 4 lata, które normalnie zalicza się w wieku od 12 do 16 lat. Od trzeciej klasy następuje rozdział na profile (technologiczny, nauk ścisłych, humanistyczny), które ukierunkują późniejszy wybór klas profilowany liceum (artystyczne, nauk ścisłych lub humanistyczne). Bez względu na wybrany profil, po ukończeniu E.S.O. uczeń może wybrać pomiędzy liceum ogólnokształcącym (Bachillerato) i szkołą zawodową średniego stopnia (Formación Profesional de Grado Medio).

Uczniowie, którzy ukończyli 16 rok życia, w wyjątkowych przypadkach 15, a nie chcą kontynuować nauki w wyżej wspomnianym trybie, mogą odbyć kursy wstępnego przygotowania zawodowego (Programas de Cualificación Profesional Inicial - P.C.P.I.). Trwają one dwa lata i zakończone są osiągnięciem dyplomu obowiązkowej szkoły średniej oraz wydaniem uznanego urzędowo zaświadczenia.

Liceum (Bachillerato): trwa dwa lata, o trzech różnych profilach: Sztuka, Nauki Ścisłe i technologia, oraz Nauki Humanistyczne i Społeczne.

Dyplom ukończenia liceum daje możliwość wstępu na studia wyższe. Aby go uzyskać, należy zaliczyć wszystkie przedmioty i zdać egzamin dostępu na studia - Prueba General de Bachillerato (PGB), niezależny od ośrodków szkolnych. Egzamin składać się ma z części wspólnej i wyspecjalizowanej dla każdego profilu oraz z egzaminu z języka obcego. Uczniowie, którzy nie zdadzą tego egzaminu, a zaliczyli wszystkie przedmioty na poziomie liceum, otrzymają zaświadczenie uznawane na rynku pracy, a które pozwala też im na dostęp, poprzez egzamin, do kształcenia zawodowego średniego stopnia.

Kształcenie wyższe: polega na studiach uniwersyteckich, wyższym wykształceniu artystycznym, Kształceniu zawodowym stopnia wyższego (Formación Profesional -F.P) lub nauczaniu wyższego stopnia w zakresie sztuk plastycznych, design lub sportu.

• Studia uniwersyteckie: Aby mieć na nie wstęp, należy zdać egzamin wstępny. W prawie wszystkich większych miastach hiszpańskich istnieją ośrodki uniwer-syteckie.

• Kształcenie Zawodowe: Można mieć do niego dostęp po zdaniu odpowiedniego egzaminu (do średniego stopnia trzeba mieć ukończone 17 lat, do stopnia wyż-szego lat 19 lub 18, dla posiadaczy dyplomu związanego z daną specjalizacją).

Nauczanie w trybie specjalnym: Jest to nauczanie języków obcych, kształcenie artystyczne lub sportowe.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

40

Kształcenie zawodowe. Tryb Kształcenie zawodowe. Tryb e-learninge-learning Główną zaletą takiego nauczania jest samodzielność w zdobywaniu wiedzy przez uczących się pod zindywidualizowanym nadzorem nauczycieli. Dostęp do materiałów i zajęć jest możliwy z dowolnie wybranego miejsca i z elastycznym rozkładem godzin, w zależności od potrzeb uczących się, przy spełnieniu tylko wymogów posiadania dostępu do Internetu i posługiwania się pakietem programowym Office (Word, PowerPoint, Access, Excel) w celu opracowywania zadanych prac.

Po ukończeniu wszystkich modułów kształcenia zawodowego, w wyjątkowych przypadkach przed ostatecznym zaliczeniem jednego z nich, odbywa się kształcenie wymagające fizycznej obecności, moduł kształcenia zawodowego w Ośrodkach Kształcenia w Miejscu Pracy (Formación en Centros de Trabajo -F.C.T.), przy czym zwolnieni z niego zostają uczniowie, którzy udokumentują posiadanie doświadczenia zawodowego związanego z kierunkiem kształcenia.

Warunki dostępu do takiego nauczania oraz liczba godzin są takie same, jak w przypadku pobierania nauk stacjonarnych.

Termin wpisów wstępnych i zapisów zaczyna się we wrześniu.

Uniwersytet Uniwersytet Nauki uniwersyteckie zorganizowane są w trzech cyklach, w zależności od tego, jak ustalają to umowy wynikające z tworzenia Europejskiej Strefy Szkolnictwa Wyższego (European Higher Education Area). Te trzy cykle odpowiadają trzem stopniom kwalifikacji akademickich, określanych jako stopień podstawowy (Grado), Master i Doktor.

W celu zwiększenia mobilności w ramach Europejskiej Strefy Szkolnictwa Wyższego, będzie promowane odbycie przez studentów przynajmniej jednego semestru pierwszego cyklu na którymś z uniwersytetów zagranicznych.

Stopień cyklu podstawowego (Grado)W ramach tego samego kierunku studiów w cyklu podstawowym część nauczania będzie wspólna, prowadząca do uzyskania co najmniej 60 punktów kredytowych, dając priorytet zajęciom o charakterze praktycznym, z możliwością zmiany początkowego wyboru tytułu akademickiego w zależności od powołania, przygotowania i doświadczenia nabytego w trakcie tego pierwszego okresu. Cykl wymaga uzyskania 240 punktów kredytowych i ułatwi dostęp do rynku pracy, przy czym uzyskanie 120 punktów kredytowych pozwoli na otrzymanie świadectwa początkowych studiów wyższych (Certificado de Estudios Universitarios Iniciales - CEUI). Stopień podstawowy (Grado) zostanie uwieńczony przygotowaniem i obroną przez studenta pracy końcowej.

Stopień magisterski - Master

Cykle do uzyskania tytułu magisterskiego będą wymagać uzyskania od 60 do 120 punktów kredytowych. Stopień ten zostanie uwieńczony przygotowaniem przez

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

41

studenta i ustną obroną publiczną pracy końcowej cyklu. Razem ze stopniem wręczony zostanie Suplement Europejski Stopnia, w którym wyszczególnione zostaną przedmioty odbyte przez studenta.

Dostęp do tego stopnia mają studenci, którzy posiadają tytuł lub stopień podstawowy (Grado) wydany przez odpowiednie władze w Europejskiej Strefie Szkolnictwa Wyższego lub podobne w innych krajach. Pośród możliwości zawodowych, na jakie ukierunkowane są takie studia, znajdują się prace badawcze, przez co stopień magistra (Máster) włączony zostaje jako część wykształcenia dla uzyskania stopnia Doktora.

W wyjątkowych sytuacjach, tylko w przypadku zawodów regulowanych i związanych z Dyrektywą 2005/36/EC Parlamentu Europejskiego oraz Rady, odnośnie uznania kwalifikacji zawodowych, tytuły drugiego stopnia, na poziomie magistra czy Master, uzależnione będą od własnych przepisów.

Tytuł doktorski (Doctor)Zgodnie z projektem Europejskich Ram Kwalifikacji, nie zostają ustanowione żadne wymagania odnośnie terminu, w sensie lat trwania czy uzyskania określonej liczby punktów kredytowych dla osiągnięcia wykształcenia w stopniu doktora. Określa się jednak jako termin rozsądny 3 do 4 lat w przypadku wyłącznego zajmowania się nauką. Program Doktoratu, przyjęty przez dany uniwersytet, obejmuje okres nauczania i okres badań naukowych.

Razem z tytułem zostanie wręczony Europejski Suplement do Dyplomu, odpowiadający odbytemu cyklowi studiów doktoranckich.

Poza tym na studia cyklu wyższego mogą zostać przyjęci studenci posiadający tytuł lub stopień magisterski (Master) jakiegokolwiek uniwersytetu Europejskiej Strefy Szkolnictwa Wyższego lub podobnych z innych krajów. Wszelkie te sposoby dostępu do cyklu powinny zostać uznane przez uniwersytet w ramach Programu Doktoratu. W dalszym ciągu będzie się promować dwustronne umowy pomiędzy Państwami w celu bezpośredniego uznawania stopni dla ułatwienia mobilności studentów realizujących ten cykl.

Wiecej informacji związanej z Uniwersytetem:

http://www.mec.es/universidades/index.htmlhttp://www.universia.es

Kształcenie poza systemem szkolnictwa Kształcenie poza systemem szkolnictwa

Kształcenie poza systemem szkolnictwa oferuje szeroki wachlarz możliwości, od szkolenia praktycznego i ciągłego doskonalenia zawodowego, po naukę języków obcych, szkoły biznesowe, nauczanie zaoczne, kursy przygotowujące do powrotu lub dostępu do nauczania w ramach systemu szkolnictwa, gwarancję społeczną.

Szkolenie praktyczne przyuczające: Kursy skierowane są dla bezrobotnych zapisanych w Urzędach Zatrudnienia, jako poszukujących pracy. Informacji udzielają te urzędy. Szkolenie jest nieodpłatne.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

42

Ciągłe doskonalenie zawodowe: Kursy dla pracowników, organizowane przez firmy, samych pracowników i organizacje związków zawodowych, zakładające zarówno podniesienie kompetencji jak i kwalifikacji zawodowych pracowników.

Świadectwa Wyszkolenia Zawodowego (Certificados de Profesionalidad) potwierdzają kompetencje nabyte w ramach działań Ciągłego Szkolenia Zawodowego, programów kształcenia i zatrudnienia, umów czeladniczych i na szkolenie, nabytego doświadczenia zawodowego i innych nie akademickich sposobów szkolenia.

http://www.inem.es

Zagraniczne ośrodki nauczania w Hiszpanii Zagraniczne ośrodki nauczania w Hiszpanii

Istnieją na terenie Hiszpanii ośrodki szkolne na poziomie nie uniwersyteckim, odpowiadające systemom szkolnictwa w innych krajach. Informację o nich można uzyskać poprzez organy szkolnictwa w danym kraju lub poprzez ich ambasady.

Istnieje także możliwość odbywania nauki, w określonych ośrodkach szkolnych, która pozwala na uzyskania podwójnego dyplomu (właściwego dla obu państw), jak jest to w przypadku ośrodków objętych umową o współpracy między hiszpańskim Ministerstwem Szkolnictwa i Nauki, a The British Council (Convenio MCDE- British Council)

Adresy użyteczne

– Asociación Nacional de Colegios Británicos (Krajowy związek szkół brytyjskich): informacja o tych ośrodkach i ich geograficzne usytuowanie:

http://www.nabss.ort/introesp.htm

– Escuela Europea w Alicante (Szkoła Europejska): Zgodnie z planem nauczania w Szkołach Europejskich obejmuje ono cykle od przedszkolnego do średniego.

http://www.eursc.eu/

Język hiszpański dla cudzozimców Język hiszpański dla cudzozimców

Istnieją kursy organizowane zarówno przez instytucje prywatne jak i publiczne. Informacje o nich można uzyskać w najbliższej Oficjalnej Szkole Języków Obcych –( Escuela Oficial de Idiomas) lub w Ministerstwie Szkolnictwa.

Instytut Cervantesa również prowadzi kursy języka hiszpańskiego w swoich ośrodkach, organizuje ogłaszanie egzaminów w Hiszpanii w celu uzyskania certyfikatu DELE (Dyplom Języka Hiszpańskiego jako Języka Obcego), które są dyplomami oficjalnymi, poświadczającymi stopień kompetencji i opanowania języka hiszpańskiego, wydawanymi przez Ministerstwo Szkolnictwa i Nauki, oraz udziela informacji na temat kursów języka hiszpańskiego dla cudzoziemców w Hiszpanii, w różnych ośrodkach szkolnych i miejscowościach.

http://www.cervantes.es

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

43

System Szkolnictwa w Hiszpanii (LOE) System Szkolnictwa w Hiszpanii (LOE) Poniższy schemat odzwierciedla opisany przedtem system kształcenia zgodnie z nowym planem (LOE).

Título Superior

Título de Máster

Título de Grado

Título de Doctor

Título deTécnico Superior



Título Profesional Título de Bachiller

Art

es

Cie

ncia

sy

Tecn

olog

ía

Hum

anid

ades

yC

CSS

Título de Técnico Título de Técnico Título de Técnico

Título GraduadoE.S.O.

CualificaciónProfesional

P.C

.P.I.

Mód

ulos

prof

esio

nale

sy

gene

rale

s

Mód

ulos

volu

ntar

ios

Nauczanie nieodpłatneEnseñanza GratuitaKształcenie zawodoweFormación ProfesionalKształcenie artystyczneEnseñanzas ArtísticasNauki związane ze sportemEnseñanzas DeportivasDostęp uwarunkowanyAcceso con condicionesKontrola orientacyjnaPrueba de DiagnósticoEgzamin wstępnyPrueba de Acceso

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

44

11RÓWNOWAŻNOŚĆ CERTYFIKATÓW I DYPLOMÓW RÓWNOWAŻNOŚĆ CERTYFIKATÓW I DYPLOMÓW

NA TERENIE EUROPEJSKIEGO OBSZARU NA TERENIE EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG)GOSPODARCZEGO (EOG)

Należy rozróżnić dwa rodzaje uznania: Uznanie tytułu dla celów zawodowych oraz Uznanie dla celów akademickich, oraz, w ramach tego ostatniego, dwa rodzaje: uznawalność (homologación) i nostryfikacja (convalidación).

Uznanie tytułu do celów zawodowychJest to procedura mająca na celu udzielania zezwoleń na wykonywanie zawodu w kraju docelowym. Nie posiada znaczenia akademickiego, ani innych, z wyjątkiem możliwości wykonywania zawodu. Aby uzyskać takie uznanie, zawód taki musi być prawnie regulowany w Hiszpanii. Jeżeli zawód nie jest regulowany w Hiszpanii, procedura ta nie jest konieczna.

Zawody Regulowane dzielą się na dwie kategorie, w zależności od regulacji, jaką są objęte:

Regulowane poprzez przepisy branżowe: Lekarz, Lekarz Specjalista, Pielęgniarstwo ogólne, Pielęgniarstwo położnicze, Stomatolog, Weterynarz, Farmaceuta i Architekt. W ich przypadku możliwe jest bezpośrednie uznanie dyplomów, zawsze jednak, gdy posiada się prawo do wykonywania zawodu potwierdzone w jakimkolwiek innym kraju członkowskim UE (Unii Europejskiej) lub stowarzyszonym w ramach EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii).

Regulowane poprzez Ogólny System Uznawalności (Sistema General de Reconocimiento), wymagające zdania egzaminu z dziedziny objętej dyplomem starającego się o uznanie, który pozwala na dostęp do uznania zawodowego w Kraju przyjmującym. Kompetencje uznania zawodowego w takich przypadkach należą do różnych organów Administracji Państwowej, lub Administracji Regionów Autonomicznych.

Uznawalność wykształcenia i NostryfikacjaUznawalność wykształcenia (homologación) Potwierdzenie ważności akademickiej przyznaje zagranicznemu tytułowi akademickiemu, wraz z odpowiednim dokumentem uwierzytelniającym, równoważność

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

45

z odpowiadającym mu tytułem akademickim hiszpańskim, z ważnością na terenie całego kraju, począwszy od daty przyznania uznawalności, zgodnie z obowiązującą normą prawną.

Nostryfikacja (convalidación) jest oficjalnym uznaniem do celów akademickich wykształcenia wyższego odbytego za granicą, bez względu na uzyskanie czy też nie końcowego tytułu, w celu równouprawnienia w odniesieniu do częściowych studiów wyższych w Hiszpanii, co pozwala na kontynuację kształcenia na jednym z Uniwersytetów hiszpańskich.

Organem kompetentnym w tej mierze jest Ministerstwo Szkolnictwa i Nauki (Ministerio de Educación y Ciencia (zob. podany wyżej adres).

Sieć NARIC

Sieć NARIC krajowych ośrodków informacji o uznawalności akademickiej została utworzona w 1984 roku w celu wspomożenia regulacji uznawalności tytułów akademickich i ułatwienia procesu integracji krajowych systemów szkolnictwa. Ośrodki te udzielają doradztwa oraz urzędowych informacji na temat uznawalności akademickiej tytułów i okresów kształcenia podjętego w innych krajach.

Suplementy Europass

Aby uczynić bardziej zrozumiałym dla pracodawców lub instytucji tytułów lub certyfikatów wykształcenia posiadanych przez osobę, która przenosi się do Hiszpanii, zalecane jest uzyskanie w kraju wyjściowym dokumentu Europass, odpowiadającemu temu tytułowi. Można uzyskać informacje na temat takich dokumentów w Krajowym Centrum Europass kraju wyjściowego.

Linki:

Zawody regulowane:

http://www.mec.es/mecd/jsp/plantilla.jsp?id=82&area=tituloshttp://www.mec.es/mecd/jsp/plantilla.jsp?id=85&area=titulos

Nostryfikacja i uznawalność (Convalidación y homologación)

http://www.mec.es/mecd/titulos/convalidacion.html

Sieć (Red) NARIC EspañaMinisterio de Educación y CienciaSubdirección General de Títulos, Convalidaciones y HomologacionesPaseo del Prado, 28E- 28014 MadridTel.: +34-91-506.5593Fax: +34-91-506.57.06E-mail: [email protected]

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

46

Informacja w “Tu Europa” (Your Europe)

http://ec.europa.eu/youreurope/nav/es/citizens/working/qualification-recognition/index.html

Lista zawodów regulowanych w każdym z państw członkowskich UE:

http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/regprofs/dsp_bycountry.cfm

System Europass

http://europass.cedefop.europa.eu/

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

47

12KULTURAKULTURA

Życie kulturalne i towarzyskie w Hiszpanii jest wytworem wielu zewnętrznych wpływów, które otrzymało w przeciągu swoich dziejów. Stąd tak wielkie bogactwo i różnorodność. Wiele wydarzeń kulturalnych otrzymuje bezpośrednie poparcie ze strony Rządu, poprzez Ministerstwo Szkolnictwa i Nauki czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Znane nazwiska hiszpańskiej sztuki to, między innymi, w malarstwie: Velázquez, Goya, Murillo, Zurbarán, Sorolla, Picasso, Dalí czy Miró; w literaturze Złotego Wieku: Cervantes, Quevedo, Lope de Vega; w muzyce: Manuel de Falla i Albéniz.

Hiszpania posiada ogromną spuściznę historyczno-artystyczną, bibliograficzną i dokumentalną, która zamyka w sobie klucz do życia zbiorowego kraju, jest to bowiem trzecie państwo na świecie, jeśli chodzi o liczbę oficjalnie uznanych zabytków historycznych o randze światowej.

W Madrycie skupiają się, między innymi, trzy wielkie muzea strzegące mistrzowskie dzieła sztuki światowej: Muzeum del Prado, Muzeum Thyssen-Bornemisza i Państwowe Muzeum Centrum Sztuki im. Królowej Zofii. W ostatnich latach produkcja literacka w Hiszpanii przeżywa wielki rozkwit. Ponadto przemysł wydawniczy wykorzystywany jest do rozpowszechniania języka hiszpańskiego, który coraz bardziej rozprzestrzenia się po całym świecie. Należy podkreślić znaczenie Instytutu Cervantesa w promowaniu i nauczaniu języka hiszpańskiego i rozpowszechnianiu kultury hiszpańskiej i iberoamerykańskiej.

Jako święta, w Hiszpanii obchodzone jest Boże Narodzenie, Tydzień Wielkanocny i Karnawał, przy czym wszystkie miasta i wsie mają swoich własnych świętych patronów, a festyny z okazji ich świąt trwają po kilka dni. Spośród najbardziej znanych festynów wyróżniają się obchody Los Sanfermines w San Sebastian, Las Fallas w Walencji, Karnawał na Wyspach Kanaryjskich, la Feria de Abril (Festyny kwietniowe) w Sewilli i obchody San Isidro (Świętego Izydora, patrona Madrytu) w Madrycie.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

48

W miastach wydawane są przewodniki z informacją o wszystkich wydarzeniach kulturalnych (koncerty, wystawy, odczyty, muzea, malarstwo, teatr, itd.). Organizowane są liczne festiwale, wydarzenia związane z rozrywką i czasem wolnym i miejskie biura informacji turystycznej pomagają poznać lokalne aspekty historyczne i kulturalne.

Jeżeli chodzi o sport, większość miast hiszpańskich wyposażona jest w znakomite instalacje sportowe. Pomimo iż sportem narodowym jest piłka nożna, trzeba także wymienić koszykówkę, piłkę ręczną, wyścigi rowerowe i lekką atletykę. Inne sporty uprawiane systematycznie to golf, tenis, narciarstwo, rybactwo sportowe, sporty wodne jak żeglarstwo i coraz popularniejsze ostatnio sporty ekstremalne, takie jak szybownictwo, lotniarstwo, spadochroniarstwo i spływy przełomami i wąwozami górskich rzek.

W dziedzinie gastronomii, jedną z największych atrakcji jest jakość hiszpańskiej kuchni i różnorodność produktów. Nie można mówić o kuchni narodowej, tylko o wielu kuchniach regionalnych. “La paella”, “la empanada” i zupa “el caldo gallego”, fasolowe danie “la fabada asturiana”, flaki po madrycku i omlet z ziemniaków (“la tortilla española”) to tylko kilka spośród z wielu emblematycznych dań.

Życie towarzyskie w Hiszpanii ma ogromne znaczenie. Rodzina i przyjaciele stanowią centrum życia dla większości Hiszpanów. W stosunkach towarzyskich normalnie utrzymuje się poufały i spontaniczny sposób bycia i język. Częsty jest kontakt fizyczny przy powitaniu, całowanie i obejmowanie, które zwracają uwagę osób przybywających po raz pierwszy do Hiszpanii, jak też zwyczaj przerywania sobie nawzajem, co nie jest uważane za brak wychowania, tylko za część składową spontanicznego sposobu komunikowania się. Między osobami, które się nie znają używany jest sposób zwracania się przy pomocy “Usted”, ale w sytuacjach mniej oficjalnych lub w trakcie spędzania czasu wolnego, rozpowszechnione jest mówienie do siebie nawzajem na ty.

Normalna pora obiadowa przypada na godziny między 13:30 a 15:30, a kolacyjna między 21:00 a 23:00, czyli dosyć później niż w innych krajach Europy. Częstym obyczajem jest jedzenie kolacji z przyjaciółmi poza domem, szczególnie w czasie weekendów.

Życie nocne w Hiszpanii przeszło już do legendy i stanowi jedną z naszych największych atrakcji. Bary i dyskoteki pozostają otwarte w nocy. Hotelarstwo i gastronomia to jedne z najdynamiczniejszych branż hiszpańskiej gospodarki.

Pomimo iż nastąpiły w ostatnich latach wielkie zmiany obyczajowe, rodzina w dalszym ciągu pozostaje centrum stosunków międzyludzkich i ma ogromną wagę. Należy stwierdzić, że modele rodziny są też różnorodniejsze, gdyż w Hiszpanii uznawane jest małżeństwo między osobami tej samej płci, a także wzrosła liczba rodziców samotnie wychowujących swoje dzieci.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

49

Można uzyskać więcej informacji związanych z kulturą w:

Ministerio de Cultura (Ministerstwo Kultury)Secretaría de Estado de CulturaTeléfono: 91-701 71 56 o 91-701 71 57http://www.mcu.es/

Instytut do spraw młodzieży - El Instituto de la Juventud (INJUVE) zbiera i rozpowszechnia informacje leżące w kręgu zainteresowań młodzieży: karty młodzieżowe, schroniska, wymiana międzynarodowa, współpraca, woluntariat, stowarzyszenia, kształcenie, zatrudnienie, mieszkanie... Współpracuje również z około 3.000 ośrodków informacji dla młodzieży - Centros de Información Juvenil, jakie istnieją w naszym kraju, należącymi do administracji Regionów Autonomicznych, zarządów miejskich i licznych organizacji społecznych.

http://www.injuve.mtas.es

Zaleca się, aby przed przyjazdem do Hiszpanii, uzyskać wiadomości na temat różnorodnych kwestii ogólnych. W celu zdobycia informacji można skontaktować się z Hiszpańskim Biurem Informacji Turystycznej lub z Ambasadą czy konsulatem hiszpańskim.

http://www.tourspain.es

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

50

13WSPARCIE PRAWNEWSPARCIE PRAWNE

W trakcie pobytu w Hiszpanii obowiązującym prawem jest prawo hiszpańskie. W przypadku zaistnienia jakiegokolwiek problemu prawnego należy skontaktować się z ambasadą swojego państwa. Również w przypadku, jeśli prawa, jako obywatela i mieszkańca zostają naruszone lub pogwałcone, to skargę taką można umieścić w internetowej sieci SOLVIT, która została utworzona przez Komisję Europejską w celu zabezpieczenia spełniania wymagań obowiązujących w ramach przepisów prawnych Wspólnoty Europejskiej.

http://europa.eu.int/solvit

SOLVIT - HiszpaniaMinisterstwo Spray Wewnętrznych i WspółpracySerrano Galvache 26 - 28071 MadrytTel. 91 379 9999Fax. 91 394 [email protected]

Konstytucja Hiszpańska, oraz wszelkie dokumenty prawne wydane na jej podstawie, ustanawiają całą serię szeroko gwarantowanych fundamentalnych praw. W przypadku zaistnienia jakiegokolwiek problemu prawnego można skorzystać z prawa do opieki świadczonej przez adwokatów. Istnieje również możliwość ubiegania się o adwokata z urzędu, składając odpowiedni wniosek do Palestry Adwokackiej. Opieka i wsparcie adwokata jest zagwarantowana w przypadku zaistnienia jakichkolwiek problemów prawnych tj. zatrzymania, pozbawienia wolności lub w innych postępowaniach prowadzonych przez służby policyjne lub sądowe.

Ktokolwiek, kto został zatrzymany powinien być najpierw niezwłocznie poinformowany o przysługujących tej osobie prawach jak również o przyczynach zaistniałego zatrzymania bez konieczności i obowiązku składania jakichkolwiek zeznań.

Zatrzymanie osoby w ramach nałożonego środka zapobiegawczego powinno trwać przez ściśle wyznaczony okres, konieczny dla przeprowadzenia postępowania

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

51

przygotowawczego, obejmującego dochodzenie oraz złożenie zeznań w sprawie popełnionego czynu.

W każdym przypadku, w przeciągu najwyżej 72 godzin, osoba zatrzymana powinna być zwolniona z aresztu lub oddana do dyspozycji prokuratora.

Dodatkowym zabezpieczeniem prawnym wolności jest postępowanie w ramach przyjętej procedury o nietykalności osobistej, czyli zakazie pozbawiania wolności bez wyroku sadowego “habeas corpus”, która spowoduje natychmiastowe uwolnienie osób zatrzymanych lub osadzonych w areszcie oraz wobec, których wszęte zostanie postępowanie sądowe, celem ustalenia i wydania orzeczenia przez sąd w sprawie legalności lub nielegalności zatrzymania lub pozbawienia wolności.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

52

14PRZYDATNE ADRESY I TELEFONYPRZYDATNE ADRESY I TELEFONY

Ambasady w Hiszpanii

Niemcy: Tel.: 91 557 90 00 Fax: 91 310 21 04http://www.madrid.diplo.de

Austria: Tel.: 91 556 53 15 Fax: 91 597 35 79http://www.bmeia.gv.at/madrid

Belgia: Tel.: 91 577 63 00 Fax: 91 431 81 66http://www.diplomatie.be/Madrid

Bulgaria: Tel.: 91 345 57 61 Fax: 91 359 12 01

Cypr: Tel.: 91 578 31 14 Fax: 91 578 21 89

Dania: Tel.: 91 431 84 45 Fax: 91 431 91 68http://www.ambmadrid.um.dk/es

Słowacja: Tel.: 91 590 38 61 Fax: 91 590 38 68

Słowenia: Tel.: 91 411 68 93 Fax: 91 564 60 57

Estonia: Tel.: 91 426 16 71 Fax: 91 426 46 72http://www.estemb.es

Finlandia: Tel.: 921 319 61 72 Fax: 91 308 39 01http://www.finlandia.es/es

Francja: Tel.: 91 423 89 00 Fax: 91 423 89 08http://www.ambafrance-es.org

Grecja: Tel.: 91 564 46 53 Fax: 91 564 46 68http://www.embagrec.org

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

53

Węgry: Tel.: 91 413 70 11 Fax: 91 413 71 49http://www.mfa.gov.hu/emb/madrid

Irlandia: Tel.: 91 436 40 93 Fax: 91 435 16 77

Islandia: Tel.: 91 373 15 06 Fax: 91 373 92 65

Włochy: Tel.: 91 423 33 00 Fax: 91 575 77 76

Łotwa: Tel.: 91 369 13 62 Fax: 91 369 00 20

Litwa: Tel.: 91 702 21 16 Fax: 91 310 40 18http://es.mfa.lt

Luksemburg: Tel.: 91 435 91 64 Fax: 91 577 48 26www.mae.lu/spain

Malta: Tel.: 91 391 30 61 Fax: 91 391 30 66

Norwegia: Tel.: 91 436 34 40 Fax: 91 310 43 26www.noruega.es

Holandia: Tel.: 91 353 75 00 Fax: 91 353 75 65http://www.embajadapaisesbajos.es/

Portugalia: Tel.: 91 782 49 60 Fax: 91 782 49 72http://www.embajadaportugal-madrid.org

Polska: Tel.: 91 373 66 05 Fax: 91 373 66 24www.polonia.es

Wielka Brytania: Tel.: 91 700 82 00 Fax: 91 702 20 40http://www.ukinspain.com

Rep. Czech: Tel.: 91 353 18 80 Fax: 91 353 18 85http://www.mzv.cz/madrid

Rumunia Tel.: 91 350 44 36 Fax: 91 345 29 17www.mae.ro

Szwecja Tel.: 91 702 20 00 Fax: 91 702 20 40http://www.embajadasuecia.es

Euroinfo. Komisja Europejska. Przedstawicielstwo w Hiszpanii

Tel.: 91 423 80 00 Fax: 91 576 03 87http://europa.eu.int/spain

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

54

Informacja Ogólna Administracji Publicznej

Informacja ogólna www.060.es

Informacja podatkowa: 901 33 55 33www.agenciatributaria.es

Informacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: 900 16 65 65www.seg-social.es

Biuro Informacji dla Obywateli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych: 900 15 00 00www.mir.es

Krajowy Zakład Ubezpieczeń SpołecznychSubdirección General de Relaciones Internacionales (Convenios Internacionales).Padre Damián, 4-6 28036-MADRIDTel.: 91 5688300http://www.seg-social.es

Krajowe Publiczne Służby Zatrudnienia-INEMCalle Condesa de Venadito 928027 MadridTel.: 91 5859888http://www.inem.es

Adresy internetowe

W treści niniejszego dokumentu odnotowane zostały adresy internetowe odnośnie każdego rozdziału. Dodajemy poniżej listę adresów, które również mogą być przydatne:

Publiczne Służby ZatrudnieniaServicios Públicos de Empleo:EURES: http://eures.europa.eu

Krajowe publiczne służby zatrudnienia (INEM):www.inem.es

Portal Krajowego Systemy Zatrudnieniawww.sistemanacionalempleo.es

Służby zatrudnienia w Regionach Autonomicznych:

Andaluzja http://www.juntadeandalucia.es/servicioandaluzdeempleoAragonia http://inaem.aragob.esAsturia http://www.trabajastur.comWyspy Kanaryjskie http://www.gobiernodecanarias.org/empleo

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

55

Kantabria http://www.empleacantabria.comKastylia - León http://www.empleocastillayleon.comKastylia- La Mancha http://www.sepecam.jccm.esKatalonia http://www.oficinatreball.netEstremadura http://www.empleaextremadura.comGalicia http://www.xunta.es/emprego/portal.htmBaleary http://infosoib.caib.esLa Rioja http://www.larioja.org/empleoMadryt http://www.madrid.org/servicio_regional_empleo/Murcja http://www.sefcarm.esNawarra http://www.empleo.navarra.esWalencja http://www.servef.esKraj Basków http://www.lanbide.net

Zatrudnienie za pośrednictwem Internetu

http://www.monster.eshttp://www.infojobs.nethttp://www.trabajos.comhttp://www.infoempleo.comhttp://www.laboris.nethttp://www.cybersearch.eshttp://www.empleo.comhttp://www.todotrabajo.comhttp://www.trabajo.orghttp://www.recursoshumanos.net/http://www.acciontrabajo.com/http://empleo.paginas-amarillas.eshttp://www.oficinaempleo.comhttp://intoko.es

Giełdy pracy, wyspecjalizowane i sektorowe (branżowe)

Menadżerowie i pracownicy wysoko kwalifikowani http://www.canalcv.comHotelarstwo, Gastronomia, Turystyka i Wypoczynek http://www.turijobs.com http://www.turiempleo.com http://www.poraqui.netNauczyciele i Wychowawcy http://www.internenes.com/empleo http://www.educajob.comInformatyka i Technologia Informacji http://www.novanotio.es http://www.tecnijobs.comSektor służby zdrowia http://www.empleosalud.comOpieka nad osobami niepełnosprawnymi http://www.mercadis.comStudenci i absolwenci uniwersyteccy http://www.empleo.universia.esSekretarki http://www.secretariaplus.comZatrudnienie na niepełny wymiar godzin http://www.empleotiempoparcial.com

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

56

Agencje Zatrudnienia Czasowego (E.T.T)

ACCESS http://www.accessett.comADECCO http://www.adecco.esALTA GESTION http://www.altagestion.esATTEMPORA http://www.attempora.esCEPEDE http://www.cepede.comFASTER http://www.faster.esRANDSTAD http://www.randstad.esTEMPORAL TRANSFER http://www.temporaltransfer.com

Środki Komunikacji:

Gazety:

El Mundo http://www.elmundo.es http://www.elmundo.es/cobranded/empleoEl País http://www.elpais.esEmpleo http://empleo.elpais.comABC http://www.abc.esLa Razón http://www.larazon.esEl Periódico http://www.elperiodico.esLa Vanguardia http://www.lavanguardia.esEmpleo http://www.servijob.comLa Estrella Digital http://www.estrelladigital.es/“Sur in English” http://www.surinenglish.comHeraldo de Aragón http://www.heraldo.esEmpleo http://empleo.heraldo.esRadio Televisión Española http://www.rtve.esProgram telewizji hiszpańskiej“Aquí hay trabajo” (“Tu jest praca”) http://www.rtve.es/tve/program/empleo/main.html

Dane przedziębiorstwWyszukiwarka przedsiębiorstw http://camerdata.esFirmy eksportowe http://directorio.camaras.orgEuropages http://www.europages.esZakładanie firm http://www.ventanillaempresarial.org/ http://www.vue.esIzby Gospodarcze(Cámaras de comercio) http://www.camaras.orgDialog z przedsiębiorstwami http://europa.eu.int/business/es/index.htmlHiszpańska Konfederacja Małego iŚredniego Przesiębiorstwa -(CEPYME) http://www.cepyme.es

Warunki pracyPrzewodnik pracy http://www.mtas.es/Guia/es/entrada.htmZarobki http://www.tusalario.esUmowy zbiorowe http://empleo.mtas.es/convenios/

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

57

Administracja Publiczna

Portal Administracji : http://www.administracion.es http://www.060.es

Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales http://www.mtas.es Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych

Ministerio de Administraciones Públicas http://www.map.es Ministerstwo Administracji Publicznych

Ministerio de Asuntos Exteriores y Cooperación http://www.mae.es Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Współpracy

Ministerio de Economía y Hacienda: Ministerstwo Gospodarki i Finansów http://www.minhac.es

Ministerio de Educación y Ciencia: http://www.mec.es Ministerstwo Szkolnictwa i Nauki

Ministerio de Justicia http://www.mju.es Ministerstwo Sprawiedliwości

Ministerio de Sanidad y Consumo http://www.msc.es Ministerstwo Zdrowia i Spożycia

Ministerio del Interior http://www.mir.es Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Ministerio de Fomento http://www.fomento.es Ministerstwo Rozwoju

Ministerio de Cultura http://www.mcu.es Ministerstwo Kultury

Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación http://www.mapa.es Ministerstwo Rolnictwa, Rybołówstwa i Żywności

Ministerio de Medio Ambiente http://www.mma.es Ministerstwo Ochrony Środowiska

Ministerio de Vivienda http://www.mviv.es Ministerstwo d.s. Mieszkaniowych

Ministerio de Industria, Turismo y Comercio http://www.mityc.es Ministerstwo Przemysłu, Turystyki i Handlu

Instituto Nacional de Estadística http://ine.es Krajowy Urząd Statystyczny

Impuestos http://www.aeat.es/ Urząd podatkowy

Instituto de la Juventud http://www.mtas.es Instytut d.s. Młodzieży

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

58

Administracje Autonomiczne

Junta de Andalucía (Wspólnota Andaluzji): http://www.juntadeandalucia.esWspólnota Autonomiczna Aragonii: (Wspólnota Autonomiczna Aragonii): http://www.aragob.esWspólnota Autonomiczna Asturii (Księstwo Asturii): http://www.asturias.esWspólnota Autonomiczna Balearów: http://www.caib.esWspólnota Autonomiczna Wysp Kanaryjskich: http://www.gobiernodecanarias.orgWspólnota Autonomiczna Kantabria: : http://www.gobcantabria.esWspólnota Autonomiczna Kastylia-La Mancha: http://www.jccm.esWspólnota Autonomiczna Kastylia i León: http://www.jcyl.esWspólnota Autonomiczna Katalonia: http://www.gencat.netWspólnota Autonomiczna Estremadura: http://www.juntaex.esWspólnota Autonomiczna Galicia: http://www.xunta.esWspólnota Autonomiczna Madryt: http://www.madrid.orgWspólnota Autonomiczna Murcja: http://www.carm.esWspólnota Autonomiczna Nawarra: http://www.cfnavarra.esWspólnota Autonomiczna Baskonia: http://www.euskadi.netWspólnota Autonomiczna La Rioja: http://www.larioja.orgWspólnota Autonomiczna Walencja:: http://www.gva.esMiasto wydzielone Ceuta : http://www.ceuta.esMiasto wydzielone Melilla: http://www.melilla.es

Zamieszkanie i PodróżePoszukiwanie mieszkania http://www.fotocasa.es http://www.excoge.com http://www.enalquiler.com http://www.loquo.com

Mieszkanie (Informacja)Instytutu Właścicieli Cudzoziemców http://www.fipe.org/ http://www.paginasamarillas.es http://www.tuviviendajoven.com

Ceny (Towarzystwo Wyceny) http://www.st-tasacion.es/boletin.html

Schroniska młodzieżowe http://www.reaj.com

Noclegi w Hiszpanii http://www.sleepinspain.com/

Podróże http://www.viamichelin.es

Plany, mapy http://www.maporama.com http://www.callejeroterra.es http://callejero.paginas-amarillas.es

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

59

Komunikacja lotnicza http://www.iberia.comKoleje http://www.renfe.es

Turystyka, Kultura, Noclegi, PodróżeStrona oficjalna http://www.tourspain.es/Inne http://www.sispain.org/ http://www.red2000.com/spain/1index.html http://www.spaindata.com

WykształcenieSzkolnictwo http://www.worldstudent.com/esp/exterior/espana/index.shtml http://www.educaweb.com http://www.eurydice.org http://www.programabecas.org http://www.navegadorcolon.org

Uniwersytety http://www.universia.es

Nauka hiszpańskiego (Instytut Cervantesa) http://www.cervantes.es/ http://www.ave.cervantes.esfipe

Real Academia Española de la Lengua http://www.rae.es/ Królewska Hiszpańska Akademia Języka

Strona języka hiszpańskiego http://www.el-castellano.com/index.html

Szkolnictwo ponadpodstawowe http://navegadorcolon.org

Stypendia http://www.programabecas.com

Inne źródła informacji

EURES (Informacja o warunkach życia i pracy) http://europa.eu.int/euresDialog z obywatelami http://citizens.eu.intAmbasady zagraniczne w Hiszpanii http://www.mae.es/Instituto d.s. Młodzieży (sieć ERyICA) http://www.mtas.esPáginas Amarillas (“Żółte strony) http://www.paginasamarillas.esSegunda Mano (“Z drugiej ręki”)(ogłoszenia o pracy, nieruchomościach,itd....) http://www.segundamano.esAnuntis (ogłoszenia o pracy, nieruchomościach) http://www.anuntis.com

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

60

15O CZYM NIE NALEŻY ZAPOMNIEĆ...O CZYM NIE NALEŻY ZAPOMNIEĆ...

Przed wyjazdem do Hiszpanii w celu znalezienia pracy lub przeprowadzenia rozmowy selekcyjnej, należy pamiętać o zabraniu ze sobą niektórych dokumentów:

• Ważny paszport lub dowód osobisty UE/EOG.

• Curriculum Vitae przetłumaczone (zabrać kilka), listy motywacyjne i referen-cyjne z poprzednich miejsc zatrudnienia, kserokopia dyplomów akademickich i certyfikaty kursów.

• Warto też zabrać ze sobą CV i list motywacyjny w formacie elektronicznym, aby móc je modyfikować czy uzupełniać.

• Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EHIC) wydaną przez NFZ (Druk E-100)

• Druk o opłaconych składkach ubezpieczeń społecznych (E-301), jeżeli dotyczy.

• Formularz o przeniesieniu świadczeń (E-303), jeżeli dotyczy.

• Kserokopię aktu urodzenia i zaświadczenie o sytuacji rodzinnej.

• Tłumaczenie przysięgłe dyplomu, jeżeli dotyczy.

• Inne zezwolenia i licencje, które uzna się za stosowne, np. Prawo jazdy, itp.

Przed przyjęciem pracy należy upewnić się, że:

• Zrozumiane zostały klauzule i warunki umowy o pracę. Należy upewnić się, kto pokrywa koszty dojazdu i mieszkania, pracownik czy pracodawca.

• Znany jest sposób i terminy wypłaty wynagrodzenia.

• Posiada się miejsce zamieszkania w Hiszpanii.

• Posiada się odpowiednią opiekę lekarską.

• Jest się w posiadaniu wystarczających środków na przeżycie, aż do momentu otrzymania pierwszego wynagrodzenia lub na powrót do domu, gdyby było to konieczne.

HIS

ZP

AN

IIH

ISZ

PA

NII

PR

AC

A W

61

Przed powrotem do kraju istotnym jest: • Wystąpienie do biura zatrudnienia o dokument E 301, który poświadczy opła-

cenie składek w Hiszpanii, podstawy dla ewentualnych, przyszłych należnych świadczeń.

• Upewnienie się, że posiada się wszystkie dokumenty osobowe, które potwier-dzają stosunek pracy w Hiszpanii (umowa o pracę, odcinki wypłaty, itp.).

• Załatwienie sytuacji w stosunku do Urzędu Skarbowego.

• Zamknięcie wszelkich spraw związanych z umową o wynajem, rachunkami za światło, gaz, kontami bankowymi, itd.

Należy mieć na względzie, że załatwienie wszystkich tych dokumentów może zająć sporo czasu, wobec czego zaleca się o wystąpienie o nie jak najwcześniej.

Polsku - Trabajar en España: Guía completa EURES

Documents

Transcript of Polsku - Trabajar en España: Guía completa EURES