Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE UE

48
Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE UE

description

Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE UE. Komisja Europejska. Komisja jest głównym organem wykonawczym Wspólnot Europejskich. Proponuje wspólną politykę i zarządza działalnością Unii. (Decyzje podejmują państwa członkowskie na forum Rady; współdecyduje też Parlament Europejski). - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE UE

Page 1: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Polska w Unii EuropejskiejINSTYTUCJE UE

Page 2: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Komisja Europejska

• Komisja jest głównym organem wykonawczym Wspólnot Europejskich.

• Proponuje wspólną politykę i zarządza działalnością Unii. (Decyzje podejmują państwa członkowskie na forum Rady; współdecyduje też Parlament Europejski).

• Komisja Europejska liczy 2 członków (po jednym z każdego kraju członkowskiego):

Page 3: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Zadania Komisji Europejskiej• proponuje akty ustawodawcze - propozycje

przedstawia Radzie Ministrów i Parlamentowi Europejskiemu

• wydaje samodzielne akty prawne (po zasięgnięciu opinii przez komitety doradcze bądź zarządzające, kontrolowane przez państwa członkowskie) - mogą być anulowane przez Radę Ministrów

• czuwa nad przestrzeganiem prawa Unii (może wszcząć działania prawne przeciw państwom członkowskim lub firmom; nakłada grzywny na osoby prawne lub fizyczne)

• wciela w życie politykę Unii (realizuje postanowienia Rady Ministrów) - zarządza budżetem Unii i funduszami strukturalnymi

Page 4: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Struktura Komisji Europejskiej

• Obecnie na czele Komisji Europejskiej stoi przewodniczący Jose Manuela Durao Barroso i pięciu wiceprzewodniczących. Kierują oni pracą komisarzy, z których każdy jest odpowiedzialny za jeden lub kilka obszarów polityki.

• Komisarzom podlega 26 dyrekcji generalnych i kilkanaście służb, zajmujących się rozmaitymi dziedzinami. Na czele dyrekcji stoi dyrektor generalny (odpowiednik najwyższego szczeblem urzędnika służby cywilnej w ministerstwie).

• Od czasu Komisji Romano Prodiego dyrekcje otrzymały nazwy, przedtem były oznaczone numerami. Każdy komisarz ma własny gabinet polityczny, a w nim 6 doradców. Pracę Komisji koordynuje Sekretariat Generalny.

Page 5: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Wymiar realnej władzy i tryb podejmowania decyzji przez Komisję

• Realna władza Komisji jest mniejsza niż wynikałoby to z powszechnej opinii. Komisja wysuwa propozycje ustawodawcze, ale nie podejmuje głównych decyzji o polityce i priorytetach Unii. To kompetencja Rady Ministrów i Parlamentu Europejskiego.

• Komisja zbiera się na posiedzeniu raz w tygodniu, w środę rano. Zatwierdza wówczas swe propozycje i finalizuje opracowanie dokumentów politycznych. Decyzje zapadają większością głosów, każdy członek ma jeden głos. Rutynowe sprawy Komisja załatwia w uproszczonej procedurze, drogą pisemną.

Page 6: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Przed kim jest odpowiedzialna Komisja?

• Odpowiada przed Parlamentem Europejskim. Ma on prawo wnioskowania o votum nieufności i może zmusić Komisję do zbiorowej rezygnacji, jeśli przegłosuje to większością 2/3 głosów. W praktyce jeszcze się to nie zdarzyło, choć w 1999 roku Parlament zdecydowaną krytyką Komisji oskarżanej o korupcję, nepotyzm i marnotrawienie publicznych środków przyczynił się do podania się przez wszystkich Komisarzy do dymisji.

Page 7: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Jak dużą instytucją jest Komisja UE

• Komisja jest największą instytucją Wspólnot. Pracuje w niej 16 tys. ludzi, czyli połowa zatrudnionych w instytucjach europejskich.

• Jedna piąta personelu zajmuje się tłumaczeniami na 20 języków, obowiązujących w Unii. Większość spraw załatwiana jest w Komisji po francusku i angielsku.

Page 8: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Rada Unii Europejskiej

• Rada Unii Europejskiej, wcześniej nazywana Radą Ministrów Wspólnot Europejskich lub Radą, jest najważniejszym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich. Tworzą ją ministrowie poszczególnych resortów każdego z państw członkowskich, a przewodniczą kolejno wszystkie państwa członkowskie - każde przez pół roku.

Page 9: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Struktura Rady UE• Rada UE może występować jako Rada Ogólna

(ministrowie spraw zagranicznych) lub jako Rada Specjalistyczna tzw. branżowa (ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych, itp.)

• Rada Ogólna zajmuje się sprawami najistotniejszymi. Koordynuje też pracę pozostałych ministrów i przygotowuje spotkania Rady Europejskiej. Za głównych przedstawicieli w Radzie UE uważani są ministrowie spraw zagranicznych.

Page 10: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Zadania Rady UE• tworzy prawodawstwo dla Unii (niektóre

decyzje podejmuje wspólnie z Parlamentem Europejskim )

• ustala cele polityczne • koordynuje politykę gospodarczą państw

członkowskich • zawiera porozumienia międzynarodowe w

imieniu UE • podejmuje decyzje w kwestiach Wspólnej

Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

Page 11: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Jakie akty prawne wydaje Rada UE?• Akty prawne przyjmowane przez samą Radę UE lub

przez Radę wraz z Parlamentem Europejskim mogą mieć formę: - rozporządzenia - są stosowane bezpośrednio we wszystkich krajach członkowskich, bez potrzeby wpisania do ustawodawstwa narodowego - dyrektywy - zobowiązują państwa członkowskie do osiągnięcia wyznaczonego celu, pozostawiając im prawo wyboru formy i środków realizacji - decyzji - zobowiązują tych, do których są adresowane; mogą to być państwa, lecz także przedsiębiorstwa czy nawet osoby fizyczne - zalecenia i opinii - nie są wiążące dla krajów członkowskich

Page 12: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Skład i spotkania Rady UE

• Radę Unii Europejskiej tworzą ministrowie poszczególnych resortów każdego z państw członkowskich. W jednym posiedzeniu Rady uczestniczy minister odpowiedzialny za resort, którego tematyka jest omawiana.

• Rada Generalna zbiera się co miesiąc, pozostałe rady - 2-4 razy w roku. Spotkania odbywają się w Brukseli lub w Luksemburgu (w kwietniu, czerwcu i październiku).

Page 13: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Podejmowanie decyzji przez Radę UE• Najczęściej stosowaną procedurą podczas

podejmowania decyzji przez Radę jest "głosowanie większością kwalifikowaną". Oznacza to, że przyjęcie wniosku wymaga uzyskania poparcia wyrażonego określoną minimalną liczbą głosów.

• W niektórych obszarach, np. Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa, podatkach, polityce azylowej i imigracyjnej, decyzje Rady wymagają jednomyślności. Każdemu państwu członkowskiemu przysługuje wówczas w tych obszarach prawo weta.

Page 14: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Parlament Europejski• Zgodnie ze sformułowaniem Traktatu

Rzymskiego z 1957 roku, parlament reprezentuje "narody państw zespolonych we Wspólnocie Europejskiej".

• Do czasu rozszerzenia UE z 15 do 25 państw, w procesie integracji uczestniczyło ok. 375 milionów obywateli za pośrednictwem swoich 626 przedstawicieli w Parlamencie Europejskim. Teraz Unia 27 państw liczy ok. 490 milionów obywateli, a liczba europarlamentarzystów wzrosła do 785.

Page 15: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Parlament Europejski• Do 1979 roku deputowanych do PE desygnowały

spośród swoich członków parlamenty państw członkowskich Wspólnot, które poprzedzały utworzenie Unii Europejskiej. Sprawowali oni podwójny mandat przedstawicielski.

• Pierwsze bezpośrednie wybory do PE odbyły się w czerwcu 1979 roku, 34 lata po zakończeniu II wojny światowej. Od tego czasu, co pięć lat, obywatele wybierają swoich eurodeputowanych w wyborach bezpośrednich i powszechnych.

• Kolejne traktaty - z Maastricht (1992) i Amsterdamu (1997) - zwiększały wpływ i rozszerzały zakres uprawnień Parlamentu. Z ciała doradczego Parlament Europejski przekształcił się stopniowo w parlament legislacyjny, z władzą coraz bardziej podobną do tej, jaką mają parlamenty narodowe.

Page 16: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Kadencja PE• Kadencja Parlamentu Europejskiego trwa pięć

lat i nie może on być rozwiązany przed jej upływem.

• PE obraduje w trybie sesyjnym. Obecnie funkcjonuje w nim 20 stałych komisji parlamentarnych, specjalizujących się w różnych dziedzinach.

• Praca Parlamentu dzieli się na dwie fazy: przygotowanie do sesji plenarnej i samą sesję.

Page 17: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Uprawnienia PE

• Podobnie, jak inne parlamenty, również Parlament Europejskie ma trzy podstawowe uprawnienia:

• władzę ustawodawczą (jednak bez prawa inicjatywy ustawodawczej),

• uprawnienia budżetowe• uprawnienia do kontroli władzy wykonawczej.

Page 18: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Procedura ustawodawcza PE

• Procedura ustawodawcza w Parlamencie Europejskim jest podobna do procedury stosowanej w innych parlamentach i obejmuje następujące kroki:

- Komisja Europejska przedkłada PE propozycję legislacyjną;

- odpowiednia komisja parlamentarna wyznacza posła-sprawozdawcę, który przygotowuje projekt raportu na temat propozycji KE. (poszczególni posłowie i inne komisje parlamentarne mogą również być proszeni o opinię);

- sprawozdawca przedstawia komisji parlamentarnej projekt raportu do dyskusji;

Page 19: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Procedura ustawodawcza PE (c.d.)

- po rozpatrzeniu ewentualnych poprawek projekt raportu jest przedmiotem głosowania w komisji; - grupy polityczne oceniają raport z punktu widzenia ich interesów;

- raport trafia na sesję plenarną Parlamentu, a po wprowadzeniu ewentualnych poprawek - następuje głosowanie. Przyjęty w ten sposób dokument wyraża stanowisko Parlamentu w danej sprawie.

• Procedura ustalenia stanowiska Parlamentu wobec propozycji Komisji może wymagać nawet trzech czytań.

Page 20: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Uprawnienia budżetowe PE• Uprawnienia budżetowe PE dotyczą przede

wszystkim ustalania wysokości niektórych (nieobligatoryjnych) wydatków Wspólnoty i dają mu możliwość odrzucenia projektu budżetu w całości.

• Współdecydowanie o kształcie unijnego budżetu polega na tym, że co roku w grudniu PE uchwala budżet na nadchodzący rok, przyznając niezbędne środki finansowe, a warunkiem wejścia budżetu w życie jest podpisanie go przez przewodniczącego Parlamentu.

Page 21: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Uprawnienia kontrolne PE

• Parlament Europejski kontroluje wszystkie dziedziny działalności Unii Europejskiej, sprawując demokratyczny nadzór nad wszystkimi instytucjami UE, przede wszystkim nad Komisją Europejską, m.in. na bieżąco bada przedkładane przez Komisję sprawozdania nt. wdrażania legislacji, wykonania budżetu i realizacji celów politycznych.

• Uprawnienia kontrolne PE obejmowały najpierw tylko działalność Komisji, potem rozszerzono je na Radę Ministrów, Radę Europejską, a także ciała odpowiedzialne za politykę zagraniczną i sprawy bezpieczeństwa. Komisja, podobnie jak Rada UE, zobowiązane są do udzielenia pisemnej lub ustnej odpowiedzi na pytania postawione przez Parlament lub jego członków.

Page 22: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Rada Europejska

• Rada Europejska to regularne - dwa razy do roku - spotkania szefów państw i rządów krajów członkowskich Wspólnoty. Rada Europejska istnieje od 1974 roku, ale jej obecność w instytucjach Wspólnoty potwierdził dopiero Jednolity Akt Europejski wyznaczając jej rolę nadrzędną wobec Rady UE.

• Rada Europejska pozostaje poza instytucjonalnym systemem unijnych traktatów i nie ma formalnego statusu organu Unii Europejskiej.

Page 23: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Zadania Rady Europejskiej

• - wytycza główne kierunki polityki UE - ustala priorytety polityki - rozwiązuje problemy sporne, którym nie podołała Rada Ministrów - rozstrzyga problemy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Po każdym szczycie przewodniczący Rady Europejskiej składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, a co roku przedkłada pisemny raport na temat postępów integracji.

Page 24: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Skład Rady Europejskiej• W każdym spotkaniu Rady Europejskiej - poza głowami

państw, szefami rządów i ministrami spraw zagranicznych - uczestniczy przewodniczący Komisji Europejskiej. Posiedzeniom Rady przewodniczy szef rządu tego państwa członkowskiego, który w danym półroczu przewodniczy Unii Europejskiej, a jej spotkania odbywają się właśnie w tym państwie.

• Od 2002 roku, zgodnie z postanowieniami Traktatu Nicejskiego, od 1 maja, czyli po rozszerzenia wszystkie spotkania szefów państw i rządów krajów członkowskich Unii będą się odbywały w brukselskim budynku Justus Lipsius. Wcześniej szefowie państw i rządów spotykali się w różnych miastach państwa, które akurat przewodniczyło UE.

Page 25: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Trybunał Sprawiedliwości• Utworzony w 1953 roku jako organ orzekający

Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, z czasem stał się organem orzekającym wszystkich Wspólnot. Dokonuje wykładni prawa europejskiego i interpretacji traktatów, orzeka w sprawach wnoszonych na jego forum.

• Trybunał, który ma siedzibę w Luksemburgu, jest ostatnią instancją wspólnotową; jego wyroki są niepodważalne i wiążące dla sądów państw członkowskich.

• Od 1989 r. jest wspomagany przez Sąd Pierwszej Instancji, powołany na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego.

Page 26: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Struktura Trybunału Sprawiedliwości

• Trybunał i rozpatruje sprawy podczas sesji plenarnych lub w sześciu izbach - każda po trzech lub pięciu sędziów.

• Sesje plenarne odbywają się wówczas, gdy Trybunał tak zadecyduje, lub gdy zwróci się o to państwo czy instytucja, która wnosi sprawę.

• Sąd Pierwszej Instancji składa się z czterech izb; w każdej zasiada po trzech lub pięciu sędziów. W ważniejszych sprawach Trybunał zbiera się na sesjach plenarnych.

Page 27: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Zadania Trybunału Sprawiedliwości

• rozpatruje skargi wnoszone przez państwa członkowskie, instytucje Wspólnot Europejskich, przedsiębiorstwa lub obywateli państw UE, orzekając, czy nastąpiło naruszenie unijnego prawa

• wydaje orzeczenia wstępne na wniosek sądów krajowych o interpretację lub stwierdzenie prawomocności ustawodawstwa wspólnotowego

• rozpatruje odwołania od decyzji Sądu Pierwszej Instancji

Page 28: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Skargi do Trybunału

• unieważnienia aktów prawnych wydawanych przez instytucje unijne

• zaniechania lub niewykonania działań • nieprzestrzegania prawa unijnego przez

państwo członkowskie • odszkodowań za szkody wyrządzone przez

instytucje UE lub jej funkcjonariuszy przy wykonywaniu ich obowiązków

Page 29: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Skargi do Trybunału• Sąd Pierwszej Instancji rozpatruje: - skargi osób fizycznych i prawnych przeciwko

instytucjom unijnym - spory między instytucjami UE i jej

funkcjonariuszami - skargi przeciw Komisji Europejskiej wnoszone

przez przedsiębiorstwa lub ich grupy na podstawie Traktatu o EWWiS.

• Trybunał może na wniosek Komisji Europejskiej zasądzać wysokie kary za niewykonywanie przez państwa członkowskie jego orzeczeń.

Page 30: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Skład Trybunału Sprawiedliwości

• W skład Trybunału wchodzi jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego czyli 27. Po rozszerzeniu każde państwo członkowskie nadal wyznacza jednego sędziego, ale z uwagi na efektywność pracy Trybunał odbywa posiedzenia w formie "Wielkiej Izby" liczącej zaledwie 11 sędziów, zamiast obowiązkowych sesji plenarnych z udziałem wszystkich sędziów.

Page 31: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Trybunał Rewidentów Księgowych

• Trybunał Rewidentów Księgowych - finansowe sumienie Unii - powstał w 1977 roku na mocy Traktatu Brukselskiego z 1975 roku i uchwały Rady Europejskiej z 1977 roku. Zastąpił istniejący wcześniej komitet kontroli Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Euroatomu.

• Kadencja Trybunału trwa 6 lat.

Page 32: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Zadania Trybunału Rewidentów Księgowych

• Trybunał bada zgodność z prawem i prawidłowość wszystkich uzyskiwanych przez Unię przychodów i wszystkich ponoszonych wydatków oraz ocenia, czy rozsądnie zarządzano budżetem UE.

• Co roku rewidenci księgowi przedstawiają sprawozdanie z kontroli budżetów instytucji europejskich.

Page 33: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Skład Trybunału Rewidentów Księgowych

• W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa Unii Europejskiej. Reguła ta została utrzymana także po rozszerzeniu Unii.

• Wszyscy członkowie Trybunału pracowali w kraju, z którego pochodzą, w instytucji kontrolnej lub posiadają kwalifikacje uprawniające ich do wykonywania takiej pracy. Są wybierani z uwagi na swoje kompetencje i niezależność, i pracują w Trybunale w pełnym wymiarze godzin.

• Członków Trybunału mianuje Rada UE, po zaopiniowaniu kandydatur przez Komisję Europejską.

• Członkowie wybierają spośród siebie Przewodniczącego na okres trzech lat.

Page 34: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Komitet Społeczno-Ekonomiczny• Komitet Społeczno-Ekonomiczny jest organem

doradczym Wspólnot Europejskich. Istnieje od 1957 roku.

• Doradcy przebywają w Brukseli cztery lata - tyle trwa kadencja Komitetu. Mogą jednak być wybrani po raz drugi.

• Komitet jest integralną częścią procesu decyzyjnego Wspólnot: wprowadzono obowiązek konsultowania się z nim przed podjęciem decyzji dotyczących polityki gospodarczej i społecznej. Może on również wydawać opinie z własnej inicjatywy w innych sprawach, które uznaje za ważne.

Page 35: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Zadania Komitetu Społeczno-Ekonomicznego

• Komitet przedstawia swoją opinię Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu albo na ich wniosek, albo z własnej inicjatywy; zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego angażowania się w kształtowanie polityki UE; wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach nienależących do UE oraz pomaga tworzyć struktury doradcze.

• Kandydatów do Komitetu zgłaszają rządy krajów członkowskich Unii. Następnie opinię o nich wydaje Komisja, po czym kandydatury zatwierdza Rada.

Page 36: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Komitet Regionów• Powołany w roku 1994 na mocy Traktatu z Maastricht

(1992 r.) jest organem o kompetencjach wyłącznie doradczych złożonym z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych.

• Rolą Komitetu jest przedstawianie stanowisk władz lokalnych i regionalnych wobec legislacji UE. Komitet wykonuje to zadanie, wydając opinie na temat propozycji Komisji.

• Komisja i Rada są zobowiązane do konsultowania się z Komitetem Regionów w sprawach, które bezpośrednio dotyczą władz lokalnych i regionalnych, ale mogą również porozumiewać się z Komitetem, gdy uznają to za stosowne. Ze swojej strony, Komitet może wyrażać opinie z własnej inicjatywy i przedkładać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

Page 37: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Komitet Regionów• Członków Komitetu wyznaczają rządy państw

Unii, a powołuje Rada UE na cztery lata. Są oni wybierani spośród polityków z okręgów miejskich lub regionów - mogą być prezydentami regionów, regionalnymi parlamentarzystami, radnymi miejskimi, burmistrzami dużych miast itp.

• Doradcy przebywają w Brukseli cztery lata, mogą jednak być wybrani po raz drugi.

Page 38: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Komitet Regionów• Po rozszerzeniu UE w 2007 r. Komitet liczy 343

członków.• Najpierw - po rozszerzeniu UE w maju 2004 r. do

dotychczasowych 222 członków Komitetu dołączyli przedstawiciele z dziesięciu nowych krajów: z Polski - 21, z Czech i Węgier - 12, z Litwy i Słowacji - 9, z Estonii, Łotwy i Słowenii - 7, z Cypru - 6, z Malty - 5.W styczniu 2007 r. dołączyli do nich Rumuni - 15 i Bułgarzy - 11.

• Francuzi, Niemcy, Brytyjczycy i Włosi - największe kraje Unii - zajmują w Komitecie po 24 fotele. Hiszpanów jest 21, Austriaków, Belgów, Greków, Holendrów, Portugalczyków i Szwedów - po 12. Mniej reprezentantów mają Duńczycy, Finowie i Irlandczycy - po 9, Luksemburg - jedynie 6.

Page 39: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Europejski Bank Centralny• Europejski Bank Centralny we Frankfurcie nad

Menem - uroczyście otwarty 1 czerwca 1998 - kieruje polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro. Do strefy euro należy 12 "starych"państw Unii oprócz Szwecji, Danii i Wielkiej Brytanii, a od 1 stycznia 2007 także Słowenia, która do UE weszła 1 maja 2004 roku.

Page 40: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Europejski Bank Centralny• EBC zarządza rezerwami walutowymi 13 państw

członkowskich. • ustala poziom stóp procentowych w strefie euro -

przeprowadza operacje dewizowe i dba o sprawne działanie systemów płatniczych

• decyduje o emisji banknotów euro • pełni również funkcje doradcze: może wyrażać

opinię wobec organów UE i organów narodowych w kwestiach należących do zakresu jego kompetencji.

• EBC ma być niezależny od jakichkolwiek wpływów politycznych.

Page 41: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Struktura EBC• EBC kieruje zarząd - zwany Dyrektoriatem -

mianowany przez ECOFIN (Radę Ministrów Gospodarki i Finansów). Prócz prezesa i wiceprezesa w jego skład wchodzi czterech członków - mianowanych przez państwa eurolandu.

• W skład EBC wchodzi też Rada Naczelna, która jest najwyższym organem decyzyjnym. Tworzą ją: prezes, wiceprezes, 4 członków zarządu i 12 prezesów narodowych banków centralnych - po jednym z każdego państwa.

Page 42: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Struktura EBC• Rada podejmuje decyzje zwykłą większością

głosów. Wyjątek stanowią głosowania w sprawie rezerw walutowych, kapitału i wykorzystywania zysków EBC. W tych przypadkach głos mają jedynie prezesi narodowych banków centralnych. Ich głosy ważone są udziałem narodowych banków centralnych w kapitale założycielskim EBC.

Page 43: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Struktura EBC• EBC wraz z narodowymi bankami centralnymi tworzy

Europejski System Banków Centralnych (ESBC) o strukturze dwustopniowej (analogicznie do modelu niemieckiego, gdzie istnieje bank federalny i banki poszczególnych landów).

• Trzecim organem decyzyjnym jest Rada Rozszerzona. W jej skład wchodzi prezes EBC, wiceprezes i prezesi narodowych banków centralnych wszystkich 15 państw członkowskich UE. Rada Rozszerzona wnosi wkład w pracę doradczą i koordynacyjną EBC oraz pomaga w przygotowaniach do przyszłego rozszerzenia strefy euro.

• Od listopada 2003 roku prezesem EBC jest Francuz Jean-Claude Trichet, który zastąpił Holendra Wima Duisenberga - byłego ministra finansów i byłego dyrektora Banku Centralnego Holandii.

Page 44: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju• Bank, utworzony w 1991 roku z zadaniem

wsparcia budowy gospodarki wolnorynkowej w krajach postkomunistycznych, ma 62 udziałowców. Obok rządów są to instytucje międzynarodowe, np. UE i Europejski Bank Inwestycyjny. EBOR działa w 27 krajach byłego obozu socjalistycznego i byłej Jugosławii. Bank zabiega o rozwój sektora drobnych i średnich firm i stara się przecierać szlak dla banków komercyjnych.

Page 45: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

• W 2003 roku wartość inwestycji EBOR-u we wszystkich krajach działania sięgnęła 3,7 mld euro, wobec 3,9 mld euro w 2002 roku (powodem spadku była obniżka kursu dolara, w którym niektóre projekty są rozliczane). Z tej sumy bank rozdysponował 2,1 mld euro na 119 projektów. Prywatne instytucje bankowe współfinansowały projekty EBOR-u dodatkowo na sumę 2,7 mld euro.

Page 46: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Europejski Bank Inwestycyjny• EBI został utworzony w 1958 roku na mocy

Traktatu Rzymskiego. • Jego akcjonariuszami są państwa

członkowskie. • EBI przyznaje kredyty i udziela gwarancji na

pożyczki innych banków państwom członkowskim Unii.

Page 47: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Europejski Bank Inwestycyjny• Zadania EBI to:- wspieranie i współfinansowanie projektów UE, które

mają na celu rozwój regionów gospodarczo opóźnionych

- poprawa infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej

- wspieranie ochrony środowiska - zmniejszenie zużycia energii - wzmocnienie międzynarodowej konkurencyjności

przemysłu - sprzyjanie rozwojowi małych i średnich

przedsiębiorstw

Page 48: Polska w Unii Europejskiej INSTYTUCJE  UE

Europejski Bank Inwestycyjny• EBI wspiera i współfinansuje projekty UE, które mają

na celu rozwój regionów gospodarczo opóźnionych; poprawę infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej; wspieranie ochrony środowiska; zmniejszenie zużycia energii; wzmocnienie międzynarodowej konkurencyjności przemysłu.

• EBI jest również większościowym udziałowcem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, który utworzono w 1994 roku, by finansować inwestycje w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP).

• EBI udziela też pomocy państwom basenu Morza Śródziemnego oraz krajom Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz wspiera projekty w Ameryce Łacińskiej i Azji.