Polska po II wojnie światowej

Zmiany granic

1. Zaznacz kolorem czarnym linię Curzona.

2. Zakreskuj kolorem czerwonym ziemie utracone po II

wojnie światowej.

3. Zakreskuj kolorem niebieskim Ziemie Odzyskane.

4. Zaznacz strzałkami kierunki migracji i przesiedleń

Polaków po II wojnie światowej.

Przesiedlenia ludności

1945 r. – tylko około 24 mln mieszkańców. Powody:

śmierć około 6 mln podczas wojny;

zmiana granic – około 500 tys.;

wysiedlono 3 mln Niemców;

wysiedlono około 550 tys. Ukraińców, Białorusinów i

Litwinów;

Przybyło około 1,5 mln repatriantów ze Wschodu i

powróciło około 2 mln z Zachodu.

Kraj jednolity narodowościowo!

Społeczeństwo wobec komunistów

Co obiecywali komuniści?

Państwo opiekuńcze;

Bezpłatne szkolnictwo;

Opieka medyczna;

Walka z analfabetyzmem;

Likwidacja bezrobocia;

Zwolennicy komunizmu znajdowali się zarówno wśród

chłopów, robotników, jak i inteligencji.

Komuniści w Polsce powojennej

Główna partia – PPR – Polska Parta Robotnicza, na czele

Władysław Gomułka.

Par

tie

konc

esjo

now

ane

(prz

ez k

omun

istó

w) Polska Partia

Socjalistyczna (PPS)

Stronnictwo Ludowe (SL)

Stronnictwo Demokratyczne (SD)

Legalna opozycja

Polskie Stronnictwo Ludowe

(PSL)

na czele Stanisław Mikołajczak

Współpraca z komunistami w

celu utrzymania suwerenności

i demokracji;

Poparcie Kościoła katolickiego;

Liczyli na przejęcie władzy w

wyborach parlamentarnych.

Referendum ludowe 30.06.1946 r.

Trzy pytania:

1. Likwidacja senatu.

2. Zatwierdzenie reform społeczno-gospodarczych.

3. Uznanie granic na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej.

Komuniści – 3xTAK

PSL – NIE, TAK, TAK

NIELEGALNA OPOZYCJA – 3xNIE

Likwidacja opozycji

Propaganda przeciwko PSL;

Mikołajczak – brytyjski agent;

Rozbudowano aparat terroru:

MO – Milicja Obywatelska

ORMO – Ochotnicza Rezerwa

Milicji Obywatelskiej

UB – Urząd Bezpieczeństwa

(policja polityczna pod

nadzorem Sowietów)

• Zlikwidowano wolność słowa i

druku;

• Wprowadzono cenzurę.

Cuda nad urną

19 stycznia 1947 r. – wybory do

Sejmu Ustawodawczego;

80% poparcia dla komunistów

4 lutego 1947 r. – pierwsze zebranie

Sejmu;

Prezydentem został Bolesław Bierut,

premierem Józef Cyrankiewicz;

Rząd koalicyjny – PPR, PPS, SL, SD;

19 lutego 1947 r. uchwalono małą

konstytucję – ustrój określono jako

demokracja ludowa.

Notatka z lekcji 1. Zmiany granic i przesiedlenia ludności (mapa).

2. Główną partią komunistyczną w powojennej Polsce była Polska Partia

Robotnicza (PPR), na czele z Władysławem Gomułką. Jedyną opozycję

legalną stanowiło PSL – Polskie Stronnictwo Ludowe, któremu

przewodniczył Stanisław Mikołajczak.

3. Referendum ludowe 30.06.1946 r.:

a). Likwidacja senatu;

b). Zatwierdzenie reform gospodarczo-społecznych;

c). Uznanie granicy północnej i zachodniej.

4. 19 stycznia 1947 r. przeprowadzono wybory do Sejmu Ustawodawczego –

sfałszowano wyniki, w wyniku czego wygrały partie komunistyczne:

a). Bolesław Bierut prezydentem;

b). Józef Cyrankiewicz premierem;

c). Nowy Sejm uchwalił „małą konstytucję”, która wprowadzała ustrój demokracji ludowej.

Temat: Opór społeczny wobec

komunizmu.

Początek terroru –

zwalczanie „wrogów ludu”

Ministerstwo Bezpieczeństwa

Publicznego

Informatorzy – tajni współpracownicy

Pozyskiwani przez władzę szantażem,

pieniędzmi, czy awansem.

Donosili na rodzinę, sąsiadów, znajomych, współpracowników.

Urząd Bezpieczeństwa

Około 70 tys. Funkcjonariuszy;

brutalnie przesłuchiwano „wrogów ludu”

Podziemie antykomunistyczne

Armia Krajowa

• Zlikwidowana 17.01.1945 r. przez Leopolda Okulickiego

„Niepodległość”

(„NIE”)

• Rozbita przez Sowietów

Zrzeszenie „Wolność i

Niezawisłość”

• Powstało z inicjatywy płk. Jana Rzepeckiego, istniało do 1947 r.

Działania podziemia

antykomunistycznego

Początkowo działalność

wywiadowcza i propagandowa –

liczono na zmiany w kraju po

wyborach do sejmu;

Ataki na więzienia, posterunki

milicji i oddziały wojska;

Zwalczanie Polaków

popierających władze;

Pozyskiwanie pieniędzy na

działalność poprzez ataki na

banki i sklepy – wykorzystywano

ten fakt w celach

propagandowych.

Żołnierze wyklęci

Zapoznaj się z kartą pracy.

Uważnie oglądaj film i uzupełniaj na bieżąco odpowiedzi.

https://www.youtube.com/watch?v=TxyoOcmm9Bw

Pytania do filmu - notatka 1. Kogo nazywamy „żołnierzami wyklętymi”?

2. Co zostało utworzone w Rembertowie w 1945 r.?

3. Co przekazywano w paczkach dla więźniów obozu i w jakim

celu?

4. Główną siedzibą wyklętych był………………… .

5. Podaj trzy przykłady akcji podejmowanych przez wyklętych.

6. Czy wyklęci byli wspierani przez ludność cywilną?

7. Dlaczego procesy wyklętych nazywa się „kiblowymi”?

8. Jakie kary stosowano wobec złapanych wyklętych?

9. Podaj przykładowe nazwiska wyklętych.

10. Ostatnim poległym wyklętym był ………………………………

schwytany w roku ……….. .

Temat: Powojenna odbudowa.

Zniszczenia wojenne

Zniszczenia na poziomie 38%, szacowano na kwotę 16 mld $

https://www.youtube.com/watch?v=dlbcKJ4V0HU

Polska po II wojnie światowej…

Odbudowa

Warszawy

Reforma rolna

Dekret PKWN z 6 września 1944 r. – odbieranie majątków

powyżej 50 ha i ich podział między biednych chłopów i państwo.

Likwidacja ziemiaństwa – zlikwidowano około 10 tys. Wielkich

majątków ziemskich.

Małe niesamodzielne gospodarstwa były nieopłacalne.

Nacjonalizacja przemysłu i handlu

Szybka odbudowa przemysłu dzięki

ciężkiej pracy całego narodu;

Od 1946 r. trwał proces

nacjonalizacji przemysłu –

przejmowania przedsiębiorstw na

własność państwa;

Bitwa o handel – likwidacja

prywatnych sklepów, prywaciarzom

nakładano dodatkowe podatki i

utrudniano zakup towaru w

państwowych hurtowaniach – ponad

połowa sklepów była państwowa.

Plan trzyletni

1945 – powstaje Centralny Urząd Planowania;

1947-1949 – realizacja planu;

Cele:

- podniesienie poziomu życia ludności,

- odbudowa zniszczeń wojennych,

- włączenie Ziem Odzyskanych w system gospodarczy

Polski.

Przede wszystkim rozwój przemysłu spożywczego i

lekkiego.

Jedyny plan w pełni zrealizowany w okresie PRL, nie

rozwiązał jednak problemów ekonomicznych.

https://www.youtube.com/watch?v=SvlawUHBWuY

Notatka 1. Zniszczenia wojenne w Polsce szacowano na 16 mld $, co

stanowiło 38%powojennego majątku Polski. Odbudowę kraju

ograniczał brak pieniędzy, materiałów budowlanych i sprzętu.

2. W 1944 r. rozpoczęto reformę rolną – polegała na odbieraniu

majątku powyżej 50 ha ziemianom i rozdzieleniu ich między

biednych chłopów a państwo.

3. Nacjonalizacja przemysłu – przejmowanie przedsiębiorstw na

własność państwa (od stycznia 1946 r.).

4. W latach 1947-49 realizowano plan trzyletni, którego celem

było:

podniesienie poziomu życia ludności;

odbudowanie zniszczeń wojennych;

włączenie Ziem Odzyskanych do gospodarki.

Temat: Polska w czasach stalinizmu.

Odwołanie Gomułki

Konferencja komunistów

w Szklarskiej Porębie we

wrześniu 1947 r.

Gomułka głosi budowanie komunizmu w Polsce inną

drogą niż ZSRS – ważne decyzje podejmowane w

Warszawie, nie w Moskwie, odejście od kolektywizacji

rolnictwa;

Pod naciskiem Sowietów Władysław Gomułka odwołany

z funkcji I sekretarza KC PPR;

Postanowiono zlikwidować system wielopartyjny i

ostatecznie zniszczyć opozycję.

Powstanie PZPR

PPR PPS PZPR

15 grudnia 1948 r.

kongres zjednoczeniowy

PZPR – Polska Zjednoczona Partia

Robotnicza

I sekretarz – Bolesław Bierut

System monopartyjny – jedna partia

sprawuje władzę

Kierownictwo partii

Prezydent i I sekretarz KC PZPR

Bolesław Bierut

Aparat bezpieczeństwa

Jakub Berman

Gospodarka

Hilary Minc

Stalinizm w Polsce

System centralnego sterowania – odgórne ustalanie

wysokości produkcji, cen oraz zasad podziału

wytworzonych dóbr;

Wpływy sowieckie w armii – Ludowym Wojsku Polskim –

na czele marszałek Konstanty Rokossowski;

Powstanie i rozwój rolniczych spółdzielni produkcyjnych i

Państwowych Gospodarstw Rolnych – mechanizacja

rolnictwa, propaganda przeciwko kułakom;

Atmosfera zagrożenia, pełna kontrola nad obywatelami;

Walka z Kościołem – aresztowanie Wyszyńskiego w

1953 r.;

Kult Stalina i na jego wzór Bieruta.

Kult Bieruta

Aktywizacja młodzieży

Wychowanie w duchu

komunizmu;

Dostępność szkolnictwa;

Reforma szkolna;

Powstanie komunistycznych

organizacji:

Związku Młodzieży Polskiej i

Służby Polsce.

Plan sześcioletni

Plan Rozwoju Gospodarczego i Budowy Podstaw Socjalizmu

1950 – 1955

Główne cele:

Nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego;

Budowa 350 nowych zakładów przemysłowych;

Budowa Nowej Huty jako wzorcowego osiedla

robotniczego.

Konksekwencje:

Plan nie został w pełni zrealizowany;

Industrializacja w Polsce po raz pierwszy w historii –

masowy napływ ludzi ze wsi do miasta, aktywizacja kobiet;

Brak wzrostu produkcji żywności.

Socrealizm

Realizm socjalistyczny polegał na propagowaniu kultu

pracy, prostego człowieka i wyższości systemu

komunistycznego w muzyce, malarstwie, architekturze,

poezji i prozie.

Konstytucja PRL

Uchwalona 22 lipca 1952 r.

Wzorowana na konstytucji ZSRS;

Nowa nazwa państwa – Polska Rzeczpospolita Ludowa;

Zapis o przyjaźni z ZSRS;

W godle orzeł pozbawiony korony;

Odrzucono trójpodział władzy;

Usunięto senat i urząd prezydenta;

W miejsce prezydenta powołano 15-osobową Radę

Państwa;

Szeroki zakres praw obywatelskich z ostrzeżeniem, że

nie mogą godzić w ustrój i porządek prawny PRL.