Polowania a współczesna wiedza biologiczna o zwierzętach · dla informacji żeby przeżyć dla...

Polowania a współczesna wiedza biologiczna o zwierzętach

Prof. UŚ dr hab. Piotr Skubała

Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii

http://www.lublin.pzlow.pl/zwiazek/galeria/malarze/kossak-2.php

dla informacji

żeby przeżyć

dla zabawy

z ciekawości

z okrucieństwa

dla sportu

dla prestiżu

z powodu obojętności

z niewiedzy z chęci zysku

Dlaczego powodujemy cierpienie zwierząt?

dla informacji

żeby przeżyć

dla zabawy

z ciekawości

z okrucieństwa

dla sportu

dla prestiżu

z powodu obojętności

z niewiedzy z chęci zysku

Dlaczego powodujemy cierpienie zwierząt?

Tylko to może tak naprawdę usprawiedliwić potrzebę zabicia zwierzęcia.


Argumenty myśliwych na rzecz utrzymania łowiectwa we współczesnym świecie



„Człowiek niemal wyeliminował naturalnych wrogów wielu

gatunków łownych… myśliwi muszą zatem redukować liczebność

populacji wielu gatunków, aby nie przekroczyły one pojemności

środowiska”

Causey A. S. 1989. On the Morality of Hunting. Environmental Ethics, 11, 4: 327-343.

Regulacja liczebności


„… więcej łowiectwa i rybołówstwa oznacza więcej dolarów, które

można przeznaczyć do nabywania, ochrony, tworzenia i

zarządzania siedliskami dla gatunków łownych”

Loftin R. W. 1984. The Morality of Hunting. Environmental Ethics, 6, 3: 241-250.

Ekonomia



„Gwałtowna śmierć jest częścią natury, a ludzka chęć do wzięcia

w niej udziału jest czymś naturalnym i kulturowo wartościowym”


Śmierć częścią natury



„Chęć do polowania jest współczesną pozostałością ewolucyjnej

cechy, mającą niezwykle ważne znaczenie adaptacyjne dla

pierwotnego człowieka”

Gasset J. O. 1972. Meditations on Hunting. New York: Charles Scribner’s Sons.

Śmierć częścią natury



„Prawdziwy myśliwy, reprezentując niezachwiane poszanowanie dla

swojej zdobyczy, jest zwykle bardzo wrażliwy na ból i cierpienie

zwierzęcia i dokłada wszelkich starań, aby zminimalizować zarówno

ból jak i cierpienie”


Myśliwi i szacunek dla przyrody



2. głównym jego celem jest ćwiczenie ludzkich umiejętności, i jest

to wystarczająco dobry powód, aby zrekompensować zło, które

wynika ze śmierci zwierzęcia,

Vitali T. R. 1990. Sport Hunting: Moral or Immoral? Environmental Ethics, 12, 1: 69-82.

Argumenty na rzecz uznania polowania dla sportu, czy dla przyjemności za etyczne

1. nie narusza praw moralnych zwierzęcia,

3. zapewnia bezpośrednie uczestnictwo w procesie życia i śmierci,

które jest istotą funkcjonowania ekosystemu, a tym samym

pośrednio przyczynia się do korzystania z jego dóbr przez

społeczność ludzką.



„Czerpanie przyjemności z zabijania zwierzyny łownej nie jest

moralnie złe, ani nie jest moralnie słuszne. Nie jest to po prostu

kwestia moralna w ogóle, bo chęć zabijania sama w sobie jest

instynktem, a instynkty nie kwalifikują się do moralnej oceny,

pozytywnej lub negatywnej. Zatem chęć zabijania dla sportu jest

amoralna, jest poza jurysdykcją moralności”


Polowanie – kwestia amoralna



„Nie ma dowodów na to, że natura przypisała prawa dla wszelkich

stworzeń. Natomiast istnieje mnóstwo logicznych, biologicznych i

ewolucyjnych dowodów na to, że zwierzęta takich praw nie mogą

mieć”


Prawa zwierząt



Przyroda i zwierzęta w świetle badań ekologii naukowej


http://www.cape.k12.mo.us/Curriculumprojects/Projects/Spider%20Adventure/spiderweb2.jpg


“...nie ma istot prawdziwie samotnych. Wszystkie

stworzenia są, w pewnym sensie, związane z całą

resztą i od niej zależne” Lewis Thomas (1913-1993, lekarz, poeta)

Dowd M. 1991. Earthspirit. Twent - Third Publications, Mystic, Connecticut.



Nowe spojrzenie na życie biosfery

http://api.ning.com/files/0yUQV0qQpwtg3KtoJFB15hRJOElmwDQN*OZuYUjDZkwST http://www.wordinfo.info/words/images/hippo-birds.gif


Walka Symbioza

„Nature, red in tooth and claw”

Lord Alfred Tennyson (1809-1892) poeta angielski

http://www.twickenham-museum.org.uk/images/medium/med1851TL1.jpg

Tennyson A. 1849. Memoriam A.H.H.


Konkurencja Drapieżnictwo/Roślinożerstwo

Pasożytnictwo Neutralizm

Amensalizm Komensalizm

Protokooperacja Mutualizm

http://i40.tinypic.com/903p1l.jpg


Konkurencja Drapieżnictwo/Roślinożerstwo

Pasożytnictwo Neutralizm

Amensalizm Komensalizm

Protokooperacja Mutualizm



Współczesne badania ekosystemów wskazują, że stosunki między

organizmami żywymi są w większości oparte na współpracy,

zasadzie współistnienia i wzajemnych zależnościach oraz, że

stosunki te mają mniej lub bardziej symbiotyczny charakter.

Interakcje symbiotyczne przenikają współczesne ekosystemy


http://www.greenmanconservation.co.uk/Images/Photos/Web%20Ready/Mycorrhiza/Mycorrhizal_Root_Tips.jpg

90-100% roślin lądowych żyje w symbiozie z grzybami

Smith S. E., Read D. J. 1997. Mycorrhizal Symbiosis. Academic, San

Diego, CA, second edition.

Mikoryza


80% roślin kwiatowych, 70% roślin uprawnych jest

zapylanych z udziałem zwierząt!

http://www.swiatogrodow.pl/img/pszczolka2.jpg

Dafni A., Kevan P. G., Husband B. C. 2005. Practical pollination biology.

Enviroquest Ltd., Cambridge, Ont.

Zoogamia


http://www.wersus.com.pl/2006%20obrazki/ekologia/Schemat%20obiegu%20materii%20w%20przyrodzie.jpg

Destruenci Bezkręgowce glebowe

Rozkład materii organicznej


Człowiek jako superorganizm

http://pl.depositphotos.com/2861540/stock-photo-Vitruvian-man.html

“Zwierzęta o wysoce skomplikowanej budowie, w tym człowieka,

można określić jako “superorganizm” z wewnętrznym ekosystemem,

na który składa się różnorodna symbiotyczna mikroflora oraz

pasożyty, które powiązane są poprzez złożone procesy

metaboliczne”

Nicholson J. K., Holmes E., Lindon J. C., Wilson I. D. 2004. The challenges of modeling mammalian biocomplexity. Nature Biotechnology 22, 10: 1268-1274.


Kilka bilionów „własnych” komórek

> 100 bilionów komórek bakterii, grzybów i wirusów

Nicholson J. K., Holmes E., Lindon J. C., Wilson I. D. 2004. The challenges of modeling mammalian biocomplexity. Nature Biotechnology 22, 10: 1268-1274.


1 bilion

100 bilionów

1 miliard

100 milionów


„Mikrobiota jelitowa nie jest naszym wrogiem, ale partnerem,

który jest pożyteczny i od którego jesteśmy całkowicie zależni”

Olivier Goulet, Gut Microbiota for Health 1st World Summit, marzec 2012


Atlas grzybów ludzkich

Malessezia

Rhodotorula (drożdże)

Debaromyces

Cryptococcus

Candida (drożdżaki)

Penicillium (pędzlaki)

Aspergillus (kropidlaki)

Alternaria

Chaetomium

Chrysosporium

Cladosporium

Mucor (pleśniaki)

Trichophyton

Findley K. et al. 2013. Topographic diversity of fungal and bacterial

communities in human skin. Nature (22 May 2013) doi:10.1038/nature12171

130 gatunków grzybów


130 gatunków grzybów

80 gatunków

18-32 gatunków (ramiona)

40-60 gatunków

2-10 gatunków (tułów)

„Życie na ziemi rozwinęło się nie w wyniku

walki, ale współpracy”

Margulis L., Sagan D. 1986. Microcosmos. Four Billion Years of

Evolution from Our Microbial Ancestors. Summit Books, New York.

http://epsc.wustl.edu/classwork/classwork_353/public_html/earth_1_apollo17.gif



Biofilia – miłość do życia



Empatia – część naszej natury

społeczeństwa zbieraczo-

łowieckie

rodzina, plemię

społeczeństwa rolnicze przynależność religijna

społeczeństwa ery

industrialnej przynależność narodowa

Rifkin J. 2012. Trzecia Rewolucja Przemysłowa. Jak lateralny model władzy inspiruje całe

pokolenie i zmienia oblicze świata. Wyd. Sonia Draga, Katowice.



Empatia – część naszej natury

społeczeństwa zbieraczo-

łowieckie

rodzina, plemię

społeczeństwa rolnicze przynależność religijna

społeczeństwa ery

industrialnej przynależność narodowa

dzisiaj zwierzęta

Rifkin J. 2012. Trzecia Rewolucja Przemysłowa. Jak lateralny model władzy inspiruje całe

pokolenie i zmienia oblicze świata. Wyd. Sonia Draga, Katowice.



Biofilia

„wrodzony, zakodowany w naszych genach pociąg do

przyrody, której jesteśmy częścią”

Edward Osborne Wilson

Wilson E. O. 1984. Biophilia. The Human Bond With Other Species. Cambridge: Harvard

University Press.

„To miłość do życia”

Erich Fromm

Fromm E. 1964. The Heart of Man. Harper & Row.


Współczesna wiedza biologiczna o zwierzętach i sposobach ich życia



Wspólnota doznań ludzi i innych ssaków stała się jasna i

bezsporna w wyniku badań mózgu w XX wieku


Wspólnota doznań ludzi i innych ssaków stała się jasna i

bezsporna w wyniku badań mózgu w XX wieku

Świadomość doznaniowa

Świadomość racjonalna



Świadomość doznaniowa

holistyczna, obrazowa, kontrolowana przez emocje

Kręgowce, niektóre bezkręgowce

Elżanowski A. 2011. Jak powstała moralność i co z tego wynika. W: Krajna A., Ryk L., Sujak-

Lesz K. (red.) Problemy dydaktyki fizyki. Krośnice-Wrocław, s. 71-88.

nie oddziela faktów od ich wartości

myślenie jest głównie skojarzeniowe (asocjacyjne), reagowanie

natychmiastowe

samoświadomość wydaje się ograniczona do percepcji własnego

ciała.



Świadomość racjonalna

analityczna i kontrolowana przez logikę, zrozumienie związku

przyczynowo-skutkowego.



występuje myślenie pojęciowe (abstrakcyjne, u ludzi werbalne)

samoświadomość polega na postrzeganiu siebie jako aktora

(sprawcy) z punktu widzenia obserwatora (samoświadomość

refleksyjna).


http://listnation.blogspot.com/2012/03/9-animals-that-are-self-aware.html

Samoświadomość refleksyjna = test lustra





Test lustra

Gallup G. G. Jr 1970. Chimpanzees: self-recognition. Science, 167: 86-87.

Szympansy

http://raper-z.manifo.com/



Test lustra

Lethmate J., Dücker G. 1973. Untersuchungen zum Selbsterkennen im Spiegel bei Orang-

Utans und einigen anderen Affenarten. Zeitschrift fur Tierpsychologie-Journal of Comparative

Ethology, 33: 248-269.

Orangutany

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/Orang_Utan%2C_



Test lustra

Miller J. 2009. Minding the Animals: Ethology and the Obsolescence of Left

Humanism. American Chronicle.

Bonobo

http://wolnemedia.net/nauka/spontanicznie-udomowione-bonobo/



Test lustra

Patterson F., Gordon W. 1993. The Case for Personhood of Gorillas. W: Paola Cavalieri,

Peter Singer (red.) The Great Ape Project. St. Martin's Griffin, s. 58-77.

Goryle

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b1/Eyes_of_gorilla.jpg



Test lustra

Reiss D., Marino L. 2001. Mirror self-recognition in the bottlenose dolphin: a case of

cognitive convergence. Proceedings National Academy of Sciences, 98: 5937-5942.

Delfiny

http://true-wildlife.blogspot.com/2011/02/dolphin.html



Test lustra

Plotnik J., de Waal F. B. M., Reiss D. 2006. Self-recognition in an Asian

elephant. Proceedings National Academy of Sciences, 103: 17053-17057.

Słonie

http://listnation.blogspot.com/2012/03/9-animals-that-are-self-aware.html



Test lustra

Prior H., Schwarz A., Güntürkün O. 2008. Mirror-Induced Behavior in the Magpie

(Pica pica): Evidence of Self-Recognition. PLoS Biology, 6, 8: 1642-1650.

Krukowate

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Corvus_corax_%28NPS%29.jpg



Empatia

de Waal F. 2006. Primates and philosophers: how morality evolved. Princeton, NJ,

Princeton University Press.

Słonie


Delfiny Człowiekowate

neurony lustrzane



Empatia

Rizzolatti G., Luppino G., Matelli M. 1998. The organization of the cortical motor system: new concepts.

Electroencephalography and clinical Neurophysiology, 106: 283-296.

Makaki

http://kolumber.pl/photos/show/place:234107/page:5

Gryzonie Ptaki (?)

Langford D. J. et al. 2006. Social modulation of pain as evidence for empathy in mice. Science, 312,

5782: 1967-1970.



de Waal, F. 1996. Good Natured / The Origins of Right and Wrong in Humans and

Other Animals. Harvard University Press, Cambridge, Mass.


Człowiekowate

Samoocena (poczucie własnej wartości)


http://www.lublin.pzlow.pl/zwiazek/galeria/malarze/kossak-2.php http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Corvus_corax_%28NPS%29.jpg

szympans

Zwierzęta używające narzędzi

goryl wieloryb

słoń indyjski zięba Darwina z Galapagos

http://www.national-geographic.pl/foto/fotografia/fotografia-53030f1c1b/

wrony z Nowej Kaledonii

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/68/CorvusMoneduloidesKeulemans.jpg


http://www.livescience.com/18804-brown-bear-grooming-tool.html

Zwierzęta używające narzędzi

niedźwiedź brunatny

Volker B. Deecke 2012. Tool-use in the brown bear (Ursus arctos). Animal Cognition

15:725–730.



Whiten A., van Schaik C. P. 2007. The evolution of animal 'cultures' and social

intelligence. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 362: 603-620.


Człowiekowate

Proste formy kultury

Kapucynki



de Waal, F. 1996. Good Natured / The Origins of Right and Wrong in Humans and

Other Animals. Harvard University Press, Cambridge, Mass.


Człowiekowate

Sprawstwo moralne



Zdolność do rozróżniania, pamiętania i myślenia

o innych osobach

Kendrick K. M., da Costa A. P., Leigh A. E., Hinton M. R., Peirce J. W. 2001.

Sheep don't forget a face. Nature, 414: 165-166.

Owce

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Flock_of_sheep.jpg

Owca może zapamiętać 50 innych różnych oblicz

owiec przez okres ponad 2 lat.

Pamięta poszczególne twarze owiec i ludzi nawet po

długim okresie rozłąki.



Społeczne reakcje

Broom D., Fraser A. F. 2007. Domestic Animal Behaviour and Welfare. 4th

Edition. CABI.

Krowy


Potrafią rozpoznawać znajome rysy innych członkiń stada, często nawiązują

między sobą długotrwałe związki oparte na wzajemnej współpracy.



„Reakcja Eureka”

Broom D., Fraser A. F. 2007. Domestic Animal Behaviour and Welfare. 4th

Edition. CABI.

Krowy



http://www.lublin.pzlow.pl/zwiazek/galeria/malarze/kossak-2.php http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Flock_of_sheep.jpg

Życie zwierząt ma dla nich wartość i cel. Wykonują wiele takich samych czynności jak my. Mamy wiele wspólnych uczuć. Potrafią być czułe i figlarne, a także opiekuńcze w stosunku do swoich młodych. Są inteligentne. Doświadczają bólu, strachu i samotności. Posiadają zdolności, których my nie doświadczamy. Mają bogate życie miłosne i rodzinne.

Zwierzęta



Od zwierzęcia jako rzeczy do zwierzęcia jako podmiotu prawa

Prawo starożytnego Rzymu - zwierzę jako rzecz

Zwierzęta były zaliczane do kategorii rodzajów rzeczy - Res mancipi.


Res mancipi – rzeczy stanowiące podstawę rzymskiej gospodarki rolnej,

mające duże znaczenie zwłaszcza w dobie wczesnej republiki, np. grunty

położone w Italii, służebności gruntowe wiejskie, niewolnicy oraz zwierzęta

pociągowe i juczne.

„Zwierzę jest istotą żyjącą, a nie rzeczą”

Austria - 1988

http://www.paiwg.org/o-Austrii


http://www.gilbo.it/polska2009/polska.asp?p=download&l=pl

„Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia,

nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie,

ochronę i opiekę”

Ustawa o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997

Polska - 1997


Ustawa o randze konstytucyjnej powołująca rzeczników praw zwierząt

(na podobieństwo rzeczników praw obywatelskich)

- dbają o prawa zwierząt

- reprezentują zwierzęta w sądzie

http://www.paiwg.org/o-Austrii

Austria - 2005



zakaz importu foczych futer do UE

Unia Europejska i Polska

zakaz testowania kosmetyków na zwierzętach

zakaz hodowli klatkowej kur

zakaz eksperymentów na małpach naczelnych

zakaz handlu skórami psów i kotów

zakaz stosowania kojców jarzmowych dla loch

zakaz boksów dla cieląt

zakaz klatek bateryjnych dla kur


http://www.marlena26.republika.pl/

Przepisy nakazujące zapewnienie zwierzętom rozrywki

Wielka Brytania - 2003


Przepisy nakazujące rolnikom postarać się o „element manipulacyjny”

Unia Europejska - 2013



„rolnik jest obowiązany zapewnić świniom stały dostęp do materiałów i

przedmiotów absorbujących ich uwagę, w szczególności słomy, siana,

drewna i trocin, o jakości niewywierającej szkodliwego wpływu na ich

zdrowie”

Polska - 2013

http://www.gilbo.it/polska2009/polska.asp?p=download&l=pl

OBWIESZCZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI z dnia 25 października 2012 r. o

zmianie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem

przepisów krajowych wdrażających te przepisy



Zakaz polowania na lisy w Wielkiej Brytanii

Wielka Brytania - 2005

http://www.telegraph.co.uk/earth/countryside/8235032/Conservative-MPs-face-a-backlash



Zakaz polowania dla sportu w Kostaryce

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ce/Arenal_Volcano_as_seen_from_Monteverde.jpg.jpg

Kostaryka - 2012



Great Ape Project

Przyznanie zwierzętom statusu podmiotu prawa

http://www.telegraph.co.uk/earth/countryside/8235032/Conservative-MPs-face-a-backlash

Cavalieri P., Singer P. (red.) 1994. Great Ape Project: Equility Beyond Humanity.

New York: St. Martin's Press.


"Może pewnego dnia nasze dzieci patrząc na współczesne

pokolenie będą dziwiły się jak mogliśmy kiedykolwiek sądzić,

że dopuszczalnym było traktowanie zwierząt w sposób jaki to

dzisiaj robimy. Ja szczerze w to wierzę".

Lafollette H. 1989. Animal rights and human wrongs. W: Dower N. (ed.), Ethics

and the Environment. Gower Press, s. 79-90.

Hugh Lafollete

- filozof, etyk, University of South Florida

Polowania a współczesna wiedza biologiczna o zwierzętach

Prof. UŚ dr hab. Piotr Skubała

Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii


Dziękuję

Polowania a współczesna wiedza biologiczna o zwierzętach · dla informacji żeby przeżyć dla...

Documents

Transcript of Polowania a współczesna wiedza biologiczna o zwierzętach · dla informacji żeby przeżyć dla...