Podsumowanie wyników sondażu przeprowadzonego w 30 gminach Polski

Aleksandra Stępniak

Konferencja podsumowująca realizację projektu „Mądry Polak przed szkodą, czyli dbałość o przyszłą jakość życia” dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach schematu grantowego Środki Przejściowe 2005 PL2005/017-488.01.01.01

Lista gmin Woj. Dolnośląskie

– Milicz Woj. Lubelskie

– Puławy Woj. Lubuskie

– Nowa Sól– Wymiarki

Woj. Małopolskie– Krzeszowice– Michałowice

Woj. Mazowieckie– Grabów nad Pilicą– Liw– Mińsk Mazowiecki– Nadarzyn– Paprotnia– Radom

Woj. Opolskie– Głogówek– Kędzierzyn-Koźle– Walce

Woj. Podkarpackie– Czarna– Lubaczów– Horyniec-Zdrój

Woj. Podlaskie– Narewka

Woj. Śląskie– Bielsko-Biała– Jeleśnia– Pilica– Racibórz– Żywiec

Woj. Świętokrzyskie– Bałtów– Staszów

Woj. Warmińsko – Mazurskie– Piecki– Pisz

Woj. Wielkopolskie– Trzemeszno

Woj. Zachodniopomorskie– Wałcz

Respondenci

149 osób, w tym przedstawiciele– urzędów wojewódzkich– najwyższej władzy w gminie– straży pożarnej, policji, straży miejskiej i gminnej,

służby zdrowia– jednostek zarządzania kryzysowego– parków krajobrazowych i narodowych, nadleśnictw– doradztwa rolniczego i ogrodniczego– organizacji pozarządowych– szkół i jednostek edukacyjnych– stacji sanitarno-epidemiologicznych– innych jednostek i firm

O co pytano

O przyczyny i skutki zmian klimatu O przygotowanie gminy do sytuacji

kryzysowych O podejmowane działania O bariery utrudniające wdrażanie

działań

Świadomość zmian klimatu – ich przyczyn i skutków gminy, które doświadczyły poważnych katastrof

pogodowych – Powódź 1997 (Racibórz, Nowa Sól)– Huragan 2002 (Pisz, Piecki)

duże gminy miejskie– Bielsko-Biała

gminy sąsiadujące z dużymi miastami– Mińsk Mazowiecki– Nadarzyn

osoby zawodowo związane z tematyką– wyżsi rangą urzędnicy– pracownicy wydziałów ochrony środowiska– przedstawiciele doradztwa rolniczego, nadleśnictw,

parków krajobrazowych i narodowych– przedstawiciele straży pożarnej

Świadomość zmian klimatu – ich przyczyn i skutków

prawidłowo wymienione przyczyny w 1/3 gmin obok antropogenicznych wymieniono

naturalne skutki na poziomie globalnym jak i lokalnym część respondentów występujące w gminie zjawiska

dopiero podczas rozmów połączyła ze zmianami klimatu

podział skutków na pozytywne i negatywne podział skutków na ekonomiczno-społeczne i

przyrodnicze część wymienionych skutków oparta na wnikliwych

obserwacjach „specjalizacja” wymienianych skutków część respondentów postrzega zmiany klimatu jako

problem globalny, Polskę dotyczący w niewielkim stopniu, a ich gminę – praktycznie w zerowym

Przygotowanie do sytuacji kryzysowych we wszystkich gminach zespoły reagowania

kryzysowego głównie straż pożarna, ale też GOPR, WOPR,

straż graniczna, jednostki wojskowe udział przedstawicieli urzędów współpraca z jednostkami wyższego szczebla –

powiaty, województwa odpowiednie procedury i systemy

powiadamiania cykliczne szkolenia służb ratowniczych brak szkoleń dla mieszkańców po wystąpieniu sytuacji kryzysowej weryfikacja

procedur – nie wszędzie była taka możliwość

Działania prewencyjne 14/30 badanych gmin dotyczy ekstremalnych zjawisk pogodowych działania głównie w gminach dotkniętych

wcześniej sytuacjami kryzysowymi

m.in. ubezpieczenia miejsc użytku publicznego

(Piecki) ograniczenie możliwości zabudowy w strefach

zalewowych (Michałowice, Staszów) system monitoringu i ostrzeżeń powodziowych

(Jeleśnia) grupowe ubezpieczenia rolników (Wałcz) umocnienia wałów przeciwpowodziowych budowa mocniejszej infrastruktury

Działania adaptacyjne

znikoma ilość temat wciąż zbyt mało „żywy” nawet w skali

kraju

m.in. zwiększanie udziału upraw ciepłolubnych

(Wałcz) odejście od upraw roślin wrażliwych na

czynniki atmosferyczne na rzecz mniej wymagającej hodowli bydła mlecznego (Piecki)

Odpowiedni dobór nasadzeń w zależności od wystawy również na czynniki atmosferyczne (Nadleśnictwo Staszów)

Ochrona klimatu 18/30 gmin głównym bodźcem ekonomia

m.in. wymiana paliwa węglowego na olejowe lub

gazowe termomodernizacja wymiana oświetlenia na energooszczędne wprowadzanie odnawialnych źródeł energii usprawnianie ruchu ulicznego zalesianie i zadrzewianie Siew poplonów w celu zapewnienia zielonej

pokrywy pól uprawnych

Działania c.d.

Wymieniano działania edukacyjne i promocyjne:– „nie wypalaj traw”– promocja OZE– edukacja w szkołach– wspieranie edukacji prowadzonej przez

organizacje pozarządowe

5/30 gmin – brak jakichkolwiek działań– brak sytuacji kryzysowych spowodowanych

zmianami klimatu

BarieryGłównie brak środków finansowych brak odgórnych uregulowań lub ich niedokładność niska świadomość problematyki

Ale również m.in. brak współpracy między instytucjami w gminie,

między władzą a mieszkańcami, między władzą a organizacjami pozarządowymi

rosnące ceny paliw, wysokie ceny technologii przyjaznych środowisku

zbyt mały zakres oddziaływania gminy niedobory wyspecjalizowanej kadry, brak

edukacji, szkoleń, promocji sprzeczność interesów ……….i wiele

innych

„ niezwykle ważne jest, aby problematyka zmian klimatycznych, a szerzej patrząc – działań na rzecz ochrony środowiska była rozwiązywana w sposób jak najbardziej otwarty, z udziałem wszystkich obywateli i organizacji pozarządowych” – rozmówca z gminy Krzeszowice

Dziękuję za uwagę

Aleksandra StępniakInstytut na rzecz Ekorozwoju

www.ine-isd.org.pla.stepniak@ine-isd.org.pl