2014-12-16

1

Podstawy projektowania leków

wykład 1

Łukasz Berlicki

Sprawy techniczne

� E-mail: lukasz.berlicki@pwr.edu.pl� Konsultacje:

p.322a/A2, wtorek, piątek, godz. 10-12� Egzamin, 27 stycznia, godz. 15.15� Poprawa egzaminu, termin do ustalenia, w sesji (2-

18.02 � Obecność obowiązkowa� www.bioorganic.ch.pwr.wroc.pl/student

2014-12-16

2

Projektowanie leków

� „Drug discovery is a noble profession but is poorly understood by the public.”

J. Med. Chem., 2013, 56, 5659–5672

Krytycyzm przemysłu farmaceutycznego

� Zysk przede wszystkim� Wysokie ceny leków� Słaby dostęp do leków� Opóźnianie dostępu do leków generycznych� Śliski marketing� Niska innowacyjność� Niskie nakłady na rozwój

2014-12-16

3

Nowe leki

� Innowacyjny lek jest jednym z

najbardziej technicznie skomplikowanych produktów na świecie.

Nakłady

� Nakłady na badania rozwojowe jako procent sprzedaŜy

R&D Apple: 3%

2014-12-16

4

Nakłady

� Nakłady na badania rozwojowe w przemyśle farmaceutycznym

Nakłady w Europie

� Nakłady na badania rozwojowe w krajach europejskich

0.76%

2014-12-16

5

Liczba nowych substancji

� Pomimo zwiększających się nakładów, liczba nowych substancji aktywnych nie rośnie.

Koszty wprowadzenia nowego leku

� Koszty wprowadzenia nowego leku ciągle rosną

1.5 mld USD

Nowy lek musi być lepszy od tych, które są juŜ na rynku.

2014-12-16

6

Proces wprowadzania leku

� Identyfikacja celu molekularnego (TARGET) biocząsteczka pełni rolę w chorobie

� Indetyfikacja cząsteczki aktywnej (HIT)nowy związek oddziałuje z celem molekularnym

� Optymalizacja cząsteczki aktywnej (LEAD)cząsteczki są aktywne względem celu i biodostępne

� Testy przedkliniczne cząsteczki bezpieczne i efektywne dla zwierząt

� Testy klinicznecząsteczki bezpieczne i efektywne dla człowieka

Identyfikacja celu

� Jest ok. 1500 aktywnych substancji, które działają na 324 cele molekularne.

� Na podstawie analizy genomu oszacowano, Ŝe ok. 600-1500 moŜe być celami molekularnymi dla leków (druggable targets).

� 25% znanych leków nie ma znanych celów molekularnych lub sposobu działania!

2014-12-16

7

Identyfikacja cząsteczki wiodącej

� Testy przesiewowe (high-throughput screening, HTS)

� Inne metody oparte na strukturze celu molekularnego -największa baza struktur zawiera ok. 1 mld cząsteczek.

Optymalizacja

� Aktywność� Biodostępność� Toksyczność

Synteza analogów

testy in vitro

2014-12-16

8

Badania przedkliniczne i kliniczne

Badania przedkliniczne – taksyczność i efektywność na zwierzętach

Badania kliniczne – na ludziachFaza I – na małej grupie osób (20-80), ocena bezpieczeństwa stosowania,

zakresu dawek i efektów ubocznychFaza II – na średniej liczbie osób (100-300), ocena efektywności działania

i bezpieczeństwa Faza III – duŜa grupa osób (1000-3000), potwierdzenie efektywności,

monitorowanie efektów ubocznych, porównanie z innymi terapiami

Faza IV – badania po wprowadzeniu na rynek.

Badania przedkliniczne i kliniczne

2014-12-16

9

Badania kliniczne

Rozkład nakładów względem funkcji

� Badania kliniczne kosztują najwięcej

2014-12-16

10

Przychody - ile

Dochody firm Top10 (2012, mln USD)

� 1 Pfizer $51,214� 2 Novartis $46,732� 3 Merck $40,601� 4 Sanofi $38,259� 5 GlaxoSmithKline $33,787� 6 AstraZeneca $27,973� 7 Johnson & Johnson $25,351� 8 Abbott Laboratories $23,133� 9 Eli Lilly & Co. $20,566� 10 Teva $18,535

KGHM, $3,100

2014-12-16

11

Przychody - firmy

1998 2011

Łączenie firm

2014-12-16

12

Leki Top10 - Blockbusters

Nazwa choroba Rok wartość/rok [mln $]

� Lipitor dyslipidemia 2006 13 696

� Plavix miaŜdŜyca tętnic 2011 9 318

� Humira ch. autoimmunologiczne 2012 9 265

� Seretide astma 2011 8 148

� Enbrel ch. autoimmunologiczne 2011 7 830

� Abilify schizofrenia 2011 7 363

� Crestor dyslipidemia 2011 7 021

� Rituxan ch. autoimmunologiczne 2011 6 798

� Remicade ch. autoimmunologiczne 2011 6 782

� Losec dyslipidemia 2000 6 260

Czas wprowadzenia nowego leku

2014-12-16

13

Patent cliff

Czas [mies.]

Leki, które utracą ochronę patentową

� Utrata ochrony patentowej leku moŜe spowodować znaczący spadek przychodów firmy

Rok Lek sprzedaŜ [mld $] Firma

2014-12-16

14

Przyczyny śmierci

� Główne przyczyny śmierci to choroby układu krąŜenia i nowotwory

Przyczyny śmierci - terytorialnie

2014-12-16

15

Główne obszary największych firm

Leki na rzadkie choroby

� Kalydeco (Vertex), lek przeciw niektórym wariantom mukowiscydozy

� Ok. 30 000 przypadków w USA

� Cena rocznej terapii ok. 300 000 USD

2014-12-16

16

Nowe leki

� SprzedaŜ nowych leków (wprowadzonych w latach 2007-2011) podzielona terytorialnie

Zatrudnienie

� Liczba osób zatrudnionych w przemyśle farmaceutycznym (Europa)

2014-12-16

17

Nakłady na zdrowie

Długość Ŝycia

� Nowe leki znaczący wydłuŜają oczekiwaną długość Ŝycia

2014-12-16

18

Przemysł farmaceutyczny w Polsce

Rynki farmaceutyczne w Europie

2014-12-16

19

Leki generyczne

Leki importowane - Polska

2014-12-16

20

Udział w rynku Top10 korporacji (Polska)

Top10 korporacji farmaceutycznych

2014-12-16

21

Lokalizacja przemysłu farmaceutycznego

Przeciętne wynagrodzenie

2014-12-16

22

„Great place to work” – satysfakcja

pracowników

Podsumowanie

� Wprowadzenie nowego leku na rynek jest kosztowne (1-1.5 mld USD) i długotrwałe (kilkanaście lat),

� Nakłady na rozwój w sektorze farmaceutycznym są bardzo duŜe.

� Polska jest duŜym rynkiem farmaceutycznym, ale nakłady na rozwój są małe.