PODSTAWY KOMUNIKOWANIA SPOŁECZNEGO

FORMY KOMUNIKOWANIA

• Komunikowanie werbalne

• Komunikowanie niewerbalne

KOMUNIKOWANIE WERBALNE

• Środkiem podstawowym tego komunikowania jest język

• Realizuje się poprzez formę ustną i pisemną

FORMA USTNA

• Daje komunikującym się znacznie większe możliwości ekspresji uczuć i myśli, ponieważ jest wzmocniona dodatkowoo komunikowanie niewerbalne,

• Stwarza dogodniejsze warunki do nawiązania kontaktów komunikacyjnych na poziomie fatycznym, jest także bardziej skuteczna na poziomie instrumentalnym i afektywnym,

• Pozwala na sugerowanie, a także na natychmiastową reakcję uczestniczących stron, czyli prowadzi do sprzężenia zwrotnego,

BARIERY KOMUNIKACJI USTNEJ WEDŁUG

W. GŁODOWSKIEGO• Polaryzacja – tendencja do wyrażania skrajnych opinii,

• Etykietowanie – widzenie problemów przez ich nazywanie, a nie analizowanie,

• Mieszanie faktów i wniosków, traktowanie wniosków na równi z rzeczywistymi faktami,

• Przesadna pewność siebie, a więc przypisywanie sobie cech eksperta znającego się na wszystkich problemach,

• Statyczna ocena – brak umiejętności weryfikacji opinii dotyczących nieustannie zmieniających się elementów rzeczywistości,

• Klasyfikowanie i nieodróżnianie, czyli przypisywanie ludziom i zdarzeniom tych samych cech, klasyfikowanie ich i kategoryzowanie,

FORMA PISEMNA

• Ma częściej charakter formalny niż nieformalny,

• Stosowana jest na wszystkich poziomach procesu porozumiewania się,

• Przyjmuje różne postacie,

• Jego zaletą jest trwałość,

JĘZYK W KOMUNIKOWANIU

Jest on używany aby:

etykietować

definiować

oceniać

udzielać informacji

wyznaczać

dyskutowaćokreślać

dzielić się doświadczeniem

kreowaćmówić o języku

prezentować

ujawniać

ukrywać np.emocje

KONOTACJA I DENOTACJA

• Słowa w każdym języku mają swoją denotację, czyli bezpośrednie znaczenie, które pozwala je zidentyfikować,

• Konotacja ujawnia obszar emocji, uczuć i wartości związanych z poszczególnymi słowami, odgrywa większa role w komunikowaniu interpersonalnym niż masowym,

DETERMINANTY KOMUNIKACJI WERBALNEJ

• Kultura

• Płeć

Wysoki kontekst kulturowy

Niski kontekst kulturowy

TeoriaEdwardaHalla

Teoria E .i S. Ardner

Męski bias

Kobieca „grupa przytłumiona”

KOMUNIKOWANIE NIEWERBALNE

• Jest wzmocnieniem i uzupełnieniem bezpośredniego i ustnego komunikowania,

• Niniejsza forma trudna jest do uchwycenia w komunikowaniu audytywnym – rozmowa telefoniczna, przekaz radiowy,

• Przy tym komunikowaniu zaangażowany jest zmysł wzroku,

GRUPY SYGNAŁÓW KOMUNIKOWANIA NIEWERBALNEGO

• Kinezjetyka - czyli mowa ciała, mimika, gestykulacja, kontakt wzrokowy,

• Parajęzyk – cechy wokalne głosu (ton, barwa, wysokość, natężenie, głośność, modulacja, tempo mówienia); interferencje wokalne (oddziaływanie na siebie dwu lub więcej cech głosu oraz dźwięki pozajęzykowe – uff, ach.. eee... hmmm...),

• Samoprezentacja – wygląd fizyczny, ubranie, fryzura, makijaż, noszone dodatki,

• Dotyk – świadczy o stosunku emocjonalnym,

• Proksemika – dystans interpersonalny, relacje przestrzenne,

• Chronemika – wykorzystuje czas jako sygnał komunikacyjny,

• Elementy otoczenia – temperatura, oświetlenie,

FUNKCJE KOMUNIKOWANIA NIEWERBALNEGO WYNIKAJĄCE ZE

SPECYFICZNYCH RELACJI• Funkcja zastępowania - wyraża się poprzez emblematy - ruch

ręką, głową, znak,

• Funkcja uzupełnienia - w tej roli występują ilustratory – uzupełniają komunikat werbalny, precyzują go,

• Funkcja ekspozycji - posiłkuje się sygnałami nazywanymi „pozami”

• Funkcja regulacyjna - tu działają „regulatory”, mogą być użyte do kontroli i regulacji płynności konwersacji,

• Funkcja moderująca – „adaptery” łagodzą napięcia, redukują stres wywołany rozmową.

RÓŻNICE MIĘDZY KOMUNIKOWANIEM

WERBALNYM A

NIEWERBALNYM• KN jest zdecydowanie bardziej dwuznaczne

• KN ma charakter ciągły / KW jest ulotne

• KN odbywa się wieloma kanałami / KW ogranicza się do wzroku i słuchu

• KN nie ma struktury/ KW należy do procesów ustrukturyzowanych

• KN ma charakter pozalingwistyczny / KW to system arbitralnych znaków

• KN jest analogowe/ KW zaś digitalne

• KN daje wgląd w stany emocjonalne,

• KN jest spontaniczne / KW zaś to efekt żmudnego procesu uczenia się, zdobywania umiejętności pisania i czytania,

• KN jest zdeterminowane kulturowo, mimo dzielących ludzi szerokości i długości geograficznych.

TYPY KOMUNIKOWANIA

• NARRACJA

• DEMONSTRACJA

• DEFINIOWANIE

• OPIS

6 FAZ PROCESU PERSWAZYJNEGO

WEDŁUG W. McGUIRE

• Faza ekspozycji – w miejscu łatwo dostępnym dla odbiorcy,

• Faza uruchomienia uwagi odbiorcy i skoncentrowania jej na komunikacie.

• Faza zrozumienia komunikatu prze odbiorcę, tj. proces odkodowania znaczeń.

• Faza refleksji, związana z interpretacją komunikatu, akceptacja lub odrzucenie emitowanego przekazu.

• Faza zapamiętywania treści komunikatu, w następstwie jego akceptacji.

• Faza zmiany postaw .

TYPY KOMUNIKOWANIA

KOMUNIKOWANIE

A do B o X

1. Dzielenie się ideami, myślami wiedzą.

2. Wyjaśnianie.

3. Instruktaż.

1. Dzielenie się ideami, myślami wiedzą.

2. Wzmocnienie postaw.

3. Zmiana zachowań i postaw.

ZASADY EFEKTYWNOŚCI KOMUNIKOWANIA

INFORMACYJNEGO

• Kreatywność

• Wiarygodność

• Nowość informacji

• Doniosłość informacji

• Położenie nacisku na informację

• Wykorzystanie pomocy wizualnych

ZASADY PODNOSZĄCE EFEKTYWNOŚĆ

KOMUNIKOWANIA PERSWAZYJNEGO

• Sprecyzowanie celów,

• Stosowanie logicznej argumentacji,

• Rozpoznanie istniejących systemów postaw i wzorów zachowań odbiorców,

• Posługiwanie się językiem motywującym do działania,

• Budowanie i rozwijanie wiarygodności.

KOMUNIKOLOGIA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA

ETAPY ROZWOJU NAUKI O KOMUNIKOWANIU

• II i III dekadę XX wieku nazywa się okresem wstępnym, przygotowawczym lub prekursorskim. W tym okresie pojawiły się pierwsze postulaty konstrukcji nauki społecznej, odwołującej się do empirii.

• Ten etap objęły swymi poszukiwania dwie szkoły: Chicagowska i amerykański pragmatyzm społeczny.

SZKOŁA CHICAGOWSKA• Za jej początek przyjmuje się rok 1915,

• Koniec zaś datuje się na 1935,

• Grupą badaczy kierował Robert Ezra Park,

• Szkoła ta przyjęła w swoich badaniach, że: komunikowanie odgrywa ważna rolę w życiu społecznym, nie ograniczało się do prostego przekazu informacji, ale było symboliczne i wywierało wpływ na kulturę.

• Badacze tej szkoły upatrywali komunikację w sztuce, architekturze, w regułach i normach, rytuałach i polityce,

• Kładli akcent na interakcje społeczne, na ich opis i relacje interpersonalne,

• W badaniach R.E. Park odwoływał się do dziennikarstwa, korzystał z ankiet, obserwacji, danych statystycznych.

AMERYKAŃSKI PRAGMATYZM SPOŁECZNY

• Reprezentowany był przez pedagoga Johna Deweya,

• Autor traktował komunikowanie jako instrument presji społecznej i jako fundament relacji ludzkich,

• Założył on, iż: bez komunikowania idei społeczeństwo nie może istnieć; społeczeństwo istnieje dzięki transmisji, a ta zaś odbywa się w ramach komunikowania miedzy wieloma członkami, myślami, czynami i uczuciami,

PREKURSORZY NAUKI O KOMUNIKOWANIU

• Charles H.Cooley – tzw. gabinetowy socjolog, jemu zawdzięczamy pojęcie ”grupy pierwotnej” i „komunikowania”

• Georg H. Mead – był przedstawicielem interakcjonizmu symbolicznego, koncentrował się na akcie komunikowania, który uważał za proces kreatywny,

MASS MEDIA RESEARCH

• Harold Lasswell – podejście politologiczne

• Kurt Lewin – podejście małych grup

• Paul Lazarsfeld – podejście sondażowe

• Carl Hovland – podejście eksperymentalne

TRZY PODSTAWOWE FUNKCJE KOMUNIKOWANIA W SPOŁECZEŃSTWIE

• Utrwalenie otoczenia społecznego, w którym wyrażany jest system wartości;

• Podtrzymywanie relacji członków społeczeństwa i wytwarzanie reakcji na otoczenie;

• Transmisja dziedzictwa społecznego,

ZAINTERESOWANIA HOVLANDA I JEGO

WSPÓŁPRACOWNIKÓW

• Skuteczność komunikatora, jego prestiż oraz sposoby, dzięki którym ten prestiż może oddziaływać w czasie,

• Przekaz perswazyjny pochodzący z mało wiarygodnego źródła i ryzyko odrzucenia takiego komunikatu przez publiczność,

WSPÓŁCZESNE BADANIA NAD KOMUNIKOWANIEM

NAUKA O KOMUNIKOWANIU

SZKOŁĄ EMPIRYCZNA SZKOŁA KRYTYCZNA INNE TEORIE

• Funkcjonalizm

•Teoria użytkowania (nurt antropologiczny, nurt psychologiczny)

•Interakcjonizm,

•Teoria porządku dziennego,

•Teoria kultury Gerbnera,

•Szkoła Frankfurcka,

•Teoria Działania Komunikacyjnego Habermasa,

•Ekonomia polityczna komunikowania,

•Teorie hegemoniczne,

•Teorie imperializmu kulturowego

•Strukturalizm i semiologia,

•Determinizm technologiczny,

Hipnoza spirali milczenia,

SZKOŁA EMPIRYCZNA

• Jej podwaliną były badania H. Lasswelda i P. Lazarsfelda,

• Do tej grupy należy 5 myśli zamkniętych w teorie i szkoły,

• Do grona najwybitniejszych przedstawicieli funkcjonalizmu socjologicznego zalicza się Roberta Mertona – twórcę socjologii komunikowania masowego,

• Kontynuatorem jego myśli był Charles Wright, jego karta funkcjonalizmu została poszerzona o funkcję – rozrywkę, którą autor wsparł o funkcje komunikowania H.Lasswella,

MODELE KOMUNIKACYJNE

MODEL LASSWELLA

NADAWCA

Kto mówi?

KOMUNIKAT

Co mówi?

KANAŁ

Za pośrednictwem jakiego kanału mówi?

ODBIORCA

Do kogo mówi?

NADAWCA

Z jakim skutkiem mówi?

MODEL SHANNONA

ŻRÓDŁO

INFORMACJI

NADAJNIK ADRESATODBIORNIK

ŻRÓDŁO

ZAKŁOCEŃ

PRZEKAZ SYGNAŁ

NADANY

SYGNAŁ

ODEBRANY

PRZEKAZ

MODEL NEWCOMBA

A-nadawca B- odbiorca X- otoczenie społeczne ABX - system

MODEL WSPÓLNOTY DOŚWIADCZEŃ SCHRAMMA

źródłoadresat